ΣΥΣΤΑΣΗ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τη σύναψη της διεθνούς συμφωνίας για το κακάο του 2010

01.02.2012 - (09771/2011 – C7‑0206/2011 – 2010/0343(NLE)) - ***

Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου
Εισηγητής: Vital Moreira

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τη σύναψη της διεθνούς συμφωνίας για το κακάο του 2010

(09771/2011 – C7‑0206/2011 – 2010/0343(NLE))

(Έγκριση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου (09771/2011),

–   έχοντας υπόψη το σχέδιο της διεθνούς συμφωνίας για το κακάο του 2010 (08134/2011),

–   έχοντας υπόψη την αίτηση έγκρισης που υπέβαλε το Συμβούλιο σύμφωνα με τα άρθρα 207, παράγραφος 3 και παράγραφος 4 και το άρθρο 218, παράγραφος 6, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο α) v), της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C7‑0206/2011),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 81 και το άρθρο 90, παράγραφος 7, του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (A7-0024/2012),

1.  εγκρίνει τη σύναψη της συμφωνίας·

2.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Εισαγωγή

Η Διεθνής Συμφωνία για το Κακάο του 2010[1] θα αντικαταστήσει την ισχύουσα συμφωνία του 2001 στην οποία η ΕΕ είναι συμβαλλόμενο μέρος[2]. Οι στόχοι της νέας συμφωνίας είναι να προωθήσει τη διεθνή συνεργασία στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας του κακάο, να εξασφαλίσει κατάλληλο πλαίσιο για την εξέταση όλων των ζητημάτων του κακάο μεταξύ κυβερνήσεων και του ιδιωτικού τομέα, να συμβάλλει στην ενίσχυση των εθνικών οικονομιών κακάου των κρατών μελών, να επιδιώξει τον καθορισμό σωστών τιμών που να παράγουν δίκαια οικονομικά έσοδα τόσο για τους παραγωγούς όσο και τους καταναλωτές, να προαγάγει μια βιώσιμη από οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική άποψη οικονομία του κακάου, να προωθήσει τη διαφάνεια στην παγκόσμια οικονομία του κακάου με τη συλλογή, την ανάλυση και τη διάδοση σχετικών στατιστικών και την εκπόνηση κατάλληλων μελετών, να καταβάλλει προσπάθειες για την εξάλειψη των φραγμών στο εμπόριο, να προωθήσει και να ενθαρρύνει την κατανάλωση σοκολάτας και προϊόντων με βάση το κακάο και να προτρέπει τα μέλη να αναβαθμίζουν την ποιότητα του κακάου.

Σε γενικές γραμμές, η συμφωνία αποβλέπει σε μεγαλύτερη διαφάνεια και βιωσιμότητα ενός τομέα από τον οποίο εξαρτάται η επιβίωση 50 εκατομμυρίων ατόμων σε όλο τον κόσμο[3]. Ο Διεθνής Οργανισμός Κακάου (ICCO), που ιδρύθηκε το 1973 και εδρεύει στο Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο, θα εφαρμόζει τις διατάξεις και θα επιβλέπει τη λειτουργία της παρούσας συμφωνίας. Όλα τα συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας είναι μέλη του ICCO.

Η Συμφωνία για το Κακάο του 2010 είναι ανοιχτή προς υπογραφή και κατάθεση των εγγράφων αποδοχής, σύναψης και κύρωσης έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2012. Για το λόγο αυτό, η ΕΕ πρέπει να ολοκληρώσει τη διαδικασία κύρωσης σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Συνθήκης της Λισαβόνας πριν από την εν λόγω ημερομηνία.

Μετά την εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας, όλες οι συμφωνίες που καλύπτουν τομείς στους οποίους ισχύει η συνήθης νομοθετική διαδικασία υπόκεινται στην έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τούτο περιλαμβάνει την κοινή εμπορική πολιτική της ΕΕ μέρος της οποίας αποτελεί η Συμφωνία για το Κακάο του 2010. Κατά συνέπεια, προκειμένου να μπορεί να συναφθεί η εν λόγω συμφωνία, πρέπει προηγουμένως να εγκριθεί από το Κοινοβούλιο. Η έγκριση του Κοινοβουλίου συνιστά το επίσημο στάδιο μετά την υπογραφή της συμφωνίας από το Συμβούλιο της ΕΕ και προηγείται της επίσημης σύναψης της συμφωνίας από το Συμβούλιο.

Η Συμφωνία για το Κακάο του 2010 είχε υπογραφεί από την ΕΕ στις 10 Ιουνίου 2011 και από τότε εφαρμόζεται προσωρινά. Στα τέλη του Οκτωβρίου 2011, υπέγραψαν επίσης τη Συμφωνία για το Κακάο του 2010 οι 3 μεγαλύτεροι εξαγωγείς κακάου (Ακτή του Ελεφαντοστούν, Γκάνα και Ινδονησία) και η Ελβετία.

Διεθνής Συμφωνία για το Κακάο του 2010

Στις 25 Ιουνίου 2010, η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κακάο[4], στην οποία μετέχουν οι κυριότερες χώρες παραγωγής και κατανάλωσης κακάου στον κόσμο, ενέκριναν τη Διεθνή Συμφωνία για το Κακάο του 2010 που θα αντικαταστήσει τη συμφωνία που χρονολογείται από το 2001. Η νέα συμφωνία θα εφαρμοστεί για περίοδο 10 ετών και ενδέχεται να παραταθεί για δύο επιπλέον διετίες.

Στόχος της συμφωνίας του 2010 είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για πιο δίκαιο και βιώσιμο παγκόσμιο εμπόριο κακάου με την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών στο πλαίσιο του ICCO. Η συμφωνία θα εξασφαλίζει μια αποτελεσματικότερη και συνεκτικότερη διοικητική δομή του ICCO, οι χώρες μέλη του οποίου αντιπροσωπεύουν προς το παρόν σχεδόν το 85% της παγκόσμιας παραγωγής κακάου και περισσότερο από το 60% της παγκόσμιας κατανάλωσης κακάου. Οι χώρες μέλη εξαγωγής και εισαγωγής έχουν ισότιμο μερίδιο ψήφων στο Διεθνές Συμβούλιο Κακάου (ICC), τον ανώτατο διοικητικό φορέα του ICCO. Ο αριθμός των ψήφων αναλογεί προς το μέσο όγκο εξαγωγών και εισαγωγών στα τρία προηγούμενα χρόνια παραγωγής κακάου. Η ΕΕ συνιστά ενιαίο συμβαλλόμενο μέρος και κατέχει το ήμισυ των ψήφων των μελών εισαγωγής.

Η συμφωνία του 2010 θα βελτιώσει τη διαφάνεια στην αγορά ενισχύοντας το ρόλο του ICCO στη συλλογή, επεξεργασία και διανομή δεδομένων και τη συνεργασία του με τη βιομηχανία και ΜΚΟ. Η συμφωνία ενισχύει την εντολή του ICCO για σχέδια που αποβλέπουν στην ενίσχυση του δυναμικού των εθνικών οικονομιών κακάου και τη δυνατότητά τους να καλύπτουν την εξελισσόμενη ζήτηση. Η νέα συμφωνία καθορίζει σαφείς στόχους για μια βιώσιμη οικονομία του κακάου, αναγνωρίζοντας πόσο σημαντική είναι η οικονομική βιωσιμότητα και η κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα σε όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας. Αναγνωρίζει την ανάγκη να εξασφαλιστούν λογικές τιμές για το κακάο και δίκαια έσοδα καθώς και να αναβαθμίζεται η ποιότητα του κακάου και να χαράσσονται διαδικασίες για την ασφάλεια των τροφίμων.

Παραγωγή κακάου και η παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού του

Η καλλιέργεια του κακάου εξασφαλίζει έσοδα σε χώρες καλλιέργειας, μεταποίησης και κατανάλωσης κακάου. Το προϊόν αυτό καλλιεργείται σε τροπικές εκτάσεις που υπερβαίνουν τα 8 εκατομμύρια εκτάρια σε 40 χώρες, μεταφέρεται μέσω εκτεταμένης και περίπλοκης παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού από τους παραγωγούς μέσω εμπόρων, εξαγωγέων, μεταποιητών, παραγωγών σοκολάτας («σοκολατοποιών») και εμπόρους λιανικής πώλησης για να καταλήξει στους καταναλωτές.

Η Αφρική αποτελεί τη μεγαλύτερη χώρα παραγωγής κακάου, ενώ το 70% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται κυρίως από την Ακτή του Ελεφαντοστούν και την Γκάνα. Η Λατινική Αμερική, η Ασία και η Ωκεανία παράγουν η κάθε μια χωριστά το 13% της συνολικής παραγωγής κακάου[5]. Άνω του 80% των εισαγωγών κακάου της ΕΕ προέρχονται από την Δυτική Αφρική. Η ευρωπαϊκή σοκολατοβιομηχανία είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο.

Αναλογία που υπερβαίνει το 90% της παγκόσμιας παραγωγής κακάου καλλιεργείται από 5,5 εκατομμύρια μικρών εκμεταλλεύσεων[6], ενώ οι αγρότες που εξαρτώνται άμεσα από την παραγωγή κακάου ανέρχονται σε 14 εκατομμύρια[7]. Η φτώχεια, αναχρονιστικές τεχνικές καλλιέργειες και η παιδική εργασία αποτελούν συχνά φαινόμενα σε περιοχές καλλιέργειας του κακάου. Εφόσον αποτελεί το μεγαλύτερο παγκόσμιο εισαγωγέα και καταναλωτή κακάου και τον τόπο εγκατάστασης των κυριότερων μεταποιητών κακάου και παραγωγής σοκολάτας, η ΕΕ φέρει μεγάλο μερίδιο της ευθύνης για τη μεγαλύτερη βιωσιμότητα του τομέα του κακάου[8].

Προβληματισμοί για την παιδική εργασία

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που έθιξαν βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά την εξέταση της παρούσας συμφωνίας ήταν η χρησιμοποίηση της παιδικής εργασίας στις φυτείες κακάου. Η αφαίρεση των κόκκων κακάου εξακολουθεί να αποτελεί δραστηριότητα που απαιτεί μεγάλο εργατικό δυναμικό δεδομένου ότι η μηχανική κοπή καταστρέφει συχνά τους σπόρους. Σε πολλές εκθέσεις έχει αναφερθεί ότι οι καλλιεργητές κακάου εξακολουθούν να προσφεύγουν στην παιδική εργασία στις φυτείες κακάου. Μολονότι η παιδική εργασία είναι συχνό φαινόμενο σε οικογενειακό πλαίσιο, η κατάσταση είναι ανησυχητική. Πρέπει να αντιμετωπιστεί κατεπειγόντως το πρόβλημα των δυσμενέστερων μορφών παιδική εργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου διοργάνωσε ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 16 Μαρτίου 2011 με εκπροσώπους της ΔΟΕ, του ICCO και του Παγκόσμιου Οργανισμού Κακάου. Στην ακρόαση αυτή αποφασίστηκε γενικότερα ότι οι στόχοι της Συμφωνίας για το Κακάο του 2010 συμφωνούν με τις αρχές της ΔΟΕ και ότι τα άρθρα 42 και 43 της Συμφωνίας παρέχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της παιδικής εργασίας.

Η παιδική εργασία αποτελεί ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι οποίοι έχουν εκφράσει τις ανησυχίες αυτές όσον αφορά την παιδική εργασία γενικότερα, και την εκμετάλλευση και εμπορία ανηλίκων στον τομέα του κακάου ειδικότερα, σε πολλά ψηφίσματα και ερωτήσεις προς την Επιτροπή, ζητώντας την απαγόρευση της παιδικής εργασίας στο εμπόριο και την πιθανή καθιέρωση της ένδειξης «χωρίς παιδική εργασία» στην επισήμανση προϊόντων[9].

Ο εισηγητής πιστεύει ότι το ζήτημα αυτό πρέπει να εξετασθεί ξεχωριστά σε ψήφισμα της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου που θα εγκριθεί μέσω της έκθεσης αυτής, προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με το πρόβλημα της παιδικής εργασίας στις φυτείες κακάου.

Συμπεράσματα

Ο εισηγητής είναι πεπεισμένος ότι η Διεθνής Συμφωνία για το Κακάο του 2010 θα έχει θετικό αντίκτυπο σε όλους τους παράγοντες που μετέχουν στην οικονομία του κακάου, και ελπίζει ότι τούτο θα μεταφραστεί σε απτά μακροπρόθεσμα οφέλη για τους καλλιεργητές μικρής κλίμακας και τις κοινότητές τους. Με το σκεπτικό αυτό, ο εισηγητής συνιστά να εγκρίνει το Κοινοβούλιο την παρούσα συμφωνία.

• [1]  http://www.icco.org/pdf/agree10english.pdf.
• [2]  Οι προηγούμενες διεθνείς συμφωνίες για το Κακάο είχαν συναφθεί το 1972, το 1975, το 1980, το 1986, το 1993 και το 2001.
• [3]  Στοιχεία του ICCO και του Παγκόσμιου Οργανισμού Κακάου.
• [4]  Διοργανώθηκε υπό την αιγίδα της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD).
• [5]  Το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας κακάου: Οικονομική άνθηση και κατάρρευση; Dr. Jean-Marc Anga, ICCO (http://www.icco.org/pdf/Boom_and_Bust.pdf).
• [6]  Καλλιέργειες μεγάλης κλίμακας στην Βραζιλία, το Εκουαδόρ, την Ινδονησία και τη Μαλαισία.
• [7]  Εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Κακάου και της Ένωσης Τροπικών Τροφίμων, Βαρόμετρο του Κακάου για το 2010 (http://www.koffiecoalitie.nl/tcc/content/download/416/2948/file/TCC_COCOA_Barometer%202010%20(final).pdf).
• [8]  Σύμφωνα με τον ICCO, η ΕΕ αλέθει και καταναλώνει περίπου το 40% της παγκόσμιας παραγωγής κακάου.
• [9]  Εγκριθέντα κείμενα, P6_TA(2005)0272.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	26.1.2012
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	28 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	William (The Earl of) Dartmouth, Laima Liucija Andrikienė, María Auxiliadora Correa Zamora, Marielle De Sarnez, Christofer Fjellner, Carmen Fraga Estévez, Yannick Jadot, Bernd Lange, Emilio Menéndez del Valle, Vital Moreira, Paul Murphy, Cristiana Muscardini, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Niccolò Rinaldi, Helmut Scholz, Peter Šťastný, Gianluca Susta, Keith Taylor, Jan Zahradil, Paweł Zalewski, Метин Казак
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Amelia Andersdotter, José Bové, George Sabin Cutaş, Mário David, Syed Kamall, Silvana Koch-Mehrin, Inese Vaidere, Pablo Zalba Bidegain
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Véronique De Keyser, Jutta Haug, Pier Antonio Panzeri, Traian Ungureanu