VERSLAG over een geïntegreerd EU-beleid voor het Noordpoolgebied

8.2.2017 - (2016/2228(INI))

Commissie buitenlandse zaken
Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid
Rapporteur: Urmas Paet, Sirpa Pietikäinen
(Gezamenlijke commissievergaderingen – artikel 55 van het Reglement)

ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT

over een geïntegreerd EU-beleid voor het Noordpoolgebied

(2016/2228(INI))

Het Europees Parlement,

–  gezien het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS), dat op 10 december 1982 is gesloten en sinds 16 november 1994 in werking is, het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC) en de Verklaring van de Verenigde Naties betreffende de rechten van inheemse volkeren van 13 september 2007[1],

–  gezien de overeenkomst die in Parijs is gesloten op de 21e Conferentie van de Partijen bij het UNFCCC van 12 december 2015 (Overeenkomst van Parijs), en gezien de stemming van het Europees Parlement over de ratificatie van de overeenkomst op 4 oktober 2016,

–  gezien het Verdrag van Minamata, het Verdrag betreffende grensoverschrijdende luchtverontreiniging over lange afstand, het Protocol van Göteborg, het Verdrag van Stockholm, het Verdrag van Århus en het Verdrag inzake biodiversiteit,

–  gezien de VN-top inzake duurzame ontwikkeling en het op 25 september 2015 door de Algemene Vergadering goedgekeurde slotdocument getiteld "Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development"[2],

–  gezien het Unesco-Verdrag van 16 november 1972 inzake de bescherming van het cultureel en natuurlijk erfgoed van de wereld,

–  gezien IAO-Verdrag nr. 169 en de Verklaring betreffende de rechten van inheemse volkeren,

–  gezien de Verklaring van Ilulissat die door de vijf Arctische kuststaten op 28 mei 2008 is aangekondigd op de Conferentie over de Noordelijke IJszee in Ilulissat, Groenland,

–  gezien de Verklaring van de Inuit rond de Noordpool betreffende beginselen voor de ontwikkeling van de hulpbronnen in Inuit Nunaat[3],

–  gezien de VN-Verklaring 61/295 over de rechten van inheemse volkeren (UNDRIP) die op 13 december 2007 door de Algemene Vergadering is aangenomen,

–  gezien de conclusies van de Raad over vraagstukken betreffende het Noordpoolgebied, met name die van 20 juni 2016, 12 mei 2014, 8 december 2009 en 8 december 2008,

–  gezien het document van juni 2016 getiteld "Een mondiale strategie van de Europese Unie voor buitenlands en veiligheidsbeleid - gedeelde visie, gezamenlijk optreden: een sterker Europa", alsook het "GBVB-verslag – onze prioriteiten in 2016", dat op 17 oktober 2016 door de Raad werd goedgekeurd,

–  gezien de gezamenlijke mededinging van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid (HV) van 27 april 2016 getiteld "Een geïntegreerd EU-beleid voor het Noordpoolgebied"[4], de gezamenlijke mededeling van de Commissie en de HV van 26 juni 2012[5] getiteld "Ontwikkeling van een EU-beleid ten opzichte van het noordpoolgebied" en de mededeling van de Commissie van 20 november 2008 getiteld "De Europese Unie en het Noordpoolgebied",

–  gezien de nationale strategieën betreffende de Noordpool van de landen rond de Noordpool, in het bijzonder die van het Koninkrijk Denemarken (2011), Zweden (2011) en Finland (2013), evenals die van andere lidstaten van zowel de EU als de EER,

–  gezien Besluit 2014/137/EU van de Raad van 14 maart 2014 inzake de betrekkingen tussen de Europese Unie, enerzijds, en Groenland en het Koninkrijk Denemarken, anderzijds,

–  gezien de Verklaring over de oprichting van de Arctische Raad (AC) en het huidige programma van de AC voor de periode 2015-2017 onder het voorzitterschap van de VS,

–  gezien de verklaring die op 3-4 juni 2013 in Kirkenes (Noorwegen) is uitgegeven ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de Europees-Arctische samenwerking in het Barentsz-zeegebied,

–  gezien de verklaringen van de Conferentie van parlementsleden van het Noordpoolgebied (CPAR) en van de Parlementaire Conferentie van het Barentszzeegebied (BPC), in het bijzonder de verklaring van de Conferentie aangenomen op de 12e Conferentie van de CPAR in Ulan Ude, Rusland, van 14 t/m 16 juni 2016,

–  gezien de gemeenschappelijke verklaring van de derde ontmoeting van ministers van de Noordelijke Dimensie in Brussel op 18 februari 2013,

–  gezien de verklaring van het Parlementair Forum van de Noordelijke Dimensie in Reykjavik (IJsland) van mei 2015, in Archangelsk (Rusland) van november 2013, in Tromsø (Noorwegen) van februari 2011 en in Brussel van september 2009,

–  gezien de internationale gedragscode voor schepen die in poolwateren varen die door de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) is aangenomen,

–  gezien het Internationaal Verdrag ter voorkoming van verontreiniging door schepen (MARPOL),

–  gezien het verdrag inzake olieverontreiniging, het schadefonds voor olieverontreiniging en het aanvullend fonds,

–  gezien zijn resoluties van 21 november 2013 over de uitvoering van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (op basis van het jaarverslag van de Raad aan het Europees Parlement over het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid)[6], van 12 september 2013 over de maritieme dimensie van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid[7], van 22 november 2012 over de rol van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid bij klimaatgedreven crises en natuurrampen[8], en van 12 september 2012 over het jaarverslag van de Raad aan het Europees Parlement over het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid[9],

–  gezien zijn eerdere resoluties over het Noordpoolgebied, in het bijzonder de resoluties van 12 maart 2014 over de strategie van de EU voor het Noordpoolgebied[10], van 20 januari 2011 over een duurzaam EU-beleid voor het hoge noorden[11] en van 9 oktober 2008 over het beheer van het Noordpoolgebied[12],

–  gezien zijn resoluties van 2 februari 2016 over de tussentijdse evaluatie van de biodiversiteitsstrategie van de EU[13] en van 12 mei 2016 over de follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling[14],

–  gezien de aanbevelingen ter zake van de Delegatie voor de betrekkingen met Zwitserland en Noorwegen, in de Gemengde Parlementaire Commissie EU-IJsland en in de Gemengde Parlementaire Commissie van de Europese Economische Ruimte (SINEAA-delegatie),

–  gezien de ruimtestrategie voor Europa (COM(2016)0705) die op 26 oktober 2016 door de Europese Commissie is gepubliceerd,

–  gezien Verordening (EU) nr. 2015/1775 van het Europees Parlement en de Raad van 6 oktober 2015 betreffende de handel in zeehondenproducten,

–  gezien artikel 52 van zijn Reglement,

–  gezien de gezamenlijke vergaderingen van de Commissie buitenlandse zaken en de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid overeenkomstig artikel 55 van het Reglement,

–  gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken en de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid en de adviezen van de Commissie internationale handel, de Commissie regionale ontwikkeling en de Commissie visserij (A8-0032/2017),

A.  overwegende dat de EU een wereldspeler is; overwegende dat de EU al lang betrokken is bij het Noordpoolgebied om historische, geografische en economische redenen, en vanwege onderzoeksactiviteiten; overwegende dat drie van haar lidstaten – Denemarken, Finland en Zweden – Arctische landen zijn; overwegende dat het Noordpoolgebied midden in internationale wateren ligt en burgers en regeringen overal ter wereld, ook in de Europese Unie, de gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen om het Noordpoolgebied te helpen beschermen;

B.  overwegende dat de EU zich al sinds het begin van de jaren 1990 inzet voor de noordelijke regio en het Noordpoolgebied door mee te werken aan de oprichting van de Raad van Oostzeestaten (CBSS) en de Raad voor het Europees-Arctische Barentsz-zeegebied (BEAC) en door de Commissie tot volwaardig lid van deze organen te maken;

C.  overwegende dat het Noordelijke Dimensie (ND)-beleid, dat zowel de interne aangelegenheden als de externe betrekkingen van de EU beïnvloedt, zich heeft ontwikkeld tot een gelijkwaardig partnerschap tussen de EU, Rusland, Noorwegen en IJsland; overwegende dat naast de ND-partners diverse andere multilaterale organisaties deelnemen aan dit gezamenlijke beleid, zoals de Arctische Raad, de CBSS en de BEAC, terwijl Canada en de Verenigde Staten waarnemers zijn; overwegende dat het beleid een groot geografisch gebied bestrijkt en een belangrijke rol speelt in de vorm van praktische regionale samenwerking bij duurzame ontwikkeling, volksgezondheid en maatschappelijk welzijn, cultuur, milieubescherming en logistiek en vervoer;

D.  overwegende dat de EU haar beleid voor het Noordpoolgebied geleidelijk heeft ontwikkeld en uitgebreid; overwegende dat de toenemende betrokkenheid en de gemeenschappelijke EU-belangen het best worden gediend door goed gecoördineerde gemeenschappelijke middelen; overwegende dat er een gezamenlijke regionale en internationale aanpak moet komen voor de uitdagingen met betrekking tot het Noordpoolgebied;

E.  overwegende dat het Noordpoolgebied voor unieke sociale, ecologische en economische uitdagingen staat;

F.  overwegende dat het Europese Noordpoolgebied dunbevolkt is en de bevolking er verspreid over een groot gebied leeft, dat gekenmerkt wordt door een gebrek aan vervoersverbindingen zoals wegen, spoorwegen en vliegverbindingen tussen oost en west; overwegende dat het Europese Noordpoolgebied onder onderinvestering te lijden heeft;

G.  overwegende dat een breed internationaal rechtskader van toepassing is op het Noordpoolgebied;

H.  overwegende dat de Arctische Raad het belangrijkste forum voor samenwerking in het Noordpoolgebied is; overwegende dat de Arctische Raad in zijn twintigjarig bestaan heeft bewezen dat hij samenwerking in een constructieve en positieve sfeer op gang kan houden, zich aan nieuwe uitdagingen kan aanpassen en nieuwe verantwoordelijkheden kan opnemen;

I.  overwegende dat de Arctische landen soevereiniteit en rechtsmacht over hun grondgebieden en wateren hebben; overwegende dat het recht van de volkeren in het Noordpoolgebied om te kiezen voor een duurzaam gebruik van hun natuurlijke hulpbronnen moet worden geëerbiedigd;

J.  overwegende dat de interesse in het Noordpoolgebied en zijn hulpbronnen toeneemt vanwege de veranderende natuur van het gebied en de schaarste van hulpbronnen; overwegende dat het geopolitieke belang van het gebied toeneemt; overwegende dat de gevolgen van de klimaatverandering en de toenemende strijd om toegang tot het Noordpoolgebied en zijn natuurlijke hulpbronnen, en toenemende economische activiteiten, tot risico’s voor het gebied hebben geleid, waaronder risico’s voor het milieu en de veiligheid van mensen, maar ook tot nieuwe mogelijkheden, zoals een goed ontwikkelde, duurzame bio-economie; overwegende dat vanwege de klimaatverandering nieuwe vaarroutes zullen ontstaan, terwijl nieuwe visgronden en natuurlijke hulpbronnen kunnen leiden tot meer menselijke activiteiten en milieu-uitdagingen in het gebied;

K.  overwegende dat in het Noordpoolgebied gedurende lange tijd sprake is geweest van constructieve internationale samenwerking en dat in dit gebied de spanningen laag moeten worden gehouden;

L.  overwegende dat goede toegankelijkheid, om de plattelandsgebieden van de noordelijke regio beter aansluiting te laten vinden bij de rest van de EU, onontbeerlijk is voor een duurzame en competitieve economische ontwikkeling van de noordelijke groeicentra, gezien de toenemende interesse van investeerders en belanghebbenden in de onaangeboorde hulpbronnen in en de grote ecologische bezorgdheid over deze gebieden;

M.  overwegende dat de Russische Federatie in 2015 ten minste zes nieuwe basissen had geopend ten noorden van de Noordpoolcirkel, met zes diepzeehavens en dertien landingsbanen, en het aantal grondtroepen in het Noordpoolgebied heeft verhoogd;

N.  overwegende dat krachtige, gezonde en duurzame ecosystemen in het Noordpoolgebied, die bewoond worden door levensvatbare gemeenschappen, van strategisch belang is voor de politieke en economische stabiliteit van Europa en de wereld; benadrukt dat het Noordpoolgebied meer dan de helft van de waterrijke gebieden in de wereld omvat en van vitaal belang is voor de waterzuivering; is van oordeel dat dit gebied bijdraagt tot de verwezenlijking van de doelstelling van een goede watertoestand in de Europese Unie als bedoeld in de kaderrichtlijn water; overwegende dat de kosten die zijn verbonden aan het niet nemen van maatregelen voor de bescherming van het sociale stelsel en het ecosysteem in het Noordpoolgebied, exponentieel toenemen;

O.  overwegende dat de ijslaag van de Noordelijke IJszee significant is afgenomen sinds 1981, de permafrostgebieden in omvang afnemen, wat leidt tot een risico op het incidenteel vrijkomen van grote hoeveelheden koolstofdioxide[15] en methaan in de atmosfeer, de sneeuwlaag verder afneemt en de smeltende gletsjers bijdragen tot het wereldwijd stijgen van de zeespiegel; overwegende dat is opgemerkt dat het zee-ijs in een nog sneller tempo verdwijnt dan met modellen wordt voorspeld en dat het zee-ijs dat aanwezig is in de zomer in 35 jaar tijd met meer dan 40 % is afgenomen; overwegende dat de klimaatverandering in een dubbel - en steeds hoger - tempo optreedt in de poolgebieden en onbekende en onvoorspelbare veranderingen van de mondiale ecosystemen met zich meebrengt;

P.  overwegende dat drie EU-lidstaten (Denemarken, Finland en Zweden) en een overzees land en gebied (Groenland) lid zijn van de Arctische Raad, die acht leden telt, en zeven andere lidstaten (Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Polen, Spanje en het Verenigd Koninkrijk) waarnemers zijn; overwegende dat de EU uitkijkt naar de definitieve bevestiging van haar formele status van waarnemer bij de Arctische Raad;

Q.  overwegende dat milieubescherming en duurzame ontwikkeling de twee belangrijkste grondbeginselen van de verklaring van Ottawa zijn, die de basis heeft gelegd voor de oprichting van de Arctische Raad in 1996;

R.  overwegende dat ongeveer vier miljoen mensen in het Noordpoolgebied wonen, waarvan ongeveer 10 % inheems is; overwegende dat de kwetsbaarheid van het milieu in het Noordpoolgebied, evenals de grondrechten van de inheemse volkeren geëerbiedigd en beschermd moeten worden, met striktere waarborgen; overwegende dat de rechten van de inheemse volkeren en lokale bevolking om hun goedkeuring te geven aan en deel te nemen aan de besluitvorming over de winning van natuurlijke hulpbronnen, moeten worden gewaarborgd; overwegende dat de toegenomen hoeveelheid verontreinigende stoffen en zware metalen in het Noordpoolgebied schadelijke gevolgen heeft voor de voedselketen vanwege de aanwezigheid van deze stoffen in flora en fauna, met name vissen, en dat deze toename de gezondheid van de lokale bewoners en consumenten van visserijproducten elders in gevaar brengt;

S.  overwegende dat ecosystemen in het Noordpoolgebied, met inbegrip van de flora en fauna, bijzonder gevoelig zijn voor verstoringen en een relatief lange herstelperiode hebben; overwegende dat de negatieve gevolgen voor het milieu vaak accumulatief en onomkeerbaar zijn en vaak externe geografische en ecologische gevolgen hebben (bijv. schade aan mariene ecosystemen);

T.  overwegende dat de temperatuur in het Noordpoolgebied de afgelopen twee decennia twee keer zo snel is gestegen als het wereldwijde gemiddelde;

U.  overwegende dat de toegenomen hoeveelheid broeikasgassen en luchtvervuiling in de atmosfeer bijdragen aan de klimaatverandering in het Noordpoolgebied; overwegende dat de vervuiling met gevolgen voor het klimaat in dit gebied voor het grootste gedeelte afkomstig is uit Azië, Noord-Amerika en Europa, en dat de maatregelen voor emissiereductie in de EU dan ook sterk bijdragen aan de bestrijding van de klimaatverandering in het Noordpoolgebied;

V.  overwegende dat er diverse risico's zijn verbonden aan het gebruik van zware stookolie (HFO) in het scheepvaartvervoer in het Noordpoolgebied; overwegende dat deze brandstof met heel hoge dichtheid in geval van lekken emulgeert, zinkt en over grote afstanden kan worden meegevoerd als de brandstof in het ijs vast komt te zitten; overwegende dat HFO-lekken een ernstige bedreiging vormen voor de voedselzekerheid van de inheemse gemeenschappen in het Noordpoolgebied die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de visserij en de jacht; overwegende dat bij de verbranding van HFO zwaveloxiden, zware metalen en grote hoeveelheden zwarte koolstof vrijkomen die, wanneer ze op het Noordpoolijs terechtkomen, de warmteopname door het ijs versnellen waardoor het ijs sneller smelt en de klimaatverandering sneller evolueert; overwegende dat het vervoer en gebruik van HFO in de wateren rond de Zuidpool door de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) verboden is;

W.  overwegende dat de EU een leidende rol moet spelen in het kader van de gesprekken en onderhandelingen op de internationale fora om ervoor te zorgen dat alle betrokkenen hun verantwoordelijkheid nemen met betrekking tot de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen of verontreinigende stoffen, en om de almaar toenemende problemen op het gebied van het duurzaam beheer van de hulpbronnen het hoofd te bieden;

X.  overwegende dat rekening moet worden gehouden met de risico's van het gebruik van kernenergie in ijsbrekers en kustvoorzieningen en deze risico's zo veel mogelijk moeten worden beperkt bij alle activiteiten in verband met paraatheid en bestrijding;

Y.  overwegende dat het dumpen van afval in de permafrostzones van het Noordpoolgebied onder geen beding een duurzame vorm van afvalbeheer is, zoals is gebleken uit de recente vondsten in Camp Century op Groenland;

Z.  overwegende dat het EU-beleid in het Noordpoolgebied nauwkeuriger de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling moet weerspiegelen waartoe de EU zich heeft verbonden met als termijn 2030;

AA.  overwegende dat besluitvorming op basis van wetenschappelijke kennis, met inbegrip van de kennis van de plaatselijke en inheemse bevolking, van wezenlijk belang is om de kwetsbare ecosystemen in het Noordpoolgebied te behouden, de risico’s te beperken, de lokale gemeenschappen in staat te stellen zich aan te passen en duurzame ontwikkeling te bevorderen; overwegende dat de EU de belangrijkste geldschieter ter wereld van Arctisch onderzoek is en de vrije uitwisseling van de uitkomsten ervan bevordert;

AB.  overwegende dat een evenwichtige combinatie van industriële kennis en specialisatie over het Noordpoolgebied enerzijds en de keuze voor milieuvriendelijke en duurzame ontwikkelingsdoelen anderzijds tot ecologische innovatie, industriële symbioses en doeltreffend afvalbeheer in het Noordpoolgebied kan leiden, en er aldus voor kan zorgen dat het milieu in het Noordpoolgebied ongerept blijft en er nieuwe en opkomende zakelijke mogelijkheden en nieuwe banen ontstaan, die op hun beurt positief kunnen bijdragen aan de werkgelegenheid voor jongeren en een oplossing voor de vergrijzing in het gebied;

AC.  overwegende dat de bestaande capaciteit van de Europese Unie op het gebied van satellietcommunicatie, zoals de diensten en infrastructuur die in het kader van Copernicus of Galileo ter beschikking worden gesteld, misschien een antwoord kunnen geven op de behoeften van gebruikers in het Noordpoolgebied;

AD.  overwegende dat de betrokkenheid van de plaatselijke gemeenschappen van cruciaal belang is om het beheer van de natuurlijke hulpbronnen te doen slagen en de veerkracht van de kwetsbare ecosystemen te verbeteren;

AE.  overwegende dat het Parlement het belang van traditionele en plaatselijke kennis bij de besluitvorming voor het Noordpoolgebied erkent;

AF.  overwegende dat in de UNDRIP is vastgelegd dat de culturen van de Samen, de Nenetsen, de Chanten, de Evenken, de Tsjoektsjen, de Aleoeten, de Yupik en van de Inuit beschermd moeten worden; overwegende dat de inheemse volkeren van het Noordpoolgebied het recht hebben de natuurlijke hulpbronnen in hun gebied te gebruiken en daarom betrokken moet worden bij eventuele toekomstige plannen voor commerciële visserij;

AG.  overwegende dat elke vorm van visserij in het Noordpoolgebied moet plaatsvinden in overeenstemming met bestaande internationale overeenkomsten die van toepassing zijn op het gebied, met inbegrip van het Verdrag van Spitsbergen van 1920, en in het bijzonder met alle rechten van de staten die partij zijn bij dit verdrag, alsook met alle historische visrechten;

1.  is verheugd over de gezamenlijke mededeling en meent dat hiermee een positieve stap is gezet voor een geïntegreerd EU-beleid voor het Noordpoolgebied, met specifieke actiegebieden, en voor de ontwikkeling van een samenhangender kader voor acties van de EU met speciale aandacht voor het Europese Noordpoolgebied; wijst op de noodzaak van sterkere samenhang tussen het intern en extern beleid van de EU bij vraagstukken betreffende het Noordpoolgebied; verzoekt de Commissie concrete maatregelen te nemen voor de tenuitvoerlegging en opvolging van haar mededeling; herhaalt zijn oproep voor een brede strategie en een concreet actieplan inzake de betrokkenheid van de EU in het Noordpoolgebied, met de bescherming van het kwetsbare ecosysteem van het Noordpoolgebied als uitgangspunt;

2.  is verheugd over de drie prioritaire actiegebieden van de mededeling, te weten klimaatverandering, duurzame ontwikkeling en internationale samenwerking;

3.  onderstreept het belang van UNCLOS, dat voorziet in het vereiste multilaterale rechtskader voor alle activiteiten op de oceanen, ook in het Noordpoolgebied, voor het afbakenen van het Arctisch continentaal plat en voor het oplossen van soevereiniteitsvraagstukken binnen het Noordpoolgebied wat betreft de territoriale zeewateren; merkt op dat er maar weinig onopgeloste kwesties betreffende rechtsmacht in het Noordpoolgebied zijn; is van mening dat de eerbiediging van het internationaal recht in het Noordpoolgebied van wezenlijk belang is; wijst erop dat de wateren rond de Noordpool grotendeels internationale wateren zijn; pleit voor een sterke rol van de EU bij de bevordering van doeltreffende multilaterale regelingen en een op regels gebaseerde wereldorde door de versterking en de consequente tenuitvoerlegging van de internationale, regionale en bilaterale overeenkomsten en kaders; onderstreept dat de EU een positieve rol moet vervullen bij het bevorderen en ondersteunen van overeenkomsten die het beheer van de biodiversiteit en het milieu versterken in de gebieden van de Noordelijke IJszee die niet onder nationale rechtsmacht vallen; merkt op dat dit geen betrekking heeft op de scheepvaart en traditionele middelen van bestaan; dringt er bij de EU op aan nauw samen te werken met haar lidstaten teneinde de bescherming en het behoud van het milieu in het gebied te bevorderen; benadrukt de belangrijke rol die de Arctische Raad speelt om de constructieve samenwerking in stand te houden, de spanningen laag te houden en te blijven zorgen voor vrede en stabiliteit in het Noordpoolgebied;

4.  is verheugd over de ratificatie van de Overeenkomst van Parijs door de Europese Unie en de inwerkingtreding ervan op 4 november 2016; dringt bij alle partijen aan op een snelle en effectieve tenuitvoerlegging ervan; spoort de lidstaten aan de Overeenkomst van Parijs te ratificeren om van start te gaan met de ambitieuze doelstellingen voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en met de maatregelen betreffende zowel emissiehandel als lastenverdeling, waarbij rekening wordt gehouden met de doelstelling om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 °C tegen 2100;

5.  roept de Commissie en de lidstaten op om een sterkere rol op zich te nemen bij de effectieve tenuitvoerlegging van internationale overeenkomsten, zoals de Overeenkomst van Parijs, het Verdrag van Minamata, het Verdrag betreffende grensoverschrijdende luchtverontreiniging over lange afstand, het Protocol van Göteborg, het Verdrag van Stockholm, de internationale gedragscode voor schepen die in poolwateren varen, en het Verdrag inzake biodiversiteit; verzoekt de Commissie om bijzonder aandacht te verlenen aan het lopende internationale proces van de Toetsingscommissie persistente organische verontreinigende stoffen om het gebruik van persistente organische verontreinigende stoffen en zwarte koolstof geleidelijk verder uit te bannen; verzoekt de partnerlanden van de EU hetzelfde te doen;

6.  is voorstander van de uitbouw van een netwerk van beschermde natuurgebieden in het Noordpoolgebied en de bescherming van de internationale wateren rond de Noordpool buiten de economische zones van de kuststaten;

7.  verlangt dat een eventuele ontwikkeling van de commerciële visserij in het Noordpoolgebied plaatsvindt op een manier die volledig verenigbaar is met de gevoelige en specifieke aard van de regio; dringt erop aan dat er, voordat gestart wordt met nieuwe commerciële visserij in het Noordpoolgebied, uit voorzorg betrouwbare wetenschappelijke evaluaties van visbestanden worden uitgevoerd om te kunnen bepalen in hoeverre de betreffende soorten bevist kunnen worden terwijl de bestanden ten minste op een niveau worden gehouden waarbij de maximale duurzame opbrengst verkregen wordt, andere soorten niet uitgeput raken en geen ernstige schade aan het mariene milieu wordt toegebracht; benadrukt dat alle bevissing op volle zee door een regionale organisatie voor het visserijbeheer moet worden gereguleerd, die wetenschappelijk advies eerbiedigt en beschikt over een degelijk controle- en toezichtsprogramma om naleving van de beheersmaatregelen te waarborgen; wijst erop dat visserij binnen Exclusieve Economische Zones (EEZ) aan dezelfde normen moet voldoen; verzoekt om een moratorium op visserij op industriële schaal, ook op bodemsleepnetvisserij, in de voorheen onbeviste wateren van het Noordpoolgebied;

8.  is ingenomen met de lopende onderhandelingen met het oog op het sluiten van een internationale overeenkomst tussen de kuststaten van het Noordpoolgebied en internationale partijen met het oog op het tegengaan van ongereguleerde visserij in de internationale wateren van het Noordpoolgebied, en verzoekt de Commissie en de lidstaten deze verklaring te ondertekenen en zich ervoor in te zetten dat deze voor de ondertekenaars bindend wordt;

9.  verzoekt de Commissie de Noordpoollanden te ondersteunen en ertoe aan te moedigen te blijven werken aan een uitbreiding van de informatie over en de analyse van alle bestanden in het gebied;

10.  roept de Commissie en de lidstaten ertoe op hun inspanningen op te voeren binnen het rechtskader van de EU door overeenstemming te bereiken over ambitieuze reductiedoelstellingen in de onderhandelingen over de richtlijn nationale emissieplafonds, door lokale vervuilingsniveaus te beperken door middel van het beleidspakket schone lucht om verontreiniging over lange afstand en met name roet te verminderen, en door via onderhandelingen te komen tot ambitieuze doelstellingen voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen evenals maatregelen betreffende zowel emissiehandel als lastenverdeling, waarbij rekening wordt gehouden met de doelstelling om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 °C tegen 2100;

11.  verzoekt de Commissie en de lidstaten erop toe te zien dat het VN-akkoord over de bescherming van biodiversiteit in zones die buiten de rechtsgebieden vallen (BBNJ), waarover momenteel onderhandeld wordt, sterk en effectief is en een solide procedure omvat voor het aanwijzen, het vaststellen, het beheer en de handhaving van beschermde zeegebieden, met inbegrip van reservaatgebieden op zee waar alle vangst verboden is;

12.  roept de Commissie en de lidstaten op hun rol in de doeltreffende tenuitvoerlegging van het Verdrag inzake biodiversiteit en aanverwante internationale overeenkomsten ten volle te spelen; vindt het belangrijk dat het strategisch plan, dat in artikel 10 van het Protocol van Nagoya is overeengekomen, betreffende het identificeren en prioriteren van schadelijke uitheemse soorten die ecosystemen bedreigen en hun invasieroutes, wordt uitgevoerd, zodat de meest schadelijke invasieve soorten worden beheerst of uitgeroeid en zodat maatregelen worden gericht op hun invasieroutes om de invasie van schadelijke uitheemse soorten te stoppen, ook in het Noordpoolgebied;

13.  verzoekt de lidstaten om subsidies voor fossiele brandstoffen die de kostprijs voor de energieproductie uit fossiele brandstoffen doen dalen, stop te zetten teneinde op die manier de winning en het gebruik van fossiele brandstoffen te ontmoedigen; dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan zich in internationale fora in te zetten voor een toekomstig totaalverbod op de winning van olie en gas in het Noordpoolgebied teneinde de doelstelling van een koolstofarme economie te verwezenlijken;

14.  verzoekt de EU zich in te zetten voor strikte voorzorgsnormen op het gebied van milieubescherming en veiligheid bij het zoeken naar en winnen van olie overal ter wereld; roept op om olieboringen in de wateren van de EU en de EER in het Noordpoolgebied te verbieden en verzoekt de EU om vergelijkbare voorzorgsnormen te verdedigen in de Arctische Raad en voor de Arctische kuststaten;

15.  onderstreept dat het voor de EU belangrijk is aan te sporen tot een snelle ratificatie van het Verdrag van Minamata om de uitstoot van kwik te voorkomen en te beperken;

16.  is verheugd over het plan van de Commissie om middelen uit de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESI-fondsen) toe te wijzen om klimaatmaatregelen in het Noordpoolgebied te integreren, rekening houdend met de plaatselijke toestand en de bijzondere aard van het Noordpoolgebied;

17.  onderstreept dat het toenemende gebruik van natuurlijke hulpbronnen in het Noordpoolgebied moet gebeuren op een manier die rekening houdt met de plaatselijke bevolkingsgroepen, hun ten goede komt en ten volle de ecologische verantwoordelijkheid neemt voor het kwetsbare milieu in het Noordpoolgebied; is van mening dat die strategische keuze van groot belang is om de legitimiteit van en plaatselijke steun voor de verbintenissen van de EU in het Noordpoolgebied te waarborgen;

18.  verzoekt de Commissie en de lidstaten die deelnemen aan de werkzaamheden van de Arctische Raad om de doorlopende werkzaamheden van de Arctische Raad inzake milieueffectbeoordelingen (MEB) te ondersteunen, teneinde de kwetsbare ecosystemen in het Noordpoolgebied te behouden overeenkomstig de bepalingen van het Verdrag van Espoo; wijst erop dat die MEB van fundamenteel belang zijn om een duurzame ontplooiing van economische activiteiten en de bescherming van de zeer kwetsbare ecosystemen en gemeenschappen in het Noordpoolgebied te waarborgen; wijst op de volgende niet-uitputtende lijst van criteria die door de Inuit Circumpolar Council (ICC) is gepresenteerd voor de beoordeling van projecten die in het Noordpoolgebied plaatsvinden:

  alle mogelijke milieu-, sociaal-economische en culturele gevolgen zowel tijdens als na het project, met inbegrip van de cumulatieve gevolgen van lopende en toekomstige projecten, moeten in overweging worden genomen;

  het voorzorgsbeginsel en het beginsel "de vervuiler betaalt” moeten worden toegepast in alle fases van projectplanning, beoordeling, uitvoering en terugwinning;

  de terugwinning en het herstel van habitats en betrokken gronden moeten grondig worden gepland en vooraf volledig worden gefinancierd;

  projectvoorstellen voor de respons op olielekken moeten een bewijs bevatten van het vermogen van de industrie om de gelekte olie terug te winnen onafhankelijk van de ijsomstandigheden (bevroren, gebroken of opnieuw bevroren ijs);

  een internationale aansprakelijkheids- en schadevergoedingsregeling voor de vervuiling van land, water en mariene gebieden ten gevolge van offshore-olie-exploratie en -exploitatie moet worden vastgesteld;

19.  benadrukt dat het belangrijk is mechanismen te vinden om maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in activiteiten van bedrijven die in het Noordpoolgebied actief zijn, te integreren, met name door middel van samenwerking met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, zoals de Arctische Economische Raad; raadt aan om de mogelijkheden van vrijwillige mechanismen ter bevordering van strenge industrienormen op het gebied van sociale en ecologische prestaties te onderzoeken, zoals het in de verf zetten van "beste prestaties" in een MVO-index voor het Noordpoolgebied die bv. gebaseerd is op het protocol voor bedrijfsinvesteringen in het Noordpoolgebied en het "Global Compact"-initiatief van de Verenigde Naties;

20.  verzoekt de Commissie en de lidstaten om in de IMO alle inspanningen te ondersteunen om een mondiale overeenkomst te bereiken om de emissies door de scheepvaart te verminderen;

21.  erkent dat de dunbevolkte noordelijke gebieden doorlopende en toereikende financiering moeten krijgen om permanente belemmeringen zoals een geringe bevolkingsdichtheid, zware klimaatomstandigheden en grote afstanden het hoofd te bieden;

22.  moedigt aan tot nauwe samenwerking tussen de EU-instellingen en de betrokken lidstaten bij vraagstukken betreffende het Noordpoolgebied; verzoekt de lidstaten die lid zijn van de Arctische Raad om de andere lidstaten en de HV op de hoogte te houden van vraagstukken van gemeenschappelijk belang in de AR overeenkomstig artikel 34, lid 2, VEU;

23.  benadrukt dat de EU een beleidsdialoog moet onderhouden met alle partners in het Noordpoolgebied en roept op tot intensievere samenwerking tussen de EU, de AR in het kader van de Noordelijke Dimensie, de Raad voor het Europees-Arctische Barentsz-zeegebied en andere organen die betrokken zijn bij samenwerking in het hoge noorden; beklemtoont de belangrijke rol van de waarnemende staten in de Arctische Raad met grote ervaring en jarenlange betrokkenheid bij de wetenschappelijke en politieke samenwerking in het Noordpoolgebied; is in dit opzicht verheugd over de voortdurende dialoog tussen de waarnemende staten en het voorzitterschap van de Arctische Raad;

24.  staat volledig achter de toekenning van de waarnemersstatus aan de EU in de Arctische Raad; is ervan overtuigd dat de volledige toepassing van de formele waarnemersstatus van de EU een positieve bijdrage zou kunnen leveren tot en een versterking zou kunnen betekenen van de politieke en institutionele rol van de Arctische Raad bij de behandeling van vraagstukken betreffende het Noordpoolgebied;

25.  is verheugd over de versterkte samenwerking tussen de Commissie en de EDEO bij vraagstukken betreffende het Noordpoolgebied; stelt voor om binnen de EDEO een eenheid voor noordelijk beleid op te richten en de samenwerking tussen de diverse diensten van de EDEO en de Commissie te versterken om te zorgen voor een samenhangende, gecoördineerde en geïntegreerde benadering op de belangrijkste beleidsgebieden in kwestie;

26.  wijst op het vermogen van de EU om bij te dragen aan de oplossing van potentiële veiligheidsuitdagingen; roept de EU ertoe op bij te dragen, in samenwerking met haar lidstaten en de Arctische landen, aan de inspanningen voor de opbouw van mechanismen voor civiele veiligheid, alsook voor de versterking van de capaciteiten voor het beheer van zowel natuurlijke als door de mens veroorzaakte crises en rampen, en opsporings- en reddingsinfrastructuur;

27.  vestigt de aandacht op het feit dat energiezekerheid en klimaatverandering nauw met elkaar zijn verbonden; is van mening dat de energiezekerheid moet worden verbeterd door de EU minder afhankelijk te maken van fossiele brandstoffen; wijst erop dat de transformatie van het Noordpoolgebied een belangrijk effect van de klimaatverandering op de veiligheid van de EU vertegenwoordigt; benadrukt dat deze risicoverhogende factor moet worden aangepakt met een versterkte EU-strategie voor het Noordpoolgebied en een krachtig beleid inzake in de EU geproduceerde hernieuwbare energie en energie-efficiëntie dat de afhankelijkheid van de Europese Unie van externe energiebronnen drastisch vermindert en zo haar veiligheidspositie versterkt;

28.  vraagt dat er in alle Arctische staten goed functionerende natuurinterventieplannen worden uitgewerkt, geënt op bewezen goede praktijken, met inbegrip van een effectieve beoordeling van bedreigde kwetsbare soorten en haalbare preventie- en actiestrategieën voor de bescherming ervan;

29.  vestigt de aandacht op de huidige constructieve en pragmatische grensoverschrijdende samenwerking binnen de Noordelijke Dimensie, haar partnerschappen en de samenwerking in het Barentsz-zeegebied;

30.  benadrukt het belang van voortdurende samenwerking en dialoog met Rusland binnen het kader van de regionale samenwerking in het Noordpoolgebied, in het bijzonder in de vorm van grensoverschrijdende samenwerking tussen de EU en Rusland, ondanks toegenomen stationering van Russische strijdkrachten in het gebied, de ontwikkeling en heropening van Russische militaire bases en de oprichting van een Arctisch militair district van Rusland; benadrukt dat de EU haar belangen jegens Rusland beter moet verdedigen door middel van selectieve samenwerking en dat naar vooruitgang moet worden gestreefd bij vraagstukken van gemeenschappelijk belang indien er ruimte is voor mondiale oplossingen voor gemeenschappelijke uitdagingen en dreigingen; wenst dat dit vraagstuk wordt opgenomen in de EU-strategie voor het Noordpoolgebied; benadrukt dat het Noordpoolgebied integraal deel uitmaakt van de domeinen milieu, economie en politiek van de internationale betrekkingen;

31.  is van mening dat het beleid van de Noordelijke Dimensie een geslaagd model voor stabiliteit, gezamenlijk ownership en betrokkenheid bij Arctische samenwerking is; wijst op het belang van de sectorale partnerschappen binnen de Noordelijke Dimensie, vooral op het gebied van milieu, infrastructuur en logistiek;

32.  merkt op dat in het Noordpoolgebied migratieroutes richting de EU zijn ontstaan; benadrukt dat bij de ontwikkeling van een EU-strategie voor het Noordpoolgebied rekening moet worden gehouden met migratieroutes en het toegenomen vervoer;

33.  spoort de Europese Unie en haar lidstaten nogmaals aan de beginselen van vrijheid van scheepvaart en het recht van onschuldige doorvaart actief te handhaven;

34.  is verheugd over de plannen voor de oprichting van een Europees forum van belanghebbenden in het Noordpoolgebied; benadrukt de noodzaak om de synergieën tussen de bestaande financieringsinstrumenten te versterken om mogelijke overlappingen te voorkomen en zoveel mogelijke voordeel te halen uit de interactie tussen interne en externe EU-programma’s; merkt op dat Finland heeft aangeboden het eerste forum in 2017 in Finland te organiseren;

35.  benadrukt dat het belangrijk is traditionele en plaatselijke kennis in de besluitvorming voor het Noordpoolgebied te integreren;

36.  bevestigt nogmaals de steun van de EU voor de UNDRIP; herinnert met name aan artikel 19 ervan dat stelt dat staten zullen overleggen en te goeder trouw samenwerken met de betrokken inheemse volkeren via hun eigen vertegenwoordigingsinstituten teneinde hun vrijwillige, voorafgaande en geïnformeerde toestemming te krijgen voordat wetgevende of bestuurlijke maatregelen die van invloed zijn op hen, worden aangenomen of uitgevoerd; roept ertoe op om de inheemse volkeren beter en eerder te betrekken bij de ontwikkeling van een op de burger gericht beleid voor het Noordpoolgebied en bij de werkzaamheden van de Arctische Raad; wijst erop dat hun betrokkenheid bij de besluitvorming het duurzame beheer van natuurlijke hulpbronnen in het Noordpoolgebied zou bevorderen; benadrukt dat hun rechten, culturen en talen moeten worden gewaarborgd en bevorderd; benadrukt dat hernieuwbare energiebronnen in het Noordpoolgebied moeten worden ontwikkeld op een duurzame manier, die ook rekening houdt met het kwetsbare milieu en waarbij de inheemse volkeren ten volle worden betrokken;

37.  besteedt bijzondere aandacht aan duurzame-ontwikkelingsdoelstelling 4.5, waarmee onder andere wordt beoogd om gelijke toegang tot alle niveaus van onderwijs en beroepsopleiding voor inheemse volkeren, eveneens in hun eigen talen, te waarborgen;

38.  beklemtoont dat toegankelijk, onderling verbonden, veilig en duurzaam toerisme in de landelijke en dunbevolkte zones van het Europese Noordpoolgebied een bijdrage kan leveren tot meer bedrijfsactiviteiten, die op hun beurt het aantal banen in kleine en middelgrote ondernemingen kunnen doen toenemen en kunnen bijdragen aan de algemene positieve ontwikkeling van het gebied; benadrukt daarom dat toerisme in het gebied moet worden gestimuleerd gezien de gevolgen ervan voor maatschappij en milieu, infrastructuur en onderzoek, onderwijs en opleiding;

39.  benadrukt de rol die inheemse volkeren en lokale gemeenschappen spelen bij het levensvatbaar en duurzaam houden van het Noordpoolgebied; verzoekt de Commissie zich erop te richten deze gemeenschappen toegang te verschaffen tot alle relevante informatie over vereisten van de interne markt van de EU, beste praktijken en financieringsinstrumenten; onderstreept de rol van soepele vervoers-, communicatie- en elektriciteitsnetwerken alsook van geolocalisatie- en telecomtechnologieën, bij de totstandbrenging van economische activiteiten in het gebied; herinnert de Commissie aan haar verplichting overeenkomstig Verordening 2015/1775/EU voor wat betreft verslaglegging en informatieverstrekking aan het publiek en de bevoegde instanties over de bepalingen in de verordening; beklemtoont dat ook inheemse en lokale kennis moet worden geïntegreerd om een nauwere betrokkenheid van, aanvaarding door en samenwerking met de inheemse en plaatselijke gemeenschappen bij de besluitvormingsprocessen te garanderen; wijst erop dat hiervoor ondersteuning en financiering nodig zijn; stelt in dit kader een Arctische vertegenwoordiging van inheemse volkeren in Brussel voor om hun deelneming zichtbaarder te maken; is van mening dat de EU het gebruik van innovatieve technologieën bij de ontwikkeling van hernieuwbare hulpbronnen in het Noordpoolgebied moet steunen;

40.  benadrukt dat het van immens belang is dat duurzaam ontwikkelde gemeenschappen, die toegang hebben tot de laatste informatietechnologieën en met een hoge levenskwaliteit, in het Noordpoolgebied blijven bestaan en dat de EU hierbij een fundamentele rol kan spelen; herhaalt dat de bevolking in het Noordpoolgebied het recht heeft zelf over hun middelen van bestaan te beslissen en neemt er nota van dat zij kiezen voor de duurzame ontwikkeling van hun leefgebied; verzoekt de EDEO en de Commissie de dialoog te intensifiëren en de mogelijkheid te onderzoeken om middelen vrij te maken voor hun organisaties en ervoor te zorgen dat hun stem wordt gehoord in debatten binnen de EU over het Noordpoolgebied; juicht het werk toe van de speciale rapporteur van de VN voor de situatie van de mensenrechten en fundamentele vrijheden van inheemse volkeren en dat van het deskundigenmechanisme van de VN inzake de rechten van inheemse volkeren;

41.  benadrukt dat de Arctische wateren kwetsbaar zijn voor offshore-boringen naar fossiele brandstoffen waarvan het gebruik de klimaatverandering die het gebied bedreigt, in de hand zal werken en versnellen; is van mening dat de EU met internationale partners moet samenwerken om een einde te maken aan offshore-boringen in de Arctische wateren;

42.  benadrukt dat de besluitvorming inzake het Noordpoolgebied op wetenschap gebaseerd moet zijn waar het milieubescherming en de strijd tegen klimaatverandering betreft;

43.  wijst op de essentiële rol van de ESI-fondsen bij het ontwikkelen van het Europese Noordpoolgebied en het creëren van duurzame groei en kwaliteitswerkgelegenheid in toekomstgerichte sectoren; benadrukt eveneens de noodzaak van een verantwoorde en respectvolle ontwikkeling van de natuurlijke hulpbronnen in het Noordpoolgebied; vestigt de aandacht op de permanente belemmeringen die moeten worden gecompenseerd (art. 174 VWEU); benadrukt het langetermijnbelang van de strategie op verschillende terreinen, zoals de digitale agenda, klimaatverandering, blauwe groei, enz.;

44.  onderstreept de rol van goede toegankelijkheid van het Noordpoolgebied tot het TEN-T-netwerk, zijn geplande uitbreiding van de kernnetwerkcorridors Noordzee - Oostzee en Scandinavië - Middellandse Zee en van toegangswegen van niveau 2 als de belangrijkste vervoersinfrastructuur om duurzame mobiliteit van mensen en goederen mogelijk te maken; wijst nogmaals op het potentieel van EU-financiering, bijvoorbeeld via de Connecting Europe Facility en het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI), voor de financiering van infrastructuurprojecten in het Noordpoolgebied; wijst in dit verband op de prominente rol van de Europese Investeringsbank (EIB); stelt voor dat de Commissie de mogelijkheden voor bredere internationale financiële samenwerking voor de ontwikkeling van nieuwe infrastructuur en connectiviteit verkent, met inbegrip van de ICT-systemen;

45.  is verheugd over de toezegging van de Commissie om het financieringsniveau voor Arctisch onderzoek in Horizon 2020 ten minste gelijk te houden, en met name over haar plan om het gebruik van innovatieve technologieën te ondersteunen; verzoekt de Commissie om de EU-financiering voor Arctisch onderzoek in het meerjarig financieel kader (MFK) voor na 2020 te verhogen; verzoekt de Commissie ook in de toekomst gebruik te maken van Horizon 2020 en van andere financieringsprogramma's voor de bestudering van het Noordpoolgebied, en het gebruik van deze programma's uit te breiden;

46.  merkt op dat de mariene ecosystemen in het Noordpoolgebied van cruciaal belang zijn voor het behoud van wereldwijde biodiversiteit; wijst erop dat de inkrimping van het zee-ijs en andere milieuveranderingen in het Noordpoolgebied, in combinatie met beperkte wetenschappelijke kennis over de mariene hulpbronnen in dit gebied, maken dat een voorzichtige aanpak noodzakelijk is om passende internationale maatregelen vast te stellen die het behoud op lange termijn en het duurzame gebruik van hulpbronnen in open zee in het Noordpoolgebied kunnen waarborgen;

47.  moedigt de bevordering en vergemakkelijking van internationale wetenschappelijke en onderzoekssamenwerking aan onder alle belanghebbenden die actief deelnemen aan Arctisch onderzoek en aan de totstandbrenging van onderzoeksinfrastructuur, daarbij erkennend dat betere kennis van het Noordpoolgebied van wezenlijk belang is om alle uitdagingen adequaat te kunnen aangaan; ondersteunt samenwerking tussen vooraanstaande instellingen voor Arctisch onderzoek teneinde een geïntegreerd Europees programma voor poolonderzoek te ontwikkelen in het kader van het initiatief EU-PolarNet, met passende aandacht voor traditionele en plaatselijke kennis; merkt op dat de Commissie is gevraagd om in 2018 in Europa een internationale wetenschappelijke conferentie over het Noordpoolgebied te houden; onderstreept het belang van een geslaagde samenwerking met Canada en de Verenigde Staten door middel van de trans-Atlantische alliantie voor oceaanonderzoek;

48.  herhaalt zijn verzoek aan de Commissie om een Noordpoolinformatiecentrum van de EU op te richten, met toereikende middelen om te zorgen voor efficiënte toegang tot informatie en kennis over het Noordpoolgebied en om toerisme te bevorderen; wijst erop dat een dergelijk EU-Noordpoolinformatiecentrum kan worden gekoppeld aan bestaande Noordpoolcentra of aan andere Arctische instellingen, als een manier om de kosten aanzienlijk te drukken;

49.  roept op tot systematischer vergaring op de lange termijn van gegevens die voortkomen uit projecten voor Arctisch onderzoek; betreurt dat de resultaten van individuele projecten vaak verloren gaan bij de overgang naar een volgende financieringsperiode; verzoekt de Commissie naar continuïteit te streven bij het plannen van het kader voor Arctisch onderzoek voor de periode na 2020;

50.  is verheugd over de steun van de Commissie voor de oprichting van beschermde mariene gebieden in het Noordpoolgebied; herinnert de Commissie en de lidstaten aan de doelstelling om tenminste 10% van de kust- en mariene gebieden te beschermen als onderdeel van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling; wijst er echter op dat elk nieuw voorstel over deze aangelegenheden in overeenstemming moet zijn met het resultaat van de besprekingen door de Arctische staten in de Arctische Raad; benadrukt dat beschermde mariene gebieden van cruciaal belang zijn voor het behoud van de ecosystemen in het Noordpoolgebied; herinnert eraan dat het noodzakelijk is om lokale gemeenschappen volledig bij de planning, de realisering en het beheer van deze beschermde gebieden te betrekken;

51.  wijst op het belang van ruimtevaarttechnologieën en aan de ruimte gerelateerde onderzoeksactiviteiten die van essentieel belang zijn voor veilige scheepvaart, milieumonitoring en de observatie van klimaatverandering in het Noordpoolgebied; spoort de Commissie aan om, gelet op de veranderingen in het Noordpoolgebied die zij in haar mededeling betreffende een ruimtestrategie voor Europa (COM(2016)705) onderkent, de mogelijkheden te onderzoeken om in die regio meer gebruik te maken van de toekomstige en huidige satellietprogramma's van de EU, in samenwerking met de Arctische Raad en zijn leden, en in het kader van het GovSatCom-initiatief rekening te houden met de behoeften van de gebruikers; spoort alle belanghebbenden in dit kader aan de mogelijkheden van het Galileo-satellietnavigatieprogramma en het Copernicus-programma voor aardobservatie ten volle te benutten;

52.  verzoekt de Commissie en de lidstaten de instelling van een beschermd zeegebied in de volle zee van het Noordpoolgebied onder het mandaat van de OSPAR (Verdrag inzake de bescherming van het mariene milieu in het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan)-commissie te bevorderen en te ondersteunen, waarbij al het extractieve gebruik, met inbegrip van visserij, van de internationale wateren rondom de Noordpool die onder OSPAR vallen verboden wordt;

53.  verzoekt de Commissie ondersteuning te geven aan initiatieven voor een verbod op bodemberoerende trawlvisserij in ecologisch of biologisch belangrijke mariene zones (EBSA's) en in de internationale wateren rondom de Noordpool;

54.  verlangt dat de doelstellingen inzake instandhouding van het nieuwe gemeenschappelijk visserijbeleid en de kwantitatieve doelstelling van herstel en instandhouding van bestanden boven een niveau dat de maximale duurzame opbrengst kan produceren het fundament vormen van elke vorm van commerciële visserij in het gebied;

55.  verlangt dat de EU leiderschap toont bij het tegengaan van niet-gereglementeerde visserij in het Noordpoolgebied; is van mening dat de Unie daartoe ieder recht heeft, aangezien lidstaten in alle bestuursniveaus van het Noordpoolgebied vertegenwoordigd zijn;

56.  benadrukt dat de EU-visserijvloot de biodiversiteit in de regio niet in gevaar mag brengen; is ingenomen met de inventarisatie van de ESBA's in de Noordpoolregio op grond van het Verdrag inzake biodiversiteit, wat een belangrijk proces vormt om de doeltreffende bescherming van de biodiversiteit op de Noordpool zeker te stellen en benadrukt het belang van de uitvoering van een ecosysteemgebaseerd beheer van het mariene milieu, het kustgebied en het vasteland van de Noordpool, zoals belicht door de groep deskundigen van de Arctische Raad; verzoekt de staten om te voldoen aan hun verplichtingen uit hoofde van het Verdrag inzake biologische diversiteit en het VN-zeerechtverdrag (Unclos) door een netwerk van beschermde zeegebieden en zeereservaten in de Noordelijke IJszee te creëren;

57.  verzoekt de Commissie te bestuderen hoe de telecommunicatie-infrastructuur, met inbegrip van satellieten, in het Noordpoolgebied kan worden verbeterd en daaromtrent voorstellen te formuleren, teneinde het wetenschappelijk onderzoek en de klimaatmonitoring te bevorderen en te zorgen voor plaatselijke ontwikkeling, navigatie en veiligheid op zee;

58.  herhaalt zijn oproep van 2014 aan de Commissie en de lidstaten om alle nodige maatregelen te nemen om het verbod op het gebruik van zware stookolie (HFO) en het vervoer als scheepsbrandstof op schepen die varen in de zeeën van het Noordpoolgebied actief te bevorderen via het Internationaal Verdrag ter voorkoming van verontreiniging door schepen (Marpol-verdrag) en/of door middel van havenstaatcontrole zoals is geregeld voor de wateren rond Antarctica; verzoekt de Commissie om de milieu- en klimaatrisico’s van het gebruik van HFO op te nemen in haar onderzoek over de risico’s waartoe een toename van de scheepvaart op de noordelijke zeeroute zou leiden; roept de Commissie op, aangezien er geen toereikende internationale maatregelen bestaan, om voorstellen te formuleren voor voorschriften voor schepen die EU-havens aandoen voor of na een traject door Arctische wateren, met het oog op een verbod op het gebruik of vervoer van HFO;

59.  kijkt uit naar de inwerkingtreding van de zeevaartcode voor het Noordpoolgebied van de IMO in 2017 en 2018, waardoor de navigatie in het Noordpoolgebied veiliger zal worden; beklemtoont dat er één enkel vlucht-, evacuatie- en reddingssysteem moet worden ontwikkeld voor offshore-personeel dat kan worden toegepast op platformen en schepen in het Noordpoolgebied;

60.  wijst er andermaal op dat IJsland en Noorwegen in het kader van de overeenkomst van de Europese Economische Ruimte (EER) toezeggingen hebben gedaan om de kwaliteit van het milieu en het duurzame gebruik van natuurlijke hulpbronnen te waarborgen, in overeenstemming met de desbetreffende EU-wetgeving;

61.  benadrukt de groeiende interesse van China in het Noordpoolgebied, met name in de toegang tot scheepvaartroutes en de beschikbaarheid van de energiebronnen van de regio; neemt kennis van de sluiting van een vrijhandelsovereenkomst tussen IJsland en China, en verzoekt de Commissie de eventuele gevolgen hiervan niet alleen voor de duurzame economische ontwikkeling van het IJslandse gedeelte van het Noordpoolgebied maar ook voor de economie en de interne markt van de EU nauwlettend te volgen;

62.  herinnert eraan dat de EU uit hoofde van de visserijpartnerschapsovereenkomst EU-Groenland van 2007 financiële steun verleent aan Groenland voor het waarborgen van verantwoorde visserij en de duurzame exploitatie van de visserijbronnen in de Groenlandse exclusieve economische zone;

63.  roept op tot een snelle ratificatie van en toetreding van de lidstaten tot het Protocol van 2010 bij het Internationaal Verdrag inzake aansprakelijkheid en schadevergoeding in verband met het vervoer van gevaarlijke en schadelijke stoffen over zee (het "HNS-verdrag");

64.  is van mening dat parlementaire deelname en nauwe interparlementaire samenwerking betreffende Arctische vraagstukken, in het bijzonder met de nationale parlementen van de betrokken EU-lidstaten, van wezenlijk belang is bij de tenuitvoerlegging van Noordpoolbeleid;

65.  verzoekt de HV en de Commissie nauwlettend toezicht te houden op de klimaat-, milieubeschermings-, maritieme, sociaaleconomische en veiligheidsontwikkelingen in het Noordpoolgebied en regelmatig verslag uit te brengen aan het Parlement en de Raad, onder andere over de tenuitvoerlegging van het Noordpoolbeleid van de EU;

66.  verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de regeringen en parlementen van de lidstaten, en de regeringen en parlementen van de landen van het Noordpoolgebied.

• [1]  UNGA 61/295/2007.
• [2]  Resolutie A/RES/70/1 van de Algemene Vergadering van de VN.
• [3]  http://www.inuitcircumpolar.com/uploads/3/0/5/4/30542564/declaration_on_resource_development_a3_final.pdf .
• [4]  JOIN (2016)0021.
• [5]  JOIN (2012)0019.
• [6]  Aangenomen teksten, P7_TA (2013)0513.
• [7]  Aangenomen teksten, P7_TA (2013)0380.
• [8]  Aangenomen teksten, P7_TA(2012)0458.
• [9]  Aangenomen teksten, P7_TA(2012)0334.
• [10]  Aangenomen teksten, P7_TA(2014)0236.
• [11]  Aangenomen teksten, P7_TA(2011)0024.
• [12]  Aangenomen teksten, P6_TA(2008)0474.
• [13]  Aangenomen teksten, P8_TA(2016)0034.
• [14]  Aangenomen teksten, P8_TA(2016)0224.
• [15]  Geschat wordt dat in het Noordpoolgebied anderhalf miljard ton koolstof is opgeslagen.

TOELICHTING

Geopolitiek, internationale samenwerking, veiligheidsuitdagingen en beheersvraagstukken in het Noordpoolgebied

Het Noordpoolgebied krijgt steeds meer geopolitiek gewicht. De gevolgen van de klimaatverandering en de toenemende strijd om toegang tot het Noordpoolgebied, natuurlijke hulpbronnen en toenemende economische activiteiten hebben geleid tot zowel kansen als risico’s voor het gebied, waaronder veiligheidsrisico's. De verandering van het Noordpoolgebied kan leiden tot nieuwe vaarroutes en er zullen nieuwe visgronden en natuurlijke hulpbronnen beschikbaar worden, hetgeen zal leiden tot meer activiteiten van de mens in het gebied.

Het Noordpoolgebied is gedurende lange tijd een gebied van constructieve internationale samenwerking geweest en het is een gebied gebleven in de wereld gekenmerkt door regionale samenwerking met lage spanningen. Het is uitermate belangrijk om de spanningen in dit gebied laag te houden. Er bestaat een uitgebreid internationaal rechtskader dat van toepassing is op het Noordpoolgebied en het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS) als een aanvullend multilateraal rechtskader voor het oplossen van soevereiniteitsvraagstukken binnen het Noordpoolgebied, is uiterst belangrijk.

De EU is al lang betrokken bij het Noordpoolgebied om historische, geografische en economische redenen, en vanwege onderzoeksactiviteiten. Drie EU-lidstaten (Denemarken, Finland en Zweden) zijn volwaardig lid van de Arctische Raad, die acht leden telt, en zeven andere EU-lidstaten (Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Polen, Spanje en het Verenigd Koninkrijk) zijn waarnemers.

De EU heeft een aanvraag voor een waarnemersstatus bij de Arctische Raad. ingediend. Aangezien de EU de belangrijkste geldschieter in het Noordpoolgebied ter wereld is, zou het volstrekt logisch zijn als zij haar status in de Arctische Raad tot waarnemersstatus zou kunnen verhogen.

De EU heeft haar beleid voor het Noordpoolgebied geleidelijk ontwikkeld en uitgebreid. De gezamenlijke mededeling van de Commissie is een positieve stap in de richting van een geïntegreerder EU-beleid voor het Noordpoolgebied. Het document van juni 2016 getiteld "Een mondiale strategie van de Europese Unie voor buitenlands en veiligheidsbeleid - gedeelde visie, gezamenlijk optreden: een sterker Europa", gaat eveneens in op de veiligheidsaspecten in het Noordpoolgebied, in tegenstelling tot de gezamenlijke mededeling van de Commissie. Er moet voor ogen worden gehouden dat de geopolitieke ontwikkelingen in het Noordpoolgebied eveneens gevolgen hebben voor de veiligheidssituatie in Noord-Europa en de rest van de wereld. De militarisering van het Noordpoolgebied moet worden voorkomen. Het verslag noemt de behoefte aan een samenhangender intern en extern beleid van de EU, een strategie voor het Noordpoolgebied en een concreet actieplan betreffende de aanwezigheid van de EU in het Noordpoolgebied waarin rekening wordt gehouden met alle aspecten. Dit komt mede doordat alle EU-lidstaten in het Noordpoolgebied en eveneens een aantal andere lidstaten hun eigen nationale strategieën voor het Noordpoolgebied hebben.

De EU beschikt over het vermogen om op vele manieren bij te dragen aan de oplossing van potentiële veiligheidsuitdagingen en de preventie van conflicten en zij moet, in samenwerking met haar lidstaten, bijdragen aan de opbouw van mechanismen voor civiele veiligheid, evenals aan de versterking van de capaciteiten voor het beheer van crises en rampen, en van opsporings- en reddingsinfrastructuur.

In het verslag wordt verzocht om een duurzaam Noordpoolbeleid, wordt erop gewezen dat de EU de eerbiediging van het internationaal recht in het Noordpoolgebied van wezenlijk belang acht, en wordt gepleit voor een sterke rol van de EU bij de bevordering van doeltreffende multilaterale regelingen en een op regels gebaseerde wereldorde. Ook wordt in het verslag geopperd het multilateraal bestuur in het Noordpoolgebied te versterken door middel van de aanscherping en consequente uitvoering van de toepasselijke internationale, regionale en bilaterale overeenkomsten, raamwerken en regelingen.

Een duurzaam beleid voor het Noordpoolgebied, lokale gemeenschappen, milieu-uitdagingen en de behoefte aan klimaatactie

Het Noordpoolgebied is een bijzonder ongerept en kwetsbaar gebied. Het uiteindelijke doel van de internationale gemeenschap is het behoud en de versterking van de capaciteit van het ecosysteem van het Noordpoolgebied. Vanuit verschillende bronnen wordt druk uitgeoefend op deze capaciteit. In het Noordpoolgebied streven lokale gemeenschappen naar duurzame economische groei, sporen kuststaten natuurlijke hulpbronnen op, zoeken internationale bedrijven naar snellere logistieke routes en doen wetenschappers onderzoek naar het veranderende milieu. Al deze belangen houden nauw verband met het uiteindelijke doel om ervoor te zorgen dat al het beleid in het Noordpoolgebied ecologisch, maatschappelijk en cultureel duurzaam is, en als doel heeft de klimaatverandering te beperken door de CO2-voetafdruk van de mens terug te dringen. De EU heeft zich ertoe verbonden de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling tegen 2030 te verwezenlijken. Alleen op duurzame wijze kan het Noordpoolgebied op geschikte manier worden ontwikkeld. Het EU-beleid voor dit gebied dient dan ook de vereisten van de afzonderlijke doelstellingen voor duurzame ontwikkeling beter te weerspiegelen in de context van het Noordpoolgebied, met bijzonder nadruk op het behoud van ecosystemen. De doelstellingen voor duurzame ontwikkeling bieden een bruikbaar kader voor een holistische bestudering van de capaciteit van het ecosysteem, dat onder druk staat vanwege meerdere negatieve milieueffecten, die door de klimaatverandering worden versneld.

Het staat vast dat de mens aan de klimaatverandering bijdraagt. In het Noordpoolgebied verandert het milieu sneller dan waar dan ook ter wereld. De toename van de CO2-concentratie in de atmosfeer gedurende de afgelopen vijftig jaar heeft geleid tot een stijging van de oppervlaktetemperatuur in het Noordpoolgebied die 2° C hoger ligt dan elders in de wereld. De ijslaag van de Noordelijke IJszee is sinds 1981 elk decennium met 13,4% afgenomen en de sneeuwlaag neemt elk jaar verder af.

Stijgende temperaturen en smeltend zeeijs hebben gevolgen voor ecosystemen wereldwijd doordat hierdoor de zeespiegels stijgen, de samenstelling van de zeemassa verandert en onvoorspelbare weerspatronen ontstaan. Bij gebrek aan doeltreffende maatregelen kan de klimaatverandering in de toekomst nog sneller optreden, vanwege het smelten van de permanente ijslaag (permafrost) in het Noordpoolgebied. Door de afname van de permafrost ontstaat een risico op het incidenteel vrijkomen van grote hoeveelheden koolstofdioxide en methaan in de atmosfeer.

Niet alleen de landen in het Noordpoolgebied maar alle landen in de middenbreedtegraden kunnen een wezenlijke bijdrage leveren aan een doeltreffend klimaatbeleid. De vervuiling met gevolgen voor het klimaat in het Noordpoolgebied is voor het grootste gedeelte afkomstig uit Azië, Noord-Amerika en Europa, en de maatregelen voor emissiereductie in de EU dragen dan ook sterk bij aan de bestrijding van de klimaatverandering in dit gebied.

In het verslag worden de Commissie en de lidstaten ertoe opgeroepen om een sterkere rol op zich te nemen bij de effectieve tenuitvoerlegging van internationale overeenkomsten, zoals de Overeenkomst van Parijs, het Verdrag van Minamata, het Verdrag betreffende grensoverschrijdende luchtverontreiniging over lange afstand, het Protocol van Göteborg, het Verdrag van Stockholm, het Verdrag van Århus en het Verdrag inzake biodiversiteit. De Commissie dient eveneens haar faciliterende rol in de lopende onderhandelingen bij de Internationale Maritieme Organisatie in dienst te stellen van een verbod op het gebruik van zware stookolie en het vervoer als scheepsbrandstof op schepen die varen in de zeeën van het Noordpoolgebied via het MARPOL-Verdrag of de IMO.

Snelle actie is noodzakelijk. De kosten verbonden aan het niet nemen van maatregelen nemen toe naarmate de tijd verstrijkt. Om de in de Overeenkomst van Parijs opgenomen doelstelling te bereiken, dienen de emissies onmiddellijk en op drastische wijze te worden verlaagd. Bovendien accumuleren de negatieve gevolgen voor het milieu zich vaak in het Noordpoolgebied en zijn deze onomkeerbaar. Het ecosysteem in het Noordpoolgebied, met inbegrip van de flora en fauna, is bijzonder gevoelig is voor breuken.

Duurzame ontwikkeling van het Noordpoolgebied vraagt om een combinatie van levensvatbare lokale gemeenschappen en een gezond ecosysteem. Het voorstel van de Commissie tot oprichting van het forum van belanghebbenden, met bijzondere aandacht voor lokale spelers, is een zeer welkom initiatief en dient zich, na de inwerkingtreding ervan, te ontwikkelen tot een meer permanente structuur. Het forum heeft het potentieel het bewustzijn te verhogen van de kansen die de EU in het gebied kan bieden, bijvoorbeeld voor kleine en middelgrote ondernemingen, voor de verbetering van vervoers-, communicatie- en elektriciteitsnetwerken, en voor vernieuwende oplossingen op basis van schone technologie bij lage temperaturen.

Ook kunnen striktere waarborgen worden vastgesteld voor het kwetsbare milieu en voor de grondrechten van de inheemse volkeren door middel van een milieueffectbeoordeling specifiek voor het Noordpoolgebied die voorafgaand aan projecten in het gebied wordt uitgevoerd.

ADVIES van de Commissie internationale handel (7.12.2016)

aan de Commissie buitenlandse zaken en de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid

inzake een geïntegreerd EU-beleid voor het Noordpoolgebied
(2016/2228(INI))

Rapporteur voor advies: David Martin

SUGGESTIES

De Commissie internationale handel verzoekt de ten principale bevoegde Commissie buitenlandse zaken en de ten principale bevoegde Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid onderstaande suggesties in hun ontwerpresolutie op te nemen:

1.  merkt op dat drie EU-lidstaten (Denemarken, Finland en Zweden) en één overzees gebied (Groenland) lid zijn van de uit acht leden bestaande Arctische Raad, dat nog eens zeven lidstaten (Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Polen, Spanje en het Verenigd Koninkrijk) waarnemers zijn en dat de EU probeert om haar status in de Arctische Raad te verhogen;

2.  neemt nota van het feit dat in het Noordpoolgebied gedurende lange tijd sprake is geweest van constructieve internationale samenwerking en dat in dit gebied de spanningen laag moeten worden gehouden; is zich ervan bewust dat de interesse in het Noordpoolgebied toeneemt vanwege de hulpbronnenschaarste en het veranderende milieu;

3.  erkent dat de klimaatverandering nieuwe mogelijkheden schept voor de economische ontwikkeling van het Noordpoolgebied, bijvoorbeeld door middel van de eventuele exploitatie van energiebronnen als olie en aardgas, die nog steeds voor een deel niet zijn opgespoord, en de opening van nieuwe scheepvaartroutes en de intensivering van toeristische activiteiten, die een stimulans zouden vormen voor de handel met en investeringen in het gebied; benadrukt in dit verband het belang van het EU-handelsbeleid als instrument om duurzame ontwikkeling en milieudoelen en -verplichtingen te bevorderen;

4.  roept op tot een intensivering van de samenwerking op het gebied van duurzaamheid en aanpassing aan klimaatverandering in het Noordpoolgebied;

5.  beveelt aan om de milieuveiligheid en de duurzame economische samenwerking tussen de landen, regio's en lokale gemeenschappen van het Noordpoolgebied te versterken om de werkgelegenheid, welvaart en levenskwaliteit te vergroten met inachtneming van de hoogste milieunormen;

6.  brengt in herinnering dat alle lidstaten van de Arctische Raad milieubescherming aanmerken als hun prioritaire doelstelling voor de regio; is zich ervan bewust dat de handels- en economische belangen van de Europese Unie de milieubeschermingsmaatregelen in de regio niet in gevaar mogen brengen;

7.  herinnert aan zijn resolutie van 20 januari 2011 over een duurzaam EU-beleid voor het hoge noorden waarin de nadruk gelegd werd op de wereldwijde impact van veranderingen in het Noordpoolgebied en op de belangrijke rol die niet alleen de poollanden, maar ook de EU en andere industriële machten moeten gaan spelen bij het terugdringen van de verontreiniging van de Noordpoolregio als gevolg van de toenemende activiteiten aldaar; wijst erop dat de klimaatverandering in het Noordpoolgebied een grote invloed zal hebben op kustgebieden wereldwijd, waaronder kustgebieden in de EU, en op klimaatafhankelijke sectoren in Europa, zoals de landbouw en visserij, energie, rendierhouderij, jacht, toerisme en vervoer;

8.  is van oordeel dat alle huidige en nieuwe economische activiteiten een duurzaam karakter moeten hebben zodat zij het kwetsbare ecosysteem en het natuurlijk erfgoed van het Noordpoolgebied niet zullen ondermijnen, met name gezien de gevaren die het potentieel voor grotere exploitatie van fossiele brandstoffen vormt, en dat de inheemse bevolkingsgroepen en de lokale gemeenschappen van het Noordpoolgebied hierbij volledig moeten worden geëerbiedigd;

9.  is van mening dat de EU een cruciale strategische partner is bij de ondersteuning van duurzame economische ontwikkeling in het Noordpoolgebied; acht het essentieel dat het EU-beleid in het Noordpoolgebied de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling moet weerspiegelen waartoe de EU zich heeft verbonden met als termijn 2030;

10.  onderstreept de noodzaak om de lokale gemeenschappen van het Noordpoolgebied te betrekken bij het Europese beleid inzake het Noordpoolgebied, bij duurzame economische activiteiten en bij besluitvormingsprocessen, teneinde het juiste evenwicht te vinden tussen het behoud van het Noordpoolgebied en het tegemoetkomen aan de behoefte aan economische ontwikkeling en radicale veranderingen van hun tradities en levensstandaard te voorkomen;

11.  neemt nota van de raadplegingen door de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden, die erop wijzen dat het Europese Noordpoolgebied kampt met onderinvestering;

12.  is ingenomen met de aankondiging van de Russische regering in september 2016 om een tienjarig moratorium in te stellen op nieuwe offshore olie- en gasvergunningen voor boringen in het Russische Noordpoolgebied;

13.  benadrukt de behoefte aan duurzame economische ontwikkeling, hetgeen investeringen vereist in milieu en aanpassing aan klimaatverandering, duurzame energie, transportroutes en toepasselijke infrastructuur, meteorologische samenwerking en duurzaam toerisme; met het oog daarop, verzoekt de Commissie om een verkenning te verrichten naar bredere instrumenten voor internationale financiële samenwerking en de effecten van nieuwe economische activiteiten op het milieu te monitoren;

14.  is ingenomen met het baanbrekende besluit dat het Comité voor de bescherming van het mariene milieu (MEPC) van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) tijdens zijn 70e zitting van 24-28 oktober 2016 in Londen heeft genomen, zowel voor het milieu als voor de volksgezondheid, waarbij 1 januari 2020 is vastgesteld als datum waarop het zwavelgehalte in scheepsbrandstoffen in het internationale zeevervoer aanzienlijk wordt beperkt tot ten hoogste 0,50 % m/m (massa/massa); verzoekt de regeringen in de Noordpoolregio om alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat dit besluit in al het vervoer via de Arctische routes ten uitvoer wordt gelegd, in overeenstemming met de duidelijke verplichting van de IMO om te waarborgen dat de scheepvaart aan zijn milieunormen voldoet;

15.  verzoekt de Commissie, de EU-lidstaten en de andere leden van de Arctische Raad om te streven naar een internationale overeenkomst die het gebruik van de Arctische routes verbiedt voor schepen die op gevaarlijke brandstoffen varen en voor de internationale handel in gevaarlijke goederen;

16.  neemt kennis van de door Canada gedane toezeggingen in het hoofdstuk betreffende handel en milieu van de uitgebreide economische en handelsovereenkomst (CETA), met name wat betreft duurzame visserij en handel in bosbouwproducten; wijst op de CETA-hoofdstukken inzake internationale zeevervoerdiensten en overheidsopdrachten die de deelname van Europese bedrijven aan de Canadese aanbestedingsmarkten zal vergroten, met name wat het bouwen van ijsbrekers betreft; onderstreept dat Canada en de EU hun verplichting om hun samenwerking in het Noordpoolgebied te versterken hebben herbevestigd in de gezamenlijke verklaring van de zestiende Top Canada-EU van 30 oktober 2016;

17.  benadrukt dat de EU-visserijvloot de biodiversiteit in de regio niet in gevaar mag brengen; is ingenomen met de inventarisatie van de ecologisch en biologisch gewichtige zones in het Noordpoolgebied op grond van het Verdrag inzake biologische diversiteit, wat een belangrijk proces vormt om de doeltreffende bescherming van de biodiversiteit op de Noordpool zeker te stellen en benadrukt het belang van de uitvoering van een ecosysteemgebaseerd beheer van het mariene milieu, het kustgebied en het vasteland van de Noordpool, zoals belicht door de groep deskundigen van de Arctische Raad; verzoekt de staten om te voldoen aan hun verplichtingen uit hoofde van het Verdrag inzake biologische diversiteit en het VN-zeerechtverdrag door een netwerk van beschermde zeegebieden en zeereservaten in de Noordelijke IJszee te creëren;

18.  brengt in herinnering dat het EU-verbod op zeehondenproducten, nadat het door Canada en Noorwegen binnen de WTO is aangevochten, is aangescherpt en in overeenstemming is gebracht met de uitspraak uit 2014 van de WTO-beroepsinstantie, en dat de rechtsgeldigheid van dit verbod niet langer in twijfel mag worden getrokken; wijst erop dat met name in de VS en Rusland vergelijkbare handelsverboden van kracht zijn en dat deze maatregelen bijdragen tot het behoud van de wilde dieren in het Noordpoolgebied, aangezien zeehonden integraal deel uitmaken van het lokale ecosysteem;

19.  verzoekt de Commissie alomvattende handels- en milieubepalingen op te nemen in het trans-Atlantisch partnerschap voor handel en investeringen (TTIP), zodra de onderhandelingen zijn hervat, die kunnen bijdragen aan het behoud van de natuurlijke omgeving van Alaska alsook die van het Europese Noordpoolgebied, ook op de beleidsterreinen bosbouw en visserij; is van mening dat dergelijke bepalingen integraal deel moeten gaan uitmaken van alle toekomstige vrijhandelsovereenkomsten die de EU zal sluiten met Arctische partners van buiten de EU;

20.  wijst er andermaal op dat IJsland en Noorwegen in het kader van de overeenkomst van de Europese Economische Ruimte (EER) toezeggingen hebben gedaan ten aanzien van het behoud van de kwaliteit van het milieu en het duurzame gebruik van natuurlijke hulpbronnen, in overeenstemming met de desbetreffende EU-wetgeving;

21.  benadrukt de groeiende interesse van China in het Noordpoolgebied, met name in de toegang tot scheepvaartroutes en de energiebronnen van de regio; neemt kennis van de sluiting van een vrijhandelsovereenkomst tussen IJsland en China, en verzoekt de Commissie de eventuele gevolgen hiervan voor de duurzame economische ontwikkeling van het IJslandse gedeelte van het Noordpoolgebied en voor de economie en de interne markt van de EU nauwlettend te volgen;

22.  herinnert eraan dat er nog geen vrijhandelsovereenkomst is gesloten tussen de EU en Rusland, en dat de EU dus niet over een doeltreffend bilateraal instrument beschikt waarmee het invloed kan uitoefenen op handel en investeringen in het Russische Noordpoolgebied; benadrukt evenwel dat ook in het kader van de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en Rusland de dialoog over het Noordpoolgebied nog steeds gaande is op het gebied van milieubeheer en wetenschappelijke samenwerking;

23.  herhaalt zijn verzoek aan de Commissie om het Noordpoolinformatiecentrum van de EU op te richten en te voorzien van toereikende middelen teneinde te zorgen voor efficiënte toegang tot informatie en kennis over het Noordpoolgebied; wijst erop dat dit soort Europese Noordpoolinformatiecentra kunnen worden gekoppeld aan bestaande Noordpoolcentra of aan andere Arctische instellingen, teneinde de kosten te drukken;

24.  herinnert eraan dat de EU uit hoofde van de visserijpartnerschapsovereenkomst EU-Groenland van 2007 financiële steun verleent aan Groenland voor het waarborgen van verantwoorde visserij en de duurzame exploitatie van de visserijbronnen in de Groenlandse exclusieve economische zone;

25.  benadrukt dat de in het Noordpoolgebied actieve bedrijven moeten voldoen aan bindende normen inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen, die in samenwerking met de Arctische Economische Raad kunnen worden opgesteld en die onder meer moeten worden gebaseerd op het investeringsprotocol voor het Noordzeegebied en het Global Compact van de VN;

26.  brengt in herinnering dat de scheepvaart in het Noordpoolgebied is onderworpen aan specifieke, door de IMO vastgestelde vereisten, en is ingenomen met de verwachte inwerkingtreding van de zeevaartcode voor het Noordpoolgebied per 1 januari 2017.

UITSLAG VAN DE EINDSTEMMINGIN DE MEDEADVISERENDE COMMISSIE

Datum goedkeuring	5.12.2016
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	20 3 5
Bij de eindstemming aanwezige leden	Laima Liucija Andrikienė, Maria Arena, Tiziana Beghin, Karoline Graswander-Hainz, Jude Kirton-Darling, Bernd Lange, Marine Le Pen, David Martin, Anne-Marie Mineur, Sorin Moisă, Alessia Maria Mosca, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Viviane Reding, Inmaculada Rodríguez-Piñero Fernández, Tokia Saïfi, Marietje Schaake, Helmut Scholz, Joachim Schuster, Joachim Starbatty
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervangers	Bendt Bendtsen, Reimer Böge, Klaus Buchner, Edouard Ferrand, Agnes Jongerius, Sander Loones
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervangers (art. 200, lid 2)	Mairead McGuinness, Molly Scott Cato, Ramón Luis Valcárcel Siso

ADVIES van de Commissie regionale ontwikkeling (7.12.2016)

aan de Commissie buitenlandse zaken en de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid

inzake een geïntegreerd EU-beleid voor het Noordpoolgebied
(2016/2228(INI))

Rapporteur voor advies: Jens Nilsson

SUGGESTIES

De Commissie regionale ontwikkeling verzoekt de ten principale bevoegde Commissie buitenlandse zaken en Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid onderstaande suggesties in haar ontwerpresolutie op te nemen:

1.  wijst erop dat Europese territoriale samenwerking, met inbegrip van samenwerking over de buitengrenzen van de EU heen, belangrijk is voor de Noordpoolregio's; benadrukt dat EU-steun voor deze samenwerking een toegevoegde waarde oplevert en ook na 2020 moet worden gehandhaafd; merkt op dat dergelijke samenwerking niet alleen een regionale impact heeft maar ook belangrijke geopolitieke gevolgen en gevolgen voor de veiligheid; verzoekt de Commissie dan ook een brede EU-strategie voor de Noordpool uit te werken waarin rekening wordt gehouden met alle aspecten van deze samenwerking;

2.  dringt erop aan dat de EU in de Noordpoolraad een volledige waarnemersstatus krijgt, met de steun van de huidige EU-leden, teneinde de samenwerking ten aanzien van de Noordpool te verbeteren en de gemeenschappelijke uitdagingen met betrekking tot de Noordpool aan te pakken; doet in dit verband het verzoek aan Rusland en Canada, als Noordpoollanden die om onder meer economische en strategische redenen belangen hebben in en afhankelijk zijn van hun Arctische gebieden, zich soepeler op te stellen wat betreft de toekenning van een volledige waarnemersstatus aan de EU; dringt erop aan dat het Parlement volledig op de hoogte wordt gehouden van dit proces;

3.  wijst op de essentiële rol van de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) bij het ontwikkelen van het Europese Noordpoolgebied en het creëren van duurzame groei en kwaliteitswerkgelegenheid in toekomstgerichte sectoren, alsmede op de noodzaak van een verantwoorde en respectvolle ontwikkeling van de natuurlijke hulpbronnen in het Noordpoolgebied; vestigt de aandacht op de permanente belemmeringen die moeten worden gecompenseerd (art. 174 VWEU); benadrukt het langetermijnbelang van de strategie op verschillende terreinen, zoals de digitale agenda, klimaatverandering, blauwe groei, enz.;

4.  benadrukt dat nauwe samenwerking met de regio's en subregio's, met inbegrip van overzeese landen en gebieden, in het Europese Noordpoolgebied van essentieel belang is bij de totstandbrenging van een EU-beleid voor de Noordpool en EU-steun voor dit gebied, daar de regio's, de lokale gemeenschappen en de autochtone bevolking, die de uiteindelijke begunstigden zijn van beleidsmaatregelen met betrekking tot het Noordpoolgebied, over grote deskundigheid beschikken wat de belangrijkste onderwerpen betreft; is van mening dat hun meningen en standpunten moeten worden gehoord en in aanmerking worden genomen;

5.  is van mening dat er een Europees forum van belanghebbenden in het Noordpoolgebied zou moeten worden opgezet om meer samenwerking, coördinatie, complementariteit en synergie tussen de verschillende subsidieprogramma's van de EU tot stand te brengen, en spreekt zijn steun uit aan verdere inspanningen op dit terrein die als voorbeeld voor andere regio's in en buiten de EU zouden kunnen dienen; verzoekt de Commissie in dit forum alle relevante regionale organisaties op te nemen die verantwoordelijk zijn voor het verstrekken van en toezicht houden op ESI-middelen; dringt er verder bij de Commissie op aan te waarborgen dat het forum van Noordpool-belanghebbenden zich aan een tijdschema en aan zijn begroting houdt;

6.  merkt op dat de EU in het Noordpoolgebied samenwerkt op zulke gevoelige terreinen als milieubescherming, energie, vervoer en visserij; benadrukt tegelijkertijd dat er in het Noordpoolgebied – ondanks de grote uitdagingen – ook sprake is van waardevolle kansen en pluspunten, en dat het daarom moet worden beschouwd als een plaats voor onderzoek, ecotoerisme, duurzame industrie, groene technologie en knowhow, terreinen die potentiële voordelen bieden voor een veelheid aan bedrijven – met name kmo's – die gebaseerd zijn op innoverende bedrijfsmodellen en innoverende technologie; wijst op deze kansen, uitdagingen en risico's bij investeringen in de huidige en potentiële sociaaleconomische ontwikkeling;

7  benadrukt dat de gemeenschappelijke uitdagingen voor het Noordpoolgebied, met name het kwetsbare Noordpoolmilieu en de gevolgen van klimaatverandering, alleen kunnen worden aangepakt door middel van samenwerking tussen alle bestuurslagen, met inbegrip van het internationale niveau, en door relevante belanghebbenden hierbij te betrekken, met name het maatschappelijk middenveld; herinnert aan de verantwoordelijkheid die de Unie op zich heeft genomen bij het opvoeren van de inspanningen om klimaatverandering te bestrijden; is dan ook van mening dat het Noordpoolgebied moet bijdragen tot duurzame ontwikkeling en met name tot het beteugelen van de klimaatverandering; benadrukt dat hierbij gebruik moet worden gemaakt van de ESIF, gezien de noodzaak van een snellere overgang naar duurzamere ontwikkeling; herinnert aan de gevolgen van de opwarming van de aarde voor deze regio en van veranderingen in het ecosysteem aldaar, die niet alleen op lokaal niveau consequenties zullen hebben maar ook wereldwijd; onderstreept de noodzaak om het effect van klimaatverandering in de regio nauwlettend te volgen;

8.  benadrukt het belang van samenwerking bij onderzoek in het Noordpoolgebied, daar dit een essentiële rol vervult, niet alleen door bij te dragen tot een beter begrip van de processen en verschijnselen die zich voordoen, maar ook omdat het in de eerste plaats als basis dient voor het ontwikkelen van voorstellen voor aanpassing aan de nieuwe situatie; stelt in dit verband voor om de mogelijkheden te verkennen voor internetverbindingen in het Noordpoolgebied en herinnert eraan dat partnerschappen voor onderzoek en innovatie met regio's in het Noordpoolgebied moeten worden bevorderd; merkt op dat – naast de ESIF – financiële instrumenten als het EFSI, InnovFin, TEN-T of het Enterprise Europe Network kunnen bijdragen aan het identificeren van investerings- en onderzoeksprioriteiten in de regio;

9.  onderstreept het belang van bescherming van de cultuur en het fragiele ecosysteem voor de inwoners van het Noordpoolgebied; vestigt de aandacht op de aanhoudende rechtstreekse gevolgen van factoren binnen en buiten de regio; verzoekt de Commissie in te stemmen met het voorstel om een reservaat in de internationale wateren van de Noordpool te creëren dat tot doel heeft een verdere toename van de milieuproblemen te voorkomen en de biodiversiteit en de bedreigde ecosystemen in het Noordpoolgebied te beschermen;

10.  neemt kennis van en bekrachtigt zijn steun aan het voorstel om het Noordpoolinformatiecentrum van de EU op te richten met een permanent kantoor in Rovaniemi, Finland, bedoeld om informatie over de Noordpool toegankelijker en beter beschikbaar te maken in alle lidstaten, met inbegrip van informatie over de door de EU gefinancierde projecten; verzoekt de Commissie de nodige maatregelen te treffen om dit centrum op te zetten.

UITSLAG VAN DE EINDSTEMMINGIN DE MEDEADVISERENDE COMMISSIE

Datum goedkeuring	29.11.2016
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	33 5 0
Bij de eindstemming aanwezige leden	Pascal Arimont, Franc Bogovič, Steeve Briois, Rosa D’Amato, Michela Giuffrida, Krzysztof Hetman, Ivan Jakovčić, Marc Joulaud, Constanze Krehl, Andrew Lewer, Louis-Joseph Manscour, Martina Michels, Iskra Mihaylova, Younous Omarjee, Konstantinos Papadakis, Mirosław Piotrowski, Stanislav Polčák, Julia Reid, Terry Reintke, Liliana Rodrigues, Fernando Ruas, Maria Spyraki, Olaf Stuger, Ruža Tomašić, Ramón Luis Valcárcel Siso, Matthijs van Miltenburg, Lambert van Nistelrooij, Derek Vaughan, Kerstin Westphal
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervangers	Daniel Buda, James Carver, Elena Gentile, Ivana Maletić, Dan Nica, James Nicholson, Bronis Ropė
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervangers (art. 200, lid 2)	Vladimir Urutchev, Boris Zala

ADVIES van de Commissie visserij (7.12.2016)

aan de Commissie buitenlandse zaken en de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid

inzake een geïntegreerd EU-beleid voor het Noordpoolgebied
(2016/2228(INI))

Rapporteur voor advies: Jarosław Wałęsa

SUGGESTIES

De Commissie visserij verzoekt de ten principale bevoegde Commissie buitenlandse zaken en Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid onderstaande suggesties in haar ontwerpresolutie op te nemen:

A.  overwegende dat met het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS) de activiteiten op de wereldzeeën bij verdrag geregeld zijn; overwegende dat ook het Noordpoolgebied betrokken kan en moet worden bij de ontwikkeling van een kader voor mariene biodiversiteit in zones die buiten de in het UNCLOS vastgelegde rechtsgebieden vallen;

B.  overwegende dat in de Verklaring van de Verenigde Naties inzake de rechten van inheemse volkeren (UNDRIP) is vastgelegd dat de culturen van de Samen, de Nenetsen, de Chanten, de Evenken, de Tsjoektsjen, de Aleoeten, de Yupik en van de Inuit beschermd moeten worden; overwegende dat de inheemse bevolking van het Noordpoolgebied het recht heeft de natuurlijke hulpbronnen in haar gebied te gebruiken en daarom betrokken moet worden bij eventuele plannen voor commerciële visserij;

C.  overwegende dat het Noordpoolgebied door de klimaatverandering de komende jaren toegankelijk wordt voor commerciële visserij, die, gezien de uiterst gevoelige aard van dit unieke gebied, bijzonder zorgvuldig tot ontwikkeling moet worden gebracht;

D.  overwegende dat een onderscheid moet worden gemaakt tussen de volle zee in het Noordpoolgebied – waar momenteel niet commercieel gevist wordt – en het aangrenzende Noordpoolgebied, waar reeds regionale onderhandelingsfora voor visserijbeheer zijn opgericht;

E.  overwegende dat er 633 vissoorten voorkomen in de Noordelijke IJszee en de omliggende zeeën waarvan er thans vanwege milieurestricties slechts 58 worden bevist; overwegende dat het aantal beviste soorten in de nabije toekomst kan toenemen, hetgeen de druk op het milieu verhoogt;

F.  overwegende dat de flora en fauna van het Noordpoolgebied gemeenschappelijke goederen zijn;

G.  overwegende dat toepassing en naleving van de regels en doelstellingen van het gemeenschappelijk visserijbeleid één van de belangrijkste doelstellingen van de lidstaten van de Europese Unie met grondgebied in het Noordpoolgebied moet zijn; overwegende dat bovendien de kwantitatieve doelstelling van herstel en instandhouding van bestanden boven een niveau dat de maximale duurzame opbrengst kan produceren onderdeel moet zijn van elke evaluatie van de mariene omgeving en de visserij in het gebied;

H.  overwegende dat elke vorm van visserij in het Noordpoolgebied moet plaatsvinden in overeenstemming met de bestaande internationale overeenkomsten die van toepassing zijn op het gebied, met inbegrip van het Verdrag van Spitsbergen van 1920, en in het bijzonder met alle rechten van de staten die partij zijn bij dit verdrag, alsook met alle historische visrechten;

I.  overwegende dat de bijzondere aard van het Noordpoolgebied met zich meebrengt dat een eventuele ontwikkeling van de commerciële visserij op basis van het beste beschikbare wetenschappelijk advies uiterst belangrijk is, en dat monitoring en follow-up plaats moeten vinden op een manier die samenvalt met deze doelstellingen;

J.  overwegende dat het Noordpoolgebied beschikt over een bijzonder ecosysteem met veel biodiversiteit en over een grote verscheidenheid aan habitats, die zonder nadere analyses en onderzoek niet volledig doorgrond kunnen worden; overwegende dat sommige soorten onvoldoende bestudeerd zijn, waardoor niet tot in detail begrepen kan worden hoe de bestanden zich aanpassen aan de klimaatverandering en zich in het licht van commerciële visserij herstellen;

K.  overwegende dat de opening van commerciële visserij in een nieuw gebied als het Noordpoolgebied de mogelijkheid kan doen ontstaan dat visserijproducten met onjuiste etikettering of oorsprongsverklaring de EU binnenkomen, hetzij rechtstreeks, hetzij op grond van vrijhandelsregelingen van derden;

L.  overwegende dat met het door de partijen bij het Verdrag inzake biodiversiteit (CBD) aangenomen strategisch plan voor biodiversiteit 2011-2020, met het kerndoel 11, en met de duurzame ontwikkelingsagenda 2016 van de Verenigde Naties (doelstelling 14) beoogd wordt de oceanen, zeeën en mariene rijkdommen in stand te houden en duurzaam te gebruiken, waar ook bij hoort dat uiterlijk in 2020 10% van de mariene gebieden onder bescherming geplaatst moeten zijn; overwegende dat de partijen bij het Verdrag inzake biodiversiteit 77 ecologisch of biologisch gezien belangrijke mariene gebieden (EBSA's) en 13 ecologisch of biologisch gezien bijzonder belangrijke mariene gebieden hebben erkend, die uiterst behoedzaam beheerd moeten worden;

M.  overwegende dat een gebied als het Noordzeegebied duurzaam geëxploiteerd moet worden op basis van de voorzorgsbenadering;

N.  overwegende dat de landen in het Noordpoolgebied in overweging moeten nemen om een aparte regionale organisatie voor visserijbeheer (ROVB) op te richten en beschermde mariene gebieden (MPA's) aan te wijzen, waarbij zij zich oriënteren op de reeds bestaande modellen;

O.  overwegende dat de Europese Unie, Canada en de Verenigde Staten in het kader van de Verklaring van Galway over samenwerking met betrekking tot de Atlantische Oceaan zich er gezamenlijk toe verplicht hebben onder meer het vermogen op te bouwen om belangrijke processen in het Atlantische en Noordpoolgebied te begrijpen en te voorspellen, alsook de mogelijk daarmee verbonden kansen en risico's voor de activiteiten van de mens en de klimaatverandering;

P.  overwegende dat instellingen zoals de European Marine Board, de European Polar Board en EurOcean het Noordpoolgebied onafgebroken onderzoeken en informatie over het gebied verspreiden;

Q.  overwegende dat de partijen bij het VN-Raamverdrag inzake klimaatverandering (de overeenkomst van Parijs) op grond van de artikelen 4 en 5 verplicht zijn maatregelen te nemen voor het duurzaam beheer en ter bescherming van putten en reservoirs van broeikasgassen, met inbegrip van de oceanen;

1.  herinnert eraan dat veranderingen in het Noordpoolgebied gevolgen hebben voor de hele wereld, met name omdat de schadelijke gevolgen van de opwarming van de aarde zich in dit kwetsbare milieu veel sneller openbaren;

2.  verlangt dat een eventuele ontwikkeling van de commerciële visserij in het Noordpoolgebied plaatsvindt op een manier die volledig verenigbaar is met de gevoelige en specifieke aard van de regio; dringt erop aan dat er, voordat gestart wordt met nieuwe commerciële visserij in het Noordpoolgebied, uit voorzorg betrouwbare wetenschappelijke evaluaties van visbestanden worden uitgevoerd om te kunnen bepalen in hoeverre de betreffende soorten bevist kunnen worden terwijl de bestanden ten minste op een niveau worden gehouden waarbij de maximale duurzame opbrengst verkregen wordt, andere soorten niet uitgeput raken en geen ernstige schade aan het mariene milieu wordt toegebracht; benadrukt dat alle bevissing op volle zee door een regionale organisatie voor het visserijbeheer moet worden gereguleerd, die wetenschappelijk advies eerbiedigt en beschikt over een degelijk controle- en toezichtsprogramma om naleving van de beheersmaatregelen te waarborgen; wijst erop dat visserij binnen Exclusieve Economische Zones (EEZ) aan dezelfde normen moet voldoen; verzoekt om een moratorium op visserij op industriële schaal, ook op bodemsleepnetvisserij, in de voorheen onbeviste wateren van het Noordpoolgebied;

3.  is ingenomen met de lopende onderhandelingen met het oog op het sluiten van een internationale overeenkomst tussen de kuststaten van het Noordpoolgebied en internationale partijen met het oog op het tegengaan van ongereguleerde visserij in de internationale wateren van het Noordpoolgebied, en verzoekt de Commissie en de lidstaten deze verklaring te ondertekenen en zich ervoor in te zetten dat deze voor de ondertekenaars bindend wordt;

4.  verzoekt de Commissie de Noordpoollanden te ondersteunen en ertoe aan te moedigen dat zij hun activiteiten met het oog op het inwinnen van nieuwe informatie over en het maken van analyses van alle bestanden in het gebied voortzetten;

5.  herinnert eraan dat het recht op land en natuurlijke hulpbronnen een belangrijk onderdeel vormt van de cultuur van inheemse volkeren in het Noordpoolgebied en van belang is voor hun voortbestaan, en tevens cruciaal is voor de bescherming van hun traditionele levensstijl;

6.  verzoekt de Commissie en de lidstaten de instelling van een beschermd zeegebied in de volle zee van het Noordpoolgebied onder het mandaat van de OSPAR-commissie te bevorderen en te ondersteunen, waarbij al het extractieve gebruik, met inbegrip van visserij, van de internationale wateren rondom de Noordpool die onder OSPAR vallen verboden wordt;

7.  verzoekt de Commissie ondersteuning te geven aan initiatieven voor een verbod op bodemberoerende trawlvisserij in EBSA's en in de internationale wateren rondom de Noordpool;

8.  verlangt dat de doelstellingen inzake instandhouding van het nieuwe gemeenschappelijk visserijbeleid en de kwantitatieve doelstelling van herstel en instandhouding van bestanden boven een niveau dat de maximale duurzame opbrengst kan produceren het fundament vormen van elke vorm van commerciële visserij in het gebied;

9.  merkt op dat de mariene ecosystemen in het Noordpoolgebied van cruciaal belang zijn voor het behoud van wereldwijde biodiversiteit; is van mening dat de inkrimping van het zee-ijs en andere milieuveranderingen in het Noordpoolgebied, in combinatie met beperkte wetenschappelijke kennis over de mariene hulpbronnen in dit gebied, maken dat een voorzichtige aanpak noodzakelijk is om passende internationale maatregelen vast te stellen die het behoud op lange termijn en het duurzame gebruik van hulpbronnen in open zee in het Noordpoolgebied kunnen waarborgen;

10.  verlangt dat een eventuele verdere ontwikkeling van de commerciële visserij in het Noordpoolgebied in overeenstemming is met de internationale overeenkomsten die van toepassing zijn op dit gebied, ook met het Verdrag van Spitsbergen van 1920, en met de rechten van alle staten die partij zijn bij deze overeenkomsten, alsook met de bestaande historische visserijrechten;

11.  verzoekt de Commissie en de lidstaten erop toe te zien dat het nieuwe VN-akkoord over de bescherming van biodiversiteit in zones die buiten de rechtsgebieden vallen (BBNJ) sterk en effectief is en een solide procedure omvat voor het aanwijzen, het vaststellen, het beheer en de handhaving van beschermde zeegebieden, met inbegrip van reservaatgebieden op zee waar alle vangst verboden is;

12.  verlangt dat de EU leiderschap toont bij het tegengaan van niet-gereglementeerde visserij in het Noordpoolgebied; is van mening dat de Unie daartoe ieder recht heeft, aangezien lidstaten in alle bestuursniveaus van het Noordpoolgebied vertegenwoordigd zijn;

13.  onderstreept dat beschermde zeegebieden van cruciaal belang zijn voor het behoud van ecosystemen in het Noordpoolgebied; herinnert eraan dat het noodzakelijk is om alle lokale gemeenschappen bij de planning, de realisering en het beheer van deze beschermde gebieden te betrekken;

14.  ondersteunt het standpunt dat elke ontwikkeling van commerciële visserij plaats moeten vinden in overeenstemming met alle internationale akkoorden, met inbegrip van het UNCLOS en de VN-overeenkomst inzake visbestanden (UNFSA);

15.  verzoekt de Commissie ook in de toekomst gebruik te maken van Horizon 2020 en van andere financieringsprogramma's voor de bestudering van het Noordpoolgebied, en het gebruik van deze programma's uit te breiden;

16.  verzoekt de Commissie erop toe te zien dat voldoende wetenschappelijk advies beschikbaar is ter ondersteuning van eventuele stappen met het oog op de ontwikkeling van de commerciële visserij in het Noordpoolgebied, en dat de nodige maatregelen worden getroffen voor monitoring en follow-up;

17.  wijst op het belang van de door de vijf kuststaten van het Noordpoolgebied ondertekende verklaring over visserij van juli 2015;

18.  verzoekt de Commissie nauwgezet toezicht te houden op alle van het Noordpoolgebied afkomstige visserijproducten die worden aangeboden op de interne markt, en zo te waarborgen dat deze producten volledig voldoen aan de huidige Europese wetgeving, in het bijzonder aan de regelgeving inzake etikettering;

19.  wijst erop hoe belangrijk het cohesiebeleid is en merkt op dat de EU-financiering op dit gebied effectiever moet zijn;

UITSLAG VAN DE EINDSTEMMINGIN DE MEDEADVISERENDE COMMISSIE

Datum goedkeuring	5.12.2016
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	22 1 0
Bij de eindstemming aanwezige leden	Marco Affronte, Clara Eugenia Aguilera García, Renata Briano, Richard Corbett, Linnéa Engström, Carlos Iturgaiz, António Marinho e Pinto, Gabriel Mato, Ulrike Rodust, Remo Sernagiotto, Isabelle Thomas, Ruža Tomašić, Peter van Dalen, Jarosław Wałęsa
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervangers	Izaskun Bilbao Barandica, José Blanco López, Ole Christensen, Ian Duncan, Anja Hazekamp, Maria Heubuch, Mike Hookem, Verónica Lope Fontagné, Francisco José Millán Mon, Piernicola Pedicini, Maria Lidia Senra Rodríguez

UITSLAG VAN DE EINDSTEMMINGIN DE TEN PRINCIPALE BEVOEGDE COMMISSIE

Datum goedkeuring	31.1.2017
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	111 8 1
Bij de eindstemming aanwezige leden	Louis Aliot, Francisco Assis, Margrete Auken, Petras Auštrevičius, Amjad Bashir, Bas Belder, Ivo Belet, Goffredo Maria Bettini, Simona Bonafè, Mario Borghezio, Biljana Borzan, Victor Boştinaru, Paul Brannen, Elmar Brok, Klaus Buchner, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Birgit Collin-Langen, Javier Couso Permuy, Andi Cristea, Mireille D’Ornano, Miriam Dalli, Arnaud Danjean, Angélique Delahaye, Ian Duncan, Stefan Eck, Bas Eickhout, Georgios Epitideios, José Inácio Faria, Knut Fleckenstein, Karl-Heinz Florenz, Anna Elżbieta Fotyga, Eugen Freund, Michael Gahler, Francesc Gambús, Gerben-Jan Gerbrandy, Jens Gieseke, Julie Girling, Sylvie Goddyn, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, György Hölvényi, Anneli Jäätteenmäki, Benedek Jávor, Karin Kadenbach, Sandra Kalniete, Manolis Kefalogiannis, Tunne Kelam, Afzal Khan, Kateřina Konečná, Janusz Korwin-Mikke, Andrey Kovatchev, Urszula Krupa, Eduard Kukan, Giovanni La Via, Ryszard Antoni Legutko, Jo Leinen, Peter Liese, Norbert Lins, Barbara Lochbihler, Andrejs Mamikins, Ramona Nicole Mănescu, Alex Mayer, Valentinas Mazuronis, David McAllister, Susanne Melior, Tamás Meszerics, Francisco José Millán Mon, Demetris Papadakis, Ioan Mircea Paşcu, Tonino Picula, Pavel Poc, Cristian Dan Preda, Jozo Radoš, Julia Reid, Michèle Rivasi, Sofia Sakorafa, Daciana Octavia Sârbu, Alyn Smith, Jordi Solé, Jaromír Štětina, Dubravka Šuica, Claudiu Ciprian Tănăsescu, László Tőkés, Ivica Tolić, Estefanía Torres Martínez, Ivo Vajgl, Adina-Ioana Vălean, Hilde Vautmans, Anders Primdahl Vistisen, Damiano Zoffoli
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervangers	Nedzhmi Ali, Zigmantas Balčytis, Jørn Dohrmann, Fredrick Federley, Neena Gill, Takis Hadjigeorgiou, Mike Hookem, Liisa Jaakonsaari, Peter Jahr, Merja Kyllönen, Javi López, Antonio López-Istúriz White, Gesine Meissner, Norica Nicolai, Urmas Paet, Miroslav Poche, Soraya Post, Gabriele Preuß, Christel Schaldemose, György Schöpflin, Igor Šoltes, Bart Staes, Bodil Valero, Tiemo Wölken, Janusz Zemke, Željana Zovko
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervangers (art. 200, lid 2)	Jiří Maštálka, Jens Nilsson, Jasenko Selimovic