SPRAWOZDANIE w sprawie strategii wolności cyfrowej w polityce zagranicznej UE

15.11.2012 - (2012/2094 (INI))

Komisja Spraw Zagranicznych
Sprawozdawczyni: Marietje Schaake

Procedura : 2012/2094(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A7-0374/2012

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie strategii wolności cyfrowej w polityce zagranicznej UE

(2012/2094 (INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ z dnia 5 lipca 2012 r. pt. „Promowanie, ochrona i korzystanie z praw człowieka w internecie”, w której podkreśla się znaczenie ochrony praw człowieka oraz swobody przepływu informacji w internecie[1],

–   uwzględniając sprawozdania specjalnego sprawozdawcy ONZ Franka La Rue opublikowane dnia 16 maja 2011 r. (A/HRC/17/27) i 10 sierpnia 2011 r. (A/66/290) w sprawie propagowania i ochrony prawa do wolności poglądów i wolności wypowiedzi, w których zwraca się uwagę na zastosowanie międzynarodowych norm i standardów praw człowieka w zakresie wolności poglądów i wypowiedzi w internecie, który jest uznawany za środek komunikacji,

–   uwzględniając rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ z dnia 28 marca 2008 r. (7/36) ustanawiającą mandat specjalnego sprawozdawcy w sprawie propagowania i ochrony prawa do wolności poglądów i wolności wypowiedzi,

–   uwzględniając sprawozdanie ONZ z dnia 16 czerwca 2011 r. pt. „Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka: wdrażanie dokumentu ramowego Organizacji Narodów Zjednoczonych «Chronić, szanować i naprawiać»” (odzwierciedlające pracę specjalnego sprawozdawcy ONZ Johna Ruggiego),

–   uwzględniając rezolucję Rady Zarządzającej Unii Międzyparlamentarnej z dnia 19 października 2011 r.[2],

–   uwzględniając ramy strategiczne w dziedzinie praw człowieka i demokracji, przyjęte przez Radę w dniu 25 czerwca 2012 r.[3],

–   uwzględniając swoje zalecenie dla Rady z dnia 13 czerwca 2012 r. dotyczące specjalnego przedstawiciela UE ds. praw człowieka[4],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 czerwca 2012 r. pt. „Ochrona krytycznej infrastruktury teleinformatycznej – osiągnięcia i dalsze działania na rzecz globalnego bezpieczeństwa cyberprzestrzeni”[5],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 kwietnia 2012 r. pt. „Konkurencyjny jednolity rynek cyfrowy – administracja elektroniczna jako projekt przewodni”[6],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 kwietnia 2012 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka na świecie oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie, włącznie z konsekwencjami dla strategicznej polityki UE w dziedzinie praw człowieka[7],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie dostępu osób niewidomych do książek i innych materiałów drukowanych[8],

–   uwzględniając budżet ogólny na 2012 r. z dnia 29 lutego 2012 r., a w szczególności apel o utworzenie globalnego funduszu na rzecz wolności internetu[9],

–   uwzględniając komunikat komisarza do spraw agendy cyfrowej z dnia 12 grudnia 2011 r. w sprawie strategii na rzecz łączności;

–   uwzględniając wspólny komunikat wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2011 r. pt. „Prawa człowieka i demokracja w centrum działań zewnętrznych UE – dążenie do bardziej skutecznego podejścia” (COM(2011)0886)),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie otwartego internetu i neutralności sieci w Europie[10],

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 października 2011 r. pt. „Odnowiona strategia UE na lata 2011–2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw” (COM(2011)0681),

–   uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka,

–   uwzględniając rezolucję z dnia 25 lipca 2011 r. w sprawie skutecznej strategii europejskiej w zakresie surowców[11],

–   uwzględniając rezolucję z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie polityk zewnętrznych UE na rzecz demokratyzacji[12],

–   uwzględniając wspólny komunikat wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Komisji z dnia 25 maja 2011 r. pt. „Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie” (COM(2011)0303),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie kulturowego wymiaru działań zewnętrznych UE[13],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych[14],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 czerwca 2010 r. pt. „Zarządzanie internetem: kolejne działania”[15],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 czerwca 2010 r. w sprawie Internetu przedmiotów[16],

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie klauzuli dotyczącej praw człowieka i demokracji w umowach zawieranych przez Unię Europejską[17],

–   uwzględniając swoje rezolucje w sprawie drastycznych przypadków łamania praw człowieka, demokracji i praworządności, które budzą niepokój o wolność cyfrową,

–   uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 27 września 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1334/2000 ustanawiające wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania[18],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 36/2012 w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Syrii oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 442/2011 z dnia 18 stycznia 2012 r. i wprowadzające ograniczenia dotyczące wywozu w odniesieniu do ICT i narzędzi monitorowania[19],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 264/2012 z dnia 23 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 359/2011 dotyczące środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom, podmiotom i organom w związku z sytuacją w Iranie i wprowadzające ograniczenia dotyczące wywozu w odniesieniu do ICT i narzędzi monitorowania[20],

–   uwzględniając art. 3 i 21 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–   uwzględniając art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–   uwzględniając wytyczne Unii Europejskiej w zakresie praw człowieka,

–   uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka oraz wszelkie inne właściwe międzynarodowe instrumenty w dziedzinie praw człowieka, w tym Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych,

–   uwzględniając konwencję ONZ z dnia 17 kwietnia 2003 r. o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego[21],

–   uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych,

–   uwzględniając europejską konwencję praw człowieka oraz trwające negocjacje dotyczące przystąpienia UE do tej konwencji,

–   uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

–   uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinię Komisji Handlu Międzynarodowego (A7-0374/2012),

A. mając na uwadze, że osiągnięcia technologiczne pozwalają jednostkom na całym świecie korzystać z nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) i łączyć się z internetem, sprzyjając w ten sposób rewolucyjnym zmianom w społeczeństwach, funkcjonowaniu demokracji, zarządzaniu, gospodarce, biznesie, mediach, rozwoju i handlu;

B.  mając na uwadze, że internet odgrywa zasadniczą rolę w dostępie do informacji, wolności wypowiedzi, wolności prasy, wolności zgromadzania się oraz rozwoju gospodarczego, społecznego, politycznego i kulturalnego;

C.  mając na uwadze, że istnieje globalny konsensus, odzwierciedlony w prawie międzynarodowym, że ograniczenia praw podstawowych muszą być przewidziane ustawowo;

D. mając na uwadze, że UE powinna chronić i promować prawa człowieka, zarówno w internecie, jak i poza nim;

E.  mając na uwadze, że włączenie, wspieranie umiejętności informatycznych i wyeliminowanie przepaści cyfrowej odgrywają zasadniczą rolę w wykorzystaniu podstawowego potencjału internetu i ICT;

F.  mając na uwadze, że ICT – chociaż były ważnymi narzędziami przy organizacji ruchów społecznych i protestów w różnych krajach, przede wszystkim podczas Arabskiej Wiosny, są również wykorzystywane jako narzędzia do stosowania represji poprzez (masową) cenzurę, nadzór oraz lokalizowanie i śledzenie informacji i osób;

G. mając na uwadze, że ICT mogą także odgrywać rolę jako narzędzie przydatne organizacjom terrorystycznym do przygotowywania i przeprowadzania ataków;

H. mając na uwadze, że kontekst, w jakim wykorzystywane są technologie, w dużym stopniu determinuje wpływ, jaki mogą wywierać jako siła napędowa zmian pozytywnych lub – wręcz odwrotnie – represji;

I.   mając na uwadze, że te zmiany tworzą nowe otoczenie, które wymaga odpowiedniego stosowania obowiązującego prawa w oparciu o strategię włączenia internetu i ICT we wszystkie działania zewnętrzne UE;

J.   mając na uwadze, że internet rozkwitł i rozwinął się organicznie jako platforma o ogromnej wartości publicznej; mając jednak na uwadze, że niewłaściwe wykorzystywanie nowych możliwości i instrumentów udostępnionych dzięki internetowi wywołuje także nowe ryzyko i niebezpieczeństwa;

K.  mając na uwadze, że internet stał się także czynnikiem rozwoju handlu międzynarodowego, co wymaga stałej czujności, szczególnie w odniesieniu do ochrony konsumentów;

L.  mając na uwadze, że restrykcje powinny mieć miejsce tylko w przypadku korzystania z internetu w celach niezgodnych z prawem, takich jak podżeganie do nienawiści, przemocy i rasizmu, propaganda totalitarna i dostęp dzieci do pornografii lub wykorzystywanie seksualne dzieci;

M. mając na uwadze, że globalny i ponadgraniczny charakter internetu wymaga nowych form międzynarodowej współpracy i zarządzania z udziałem licznych zainteresowanych stron;

N.  mając na uwadze, że art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, że „Unia czuwa nad spójnością różnych dziedzin jej działań zewnętrznych oraz nad ich spójnością z innymi politykami Unii. Rada i Komisja, wspomagane przez wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, zapewniają tę spójność oraz współpracują w tym celu”;

O. mając na uwadze, że neutralność sieci jest podstawowym warunkiem otwartego internetu, zapewniającym konkurencję i przejrzystość;

P.  mając na uwadze, że zarówno bezpieczeństwo cyfrowe, jak i wolność cyfrowa są ważne i jedno nie może zastąpić drugiego;

Q. mając na uwadze, że UE może tylko wtedy służyć za przykład w dziedzinie wolności cyfrowej, gdy sama ją zapewnia;

Prawa człowieka i rozwój

1.   uznaje, że nieocenzurowany dostęp do otwartego internetu, telefonów komórkowych i ICT ma korzystny wpływ na prawa człowieka i podstawowe wolności poprzez rozszerzenie zakresu wolności wypowiedzi, dostępu do informacji, prawa do prywatności i wolności zgromadzania się na całym świecie;

2.   dostrzega ogromny wspomagający, twórczy i stymulujący potencjał otwartego internetu i ICT dla rozwoju społeczności, społeczeństwa obywatelskiego, globalnego rozwoju gospodarczego, społecznego, naukowego, kulturalnego i politycznego, który sam w sobie przyczynia się do postępu całej ludzkości; jest jednak świadom nowego ryzyka i niebezpieczeństw wynikających z niewłaściwego korzystania z technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych;

3.  stwierdza, że internet i media społecznościowe pozwalają rządom angażować się w bezpośrednią dyplomację oraz ułatwiają bliższe kontakty międzyludzkie na całym świecie; podkreśla, że otwarte dyskusje ideologiczne mogą przyczynić się do odrzucenia ekstremizmu oraz poprawy międzykulturowego zaangażowania i zrozumienia;

4.  uważa kulturę za czynnik ułatwiający dostęp i kontakt w sytuacji, gdy stosunki polityczne są zablokowane lub trudne; uważa, że wolność i kultura są ze sobą powiązane w bardzo dużym stopniu, a cyfrowa dyplomacja kulturalna leży w strategicznym interesie UE;

5.  dostrzega rolę swobody artystycznej oraz swobody naśladowania i ponownego wykorzystywania stanowiących kamieni węgielnych kreatywności i swobody wolności wyrażania opinii i idei; jest świadomy, że istnieje wiele wyjątków i ograniczeń w ekosystemie praw autorskich, szczególnie w obszarze dziennikarstwa, cytowania, satyry, archiwizowania, gromadzenia w zbiorach bibliotecznych i zapewniania dostępu do dziedzictwa kulturowego oraz możliwości korzystania z niego;

6.  wzywa Komisję do zastosowania właściwego podejścia w związku z faktem, że istnieją państwa stosujące represje i kontrolę obywateli, organizacji i działaczy społeczeństwa obywatelskiego, podczas gdy kontrola działalności gospodarczej w niektórych krajach obejmuje w coraz większym stopniu element technologiczny polegający na blokowaniu treści oraz monitorowaniu i identyfikowaniu obrońców praw człowieka, dziennikarzy, działaczy i dysydentów; wzywa ponadto Komisję do działania przeciwko kryminalizacji zgodnego z prawem wyrażania opinii w internecie oraz przyjmowaniu restrykcyjnych przepisów w celu uzasadnienia takich działań; potwierdza w związku z powyższym, że takie praktyki są niezgodne z kryteriami kopenhaskimi;

7.  podkreśla, że uznanie i stosowanie zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przez dostawców usług internetowych, twórców oprogramowania, producentów sprzętu komputerowego, media i usługi sieci społecznościowej itd. jest niezbędne do zapewnienia obrońcom praw człowieka swobody działania i bezpieczeństwa, a także swobody wypowiedzi;

8.  podkreśla, że propagowanie i ochrona swobód cyfrowych powinny zostać włączone do głównego nurtu polityki i być corocznie poddawane przeglądowi w celu zapewnienia odpowiedzialności i ciągłości oraz stanowić element wszystkich działań zewnętrznych UE, jej systemu finansowania oraz polityki i instrumentów pomocy, pod przewodnictwem wysokiego przedstawiciela oraz ESDZ; domaga się zastosowania proaktywnego podejścia w tym zakresie oraz zapewnienia współpracy horyzontalnej i koordynacji między odpowiednimi instytucjami i agencjami UE, a także wewnątrz nich;

9.  popiera uznanie przez Komisję bezpiecznego dostępu do internetu jako jednego z kryteriów kopenhaskich oraz stwierdzenie, że ograniczenia wolności wypowiedzi, także za pośrednictwem internetu, powinny być uzasadnione nadrzędną potrzebą społeczną i przede wszystkim proporcjonalne do realizowanego uzasadnionego celu;

10. zauważa istniejące we wszystkich państwach obawy dotyczące poziomu ochrony i upowszechniania praw i swobód człowieka w internecie, stwierdzając jednocześnie występowanie fundamentalnych różnic w kontekście, w którym stosuje się ICT, jak np. kwestie istnienia praworządności i prawo do odwołania;

11. wzywa Komisję do zapewnienia spójności między zewnętrznymi działaniami UE a jej wewnętrznymi strategiami przy uzasadnianiu stosowania zdecydowanie koniecznych i proporcjonalnych ograniczeń praw podstawowych, w szczególności w kontekście poszanowania podstawowych zasad prawa międzynarodowego, takich jak to, że ograniczenia muszą mieć podstawę prawną i nie mogą być wprowadzane przez przedsiębiorstwa w sposób doraźny;

12. zachęca specjalnego przedstawiciela UE ds. praw człowieka, aby umieścił wolność cyfrową oraz strategię na rzecz łączności wśród swoich głównych priorytetów;

13. podkreśla, że ​​skuteczna polityka rozwojowa UE i jej polityka w dziedzinie praw człowieka wymaga upowszechnienia ICT i wyeliminowania przepaści cyfrowej poprzez zapewnienie podstawowej infrastruktury technologicznej i ułatwienie dostępu do wiedzy i informacji, a także propagowanie umiejętności cyfrowych w świecie;

14. jest zdania, że ICT mają kluczowe znaczenie dla przejrzystości i dobrego zarządzania, alfabetyzacji, edukacji, zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, skutecznej obserwacji wyborów i usuwania skutków klęsk żywiołowych, zwłaszcza w obszarach odległych lub wśród społeczeństw rozwijających się;

15. podkreśla, że polityka UE na rzecz rozwoju i praw człowieka powinna uwzględniać programy pomocowe sprzyjające wolności cyfrowej, przede wszystkim w społeczeństwach w państwach niedemokratycznych, a także w państwach znajdujących się w sytuacjach po konfliktach lub przechodzących polityczne przemiany; jest zdania, że eksperci UE w dziedzinie uregulowań prawnych są istotnymi partnerami w zakresie szkolenia swoich odpowiedników i uwzględnienia podstawowych praw i zasad w nowych regulacjach i przepisach (dotyczących mediów) krajów trzecich; podkreśla, że pomoc w postaci budowania infrastruktury ICT powinna zależeć od wdrażania i zachowywania wolnego od cenzury dostępu do internetu i informacji w internecie, a także wolności cyfrowej w szerszym ujęciu;

16. zwraca uwagę na znaczenie rozwijania ICT na terenach ogarniętych konfliktem w celu propagowania działań sprzyjających budowaniu pokoju na szczeblu społeczeństwa obywatelskiego, tak by zapewniać bezpieczną komunikację między stronami zaangażowanymi w pokojowe rozwiązywanie konfliktów, w ten sposób aktywnie przezwyciężając przeszkody fizyczne i ryzyko związane z kontaktami dwustronnymi dla osób i organizacji działających na takich obszarach;

17. wyraża nadzieję, że nowoczesne technologie komunikacyjne, a w szczególności media społecznościowe, przy odpowiednim wykorzystaniu mogłyby posłużyć do ugruntowania demokracji bezpośredniej wśród obywateli krajów UE oraz krajów trzecich, poprzez stworzenie społecznościowych platform tworzenia legislacji;

18. podkreśla, że cyfrowe gromadzenie i rozpowszechnianie dowodów na łamanie praw człowieka mogą się przyczynić do ogólnoświatowej walki z bezkarnością; jest zdania, że materiały takie powinny być dopuszczane jako dowody w postępowaniach sądowych na mocy międzynarodowego prawa (karnego);

19. podkreśla potrzebę zagwarantowania, aby materiały ziem rzadkich wykorzystywane do produkcji ICT były uzyskiwane w warunkach poszanowania praw człowieka, praw pracowniczych i praw w zakresie ochrony środowiska i by nie były przedmiotem monopolistycznych praktyk czy ograniczeń w dostępie do handlu wprowadzanych wyłącznie z przyczyn politycznych; uważa, że warunkiem wstępnym osiągnięcia tych celów jest podejście wielostronne w celu zapewnienia dostępu do materiałów ziem rzadkich w warunkach humanitarnych;

Handel

20. przyznaje, że internet stał się częścią przestrzeni publicznej, w której realizowane są nowe formy handlu transgranicznego towarzyszące rozwojowi innowacyjnego rynku oraz kontaktom społecznym i kulturowym; uważa, że wolność cyfrowa i handel transgraniczny powinny razem stworzyć i zoptymalizować możliwości biznesowe przedsiębiorstw europejskich w globalnej gospodarce cyfrowej;

21. jest świadom, że niektórzy ludzie coraz częściej na termin „prawa autorskie” reagują niechęcią i negatywnie odnoszą się do stojącej za nimi rzeczywistości; uznaje ważną rolę, jaką w kształtowaniu mechanizmów dochodzenia praw autorskich odegrała polityka handlu zagranicznego;

22. wyraża ubolewanie, że technologie i usługi wytworzone w UE są niekiedy wykorzystywane w państwach trzecich w celach łamania praw człowieka poprzez cenzurę informacji, sprawowanie masowego nadzoru, monitorowanie, lokalizowanie i śledzenie obywateli i ich działań w sieciach telefonii (komórkowej) i internecie; nalega, by Komisja podjęła kroki niezbędne do zaprzestania handlu taką bronią cyfrową;

23. nawołuje do wprowadzenia zakazu wywozu technologii i usług do krajów o reżimie autorytarnym; jest zdania, że zakaz ten powinien stać się precedensem wśród strukturalnych środków ograniczających; uważa jednak za rozsądne, by określić, że tego typu zakazy muszą być wydawane osobno dla poszczególnych przypadków, przy uwzględnieniu specyfiki danego obszaru ogarniętego konfliktem lub reżimów autorytarnych;

24. postrzega niektóre produkty i usługi oparte na technologii zagłuszania, nadzorowania, monitorowania i przechwytywania informacji za produkty „pojedynczego zastosowania” i w związku z tym apeluje o sporządzenie regularnie uaktualnianego wykazu krajów łamiących zasadę wolności wypowiedzi w kontekście praw człowieka, do których wywóz produktów „pojedynczego zastosowania” powinien być zabroniony;

25. podkreśla potrzebę wdrażania i monitorowania unijnych sankcji w zakresie technologii na szczeblu Unii, tak by zagwarantować, że państwa członkowskie jednakowo ich przestrzegają oraz że zachowana jest równość szans;

26. podkreśla, że Komisja powinna mieć możliwość przekazywania przedsiębiorstwom, gdy te mają wątpliwości, czy złożyć wniosek o wydanie pozwolenia na wywóz, bieżących informacji o legalności lub potencjalnie szkodliwych skutkach umów handlowych; powinno mieć to również zastosowanie do przedsiębiorstw unijnych lub z siedzibą w UE, które wchodzą w stosunki umowne z rządami państw trzecich, aby uzyskać licencje na prowadzenie działalności, wynegocjować klauzule zawieszające lub poprzez zgodę na udział publiczny w prowadzeniu działalności gospodarczej bądź publiczne wykorzystanie ich sieci i usług;

27. podkreśla znaczenie ochrony praw konsumentów w kontekście międzynarodowych porozumień dotyczących ICT;

28. domaga się, by Komisja przedstawiła najpóźniej do końca 2013 r. wnioski ustanawiające wymogi większej przejrzystości i rozliczalności przedsiębiorstw mających siedzibę w UE oraz ujawniania strategii w zakresie oceny skutków dla praw człowieka, w celu usprawnienia monitoringu wywozu ICT, produktów i usług zmierzających do blokowania stron internetowych, nadzoru nad społeczeństwem, obserwacji i monitorowania jednostek, szpiegowania prywatnych rozmów (e-mail) oraz filtrowania rezultatów wyszukiwania;

29. wzywa Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego unijnych ram prawnych, które zobligowałyby przedsiębiorstwa w państwach członkowskich do przeprowadzania oceny skutków ICT dla praw człowieka, począwszy od etapu badań i rozwoju, oraz do zagwarantowania braku ich udziału w ewentualnych przypadkach łamania praw człowieka w krajach trzecich;

30. uważa, że przedsiębiorstwa powinny opracować i wdrożyć praktyki biznesowe monitorujące możliwy wpływ nowych produktów w zakresu ICT na prawa człowieka, również na etapie badań i rozwoju, tak aby przedsiębiorstwa nie były współodpowiedzialne za ewentualne łamanie praw człowieka w krajach trzecich; wzywa Komisję, aby przekazywała przedsiębiorstwom z UE obszerne informacje, aby zapewnić odpowiednią równowagę pomiędzy interesami przedsiębiorstw i ich społeczną odpowiedzialnością;

31. ubolewa w związku z powyższym nad aktywnym zaangażowaniem przedsiębiorstw europejskich i międzynarodowych działających w UE w prowadzoną przez rządy represyjną politykę przeciwko działaczom na rzecz praw człowieka i dysydentom politycznym w odniesieniu do praw cyfrowych, dostępu do internetu i ICT; nalega, aby Komisja wykluczyła przedsiębiorstwa zaangażowane w taką działalność z unijnych procedur zamówień publicznych i zaproszeń do składania ofert;

32. wzywa Komisję do dostarczania unijnym przedsiębiorstwom obszernych informacji i wskazówek w oparciu o zalecenia ONZ autorstwa Johna Ruggiego, tak aby zapewnić poszanowanie interesów gospodarczych i przestrzeganie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

33. podkreśla potrzebę uwzględnienia skutków procesu standaryzacji technologicznej dla ICT oraz produktów i usług telekomunikacyjnych w UE, gdy takie towary i usługi są ​​wywożone do państw trzecich, gdzie pojęcia, takie jak „legalne przechwytywanie” mają inne implikacje, na przykład, gdy nie obowiązuje zasada praworządności;

34. uznaje, że internet stał się przestrzenią publiczną, jak również rynkiem, którego nieodłącznymi elementami są swobodny przepływ informacji i dostęp do ICT; dlatego jest zdania, że należy promować i jednocześnie chronić swobody cyfrowe i wolny handel, aby pobudzać i wspierać wolną wymianę idei oraz większe możliwości biznesowe dla obywateli UE w gospodarce światowej w coraz większym stopniu objętej cyfryzacją;

35. wzywa do włączenia klauzul warunkowych w unijnych umowach o wolnym handlu, przewidujących przejrzyste środki zabezpieczające, chroniących nieograniczony dostęp do internetu oraz zapewniających swobodny przepływ informacji;

36. wzywa Komisję Europejską i Radę do dopilnowania, aby mandaty dotyczące wielostronnych i dwustronnych negocjacji handlowych, jak również sam proces prowadzenia negocjacji, skutecznie prowadziły do realizacji ważnych celów UE, w szczególności do promowania jej wartości demokratycznych i praworządności, realizacji prawdziwego jednolitego rynku cyfrowego oraz poszanowania jej polityki w zakresie współpracy na rzecz rozwoju;

37. apeluje do UE, by zapewniła wsparcie polityczne przedsiębiorstwom europejskim, od których wymaga się usuwania treści stworzonych przez użytkowników czy udzielania informacji osobowych w sposób, który narusza prawa podstawowe i ogranicza wolność działalności gospodarczej;

38. wzywa UE do zakwestionowania i zminimalizowania eksterytorialnego wpływu ustawodawstw państw trzecich na obywateli i przedsiębiorstwa UE w internecie;

39. zauważa, że handel elektroniczny rozwinął się poza tradycyjnymi ramami regulacyjnymi w dziedzinie handlu; podkreśla znaczenie szerszej współpracy międzynarodowej w ramach WTO i WIPO w celu ochrony i zapewnienia rozwoju światowego rynku cyfrowego; wzywa do przeglądu i aktualizacji bieżącej Umowy o Technologii Informacyjnej (ITA) w ramach WTO i apeluje do UE o rozważenie możliwości zawarcia międzynarodowego porozumienia w sprawie gospodarki cyfrowej (International Digital Economy Agreement IDEA);

40. zwraca się do Komisji o nieprzenoszenie w przyszłych umowach handlowych uprawnień w zakresie egzekwowania i roszczeń z tytułu praw autorskich na podmioty gospodarcze, a także o dopilnowanie, aby działania, które wpływają na przepisy w zakresie wolności internetu, mogły być prowadzone jedynie zgodnie z literą prawa i pod nadzorem organu wymiaru sprawiedliwości;

41. uznaje ograniczenia w dostępie przedsiębiorstw i konsumentów UE do rynków (cyfrowych) za pośrednictwem internetu w wyniku stosowania masowej cenzury w państwach trzecich za środki protekcjonistyczne i bariery handlowe; wzywa Komisję do przedstawienia strategii, która przeciwstawi się środkom państw trzecich ograniczającym dostęp przedsiębiorstw z UE do ich rynków internetowych;

42. wzywa UE do podjęcia wszelkich starań, aby przepisy dotyczące internetu i ICT ustanawiane były tylko na uzasadnionym i adekwatnym poziomie i jedynie wtedy, gdy UE uzna to za niezbędne;

43. wzywa do uwzględnienia technologii ukierunkowanych na stosowanie represji  w porozumieniu z Wassenaar;

44. wzywa Radę, Komisję i ESDZ, by zapewniły polityczne wsparcie dla przedsiębiorstw europejskich działających w krajach trzecich, gdzie przedsiębiorstwa te borykają się z żądaniami usuwania treści stworzonych przez użytkowników, ograniczania swobody świadczenia usług czy udzielania informacji osobowych w sposób, który narusza prawa podstawowe; podkreśla, że przedsiębiorstwa cyfrowe często działają ponad granicami i że prawo państwa trzeciego może negatywnie wpłynąć na użytkowników i konsumentów europejskich; dlatego wzywa także Radę i Komisję, by zadbały o to, że wpływ prawa państwa trzeciego na osoby fizyczne lub prawne działające w UE zostanie zminimalizowany;

45. zauważa, że wzrost zaangażowania rządu i większe regulacje w dziedzinie internetu negatywnie wpływają na jego otwarty i nieograniczony charakter, ograniczając tym samym możliwości rozwoju handlu elektronicznego i przedsiębiorstw UE w gospodarce cyfrowej; uważa, że podejście obejmujące wiele stron jest najlepszym podejściem, aby zapewnić równowagę pomiędzy interesem publicznym i prywatnym w internecie i na rynku światowym; domaga się podjęcia wysiłków na szczeblu międzynarodowym, aby zbudować niezbędne infrastruktury pozwalające na ekspansję gospodarki cyfrowej, w tym liberalne systemy regulacyjne, również w krajach rozwijających się, aby zwiększyć wzajemne korzyści zgodnie z zasadą handlu na rzecz przemian;

46. uważa, że kwestie ograniczonego dostępu przedsiębiorstw z UE do rynków cyfrowych i konsumentów w internecie ze względu na m.in. masową cenzurę państwa lub ograniczony dostęp do rynku dla europejskich dostawców usług internetowych w krajach trzecich stanowią bariery w handlu; wzywa Komisję i Radę do wprowadzenia mechanizmu ochronnego we wszystkich przyszłych umowach handlowych, a w szczególności tych zawierających przepisy poświęcone usługom internetowym lub internetowym społecznościom użytkowników, którzy dzielą się informacjami w celu dopilnowania, aby strony trzecie nie wymagały od przedsiębiorstw z UE zajmujących się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi ograniczania dostępu do stron internetowych, usuwania treści stworzonych przez użytkowników czy udzielania informacji osobowych takich jak adresy IP w sposób, który jest sprzeczny z podstawowymi prawami i wolnościami; wzywa ponadto Radę i Komisję do opracowania strategii, która przeciwstawi się środkom państw trzecich ograniczającym dostęp przedsiębiorstw z UE do światowych rynków internetowych;

47. wzywa Komisję do przedstawienia nowego projektu ram regulacyjnych dotyczących eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania, podejmującego kwestię potencjalnie szkodliwego eksportu produktów i usług ICT do krajów trzecich i przewidującego dla Komisji rolę w zakresie koordynacji i nadzoru;

Zarządzanie internetem

48. jest zdania, że przejrzysty i oparty na współpracy proces decyzyjny jest konieczny, by zapewnić poszanowanie otwartego i demokratycznego charakteru internetu; uważa, że wszelka debata na temat regulacji dotyczących internetu powinna być otwarta i powinny w niej uczestniczyć wszystkie zainteresowane strony, zwłaszcza te specjalizujące się w ochronie podstawowych praw, jak również codzienni użytkownicy internetu; jest zdania, że UE powinna odgrywać wiodącą rolę w opracowaniu podstawowych zasad wolności cyfrowej i norm zachowania w przestrzeni cybernetycznej, w tym mechanizmów rozstrzygania sporów, biorąc także pod uwagę sprzeczne jurysdykcje;

49. jest zdania, że obecnie struktura internetu jest stosunkowo nieuregulowana i zarządzana poprzez zastosowanie podejścia wielopodmiotowego; podkreśla, że UE musi dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić model wielostronny sprzyjający włączeniu oraz zadbać o to, by małe przedsiębiorstwa, podmioty społeczeństwa obywatelskiego i użytkownicy nie byli zdominowani przez garstkę dużych przedsiębiorstw i organów rządowych;

50. uważa, że współpraca między rządami i podmiotami prywatnymi dotycząca kwestii ICT nie powinna się opierać na nakładaniu na dostawców usług internetowych bezpośrednich lub pośrednich obowiązków egzekwowania prawa przez nadzorowanie i regulowanie internetu;

51. podkreśla znaczenie ogólnej strategii UE na rzecz zarządzania internetem, jak również zagadnień związanych z uregulowaniem obszaru telekomunikacji, przypominając że sektor ten jest zarządzany na szczeblu międzynarodowym przez Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny, w którym każde państwo członkowskie UE ma jeden głos;

52. wyraża zaniepokojenie propozycjami koalicji rządowych i przedsiębiorców domagających się wprowadzenia nadzoru regulacyjnego oraz zwiększenia kontroli rządowej i prywatnej nad internetem i operacjami telekomunikacyjnymi;

53. wzywa UE, by zwróciła uwagę na pozaterytorialny wpływ prawa państw trzecich na obywateli, konsumentów i przedsiębiorców unijnych oraz by temu wpływowi się nie poddawała, zwłaszcza regulacjom PWI obowiązującym w USA; w związku z tym wzywa Komisję, by szybko przedstawiła ogólnounijną strategię na rzecz przetwarzania danych w chmurze obliczeniowej, jak podkreślono to w europejskiej agendzie cyfrowej;

54. przypomina, że internet, transmisja i przechowywanie danych oraz ICT są podstawowymi elementami infrastruktury krytycznej UE;

55. ubolewa nad tym, że w UE nawołuje się do większych uprawnień w zakresie blokowania stron internetowych, co zawsze powinno być środkiem ostatecznym;

56. zdecydowanie popiera zasadę neutralności sieci, według której dostawcy usług internetowych nie blokują, nie zakłócają, nie ograniczają, w tym za pośrednictwem cen, zdolności danej jednostki do skorzystania z usługi w celu dostępu, wykorzystywania, wysyłania, umieszczania, otrzymywania lub oferowania wszelkich treści, oprogramowania lub usług niezależnie od źródła i celu, ani nie dyskryminują nikogo w tym zakresie;

57. uważa, że potrzebna jest współpraca w wymiarze bardziej globalnym, aby utrzymać i zmodernizować prawa własności intelektualnej w przyszłości, co ma podstawowe znaczenie dla zapewnienia innowacyjności, zatrudnienia i otwartego handlu światowego;

58. wzywa państwa członkowskie i Komisję do opracowania polityki w dziedzinie praw własności intelektualnej w taki sposób, aby tym, którzy pragną tworzyć treści i dzielić się z nimi bez nabycia praw własności intelektualnej, zapewnić taką możliwość;

59. wzywa Komisję do przedstawienia propozycji nowych ram regulacyjnych w zakresie transgranicznego handlu internetowego, oceny i przeglądu dyrektywy 2001/20/WE w sprawie społeczeństwa informacyjnego celem zapewnienia przewidywalności i elastyczności systemu praw autorskich w UE oraz przeglądu dyrektywy w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, co zrównoważyłoby potrzebę reformy prawa autorskiego i jego ochrony z potrzebą ochrony praw podstawowych w internecie oraz zachowania otwartego internetu, jak również posłużyłoby za podstawę przepisów dotyczących praw własności intelektualnej i zobowiązań w przyszłych umowach o wolnym handlu;

Strategia wolności cyfrowej

60. uznaje konieczność ochrony praw człowieka w internecie i jest zdania, że ICT winny być włączone do wszystkich programów UE, zwłaszcza do europejskiej polityki sąsiedztwa i do partnerstw strategicznych, by zintensyfikować wysiłki w tym zakresie;

61. wzywa UE do uznania wolności cyfrowej jako prawa podstawowego oraz niezbędnego warunku wstępnego korzystania z powszechnych praw człowieka, takich jak wolność wypowiedzi, wolność zgromadzania się i dostępu do informacji oraz zapewnienia przejrzystości i odpowiedzialności w życiu publicznym;

62. wzywa Komisję i Radę do wspierania, szkolenia i wzmacniania pozycji obrońców praw człowieka, działaczy społeczeństwa obywatelskiego i dziennikarzy wykorzystujących w swoich działaniach ICT oraz do zapewnienia odnośnych praw podstawowych do prywatności, wolności wypowiedzi, wolności zgromadzania się i wolności stowarzyszania się w internecie;

63. wzywa państwa członkowskie, aby nie używały wyjątku porządku publicznego jako środka restrykcyjnego celem ograniczania podstawowych praw organizacji społeczeństwa obywatelskiego do stowarzyszania się i manifestowania oraz przypomina, że taki wyjątek musi być uzasadniony i proporcjonalny;

64. wzywa do udzielenia politycznego i dyplomatycznego wsparcia na rzecz wolności cyfrowej w krajach otrzymujących unijną pomoc, jako uzupełnienia programów pomocowych;

65. jest zdania, że ograniczanie wolności cyfrowej powinno zostać w pełni uwzględnione w stosunkach UE z krajami trzecimi, a kraje otrzymujące pomoc i wsparcie UE, za wyjątkiem krajów znajdujących się w sytuacji poważnego konfliktu i katastrofy lub w sytuacji pokryzysowej i po katastrofie, powinny być zobowiązane do stosowania ICT sposób umożliwiający zwiększenie przejrzystości i odpowiedzialności;

66. zachęca Radę i Komisję do uwzględnienia klauzul warunkowych w negocjacjach akcesyjnych i negocjacjach ramowych porozumień z krajami trzecimi, dialogach poświęconych prawom człowieka, negocjacjach handlowych oraz wszelkich formach kontaktu dotyczących praw człowieka, które to klauzule przewidują konieczność gwarantowania i poszanowania nieograniczonego dostępu do internetu, wolności cyfrowej i praw człowieka w internecie;

67. wzywa Komisję i Radę do wspierania i utrzymania wysokich standardów wolności cyfrowej w UE, w szczególności poprzez ujednolicenie zasady neutralności sieci w formie odpowiednich przepisów, tak by wzmocnić wiarygodność Unii w zakresie promowania i obrony wolności cyfrowej na całym świecie;

68. jest zdania, że tworzenie synergii między unijną polityką handlową, bezpieczeństwa i polityką zagraniczną oraz zharmonizowanie jej wartości i interesów są niezbędne, jeżeli Unia ma w pełni wykorzystać swoją siłę gospodarczą i działać na scenie międzynarodowej w obronie wolności cyfrowej;

69. uważa koordynację i wspólne inicjatywy dyplomatyczne podejmowane z innymi państwami OECD w zakresie rozwijania i egzekwowania strategii wolności cyfrowej za kluczowe dla skutecznego i zręcznego działania;

70. wzywa Komisję i Radę do jak najszybszego przyjęcia strategii wolności cyfrowej w polityce zagranicznej UE;

71. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa/ wiceprzewodniczącej Komisji i ESDZ.

  • [1]  http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/RegularSessions/Session20/Pages/ResDecStat.aspx
  • [2]  Rezolucja przyjęta jednomyślnie przez Radę Zarządzającą Unii Międzyparlamentarnej na jej 189. sesji w Bernie w dniu 19 października 2011 r., http://www.ipu.org/english/issues/hrdocs/189/is01.htm
  • [3]  http://eeas.europa.eu/delegations/un_geneva/press_corner/focus/events/2012/20120625_en.htm
  • [4]  Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0250.
  • [5]  Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0237.
  • [6]  Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0140.
  • [7]  Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0126.
  • [8]  Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0059.
  • [9]  Dz.U. L 56 z 29.2.2012, s. 1.
  • [10]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0511.
  • [11]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0364.
  • [12]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0334.
  • [13]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0239.
  • [14]  Dz.U. C 99E z 3.4.2012, s. 101–111.
  • [15]  Dz.U. C 236E z 12.8.2011, s. 33-40.
  • [16]  Dz.U. C 236E z 12.8.2011, s. 24–32.
  • [17]  Dz.U. C 290E z 29.11.2006, s. 107–113.
  • [18]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0406.
  • [19]  Dz.U. L 16 z 19.1.2012, s. 1.
  • [20]  Dz.U. L 86 z 24.3.2012, s. 26.
  • [21]  http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001325/132540e.pdf

UZASADNIENIE

Wolność cyfrowa w działaniach zewnętrznych UE

Internet i nowe technologie odgrywają niezmiernie ważną rolę w życiu Europejczyków i obywateli na całym świecie. Technologie zmieniają społeczeństwa, funkcjonowanie naszych demokracji, gospodarkę, biznes, media, strategie rozwoju, koncepcje związane z bezpieczeństwem i obroną oraz kwestie praw człowieka w skali globalnej. Nie są z tego zadowoleni podmioty mające monopol na władzę i informacje, którym przez długi czas nikt nie zagrażał.

Niektóre państwa członkowskie UE uznały dostęp do internetu za prawo podstawowe, a Komisja Europejska jest zdania, że wolność cyfrowa wchodzi w skład kryteriów kopenhaskich. W globalnie powiązanym świecie UE powinna mieć strategię postępowania z nowymi technologiami w jej działaniach zewnętrznych. Istnieje kilka obszarów w cyfrowym świecie, w których istnieje potrzeba, aby UE działała jako światowy gracz, wykorzystując swoje znaczenie gospodarcze i polityczne. Choć przesadne uregulowanie raczej zaszkodziłoby potencjałowi otwartego internetu, niż go wspierało, w niektórych obszarach przepisy należy uaktualnić, tak aby rewolucyjnym skutkom rozwoju technologicznego towarzyszył odpowiedni nadzór demokratyczny.

W niniejszym uzasadnieniu wspiera się projekt pierwszej unijnej strategii wolności cyfrowej w jej działaniach zewnętrznych. Materiał do ​​dyskusji został przekazany posłom do Parlamentu Europejskiego, a także zamieszczony w internecie, by zaprosić różne zainteresowane strony do wniesienia wkładu poprzez tzw. crowd-sourcing. Wkład wielu różnych ludzi, organizacji pozarządowych, organów rządowych i przedsiębiorstw sprawił, że ten pierwszy projekt stał się jeszcze bardziej kompleksowy. Sprawozdawczyni pragnie wyrazić swoją wdzięczność wobec wszystkich osób, które poświęciły czas i energię, by wnieść swój wkład.

Bezpieczeństwo i wolność

Nowe technologie podważają sposób, w jaki rządy realizują swoje podstawowe zadania. Kwestie związane z obroną i bezpieczeństwem ostatecznie spoczywają w rękach rządu; niemniej jednak władze w coraz większym stopniu polegają w tym zakresie na podmiotach prywatnych. To wymaga nowych form współpracy i podziału obowiązków. Biorąc pod uwagę znaczenie opracowania szczegółowych zasad bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni i środowisku cyfrowym, w sprawozdaniu sporządzonym przez sprawozdawcę Tunne Kelama komisji SEDE skoncentrowano się na bezpieczeństwie. Przedstawiono w nim strategię w zakresie podejmowania wysiłków na rzecz praw człowieka, rozwoju, rozszerzenia, zarządzania internetem, handlu, kultury i dyplomacji przez UE.

Wolność i bezpieczeństwo potrzebują siebie nawzajem, a jedno nie może zastąpić drugiego. Parlament Europejski powinien dołożyć wszelkich starań, aby doprowadzić do ich zrównoważenia, zwłaszcza gdy chodzi o kwestie dotyczące przestrzeni cyfrowej i cybernetycznej. Mając na uwadze wspólną politykę bezpieczeństwa i obrony UE, jak również jej interesy gospodarcze, powinniśmy stać się światowym liderem czuwającym nad bezpieczeństwem cyfrowym i wolnością cyfrową.

Prawa człowieka

Szybki przegląd niektórych wydarzeń na świecie pokazuje, że walka o prawa człowieka przeniosła się do internetu. Więzienia są coraz bardziej zaludnione przez skompromitowanych przez władze dysydentów z powodu ich własnych wypowiedzi w internecie lub za pośrednictwem łączności mobilnej. Iran kontynuuje budowę elektronicznej kurtyny, która ostatecznie odetnie Irańczyków od globalnej sieci poprzez utworzenie „internetu halal”. Podobnie Chiny odcinają swoich obywateli od otwartego internetu, stosując skuteczną zaporę elektroniczną. Masowa cenzura narusza prawa obywatelskie i ogranicza możliwości biznesowe. Pojawiły się plany, by prowadzenie blogów przez anonimowych autorów w Chinach stało się nielegalne. Tunezyjski rząd Bena Alego był, a reżim Ala Assada w Syrii nadal jest dobrze znany z wyrafinowanego stosowania technologii przeciwko obywatelom. Syryjska armia elektroniczna jest obecnie przedmiotem doraźnych sankcji UE.

Ogólnie rzecz ujmując, walka autorytarnych reżimów o kontrolę i władzę w coraz większym stopniu obejmuje element ICT. Propagowanie i obrona praw człowieka polegają zatem na umożliwianiu obywatelom omijanie cenzury masowej lub unikanie ataków cybernetycznych ze strony własnych rządów. Podczas gdy szkolenie obrońców praw człowieka, dziennikarzy i dysydentów powinno poprawić ich bezpieczeństwo w internecie, przyczynia się ono do tworzenia również nowego zbioru delikatnych kwestii oraz potencjalnie niebezpiecznej zależności od dokładności i jakości wytycznych. Nie należy lekceważyć tej odpowiedzialności. Musi ona znaleźć odzwierciedlenie w sposobach i środkach, jakie możemy zastosować, by pomóc ludziom w zapewnianiu im wolności i bezpieczeństwa w internecie. Obrońcy praw człowieka zasługują na wsparcie UE i w żadnym wypadku nie powinni być atakowani za pośrednictwem narzędzi i technologii wytworzonych i wywiezionych z jej terytorium.

Handel i wywóz

Oprócz doraźnych ograniczeń wywozowych i sankcji handlowych w odniesieniu do inwazyjnych narzędzi monitorowania cyfrowa i globalnie połączona rzeczywistość wymaga podniesienia świadomości wśród zarządów europejskich przedsiębiorstw i przyjęcia przez nie odpowiedzialności. Wymaga ona również zastosowania kompleksowych i stałych ograniczeń wywozowych, aby ograniczyć szkodliwy potencjał zaawansowanych, ukierunkowanych systemów technologicznych. Technologie, narzędzia lub usługi wykonanie na zamówienie z myślą o łamaniu praw człowieka powinny być całkowicie niedozwolone na rynkach europejskich. Systemy te powinny być sklasyfikowane jako technologie „pojedynczego zastosowania” i pod względem skutków nie różnią się od tradycyjnie zakazanych narzędzi tortur lub (części) broni masowego rażenia.

Choć niedawne unijne zakazy wywozu niektórych elementów technologii do Syrii i Iranu stanowią pierwszy ważny krok w tym zakresie, istnieje ryzyko, że pozostaną tylko na papierze, zagrażając wiarygodności UE oraz bezpieczeństwu obywateli, którzy są przekonani, że mogą polegać na wysiłkach i obietnicach UE. Zamiast pozwalać decydować o egzekwowaniu przepisów poszczególnym państwom członkowskim, Komisja Europejska powinna posiadać uprawnienia i narzędzia pozwalające monitorować właściwe wdrażanie tych ograniczeń. Przejrzystość i odpowiedzialność są potrzebne w tej dziedzinie, podobnie jak w przypadku weryfikacji jakości żywności, lekarstw czy też broni konwencjonalnej. Do tego potrzebna jest nowa polityka, np. wprowadzenie wymogów ujawniania informacji niefinansowych i zaktualizowanych standardów sprawozdawczości.

Dodatkowo Komisja Europejska powinna pomóc przedsiębiorstwom, gdy te mają wątpliwości, czy złożyć wniosek o wydanie pozwolenia na wywóz, poprzez dostarczanie bieżących informacji o legalności lub potencjalnie szkodliwych skutkach umów handlowych. To samo dotyczy spółek (z siedzibą w) UE, które zawierają stosunki umowne z rządami państw trzecich, aby uzyskać licencje na prowadzenie działalności, wynegocjować klauzule zawieszające lub akceptując udział publiczny w prowadzeniu działalności gospodarczej bądź publiczne wykorzystanie ich sieci i usług, a rządy te mogłyby zmuszać przedmiotowe przedsiębiorstwa do współudziału w łamaniu praw człowieka. Dlatego UE powinna sprawić, aby zawieranie nowych umów o wolnym handlu zależało od ochrony otwartego internetu, lub udzielać doraźnego (publicznego) politycznego wsparcia w nagłych sytuacjach.

Zmieniająca się równowaga światowych mocarstw i powstanie gospodarki globalnej będzie wiązać się z wyzwaniami dla wartości UE, gdy liczba przedsiębiorstw działających za granicą będzie rosła oraz będzie wymagać wspólnych wysiłków europejskich decydentów i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego.

Rozwój

UE powinna uczynić swoją politykę rozwojową bardziej efektywną i skuteczną poprzez uwzględnienie w niej ICT. Unia może pomóc wyeliminować przepaść cyfrową poprzez budowę i montaż podstawowej infrastruktury ICT oraz zapewnienie dostępu do wiedzy i informacji. Może też umożliwić kształcenie (za pośrednictwem internetu) na obszarach oddalonych poprzez tworzenie i udostępnianie tanich połączonych bezprzewodowo tabletów, dzięki czemu rodzice będą mogli posłać swoje dzieci do szkoły. Należy uruchomić doraźne alarmowe połączenia telefoniczne i internetowe w pierwszych krytycznych godzinach po wystąpieniu klęsk żywiołowych lub podczas kryzysu humanitarnego. ICT odgrywają również kluczową rolę w skutecznej (obywatelskiej) obserwacji wyborów.

Programy na rzecz rozwoju powinny zatem strukturalnie uwzględniać ochronę wolności cyfrowej, w szczególności poprzez zakorzenienie jej w miejscach wychodzących z konfliktów lub przechodzących przemiany polityczne. Organy regulacyjne lub eksperci ds. uregulowań prawnych UE powinni współpracować ze swoimi odpowiednikami. Uwzględnienie zasad odnoszących się do praw podstawowych w nowych przepisach (dotyczących mediów) jest niezbędnym środkiem ochronnym i powinno zapobiec włączaniu do ustawodawstw przepisów, które przykładowo uznają szyfrowanie za niezgodne z prawem, tak jak ma to obecnie miejsce w Egipcie. Takie przepisy mogą mieć niezamierzone skutki dla praw człowieka, czego nowo wybrane lub (po raz pierwszy) wybrane parlamenty lub rządy niekoniecznie mogą być świadome.

Internet, a zwłaszcza media społecznościowe, również pozwalają rządom angażować się w bezpośrednią dyplomację oraz umożliwiają bliższe kontakty międzyludzkie na całym świecie. Otwarte dyskusje na temat poglądów mogą przyczynić się do odrzucenia ekstremizmu oraz poprawy międzykulturowego zaangażowania i zrozumienia. Parlament Europejski powinien zobowiązać się do włączenia nowych technologii w pracę swoich delegacji z innymi parlamentami na świecie oraz będzie bacznie obserwować postępy i konkretne środki podejmowane w celu opracowania unijnej strategii wolności cyfrowej w jej stosunkach zewnętrznych. Proponowana ocena w rocznych sprawozdaniach powinna zapewnić odpowiedzialność i ciągłość.

Wiarygodność

UE nie może wiarygodnie propagować i chronić wolności cyfrowej na arenie międzynarodowej, jeżeli nie jest ona chroniona na jej terytorium. Choć ograniczenia wolności w internecie są niekiedy formalnie zgodne z prawem, mają też ogromny wpływ na naszą wiarygodność i autorytet moralny na świecie. Kwestią niecierpiącą zwłoki jest to, że te same narzędzia i technologie, które nasze rządy i agencje odpowiedzialne za egzekwowanie prawa mogą (zgodnie z prawem) stosować, by przechwycić transmisję danych w komunikacji mobilnej lub w internecie, mogą mieć zasadniczo odmienny wpływ na obywateli w społeczeństwach, w których nie obowiązuje zasada praworządności lub nie istnieje podział kompetencji.

Komisja Europejska pracuje obecnie nad zbiorem wskazówek w zakresie praw człowieka (a także rozszerzonej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw) dla sektora ICT na podstawie wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka (zasady Johna Ruggiego). Wprawdzie wskazówki te nie będą prawnie wiążące dla europejskich przedsiębiorstw, ale mogą służyć za przydatne ramy dla firm z sektora ICT w zakresie rozpowszechniania zagadnień związanych z prawami człowieka oraz przeprowadzania ocen skutków, nawet na etapie badań i rozwoju lub wnioskowania o wydanie patentów. Wskazówki te przyczynią się również do zapewnienia równych szans na rynku wewnętrznym UE.

Zarządzanie internetem

Zarządzanie internetem odbywa się poprzez stosowanie tzw. podejścia wielostronnego, które organicznie przekształciło się w sieć podmiotów publicznych i prywatnych. Takie podejście przyczyniło się do zapewnienia otwartości internetu, który pełni rolę katalizatora licznych korzyści społecznych. Model wielostronny może funkcjonować prawidłowo tylko wtedy, gdy ma charakter włączający, tak aby liczyło się też zdanie małych przedsiębiorstw, użytkowników i konsumentów.

Aktualnie istnieją dwa zagrożenia dla tego systemu zarządzania. Kraje rozwinięte prowadzą prace nad przepisami za zamkniętymi drzwiami, co sprawia, że tylko nieliczne przedsiębiorstwa mają coś do powiedzenia w tym procesie. Tymczasem proponowane przepisy dotykają samej infrastruktury internetu. Znacznie poniżej pola widzenia koalicje gospodarek wschodzących łączą siły, by wprowadzić ogólne ramy regulacyjne dla internetu, w tym zwiększoną kontrolę państwa oraz ustanowienie organu regulacyjnego ONZ. Nastąpiła nowa era w globalnej polityce internetowej.

Podczas gdy UE jest najważniejszym rynkiem na świecie, większość firm internetowych ma siedzibę w Stanach Zjednoczonych, co sprawia, że obywatele Europy muszą akceptować amerykańskie warunki użytkowania. Ponieważ większość usług internetowych pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, często zdarza się, że w wyniku korzystania z tych usług użytkownicy internetu na całym świecie są objęci amerykańską jurysdykcją. Ten eksterytorialny wpływ amerykańskich przepisów nie powinien ograniczać zdolności UE do obrony podstawowych praw obywateli. Decydenci muszą zrozumieć, że w globalnie połączonym świecie warunki stanowienia prawa stale się zmieniają, a tradycyjne pojęcia utworzonych jurysdykcji często nie odpowiadają naszej globalnej półkuli cyfrowej. To jednak nie wyklucza możliwości stosowania skutecznych mechanizmów rozstrzygania sporów lub działań w zakresie sprzecznych jurysdykcji.

Strategia wolności cyfrowej

Nasza wolność cyfrowa jest prawem podstawowym i stanowi nieodłączny element tradycyjnych praw człowieka, takich jak wolność wypowiedzi i wolność zgromadzania się, a także jest niezbędna, by zapewnić przejrzystość i odpowiedzialność w życiu publicznym. Wszyscy widzimy skutki naruszeń praw człowieka, które można dokumentować i udostępniać za pomocą telefonów komórkowych. UE powinna odgrywać główną rolę w propagowaniu i ochronie wolności cyfrowej na świecie. Poza tym, że UE tworzy największy na świecie blok handlowy, jest ona również wspólnotą wartości, które powinny leżeć u podstaw wszystkich naszych działań zewnętrznych.

Tylko poprzez tworzenie synergii między naszą polityką handlową, bezpieczeństwa i polityką zagraniczną oraz zharmonizowanie naszych wartości i interesów Unia może w pełni wykorzystać swoje znaczenie gospodarcze i stać się graczem na skalę światową. Ponieważ technologia rozwija się tak szybko, należy wspierać współpracę strukturalną między politykami, biznesem i społeczeństwem obywatelskim. Ta ciągła równowaga może najlepiej służyć otwartemu globalnemu internetowi z korzyścią dla wszystkich.

OPINIA Komisji Handlu Międzynarodowego (19.9.2012)

dla Komisji Spraw Zagranicznych

w sprawie strategii wolności cyfrowej w polityce zagranicznej UE
(2012/2094 (INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Amelia Andersdotter

WSKAZÓWKI

Komisja Handlu Międzynarodowego zwraca się do Komisji Spraw Zagranicznych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  przyznaje, że internet stał się częścią przestrzeni publicznej, w której realizowane są nowe formy handlu transgranicznego w warunkach rozwoju innowacyjnego rynku oraz przy kontaktach społecznych i kulturowych; uważa, że wolność cyfrowa i handel transgraniczny powinny razem stworzyć i zoptymalizować możliwości biznesowe przedsiębiorstw europejskich w globalnej gospodarce cyfrowej;

2.  postrzega niektóre nowe technologie jako czynniki umożliwiające zmiany i mające potencjalnie pozytywny wpływ na podstawowe wolności, prawa człowieka i możliwości biznesowe; uważa, że w przyszłych negocjacjach handlowych Unia Europejska powinna uwzględniać internet i swobody cyfrowe jako czynniki umożliwiające przestrzeganie praw człowieka; wzywa Radę i Komisję, by w związku z umowami handlowymi rozważyły możliwość wdrożenia w przyszłych umowach o wolnym handlu obiektywnych i przejrzystych środków ochronnych pozwalających utrzymać nieograniczony dostęp do otwartego internetu i zapewniających swobodny przepływ informacji i związanych z nim usług, zgodnie z obowiązującym prawodawstwem; ponadto domaga się strategii wspierania bezpiecznych, niezależnych rozwiązań w zakresie oprogramowania i sprzętu na rzecz wspierania aktywnego udziału demokratycznego wszystkich obywateli, w szczególności użytkowników Internetu dokonujących zakupów online;

3.  jest świadom, że niektórzy ludzie coraz częściej na termin „prawa autorskie” reagują niechęcią i negatywnie odnoszą się do stojącej za nimi rzeczywistości; uznaje ważną rolę, jaką w kształtowaniu mechanizmów dochodzenia praw autorskich odegrała polityka handlu zagranicznego;

4.  uznaje, że odpowiednia ochrona praw własności intelektualnej (PWI) jest narzędziem służącym innowacjom, rozwojowi i tworzeniu miejsc pracy w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) i mediów oraz innowacjom technicznym; rozumie, że strategia wolności cyfrowej i wspólna polityka handlowa powinny służyć za narzędzia zapewnienia, by PWI i zobowiązania w tym zakresie zostały jasno określone i podlegały jak najlepszej ochronie; ubolewa nad stratami poniesionymi przez przedsiębiorstwa europejskie w wyniku nieosiągnięci tych celów;

5.  uważa, że potrzebna jest współpraca w wymiarze bardziej globalnym, aby można było utrzymać i zmodernizować prawa własności intelektualnej w przyszłości, co ma podstawowe znaczenie dla zapewnienia innowacyjności, zatrudnienia i otwartego handlu światowego;

6.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do opracowania polityki w dziedzinie praw własności intelektualnej w taki sposób, aby tym, którzy pragną tworzyć treści i dzielić się z nimi bez praw własności intelektualnej, mogli zapewnić taką możliwość;

7.  wzywa Komisję do przedstawienia w końcu wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie egzekwowania praw autorskich w obszarze cyfrowym, który byłby dostosowany do obecnych wymogów, tak aby umowy zawierane z naszymi partnerami handlowymi opierały się na nowoczesnym prawie europejskim;

8.  wzywa Radę, Komisję i ESDZ, by zapewniły polityczne wsparcie dla przedsiębiorstw europejskich działających w krajach trzecich, gdzie przedsiębiorstwa te borykają się z żądaniami usuwania treści stworzonych przez użytkowników, ograniczania swobody świadczenia usług czy udzielania informacji osobowych w sposób, który narusza prawa podstawowe; podkreśla, że przedsiębiorstwa cyfrowe często działają ponad granicami i że prawo państwa trzeciego może negatywnie wpłynąć na użytkowników i konsumentów europejskich; dlatego wzywa także Radę i Komisję, by zapewniły, że wpływ prawa państwa trzeciego na osoby fizyczne lub prawne działające w UE zostanie zminimalizowany;

9.  zauważa, że e-handel rozwinął się poza tradycyjnymi i standardowymi ramami regulacyjnymi w dziedzinie handlu; podkreśla znaczenie zwiększonej współpracy międzynarodowej w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO) i Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w celu ochrony i zapewnienia rozwoju światowego rynku cyfrowego; wzywa do przeglądu i aktualizacji bieżącej Umowy o Technologii Informacyjnej (ITA) w ramach WTO i apeluje do UE o rozważenie możliwości zawarcia międzynarodowego porozumienia w sprawie gospodarki cyfrowej (International Digital Economy Agreement IDEA);

10. zauważa, że zwiększenie zaangażowania rządu i regulacji w dziedzinie internetu negatywnie wpływa na jego otwarty i nieograniczony charakter, ograniczając tym samym możliwości rozwoju e-handlu i przedsiębiorstw UE w gospodarce cyfrowej; uważa, że podejście obejmujące wiele stron jest najlepszym podejściem, aby zapewnić równowagę pomiędzy interesem publicznym i prywatnym w internecie i na rynku światowym; domaga się podjęcia wysiłków na szczeblu międzynarodowym, aby zbudować niezbędne infrastruktury pozwalające na ekspansję gospodarki cyfrowej, w tym liberalne systemy regulacyjne, również w krajach rozwijających się, aby zwiększyć wzajemne korzyści zgodnie z zasadą handlu na rzecz przemian;

11. uważa, że kwestie ograniczonego dostępu przedsiębiorstw z UE do rynków cyfrowych i konsumentów w internecie ze względu na m.in. masową cenzurę państwa lub ograniczony dostęp do rynku dla europejskich dostawców usług internetowych w krajach trzecich stanowią bariery w handlu; wzywa Komisję i Radę do wprowadzenia mechanizmu ochronnego we wszystkich przyszłych umowach handlowych, a w szczególności tych zawierających przepisy poświęcone usługom internetowym lub internetowym społecznościom użytkowników, którzy dzielą się informacjami w celu dopilnowania, aby strony trzecie nie wymagały od przedsiębiorstw z UE zajmujących się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi ograniczania dostępu do stron internetowych, usuwania treści stworzonych przez użytkowników czy udzielania informacji osobowych takich jak adresy IP w sposób, który jest sprzeczny z podstawowymi prawami i wolnościami; wzywa ponadto Radę i Komisję do opracowania strategii, która przeciwstawi się środkom państw trzecich ograniczającym dostęp przedsiębiorstw z UE do światowych rynków internetowych;

12. podkreśla konieczność przeprowadzania bardziej rygorystycznych kontroli łańcucha dostaw oraz stworzenia systemów społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i mechanizmów gwarantujących przejrzystość w zakresie handlu produktami – od towarów podstawowych i sprzętu po urządzenia mobilne – i usługami, które mogą być wykorzystywane do ograniczania praw człowieka i wolności cyfrowej; uważa produkty i usługi oparte na technologii zakłócania i przechwytywania danych za produkty i usługi „jednorazowego użytku”, których eksport powinien podlegać zatwierdzeniu ex-ante. wzywa Komisję do przedstawienia nowego projektu ram regulacyjnych dotyczących eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania, podejmującego kwestię potencjalnie szkodliwego eksportu produktów i usług ICT do krajów trzecich i przewidującego dla Komisji rolę w zakresie koordynacji i nadzoru;

13. uważa, że przedsiębiorstwa powinny opracować i wdrożyć praktyki biznesowe monitorujące możliwy wpływ nowych produktów w zakresu ICT na prawa człowieka, również na etapie badań i rozwoju, tak aby przedsiębiorstwa nie były współodpowiedzialne za ewentualne łamanie praw człowieka w krajach trzecich; wzywa Komisję, aby przekazywała przedsiębiorstwom z UE informacje w szerokim zakresie, tak aby zapewnić odpowiednią równowagę pomiędzy interesami przedsiębiorstw i ich społeczną odpowiedzialnością.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

18.9.2012

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

25

4

0

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

William (The Earl of) Dartmouth, Nora Berra, David Campbell Bannerman, María Auxiliadora Correa Zamora, Christofer Fjellner, Metin Kazak, Franziska Keller, Bernd Lange, David Martin, Vital Moreira, Paul Murphy, Cristiana Muscardini, Franck Proust, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Niccolò Rinaldi, Helmut Scholz, Peter Šťastný, Robert Sturdy, Gianluca Susta, Henri Weber, Paweł Zalewski

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Amelia Andersdotter, George Sabin Cutaş, Syed Kamall, Marietje Schaake, Jarosław Leszek Wałęsa, Pablo Zalba Bidegain

Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Emilio Menéndez del Valle, Raimon Obiols

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

6.11.2012

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

57

0

5

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Pino Arlacchi, Franziska Katharina Brantner, Frieda Brepoels, Elmar Brok, Tarja Cronberg, Mário David, Marietta Giannakou, Ana Gomes, Takis Hadjigeorgiou, Anna Ibrisagic, Liisa Jaakonsaari, Tunne Kelam, Evgeni Kirilov, Maria Eleni Koppa, Andrey Kovatchev, Paweł Robert Kowal, Eduard Kukan, Vytautas Landsbergis, Ryszard Antoni Legutko, Sabine Lösing, Ulrike Lunacek, Mario Mauro, Francisco José Millán Mon, Alexander Mirsky, María Muñiz De Urquiza, Annemie Neyts-Uyttebroeck, Norica Nicolai, Justas Vincas Paleckis, Pier Antonio Panzeri, Ioan Mircea Paşcu, Alojz Peterle, Bernd Posselt, Hans-Gert Pöttering, Cristian Dan Preda, Fiorello Provera, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Nikolaos Salavrakos, Jacek Saryusz-Wolski, György Schöpflin, Marek Siwiec, Laurence J.A.J. Stassen, Charles Tannock, Inese Vaidere, Geoffrey Van Orden, Boris Zala, Karim Zéribi

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Laima Liucija Andrikienė, Marije Cornelissen, Véronique De Keyser, Metin Kazak, Norbert Neuser, Marietje Schaake, Alf Svensson, László Tőkés, Ivo Vajgl, Alejo Vidal-Quadras

Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Leonidas Donskis, Jolanta Emilia Hibner, Karin Kadenbach, Rui Tavares, Róża Gräfin von Thun und Hohenstein, Peter Šťastný