ΣΥΣΤΑΣΗ σχετικά με σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφενός, και της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής, αφετέρου, για την τροποποίηση της συμφωνίας για το εμπόριο, την ανάπτυξη και τη συνεργασία

1.2.2011 - (10297/2010– C7‑0190/2010 – 2010/0119(NLE)) - ***

Επιτροπή Ανάπτυξης
Εισηγήτρια: Eva Joly

Διαδικασία : 2010/0119(NLE)
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή του εγγράφου :  
A7-0018/2011
Κείμενα που κατατέθηκαν :
A7-0018/2011
Συζήτηση :
Κείμενα που εγκρίθηκαν :

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφενός, και της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής, αφετέρου, για την τροποποίηση της συμφωνίας για το εμπόριο, την ανάπτυξη και τη συνεργασία

(10297/2010 – C7‑0190/2010 – 2010/0119(NLE))

(Έγκριση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου (10297/2010),

–   έχοντας υπόψη το σχέδιο συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφενός, και της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής, αφετέρου, για την τροποποίηση της συμφωνίας για το εμπόριο, την ανάπτυξη και τη συνεργασία (7437/2008),

–   έχοντας υπόψη την αίτηση έγκρισης που υπέβαλε το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 217 και το άρθρο 218, παράγραφος 6, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο α), της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C7-0190/2010),

–   έχοντας υπόψη τα άρθρα 81 και 90, παράγραφος 8, του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (A7-0018/2011),

1.  εγκρίνει τη σύναψη της συμφωνίας;

2.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών και της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Ιστορικό και διαδικασία

Η γένεση της συμφωνίας επί της οποίας καλείται το Κοινοβούλιο να αποφανθεί υπήρξε σχετικά μακροχρόνια και η εφαρμοσθείσα διαδικασία αρκετά περίπλοκη.

Μια πρώτη συμφωνία εμπορίου, ανάπτυξης και συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας αφενός και της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής αφετέρου, υπεγράφη στην Πραιτόρια στις 11 Οκτωβρίου 1999 και τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Μαΐου 2004 για απεριόριστο χρόνο[1].

Σύμφωνα με τα άρθρα 18 και 103 της εν λόγω συμφωνίας, που θέσπιζαν ρήτρα αναθεώρησης (επονομαζόμενη ωστόσο «εξέταση» στο άρθρο 103), η συμφωνία πρέπει να αναθεωρείται («εξετάζεται») εντός πέντε ετών από την έναρξη ισχύος. Οι κεντρικές γραμμές της εν λόγω αναθεώρησης εκπονήθηκαν από κοινού μεταξύ των δύο συμβαλλομένων μερών στις 7 Νοεμβρίου 2005 κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου συνεργασίας, το οποίο είναι το μικτό όργανο που συνέστησαν τα δύο μέρη προκειμένου να λαμβάνει οιαδήποτε απόφαση στους τομείς που καλύπτονται από τη συμφωνία. Εν συνεχεία, η Επιτροπή πρότεινε μια διαπραγματευτική εντολή (Ιούνιο 2006). Κατόπιν τούτου, το Συμβούλιο ανέθεσε στην Επιτροπή όχι μία , αλλά δύο εντολές διαπραγμάτευσης (Νοέμβριο 2006): τη μία σχετικά με την τροποποίηση της συμφωνίας βάσει του άρθρου 106, πρώτη παράγραφος (ρήτρα τροποποίησης), που επιτρέπει στο Συμβούλιο συνεργασίας να αποφασίζει για κάθε πρόταση τροποποίησης που υποβάλλει οιοδήποτε μέρος της συμφωνίας· τη δεύτερη, η οποία επιτρέπει την έναρξη διμερών διαπραγματεύσεων σχετικά με την αναθεώρηση των διατάξεων της συμφωνίας που αφορούν την πολιτική της διάσταση, καθώς και τις πτυχές της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των διπλών διαπραγματεύσεων που ακολούθησαν, τούτο δε χάριν συνοχής, τα δύο συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν να εγκαταλείψουν τις πρώτες διαπραγματεύσεις – και ως εκ τούτου τη σχετικά πιο ευέλικτη διαδικασία της τροποποίησης – υπέρ των δεύτερων, σχετικά με την αναθεώρηση της συμφωνίας: κατά συνέπεια, δεν γίνεται πια λόγος για δύο νέες συμφωνίες, αλλά για μία μόνο νέα συμφωνία, η οποία αφορά στην αναθεώρηση της αρχικής συμφωνίας του 1999. Τις διαπραγματεύσεις για την εν λόγω συμφωνία ανέλαβε η Επιτροπή βάσει των διπλών οδηγιών διαπραγμάτευσης του Συμβουλίου, κατόπιν διαβούλευσης με τις δύο ομάδες εργασίας που είχαν εξουσιοδοτηθεί από το τελευταίο αυτό προκειμένου να επικουρήσουν την Επιτροπή στο έργο της, ήτοι την ομάδα εργασίας ΑΚΕ και την ομάδα εργασίας «Αφρική».

Από την πλευρά τους, διαπραγματεύσεις σχετικά με εμπορικά και συναφή θέματα (αντιστοίχως, οι τίτλοι ΙΙ και ΙΙΙ της συμφωνίας του 1999) διεκόπησαν εν αναμονή των αποτελεσμάτων των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία οικονομικής σύμπραξης (ΣΕΣ) με τη Νότιο Αφρική. Σημειωτέον ωστόσο ότι στον τελωνειακό τομέα, το Φεβρουάριο 2010 η Επιτροπή ενέκρινε χωριστή οδηγία (COM(2010)0057) που ορίζει τη θέση της Ένωσης στο Συμβούλιο Συνεργασίας, σχετικά με τους τελωνειακούς δασμούς που επισυνάπτονται στη συμφωνία 1999 και θα πρέπει να εφαρμόσει η Νότια Αφρική, ώστε να ευθυγραμμιστούν με εκείνους που ορίζει η ενδιάμεση ΣΕΣ και ισχύουν για όλα τα κράτη μέλη της Τελωνειακής Ένωσης της Μεσημβρινής Αφρικής.

Έκβαση των διαπραγματεύσεων

Η συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της αφενός, και της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής αφετέρου, η οποία τροποποιεί την ως άνω εμπορική συμφωνία και συμφωνία ανάπτυξης και συνεργασίας, υπεγράφη τελικά στο Kleinmond (Νότια Αφρική), στις 11 Σεπτεμβρίου 2009 (μετά από απόφαση του Συμβουλίου της 1ης Απριλίου 2008 σχετικά με την υπογραφή της αναθεωρημένης συμφωνίας[2]).

Επιπτώσεις της Συνθήκης της Λισαβόνας και έγκριση του Κοινοβουλίου

Μετά την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, η συμφωνία δεν θα πρέπει τυπικά να εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, αλλά από την Ευρωπαϊκή Ένωση: κατόπιν τούτου, η απόφαση του Συμβουλίου αποσκοπεί όχι μόνο στο να εγκριθεί η συμφωνία εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά επίσης να ενημερώσει επισήμως το νοτιοαφρικανικό εταίρο ότι, από 1ης Δεκεμβρίου 2009, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία διαδέχθηκε την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ασκεί όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της δεύτερης και, ειδικότερα, ό,τι απορρέει από την εν λόγω συμφωνία. Πράγματι, σύμφωνα με τις διατάξεις της αναθεωρηθείσας το 2009 συμφωνίας, τα συμβαλλόμενα μέρη γνωστοποιούν αμοιβαία την ολοκλήρωση των διαδικασιών έγκρισης και η συμφωνία τίθεται σε ισχύ εντός του μηνός που ακολουθεί εκείνον κατά τον οποίο διαβιβάσθηκε η γνωστοποίηση.

Από τεχνική άποψη, η παρούσα συμφωνία αποτελεί συμφωνία σύνδεσης με την έννοια του άρθρου 217 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης· σύμφωνα με το άρθρο 218, παράγραφος 6 της ίδιας συνθήκης, μια τέτοια συμφωνία δεν δύναται να εγκριθεί (κατόπιν απόφασης του Συμβουλίου) παρά μόνο μετά από έγκριση του Κοινοβουλίου.

Όπως απορρέει τόσο από τη συνθήκη (κυρίως από το άρθρο 218) όσο και από τον κανονισμό (ειδικότερα από τα άρθρα 81 και 90), καμία τροπολογία επί του κειμένου της συμφωνίας δεν γίνεται δεκτή, ενώ η αρμόδια επιτροπή (εν προκειμένω η Επιτροπή Ανάπτυξης) αποφαίνεται μόνο προκειμένου να συστήσει στην ολομέλεια την έγκριση ή την απόρριψη της συμφωνίας (έχοντας υπόψη ότι η ολομέλεια οφείλει να αποφασίσει με μοναδική ψηφοφορία και με την πλειοψηφία των ψηφισάντων).

Περιεχόμενο της συμφωνίας

Η αρχική συμφωνία που υπεγράφη στην Πραιτόρια το 1999 αποσκοπεί στην ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε ορισμένους τομείς και εστιάζεται σε διάφορους επιμέρους στόχους: ενίσχυση του διμερούς διαλόγου, υποστήριξη της Νοτίου Αφρικής για την ολοκλήρωση της διαδικασίας οικονομικής και κοινωνικής μετάβασης, προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και της οικονομικής ενσωμάτωσης της χώρας στη Μεσημβρινή Αφρική και στην παγκόσμια οικονομία, καθώς και διεύρυνση και ελευθέρωση των διμερών συναλλαγών στον τομέα του εμπορίου, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων. Η συμφωνία δρομολογεί επίσης έναν τακτικό πολιτικό διάλογο για θέματα κοινού ενδιαφέροντος, τόσο σε διμερές όσο και σε περιφερειακό επίπεδο (στο πλαίσιο του διαλόγου που διατηρεί η ΕΕ με τις χώρες της Μεσημβρινής Αφρικής, καθώς και με την ομάδα των χωρών ΑΚΕ). Μεταξύ των 100 περίπου άρθρων (συγκεκριμένα 109) της συμφωνίας, λιγότερα των είκοσι (τα άρθρα 65 έως 82) αφορούν ειδικά την αναπτυξιακή συνεργασία, στα οποία προστίθενται 4 άρθρα σχετικά με τη χρηματοδότηση της γενικής συνεργασίας. Ως εκ τούτου, οφείλουμε ίσως να παραδεχθούμε ότι παρά τον τίτλο της, η συμφωνία φαίνεται να είναι μια οικονομική συμφωνία και μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου παρά μια συμφωνία αναπτυξιακής συνεργασίας. Παρά ταύτα, εις ό,τι αφορά την τελευταία αυτή, το ουσιαστικότερο μέρος της ενίσχυσης που χορηγείται στην Αφρική χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης μέσω του μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας (DCI). Για την περίοδο 2007-2013, ο μηχανισμός αυτός καλύπτει προϋπολογισμό ύψους 980 εκατομμυρίων ευρώ υπέρ της Νότιας Αφρικής. Το ενδεικτικό εθνικό πρόγραμμα για την ίδια περίοδο επισημαίνει δύο τομείς προτεραιότητας για την αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ με τη Νότια Αφρική: αφενός, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στην άτυπη οικονομία και την ενσωμάτωση των εν λόγω θέσεων στην επίσημη οικονομία, αφετέρου δε, τη δημιουργία υποδομών για την παροχή βασικών υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλειας και για την κοινωνική συνοχή. Το ίδιο αυτό πρόγραμμα υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο της αποκέντρωσης της συνεργασίας μας, γεγονός που συνεπάγεται τη σημαντική συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην αναπτυξιακή συνεργασία. Διάφορες άλλες διατάξεις της συμφωνίας αφορούν, παράλληλα προς την οικονομική συνεργασία (στην οποία αφιερώνεται ένας ολόκληρος τίτλος της συμφωνίας, ο τίτλος IV), μια σειρά πολύ σημαντικών τομέων συνεργασίας που συνδέονται με την ανάπτυξη, όπως: η κοινωνική συνεργασία, βάσει ενός οργανωμένου διαλόγου με κύριο θέμα την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, τα δικαιώματα των εργαζομένων, τα δικαιώματα των παιδιών, την ισότητα μεταξύ των φύλων, την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών· η συνεργασία στον τομέα του περιβάλλοντος, ειδικότερα όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος· η πολιτιστική συνεργασία· η συνεργασία στον τομέα της καταπολέμησης και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες· η συνεργασία στον τομέα της υγείας και ειδικότερα η καταπολέμηση του AIDS..

Δεδομένου ότι πρόκειται για συμφωνία συνεργασίας, η παρούσα συμφωνία θεσπίζει επίσης μια κοινή θεσμική δομή, μέσω της σύστασης ενός Συμβουλίου Συνεργασίας, όπως προαναφέραμε.

Η αναθεωρημένη συμφωνία η οποία υπεγράφη στο Kleinmond το 2009 επιφέρει στην αρχική συμφωνία ορισμένες ενδιαφέρουσες τροποποιήσεις, συγκεκριμένα τις ακόλουθες που αφορούν στην ανάπτυξη: ο αφοπλισμός καθίσταται ένα ουσιαστικό στοιχείο της συμφωνίας, και πιο συγκεκριμένα, όπως ακριβώς οι δημοκρατικές αρχές, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, η συνεργασία σχετικά με τα θέματα αφοπλισμού και μη διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής ανάγεται σε ουσιαστικό στοιχείο της συμφωνίας· θεσπίζονται συγχρόνως η αρχή της αποτελεσματικότητας της βοήθειας ως στόχος της αναπτυξιακής συνεργασίας, καθώς και η προτεραιότητα στις δράσεις οι οποίες, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της φτώχειας, συμβάλλουν ειδικότερα στην επίτευξη των αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ), ενώ προστίθεται επίσης ειδικό άρθρο για τους ΑΣΧ, προς υπενθύμιση της δέσμευσης που ανέλαβαν τα συμβαλλόμενα μέρη για την επίτευξή τους έως το 2015. Πέραν τούτου, δίδεται έμφαση στην ανάγκη να ορισθούν οι τομείς της αναπτυξιακής συνεργασίας που θα προσδιοριστούν σε από κοινού εγκριθέντα έγγραφα πολυετούς προγραμματισμού, συμπεριλαμβανομένων κοινών εγγράφων προγραμματισμού που συμφωνήθηκαν με τα κράτη μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με τα σχετικά μέσα συνεργασίας της ΕΕ. Οι μη κρατικοί παράγοντες καθιερώνονται (αντί των πρώην «μη κυβερνητικών οργανισμών») ως εταίροι συνεργασίας επιλέξιμοι για χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια.

Επισημαίνεται επίσης η προσθήκη επτά νέων άρθρων, τα οποία αντιστοιχούν σε ισάριθμους νέους τομείς (καλά σηματοδοτημένους σχετικά) της συνεργασίας μας με τη Νότια Αφρική: στην καταπολέμηση των όπλων μαζικής καταστροφής και των μέσων διασποράς τους, μέσω της υπογραφής και της τήρησης των διεθνών σχετικών μηχανισμών, που καθίσταται επίσης αντικείμενο τακτικού πολιτικού διαλόγου· στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, καθώς και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος· στην καταπολέμηση της κατασκευής, του εμπορίου και της συσσώρευσης «φορητών όπλων και ελαφρού οπλισμού»· στην πρόληψη των δραστηριοτήτων των μισθοφόρων· στην αδιάλειπτη υποστήριξη προς το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και το έργο του, ώστε να τεθεί τέρμα στην ατιμωρησία και να επιβληθεί ο σεβασμός τη διεθνούς δικαιοσύνης. Στο εξής, θα πρέπει επίσης να δρομολογηθεί ενδελεχής πολιτικός διάλογος σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα της μετανάστευσης (η εν λόγω συνεργασία αποτελεί αντικείμενο ενός νέου ειδικού άρθρου, εξάλλου λίαν λεπτομερούς) και ειδικότερα, στο πλαίσιο αυτό, τη σχέση μεταξύ συνεργασίας και ανάπτυξης (που καλύπτει, όχι διεξοδικά: τις στρατηγικές για τη μείωση της φτώχειας, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας και τη δημιουργία απασχόλησης· τη συμμετοχή των μεταναστών στην ανάπτυξη της χώρας προέλευσής τους· τη συνεργασία για την ενίσχυση των ικανοτήτων, κυρίως στους τομείς της υγείας και της παιδείας, προς αντιστάθμιση των αρνητικών επιπτώσεων της διαρροής νοτιοαφρικανικών εγκεφάλων ση βιώσιμη ανάπτυξη της Νότιας Αφρικής· την εξεύρεση νομίμων, ταχέων και φθηνών μέσων μεταφοράς στη χώρα, των χρημάτων που αποστέλλουν οι εκπατρισθέντες).

Η επέκταση της συνεργασίας μας στους εν λόγω πολυάριθμους νέους τομείς απορρέει σαφώς, εις ό,τι αφορά την ανάπτυξη της Νοτίου Αφρικής, από την αναθεωρημένη συμφωνία, έχοντας υπόψη ότι η επέκταση αυτή – η οποία προβλεπόταν ως απλή δυνατότητα στην αρχική συμφωνία του 1999 – ήταν αίτημα και των δύο συμβαλλομένων μερών (δεδομένου ότι συμφώνησαν με το κοινό σχέδιο δράσης που θεσπίζει τη στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ της Νοτίου Αφρικής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Ωστόσο, η εισηγήτρια είναι μάλλον επιφυλακτική όσον αφορά την αναθεωρημένη συμφωνία, η γενική φιλοσοφία και διάρθρωση της οποίας, καθώς και η αντίστοιχη βαρύτητα των τίτλων, φαίνεται να προωθούν κυρίως τα εμπορικά και εμπορικά συμφέροντα ή τις ελεύθερες συναλλαγές, εις βάρος ίσως μιας αναπτυξιακής προσέγγισης που η εισηγήτρια θα επιθυμούσε ακόμη πιο σθεναρή και οριζόντια, παρά το γεγονός ότι κρίνει ικανοποιητικές τις νέες διατάξεις περί ανάπτυξης που προστέθηκαν στην αναθεωρημένη συμφωνία, ειδικότερα εκείνες που αφορούν στην καταπολέμηση της φτώχειας, την αποτελεσματικότητα της βοήθειας, τους ΑΣΧ και το συσχετισμό μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης.

Συστάσεις της εισηγήτριας

Έχοντας υπόψη τα ανωτέρω, η εισηγήτρια προτείνει στην Επιτροπή Ανάπτυξης να συστήσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όπως εγκρίνει τη σύναψη της συμφωνίας. Πέραν τούτου, κρίνει ότι οι νέες διατάξεις της συμφωνίας που συνδέονται με την ανάπτυξη, καθώς και οι νέες συνεργασίες που προβλέπονται θα πρέπει να εφαρμοσθούν πλήρως και, κατά τη φάση της θέσης σε εφαρμογή της συμφωνίας, να αποτελέσουν αντικείμενο προσεκτικής παρακολούθησης δυνάμει του άρθρου 208 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήτοι υπό το πρίσμα των στόχων της Ένωσης στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας. Υπογραμμίζει στο πλαίσιο αυτό ότι η Ένωση οφείλει να λαμβάνει υπόψη εν λόγω στόχους κατά την εφαρμογή όλων των πολιτικών που θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες, υπενθυμίζοντας ότι ο κυριότερος των στόχων αυτών συνίσταται, μακροπρόθεσμα, στην εξάλειψη της φτώχειας.

  • [1]  ΕΕ L 311, 4.12.1999, σ. 3. 3.
  • [2]  Έγγραφο st7437/08.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (17.1.2011)

προς την Επιτροπή Ανάπτυξης

σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της αφενός και της Δημοκρατίας της Ν. Αφρικής αφετέρου, που τροποποιεί τη Συμφωνία Εμπορίου, Ανάπτυξης και Συνεργασίας (ΣΕΑΣ)
(10297/210 – C7‑0190/2010 – 2010/0119(NLE))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Niccolò Rinaldi

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

Οι σχέσεις της Ν. Αφρικής με την ΕΕ στους τομείς του εμπορίου, ανάπτυξης και συνεργασίας διέπονται από την ΣΕΑΣ που υπεγράφη τον Οκτώβριο του 1999. Η ΣΕΑΣ εφαρμόστηκε εν μέρει το 2000 και πλήρως το Μάιο του 2004, πριν από τη συγκρότηση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου.

Ως εκ τούτου, η αρχική ΣΕΑΣ ενέπιπτε στις αρμοδιότητες της Επιτροπής Ανάπτυξης Κατά την τελευταία κοινοβουλευτική περίοδο η επιτροπή αυτή ήταν υπεύθυνη για τις εκθέσεις σε δύο ακόμη πρωτόκολλα συνεπεία της προσχώρησης των νέων κρατών μελών.

Η ΣΕΑΣ είναι μια ολοκληρωμένη συμφωνία που καθορίζει μια "ζώνη ελευθέρου εμπορίου". Ασχολείται ως επί το πλείστον με τη διακίνηση αγαθών, περιέχει όμως και διατάξεις σχετικά με τις υπηρεσίες και τις επενδύσεις καθώς και με άλλα θέματα όπως οι δημόσιες προμήθειες, η πολιτική ανταγωνισμού και η πνευματική ιδιοκτησία. Οι διατάξεις για το εμπόριο συμπληρώνονται από έναν περιεκτικό φάκελο αναπτυξιακής βοηθείας.

Στόχος της ΣΕΑΣ είναι η εξασφάλιση καλύτερης πρόσβασης της Ν. Αφρικής στην αγορά της ΕΕ και το αντίστροφο. Μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου της ΣΕΑΣ, το 95% περίπου των εξαγωγών της Ν. Αφρικής στην ΕΕ θα ελευθερωθούν πλήρως ενώ για τα περισσότερα από τα υπόλοιπα προϊόντα θα ισχύουν ευνοϊκές δασμολογικές προτιμήσεις στο πλαίσιο του ΣΓΠ (Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων).

Για λόγους προστασίας των ευάλωτων τομέων αμφοτέρων των μερών, ορισμένα προϊόντα έχουν αποκλειστεί από τη ΣΕΑΣ και άλλα έχουν απλώς τύχει μερικής ελευθέρωσης. Για την ΕΕ τα προϊόντα αυτά είναι κυρίως γεωργικά ενώ για τη Ν. Αφρική βιομηχανικά, ιδίως ορισμένα προϊόντα αυτοκινητοβιομηχανίας και κλωστοϋφαντουργίας.

Η συμφωνία προβλέπει μια λεπτομερή σειρά κανόνων προέλευσης και περιέχει μια διμερή ρήτρα διασφάλισης για προϊόντα που διαπιστώθηκε ότι προκαλούν ή ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρή ζημία στη βιομηχανία του άλλου συμβαλλόμενου μέρους.

Η ΣΕΑΣ περιλαμβάνει διατάξεις με στόχο την αποφυγή αντιανταγωνιστικών πρακτικών και αναγνωρίζει την ανάγκη παροχής της δέουσας προστασίας στην πνευματική ιδιοκτησία. Επιπλέον, η ΣΕΑΣ προβλέπει στενή συνεργασία σε ευρύ φάσμα τομέων που συνδέονται με το εμπόριο, περιλαμβανομένων των τελωνειακών υπηρεσιών, της ελεύθερης διακίνησης υπηρεσιών και κεφαλαίων και της εναρμόνισης των κανόνων και προδιαγραφών.

Από την έναρξη ισχύος της ΣΕΑΣ, το εμπόριο της ΕΕ με τη Ν. Αφρική παρουσίασε σταθερή αύξηση. Η ΕΕ είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ν. Αφρικής. Το 2009 η ΕΕ δέχτηκε το 34% περίπου των συνολικών εξαγωγών της Ν. Αφρικής και απετέλεσε την πηγή του 35% περίπου των εισαγωγών της χώρας αυτής.

Παρά την παγκόσμια οικονομική κρίση, κατά το ίδιο εκείνο έτος η αξία των εξαγωγών της ΝΑ στην ΕΕ ανήλθε σε 14.96 δισ. ευρώ και των εισαγωγών της από την ΕΕ σε 16.1 δισ. ευρώ.

Η ΣΕΑΣ περιελάμβανε μια διαδικασία αναθεώρησης. Σύμφωνα με τα άρθρα 18 και 103 της ΣΕΑΣ που προβλέπουν την αναθεώρηση της συμφωνίας εντός πενταετίας από την έναρξη ισχύος της πραγματοποιήθηκε μια ενδιάμεση επανεξέταση το 2004, μετά την οποία τα μέρη αποφάσισαν να αναθεωρήσουν τις διατάξεις της συμφωνίας.

Το 2005, το Μικτό Συμβούλιο Συνεργασίας καθόρισε τις γενικές γραμμές της μελλοντικής αναθεώρησης της ΣΕΑΣ καλύπτοντας την περαιτέρω ελευθέρωση του εμπορίου, ήσσονος σημασίας προσαρμογές στο κεφάλαιο Αναπτυξιακή Συνεργασία, επικαιροποίηση της διατύπωσης διαφόρων διατάξεων που αφορούν την οικονομική συνεργασία και τη συνεργασία σε άλλους τομείς και την προσθήκη νέων διατάξεων επί θεμάτων όπως η τρομοκρατία, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, τα όπλα μαζικής καταστροφής, οι μισθοφόροι και τα μικρά όπλα.

Η τροποποίηση δεν περιέχει μείζονος σημασίας πτυχές σε σχέση με το εμπόριο δεδομένου ότι η αναθεώρηση των διατάξεων για το εμπόριο και συναφή θέματα έχει ανασταλεί εν αναμονή του αποτελέσματος των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη Συμφωνίας Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης.

Ο εισηγητής θα επιθυμούσε να υπογραμμίσει τη σημασία της σχέσης ΝΑ-ΕΕ και τις επιπτώσεις της για τη Ν. Αφρική στην περίπτωση που η αναθεωρημένη ΣΕΑΣ δεν κυρωθεί ή η κύρωση καθυστερήσει.

Πράγματι, η ΣΕΑΣ είναι ιδιαίτερα επωφελής για τη ΝΑ. η ΝΑ και η ΕΕ εισήλθαν το 2007 σε Στρατηγική Εταιρική Σχέση η οποία αποτελεί πολιτικό σχέδιο συνοδευτικό της ΣΕΑΣ.

Θεσπίσθηκαν επιτυχώς υψηλού επιπέδου φόρα συνεργασίας σε διάφορους τομείς όπως η επιστήμη και η τεχνολογία, με σκοπό τη δημιουργία και άλλων σε επιπλέον τομείς όπως η τελωνειακή συνεργασία και η εκπαίδευση.

Ο εισηγητής ενθαρρύνει τη ΝΑ να χρησιμοποιήσει την αποκαλούμενη ελαστικότητα που προβλέπεται στη Συμφωνία TRIPS με σκοπό να είναι σε θέση να παράσχουν απαραίτητα φάρμακα σε προσιτές τιμές όπως οι υποχρεωτικές άδειες και ο μηχανισμός που προβλέπεται στο σχετικό άρθρο 30 και επιμένει ότι η ΕΕ δεν θα έπρεπε να διαπραγματευτεί διατάξεις TRIPS+ που αφορούν τα φαρμακευτικά προϊόντα και επηρεάζουν τη δημόσια υγεία και την πρόσβαση στα φάρμακα, όπως η αποκλειστικότητα δεδομένων, οι επεκτάσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και ο περιορισμός των λόγων χορήγησης υποχρεωτικών αδειών.

Η ΕΕ είναι σημαντικός στρατηγικός και εμπορικός εταίρος της Ν. Αφρικής καλύπτοντας το ένα τρίτο περίπου των εμπορικών συναλλαγών της χώρας. Η Ν. Αφρική είναι επίσης σήμερα ένας από τους μόλις εννέα (περιλαμβανομένης της Βραζιλίας, Ινδίας και Κίνας) στρατηγικούς εταίρους της ΕΕ και η μοναδική αφρικανική χώρα που έχει υπογράψει Συμφωνία Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης με την ΕΕ.

Ο εισηγητής θα επιθυμούσε επίσης να τονίσει ότι δεν διακρίνει κάτι το αντιφατικό στα αναθεωρημένα τμήματα της ΣΕΑΣ που θα μπορούσε να αιτιολογήσει την αναβολή της κύρωσης.

Η Ν. Αφρική θα αντιμετωπίσει επίσης ευκαιριακό κόστος στην περίπτωση που η κύρωση δεν πραγματοποιηθεί ή καθυστερήσει επ' αόριστον. Η αναβολή όχι μόνο θα παρακωλύσει την τρέχουσα συνεργασία ΕΕ-ΝΑ αλλά και μια μη κύρωση της τροποποίησης ενδέχεται να οδηγήσει στην απώλεια μιας δυνάμει αμοιβαίως επωφελέστερης και βαθύτερης συνεργασίας

******

Η Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου καλεί την Επιτροπή Ανάπτυξης, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να προτείνει στο Κοινοβούλιο τη χορήγηση της σύμφωνης γνώμης του.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

17.1.2011

 

 

 

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

22

0

0

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

William (The Earl of) Dartmouth, David Campbell Bannerman, Daniel Caspary, Christofer Fjellner, Bernd Lange, Emilio Menéndez del Valle, Vital Moreira, Cristiana Muscardini, Niccolò Rinaldi, Helmut Scholz, Peter Šťastný, Keith Taylor, Iuliu Winkler, Pablo Zalba Bidegain

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Josefa Andrés Barea, Francesca Balzani, Catherine Bearder, José Bové, Salvatore Iacolino, Syed Kamall, Jarosław Leszek Wałęsa

Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Elie Hoarau, Marietje Schaake

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

26.1.2011

 

 

 

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

27

0

0

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Thijs Berman, Michael Cashman, Ricardo Cortés Lastra, Corina Creţu, Véronique De Keyser, Nirj Deva, Leonidas Donskis, Charles Goerens, Catherine Grèze, András Gyürk, Eva Joly, Filip Kaczmarek, Franziska Keller, Miguel Angel Martínez Martínez, Gay Mitchell, Norbert Neuser, Bill Newton Dunn, Maurice Ponga, Birgit Schnieber-Jastram, Michèle Striffler, Alf Svensson, Ivo Vajgl, Iva Zanicchi, Gabriele Zimmer, Ελένη Θεοχάρους

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Martin Kastler, Wolf Klinz, Csaba Őry, Patrizia Toia