ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τον ρόλο της πολιτικής συνοχής στην ένταξη ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων

3.6.2008 - (2007/2191(INI))

Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης
Εισηγητής: Gábor Harangozó

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τον ρόλο της πολιτικής συνοχής στην ένταξη ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων

(2007/2191(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–    έχοντας υπόψη του τα άρθρα 87, παράγραφος 3, 137 και 158 της Συνθήκης ΕΚ,

–    έχοντας υπόψη τον κανονισμό (EΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2006, περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής[1],

–    έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 5ης Ιουλίου 2005 με τίτλο «Πολιτική της συνοχής για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης - Στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Κοινότητας, 2007-2013» (COM(2005)0299),

–    έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Φεβρουαρίου 2005 σχετικά με την ατζέντα κοινωνικής πολιτικής (COM(2005)0033),

–    έχοντας υπόψη την απόφαση 2006/702/EΚ του Συμβουλίου, της 6ης Οκτωβρίου 2006, για τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Κοινότητας για τη συνοχή[2],

–    έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 17ης Μαΐου 2005 με τίτλο «Τρίτη έκθεση προόδου σχετικά με τη συνοχή: προς μια νέα εταιρική σχέση για την ανάπτυξη, την απασχόληση και τη συνοχή» (COM(2005)0192),

–    έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 12ης Ιουλίου 2006 με τίτλο «Η στρατηγική για τη μεγέθυνση και την απασχόληση και η μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής: Τέταρτη έκθεση προόδου για τη συνοχή» (COM(2006)0281),

–    έχοντας υπόψη την Εδαφική Ατζέντα της ΕΕ, τον Χάρτη της Λειψίας για τις βιώσιμες ευρωπαϊκές πόλεις, και το πρώτο πρόγραμμα δράσης για την εφαρμογή της εδαφικής ατζέντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–    έχοντας υπόψη την προετοιμασία της Πράσινης Βίβλου σχετικά με την εδαφική συνοχή από την Επιτροπή,

–    έχοντας υπόψη την έκθεση του Δικτυακού Παρατηρητηρίου της Ευρωπαϊκής Χωροταξίας (ESPON) με θέμα «Territorial Futures - Spatial scenarios for Europe» και τη μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με θέμα «Περιφερειακές ανισότητες και συνοχή: στρατηγικές για το μέλλον»,

–    έχοντας υπόψη τα άρθρα 3, 13 και 141 της Συνθήκης ΕΚ, τα οποία δεσμεύουν τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες,

–    έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 31ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με ευρωπαϊκή στρατηγική για τους Ρομά[3],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (A6‑0212/2008),

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας από τους στόχους της Κοινότητας, βάσει του άρθρου 158 της Συνθήκης ΕΚ, είναι η προαγωγή της αρμονικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης του συνόλου της Κοινότητας και η μείωση των κοινωνικο-οικονομικών διαφορών μεταξύ μεμονωμένων περιοχών,

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι διαφορές ενδέχεται να προκύψουν τόσο στο εσωτερικό όσο και μεταξύ περιοχών,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντιμετώπιση των κοινωνικών, οικονομικών και εδαφικών διαφορών μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων περιοχών παραμένει βασικός στόχος της πολιτικής συνοχής, και ότι συνεπώς το πεδίο εφαρμογής της δεν πρέπει να περιορίζεται στην εξυπηρέτηση των στόχων άλλων στρατηγικών, καθώς αυτό θα μπορούσε να παρεμποδίσει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής έχει συμβάλει αποτελεσματικά μέχρι σήμερα στην υποβοήθηση των πλέον φτωχών περιοχών να καλύψουν την απόσταση που τις χωρίζει από τις κοινωνικο-οικονομικά ανεπτυγμένες περιοχές,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ολόκληρες χώρες εξακολουθούν να είναι αντιμέτωπες με σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την ανάπτυξή τους και ότι δεν αναμένεται να υπάρξει σύγκλιση εντός του τρέχοντος πλαισίου 2007-2013,

ΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένα κράτη μέλη η οικονομική ανάπτυξη είναι συγκεντρωμένη γύρω από τις εθνικές και περιφερειακές πρωτεύουσες και τα μεγάλα αστικά κέντρα, αφήνοντας άλλες περιοχές σε μη ομαλή κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη και επιδεινώνοντας τον ευάλωτο χαρακτήρα κοινωνικών κοινοτήτων και ομάδων εντός αυτών των περιοχών,

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας αναφέρει την εδαφική συνοχή ως έναν από τους στόχους της ΕΕ και προβλέπει κοινή αρμοδιότητα της Ένωσης και των κρατών μελών σε αυτόν τον τομέα,

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έννοια «ευάλωτη κοινότητα» είναι πολύ ευρεία και ότι δεν υπάρχουν σαφή κριτήρια για τον ορισμό της,

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές περιοχές εξακολουθούν να υφίστανται τις δυσμενείς συνέπειες του απόκεντρου χαρακτήρα και των γεωγραφικών μειονεκτημάτων τους και δεν διαθέτουν τις αναγκαίες υποδομές για την αξιοποίηση ευκαιριών για ουσιαστική ανάπτυξη ώστε να πλησιάσουν το μέσο αναπτυξιακό επίπεδο της ΕΕ,

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση των μεταφορικών υποδομών και η πρόσβαση στις μεταφορές θα καταστήσει περισσότερο προσπελάσιμες τις απομονωμένες περιοχές, ενώ παράλληλα θα περιορίσει τον αποκλεισμό των κοινοτήτων και των ομάδων που ζουν σε αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση των υπηρεσιών γενικού ενδιαφέροντος, ιδίως της εκπαίδευσης, θα βελτιώσει τη ζωή των ευάλωτων ομάδων και κοινοτήτων,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πλέον φτωχές χώρες και περιοχές στερούνται των αναγκαίων δημοσιονομικών πόρων ώστε να συμβάλουν στην κοινοτική χρηματοδότηση την οποία δικαιούνται, και επιπλέον πολύ συχνά δεν διαθέτουν τη διοικητική υποδομή και το ανθρώπινο δυναμικό που απαιτούνται για την αποδοτική χρήση της χορηγούμενης χρηματοδότησης,

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι λόγω του ισχυρού της εδαφικού αντικτύπου, η πολιτική ανάπτυξης της υπαίθρου πρέπει να συντονισθεί καλύτερα με την περιφερειακή πολιτική προκειμένου να ενισχυθούν οι συνέργειες και η συμπληρωματικότητα μεταξύ των πολιτικών αυτών και να αξιολογηθούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της εκ νέου ενσωμάτωσης αυτών των πολιτικών,

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει έλλειψη διαθέσιμων και συγκρίσιμων στατιστικών δεδομένων στο μικροπεριφερειακό επίπεδο για τις περιφέρειες εκείνες της ΕΕ όπου ζουν ευάλωτες κοινότητες και ομάδες,

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η φτώχεια και ο αποκλεισμός έχουν έντονο εδαφικό χαρακτήρα,

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλειονότητα των πλέον μειονεκτικών μικροπεριφερειών αντιμετωπίζει σύνθετα και πολυδιάστατα προβλήματα που άπτονται της απομακρυσμένης τους θέσης, της περιορισμένης δυνατότητας πρόσβασης σε αυτές, της έλλειψης βασικών υποδομών, της κοινωνικο-οικονομικής τους υπανάπτυξης, της τάσης αποβιομηχανοποίησης, των χαμηλών επιπέδων εκπαίδευσης και κατάρτισης, της έλλειψης διοικητικών ικανοτήτων, των υψηλών επιπέδων ανεργίας, των κακών συνθηκών στέγασης και διαβίωσης, της δύσκολης πρόσβασης σε υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος, της έλλειψης συνθηκών για τεχνολογική ανάπτυξη και πρόοδο και του μεγάλου πληθυσμού περιθωριοποιημένων μειονοτήτων και ευάλωτων ομάδων,

ΙΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής χρειάζεται έναν προϋπολογισμό ανάλογο των στόχων της και αποδοτικά μέσα που να επιτρέπουν στις περιφέρειες να ξεπεράσουν τις αναπτυξιακές ανισότητες και να αντιμετωπίσουν τις διάφορες εδαφικές προκλήσεις όπως, μεταξύ άλλων, η δημογραφική αλλαγή, η αστυφιλία, τα μεταναστευτικά ρεύματα, η παγκοσμιοποίηση, η αλλαγή του κλίματος και ο ενεργειακός εφοδιασμός,  

1.  τονίζει ότι η εδαφική συγκέντρωση ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων και ο κοινωνικός αποκλεισμός που επηρεάζει τις πλέον υποανάπτυκτες περιφέρειες συνιστά μια ολοένα μεγαλύτερη πρόκληση για τη συνοχή στην ΕΕ· υπογραμμίζει δε ότι το εν λόγω φαινόμενο δεν παρατηρείται μόνο διαπεριφερειακά σε υποανάπτυκτες περιοχές αλλά ενδοπεριφερειακά, σε σημαντικό βαθμό, τόσο σε υπό ανάπτυξη όσο και σε ανεπτυγμένες περιοχές και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, διότι οι ευάλωτες αυτές κοινότητες και ομάδες τείνουν να χάνονται στο πλαίσιο μιας γενικότερης καλής εικόνας,

2.  καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν τα κριτήρια για τον ορισμό των ευάλωτων ομάδων και κοινοτήτων, ούτως ώστε να διαπιστωθούν καλύτερα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες κοινότητες και ομάδες·

3.  θεωρεί ότι η εδαφική διάσταση του κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να εξετασθεί στο πλαίσιο της πολιτικής εδαφικής συνοχής·

4.  υπογραμμίζει εν προκειμένω ότι οι μεμονωμένες δράσεις δεν αρκούν για την επίλυση των εδαφικών προβλημάτων του αποκλεισμού και συνιστά κατά συνέπεια στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν μια ολιστική εδαφική αναπτυξιακή στρατηγική, υιοθετώντας μια πολιτική εξισορρόπησης, εφαρμόζοντας στην πράξη την ολοκληρωμένη διατομεακή προσέγγιση και εστιάζοντας στο δυναμικό όλων των περιοχών της ΕΕ·

5.  επισημαίνει την ανάγκη να αντιμετωπιστούν, μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, οι ελλείψεις όσον αφορά την ισότητα ευκαιριών και η ενδεχόμενη συγκέντρωση των κοινωνικών συγκρούσεων σε υποανάπτυκτες περιοχές·

6.  σημειώνει, εν προκειμένω, ότι ευάλωτες ομάδες ενδέχεται να υπάρχουν σε όλες τις περιοχές, ακόμα και στις πλέον ευημερούσες, και ότι σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ομάδες αυτές·

7.  επισημαίνει ότι τα φαινόμενα της φτώχειας και του αποκλεισμού δεν περιορίζονται στις αστικές περιοχές αλλά πλήττουν επίσης τις αγροτικές ζώνες, έστω και αν σε αυτές μπορεί να προσλαμβάνουν ειδικές μορφές, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι, στο αγροτικό περιβάλλον, στον κοινωνικό αποκλεισμό έρχεται να προστεθεί και ο γεωγραφικός και ότι στους χώρους που είναι αποκλεισμένοι από την οικονομική ανάπτυξη θίγονται όλες οι κοινωνικές ομάδες που ζουν εκεί·

8.  τονίζει τη σημασία του να καταστεί προτεραιότητα, μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, η ανάπτυξη ενός υγιούς περιβάλλοντος σε επίπεδο Κοινότητας, κρατών μελών και περιφερειών, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της πολιτικής συνοχής, όπως η καταπολέμηση της φτώχειας, η καλή υγεία των πολιτών και η καλύτερη ποιότητα ζωής σε όλες τις περιοχές, στόχοι που έχουν κρίσιμη σημασία για την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και την κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή στην ΕΕ·

9.  υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής των περιφερειακών και τοπικών αρχών καθώς και των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων και των συναφών ΜΚΟ στον σχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων αναπτυξιακών στρατηγικών και τη σημασία της υποστήριξης των πρωτοβουλιών που ξεκινούν από τη βάση·

10. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διαθέσουν τους πόρους μεταξύ των ανεπτυγμένων πόλεων και των απομονωμένων περιφερειών, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών περιοχών, κατά τρόπο που να είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες τους, και να εκπονήσουν ειδικά μακροπρόθεσμα προγράμματα για συγκεκριμένες ευάλωτες κοινότητες και ομάδες, με τη συμμετοχή των τοπικών αρχών, των συναφών κοινωνικών και οικονομικών εταίρων και εκπροσώπων των σχετικών ομάδων πληθυσμού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και εφαρμογής τέτοιων προγραμμάτων προκειμένου οι ανάγκες τους να αντιμετωπιστούν με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο και να εξευρεθούν ουσιαστικές λύσεις για την εξάλειψη του αποκλεισμού και των συνεπειών του·

11. κάνει έκκληση για τη διατήρηση αποδοτικών παραγωγικών δραστηριοτήτων στις αγροτικές περιοχές, πράγμα που προϋποθέτει ότι θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις εκμεταλλεύσεις οικογενειακού τύπου καθώς και στις μικρές και μεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις, ιδίως μέσω της αναθεώρησης της ΚΑΠ, ώστε αυτή να καταστεί δικαιότερη, αλλά επίσης στις μη γεωργικές επιχειρηματικές δραστηριότητες που παρέχουν αγαθά και υπηρεσίες απαραίτητα για τη διατήρηση και την υποδοχή νέων πληθυσμών·

12. εξαίρει τη σημασία των γεωργικών και μη γεωργικών οικονομικών δραστηριοτήτων (όπως της κατεργασίας γεωργικών προϊόντων και της άμεσης διάθεσής τους στην αγορά, του τουρισμού και των υπηρεσιών, των μικρομεσαίων βιομηχανιών) στις αγροτικές περιοχές για την δημιουργία απασχόλησης και την πρόληψη της φτώχειας και της εγκατάλειψης της υπαίθρου· ζητεί, συνεπώς, βελτίωση των δυνατοτήτων για περαιτέρω επαγγελματική κατάρτιση στις αγροτικές περιοχές, προκειμένου να υποστηριχθεί η ανάπτυξη επιχειρήσεων·

13. παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις συνέργειες και τη συμπληρωματικότητα των διαφόρων διαθέσιμων χρηματοδοτικών μέσων, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης, το πρόγραμμα κοινοτικής δράσης για τη δημόσια υγεία και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη, προκειμένου να αυξηθεί η προστιθέμενη αξία τους·

14. καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, στο πλαίσιο της σχεδιαζόμενης Πράσινης Βίβλου για την εδαφική συνοχή, έναν στόχο και ένα σαφή ορισμό της εδαφικής συνοχής, τα κριτήρια που την προσδιορίζουν, τα θεσμικά της όργανα, και τα διαθέσιμα μέσα για την επίτευξη των εδαφικών στόχων·

15. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παραγάγουν συγκρίσιμα στατιστικά δεδομένα για το μικροπεριφερειακό επίπεδο, με ιδιαίτερη έμφαση στους κοινωνικούς δείκτες, όπως ο Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης που έχει θεσπισθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, προκειμένου να αντιμετωπισθεί με τα κατάλληλα μέτρα η κατάσταση στις περιοχές που βρίσκονται οι πλέον ευάλωτες κοινότητες και ομάδες και τα προβλήματα που αυτές αντιμετωπίζουν·

16. καλεί, εν προκειμένω, την Επιτροπή να εξετάσει προσεκτικά σε ποιο βαθμό πρέπει να χρησιμοποιηθούν νέοι ποσοτικοποιήσιμοι αναπτυξιακοί δείκτες, παράλληλα με το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, όπως π.χ. οι κοινωνικοί δείκτες, για τον εντοπισμό των πλέον ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων και της θέσης τους, την ανάδειξη των ανισοτήτων μεταξύ και εντός των περιφερειών, την αξιολόγηση της εφαρμογής των μέτρων και της αποδοτικότητας των πολιτικών, καθώς και ως γνώμονες για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό·

17. παροτρύνει την Επιτροπή να εξετάσει, στο πλαίσιο της Πράσινης Βίβλου για την εδαφική συνοχή, εάν το επίπεδο NUTS 4 θα ήταν κατάλληλο για την επιδίωξη μιας διαφοροποιημένης πολιτικής με σκοπό την επίτευξη του στόχου της εδαφικής συνοχής·

18. τονίζει την ανάγκη να εξεταστούν οι δημογραφικές τάσεις συγκέντρωσης του πληθυσμού στις πόλεις και μαζικής εξόδου από τις αγροτικές περιοχές καθώς και ο εδαφικός αντίκτυπος αυτών· καλεί ως εκ τούτου τα κράτη μέλη να εκπονήσουν στρατηγικές για την αναγέννηση των ευάλωτων περιοχών αναπτύσσοντας υποδομές, παρέχοντας ουσιαστικές ευκαιρίες ανάπτυξης ανάλογα με τις εκάστοτε οικονομικές δυνατότητες των εν λόγω περιφερειών, παρέχοντας υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος, μέσω ενίσχυσης των τοπικών διοικητικών ικανοτήτων και της αποκέντρωσης του δημόσιου τομέα, προσφέροντας κατάλληλη κατάρτιση και δυνατότητες απασχόλησης, βελτιώνοντας τις συνθήκες στέγασης και διαβίωσης και καθιστώντας τις περιοχές αυτές πιο ελκυστικές για τους επενδυτές· εκτιμά ότι, ταυτόχρονα, οι πόλεις χρειάζονται υποστήριξη στις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση των δυσχερειών που σχετίζονται με το αστικό περιβάλλον·

19. θεωρεί ότι πράγματι στο παρελθόν η έξοδος προς τα αστικά κέντρα λειτούργησε ως δικλείδα ασφαλείας για τους αγρότες που αποκλείονταν από την αρχική τους δραστηριότητα, αλλά αυτό δεν ισχύει πλέον, διότι η ανεργία πλήττει τώρα τα ανειδίκευτα άτομα και, ως εκ τούτου, οι βιομηχανικές μονάδες που είναι εγκατεστημένες στην ύπαιθρο βρίσκονται ανάμεσα στα πρώτα θύματα των αναδιαρθρώσεων και των μετεγκαταστάσεων, με αποτέλεσμα την ανάλογη μείωση των δυνατοτήτων πολλαπλής απασχόλησης, στις οποίες οι μικροκαλλιεργητές που αντιμετώπιζαν δυσκολίες μπορούσαν άλλοτε να υπολογίζουν για τη συμπλήρωση του αγροτικού εισοδήματός τους, γεγονός που επιταχύνει την εξαθλίωσή τους·

20. τονίζει ότι πρέπει όχι μόνο να διατηρηθούν οι διαρθρωτικές πολιτικές και μετά το 2013 αλλά επιπλέον η δημοσιονομική αναθεώρηση να χρησιμοποιηθεί ως ευκαιρία για να εξασφαλιστεί η διάθεση των αναγκαίων πόρων προκειμένου να διασφαλιστεί η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή μεταξύ περιφερειών και χωρών της ΕΕ στο μέλλον·

21. συνιστά την ένταξη του στοιχείου του εθελοντισμού στο πλαίσιο των πολιτικών δράσεων για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και τη μεγαλύτερη δραστηριοποίηση των ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων·

22. καλεί την Επιτροπή να καταθέσει μια συγκεκριμένη πρόταση για την πιο ρεαλιστική και συγκεκριμένη διαχείριση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες κοινότητες και ομάδες, συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού αποκλεισμού·

23. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

• [1]  ΕΕ 239, 1.9.2006, σελ. 248.
• [2]  ΕΕ 291, 21.10.2006, σελ. 11.
• [3]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0035.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Εισαγωγή

Η πολιτική συνοχής αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με το σχετικό χρηματοδοτικό κονδύλιο να ανέρχεται σε 1/3 του προϋπολογισμού της ΕΕ, η εν λόγω πολιτική, που βασίζεται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πολιτική στην αρχή της αλληλεγγύης, στοχεύει στη μείωση των οικονομικών, κοινωνικών και εδαφικών ανισοτήτων μεταξύ των κρατών μελών και των 268 περιφερειών τους.

Ωστόσο, οι ανισότητες αυτές εξακολουθούν να είναι σημαντικές. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι μία στις τέσσερις περιφέρειες διαθέτει κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ κάτω του 75 % του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι παρουσιάζονται επίσης σημαντικές ανισορροπίες και στο εσωτερικό των περιφερειών.

Αρκετές ευρωπαϊκές αναλύσεις, τα αποτελέσματα του προγράμματος ESPON 2006, οι εκθέσεις συνοχής και οι στρατηγικές πρωτοβουλίες εφιστούν την προσοχή στο γεγονός ότι ο κοινωνικός αποκλεισμός επικεντρώνεται χωρικά στις πλέον υποανάπτυκτες περιοχές.

Στόχος της έκθεσης είναι να επιστήσει την προσοχή στο σύστημα διασύνδεσης των χωρικών πτυχών της περιθωριοποίησης των ευάλωτων ομάδων και να υπογραμμίσει τη σημασία του εντοπισμού και της αντιμετώπισης αυτών των διαδικασιών βάσει μιας εδαφικής προσέγγισης. Ως εκ τούτου, το ζήτημα των ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων θα πρέπει να εξετασθεί στο πλαίσιο της εδαφικής συνοχής.

Το παρόν έγγραφο έχει στόχο να επισημάνει ότι προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τον εδαφικό αποκλεισμό πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα κύρια προβλήματα έχουν τη ρίζα τους στη μικροεδαφική ανάπτυξη.

Ωστόσο, οι εδαφικές αναλύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής και το τρέχον ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα δεν παρέχουν σχεδόν καθόλου πληροφορίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Μετάβαση από τη φτώχεια στον αποκλεισμό

Οι ευάλωτες ομάδες αντιμετωπίζουν πολυδιάστατα προβλήματα, μέσω των οποίων η φτώχεια εντείνεται και προσλαμβάνει τη μορφή του αποκλεισμού και του αυξανόμενου διαχωρισμού. Η παρατεταμένη αδράνεια και η μακροχρόνια ανεργία μειώνουν τις πιθανότητες εξόδου από τον κοινωνικό αποκλεισμό και υπερνίκησης των οικονομικών δυσκολιών.

Ο αποκλεισμός έχει έντονα χωρικό χαρακτήρα

Ο αποκλεισμός από τη ροή της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης εμφανίζεται σε χωρικό κυρίως επίπεδο και είναι αλληλένδετος με τον εδαφικό αποκλεισμό· επομένως, μειώνεται η πρόσβαση των ευάλωτων ομάδων στην εργασία και τις υπηρεσίες.

Οι προοπτικές διαβίωσης των κοινωνικών ομάδων καθορίζονται από τη γεωγραφική τους θέση: τις περιφέρειες, τις αντίστοιχες μικροπεριφέρειες και γενικότερα από το περιβάλλον διαβίωσής τους. Ο χωρικός καθορισμός του κινδύνου αποκλεισμού είναι επομένως πολύ

ισχυρός.

Το φαινόμενο εμφανίζεται σε μικροπεριφερειακό επίπεδο

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι οι ζώνες στις οποίες εκδηλώνονται κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις εμφανίζονται κυρίως σε περιμετρικές ενδοπεριφερειακές περιοχές ή σε υστερούσες μικροπεριφέρειες και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορούν να γίνουν

αντιληπτές σε επίπεδο NUTS 2.

Ως εκ τούτου, η εμφάνιση των χωρικά ευάλωτων κοινοτήτων δεν μπορεί να εξετασθεί σε επίπεδα NUTS 2, αλλά σε επίπεδα LAU1 (δήμοι/κοινότητες) και LAU2 (δημοτικά/κοινοτικά διαμερίσματα), σύμφωνα με την ορολογία της ΕΕ.

Διαχωρισμός και σε αγροτικές περιοχές

Οι διαδικασίες που οδηγούν σε διαχωρισμό είναι σαφώς περισσότερο ορατές στις πόλεις από ό,τι στις γύρω περιοχές που είναι λιγότερο πυκνοκατοικημένες. Η κατάσταση στις αγροτικές περιοχές που επηρεάζονται από τον διαχωρισμό είναι ωστόσο ακόμα χειρότερη. Στις αστικές περιοχές, οι διαδικασίες που οδηγούν σε διαχωρισμό συνδέονται με τη ροή της προαστιοποίησης, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την παρακμή των παραδοσιακών κέντρων των πόλεων και των αποβιομηχανοποιημένων περιφερειακών ζωνών. Εν τω μεταξύ, πέρα από τα αστικά γκέτο, οι κοινωνικές εντάσεις είναι πολύ περισσότερο εστιασμένες στις υστερούσες αγροτικές περιοχές. Ο αγροτικός πληθυσμός βρίσκεται σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση στα νέα κράτη μέλη, όπου η οικονομική μετάβαση ενέτεινε τις ενδοπεριφερειακές ανισότητες.

Το πρόβλημα δεν είναι ορατό: Ανύπαρκτα μέσα

Το φαινόμενο του εδαφικού αποκλεισμού που περιγράφεται εδώ δεν καλύπτεται επαρκώς ούτε από τις ευρωπαϊκές στατιστικές ούτε από τα μέσα πολιτικής.

Επιπλέον, εκείνες οι κοινωνικές ομάδες που επηρεάζονται από τον εδαφικό αποκλεισμό δεν είναι ορατές από τη χωρική ανάλυση, τον προγραμματισμό δράσεων και τους φορείς λήψης των αποφάσεων.

Οι εν λόγω διαδικασίες λαμβάνουν χώρα σε επίπεδο μικρότερων εδαφικών μονάδων και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα υφιστάμενα μέσα παρατήρησης σε επίπεδο NUTS 2, όπως είναι η συλλογή δεδομένων από την EUROSTAT ή οι συστηματικές αναλύσεις του προγράμματος ESPON, δεν είναι σε θέση να τις εντοπίσουν σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Δεν υπάρχουν γενικά εφαρμοζόμενοι, κατάλληλοι εδαφικοί δείκτες.

Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της ανάλυσής μας που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση, το τρέχον στατιστικό σύστημα δεν είναι σε θέση να προσφέρει μια τέτοια ανάλυση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων στο εσωτερικό των περιφερειών NUTS 2, η οποία θα είναι συγκρίσιμη σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι δείκτες που υπολογίζουν τις ανισότητες μεταξύ των εδαφικών στατιστικών μονάδων δεν είναι καθόλου σε θέση να καταδείξουν τις πραγματικές ενδοπεριφερειακές ανισότητες. Τα εδαφικά χαρακτηριστικά που οδηγούν σε τοπικά, περιφερειακά και κοινωνικά μειονεκτήματα –ιδίως τον διαχωρισμό– δεν έχουν ακόμα εισαχθεί ομοιόμορφα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ενδοπεριφερειακές κοινωνικές και γεωγραφικές περιοχές

Όσον αφορά τις εδαφικές ανισότητες, η ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής που επικεντρώνεται στις περιφέρειες NUTS 2 αγνοεί αρκετά προβλήματα που ανακύπτουν στο εσωτερικό των περιφερειών. Οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες έχουν σε πολλές περιπτώσεις μεγαλύτερη σημασία από ό,τι εκείνες μεταξύ των περιφερειών.

Οι ορατοί κοινωνικοί και οικονομικοί δείκτες των πόλεων μεγάλου και μεσαίου μεγέθους, που αποτελούν τους περιφερειακούς μοχλούς οικονομικής ανάπτυξης, μας κάνουν συχνά να λησμονούμε τα προβλήματα που παρουσιάζονται σε περιθωριοποιημένες αστικές συνοικίες. Πράγματι, δημιουργούνται μεγάλα χάσματα μεταξύ των δυναμικών αστικών περιοχών και των περιοχών εκείνων που αποκλείονται από τις διαδικασίες κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Απαιτείται ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε εδαφικό επίπεδο

Βάσει της παραπάνω ανάλυσης, οι οριζόντιες προσεγγίσεις δεν επαρκούν για την επίλυση των προβλημάτων των ευάλωτων ομάδων. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί η κατάσταση των εν λόγω ευάλωτων ομάδων, απαιτείται μια εδαφική προσέγγιση η οποία θα λαμβάνει υπόψη την πολυπλοκότητα των προβλημάτων τοπικά, στις εν λόγω περιοχές. Υπάρχει πραγματική ανάγκη για μια προσέγγιση που θα βασίζεται στις μικροπεριφέρειες και θα επικεντρώνεται στις ενδοπεριφερειακές ανισότητες και στις πλέον ευαίσθητες ζώνες.

Σε αντίθετη περίπτωση, οι διαδικασίες πόλωσης ενδέχεται να ενταθούν –ιδίως εάν οι οικονομικές και κοινωνικές παρεμβάσεις συγκεντρωθούν γύρω από τα δυναμικά κέντρα– και οι αποκλεισμένες περιοχές θα παρακμάσουν ακόμα περισσότερο. Κατά την αντιμετώπιση του προβλήματος θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στον χωροταξικό σχεδιασμό και την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη.

2. Ενδοπεριφερειακός εδαφικός αποκλεισμός

Οι ελλείψεις ως προς την ισότητα των ευκαιριών, η συγκέντρωση των κοινωνικών συγκρούσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στον διαχωρισμό που οδηγεί στη συγκέντρωση των ευάλωτων ομάδων, μπορούν να παρουσιαστούν σε αρκετές περιπτώσεις. Πρόκειται για ένα γνωστό αστικό πρόβλημα, αλλά με βάση την εμπειρία που έχει αποκτηθεί από τα νέα κράτη μέλη, εμφανίζεται κυρίως σε εδαφικό επίπεδο.

Οι πλέον υποανάπτυκτες περιοχές αντιμετωπίζουν κίνδυνο εδαφικού αποκλεισμού

Υπάρχει τόσο χωρική όσο και κοινωνική απόσταση μεταξύ της ευάλωτης ομάδας και της πλειονότητας της κοινωνίας. Τα αίτια του αποκλεισμού βρίσκονται κυρίως στη γεωγραφική θέση της αποκλεισμένης ομάδας. Η θέση αυτή μπορεί να προκαλεί σοβαρά μειονεκτήματα, σύμφωνα με τους ακόλουθους παράγοντες:

· Γεωγραφικά χαρακτηριστικά:

           o Προσβασιμότητα εργασιακών χώρων

           o Απόσταση από αστικά κέντρα

           o Ελλιπείς υποδομές μεταφορών ή σχετικά υψηλό κόστος αυτών

           o Χαμηλό εισόδημα

· Εσωτερικά χαρακτηριστικά της περιοχής

           o Απουσία επιχειρήσεων που λειτουργούν με επιτυχία

           o Χαμηλό ποσοστό απασχόλησης

           o Χαμηλό εισόδημα

           o Χαμηλός δείκτης προσόντων

           o Ανθρώπινοι πόροι (σε επίπεδο υγείας, προσόντων, ευημερίας)

           o Κατάσταση δομημένου περιβάλλοντος

           o Εντάσεις μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ομάδων, ρατσισμός και διαχωρισμός

           o Έλλειψη και ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών

Ο εδαφικός αποκλεισμός δεν αποτελεί γενικά τυπικό πρόβλημα των υποανάπτυκτων περιοχών, ούτε μόνο των αγροτικών περιοχών, αλλά είναι ιδίως χαρακτηριστικό των περιφερειακών περιοχών, με τις μικροπεριφέρειες να βρίσκονται σε κατάσταση βαθιάς κρίσης. Ο εδαφικός αποκλεισμός προσλαμβάνει τις ακόλουθες μορφές, οδηγώντας συχνά σε ένα ολόκληρο φάσμα εδαφικών χαρακτηριστικών τα οποία εκδηλώνονται ταυτόχρονα.

-  Περιφερειακή θέση·

-  Συγκέντρωση αποκλεισμένων κοινωνικών ομάδων – «κοινωνικό περιθώριο»

-  Συγκέντρωση συγκρούσεων ως αποτέλεσμα οικονομικής και διαρθρωτικής μεταρρύθμισης.

Οι μεγαλύτερες εδαφικές μονάδες κρύβουν τα προβλήματα των αποκλεισμένων περιοχών

Ένα από τα προβλήματα της έλλειψης ορατότητας των υποανάπτυκτων και υστερουσών περιοχών οφείλεται στην εδαφική συγκέντρωση. Όταν οι στατιστικές εμφανίζουν τα δεδομένα των μεγαλύτερων εδαφικών μονάδων, οι διαφορές στο εσωτερικό των εδαφικών μονάδων εξαφανίζονται. Η υπάρχουσα βασική μονάδα υπολογισμού της πολιτικής συνοχής της ΕΕ (NUTS 2) καθιστά συγκρίσιμους τους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες των εν λόγω εδαφικών μονάδων των διαφόρων χωρών. Αυτή η προσέγγιση πρέπει να εφαρμοστεί περαιτέρω για την κατανομή των πόρων της πολιτικής συνοχής μεταξύ περιφερειών και χωρών.

Ωστόσο, από την άποψη της ερμηνείας της εδαφικής συνοχής, υπάρχουν εν εξελίξει αρκετές χωρικές διαδικασίες, οι οποίες δεν εμφανίζονται μέσω των κοινωνικο-οικονομικών δεικτών που έχουν ορισθεί σε επίπεδο NUTS 2, και ως εκ τούτου παραμένουν μη ορατές.

Η εδαφική συγκέντρωση των ευάλωτων ομάδων στις περιμετρικές περιοχές των περιφερειών

Πέραν των αναγκών των πόλεων και των ευρύτερων αγροτικών περιοχών που τις περιβάλλουν, η έλλειψη υποδομών αποτελεί το βασικό αίτιο για τα σοβαρά αναπτυξιακά κενά στο εσωτερικό των περιφερειών, ιδίως στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη.

Εξαιτίας της τοπικής εδαφικής οργάνωσης της αγοράς εργασίας και της έλλειψης μεταφορικών ή πληροφοριακών συνδέσεων, οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών που διαθέτουν μικρότερη κινητικότητα δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα πλεονεκτήματα που παρέχουν οι περισσότερο ανεπτυγμένες πόλεις. Κατά συνέπεια, η ελκτική επίδραση των πόλεων δεν στέφεται με επιτυχία και εξαιτίας της φτώχειας και της ελλιπούς διαθεσιμότητας υποδομών, οι δυνατότητες των αγροτικών περιοχών αναγνωρίζονται όλο και λιγότερο.

Στα νέα κράτη μέλη, όπου οι εντάσεις που προκύπτουν από τη συγκέντρωση των μεταναστών στις πόλεις είναι μικρότερες, ο κοινωνικός διαχωρισμός και τα ελλείμματα ίσων ευκαιριών εμφανίζονται κυρίως σε αυτές τις αγροτικές περιοχές. Πρόκειται για μια πρόκληση τουλάχιστον παρόμοιας κλίμακας.

Ο εδαφικός αποκλεισμός είναι πέραν των κοινωνικών προβλημάτων

Επιπλέον, παρότι η φτώχεια είναι στην ουσία αποτέλεσμα ανεπαρκούς εισοδήματος, ο εδαφικός αποκλεισμός δεν σταματά εκεί, καθώς, όσοι ζουν σε περιθωριοποιημένους οικισμούς και περιοχές, χάνουν πολύ περισσότερες ευκαιρίες: ευκαιρίες μάθησης, πρόσβαση σε υποδομές και υπηρεσίες.

Οι εθνοτικές διαφορές –συγκέντρωση μεταναστών σε αστικά γκέτο και αυξημένος διαχωρισμός του πληθυσμού των Ρομά στα νέα κράτη μέλη– καθιστούν ακόμη πιο σοβαρά τα προβλήματα των υστερουσών περιοχών καθώς η ένταξή τους θέτει πολύ πιο σύνθετα ζητήματα.

Τέλος, οι περισσότερες ευάλωτες ομάδες ενδέχεται παράλληλα με τον αποκλεισμό τους από τη θετική εξάπλωση της κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης να αποκλείονται και από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Περιορισμένη συλλογή και επεξεργασία εδαφικών δεδομένων στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής έρευνας

Τα κοινωνικά προβλήματα δεν γίνονται αρκετά ορατά μέσω των ευρωπαϊκών στατιστικών. Προκειμένου να υπάρξουν συγκρίσιμες εδαφικές μονάδες, πρέπει να επιλέξουμε διαφορετικά εδαφικά επίπεδα και δεδομένα από τις διάφορες χώρες κατά τέτοιον τρόπο ώστε η διαφοροποίηση του μεγέθους των εδαφικών μονάδων να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη.

Πέραν των προβλημάτων εδαφικής συγκέντρωσης, διαθέτουμε περιορισμένους κοινωνικούς δείκτες ως προς την εδαφική κατάτμηση και επομένως η ευρωπαϊκή χωρική έρευνα επικεντρώνεται λιγότερο στα κοινωνικά προβλήματα. Υπάρχουν ορισμένες μελέτες περιπτώσεων που παρουσιάζουν τα φαινόμενα του διαχωρισμού και του εδαφικού αποκλεισμού, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία πανευρωπαϊκή ανάλυση με υψηλότερο επίπεδο εγκυρότητας. Οι δείκτες που μπορούν να εφαρμοσθούν σε εδαφικό επίπεδο είναι οι ακόλουθοι:

           - Ποσοστό δραστηριότητας

           - Ποσοστό απασχόλησης

           - Ποσοστό απασχόλησης

           - Ποσοστό αποφοίτων ανώτερης εκπαίδευσης

           - Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης (ΔΑΠ)

           - Κίνδυνος φτώχειας

           - Προσδόκιμο ζωής

           - Αναλογία ατόμων που έχουν ολοκληρώσει μόνο την πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός διαφέρει από χώρα σε χώρα. Τα συστήματα των κρατών μελών διαφέρουν όχι μόνο ως προς τους διαθέσιμους σε αυτά πόρους αλλά και ως προς τους μηχανισμούς κατανομής αυτών. Πέραν των εθνικών διαφορών, εάν πραγματικά επιθυμούμε να επιλύσουμε τα προβλήματα των υστερουσών περιοχών που πλήττονται από τον διαχωρισμό, πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα προβλήματα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι εδαφικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω μιας χωρικής προσέγγισης με επαρκείς πόρους που θα επικεντρώνονται συγκεκριμένα στις πλέον μειονεκτικές περιοχές. Οι πόροι αυτοί θα επιτρέψουν την αξιοποίηση του ανεκμετάλλευτου δυναμικού ανταγωνιστικότητας των υστερουσών περιφερειών που πλήττονται από τον διαχωρισμό, λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες τους, και επιτρέποντάς τους να καλύψουν την απόσταση που τους χωρίζει από την υπόλοιπη ΕΕ με απώτερο στόχο την εδαφική και κοινωνική συνοχή.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (6.5.2008)

προς την Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης

σχετικά με τις επιπτώσεις των πολιτικών για τη συνοχή στην ένταξη των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων και κοινωνικών κατηγοριών
(2007/2191(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Ilda Figueiredo

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου καλεί την Επιτροπή Ανάπτυξης, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.   επισημαίνει ότι τα φαινόμενα της φτώχειας και του αποκλεισμού δεν περιορίζονται στις αστικές περιοχές αλλά πλήττουν επίσης τις αγροτικές ζώνες, έστω και αν σε αυτές μπορεί να προσλαμβάνουν ειδικές μορφές, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι, στο αγροτικό περιβάλλον, στον κοινωνικό αποκλεισμό έρχεται να προστεθεί και ο γεωγραφικός και ότι στους χώρους που είναι αποκλεισμένοι από την οικονομική ανάπτυξη θίγονται όλες οι κοινωνικές κατηγορίες που ζουν εκεί·

2.  τονίζει ότι, παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην αγροτική οικονομία, είναι σχεδόν τελείως απούσες στο επίπεδο των οργάνων λήψης αποφάσεων και ότι, επομένως, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα σε όλα τα επίπεδα ώστε οι γυναίκες να αντιπροσωπεύονται καλύτερα στους συνεταιρισμούς, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις ή, ακόμη, τις τοπικές πολιτικές αρχές, και να εγκριθούν ειδικά μέτρα στήριξης των γυναικών στο αγροτικό περιβάλλον προκειμένου να εξασφαλιστούν τα δικαιώματά τους και να καταπολεμηθεί η φτώχεια·

3.  υπογραμμίζει ότι, μολονότι οι εποχικώς εργαζόμενοι ανήκαν πάντοτε στις πλέον ευάλωτες ομάδες του αγροτικού κόσμου, η εποχική εργασία εκτελείται σήμερα κατά μέγα μέρος από μετανάστες· θεωρεί λοιπόν ότι θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε οι εργαζόμενοι μετανάστες να διαθέτουν συμβάσεις και συνθήκες εργασίας όμοιες με αυτές των μόνιμων κατοίκων·

4.  θεωρεί ότι πράγματι στο παρελθόν η έξοδος προς τα αστικά κέντρα λειτούργησε ως δικλείδα ασφαλείας για τους αγρότες που αποκλείονταν από την αρχική τους δραστηριότητα, αλλά σήμερα αυτό δεν ισχύει, διότι η ανεργία πλήττει κατά μέτωπο τα ανειδίκευτα άτομα· προσθέτει ότι οι βιομηχανικές μονάδες που είναι εγκατεστημένες στην ύπαιθρο βρίσκονται ανάμεσα στα πρώτα θύματα των αναδιαρθρώσεων και των μετεγκαταστάσεων, με αποτέλεσμα την ανάλογη μείωση των δυνατοτήτων πολλαπλής απασχόλησης, στις οποίες οι μικροκαλλιεργητές που αντιμετώπιζαν δυσκολίες μπορούσαν άλλοτε να υπολογίζουν για τη συμπλήρωση του αγροτικού εισοδήματός τους, γεγονός που επιταχύνει την εξαθλίωσή τους·

5.  κάνει έκκληση για τη διατήρηση αποδοτικών παραγωγικών δραστηριοτήτων, πράγμα που προϋποθέτει ότι θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις εκμεταλλεύσεις οικογενειακού τύπου καθώς και στις μικρές και μεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις, ιδίως μέσω της αναθεώρησης της ΚΑΠ, ώστε αυτή να καταστεί δικαιότερη, αλλά επίσης στις μη γεωργικές επιχειρηματικές δραστηριότητες που παρέχουν αγαθά και υπηρεσίες απαραίτητα για τη διατήρηση και την υποδοχή νέων πληθυσμών·

6.  επισημαίνει ότι η γεωργική δραστηριότητα πολύ συχνά είναι η τελευταία δραστηριότητα που απομένει στις αγροτικές ζώνες· υπογραμμίζει επομένως τη σημασία που έχει η διατήρηση δημόσιων υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στις αγροτικές ζώνες, συμπεριλαμβανομένων των ορεινών και άκρως απόκεντρων περιοχών, προκειμένου να καταπολεμηθεί η απομόνωση, να εξασφαλιστεί η πρόσβαση όλων στην εκπαίδευση, την υγεία, τις μεταφορές και τις επικοινωνίες, στον πολιτισμό καθώς και σε μια αξιοπρεπή ζωή για τους αγρότες και τις οικογένειές τους· θεωρεί, συνεπώς, απαραίτητο να εφαρμοστούν μέτρα για την ενθάρρυνση της εγκατάστασης νεαρών γεωργών, αλλά πέραν της βιωσιμότητας της εκμετάλλευσής τους θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια να καταστεί βιώσιμο το αγροτικό περιβάλλον, ευνοώντας την ίση πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες (ταχυδρομεία, σχολεία, μαζικές μεταφορές, υγειονομικές υπηρεσίες κ.λπ.) και διατηρώντας τις παρεχόμενες στο κοινό υπηρεσίες (δομές υποδοχής για τα νήπια και τους ηλικιωμένους, κοινωνικές κατοικίες κ.λπ.) και χώρους κοινωνικής ζωής που θα καταστήσουν δυνατή την άρση της απομόνωσης (καταστήματα, καφενεία, πολιτιστικά κέντρα κ.λπ.)·

7.  εκτιμά ότι η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως από βιοαέρια προερχόμενα από τη γεωργία και καύσιμα από ροκανίδια προερχόμενα από τη δασοκομία, σε τοπικές εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, προσφέρει δυνατότητες για την αναζωογόνηση των οικονομιών των αγροτικών και περιφερειακών ζωνών και για στήριξη της πολιτικής αυτοτροφοδοτούμενης ενέργειας, αρκεί να εξασφαλιστεί αφενός μεν ότι στην κατεργασία το ισοζύγιο του άνθρακα θα είναι θετικό, αφετέρου δε ότι θα αποφευχθεί ο αρνητικός αντίκτυπος στη διεθνή ασφάλεια του επισιτισμού· ζητεί να επενδυθούν μεγαλύτερα κονδύλια από τα Διαρθρωτικά ταμεία και από το Ταμείο Συνοχής για την ανάπτυξη τεχνολογιών για παραγωγή ενέργειας τέτοιας μορφής·

8.  εξαίρει τη σημασία των γεωργικών και μη γεωργικών οικονομικών δραστηριοτήτων (όπως της κατεργασίας γεωργικών προϊόντων και της άμεσης διάθεσής τους στην αγορά, του τουρισμού και των υπηρεσιών, των μικρομεσαίων βιομηχανιών) στις γεωργικές ζώνες για την απασχόληση και για την πρόληψη της φτώχειας και της γεωργικής εξόδου· ζητεί, συνεπώς, βελτίωση των εγκαταστάσεων και περαιτέρω επαγγελματική κατάρτιση στις γεωργικές ζώνες, προκειμένου να υποστηριχθεί η ανάπτυξη επιχειρήσεων·

9.  θεωρεί ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα νέα κράτη μέλη, διότι, μολονότι κατά την περίοδο της μετάβασης στην οικονομία της αγοράς στις χώρες αυτές σημειώθηκαν καθαρά μεταναστευτικά ρεύματα προς την ύπαιθρο, η τάση θα μπορούσε να αντιστραφεί στο μέλλον, πράγμα που θα είχε ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των φαινομένων εξαθλίωσης, όχι μόνο στην ύπαιθρο αλλά και στα αστικά κέντρα·

10. τονίζει ότι η χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα της υπαίθρου και, επομένως, το μικρό εκλογικό βάρος της έχουν επίσης συνέπειες στο επίπεδο των πολιτικών επιλογών· παρατηρεί ότι στον τομέα της επαγγελματικής ένταξης διαπιστώνεται ενθάρρυνση προς την εξειδίκευση, πράγμα που ελάχιστα συμβιβάζεται με την πολλαπλή απασχόληση που επιβάλλει στο αγροτικό περιβάλλον η επισφαλής απασχόληση· υπογραμμίζει επίσης ότι απαιτείται η χορήγηση αυξημένης ενίσχυσης στους νέους αγρότες για την αντιμετώπιση της ερήμωσης της υπαίθρου·

11. υπογραμμίζει ότι πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τη διάρθρωση και τη συμπληρωματικότητα των κονδυλίων που ενεργοποιούνται για την ανάπτυξη των αγροτικών ζωνών, είτε αυτά προέρχονται από την περιφερειακή πολιτική είτε από την ΚΓΠ·

12. τονίζει τη σημασία που έχει να προστατευθούν οι παραδοσιακές μορφές γεωργίας, όπως οι μικρές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες υποβαστάζουν τη συνοχή των γεωργικών κοινοτήτων στις περιφερειακές περιοχές·

13. επιμένει στην ανάγκη ενίσχυσης της στήριξης προς τις ενώσεις γεωργών, συνεταιρισμούς, συνεταιριστικές οιναποθήκες και άλλους τοπικούς οργανισμούς στους τομείς της βιοτεχνίας και άλλων δραστηριοτήτων, συμπληρωματικών της γεωργίας, ούτως ώστε να διευκολυνθεί η διοχέτευση της παραγωγής, η δημιουργία τοπικών αγορών και η στενότερη σύνδεση μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	6.5.2008
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	33 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Vincenzo Aita, Peter Baco, Bernadette Bourzai, Luis Manuel Capoulas Santos, Giuseppe Castiglione, Giovanna Corda, Joseph Daul, Albert Deß, Carmen Fraga Estévez, Ιωάννης Γκλαβάκης, Lutz Goepel, Friedrich-Wilhelm Graefe zu Baringdorf, Lily Jacobs, Elisabeth Jeggle, Heinz Kindermann, Véronique Mathieu, Rosa Miguélez Ramos, James Nicholson, Neil Parish, María Isabel Salinas García, Agnes Schierhuber, Willem Schuth, Czesław Adam Siekierski, Donato Tommaso Veraldi, Janusz Wojciechowski, Andrzej Tomasz Zapałowski
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Liam Aylward, Esther De Lange, Ilda Figueiredo, Gábor Harangozó, Wiesław Stefan Kuc, Astrid Lulling, Kyösti Virrankoski

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	29.5.2008
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	28 5 17
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Εμμανουήλ Αγγελάκας, Σταύρος Αρναουτάκης, Jean Marie Beaupuy, Rolf Berend, Jana Bobošíková, Victor Boştinaru, Wolfgang Bulfon, Bairbre de Brún, Gerardo Galeote, Iratxe García Pérez, Eugenijus Gentvilas, Zita Gurmai, Gábor Harangozó, Mieczysław Edmund Janowski, Tunne Kelam, Evgeni Kirilov, Constanze Angela Krehl, Florencio Luque Aguilar, Sérgio Marques, Lambert van Nistelrooij, Jan Olbrycht, Markus Pieper, Pierre Pribetich, Wojciech Roszkowski, Elisabeth Schroedter, Grażyna Staniszewska, Catherine Stihler, Margie Sudre, Κυριάκος Τριανταφυλλίδης, Oldřich Vlasák, Vladimír Železný
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Bernadette Bourzai, Jan Březina, Den Dover, Emanuel Jardim Fernandes, Fernando Fernández Martín, Francesco Ferrari, Louis Grech, Ramona Nicole Mănescu, Francisca Pleguezuelos Aguilar, Zita Pleštinská, Samuli Pohjamo, Christa Prets, Jürgen Schröder, Richard Seeber, Bart Staes, László Surján, Manfred Weber
Αναπληρωτές (άρθρο 178, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Manuel Medina Ortega, Nicolae Vlad Popa, Csaba Sándor Tabajdi