SPRAWOZDANIE w sprawie europejskiego planu działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
10.7.2018 - (2017/2254(INI))
Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
Sprawozdawczyni: Karin Kadenbach
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie europejskiego planu działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 168 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2017 r. dotyczące stosowania ważnych z medycznego punktu widzenia środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność,
– uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Federacji Lekarzy Weterynarii z dnia 29 lutego 2016 r. zawierające odpowiedzi na pytania Europejskiej Agencji Leków (EMA) i Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) na temat stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność[1],
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 17 czerwca 2016 r. w sprawie następnych kroków w dziedzinie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w ramach podejścia „Jedno zdrowie”,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 17 czerwca 2016 r. w sprawie wzmocnienia równowagi w systemach farmaceutycznych w UE i jej państwach członkowskich,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 6 czerwca 2011 r. w sprawie szczepień dziecięcych: sukcesy i wyzwania europejskich szczepień dziecięcych oraz dalsze działania, przyjęte przez ministrów zdrowia państw członkowskich UE,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 6 grudnia 2014 r. w sprawie szczepień jako jednego ze skutecznych narzędzi w dziedzinie zdrowia publicznego,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 maja 2015 r. w sprawie bezpieczniejszej opieki zdrowotnej w Europie: zwiększenie bezpieczeństwa pacjenta i przeciwdziałanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe[2],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie wyzwań związanych z drobnoustrojami – rosnące zagrożenia związane z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe[3],
– uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1082/2013/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylającą decyzję nr 2119/98/WE[4],
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 czerwca 2017 r. w sprawie Europejskiego planu działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (COM(2017)0339),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie nowej strategii w zakresie dobrostanu zwierząt na lata 2016–2020[5],
– uwzględniając globalny plan szczepień WHO (GVAP) zatwierdzony w maju 2012 r. przez 194 państwa członkowskie Światowego Zgromadzenia Zdrowia,
– uwzględniając europejski plan szczepień WHO (EVAP) na lata 2015–2020,
– uwzględniając dokument o charakterze ogólnym pt. „Rola Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe”, opublikowany w czasopiśmie poświęconym kwestiom ochrony żywności Food Protection Trends w 2018 r.,
– uwzględniając plan działania Komisji dotyczący strategicznego podejścia do kwestii produktów farmaceutycznych w środowisku i obecny projekt strategicznego podejścia[6],
– uwzględniając deklarację polityczną ONZ wydaną na posiedzeniu wysokiego szczebla Zgromadzenia Ogólnego w dniu 21 września 2016 r. w sprawie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe,
– uwzględniając sprawozdanie Banku Światowego z marca 2017 r. w sprawie zakażeń wywołanych lekoopornymi drobnoustrojami: zagrożenia dla naszej przyszłości gospodarczej,
– uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie weterynaryjnych produktów leczniczych (COM(2014)0558),
– uwzględniając sprawozdanie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z września 2015 r. w sprawie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w państwach należących do grupy G7 i poza nimi: zagadnienia gospodarcze, polityki i możliwości działania,
– uwzględniając wspólną opinię naukową EMA i EFSA w sprawie środków służących ograniczeniu stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w hodowli zwierząt w Unii Europejskiej i skutków dla bezpieczeństwa żywności (opinia „RONAFA”),
– uwzględniając rezolucję 70. Światowego Zgromadzenia Zdrowia w sprawie profilaktyki, diagnostyki i leczenia sepsy z dnia 29 maja 2017 r.,
– uwzględniając publikację pierwszego wspólnego sprawozdania (JIACRA I) w 2015 r. oraz publikację drugiego wspólnego sprawozdania (JIACRA II) w 2017 r. Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), EFSA i EMA analizujących konsumpcję środków przeciwdrobnoustrojowych i występowanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, i u ludzi,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 2 marca 2017 r. w sprawie możliwości poprawy dostępu do leków w UE[7],
– mając na uwadze sprawozdania ECDC z 2016 r. na temat nadzoru nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe w Europie,
– uwzględniając sprawozdanie podsumowujące Unii Europejskiej na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w odniesieniu do odzwierzęcych bakterii chorobotwórczych i bakterii wskaźnikowych u ludzi, zwierząt i w pożywieniu, przygotowane przez ECDC i EFSA w 2016 r.[8],
– uwzględniając art. 52 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinie przedstawione przez Komisję Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, a także Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A8-0257/2018),
A. mając na uwadze, że w wyniku nadmiernego i niewłaściwego stosowania antybiotyków szczególnie w procesie hodowli zwierząt (antybiotyki stosowane w profilaktyce i jako aktywatory wzrostu) i niedostatecznych praktyk w zakresie kontroli zakażeń w leczeniu zarówno ludzi, jak i zwierząt oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stała się poważnym zagrożeniem dla zdrowia ludzi i zwierząt;
B. mając na uwadze, że zgodnie z szacunkami co najmniej 20 % zakażeń szpitalnych można zapobiec przez realizację stałych i wieloaspektowych programów profilaktyki i kontroli zakażeń[9];
C. mając na uwadze, że rozważne stosowanie antybiotyków oraz profilaktyka i kontrola zakażeń we wszystkich sektorach opieki zdrowotnej, w tym zdrowia zwierząt, stanowią podstawę skutecznego zapobiegania rozwojowi i przenoszeniu bakterii opornych na antybiotyki;
D. mając na uwadze, że 50 % antybiotyków przepisywanych ludziom jest nieskutecznych, a 25 % antybiotyków przyjmowanych przez ludzi jest źle stosowanych; mając na uwadze, że 30 % hospitalizowanych pacjentów stosuje antybiotyki, a bakterie wielolekooporne stwarzają szczególne zagrożenie w szpitalach i placówkach opiekuńczo-pielęgnacyjnych oraz wśród pacjentów, których opieka wymaga użycia urządzeń takich jak respiratory i cewniki naczyniowe;
E. mając na uwadze, że antybiotyki są nadal stosowane w hodowli zwierząt w ramach profilaktyki chorób oraz w celu skompensowania złych warunków higienicznych, zamiast być wydawane w razie potrzeby, co wywołuje pojawienie się u zwierząt bakterii opornych na środki drobnoustrojowe, które mogą być następnie przenoszone na ludzi;
F. mając na uwadze, że również agencje UE potwierdzają istnienie korelacji między stwierdzoną opornością na antybiotyki u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność (np. u brojlerów), a znaczną częścią zakażeń bakteryjnych u ludzi, pochodzących z obróbki, przygotowywania i spożycia mięsa tych zwierząt[10];
G. mając na uwadze, że nieprawidłowe stosowanie antybiotyków obniża ich skuteczność oraz prowadzi do rozprzestrzeniania się mikroorganizmów wysoce opornych na leki, w szczególności na antybiotyki ostatniej szansy; mając na uwadze, że według szacunków OECD z powodu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe na całym świecie umiera rocznie około 700 tys. osób, spośród których 25 tys. zgonów to przypadki odnotowywane w UE, a pozostałe – poza terytorium UE, co oznacza, że konieczna jest współpraca w ramach polityki rozwojowej oraz koordynacja i monitorowanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe na szczeblu międzynarodowym;
H. mając na uwadze, że w 2050 r. oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe może spowodować do 10 mln zgonów rocznie, jeśli nie zostaną podjęte żadne działania; mając na uwadze, że 9 mln tych szacowanych zgonów nastąpiłoby poza UE, w krajach rozwijających się, a zwłaszcza w Azji i Afryce; mając na uwadze, że ze względu na łatwość rozprzestrzeniania się infekcji i oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe istnieje pilna potrzeba podjęcia działań globalnych;
I. mając na uwadze, że szczepienia i szybkie testy diagnostyczne mogą ograniczyć nadużywanie antybiotyków; mając na uwadze, że szybkie testy diagnostyczne umożliwiają pracownikom służby zdrowia szybkie zdiagnozowanie zakażenia bakteryjnego lub wirusowego i w rezultacie pozwalają ograniczyć nadużywanie antybiotyków oraz ryzyko rozwoju oporności[11];
J. mając na uwadze, że dalsze rozprzestrzenianie się bakterii wysoce opornych może uniemożliwić świadczenie dobrej opieki zdrowotnej w przyszłości w kontekście inwazyjnych operacji lub sprawdzonych terapii przeznaczonych dla niektórych grup pacjentów wymagających radioterapii, chemioterapii i przeszczepów;
K. mając na uwadze, że bakterie stale ewoluują, środowisko badawczo-rozwojowe i otoczenie regulacyjne są złożone, niektóre szczególne zakażenia są rzadkie, a oczekiwane zyski z nowych środków przeciwdrobnoustrojowych są nadal ograniczone;
L. mając na uwadze, że przyczyną zakażeń szpitalnych są bakterie oporne na antybiotyki oraz złe praktyki higieniczne, zwłaszcza w szpitalach; mając na uwadze, że według szacunków ECDC zakażenia szpitalne występują u około 4 mln pacjentów w UE i są bezpośrednią przyczyną około 37 tys. zgonów rocznie; mając na uwadze, że liczba zgonów może być jeszcze wyższa; mając na uwadze, że wcześniejsze statystyki mówiące o 25 tys. zgonów w UE rocznie okazały się poważnie niedoszacowane;
M. mając na uwadze, że brak dostępu do skutecznych antybiotyków w krajach rozwijających się nadal powoduje więcej zgonów niż oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe; mając na uwadze, że działania podejmowane w celu zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, które nadmiernie koncentrują się na ograniczaniu dostępu do antybiotyków, mogą pogłębić już i tak zaawansowany kryzys w odniesieniu do dostępu do leków odpowiadający obecnie za ponad milion zgonów dzieci poniżej 5. roku życia rocznie; mając na uwadze, że celem działań na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe musi być zapewnienie zrównoważonego dostępu do leków dla ogółu społeczeństwa, czyli dostępu dla wszystkich potrzebujących, lecz nie w nadmiarze;
N. mając na uwadze, że kilka państw członkowskich odnotowuje gwałtowny wzrost obecności grzybów opornych na wiele leków, które powodują znaczne wydłużenie hospitalizacji i zwiększają śmiertelność zakażonych pacjentów; mając na uwadze, że amerykańskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób podnosi świadomość w tej kwestii; mając na uwadze, że wyraźnie brakuje tej kwestii w europejskim planie działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
O. mając na uwadze, że aktywne badania przesiewowe przeprowadzane za pomocą szybkich testów diagnostycznych okazały się wnosić znaczący wkład w zarządzanie zakażeniami szpitalnymi i w ograniczenie ich rozprzestrzeniania się w szpitalach i wśród pacjentów[12];
P. mając na uwadze, że stosowanie związków antybiotykowych w nieklinicznych produktach konsumenckich prowadzi do zwiększenia ryzyka powstawania szczepów bakterii opornych na antybiotyki[13];
Q. mając na uwadze, że właściwa higiena rąk, to znaczy skuteczne mycie i suszenie rąk, może zapobiegać oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych;
R. mając na uwadze, że użycie wyrobów medycznych może zapobiegać zakażeniom miejsca operowanego i tym samym umożliwia profilaktykę i kontrolę rozwoju oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe[14];
S. mając na uwadze programy, które z powodzeniem rozszerzyły dostęp do leków na HIV, gruźlicę i malarię w skali globalnej;
T. mając na uwadze, że zakażenia szpitalne stanowią istotne zagrożenie dla zachowania i zagwarantowania podstawowej opieki zdrowotnej na świecie;
U. mając na uwadze, że jeżeli obecna tendencja się utrzyma, do 2050 r. oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe może prowadzić do większej liczby zgonów niż nowotwory[15];
V. mając na uwadze, że ECDC i EFSA ponownie potwierdziły, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest jednym z największych zagrożeń dla zdrowia publicznego[16];
W. mając na uwadze, że głównym powodem śmierci wynikającej z oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe jest gruźlica lekooporna;
X. mając na uwadze, że Bank Światowy w sprawozdaniu z marca 2017 r. ostrzega, że do 2050 r. zakażenia drobnoustrojami opornymi na leki mogą doprowadzić do poważnych szkód w gospodarce światowej, porównywalnych do kryzysu finansowego z 2008 r.;
Y. mając na uwadze, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe należy postrzegać i rozumieć jako zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt i planety oraz jako bezpośrednie zagrożenie dla osiągnięcia szeregu celów zrównoważonego rozwoju, wyszczególnionych w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, w tym między innymi celów 1, 2, 3 i 6;
Z. mając na uwadze, że podejście „Jedno zdrowie” ma na celu utrzymanie skuteczności leczenia zakażeń u ludzi i zwierząt, ograniczenie występowania i rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, a także szybsze opracowywanie nowych skutecznych środków przeciwdrobnoustrojowych i zwiększanie ich dostępności, zarówno w UE, jak i poza nią;
AA. mając na uwadze, że w konkluzjach Rady w sprawie następnych kroków w dziedzinie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w ramach podejścia „Jedno zdrowie”[17] zawarto apel do Komisji i państw członkowskich o dostosowanie – w obrębie sieci „Jedno zdrowie” w odniesieniu do oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe – programów badań strategicznych należących do istniejących inicjatyw UE w dziedzinie badań naukowych i rozwoju dotyczących nowych antybiotyków, alternatyw i diagnostyki;
AB. mając na uwadze, że w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej uznaje się podstawowe prawo obywateli do zdrowia i leczenia; prawo do ochrony zdrowia jest gospodarczym, społecznym i kulturalnym prawem do powszechnych minimalnych standardów opieki zdrowotnej, do których uprawnione są wszystkie osoby fizyczne;
AC. mając na uwadze, że głównym filarem jakiejkolwiek strategii UE na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe musi być zapewnienie regularnych szkoleń pracowników służby zdrowia na temat najnowszych osiągnięć badawczych i najlepszych praktyk w zakresie zapobiegania i rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
AD. mając na uwadze, że zgodnie z szacunkami Światowego Zgromadzenia Zdrowia sepsa – syndromiczna reakcja organizmu na choroby zakaźne – powoduje około 6 milionów zgonów rocznie na całym świecie, którym w większości przypadków można zapobiec;
AE. mając na uwadze, że zgodnie z ich wspólnym mandatem ECDC, EFSA i EMA obecnie pracują nad określeniem wskaźników wyników w zakresie konsumpcji środków przeciwdrobnoustrojowych oraz oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt służących do produkcji żywności i u ludzi;
AF. mając na uwadze, że natura oferuje nam wiele silnych antybiotyków, które można by wykorzystywać w znacznie szerszym zakresie niż obecnie;
AG. mając na uwadze, że zgodnie z ostatnimi danymi przedstawionymi przez EMA działania na rzecz ograniczenia stosowania weterynaryjnych środków przeciwdrobnoustrojowych są realizowane w państwach UE w różny sposób[18]; mając na uwadze, że niektórym państwom członkowskim udało się znacznie ograniczyć stosowanie weterynaryjnych środków przeciwdrobnoustrojowych w krótkim czasie dzięki realizacji ambitnych polityk krajowych, jak wskazuje szereg misji informacyjnych przeprowadzonych przez Dyrekcję Komisji Europejskiej ds. Audytów i Analiz w zakresie Zdrowia i Żywności[19];
AH. mając na uwadze, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi transgraniczne zagrożenie dla zdrowia, lecz sytuacja jest bardzo zróżnicowana w poszczególnych państwach członkowskich; mając na uwadze, że zadaniem Komisji musi być w związku z tym rozpoznanie dziedzin o wysokiej europejskiej wartości dodanej przy poszanowaniu granic kompetencji państw członkowskich – do których należy definiowanie krajowych kierunków polityki w zakresie zdrowia – oraz prowadzenie działań w tych dziedzinach;
AI. mając na uwadze, że skuteczne działania przeciwko wzrostowi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe powinny stanowić element szerzej zakrojonej inicjatywy międzynarodowej z udziałem jak największej liczby instytucji międzynarodowych, agencji i ekspertów, a także sektora prywatnego;
AJ. mając na uwadze, że głównymi przyczynami oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe są, między innymi, niewłaściwe stosowanie i nadużywanie środków przeciwdrobnoustrojowych, słabość systemów zapewnienia jakości leków, stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w hodowli zwierząt w celu przyspieszenia wzrostu lub zabiegania chorobom, nieprawidłowości w profilaktyce i kontroli zakażeń oraz niedociągnięcia w systemach nadzoru;
AK. mając na uwadze, że pacjenci powinni mieć dostęp do opieki zdrowotnej i możliwości leczenia według własnego wyboru i preferencji, w tym również do komplementarnych i alternatywnych metod leczenia i leków;
AL. mając na uwadze, że koszt podjęcia globalnych działań w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wyniesie do 40 mld USD w ciągu dekady;
AM. mając na uwadze, że w nadchodzących latach wzrosną wyzwania związane z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, a warunkiem skuteczności działań jest dokonywanie stałych, międzysektorowych inwestycji w prywatne i publiczne badania naukowe i innowacje, aby umożliwić opracowanie lepszych narzędzi, produktów i urządzeń, nowych metod leczenia i alternatywnego podejścia w oparciu o podejście „Jedno zdrowie”;
AN. mając na uwadze, że w ramach piątego, szóstego i siódmego programu ramowego (5PR–7PR) zainwestowano ponad 1 miliard EUR w badania nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, a w ramach programu „Horyzont 2020” do tej pory zmobilizowano środki w łącznej kwocie przekraczającej 650 milionów EUR; mając na uwadze, że Komisja zobowiązała się zainwestować ponad 200 mln EUR w walkę z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe przez ostatnie 3 lata obowiązywania programu „Horyzont 2020”;
AO. mając na uwadze, że różne instrumenty finansowe w ramach programu „Horyzont 2020” umożliwią realizowanie badań nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, w szczególności:
– inicjatywa w zakresie leków innowacyjnych (ILI), koncentrująca się na wszystkich aspektach rozwoju antybiotyków, w tym na badaniach mechanizmów oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, poszukiwaniu i opracowywaniu leków oraz na aspekcie gospodarczym i aspekcie zarządzania, która realizuje siedem projektów badawczych w ramach programu ND4BB, o całkowitym budżecie wynoszącym ponad 600 mln EUR, obejmującym wkład finansowy Komisji i wsparcie rzeczowe przedsiębiorstw;
– Partnerstwo pomiędzy Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych, ukierunkowane na rozwój nowych i udoskonalonych leków, szczepionek, środków bakteriobójczych i diagnostyki do walki z HIV/AIDS, gruźlicą i malarią, w ramach którego realizowane są 32 projekty o wartości ponad 79 mln EUR;
– inicjatywa w zakresie wspólnego programowania badań nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, ukierunkowana na skonsolidowanie rozproszonych krajowych działań badawczych, w ramach której realizowane są projekty o wartości 55 mln EUR;
– Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERBN), finansująca projekty badawcze inspirowane przez naukowców lub oddolne projekty badawcze;
– instrument finansowy InnovFin stymulujący badania i rozwój w dziedzinie zwalczania chorób zakaźnych (Infectious Diseases Financial Facility – IDFF), przeznaczony dla projektów ściśle związanych z rynkiem, z którego jak dotąd udzielono siedem pożyczek o wartości 125 mln EUR;
– instrument MŚP i instrument Szybka ścieżka do innowacji (FTI), które wspierają MŚP w opracowywaniu nowatorskich rozwiązań i narzędzi służących do zapobiegania chorobom zakaźnym, ich diagnozowania i leczenia oraz do poprawy kontroli zakażeń, w ramach których realizowane jest 36 projektów dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe z budżetem w wysokości 33 mln EUR;
AP. mając na uwadze, że do lat 60-ych XX w. opracowano ponad 20 nowych klas antybiotyków, ale od tamtego czasu powstała tylko jedna nowa klasa antybiotyków mimo rozprzestrzeniania się i rozwoju nowych opornych bakterii; mając ponadto na uwadze, że istnieją wyraźne dowody oporności na nowe środki w ramach istniejących klas antybiotyków;
AQ. mając na uwadze pozytywne efekty zewnętrzne nowych środków przeciwdrobnoustrojowych dla zdrowia publicznego i nauki;
AR. mając na uwadze, że stosowanie antybiotyków do celów hodowli zwierząt, np. jako stymulatorów wzrostu, stanowi niewłaściwe zastosowanie tych produktów leczniczych i jest potępiane przez wszystkie międzynarodowe organizacje zajmujące się zdrowiem, które zalecają wprowadzenie zakazu ich stosowania w ramach walki z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe; mając na uwadze, że od 2006 r. w UE zabronione jest stosowanie antybiotyków jako stymulatorów wzrostu u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność;
AS. mając na uwadze, że liczne choroby wywołane drobnoustrojami można skutecznie zwalczać nie za pomocą antybiotyków, torując drogę lekooporności, ale za pomocą wczesnej diagnostyki oraz leczenia nowymi i starymi lekami oraz innymi metodami i sposobami leczenia dozwolonymi w UE, ratując tym samym życie milionom ludzi i zwierząt w całej UE;
AT. mając na uwadze, że powiększa się przepaść między rosnącą opornością na leki przeciwdrobnoustrojowe a rozwojem nowych leków przeciwdrobnoustrojowych; mając na uwadze, że w perspektywie do 2050 r. choroby lekooporne mogą powodować na całym świecie 10 mln zgonów rocznie; mając na uwadze, że według szacunków każdego roku co najmniej 25 000 osób umiera w UE z powodu infekcji spowodowanych drobnoustrojami lekoopornymi, co oznacza roczny koszt 1,5 mld EUR, podczas gdy w ciągu ostatnich 40 lat opracowano tylko jedną nową klasę antybiotyków;
AU. mając na uwadze, że dla utrzymania skuteczności antybiotyków zastrzeżonych do stosowania u ludzi i ograniczenia ryzyka występowania oporności w odniesieniu do kluczowych antybiotyków zasadnicze znaczenie ma zakazanie stosowania niektórych rodzin antybiotyków w weterynarii; mając na uwadze, że Komisja powinna wskazać antybiotyki lub grupy antybiotyków zastrzeżone do leczenia niektórych zakażeń u ludzi;
AV. mając na uwadze, że deklaracja polityczna poparta przez szefów państw podczas Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku we wrześniu 2016 r. i globalny plan działania z maja 2015 r. zasygnalizowały światowe zobowiązanie do przyjęcia szeroko zakrojonego, skoordynowanego podejścia w celu rozwiązania problemów leżących u podstaw oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w wielu sektorach;
AW. mając na uwadze, że często przytaczane dane dotyczące 25 tys. zgonów rocznie w Europie i powiązanych kosztów przekraczających 1,5 mld EUR, które mają związek z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, pochodzą z 2007 r. i konieczne jest ciągłe aktualizowanie informacji na temat faktycznego obciążenia związanego z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe; podkreśla, że skala problemu jest dowodem na istnienie wyraźnej potrzeby realizacji europejskiego planu działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
UE obszarem najlepszych praktyk
1. jest zdania, że aby podjąć wystarczające kroki ukierunkowane na zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, zasada „Jedno zdrowie” musi odgrywać kluczową rolę, podkreślając fakt, że zdrowie ludzi i zwierząt oraz środowisko są ze sobą wzajemnie powiązane, a choroby są przenoszone z ludzi na zwierzęta i odwrotnie; podkreśla w związku z tym, że choroby należy zwalczać zarówno u ludzi, jak i zwierząt, biorąc w szczególności pod uwagę łańcuch żywnościowy i środowisko, które mogą być kolejnym źródłem opornych mikroorganizmów; podkreśla ważną rolę Komisji w koordynacji i monitorowaniu krajowych planów działania realizowanych przez państwa członkowskie oraz znaczenie współpracy między administracjami;
2. podkreśla potrzebę określenia ram czasowych realizacji europejskiego planu działania „Jedno zdrowie”; wzywa Komisję i państwa członkowskie do uwzględnienia w europejskim planie działania „Jedno zdrowie” oraz w krajowych planach działania wymiernych i wiążących celów i ambitnych założeń, tak aby umożliwić analizę porównawczą;
3. podkreśla, że prawidłowe i rozważne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych ma zasadnicze znaczenie dla ograniczenia występowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w opiece zdrowotnej ludzi, w hodowli zwierząt i w akwakulturze; podkreśla, że państwa członkowskie w różny sposób podchodzą do problemu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i stosują odmienne działania w tej sprawie, w związku z czym koordynacja planów krajowych z określonym zestawem celów nabiera kluczowego znaczenia; podkreśla, że Komisja odgrywa kluczową rolę w koordynacji i monitorowaniu strategii krajowych; podkreśla konieczność realizacji koncepcji „Jedno zdrowie” obejmującej wiele sektorów (w szczególności przyszły program ramowy UE w zakresie badań naukowych i innowacji (9PR)) i mediów, co jego zdaniem nie zostało jeszcze w wystarczający sposób ujęte w planie działań Komisji; domaga się ścisłego uregulowania stosowania antybiotyków do celów profilaktycznych w weterynarii, zgodnie z przepisami przyszłego rozporządzenia w sprawie weterynaryjnych produktów leczniczych;
4. zaleca, aby nowo utworzona sieć „Jedno zdrowie” oraz wspólne działanie UE w sprawie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i zakażeń szpitalnych (Joint Action on AMR and Healthcare-Associated Infections – ang. UE-JAMRAI) angażowały poza państwami członkowskimi również inne kluczowe zainteresowane strony;
5. wzywa Komisję do przeprowadzenia i opublikowania oceny śródterminowej i oceny ex post planu działania „Jedno zdrowie” w celu włączenia wszystkich właściwych zainteresowanych stron do procedury oceny;
6. podkreśla, że wspólny unijny plan walki z rosnącym zagrożeniem dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz dla środowiska ze strony bakterii opornych na antybiotyki może się powieść tylko w oparciu o dane pozyskane w sposób znormalizowany; wzywa w związku z tym Komisję do opracowania i przedstawienia odpowiednich procedur oraz wskaźników służących do pomiaru i porównywania postępów w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz do zapewnienia, aby znormalizowane dane były dostarczane i poddawane ocenie;
7. zauważa, że niedawno przyjęte wskaźniki UE, które mają pomagać państwom członkowskim w monitorowaniu ich postępów w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, koncentrują się wyłącznie na konsumpcji antybiotyków i nie odzwierciedlają ich odpowiedniego stosowania; wzywa ECDC do odpowiedniej modyfikacji tych wskaźników UE;
8. wzywa Komisję do zgłaszania ilości antybiotyków wytworzonych przez producentów i zbierania danych na ten temat;
9. wzywa Komisję i państwa członkowskie do skoordynowania nadzoru, monitorowania i raportowania trendów w oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i patogenów opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz do zgłaszania tych danych do światowego systemu nadzorowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (GLASS); podkreśla ponadto szczególne znaczenie systematycznego gromadzenia wszystkich istotnych i porównywalnych danych dotyczących wielkości sprzedaży; wzywa Komisję do przygotowania – w porozumieniu z EMA, EFSA i ECDC – projektu unijnego priorytetowego wykazu patogenów w odniesieniu do ludzi i zwierząt, przy uwzględnieniu wykazu patogenów WHO, a tym samym ustalenia konkretnych, przyszłych priorytetów w zakresie badań i rozwoju; apeluje ponadto do Komisji, aby zachęcała państwa członkowskie do wdrożenia i monitorowania krajowych celów w zakresie nadzoru i ograniczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe/zakażeń szpitalnych oraz aby wsparła państwa członkowskie w tym zakresie;
10. wzywa Komisję do opracowania znormalizowanych badań ankietowych służących zbieraniu danych na temat zakażeń szpitalnych oraz badania zagrożeń dużych populacji ludzi i zwierząt podczas epidemii i pandemii;
11. podkreśla, że lepsza wymiana lokalnych, regionalnych i krajowych informacji i danych dotyczących występujących problemów związanych ze zdrowiem ludzi i zwierząt wraz ze stosowaniem systemów wczesnego ostrzegania może pomóc państwom członkowskim w przyjęciu odpowiednich środków ograniczających rozprzestrzenianie się opornych organizmów;
12. wzywa do rozszerzenia roli i zasobów ludzkich i finansowych wszystkich właściwych agencji UE w odniesieniu do zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; uważa, że ścisła współpraca między agencjami UE i projektami finansowanymi ze środków Unii ma zasadnicze znaczenie;
13. wzywa zdecydowanie Komisję i państwa członkowskie do przedstawiania regularnych i dokładnych raportów na temat liczby stwierdzonych przypadków oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u ludzi, a także dokładnych wskaźników śmiertelności związanej z tą opornością;
14. podkreśla, że nadzorowanie hodowli zwierząt na potrzeby rolnictwa i przemysłu spożywczego, profilaktyka zakażeń, edukacja prozdrowotna, środki bezpieczeństwa biologicznego, programy aktywnej kontroli oraz praktyki kontrolne mają kluczowe znaczenie w kontrolowaniu wszelkich zakaźnych mikroorganizmów, ponieważ zmniejszają one zapotrzebowanie na środki przeciwdrobnoustrojowe, ograniczając tym samym możliwości wykształcania i rozprzestrzeniania się oporności u mikroorganizmów; podkreśla potrzebę obowiązkowego składania sprawozdań organom ds. zdrowia publicznego na temat wszystkich pacjentów, u których zdiagnozowano zakażenie lub u których stwierdzono nosicielstwo bakterii wysoce opornych; podkreśla potrzebę opracowania wytycznych dotyczących odizolowania hospitalizowanych nosicieli i utworzenia multidyscyplinarnej, profesjonalnej grupy zadaniowej, podlegającej bezpośrednio krajowym ministerstwom zdrowia;
15. podkreśla potrzebę stworzenia unijnego systemu gromadzenia danych dotyczących prawidłowego stosowania wszystkich antybiotyków; zwraca się o opracowanie protokołów wystawiania recept i stosowania antybiotyków na szczeblu UE, uznając odpowiedzialność między innymi weterynarzy i lekarzy pierwszego kontaktu w tym zakresie; ponadto zwraca się o obowiązkowe gromadzenie – na szczeblu krajowym – wszystkich recept na antybiotyki oraz ich rejestrację w bazie danych kontrolowanej i koordynowanej przez ekspertów w dziedzinie zakażeń w celu rozpowszechniania wiedzy na temat optymalnego stosowania antybiotyków;
16. ubolewa w związku z tym, że Komisja nie przedstawiła na czas strategicznego podejścia do zanieczyszczenia wody przez substancje farmaceutyczne, czego wymaga ramowa dyrektywa wodna[20]; wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie do niezwłocznego opracowania unijnej strategii na rzecz walki z pozostałościami leków w wodzie i środowisku naturalnym, zakładającej wystarczający nacisk na monitorowanie, gromadzenie danych i lepszą analizę skutków oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe dla zasobów wodnych i ekosystemów wodnych; podkreśla przydatność zintegrowanego podejścia do pozostałości leków i oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w środowisku naturalnym[21];
17. podkreśla, że coraz większym problemem jest zanieczyszczenie wód i gleb pozostałościami antybiotyków stosowanych u ludzi i zwierząt oraz że samo środowisko jest potencjalnym źródłem nowych mikroorganizmów opornych na leki; wzywa w związku z tym Komisję, by poświęciła w ramach koncepcji „Jedno zdrowie” znacznie większą uwagę aspektowi środowiska;
18. przypomina, że często przytaczane dane dotyczące 25 tys. zgonów rocznie w Europie i powiązanych kosztów przekraczających 1,5 mld EUR, które mają związek z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, pochodzą z 2007 r. i konieczne jest ciągłe aktualizowanie informacji na temat faktycznego obciążenia związanego z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe;
19. przypomina, że zdrowie jest czynnikiem wpływającym na wydajność i konkurencyjność oraz jedną z kwestii mającą największe znaczenie dla obywateli;
20. wzywa Komisję do objęcia swoim finansowaniem Europejskiego Komitetu ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST), który zajmuje się technicznymi aspektami fenotypowego oznaczania wrażliwości in vitro na środki przeciwdrobnoustrojowe i pełni funkcję pośredniego komitetu EMA i ECDC;
21. wzywa Komisję do przeznaczenia w wieloletnich ramach finansowych na lata 2021–2027 (WRF) dodatkowych środków finansowych konkretnie na badania nad alternatywnymi paszami nieterapeutycznymi do zastosowań w hodowli zwierząt;
22. popiera, jako minimum, reakcję Rady na projekt kodeksu praktyk Komisji Kodeksu Żywnościowego w sprawie zminimalizowania i powstrzymania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz jego zasady 18 i 19 dotyczące odpowiedzialnego i ostrożnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych;
23. zachęca do skoncentrowania się na przestrzeganiu wytycznych w zakresie kontroli zakażeń, uwzględnieniu celów dotyczących zmniejszenia wskaźników zakażeń i wsparciu najlepszych praktyk, aby pomóc w zapewnieniu bezpieczeństwa pacjentów w środowisku szpitalnym;
24. wzywa Komisję, ECDC i państwa członkowskie, by zachęcały do używania ręczników jednorazowych w placówkach o zaostrzonych rygorach higienicznych, takich jak instytucje opieki zdrowotnej, zakłady przetwórstwa spożywczego i przedszkola;
25. przypomina, że żywność jest jednym z możliwych nośników opornych bakterii ze zwierząt na człowieka, a ponadto bakterie lekooporne mogą krążyć w populacjach ludzi i zwierząt poprzez wodę i środowisko; odnotowuje zagrożenie zakażeniem opornymi organizmami przez zanieczyszczone uprawy, na których zastosowano środki przeciwdrobnoustrojowe lub obornik, oraz przez spływy z gospodarstw do wód gruntowych; zaznacza, że w tym kontekście na rozprzestrzenianie się takich bakterii wpływają handel, podróże oraz migracja ludzi i zwierząt;
26. wzywa Komisję i państwa członkowskie do sporządzania komunikatów w sprawie zdrowia publicznego, aby zwiększyć świadomość ogółu społeczeństwa, a tym samym propagować zmianę zachowań dotyczących odpowiedzialnego stosowania antybiotyków i odpowiedzialnego obchodzenia się z nimi, w szczególności w odniesieniu do wykorzystywania w profilaktyce; podkreśla znaczenie zwiększania kompetencji zdrowotnych, tak aby pacjenci rozumieli informacje dotyczące opieki zdrowotnej i potrafili dokładnie przestrzegać zaleceń dotyczących leczenia; podkreśla, że należy zwiększyć skalę stosowania środków profilaktycznych, łącznie z higieną, w celu ograniczenia popytu na antybiotyki; podkreśla, że świadomość zagrożeń związanych z samoleczeniem i zbyt częstym wystawianiem recept powinna stanowić główny element strategii profilaktycznej;
27. wzywa państwa członkowskie do sporządzania komunikatów w sprawie zdrowia publicznego, aby zwiększyć świadomość ogółu społeczeństwa w kwestii związku pomiędzy zakażeniami a higieną osobistą; podkreśla, że skutecznym środkiem ograniczającym stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych jest przede wszystkim zapobieżenie rozprzestrzenianiu się zakażeń; w związku z tym zachęca do promowania inicjatyw w zakresie samoopieki;
28. wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania strategii na rzecz wsparcia pacjentów w zakresie przestrzegania wytycznych dotyczących leczenia antybiotykowego i innych właściwych terapii przepisanych przez lekarzy;
29. wzywa Komisję do zaproponowania wytycznych, w oparciu o podejście „Jedno zdrowie”, określających najlepsze praktyki celem ustanowienia zharmonizowanych norm jakości w programach nauczania w całej UE, tak aby wspierać interdyscyplinarne kształcenie, profilaktykę zachorowań oraz programy szkoleń dla pracowników służby zdrowia i ogółu społeczeństwa, zapewnić właściwe zachowanie pracowników służby zdrowia i lekarzy weterynarii w zakresie przepisywania, dawkowania, stosowania i utylizacji środków przeciwdrobnoustrojowych i sprzętu zakażonego środkami przeciwdrobnoustrojowymi[22], a także do zapewnienia utworzenia i wdrożenia multidyscyplinarnych zespołów ds. antybiotykoterapii w środowisku szpitalnym;
30. podkreśla, że jedna trzecia recept jest wystawiana w sektorze podstawowej opieki zdrowotnej, w związku z czym ten sektor należy potraktować priorytetowo w protokołach stosowania; podkreśla potrzebę opracowania takich protokołów, ich kontrolowania i nadzorowania przez specjalistów ds. chorób zakaźnych; wzywa Komisję do opracowania projektu wytycznych dotyczących wykorzystania takich protokołów w dziedzinie zdrowia ludzkiego; wzywa państwa członkowskie do przeglądu wszystkich istniejących protokołów, zwłaszcza w odniesieniu do profilaktycznego stosowania antybiotyków podczas operacji; z zadowoleniem przyjmuje aktualne projekty realizowane na szczeblu krajowym, na przykład program PIRASOA, jako przykłady dobrych praktyk w zakresie rozsądnego stosowania antybiotyków w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej i szpitalach; zachęca do opracowania mechanizmów wymiany najlepszych praktyk i protokołów;
31. zdaje sobie sprawę, że pracownicy służby zdrowia często muszą podejmować szybkie decyzje o tym, czy terapia antybiotykowa jest wskazana; zauważa, że szybkie testy diagnostyczne mogą ułatwić skuteczne i dokładne podejmowanie decyzji;
32. zachęca państwa członkowskie do zapobiegania rozprzestrzenianiu się zakażeń spowodowanych opornymi bakteriami przez wdrożenie aktywnych badań przesiewowych przy użyciu szybkich technologii diagnostycznych w celu szybkiego rozpoznawania pacjentów zakażonych bakteriami wielolekoopornymi, a także do wprowadzenia odpowiednich środków kontroli zakażeń (np. izolacji pacjentów, kohortacji i zaostrzonych środków higienicznych);
33. zdaje sobie sprawę, że koszt szybkich testów diagnostycznych może być wyższy niż cena antybiotyków; zwraca się do Komisji i do państw członkowskich, by zaproponowały środki zachęcające przemysł do opracowania skutecznych, niedrogich i wydajnych metod badań oraz do korzystania z szybkich testów diagnostycznych; podkreśla, że szybkie testy diagnostyczne są ogólnodostępne jedynie w 40 % krajów OECD; wzywa instytucje ubezpieczeń zdrowotnych do pokrycia dodatkowych kosztów wynikających ze stosowania szybkich testów diagnostycznych z uwagi na długofalowe korzyści z zapobiegania niepotrzebnemu stosowaniu środków przeciwdrobnoustrojowych;
34. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by ograniczyły sprzedawanie antybiotyków przez tych pracowników służby zdrowia i weterynarii, którzy je przepisują, oraz by wyeliminowały wszelkie zachęty – finansowe i inne – do przepisywania antybiotyków, a jednocześnie dalej zapewniały wystarczająco szybki dostęp do ratunkowej medycyny weterynaryjnej; podkreśla, że wiele środków przeciwdrobnoustrojowych stosuje się zarówno u ludzi, jak i u zwierząt, a niektóre mają kluczowe znaczenie dla zapobiegania zagrażającym życiu zakażeniom u ludzi lub leczenia tych zakażeń, dlatego stosowanie tych środków u zwierząt powinno być zakazane; podkreśla, że te środki przeciwdrobnoustrojowe powinny być zastrzeżone wyłącznie do leczenia ludzi, by jak najdłużej utrzymać ich skuteczność w leczeniu zakażeń u ludzi; uważa, że państwa członkowskie powinny mieć prawo do wdrożenia lub utrzymania bardziej rygorystycznych środków ograniczających sprzedaż antybiotyków;
35. wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia zdecydowanych działań przeciwko nielegalnej sprzedaży – lub sprzedaży bez recepty lekarskiej lub weterynaryjnej – środków przeciwdrobnoustrojowych na terenie UE;
36. podkreśla znaczenie szczepionek i narzędzi diagnostycznych w zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz zakażeń szpitalnych; zaleca włączenie celów dotyczących szczepień dzieci i dorosłych oraz kontroli zakażeń, zwłaszcza grup wysokiego ryzyka, jako kluczowego elementu krajowych planów przeciwdziałania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; podkreśla ponadto znaczenie dostępnych informacji i podnoszenia świadomości ogółu społeczeństwa, aby zwiększyć wyszczepialność w medycynie i weterynarii, a tym samym w opłacalny sposób zwalczać choroby i oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe;
37. podkreśla, że w europejskim planie działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wskazano, że immunizacja przez szczepienie to opłacalna forma interwencji w walce z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe[23], a Komisja zapowiedziała w planie działania stworzenie zachęt do upowszechniania narzędzi diagnostycznych, szczepień i alternatyw dla środków przeciwdrobnoustrojowych[24], jednak stosunkowo wysokie koszty narzędzi diagnostycznych, szczepień i rozwiązań alternatywnych wobec środków przeciwdrobnoustrojowych w porównaniu z tradycyjnymi antybiotykami utrudnia zwiększenie wyszczepialności zgodnie z założeniami planu działania[25]; podkreśla, że różne państwa członkowskie już uznały szczepienia za ważny środek w polityce zapobiegania transgranicznym epidemiom chorób zwierzęcych i ograniczania dalszego ryzyka zakażeń na unijnym rynku rolnym, i dlatego wdrożyły takie działania;
38. wzywa państwa członkowskie do większych starań w zapobieganiu zakażeniom, które mogą prowadzić do sepsy, i ich zwalczaniu; wzywa państwa członkowskie, by w krajowych planach przeciwdziałania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe uwzględniły ukierunkowane środki służące poprawie profilaktyki, wczesnego rozpoznawania i diagnostyki oraz klinicznego leczenia sepsy;
39. wzywa Komisję Europejską, by przeanalizowała, jak najlepiej wykorzystać potencjał europejskich sieci referencyjnych ds. chorób rzadkich, oraz oceniła rolę, jaką mogą one odegrać w badaniach nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe;
40. podkreśla, że coraz większym problemem jest zanieczyszczenie środowiska pozostałościami antybiotyków stosowanych u ludzi i zwierząt, zwłaszcza w hodowli zwierząt, w szpitalach i gospodarstwach domowych, i że problem ten wymaga podjęcia spójnych działań politycznych, by uniknąć przenoszenia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe między ekosystemami, zwierzętami i ludźmi; zachęca do prowadzenia dalszych badań nad dynamiką przenoszenia tego typu zanieczyszczeń i ich względnym wpływem na oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe; wzywa zatem do tworzenia synergii między podejściem „Jedno zdrowie” a dostępnymi danymi z monitorowania środowiska, zwłaszcza z monitorowania substancji wpisanych do wykazu zgodnie z ramową dyrektywą wodną, by uzupełnić dostępną wiedzę na temat występowania i rozprzestrzeniania się środków przeciwdrobnoustrojowych w środowisku;
41. zauważa, że bakterie poddane działaniu herbicydów reagują inaczej na antybiotyki istotne z klinicznego punktu widzenia; odnotowuje częste zmiany oporności na antybiotyki w wyniku stosowania zatwierdzonych herbicydów i antybiotyków oraz zauważa, że konsekwencje takich zmian wymykają się nadzorowi regulacyjnemu;
42. wzywa Komisję, by podjęła odpowiednie działania w celu rozwiązania problemu uwalniania do środowiska produktów leczniczych, w tym środków przeciwdrobnoustrojowych, ze ścieków i oczyszczalni ścieków, gdyż jest to jeden z głównych czynników sprzyjających powstawaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
43. apeluje o przegląd ocen ryzyka dla środowiska w procesie wydawania pozwoleń na dopuszczenie do obrotu środków przeciwdrobnoustrojowych oraz w odniesieniu do starszych produktów leczniczych, znajdujących się już na rynku; wzywa do rygorystycznego przestrzegania unijnych dobrych praktyk wytwarzania i zasad ekologicznych zamówień publicznych w odniesieniu do wytwarzania i dystrybucji produktów leczniczych oraz do uwalniania antybiotyków do środowiska;
44. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zajęły się problemem szybkiego rozwoju grzybów wielolekoopornych przez dokonanie przeglądu stosowania środków grzybobójczych w rolnictwie i przemyśle;
45. wzywa Komisję i państwa członkowskie do stopniowego wycofywania związków i substancji przeciwdrobnoustrojowych stosowanych w celach niemedycznych, np. w środkach czystości do codziennego użytku i w innych towarach konsumpcyjnych;
46 podkreśla pilną potrzebę dogłębnych badań nad wpływem obecności substancji przeciwdrobnoustrojowych w roślinach spożywczych i paszach na rozwój oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, a także nad środowiskiem drobnoustrojów w glebie;
47. przypomina w związku z tym o potrzebie dokładnego ocenienia ex ante, jakie są koszty społeczne podejścia typu „koniec rury”;
48. wzywa Komisję i państwa członkowskie do dokonania przeglądu kodeksów dobrej praktyki rolniczej oraz odpowiednich najlepszych dostępnych technik objętych zakresem dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych (dyrektywa IED)[26], by uwzględnić w nich przepisy dotyczące postępowania z obornikiem zawierającym antybiotyki lub mikroorganizmy oporne na środki przeciwdrobnoustrojowe;
49. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zachęcały do opracowywania zrównoważonych leków o niskim wpływie na środowisko i wodę, a także do dalszych innowacji w tym zakresie w sektorze farmaceutycznym;
50. podkreśla, że nie wszystkie państwa członkowskie posiadają zasoby wystarczające do opracowania i wdrożenia całościowych krajowych strategii przeciwdziałania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; wzywa Komisję, by przedstawiła państwom członkowskim jasne informacje na temat dostępnych zasobów unijnych na zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz by zwiększyła poziom środków finansowych przeznaczonych na ten cel;
51. wzywa Komisję do dokonania przeglądu dokumentów referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik (BREF) w ramach dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych w odniesieniu do emisji z zakładów produkujących antybiotyki;
52. wzywa Komisję, by skutecznie wykorzystywała istniejące przepisy we wszystkich obszarach związanych z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, by zapewnić uwzględnianie tego zagrożenia we wszystkich dziedzinach polityki;
53. podkreśla znaczenie podejścia uwzględniającego ocenę całego cyklu życia produktu, od jego wytworzenia i przepisania po gospodarowanie odpadami farmaceutycznymi; zwraca się do Komisji, by zajęła się kwestią unieszkodliwiania antybiotyków w przypadkach, gdy należy rozważyć rozwiązania alternatywne wobec spalania, np. zgazowanie;
54. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zapewniły uwzględnianie problemów środowiskowych w systemie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii w odniesieniu do leków stosowanych u ludzi oraz większe uwzględnianie tych problemów w odniesieniu do weterynaryjnych produktów farmaceutycznych, zwłaszcza w związku z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe;
55. wzywa Komisję i państwa członkowskie do określenia norm jakości (wartości progowych) lub wymogów oceny ryzyka, by zagwarantować bezpieczne stężenie danych antybiotyków i mikroorganizmów opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe w oborniku, osadach ściekowych i wodzie do nawadniania, zanim możliwe będzie wykorzystanie ich na polach uprawnych;
56. wzywa Komisję, by we współpracy z państwami członkowskimi zainicjowała ogólnounijną kampanię informowania konsumentów i przedsiębiorstw na temat akwakultury ogólnie, a szczególnie na temat różnic między rygorystycznymi i całościowymi standardami stosowanymi na rynku UE a standardami mającymi zastosowanie do produktów importowanych z państw trzecich, ze szczególnym naciskiem na problemy dotyczące bezpieczeństwa żywności i zdrowia publicznego, wynikające z wprowadzania do Unii szczególnie opornych mikroorganizmów oraz z oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
57. wzywa do stopniowego wycofywania rutynowego profilaktycznego i metafilaktycznego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u całych grup zwierząt gospodarskich i apeluje o całkowity zakaz stosowania antybiotyków ostatniej szansy u zwierząt służących do produkcji żywności; podkreśla, że dobre praktyki hodowli zwierząt i higieny, właściwe zarządzanie gospodarstwem i inwestycje w tych obszarach przyczyniają się do zapobiegania zakażeniom, a tym samym do ograniczenia stosowania antybiotyków; wzywa Komisję, by przedstawiła nową strategię UE na rzecz dobrostanu zwierząt, za czym opowiada się Parlament Europejski, obejmującą długoterminowy cel stworzenia prawa dobrostanu zwierząt; wzywa Komisję do bezzwłocznego wdrożenia zaległych punktów strategii UE na rzecz ochrony i dobrostanu zwierząt na lata 2012–2015;
58. podkreśla, że dobre systemy zarządzania gospodarstwem, bezpieczeństwa biologicznego i hodowli zwierząt to podstawa zdrowia i dobrostanu zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, a właściwe stosowanie tych systemów minimalizuje podatność na choroby bakteryjne i potrzebę stosowania antybiotyków u zwierząt;
59. uważa, że należy zachęcać do właściwego finansowania inwestycji w gospodarstwach, np. w poprawę jakości zabudowań gospodarskich, wentylację, czyszczenie, dezynfekcję, szczepienia i bezpieczeństwo biologiczne, a nie podważać ich w przyszłej wspólnej polityce rolnej (WPR); uznaje w tym względzie znaczenie świadomości społeczności rolniczej w dziedzinie dobrostanu i zdrowia zwierząt oraz bezpieczeństwa żywności; zwraca uwagę na znaczenie propagowania i stosowania dobrych praktyk na wszystkich etapach produkcji i przetwarzania produktów spożywczych oraz na znaczenie bezpiecznej i zrównoważonej odżywczo paszy, specjalnych strategii żywienia oraz składu i przetwarzania pasz;
60. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by m.in. w kontekście przeglądu WPR zwiększały synergie między działaniami oraz, zgodnie z ustaleniami zapisanymi w europejskim planie działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, zapewniały skuteczne zachęty finansowe i wsparcie dla hodowców, którzy mogą wykazać, że znacznie zmniejszyli stosowanie antybiotyków i uzyskali wysoką wyszczepialność swoich zwierząt;
61. podkreśla fundamentalne znaczenie utrzymywania higieny i dobrych warunków sanitarnych w gospodarstwach; apeluje do Komisji o opracowanie wytycznych dotyczących stosowania antybiotyków u zwierząt i higieny w gospodarstwach; wzywa państwa członkowskie do sporządzenia szczegółowych planów i zaostrzenia kontroli warunków sanitarnych;
62. przypomina o środkach zapobiegawczych, które należy stosować, zanim podejmie się leczenie środkami przeciwdrobnoustrojowymi całych grup zwierząt (metafilaktyka), od których lub z których pozyskuje się żywność:
– wykorzystywanie zdrowego materiału hodowlanego, rosnącego w naturalny sposób i wykazującego odpowiednią różnorodność genetyczną,
– warunki odpowiadające potrzebom behawioralnym danego gatunku, co obejmuje interakcje społeczne i hierarchię w stadzie,
– zagęszczenie hodowli niezwiększające ryzyka przenoszenia chorób,
– izolowanie zwierząt chorych od reszty grupy,
– (w odniesieniu do kurcząt i mniejszych zwierząt) podział stad na mniejsze, fizycznie oddzielone grupy,
– zgodne z zasadą wzajemnej zgodności wdrażanie obowiązujących przepisów w sprawie dobrostanu zwierząt, określonych w wymogach podstawowych w zakresie zarządzania nr 11, 12 i 13 wymienionych w załączniku II do rozporządzenia nr 1306/2013[27];
63. uważa, że wymóg podawania na etykietach informacji o stosowaniu antybiotyków podniósłby poziom wiedzy konsumentów i pomógł im dokonywać bardziej świadomych wyborów; wzywa Komisję do opracowania zharmonizowanego systemu etykietowania na podstawie norm dobrostanu zwierząt i dobrych praktyk hodowli zwierząt, co rozważano już w 2009 r.[28],
64. wskazuje również na wyniki najnowszych badań naukowych (z lutego 2018 r.), według których ESBL (beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum działania) tylko w niewielkim stopniu przenoszą się na ludzi w związku z hodowlą zwierząt gospodarskich i spożyciem mięsa, a w głównej mierze – są przenoszone między ludźmi[29];
65. mając na uwadze, że hodowla o wysokim zagęszczeniu może wiązać się z niewłaściwym i rutynowym podawaniem antybiotyków w paszy dla zwierząt hodowlanych i drobiu w celu uzyskania szybszego wzrostu oraz że w hodowlach takich powszechne jest również profilaktyczne stosowanie antybiotyków do zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób w wyniku ciasnoty, zamknięcia i stresujących warunków przetrzymywania zwierząt, osłabiających ich systemy odpornościowe, a także w celu skompensowania niewłaściwych warunków sanitarnych hodowli;
66. uważa, że nasza wiedza na temat rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe ze zwierząt w gospodarstwach rolnych na ludzi jest już dość obszerna, czego nie uznano jednak odpowiednio w planie działania; zauważa, że w planie działania wezwano tylko do dalszych badań i do uzupełnienia niedostatków wiedzy w tej dziedzinie, co może spowodować odłożenie w czasie bardzo potrzebnych działań;
67. apeluje do Komisji i państw członkowskich o wprowadzenie rozróżnienia na zwierzęta gospodarskie i zwierzęta domowe, zwłaszcza przy opracowywaniu mechanizmu monitorowania i oceny stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w weterynarii oraz przy określaniu działań dotyczących stosowania tych środków;
68. podkreśla, że wraz z weterynarzami opracowano system całościowego monitorowania stosowania antybiotyków w hodowli, wymagający szczegółowego dokumentowania stosowania antybiotyków i wprowadzający dalsze udoskonalenia w ich podawaniu; wyraża ubolewanie, że w leczeniu ludzi nie wprowadzono jak dotąd porównywalnego systemu;
69. zauważa, że również agencje UE potwierdzają korelacje między stwierdzoną opornością na antybiotyki u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność (np. brojlerów), a znacznym odsetkiem zakażeń bakteryjnych u ludzi, powstających podczas obróbki, przygotowywania i spożycia mięsa tych zwierząt[30];
70. podkreśla, że według badań interwencje ograniczające stosowanie antybiotyków u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, wiążą się ze zmniejszeniem obecności bakterii opornych na antybiotyki u tych zwierząt[31];
71. apeluje do Komisji i państw członkowskich, by w świetle tych niedawnych badań[32] zachowały ostrożność i umiar przy podejmowaniu działań oraz starannie oceniały i klasyfikowały antybiotyki i oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe we wszystkich odpowiednich przepisach, by niepotrzebnie nie ograniczać w europejskiej hodowli dostępności środków zwalczających niektóre pierwotniaki, np. kokcydia, a tym samym nie zwiększyć nieumyślnie ryzyka zakażenia ludzi drogą pokarmową niebezpiecznymi bakteriami, np. salmonellą, i drobnoustrojami;
72. wyraża ubolewanie, że w unijnym planie działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe nie przewidziano przydziału zasobów ani ambitniejszego wykorzystania narzędzi legislacyjnych; wzywa Komisję, by ambitniej podeszła do opracowywania przyszłych planów działania oraz by podjęła bardziej zdecydowane działania w celu pełnego wdrożenia planu „Jedno zdrowie”;
73. wyraża ubolewanie, że zasadniczo właściwe podejście strategiczne Komisji zbyt często kończy się na deklaracjach, i wzywa Komisję do bardziej konkretnego podejścia;
74. wzywa Komisję do koordynowania i monitorowania strategii krajowych, by umożliwić wymianę najlepszych praktyk między państwami członkowskimi;
75. wzywa państwa członkowskie do opracowania ambitnych krajowych strategii zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w sektorze produkcji zwierzęcej, łącznie z ilościowymi celami ograniczenia stosowania weterynaryjnych środków przeciwdrobnoustrojowych, z uwzględnieniem specyfiki lokalnej; podkreśla, że w realizację tych strategii powinny być zaangażowane wszystkie sektory z całego łańcucha żywnościowego;
76. zauważa, że niektóre państwa członkowskie zdefiniowały w prawie funkcję wykwalifikowanych doradców ds. leczenia zwierząt, uprawnionych przez właściwe organy do przepisywania określonych leków weterynaryjnych; podkreśla, że krajowe plany działania w sprawie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe nie powinny zakazywać tym osobom przepisywania i wydawania w razie potrzeby określonych leków weterynaryjnych, zważywszy na rolę, jaką osoby te mogą odgrywać w odosobnionych społecznościach wiejskich;
77. podkreśla znaczenie wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi oraz koordynacji tej wymiany przez Komisję; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje spadek stosowania antybiotyków w hodowli zwierząt w Niderlandach o 64,4 % w latach 2009–2016 i deklarowaną na poziomie krajowym ambicję dalszej redukcji do roku 2020; wzywa Komisję i państwa członkowskie do naśladowania tego przykładu partnerstwa publiczno-prywatnego między organami rządowymi, przemysłem, naukowcami i lekarzami weterynarii również w innych częściach Unii;
78. wzywa państwa członkowskie, by rozważyły wdrożenie pozytywnych (ulgi podatkowe dla rolników) i negatywnych (podatki od sprzedaży antybiotyków, z powodzeniem stosowane w Belgii i Danii) bodźców podatkowych w odniesieniu do antybiotyków stosowanych w hodowli zwierząt do celów nieleczniczych;
Wspieranie badań, rozwoju i innowacji na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
79. zwraca uwagę, że UE przeznaczyła 1,3 mld EUR na badania nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe i jest liderem w tej dziedzinie, a wśród dotychczasowych osiągnięć UE w tym zakresie można wymienić uruchomienie programu „Nowe leki przeciw złym wirusom” (New Drugs for Bad Bugs, ND4BB))[33] oraz inicjatywę wspólnego planowania badań nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe (JPIAMR)[34]; podkreśla konieczność koordynacji i efektywności badań; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje takie inicjatywy jak ERA-NET na rzecz synergii między inicjatywą JPIAMR a programem „Horyzont 2020”; podkreśla, że do lat 60. XX w. opracowano ponad 20 nowych klas antybiotyków, i z niepokojem zauważa, że w ostatnich latach nie wprowadzono do obrotu żadnej zupełnie nowej klasy środków przeciwdrobnoustrojowych;
80. wzywa Komisję, by rozważyła opracowanie nowych przepisów stymulujących tworzenie nowych środków przeciwdrobnoustrojowych dla ludzi, o co Parlament Europejski zwracał się już w dniu 10 marca 2016 r. w poprawkach do wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie weterynaryjnych produktów leczniczych, a także w rezolucji z dnia 19 maja 2015 r.; zauważa, że w planie działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe również Komisja zobowiązała się „poddać analizie unijne narzędzia regulacyjne i zachęty – w szczególności ustawodawstwo dotyczące leków sierocych i produktów leczniczych stosowanych w pediatrii – aby zastosować je do nowatorskich środków przeciwdrobnoustrojowych”;
81. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że EFSA i EMA dokonały w ostatnim czasie przeglądu i omówienia wielu alternatyw wobec środków przeciwdrobnoustrojowych dla zwierząt służących do produkcji żywności, a w czasie badań doświadczalnych niektóre spośród tych alternatyw przyniosły obiecujące wyniki pod względem poprawy parametrów zdrowia zwierząt; w związku z tym zaleca nadanie nowego impulsu badaniom naukowym nad rozwiązaniami alternatywnymi oraz opracowanie przepisów UE stymulujących opracowywanie takich rozwiązań i wprowadzających jasne zasady dopuszczania ich do użytku;
82. przypomina, że tradycyjne metody tworzenia antybiotyków, bazujące na szeregu technik modyfikacji antybiotyków pozyskiwanych w przyrodzie, wyczerpały swoje możliwości, a inwestycje w działania badawczo-rozwojowe mające na celu opracowanie nowej generacji antybiotyków powinny przełamać ten tradycyjny paradygmat; z zadowoleniem przyjmuje opracowane już nowe techniki, np. produkcji przeciwciał monoklonalnych, które zmniejszają zjadliwość bakterii, nie zabijając ich, lecz unieszkodliwiając;
83. zwraca uwagę, że nauka i badania naukowe odgrywają kluczową rolę w opracowywaniu norm zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
84. z zadowoleniem przyjmuje najnowsze projekty badawcze dotyczące terapii alternatywnych wobec antybiotyków, takich jak terapia fagowa, np. finansowany przez UE projekt Phagoburn; zauważa, że jak dotąd żadne terapie fagowe nie zostały dopuszczone do stosowania na szczeblu unijnym; wzywa Komisję, by korzystając z najnowszych badań naukowych, przedstawiła wniosek dotyczący przepisów w sprawie terapii fagowej;
85. odnotowuje niedawne badania nad probiotykami nowej generacji do stosowania jednocześnie z terapią antybiotykową w warunkach klinicznych, wykazującymi zdolność do zmniejszania liczby zakażeń szpitalnych wywoływanych przez bakterie o wysokiej oporności na antybiotyki[35];
86. zwraca uwagę, że równie ważne są działania badawczo-rozwojowe dotyczące nowatorskich metod leczenia i profilaktyki zakażeń, a metody te mogą obejmować stosowanie substancji wzmacniających reakcję immunologiczną na zakażenia bakteryjne, np. prebiotyków i probiotyków;
87. zachęca Europejską Agencję Leków (EMA), by we współpracy z EFSA i ECDC przeanalizowała wszystkie dostępne informacje o korzyściach i zagrożeniach związanych ze starszymi środkami przeciwdrobnoustrojowymi, w tym z kombinacjami różnych antybiotyków, a także do rozważenia, czy należy wprowadzić zmiany zakresu dozwolonych zastosowań tych środków; podkreśla, że należy zachęcać do podejmowania na wczesnym etapie dialogu między innowatorami a organami regulacyjnymi, by w razie potrzeby dostosować ramy regulacyjne, nadać priorytetowe znaczenie procesowi tworzenia leków przeciwdrobnoustrojowych, przyspieszyć ten proces i umożliwić szybszy dostęp do tych leków;
88. zachęca Komisję do wprowadzenia przyspieszonej procedury pozwalającej na tymczasowe wycofanie z użytku środków przeciwdrobnoustrojowych zatwierdzonych do celów przemysłowych lub rolniczych, ale podejrzewanych o poważny negatywny wpływ na oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, do czasu przeprowadzenia dalszych badań nad ich wpływem;
89. przypomina, że zła jakość produktów leczniczych i weterynaryjnych o niskim stężeniu substancji czynnych lub ich długotrwałe stosowanie sprzyja powstawaniu opornych drobnoustrojów; wzywa zatem Komisję i państwa członkowskie do udoskonalenia i opracowania przepisów gwarantujących jakość, bezpieczeństwo i skuteczność leków oraz podawanie leków zgodnie z rygorystycznymi zasadami;
90. wzywa Komisję do zwiększenia finansowania wczesnych etapów międzysektorowych i interdyscyplinarnych działań badawczo-rozwojowych w dziedzinie epidemiologii i immunologii patogenów opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz wykrywania zakażeń szpitalnych, zwłaszcza badań nad drogami przenoszenia patogenów między zwierzętami, ludźmi i środowiskiem; wzywa Komisję, by wspierała badania nad higieną rąk oraz wpływem różnych metod mycia i suszenia rąk na przenoszenie potencjalnych patogenów;
91. wzywa Komisję, by inwestowała również w opracowywanie nieantybiotykowych rozwiązań alternatywnych w zakresie zdrowia zwierząt, w tym stymulatorów wzrostu, a także w tworzenie nowych substancji umożliwiających opracowanie nowych antybiotyków; podkreśla, że nowych antybiotyków nie można stosować do profilaktyki u zwierząt ani do pobudzania ich wzrostu, a sektory przemysłu otrzymujące fundusze publiczne na tworzenie nowych antybiotyków muszą zaprzestać ich dystrybucji lub podawania w profilaktyce i do stymulowania wzrostu;
92. z zadowoleniem przyjmuje najnowsze transgraniczne projekty badawcze dotyczące zarządzania środkami przeciwdrobnoustrojowymi i zapobiegania zakażeniom, np. finansowany przez UE projekt i-4-1-Health Interreg; wzywa Komisję do zwiększenia funduszy na badanie metod zapobiegania zakażeniom szpitalnym;
93. wzywa Komisję, by w kolejnym unijnym programie ramowym w zakresie badań naukowych i innowacji dalej wspierała działania badawczo-rozwojowe dotyczące oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w tym badania nad chorobami zakaźnymi o zasięgu światowym, wskazanymi w celach zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza nad malarią lekooporną, HIV i zaniedbanymi chorobami tropikalnymi, w tym przez utworzenie w tym programie odrębnej misji dotyczącej globalnej walki z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe;
94. wzywa Komisję, by wprowadziła ograniczenia w transporcie żywych zwierząt ze stref, w których przy pomocy obecnego systemu monitorowania stwierdzono występowanie szczepów bakterii odpornych na środki przeciwdrobnoustrojowe;
95. zauważa, że niektóre środki ochrony roślin mogą mieć również właściwości przeciwdrobnoustrojowe, co może wpływać na rozprzestrzenianie się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; apeluje o dalsze badania nad potencjalnymi związkami między poddaniem działaniu dostępnych w handlu form użytkowych pestycydów a rozwojem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; przyznaje, że herbicydy są rutynowo badane pod kątem toksyczności, ale nie pod kątem subletalnego oddziaływania na drobnoustroje, i podkreśla, że z przyczyn podanych powyżej należy rozważyć rutynowe wykonywanie takich badań;
96. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wspierały wczesny i stały dialog ze wszystkimi zainteresowanymi stronami w celu opracowania odpowiednich zachęt do prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; przyznaje, że nie istnieje jedno uniwersalne podejście; wzywa Komisję, by oficjalnie włączyła społeczeństwo obywatelskie w debatę na temat zdrowia, np. przez utworzenie i finansowanie specjalnej sieci zainteresowanych stron;
97. podkreśla potrzebę istnienia różnych modeli współpracy prowadzonej przez sektor publiczny z udziałem przemysłu; przyznaje, że potencjał przemysłu odgrywa kluczową rolę w działaniach badawczo-rozwojowych dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; niezależnie od tego podkreśla, że w tej wymagającej pilnych działań dziedzinie potrzebne jest dalsze priorytetowe traktowanie i koordynacja ze strony sektora publicznego; wzywa zatem Komisję, by utworzyła publiczną platformę dla finansowanych z funduszy publicznych projektów badawczo-rozwojowych dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, służącą koordynowaniu wszystkich działań badawczo-rozwojowych;
98. podkreśla w związku z tym, że obecne przepisy dotyczące innowacji nie pozwalają na skuteczne pobudzanie działań badawczo-rozwojowych dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, i wzywa do dostosowania i harmonizacji zasad ochrony własności intelektualnej na szczeblu europejskim, zwłaszcza z myślą o lepszym dostosowaniu okresu ochrony do okresu wymaganego w przypadku innowacyjnego produktu leczniczego;
99. uważa, że badania dotyczące zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe prowadzi się już w wielu miejscach w Unii, lecz brakuje odpowiedniego obrazu stanu badań naukowych w UE jako całości; proponuje w związku z tym utworzyć specjalną platformę na szczeblu UE, by w przyszłości można było efektywniej wykorzystywać zasoby naukowe;
100. przypomina, że należy tworzyć koalicje środowiska akademickiego i firm biofarmaceutycznych w celu opracowywania nowych antybiotyków, szybkich metod diagnostycznych i nowatorskich terapii;
101. z zadowoleniem przyjmuje wnioski ze Wspólnego Sympozjum Technicznego WHO, Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) i WTO pt. „Antimicrobial Resistance: how to foster innovation, access and appropriate use of antibiotics” [Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe: jak wspierać innowacje, dostęp do antybiotyków i ich właściwe stosowanie][36], podczas którego omówiono nowe modele działań badawczo-rozwojowych, mające zachęcać do takich działań, a jednocześnie oddzielić korzyści finansowe ze sprzedaży antybiotyków od wolumenu sprzedaży;
102. przypomina, że rozporządzenie w sprawie badań klinicznych[37] pomoże zachęcać do prowadzenia w UE badań nad nowymi środkami przeciwdrobnoustrojowymi; wzywa Komisję i EMA, by bez dalszej zwłoki wdrożyły rozporządzenie w sprawie badań klinicznych;
103. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały opracowywanie i upowszechnianie nowych modeli gospodarczych, projektów pilotażowych i zachęt polegających na obniżaniu kosztów badań dla przemysłu oraz tworzeniu zapotrzebowania na rynku, mających stymulować rozwój nowych metod leczenia, narzędzi diagnostycznych, antybiotyków, wyrobów medycznych, szczepionek i rozwiązań alternatywnych wobec środków przeciwdrobnoustrojowych; jest zdania, że rozwiązania te mają sens, gdy są w dłuższej perspektywie zrównoważone, wynikają z potrzeb i opierają się na danych naukowych, są ukierunkowane na priorytety publiczne oraz wspierają właściwe zastosowania lecznicze;
104. wzywa Komisję do oceny skuteczności obecnych praktyk w zakresie higieny i metod dezynfekcji w szpitalach i opiece zdrowotnej; zwraca się do Komisji, by zbadała możliwość stosowania probiotyków i innych zrównoważonych technologii w zakresie higieny jako wydajnych metod zapobiegania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i ograniczania liczby zakażeń szpitalnych przypisywanych oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
105. zachęca do upowszechniania opłacalnych technologii, które zmniejszają wpływ zakażeń szpitalnych i pomagają zapobiegać rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów wielolekoopornych;
106. zachęca państwa członkowskie do wspierania alternatywnych systemów zwrotu kosztów, by ułatwić upowszechnianie innowacyjnych technologii w krajowych systemach opieki zdrowotnej;
107. zauważa, że stosowany zazwyczaj model biznesowy opracowywania leków nie sprawdza się w tworzeniu antybiotyków, ponieważ oporność może zmieniać się z biegiem czasu, a antybiotyki mają być stosowane przez określony czas i tylko w ostateczności; przypomina, że na przemyśle spoczywa społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, która wymaga udziału w walce z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe przez szukanie metod wydłużenia okresu przydatności antybiotyków do stosowania, a tym samym zapewnienia zrównoważonego dostępu do skutecznych antybiotyków, oraz wzywa do tworzenia zachęt do badań tego rodzaju oraz do określenia procedur regulacyjnych;
108. przypomina o apelach Parlamentu i Rady o dokonanie przeglądu dotychczasowych zachęt (tj. rozporządzenia w sprawie sierocych produktów leczniczych[38]) ze względu na ich nadużywanie i na wysokie ceny końcowe; wzywa zatem Komisję do przeanalizowania istniejących modeli zachęt w dziedzinie badań i rozwoju, w tym modelu przekazywalnej wyłączności na rynku (TME), w celu opracowania nowych modeli i określenia procedur regulacyjnych;
109. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by we współpracy z naukowcami i przemysłem opracowywały nowe modele zachęt, które oddzielą zyski od ilości przepisanych leków oraz będą stymulować inwestycje w całym procesie tworzenia danego wyrobu i jego produkcji; podkreśla, że ostatecznym celem zachęt do działań badawczo-rozwojowych musi być zagwarantowanie przystępnych cen i dostępu do wysokiej jakości antybiotyków;
110. uznaje kluczową rolę farmaceutów w szerzeniu wiedzy o właściwym stosowaniu środków przeciwdrobnoustrojowych i w zapobieganiu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; zachęca państwa członkowskie, by rozszerzyły zakres ich odpowiedzialności przez zezwolenie aptekom na wydawanie leków w ściśle przepisanych ilościach oraz podawanie niektórych szczepionek i wykonywanie szybkich testów diagnostycznych;
111. wzywa do rozważenia możliwości zastosowania przekazywalnej wyłączności na rynku lub nagród za wejście na rynek jako zrównoważonych zachęt;
112. wzywa Komisję, by odegrała pierwszoplanową rolę na arenie światowej, opowiadając się za opartymi na dowodach modelami najlepszych praktyk we wczesnej diagnostyce służących zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
Kształtowanie światowego programu działań
113. podkreśla, że bez zharmonizowanych i natychmiastowych działań w wymiarze globalnym świat wejdzie w epokę „postantybiotykową”, w której proste zakażenia będą znów zabijać;
114. przypomina, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe wymaga pilnych i skoordynowanych działań globalnych i międzysektorowych ze względu na złożoność problemu, jego transgraniczny zasięg, poważne skutki dla środowiska oraz zdrowia ludzi i zwierząt, a także znaczne obciążenia gospodarcze; wzywa zatem UE i państwa członkowskie do jednoznacznego zaangażowania się w tworzenie partnerstw europejskich i międzynarodowych oraz w zainicjowanie przekrojowej globalnej strategii zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, obejmującej takie obszary polityki jak handel międzynarodowy, rozwój i rolnictwo;
115. z zadowoleniem przyjmuje listę rankingową WHO obejmującą 20 najbardziej antybiotykoopornych patogenów[39]; wzywa do pilnego zainicjowania projektów badawczo-rozwojowych dotyczących bakterii z tej listy priorytetów w celu stworzenia leków, które pozwolą je zwalczać; podkreśla jednak, że badania nad nowymi lekami to nie jedyne niezbędne działanie i że należy zająć się problemem niewłaściwego stosowania i nadużywania antybiotyków zarówno u ludzi, jak i u zwierząt;
116. przyznaje, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest problemem transgranicznym, a do Europy przywożone są produkty z całego świata; wzywa Komisję do współpracy ze stronami trzecimi w celu ograniczenia stosowania antybiotyków w hodowli i wynikającego stąd zanieczyszczenia środowiska; wzywa ponadto Komisję, by we współpracy z państwami trzecimi realizowała programy badawcze służące ograniczeniu nadużywania antybiotyków; wzywa Komisję, by w umowach o wolnym handlu wprowadziła zakaz przywozu żywności pochodzenia zwierzęcego, jeżeli zwierzęta nie były hodowane zgodnie z normami UE, a zwłaszcza jeżeli nie przestrzegano zakazu stosowania antybiotykowych stymulatorów wzrostu;
117. przyjmuje do wiadomości treść sprawozdania pt. „Tackling drug-resistant infections globally: final report and recommendations”[40] [Globalne zwalczanie zakażeń lekoopornych: sprawozdanie końcowe i zalecenia], w którym szacuje się, że podjęcie globalnych działań w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe będzie kosztowało 40 mld USD w okresie 10 lat, co jest niewielką kwotą w porównaniu z kosztami niepodejmowania działań i drobnym ułamkiem (ok. 0,05 %) kwot wydawanych obecnie w krajach G-20 na opiekę zdrowotną; wzywa Komisję, by przeanalizowała możliwość opodatkowania sektora zdrowia publicznego stosownie do jego odpowiedzialności społecznej;
118. zauważa, że we wszystkich przyszłych porozumieniach handlowych ze Zjednoczonym Królestwem po brexicie należy ująć kwestię oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i wymóg stosowania się przez Zjednoczone Królestwo do wszelkich dalszych osiągnięć UE w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, by chronić konsumentów i pracowników w UE i Zjednoczonym Królestwie;
119. z zadowoleniem przyjmuje opracowany przez WHO globalny plan przeciwdziałania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, przyjęty jednogłośnie w maju 2015 r. na 68. sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia; kładzie nacisk na potrzebę zgodności światowych, europejskich i krajowych planów działania z globalnym planem działania WHO;
120. z zadowoleniem przyjmuje nowe wytyczne WHO w sprawie stosowania istotnych z medycznego punktu widzenia środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność[41]; podkreśla znaczenie faktu, że w niektórych krajach ok. 50–70 % łącznej konsumpcji antybiotyków istotnych z medycznego punktu widzenia dotyczy sektora produkcji zwierzęcej, a konsumpcja ta służy w dużej mierze stymulowaniu wzrostu zwierząt hodowlanych; apeluje, by w ramach podejścia „Jedno zdrowie” włączono tę kwestię do polityki handlowej Unii i do negocjacji z organizacjami międzynarodowymi, np. WTO, oraz z państwami stowarzyszonymi lub państwami trzecimi, by ukształtować światową politykę zakazującą stosowania antybiotyków do tuczenia zdrowych zwierząt;
121. zauważa, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe to poważny problem w przypadku wielu chorób związanych z ubóstwem i chorób zaniedbanych, zwłaszcza HIV/AIDS, malarii i gruźlicy oraz chorób, które wiążą się z epidemiami i pandemiami; podkreśla, że przyczyną około 29 % zgonów spowodowanych opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe jest gruźlica lekooporna; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by w trybie pilnym zwiększyły wsparcie dla badań nad narzędziami zwalczania chorób związanych z ubóstwem i chorób zaniedbanych, w których występuje oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, oraz wsparcie dla stosowania tych narzędzi; wzywa Komisję i państwa członkowskie do tworzenia partnerstw, na wzór partnerstwa w dziedzinie badań i innowacji w regionie Morza Śródziemnego (PRIMA) oraz partnerstwa między Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych (EDCTP), na potrzeby międzynarodowych przedsięwzięć badawczo-rozwojowych dotyczących zdrowia, obejmujących różne regiony geograficzne i najważniejsze zagadnienia zdrowotne, np. oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, szczepionki, nowotwory oraz dostęp do leków;
122. podkreśla znaczenie takich inicjatyw europejskich jak programy ECDC w zakresie chorób zakaźnych, w tym AIDS, gruźlicy i malarii; zaznacza, że inicjatywy te są przykładem dobrych praktyk i dowodem na zdolność reagowania i właściwe funkcjonowanie UE wobec zapotrzebowania na nowe antybiotyki, a ECDC powinno odgrywać kluczową rolę w określaniu priorytetowych potrzeb badawczo-rozwojowych, w koordynowaniu działań i angażowaniu wszystkich podmiotów, w stymulowaniu prac międzysektorowych oraz w budowaniu zdolności dzięki sieciom badawczo-rozwojowym;
123. kładzie nacisk na problem, jakim jest powstawanie bakterii wielolekoopornych, które są oporne na więcej niż jeden antybiotyk i mogą w ostatecznym rozrachunku wyewoluować w superbakterie oporne na wszystkie dostępne antybiotyki, w tym antybiotyki ostatniej szansy; podkreśla potrzebę utworzenia bazy danych bakterii wielolekoopornych, obejmującej AIDS, gruźlicę, malarię, rzeżączkę, Escherichia coli i inne bakterie lekooporne;
124. zwraca uwagę, że zwierzętom gospodarskim hodowanym w USA do celów produkcji żywności podaje się pięć razy więcej antybiotyków niż zwierzętom gospodarskim w Zjednoczonym Królestwie; podkreśla w związku z tym znaczenie kontroli przywozu mięsa do UE;
125. wzywa Komisję, by w umowach handlowych propagowała unijne normy i instrumenty zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz by poruszała problem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe na forum WTO; zauważa, że podawania antybiotyków jako stymulatorów wzrostu u zwierząt służących do produkcji żywności zakazano w UE w 2006 r., ale w krajach spoza UE nadal można dodawać antybiotyki do pasz jako stymulatory wzrostu; wzywa Komisję, by do umów o wolnym handlu włączała klauzulę, zgodnie z którą żywność przywożona z państw trzecich nie może być produkowana z wykorzystaniem antybiotyków jako stymulatorów wzrostu, w celu zapewnienia równych szans europejskiej hodowli bydła i akwakulturze oraz w celu złagodzenia problemu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; zachęca Komisję, by wprowadziła zakaz przywozu z państw trzecich wszelkich środków spożywczych pochodzących od zwierząt leczonych za pomocą antybiotyków lub grup antybiotyków zastrzeżonych w UE do leczenia niektórych infekcji u ludzi;
126. wzywa Komisję i państwa członkowskie do bardziej zdecydowanego zwalczania nielegalnych praktyk w produkcji środków przeciwdrobnoustrojowych, handlu nimi, ich stosowaniu i unieszkodliwianiu; podkreśla, że podmioty zaangażowane w cykl życia środków przeciwdrobnoustrojowych muszą ponosić odpowiedzialność za swoje działania;
127. odnotowuje wpływ powszechności i przystępności cenowej istniejących antybiotyków oraz szerokiego dostępu do nich; uważa, że ukierunkowane leczenie z wykorzystaniem konkretnych antybiotyków powinno być dostępne dla wszystkich, by zapobiegać niewłaściwemu stosowaniu nieodpowiednich antybiotyków oraz nadużywaniu antybiotyków o szerokim spektrum działania; wzywa Komisję i państwa członkowskie do bardziej zdecydowanego zwalczania sprzedaży dużych partii środków przeciwdrobnoustrojowych po cenach dumpingowych, zwłaszcza jeśli chodzi o przeznaczone dla ludzi antybiotyki o krytycznym znaczeniu;
128. apeluje o kompleksowe kontrole producentów antybiotyków w celu dostosowania okresów karencji do realiów, aby zagwarantować brak antybiotyków w środkach spożywczych;
129. wzywa Komisję do stałego zwracania uwagi na forach politycznych i do działań na rzecz zaangażowania na wysokim szczeblu w przeciwdziałanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w tym na forum ONZ, G7 i G20; podkreśla, że europejskie instytucje naukowe, takie jak ECDC, mogą pokierować badaniami na szczeblu globalnym; wzywa Komisję, by propagowała współpracę między UE a organizacjami międzynarodowymi, w tym WHO, Organizacją Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) i Światową Organizacją Zdrowia Zwierząt (OIE); z zadowoleniem przyjmuje wydaną w styczniu 2016 r. na Światowym Forum Gospodarczym w Davos deklarację w sprawie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w której przedstawiciele przemysłu farmaceutycznego, biotechnologii i diagnostyki wezwali do wspólnych działań na rzecz stworzenia zrównoważonego i przewidywalnego rynku antybiotyków, szczepionek i narzędzi diagnostycznych, zwiększającego ochronę nowych i istniejących metod leczenia;
130. wzywa do wspierania i doskonalenia metod produkcji opartych na agroekologii oraz do przechodzenia na takie metody;
º
º º
131. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, Europejskiej Agencji Leków, Europejskiej Agencji Chemikaliów, Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności, Europejskiej Agencji Środowiska, Światowej Organizacji Zdrowia i Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt.
- [1] Europejska Federacja Lekarzy Weterynarii, „Antimicrobial use in food-producing animals: Replies to EFSA/EMA questions on the use of antimicrobials in food-producing animals in EU and possible measures to reduce antimicrobial use”, 2016.
- [2] Dz.U. C 353 z 27.9.2016, s. 12.
- [3] Dz.U. C 434 z 23.12.2015, s. 49.
- [4] Dz.U. L 293 z 5.11.2013, s. 1.
- [5] Dz.U. C 366 z 27.10.2017, s. 149.
- [6] https://ec.europa.eu/info/consultations/public-consultation-pharmaceuticals-environment_en#add-info
- [7] Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0061.
- [8] http://www.efsa.europa.eu/en/press/news/180227
- [9] https://ecdc.europa.eu/sites/portal/files/media/en/publications/Publications/healthcare-associated-infections-antimicrobial-use-PPS.pdf
- [10] EFSA, ECDC, The European Union Summary report on antimicrobial resistance in zoonotic and indicator bacteria from human, animal and food in 2014, 2016.
- [11] Światowa Organizacja Zdrowia, Światowe wytyczne dotyczące profilaktyki zakażeń miejsca operowanego (2016 r.), dostępne na stronie internetowej: http://www.who.int/gpsc/ssi-guidelines/en/
- [12] Celsus Academie voor Betaalbare Zorg, „Cost-effectiveness of policies to limit antimicrobial resistance in Dutch healthcare organisations”, styczeń 2016 r. Dostępny na stronie internetowej: https://goo.gl/wAeN3L
- [13] http://ec.europa.eu/health/ph_risk/committees/04_scenihr/docs/scenihr_o_021.pdf
- [14] Światowa Organizacja Zdrowia, Światowe wytyczne dotyczące profilaktyki zakażeń miejsca operowanego (2016 r.), dostępne na stronie internetowej: http://www.who.int/gpsc/ssi-guidelines/en/
- [15] https://amr-review.org/sites/default/files/160525_Final%20paper_with%20cover.pdf
- [16] http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.2903/j.efsa.2018.5182/epdf
- [17] http://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2016/06/17/epsco-conclusions-antimicrobial-resistance/
- [18] http://www.ema.europa.eu/ema/index.jsp?curl=pages/news_and_events/news/2017/10/news_detail_002827.jsp&mid=WC0b01ac058004d5c1
- [19] http://ec.europa.eu/food/audits-analysis/audit_reports/index.cfm
- [20] Art. 8 lit. c) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/39/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. zmieniającej dyrektywy 2000/60/WE i 2008/105/WE w zakresie substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 226 z 24.8.2013, s. 1).
- [21] Takiego jak podejście opracowane w Niderlandach przez Ministerstwo Infrastruktury i Gospodarki Wodnej, RIVM, sektor wodny i organy ds. infrastruktury wodnej.
- [22] Art. 78 przyszłego rozporządzenia w sprawie weterynaryjnych produktów leczniczych.
- [23] Komisja Europejska, Europejski plan działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, czerwiec 2017 r., s. 10.
- [24] Tamże, s. 12.
- [25] Tamże, s. 15.
- [26] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (Dz.U. L 334 z 17.12.2010, s. 17).
- [27] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 549), dotyczące wykonania przepisów dyrektywy Rady 98/58/WE z dnia 20 lipca 1998 r. dotyczącej ochrony zwierząt gospodarskich (Dz.U. L 221 z 8.8.1998, s. 23), dyrektywy Rady 91/630/EWG z dnia 19 listopada 1991 r. ustanawiającej minimalne normy ochrony świń (Dz.U. L 340 z 11.12.1991, s. 33) oraz dyrektywy Rady 91/629/EWG z dnia 19 listopada 1991 r. ustanawiającej minimalne normy ochrony cieląt (Dz.U. L 340 z 11.12.1991, s. 28).
- [28] https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/animals/docs/aw_other_aspects_labelling_ip-09-1610_en.pdf
- [29] Mevius, D. et al., „ESBL-Attribution-Analysis (ESBLAT). Searching for the sources of antimicrobial resistance in humans”, 2018 r. Dostępne na stronie internetowej: http://www.1health4food.nl/esblat
- [30] Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności: https://ecdc.europa.eu/sites/portal/files/media/en/publications/Publications/antimicrobial-resistance-zoonotic-bacteria-humans-animals-food-EU-summary-report-2014.pdf
- [31] http://www.thelancet.com/pdfs/journals/lanplh/PIIS2542-5196(17)30141-9.pdf
- [32] Mevius, D. et al., „ESBL-Attribution-Analysis (ESBLAT). Searching for the sources of antimicrobial resistance in humans”, 2018 r. Dostępne na stronie internetowej: http://www.1health4food.nl/esblat
- [33] http://www.imi.europa.eu/content/nd4bb
- [34] http://www.jpiamr.eu
- [35] Pamer, E. G. „Resurrecting the Intestinal Microbiota to Combat Antibiotic-Resistant Pathogens”, Science, tom 352 nr 6285, 2016 r., s. 535–538.
- [36] http://www.wipo.int/publications/en/details.jsp?id=4197
- [37] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 536/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie badań klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi oraz uchylenia dyrektywy 2001/20/WE (Dz.U. L 158 z 27.5.2014, s. 1).
- [38] Rozporządzenie (WE) nr 141/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie sierocych produktów leczniczych (Dz.U. L 18 z 22.1.2000, s. 1).
- [39] http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2017/bacteria-antibiotics-needed/en/
- [40] https://amr-review.org/sites/default/files/160518_Final%20paper_with%20cover.pdf
- [41] http://www.who.int/foodsafety/areas_work/antimicrobial-resistance/cia_guidelines/en/
UZASADNIENIE
Zgodnie z definicją „oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe” oznacza oporność na produkty lecznicze stosowane w leczeniu zakażeń wywołanych nie tylko przez bakterie, ale również inne drobnoustroje, takie jak pasożyty, wirusy i grzyby.
Odkąd w latach 40. XX wieku antybiotyki, zwłaszcza penicylina, weszły do powszechnego użytku, stały się głównym filarem współczesnej medycyny. Obecnie antybiotyki odgrywają kluczową rolę w leczeniu zakażeń bakteryjnych u ludzi i zwierząt. Skuteczne leczenie zakażeń wywoływanych przez oporne bakterie staje się jednak coraz trudniejsze. Jeżeli wkrótce nie podejmiemy stanowczych działań, grozi nam powrót do czasów sprzed antybiotyków i penicyliny. Może to doprowadzić do sytuacji, w której na przykład wzrośnie śmiertelność z powodu zapalenia płuc, rutynowe operacje będą bardziej ryzykowne, a leczenie osłabiające układ odpornościowy, takie jak chemioterapia, będzie zbyt niebezpieczne dla pacjentów. Wówczas niezbędne będą długotrwałe i kosztowne terapie, generujące ogromne koszty dla systemu opieki zdrowotnej.
Problem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wymaga całościowego podejścia bazującego na inicjatywie „Jedno zdrowie”, aby zapewnić lepszą koordynację w dziedzinie zdrowia publicznego i weterynarii.
Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest co prawda naturalnym zjawiskiem, które rozwija się z biegiem czasu, jednak następujące czynniki mogą przyspieszyć jego postęp:
• niewłaściwe stosowanie (nieuzasadnione użycie i nadużywanie) antybiotyków, zarówno w leczeniu ludzi (na przykład w leczeniu zakażeń wirusowych, których antybiotyki nie zwalczają), jak i w hodowli zwierząt (do profilaktyki i wspomagania wzrostu);
• przenoszenie opornych bakterii przez zwierzęta na ludzi przez bezpośredni kontakt lub przez łańcuch pokarmowy i uwalnianie substancji przeciwdrobnoustrojowych do środowiska;
• nieodpowiedzialne usuwanie niewykorzystanych produktów leczniczych do wód gruntowych;
• brak nowych antybiotyków.
Ponadto istotne byłoby wspomaganie diagnostyki medycznej poprzez stosowanie szybkich testów diagnostycznych, które pozwalają w krótkim czasie ustalić, czy zapalenie ma podłoże wirusowe czy bakteryjne i czy zastosowanie antybiotyków jest uzasadnione. Obecnie szybkie testy diagnostyczne wymagają dalszego udoskonalenia i często są droższe niż same antybiotyki. Ich stosowanie stanowi duże obciążenie dla kas chorych, chociaż w perspektywie długoterminowej oporność na antybiotyki może generować znacznie wyższe koszty dla systemu opieki zdrowotnej.
Profilaktyka jest niewątpliwie lepsza niż stosowanie antybiotyków – wiele drobnoustrojów chorobotwórczych można zwalczać skutecznymi szczepionkami, które chronią każdą zaszczepioną osobę. Jednocześnie ochrona obejmuje całą społeczność, ponieważ zaszczepione jednostki nie przenoszą chorób na inne osoby.
Właściwe stosowanie antybiotyków można popularyzować poprzez szkolenia i kampanie informacyjne. Kwestię racjonalnego stosowania antybiotyków należy też uwzględnić w systemach kształcenia i szkolenia ustawicznego personelu medycznego. Należy również intensywniej informować społeczeństwo o wirusowym podłożu wielu chorób zakaźnych oraz o konieczności ostrożnego stosowania antybiotyków.
Ponadto potrzebne są modele gospodarcze, które stworzą zachęty do dalszych działań badawczych i rozwojowych, przy czym należy mieć na uwadze, że chodzi o przedsięwzięcia wymagające dużych nakładów finansowych.
Zadowolenie budzi fakt, że UE przeznaczyła już ponad miliard euro na badania nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe. Prace nad nowymi antybiotykami, takie jak projekt ATx201, są finansowane w ramach programu badań naukowych „Horyzont 2020”. Skuteczne zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe będzie wymagać dalszych inwestycji, ponieważ co roku w samej UE aż 25 tys. osób umiera na zakażenia wywołane przez drobnoustroje wielolekooporne. Na całym świecie z tego powodu umiera rocznie około 700 tys. osób (Review on antimicrobial resistance. Tackling drug-resistant infections globally [Internet]. Londyn: Wellcome Trust; 2014 r. http://www.who.int/bulletin/volumes/93/2/15-152710.pdf).
OPINIA Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (22.2.2018)
dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
w sprawie europejskiego planu działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
(2017/2254(INI))
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Lieve Wierinck
WSKAZÓWKI
Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii zwraca się do Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
A. mając na uwadze, że według prognoz do 2050 r. oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe może stać się przyczyną nawet 10 milionów zgonów rocznie, oraz mając na uwadze, że ponad 9 mln prognozowanych zgonów nastąpi poza UE, głównie w Azji i Afryce;
B. mając na uwadze, że koszt podjęcia globalnych działań w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wyniesie do 40 mld USD w ciągu dekady;
C. mając na uwadze, że w nadchodzących latach wzrosną wyzwania związane z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, a warunkiem skuteczności działań jest dokonywanie stałych, międzysektorowych inwestycji w prywatne i publiczne badania naukowe i innowacje, aby umożliwić opracowanie lepszych narzędzi, produktów i urządzeń, nowych metod leczenia i alternatywnego podejścia w oparciu o podejście „Jedno zdrowie”;
D. mając na uwadze, że w ramach piątego, szóstego i siódmego programu ramowego (5PR–7PR) zainwestowano ponad 1 miliard EUR w badania nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, a w ramach programu „Horyzont 2020” do tej pory zmobilizowano środki w łącznej kwocie przekraczającej 650 milionów EUR; mając na uwadze, że Komisja zobowiązała się zainwestować ponad 200 mln EUR w walkę z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe przez ostatnie 3 lata obowiązywania programu „Horyzont 2020”;
E. mając na uwadze, że różne instrumenty finansowe w ramach programu „Horyzont 2020” umożliwią realizowanie badań nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, w szczególności:– inicjatywa w zakresie leków innowacyjnych (ILI), koncentrująca się na wszystkich aspektach rozwoju antybiotyków, w tym na badaniach mechanizmów oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, poszukiwaniu i opracowywaniu leków oraz na aspekcie gospodarczym i aspekcie zarządzania, która realizuje siedem projektów badawczych w ramach programu ND4BB, o całkowitym budżecie wynoszącym ponad 600 mln EUR, obejmującym wkład finansowy Komisji i wsparcie rzeczowe przedsiębiorstw;
– Partnerstwo pomiędzy Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych, ukierunkowane na rozwój nowych i udoskonalonych leków, szczepionek, środków bakteriobójczych i diagnostyki do walki z HIV/AIDS, gruźlicą i malarią, w ramach którego realizowane są 32 projekty o wartości ponad 79 mln EUR;
– inicjatywa w zakresie wspólnego programowania badań nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, ukierunkowana na skonsolidowanie rozproszonych krajowych działań badawczych, w ramach której realizowane są projekty o wartości 55 mln EUR;
– Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERBN), finansująca projekty badawcze inspirowane przez naukowców lub oddolne projekty badawcze;
– instrument finansowy InnovFin stymulujący badania i rozwój w dziedzinie zwalczania chorób zakaźnych (Infectious Diseases Financial Facility – IDFF), przeznaczony dla projektów ściśle związanych z rynkiem, z którego jak dotąd udzielono siedem pożyczek o wartości 125 mln EUR;
– instrument MŚP i instrument Szybka ścieżka do innowacji (FTI), które wspierają MŚP w opracowywaniu nowatorskich rozwiązań i narzędzi służących do zapobiegania chorobom zakaźnym, ich diagnozowania i leczenia oraz do poprawy kontroli zakażeń, w ramach których realizowane jest 36 projektów dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe z budżetem w wysokości 33 mln EUR;
F. mając na uwadze, że skuteczność działań przeciwko wzrostowi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe zależy od ograniczenia nadmiernego i niewłaściwego stosowania antybiotyków u ludzi, zwierząt i w środowisku naturalnym, które to ograniczenie należy uczynić najważniejszym priorytetem;
G. mając na uwadze, że skuteczne działania przeciwko wzrostowi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe powinny stanowić element szerzej zakrojonej inicjatywy międzynarodowej z udziałem jak największej liczby instytucji międzynarodowych, agencji i ekspertów, a także sektora prywatnego;
H. mając na uwadze, że skuteczność działań zależy przede wszystkim od zwiększenia wiedzy na temat zagrożeń i od racjonalnego stosowania istniejących środków przeciwdrobnoustrojowych; mając na uwadze, że szczepienia są skutecznym sposobem zapobiegania zakażeniom, które wymagałyby leczenia środkami przeciwdrobnoustrojowymi, a zatem ograniczają rozwój oporności;
I. mając na uwadze, że do lat 60-ych XX w. opracowano ponad 20 nowych klas antybiotyków, ale od tamtego czasu powstała tylko jedna nowa klasa antybiotyków mimo rozprzestrzeniania się i rozwoju nowych opornych bakterii; mając ponadto na uwadze, że istnieją wyraźne dowody oporności na nowe środki w ramach istniejących klas antybiotyków;
J. mając na uwadze, że w „Konkluzjach Rady w sprawie następnych kroków w dziedzinie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w ramach podejścia «Jedno zdrowie»”[1] zawarto apel do Komisji i państw członkowskich o dostosowanie – w ramach sieci „Jedno zdrowie” w odniesieniu do oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe – programów badań strategicznych w ramach istniejących inicjatyw UE w dziedzinie badań naukowych i rozwoju dotyczących nowych antybiotyków, alternatyw i diagnostyki;
K. mając na uwadze, że deklaracja polityczna poparta przez szefów państw podczas Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku we wrześniu 2016 r. i globalny plan działania z maja 2015 r. zasygnalizowały światowe zobowiązanie do przyjęcia szeroko zakrojonego, skoordynowanego podejścia w celu rozwiązania problemów leżących u podstaw oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w wielu sektorach;
L. mając na uwadze, że w styczniu 2016 r. ponad 100 przedsiębiorstw podpisało deklarację z Davos wzywającą do podjęcia wspólnych działań na rzecz stworzenia zrównoważonego i przewidywalnego rynku antybiotyków, szczepionek i diagnostyki, który wzmacnia ochronę nowych i istniejących terapii;
M. mając na uwadze pozytywne efekty zewnętrzne nowych środków przeciwdrobnoustrojowych dla zdrowia publicznego i nauki;
N. mając na uwadze odnoszące sukcesy programy, które rozszerzyły dostęp do leków na HIV, gruźlicę i malarię w skali globalnej;
O. mając na uwadze, że zakażenia szpitalne stanowią istotne zagrożenie dla zachowania i zagwarantowania podstawowej opieki zdrowotnej na świecie;
1. podkreśla potrzebę zwiększenia funduszy na badania naukowe i innowacje przy zastosowaniu podejścia międzysektorowego i interdyscyplinarnego w dziedzinie epidemiologii i immunologii w odniesieniu do patogenów opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz zakażeń związanych z opieką zdrowotną, nowych mechanizmów oporności na leki przeciwdrobnoustrojowe, opracowywania nowych szybkich środków diagnostycznych i profilaktycznych, w tym szczepionek, oraz technologii i technik w zakresie podawania leków; podkreśla konieczność zarządzania środkami przeciwdrobnoustrojowymi w celu upowszechnienia wypisywania recept w oparciu o dowody naukowe; apeluje o dalsze dowody naukowe i ostrożne zbadanie możliwości stosowania leków poza wskazaniami rejestracyjnymi oraz alternatywnych lub uzupełniających metod leczenia oporności na leki przeciwdrobnoustrojowe, takich jak terapia fagowa;
2 podkreśla pilną potrzebę dogłębnych badań nad wpływem obecności substancji przeciwdrobnoustrojowych w roślinach spożywczych i paszach na rozwój oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i środowisko drobnoustrojów w glebie;
3. dostrzega niedociągnięcia i ograniczone korzyści, jakie przynosi tradycyjny model biznesowy stosowany przez branżę podczas opracowywania nowych antybiotyków; wzywa do opracowania różnych zachęt typu „push” i „pull” stymulujących tworzenie nowych produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz do wynalezienia i wprowadzenia nowych metod leczenia; uważa, że zachęty dla branży mają znaczenie wtedy, gdy są trwałe w dłuższej perspektywie, odzwierciedlają realne potrzeby, stymulują inwestycje w całym cyklu rozwoju produktu i całym cyklu jego życia, są ukierunkowane na kluczowe priorytety w dziedzinie zdrowia publicznego, wspierają odpowiednie zastosowania lecznicze oraz kierują się zasadą przystępności, skuteczności i wydajności; wzywa Komisję do pilnego przedstawienia analizy i przeglądu obecnych modeli zachęt do badań i innowacji w tej dziedzinie; stwierdza, że stosowanie środków motywujących branżę można ulepszyć za pomocą modelu transferowalnej wyłączności rynkowej, oraz apeluje do Komisji o ocenę skutków stosowania tego modelu; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy, które testują alternatywne modele biznesowe służące promowaniu badań i innowacji i zachęcaniu do nich;
4. wyraża pilną potrzebę wspierania partnerstw w UE i poza nią w celu zwiększenia wymiany najlepszych praktyk, w tym w obszarze ograniczania zbyt częstego i niewłaściwego stosowania antybiotyków, i w celu podniesienia poziomu wiedzy na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; podkreśla rolę Komisji w zakresie monitorowania i koordynowania krajowych planów i strategii zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
5. wzywa Komisję do włączenia „misji dotyczącej oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe” do przyszłego dziewiątego programu ramowego przy zastosowania podejścia międzysektorowego i interdyscyplinarnego;
6. dostrzega, że państwa członkowskie stosują różnorodne praktyki i podejścia do środków przeciwdrobnoustrojowych; podkreśla, że około jedna trzecia recept jest wydawana w ramach podstawowej opieki zdrowotnej; podkreśla w związku z tym konieczność stworzenia unijnego systemu gromadzenia danych, aby wspierać prawidłowe stosowanie wszystkich antybiotyków, zacieśnić współpracę i wymianę najlepszych praktyk między państwami członkowskimi, opracować oparte na dowodach naukowych wytyczne w sprawie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych i ich przepisywania przez przede wszystkim weterynarzy i lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, aby zwalczać ich nadużywanie oraz wspierać badania nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe;
7. podkreśla, że brak jest danych na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, jej wpływu na zdrowie oraz skutków społeczno-gospodarczych; podkreśla potrzebę usprawnienia procesu gromadzenia danych na poziomie systemowym w całej UE, w tym danych środowiskowych i dotyczących wypisywanych recept, a także potrzebę śledzenia tendencji, prawidłowości i zmian w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz szybkiego reagowania na nie; zwraca uwagę na wartość dodaną e-zdrowia i rozwój zindywidualizowanej opieki, cyfryzacji oraz dużych zbiorów danych, które stwarzają możliwość opracowania standardów, tworzenia zbiorów i kumulowania danych dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz sprzyjają holistycznemu podejściu do zwalczania tego zjawiska; wzywa do wzmocnienia krajowych systemów nadzorowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w krajach rozwijających się;
8. podkreśla systemowy charakter oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; popiera odnowione zobowiązanie Komisji do promowania działań i priorytetowej roli UE w zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w tym na poziomie międzynarodowym; podkreśla konieczność globalnego monitorowania stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych zgodnie z globalnym planem działania uzgodnionym przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia w 2015 r.; podkreśla także potrzebę zacieśnienia współpracy, na przykład w ramach G-7, G-20 i BRICS, w tym w zakresie badań naukowych i innowacji, a także rolę dyplomacji naukowej w zwiększaniu synergii i optymalizacji przydziału zasobów; apeluje o wspólny wysiłek w celu zajęcia się kwestią dostępu do antybiotyków, podobnie jak miało to miejsce w przypadku HIV, gruźlicy i malarii:
9. uważa, że potrzebne są różne modele współpracy oparte na impulsie pochodzącym z sektora publicznego i na zaangażowaniu branży; podkreśla znaczenie partnerstw publiczno-prywatnych oraz bliższej współpracy między sektorem publicznym, przemysłem, MŚP i naukowcami z publicznego sektora badawczego, na przykład w ramach specjalnie w tym celu utworzonych struktur do promowania innowacji i sprostania wyzwaniom naukowym związanym z tworzeniem nowych antybiotyków, szczepionek i diagnostyki do zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; zachęca do dalszego prowadzenia współpracy publiczno-prywatnej podobnej do prowadzonej w ramach programów ILI, ERA-NET, europejski system nadzorowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, ESAC-Net, CAESAR, JIACRA, PIRASAO, AMC, PRND i Partnerstwo pomiędzy Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych;
10. podkreśla znaczenie zwiększenia świadomości i wiedzy na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe przez skuteczną dezynfekcję, profilaktykę, kształcenie i szkolenie, w tym unijne kampanie informacyjne i ukierunkowane szkolenia dla pracowników służby zdrowia, farmaceutów, weterynarzy i hodowców zwierząt gospodarskich.
INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ OPINIODAWCZĄ
|
Data przyjęcia |
21.2.2018 |
|
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
52 1 4 |
|||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Zigmantas Balčytis, Bendt Bendtsen, Xabier Benito Ziluaga, José Blanco López, Jonathan Bullock, Cristian-Silviu Buşoi, Jerzy Buzek, Angelo Ciocca, Edward Czesak, Jakop Dalunde, Christian Ehler, Fredrick Federley, Ashley Fox, Adam Gierek, Theresa Griffin, Rebecca Harms, Hans-Olaf Henkel, Eva Kaili, Kaja Kallas, Barbara Kappel, Krišjānis Kariņš, Jeppe Kofod, Peter Kouroumbashev, Zdzisław Krasnodębski, Miapetra Kumpula-Natri, Christelle Lechevalier, Paloma López Bermejo, Edouard Martin, Nadine Morano, Dan Nica, Angelika Niebler, Morten Helveg Petersen, Miroslav Poche, Paul Rübig, Massimiliano Salini, Algirdas Saudargas, Sven Schulze, Neoklis Sylikiotis, Dario Tamburrano, Evžen Tošenovský, Vladimir Urutchev, Kathleen Van Brempt, Henna Virkkunen, Martina Werner, Lieve Wierinck, Hermann Winkler, Anna Záborská, Flavio Zanonato |
||||
|
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Cornelia Ernst, Gerben-Jan Gerbrandy, Françoise Grossetête, Werner Langen, Luděk Niedermayer, Dominique Riquet, Davor Škrlec |
||||
|
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
Jan Keller |
||||
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ
|
52 |
+ |
|
|
ALDE |
Fredrick Federley, Gerben-Jan Gerbrandy, Kaja Kallas, Morten Helveg Petersen, Dominique Riquet, Lieve Wierinck |
|
|
ECR |
Edward Czesak, Ashley Fox, Hans-Olaf Henkel, Zdzisław Krasnodębski, Evžen Tošenovský |
|
|
EFDD |
Dario Tamburrano |
|
|
ENF |
Angelo Ciocca, Barbara Kappel, Christelle Lechevalier |
|
|
PPE |
Bendt Bendtsen, Cristian-Silviu Buşoi, Jerzy Buzek, Christian Ehler, Françoise Grossetête, Krišjānis Kariņš, Werner Langen, Nadine Morano, Angelika Niebler, Luděk Niedermayer, Paul Rübig, Massimiliano Salini, Algirdas Saudargas, Sven Schulze, Vladimir Urutchev, Henna Virkkunen, Hermann Winkler, Anna Záborská |
|
|
S&D |
Zigmantas Balčytis, José Blanco López, Adam Gierek, Theresa Griffin, Eva Kaili, Jan Keller, Jeppe Kofod, Peter Kouroumbashev, Miapetra Kumpula-Natri, Edouard Martin, Dan Nica, Miroslav Poche, Kathleen Van Brempt, Martina Werner, Flavio Zanonato, Carlos Zorrinho |
|
|
VERTS/ALE |
Jakop Dalunde, Rebecca Harms, Davor Škrlec |
|
|
1 |
- |
|
|
EFDD |
Jonathan Bullock |
|
|
4 |
0 |
|
|
GUE/NGL |
Xabier Benito Ziluaga, Cornelia Ernst, Paloma López Bermejo, Neoklis Sylikiotis |
|
Objaśnienie używanych znaków:
+ : za
- : przeciw
0 : wstrzymało się
- [1] Dz.U. C 269 z 23.7.2016, s. 26.
OPINIA Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (26.4.2018)
dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
w sprawie europejskiego planu działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
(2017/2254(INI))
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Matt Carthy
WSKAZÓWKI
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwraca się do Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
A. mając na uwadze, że celem podejścia „Jedno zdrowie” jest zachowanie skuteczności leczenia zakażeń u ludzi i u zwierząt, ograniczenie występowania i rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, a także szybsze opracowywanie nowych skutecznych środków przeciwdrobnoustrojowych i zwiększanie ich dostępności, zarówno w UE, jak i poza nią;
B. mając na uwadze, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi transgraniczne zagrożenie dla zdrowia, lecz sytuacja w dziedzinie tej oporności jest bardzo zróżnicowana w poszczególnych państwach członkowskich; mając w konsekwencji na uwadze, że powinnością Komisji jest rozpoznanie dziedzin o wysokiej europejskiej wartości dodanej i działanie w nich z zachowaniem granic kompetencji państw członkowskich, do których należy definiowanie kierunków polityki w zakresie zdrowia;
C. mając na uwadze, że środowisko może przyczyniać się do występowania i rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wśród zwierząt, w szczególności z uwagi na strumienie odpadów pochodzenia ludzkiego, zwierzęcego lub przemysłowego;
1. podkreśla, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest globalnym problemem zdrowotnym wymagającym zaangażowania i gotowości państw członkowskich współpracujących w obrębie UE i na poziomie międzynarodowym za pośrednictwem proaktywnych i skoordynowanych działań; podkreśla znaczenie przyjęcia całościowego podejścia do problemu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w ramach planu działania „Jedno zdrowie”, które zapewnia symultaniczność działań na szczeblu globalnym w zakresie zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt i środowiska; podkreśla w związku z tym znaczenie posiadania zharmonizowanych danych dotyczących stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w hodowli zwierząt; potwierdza, że potrzebna jest szeroko zakrojona, rzeczowa i ugruntowana naukowo dyskusja na ten temat;
2. przypomina niedawne wytyczne WHO[1] dotyczące stosowania istotnych z medycznego punktu widzenia środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, zalecające rolnikom i przemysłowi spożywczemu zaprzestanie rutynowego stosowania antybiotyków w celu pobudzenia wzrostu i zapobiegania chorobom u zdrowych zwierząt, aby uniknąć rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, i proponujące całkowity zakaz stosowania antybiotyków ostatniej szansy u zwierząt;
3. podkreśla, że rutynowe stosowanie niektórych z najsilniejszych antybiotyków jest obecnie powszechną praktyką w hodowli w niektórych krajach rozwijających się;
4. uważa, że nasza wiedza na temat rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe ze zwierząt gospodarskich na ludzi jest już dość duża, czego nie uwzględniono dobrze w planie działania; stwierdza, że w planie działania jedynie wzywa się do dalszych badań i do uzupełnienia luk w wiedzy w tej kwestii, co może ewentualnie skutkować odłożeniem w czasie bardzo potrzebnych działań;
5. apeluje do Komisji i państw członkowskich o ambitne i proaktywne podejście gwarantujące, by cele wyznaczone w ich planach działania zostały w pełni i skutecznie osiągnięte, oraz o dokładne monitorowanie uzyskanych rezultatów; apeluje następnie o umieszczenie w planach działania wymiernych (jasno określonych pod względem ilościowym lub jakościowym) celów, poziomów odniesienia oraz skutecznych środków do osiągnięcia tych celów; wzywa Komisję do wspierania państw członkowskich w opracowywaniu, ocenie i realizacji krajowych planów działania w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w tym w zakresie systemów monitorowania i nadzoru, także przez odpowiednie wsparcie i zachęty;
6. apeluje do Komisji i państw członkowskich o dokonanie rozróżnienia między zwierzętami gospodarskimi i zwierzętami domowymi, w szczególności podczas planowania rozwiązań służących monitorowaniu i ocenie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych oraz podczas projektowania środków odnoszących się do ich stosowania;
7. podkreśla, że we współpracy z weterynarzami opracowano zakrojone na szeroką skalę monitorowanie zużycia antybiotyków w rolnictwie, które szczegółowo dokumentuje i jeszcze bardziej usprawnia stosowanie antybiotyków; wyraża ubolewanie, że w medycynie człowieka jak dotąd nie istnieje porównywalny system;
8. apeluje o nowe rozwiązania legislacyjne (podstawowe akty prawne, prawo wtórne lub wytyczne Unii), które pomogą rolnikom ograniczyć stosowanie antybiotyków w hodowli zwierząt, tak by weterynaryjne produkty lecznicze były stosowane rozważnie i odpowiedzialnie; podkreśla, że takie rozwiązania legislacyjne, w tym bieżące i wzajemnie powiązane prace nad wnioskiem dotyczącym rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wytwarzania, wprowadzania na rynek i stosowania paszy leczniczej oraz uchylającego dyrektywę Rady 90/167/EWG (COM(2014)0556) oraz wnioskiem w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie weterynaryjnych produktów leczniczych (COM(2014)0558), muszą obejmować zastosowania profilaktyczne i gwarantować, że metafilaktyczne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych będzie dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach; podkreśla, że obciążenie administracyjne rolników należy ograniczyć do minimum;
9. apeluje, by ograniczenie stosowania antybiotyków było celem nie tylko hodowli zwierząt gospodarskich, lecz również całej weterynarii i medycyny człowieka; podkreśla, że uwzględniając opinie naukowe Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) i innych stosownych agencji Unii, jednym z celów określonych we wszystkich planach działania państw członkowskich powinno być zarezerwowanie wyłącznie dla ludzi określonych przez WHO środków przeciwdrobnoustrojowych o krytycznym znaczeniu; jest zatem zdania, że UE powinna zakazać stosowania w weterynarii antybiotyków, które mają krytyczne znaczenie dla medycyny człowieka; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę kilku państw członkowskich w sprawie zakazu stosowania u zwierząt gospodarskich antybiotyków „ostatniej szansy”, zwykle stosowanych w leczeniu ludzi;
10. podkreśla, że żywność jest jednym z możliwych nośników opornych bakterii ze zwierząt na człowieka, a ponadto bakterie lekooporne mogą krążyć w populacjach ludzi i zwierząt poprzez wodę i środowisko; stwierdza, że istnieje ryzyko zakażenia opornymi organizmami przez zanieczyszczone uprawy, na których zastosowano środki przeciwdrobnoustrojowe lub obornik, oraz spływy z gospodarstw do wód gruntowych; zaznacza, że w tym kontekście na rozprzestrzenianie się takich bakterii wpływają handel, podróże oraz migracja ludzi i zwierząt;
11. uważa, że aby ułatwić odpowiedzialne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych, bezwzględnie konieczna jest szybka, wiarygodna i skuteczna diagnostyka weterynaryjna, zarówno w celu rozpoznania przyczyny choroby, jak i przeprowadzenia badań wrażliwości na antybiotyki; jest zdania, że ułatwiłoby to stawianie prawidłowej diagnozy, umożliwiłoby ukierunkowane stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych, sprzyjałoby jak najrzadszemu stosowaniu środków przeciwdrobnoustrojowych o krytycznym znaczeniu, i w ten sposób zahamowałoby rozwój oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
12. popiera, jako minimum, reakcję Rady na projekt kodeksu praktyk Komisji Kodeksu Żywnościowego (Codex Alimentarius) w sprawie zminimalizowania i powstrzymania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz jego zasady 18 i 19 dotyczące odpowiedzialnego i ostrożnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych;
13. przypomina, że zła jakość produktów leczniczych i weterynaryjnych o niskim stężeniu składników aktywnych i/lub ich długotrwałe stosowanie sprzyja pojawianiu się opornych drobnoustrojów; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby udoskonaliły i opracowały przepisy gwarantujące jakość, bezpieczeństwo i skuteczność leków oraz ich stosowanie zgodnie z rygorystycznymi zasadami;
14. apeluje o dalsze działania z zakresu badań i rozwoju nowych środków przeciwdrobnoustrojowych lub nowych produktów alternatywnych służących do wzmocnienia naturalnej odporności na wczesnych i krytycznych etapach hodowli; podkreśla znaczenie globalnej koordynacji i współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, co zachęci do prowadzenia badań nad nowymi antybiotykami i alternatywnymi rozwiązaniami; zachęca ponadto do poszukiwania innych rozwiązań alternatywnych, w tym oszczędnych alternatyw, które będą się opierać na rozwoju bardziej zrównoważonej hodowli przyjaznej zwierzętom; stwierdza, że ciasnota i złe warunki przetrzymywania zwierząt sprzyjają stosowaniu dużej ilości antybiotyków; przypomina, że według badań zwierzęta w mniej intensywnych modelach rolnictwa odczuwają mniejszy stres, co oznacza, że w rezultacie ich układ odpornościowy jest mniej osłabiony;
15. zaznacza, że rozprzestrzenianie się środków przeciwdrobnoustrojowych i w konsekwencji oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w środowisku również stanowi przedmiot rosnącego zaniepokojenia i wymaga dalszych badań; podkreśla przede wszystkim pilną potrzebę dogłębnych badań nad wpływem substancji przeciwdrobnoustrojowych w uprawach roślin spożywczych i paszach na środowisko drobnoustrojów w glebie i ekosystemach wodnych, a także nad usuwaniem gnojowicy i ścieków;
16. uważa, że aby stymulować badania nad nowymi środkami przeciwdrobnoustrojowymi, potrzebne są zachęty, w tym dłuższe okresy ochrony dokumentacji technicznej dotyczącej nowych leków, komercyjna ochrona innowacyjnych substancji czynnych oraz ochrona znacznych inwestycji w dane generowane w celu udoskonalenia istniejącego produktu przeciwdrobnoustrojowego lub utrzymania go na rynku;
17. podkreśla w związku z powyższym, że obecne ramy innowacji nie pozwalają na skuteczne pobudzanie badań i rozwoju w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, i wzywa do dostosowania i harmonizacji zasad własności intelektualnej na szczeblu europejskim, przede wszystkim w celu lepszego dostosowania okresu ochrony do okresu, na który złożono wniosek dotyczący innowacyjnego produktu leczniczego;
18. podkreśla rolę, jaką usługi doradztwa rolniczego mogą odgrywać w promowaniu zrównoważonych praktyk zarządzania gospodarstwami;
19. podkreśla znaczenie skutecznej oceny ryzyka dla środowiska w procesie zatwierdzania nowych i istniejących leków weterynaryjnych o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych, w szczególności w odniesieniu do punktów końcowych substancji przeciwdrobnoustrojowych w szerszym środowisku;
20. podkreśla wartość rozwiązań prewencyjnych, takich jak szczepionki, w zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; stwierdza, że z europejskiego planu działania „Jedno zdrowie” na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wynika, że immunizacja poprzez szczepienie stanowi opłacalną formę interwencji w walce z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe; zaleca włączenie celów dotyczących szczepień zapewniających odporność na całe życie jako elementu krajowych planów działania w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
21. zaznacza, że w świetle zmniejszonej skuteczności niektórych antybiotyków szybkie badania diagnostyczne mogą pomóc pracownikom służby zdrowia w zapewnieniu ukierunkowanych i skutecznych opcji leczenia jako realnej alternatywy dla stosowania antybiotyków u ludzi;
22. uważa, że wymóg umieszczenia wzmianki o stosowaniu antybiotyków na etykiecie zwiększyłby wiedzę konsumentów i pomógłby im w dokonywaniu bardziej świadomych wyborów; zwraca uwagę, że oznaczanie produktów jako „wolnych od antybiotyków” mogłoby również zachęcać rolników do rezygnacji z leczenia antybiotykiem w przypadku, gdy zwierzę może tego potrzebować, z obawy przed ekonomicznymi kosztami utraty możliwości sprzedaży mięsa;
23. podkreśla, że zapobieganie chorobom musi stanowić pierwszy krok na drodze ku prawodawstwu i innym rozwiązaniom służącym zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w rolnictwie, aby zagwarantować wysokie standardy dobrostanu zwierząt, jak również zmniejszyć zapotrzebowanie na stosowanie antybiotyków; podkreśla, że sektor hodowli zwierząt powinien skupić się na zapobieganiu chorobom i na dobrostanie zwierząt przez odpowiednią higienę, odpowiednie warunki przetrzymywania zwierząt i odpowiednie warunki hodowli, a także rygorystyczne środki z zakresu bezpieczeństwa biologicznego; domaga się, aby nigdy nie kompensowano antybiotykami nieodpowiedniej higieny i niewłaściwej hodowli zwierząt; podkreśla znaczenie wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi oraz koordynacji tej wymiany przez Komisję;
24. przypomina o środkach zapobiegawczych, które należy stosować przed podjęciem leczenia środkami przeciwdrobnoustrojowymi całych grup (metafilaktyka) zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność:
– wykorzystywanie zdrowego materiału hodowlanego, który rośnie w naturalny sposób w warunkach odpowiedniej różnorodności genetycznej,
– warunki, które uwzględniają potrzeby behawioralne danego gatunku, w tym społeczne interakcje i hierarchie,
– zagęszczenie hodowli, które nie zwiększa ryzyka przenoszenia chorób,
– odizolowanie zwierząt chorych od reszty grupy,
– (w odniesieniu do kurcząt i mniejszych zwierząt) podział stad na mniejsze, fizycznie oddzielone grupy,
– wdrożenie obowiązujących już przepisów w sprawie dobrostanu zwierząt zgodnie z zasadą wzajemnej zgodności, określonych w wymogach podstawowych w zakresie zarządzania 11, 12, 13, o których mowa w załączniku II do rozporządzenia nr 1306/2013[2];
25. uważa, że trzeba wspierać odpowiednie finansowanie inwestycji w gospodarstwach, takich jak poprawa jakości zabudowań gospodarskich, wentylacja, czyszczenie, dezynfekcja, szczepienia i ochrona biologiczna, i nie powinno się go zmniejszać w przyszłej WPR; podkreśla, że do zmniejszenia częstości występowania zakażeń przyczyniają sięskuteczne środki sanitarne, środki higieny i zapobieganie infekcjom; dostrzega, że w tym zakresie dużą rolę odgrywa świadomość wagi dobrostanu zwierząt, zdrowia zwierząt i bezpieczeństwa żywności wśród hodowców; zwraca uwagę na znaczenie propagowania i stosowania dobrych praktyk na wszystkich etapach produkcji i przetwarzania produktów spożywczych;
26. zauważa, żeniektóre środki ochrony roślin mogą również posiadać właściwości przeciwdrobnoustrojowe, które wpływają na rozprzestrzenianie się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; wzywa do dalszych badań nad ewentualnym związkiem między narażeniem na dostępne w handlu formy użytkowe pestycydów a rozwiniętą opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe;
27. podkreśla, żebadania prowadzą do wniosku[3], iż narażenie na herbicydy i ich komercyjne preparaty w stężeniach porównywalnych z tymi związanymi z typowymi dawkami stosowanymi na polach uprawnych może powodować tolerancję na antybiotyki u bakterii zjadliwych;
28. dostrzega, że herbicydy są rutynowo badane pod kątem toksyczności, ale nie pod kątem subletalnego oddziaływania na drobnoustroje, i podkreśla, z powyżej wspomnianych przyczyn, że ważne jest rozważenie rutynowego prowadzenia takich badań;
29. proponuje, aby wszelkie zezwolenia na uprawę zmodyfikowaną genetycznie odporną na herbicydy (na której przypuszczalnie zastosowano herbicyd, który dana uprawa toleruje) w pełni uwzględniały zasadę ostrożności w odniesieniu do wskazania istniejącego związku między stosowaniem herbicydów a opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, oraz by w przypadku każdego zezwolenia istniały przekonujące dowody naukowe potwierdzające, że można wykluczyć takie ryzyko;
30. wzywa Komisję do wprowadzenia ograniczeń w transporcie żywych zwierząt ze stref, w których przy pomocy obecnego systemu monitorowania stwierdzono występowanie szczepów bakterii opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe;
31. podkreśla, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest problemem wieloczynnikowym, i wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do promowania współpracy między lekarzami weterynarii, zainteresowanymi stronami z sektora rolnego i innymi pracownikami służby zdrowia w walce z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe; podkreśla kluczową rolę programów kształcenia i szkolenia oraz kampanii uświadamiających opartych na najnowszych osiągnięciach naukowych w ostrzeganiu rolników, weterynarzy, innych osób zawodowo zajmujących się hodowlą i właścicieli zwierząt domowych przed niebezpieczeństwami związanymi z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe; apeluje o udostępnienie rolnikom i innym podmiotom zaangażowanym w hodowlę funduszy na podnoszenie świadomości na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i ostrożne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w medycynie weterynaryjnej, tak aby mogli stosować środki przeciwdrobnoustrojowe tylko gdy są konieczne, a nie systematycznie jako środek zapobiegawczy; podkreśla ważną wiedzę fachową lekarzy weterynarii, która przyczynia się do podnoszenia świadomości na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
32. zauważa, że również agencje UE potwierdzają istnienie korelacji między stwierdzoną opornością na antybiotyki u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność (np. brojlerów), a znacznym odsetkiem zakażeń bakteryjnych u ludzi, które są skutkiem obróbki, przygotowywania i spożycia mięsa tych zwierząt[4];
33. podkreśla, że badania pokazują, iż interwencje ograniczające stosowanie antybiotyków u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, wiążą się ze zmniejszeniem obecności bakterii opornych na antybiotyki u tych zwierząt[5];
34. podkreśla, że należy zmienić kulturę korporacyjną panującą wśród niektórych producentów weterynaryjnych produktów leczniczych i współpracować z wszystkimi zaangażowanymi stronami, w tym producentami weterynaryjnych produktów leczniczych, aby zachęcać do odpowiedzialnego stosowania w hodowli antybiotyków lub produktów stanowiących alternatywę dla środków przeciwdrobnoustrojowych (takich jak probiotyki lub szczepionki); podkreśla także, że weterynarze nie powinni być zachęcani do przepisywania, promowania i dostarczania niektórych leków; podkreśla, że podstawowym czynnikiem warunkującym sukces jest zapewnienie, by antybiotyki były dostępne wyłącznie na receptę, jak również odpowiedzialność specjalistów z różnych sektorów oraz współpraca lekarzy weterynarii z hodowcami zwierząt gospodarskich;
35. wzywa w szczególności Komisję do opracowania zasad zharmonizowanego monitorowania sprzedaży i konsumpcji weterynaryjnych środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt udomowionych, które zobowiążą państwa członkowskie do zgłaszania Europejskiej Agencji Leków (EMA) odpowiednich i porównywalnych danych dotyczących sprzedaży i konsumpcji przeciwdrobnoustrojowych leków weterynaryjnych, tak aby umożliwić porównanie między poszczególnymi krajami i zidentyfikowanie najlepszych praktyk na poziomie krajowym; uważa, że należy regularnie przeprowadzać kontrole w celu sprawdzenia skuteczności; podkreśla potrzebę zajęcia się kwestią nielegalnej sprzedaży środków przeciwdrobnoustrojowych i zwiększenia świadomości skutków takiej sprzedaży dla zdrowia publicznego;
36. podkreśla konieczność synergii między podejściem „Jedno zdrowie” i istniejącymi danymi z nadzoru środowiskowego, w szczególności uzyskanymi w ramach monitorowania wykazu kontrolnego na podstawie ramowej dyrektywy wodnej w celu poprawy dostępnej wiedzy na temat występowania i rozprzestrzeniania się środków przeciwdrobnoustrojowych w środowisku;
37. odnotowuje, że od 2006 r. w UE zabronione jest stosowanie antybiotyków jako stymulatorów wzrostu u zwierząt służących do produkcji żywności; apeluje do Komisji o egzekwowanie tego zakazu w ramach zasady warunkowości w umowach o wolnym handlu w odniesieniu do całości importu żywności z państw trzecich z myślą o zapewnieniu wszystkim równych szans; apeluje, by zakaz ten został rozszerzony i transponowany do całości prawa międzynarodowego mogącego mieć zastosowanie do stosowania antybiotyków u zwierząt (w ramach Kodeksu Żywnościowego, przepisów WHO, Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE), Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) itd.); ponadto wzywa Komisję do zachęcania partnerów, aby dostosowali swoje cele w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i przyjęli na swoich terytoriach rozwiązania oparte na najlepszych praktykach, stosowane w UE, w tym dzięki włączeniu do umów o wolnym handlu klauzul wzajemnego stosowania;
38. wzywa organy sanitarne do prowadzenia kompleksowych kontroli w celu zapobiegania nielegalnemu stosowaniu tych środków w Unii Europejskiej;
39. postuluje, by kwestię tę uwzględniono w przyszłym porozumieniu handlowym z Wielką Brytanią po jej wyjściu z UE, oraz by niezbędnym warunkiem tego porozumienia było stosowanie przez Zjednoczone Królestwo nowych uregulowań UE w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, z myślą o ochronie konsumentów i pracowników zarówno w UE, jak i w Zjednoczonym Królestwie;
40. zwraca uwagę, że zwierzętom gospodarskim hodowanym w USA do celów produkcji żywności podaje się pięć razy więcej antybiotyków niż zwierzętom gospodarskim w Zjednoczonym Królestwie; w związku z tym podkreśla znaczenie objęcia kontrolami importu mięsa do UE;
41. wzywa Komisję i państwa członkowskie do podniesienia kwestii oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe na najwyższym szczeblu politycznym, w tym na forum ONZ i na innych forach międzynarodowych, z zamiarem osiągnięcia ambitnych rezultatów; podkreśla, że w kontekście podejścia „Jedno zdrowie” i w dążeniu do korzyści zdrowotnych ludzi i zwierząt na całym świecie zasadnicze znaczenie ma współpraca międzynarodowa obejmująca wymianę informacji, wiedzy i najlepszych praktyk w dziedzinie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz że zdecydowane działanie i kompleksowa legislacja muszą zagwarantować równowagę pomiędzy zdrowiem ludzi, zwierząt i środowiskiem; z zadowoleniem przyjmuje utworzenie sieci „Jedno zdrowie” w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, która ma na celu ułatwienie transgranicznej wymiany dobrych praktyk między służbą zdrowia i służbami weterynaryjnymi w państwach członkowskich, umożliwiając dzielenie się innowacyjnymi pomysłami i zwiększenie krajowych wysiłków na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
42. odsyła do globalnego planu działania w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, zatwierdzonego przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia na 68. posiedzeniu Światowego Zgromadzenia Zdrowia w maju 2015 r. w celu zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w tym oporności na antybiotyki (WHA68/2015/REC/1, załącznik 3);
43. wzywa do kompleksowego nadzorowania producentów antybiotyków w celu dostosowania okresów karencji do rzeczywistych warunków, aby zagwarantować brak zawartości antybiotyków w środkach spożywczych;
44. zwraca uwagę, że geny oporne na antybiotyki występują ogólnie w środowisku – w glebie, wodzie i w osadach; podkreśla, że oczyszczalnie ścieków są podstawowym źródłem genów opornych na antybiotyki w środowisku, a antybiotyki są uwalniane do ścieków przez gospodarstwa domowe, szpitale i przemysł; wzywa do systematycznego monitorowania antybiotyków i genów opornych na antybiotyki w oczyszczalniach ścieków, jak również do większych inwestycji w systemy filtrujące;
45. podkreśla, że hodowla o wysokim zagęszczeniu może skutkować niewłaściwym i rutynowym podawaniem antybiotyków w paszy dla zwierząt hodowlanych i drobiu w celu uzyskania szybszego wzrostu, a także powszechnym profilaktycznym stosowaniem antybiotyków, by zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób w wyniku ciasnoty, zamknięcia i stresujących warunków przetrzymywania zwierząt, wyłączających ich systemy odpornościowe, a także w celu zrekompensowania niehigienicznych warunków hodowli;
46. podkreśla, że według wspólnej opinii naukowej EMA i EFSA w sprawie środków na rzecz ograniczenia stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w hodowli zwierząt w Unii Europejskiej i skutków dla bezpieczeństwa żywności (RONAFA)[6] bezpieczna i odżywczo zbilansowana pasza to skuteczny środek zapobiegawczy, pomagający zwierzętom radzić sobie z patogenami dzięki poprawie ogólnego stanu zdrowia i dobrostanu zwierząt za sprawą specjalnych strategii żywienia, składu paszy, preparatów paszowych lub przetwarzania paszy;
47. wzywa do promowania i budowania potencjału metod produkcji opartych na agroekologii oraz do przechodzenia na stosowanie tych metod;
48. podkreśla, że bez zharmonizowanych i natychmiastowych działań w wymiarze globalnym świat będzie zmierzał w kierunku epoki „poantybiotykowej”, w której zwykłe zakażenia znów mogą być śmiertelne.
INFORMACJE O PRZYJĘCIU PRZEZ KOMISJĘ OPINIODAWCZĄ
|
Data przyjęcia |
24.4.2018 |
|
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
40 0 0 |
|||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Eric Andrieu, Daniel Buda, Nicola Caputo, Matt Carthy, Jacques Colombier, Michel Dantin, Paolo De Castro, Jean-Paul Denanot, Albert Deß, Jørn Dohrmann, Herbert Dorfmann, Norbert Erdős, Luke Ming Flanagan, Martin Häusling, Esther Herranz García, Ivan Jakovčić, Jarosław Kalinowski, Zbigniew Kuźmiuk, Norbert Lins, Philippe Loiseau, Mairead McGuinness, Giulia Moi, Ulrike Müller, Maria Noichl, Stanisław Ożóg, Laurenţiu Rebega, Bronis Ropė, Maria Lidia Senra Rodríguez, Czesław Adam Siekierski, Tibor Szanyi, Marc Tarabella, Maria Gabriela Zoană, Marco Zullo |
||||
|
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Bas Belder, Franc Bogovič, Jens Gieseke, Karin Kadenbach, Elsi Katainen, Momchil Nekov, Ivari Padar, Tom Vandenkendelaere, Thomas Waitz |
||||
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGOW KOMISJI OPINIODAWCZEJ
|
40 |
+ |
|
|
ALDE |
Ivan Jakovčić, Elsi Katainen, Ulrike Müller |
|
|
ECR |
Jørn Dohrmann, Zbigniew Kuźmiuk, Stanisław Ożóg, Laurenţiu Rebega |
|
|
EFDD |
Giulia Moi, Marco Zullo |
|
|
ENF |
Jacques Colombier, Philippe Loiseau |
|
|
GUE/NGL |
Matt Carthy, Luke Ming Flanagan, Maria Lidia Senra Rodríguez |
|
|
PPE |
Franc Bogovič, Daniel Buda, Michel Dantin, Albert Deß, Herbert Dorfmann, Norbert Erdős, Jens Gieseke, Esther Herranz García, Jarosław Kalinowski, Norbert Lins, Mairead McGuinness, Czesław Adam Siekierski, Tom Vandenkendelaere |
|
|
S&D |
Eric Andrieu, Nicola Caputo, Paolo De Castro, Karin Kadenbach, Momchil Nekov, Maria Noichl, Ivari Padar, Tibor Szanyi, Marc Tarabella, Maria Gabriela Zoană |
|
|
VERTS/ALE |
Martin Häusling, Bronis Ropė, Thomas Waitz |
|
|
0 |
- |
|
|
0 |
0 |
|
Objaśnienie używanych znaków:
+ : za
- : przeciw
0 : wstrzymało się
INFORMACJE O PRZYJĘCIU
PRZEZ KOMISJĘ PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWĄ
|
Data przyjęcia |
20.6.2018 |
|
|
|
|
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
62 0 0 |
|||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Marco Affronte, Margrete Auken, Pilar Ayuso, Zoltán Balczó, Simona Bonafè, Biljana Borzan, Paul Brannen, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Birgit Collin-Langen, Miriam Dalli, Mark Demesmaeker, Stefan Eck, Bas Eickhout, José Inácio Faria, Francesc Gambús, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Arne Gericke, Jens Gieseke, Julie Girling, Sylvie Goddyn, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, Jytte Guteland, György Hölvényi, Anneli Jäätteenmäki, Jean-François Jalkh, Benedek Jávor, Karin Kadenbach, Kateřina Konečná, Urszula Krupa, Giovanni La Via, Peter Liese, Lukas Mandl, Valentinas Mazuronis, Joëlle Mélin, Susanne Melior, Miroslav Mikolášik, Massimo Paolucci, Bolesław G. Piecha, Pavel Poc, John Procter, Frédérique Ries, Annie Schreijer-Pierik, Renate Sommer, Claudiu Ciprian Tănăsescu, Ivica Tolić, Estefanía Torres Martínez, Adina-Ioana Vălean, Jadwiga Wiśniewska, Damiano Zoffoli |
||||
|
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Herbert Dorfmann, Eleonora Evi, Eleonora Forenza, Jan Huitema, Peter Jahr, Norbert Lins, Christel Schaldemose, Bart Staes |
||||
|
Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
Clare Moody, Thomas Waitz |
||||
- [1] Wytyczne WHO dotyczące stosowania istotnych z medycznego punktu widzenia środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, ISBN: 978-92-4-155013-0.
- [2] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 549), stosujące przepisy ustanowione w dyrektywie 98/58/WE z dnia 20 lipca 1998 r. dotyczącej ochrony zwierząt hodowlanych (Dz.U. L 221 z 8.8.1998, s. 23); Dyrektywa Rady 91/630/EWG z dnia 19 listopada 1991 r. ustanawiająca minimalne normy ochrony świń (Dz.U. L 340 z 11.12.1991, s. 33); Dyrektywa Rady 91/629/EWG z dnia 19 listopada 1991 r. ustanawiająca minimalne normy ochrony cieląt (Dz.U. L 340 z 11.12.1991, s. 28).
- [3] Kurenbach, B. i in., mBio, tom 6, nr 2, 2015: „Sublethal exposure to commercial formulations of the herbicides dicamba, 2,4-dichlorophenoxyacetic acid, and glyphosate cause changes in antibiotic susceptibility in Escherichia coli and Salmonella enterica serovar Typhimurium” [Ekspozycja subletalna na stosowane komercyjnie formuły herbicydów dikamba, kwasu 2,4-dichlorofenoksyoctowego i glifosatu powoduje zmiany w podatności bakterii Escherichia coli i Salmonella enterica serovar Typhimurium na działanie antybiotyków]
- [4] Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności https://ecdc.europa.eu/sites/portal/files/media/en/publications/Publications/antimicrobial-resistance-zoonotic-bacteria-humans-animals-food-EU-summary-report-2014.pdf
- [5] http://www.thelancet.com/pdfs/journals/lanplh/PIIS2542-5196(17)30141-9.pdf
- [6] http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4666
GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGOW KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ
|
62 |
+ |
|
|
ALDE |
Gerben-Jan Gerbrandy, Jan Huitema, Anneli Jäätteenmäki, Valentinas Mazuronis, Frédérique Ries |
|
|
ECR |
Mark Demesmaeker, Arne Gericke, Urszula Krupa, Bolesław G. Piecha, John Procter, Jadwiga Wiśniewska |
|
|
EFDD |
Eleonora Evi |
|
|
ENF : |
Sylvie Goddyn, Jean-François Jalkh, Joëlle Mélin |
|
|
GUE/NGL |
Stefan Eck, Eleonora Forenza, Kateřina Konečná, Estefanía Torres Martínez |
|
|
NI |
Zoltán Balczó |
|
|
PPE |
Pilar Ayuso, Birgit Collin-Langen, Herbert Dorfmann, José Inácio Faria, Francesc Gambús, Elisabetta Gardini, Jens Gieseke, Julie Girling, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, György Hölvényi, Peter Jahr, Giovanni La Via, Peter Liese, Norbert Lins, Lukas Mandl, Miroslav Mikolášik, Annie Schreijer-Pierik, Renate Sommer, Ivica Tolić, Adina-Ioana Vălean |
|
|
S&D |
Simona Bonafè, Biljana Borzan, Paul Brannen, Soledad Cabezón Ruiz, Nessa Childers, Miriam Dalli, Jytte Guteland, Karin Kadenbach, Susanne Melior, Clare Moody, Massimo Paolucci, Pavel Poc, Christel Schaldemose, Claudiu Ciprian Tănăsescu, Damiano Zoffoli |
|
|
VERTS/ALE |
Marco Affronte, Margrete Auken, Bas Eickhout, Benedek Jávor, Bart Staes, Thomas Waitz |
|
|
0 |
- |
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
Objaśnienie używanych znaków:
+ : za
- : przeciw
0 : wstrzymało się