Setgħat leġiżlattivi
Kif jaħdem il-proċess leġiżlattiv?
Il-Parlament Ewropew għandu rwol essenzjali fit-teħid tad-deċiżjonijiet tal-UE bħala wieħed miż-żewġ koleġiżlaturi tal-UE flimkien mal-Kunsill.
Il-maġġoranza l-kbira tal-liġijiet Ewropej jiġu adottati b’mod konġunt mill-Parlament Ewropew u mill-Kunsill, wara proposta mill-Kummissjoni Ewropea. Il-proċedura hija magħrufa bħala l-proċedura leġiżlattiva ordinarja jew il-kodeċiżjoni.
F'xi każijiet, it-trattati Ewropej jipprevedu proċeduri leġiżlattivi speċjali, bħall-konsultazzjoni u l-approvazzjoni, fejn il-Parlament ma jkunx fuq l-istess livell tal-Kunsill bħal fil-proċedura leġiżlattiva ordinarja.
Il-ħidma tal-Parlament fuq test leġiżlattiv tibda meta jirċievi proposta mill-Kummissjoni Ewropea, li hija l-istituzzjoni li tagħti bidu għal-leġiżlazzjoni. Il-proposta tiġi riferuta lil kumitat u Membru tal-Parlament Ewropew jiġi assenjat biex ifassal rapport. Dan il-Membru huwa magħruf bħala rapporteur. Meta l-leġiżlazzjoni tindirizza kwistjonijiet ġenerali, jistgħu jinħatru korapporteurs minn kumitati differenti.
Wara dibattiti bejn ir-rappreżentanti tal-gruppi politiċi u konsultazzjonijiet biex jinstab kompromess, il-kumitat parlamentari jivvota dwar l-abbozz ta' rapport u, possibbilment, jemendah. Meta t-test ikun ġie rivedut u adottat fil-plenarja, il-Parlament ikun adotta l-pożizzjoni tiegħu.
Lorem ipsum dolor sit amet
Il-proċedura leġiżlattiva ordinarja tagħti l-istess setgħat ta’ tfassil tal-liġijiet lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea f’firxa wiesgħa ta’ oqsma (pereżempju, il-governanza ekonomika, l-immigrazzjoni, l-enerġija, it-trasport, l-ambjent u l-protezzjoni tal-konsumatur).
Il-proċedura ġiet introdotta bit-terminu kodeċiżjoni bit-Trattat ta' Maastricht (1992), u mbagħad ġiet estiża u saret aktar effettiva bit-Trattat ta' Amsterdam (1999).
Bit-Trattat ta' Liżbona (2009), il-proċedura leġiżlattiva ordinarja, kif ġiet msemmija mill-ġdid, saret il-proċedura leġiżlattiva ewlenija tas-sistema tat-teħid tad-deċiżjonijiet tal-UE.
Skont il-proċedura leġiżlattiva ordinarja, test leġiżlattiv jista' jgħaddi minn massimu ta' tliet qari fil-Parlament, u jista' jidħol fis-seħħ biss jekk il-Parlament u l-Kunsill jilħqu ftehim dwar il-formulazzjoni finali.
Fil-fatt, din il-proċedura tiżgura li l-Membri tal-Parlament Ewropew bħala r-rappreżentanti eletti direttament tal-Ewropej ikollhom is-setgħa li jsawru r-regoli tal-UE u jidderieġu l-politiki tal-UE f'konformità mal-aspettattivi tal-votanti tagħhom.
Proċeduri leġiżlattivi speċjali
Fil-bidu, it-Trattat ta' Ruma tal-1957 ta rwol konsultattiv lill-Parlament Ewropew fil-proċess leġiżlattiv; il-Kummissjoni kienet tipproponi u l-Kunsill kien jadotta leġiżlazzjoni.
L-introduzzjoni tal-kodeċiżjoni u l-estensjoni gradwali tal-prerogattivi tal-Parlament b'bidliet sussegwenti fit-trattati fissru li wħud mill-proċeduri leġiżlattivi li ntużaw b'mod wiesa' fil-passat issa japplikaw għal għadd limitat ta' każijiet.
Konsultazzjoni
Wara konsultazzjoni, il-Parlament Ewropew jista' japprova jew jirrifjuta proposta leġiżlattiva, jew jipproponi emendi għaliha.
Il-Kunsill mhuwiex legalment obbligat li jqis l-opinjoni tal-Parlament iżda, f'konformità mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, ma jridx jieħu deċiżjoni mingħajr ma jkun irċeviha.
Din il-proċedura issa tapplika għal oqsma leġiżlattivi bħall-eżenzjonijiet tas-suq intern u l-liġi tal-kompetizzjoni.
Kunsens
F'xi każijiet, it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea jew it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea jistipulaw li l-Parlament Ewropew għandu jagħti l-kunsens tiegħu għat-tlestija ta' proċedura.
Dan ifisser li l-Parlament jista' japprova jew jiċħad att propost, iżda ma jistax jemendah. Jekk il-Parlament ma jagħtix l-approvazzjoni tiegħu, l-att ma jistax jiġi adottat mill-Kunsill.
L-approvazzjoni tal-Parlament hija meħtieġa meta tkun qed tiġi adottata leġiżlazzjoni ġdida dwar il-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni.
L-istess japplika meta l-Kunsill jadotta miżuri f'oqsma fejn il-kompetenzi tal-UE ma ngħatawx b'mod espliċitu iżda huma meħtieġa biex jintlaħqu l-objettivi stabbiliti fit-trattati Ewropej - din hija magħrufa bħala l-klawżola ta' flessibbiltà skont l-Artikolu 352 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea.
Il-proċedura ta’ kunsens, li qabel kienet magħrufa bħala kunsens, tapplika wkoll għal xi skopijiet oħra minbarra l-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni. Il-Parlament Ewropew qed jintalab jagħti l-approvazzjoni tiegħu għal ftehimiet internazzjonali nnegozjati mill-Unjoni Ewropea, jew ftehimiet li jikkonċernaw l-adeżjoni jew il-ħruġ ta' pajjiż mill-UE.
Barra minn hekk, il-Parlament irid jagħti l-approvazzjoni tiegħu għal deċiżjonijiet tal-Kunsill skont l-Artikolu 7 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea li jistgħu jiddeterminaw li pajjiż tal-UE jinsab f'riskju ta' ksur serju tal-valuri tal-UE jew diġà jinsab fi ksur serju u persistenti tal-valuri tal-UE.
Atti ta' implimentazzjoni u atti delegati
Meta l-Parlament Ewropew u l-Kunsill jadottaw att leġiżlattiv, huma jistgħu jagħtu setgħat lill-Kummissjoni biex tadotta atti mhux leġiżlattivi relatati ma’ dak l-att leġiżlattiv.
Hemm żewġ tipi ta' atti mhux leġiżlattivi:
- atti ta' implimentazzjoni - fejn il-Kummissjoni għandha l-għan li toħloq kundizzjonijiet għall-implimentazzjoni uniformi tal-att leġiżlattiv fil-pajjiżi kollha tal-UE
- atti delegati - fejn il-Kummissjoni tkun awtorizzata tissupplimenta jew temenda xi elementi mhux essenzjali tal-att leġiżlattiv
Atti ta' implimentazzjoni
L-atti ta' implimentazzjoni jiġu ppreżentati lill-kumitati ta' esperti mill-pajjiżi tal-UE filwaqt li l-Parlament jinżamm infurmat matul il-proċedura u jżomm id-dritt tiegħu ta' skrutinju.
Abbażi ta' proposta mill-kumitat parlamentari responsabbli, il-Parlament jista' joġġezzjona, billi jiddikjara li l-abbozz ta' miżura ta' implimentazzjoni jeċċedi s-setgħat stabbiliti fl-att leġiżlattiv ikkonċernat jew mhuwiex konsistenti mal-liġi tal-UE f'aspetti oħra.
Il-Parlament jista' jitlob lill-Kummissjoni tirtira jew temenda l-miżuri jew tressaq proposta ġdida skont il-proċedura leġiżlattiva xierqa.
Atti delegati
L-atti delegati tipikament jintużaw meta xi elementi tal-att leġiżlattiv ikollhom jiġu adattati regolarment sabiex iqisu l-progress tekniku jew xjentifiku. Fil-prattika, il-Parlament u l-Kunsill jiddelegaw uħud mis-setgħat tagħhom bħala koleġiżlaturi, sabiex id-deċiżjonijiet jittieħdu malajr u b'mod effiċjenti.
Skont id-dispożizzjonijiet tal-att leġiżlattiv, il-Parlament jew il-Kunsill jistgħu jiddeċiedu li joġġezzjonaw għal att delegat fi żmien ċertu perjodu (ġeneralment xahrejn) wara li jirċievu n-notifika. Jekk dan iseħħ, l-att delegat ma jistax jidħol fis-seħħ.
Il-Parlament Ewropew jew il-Kunsill jistgħu jiddeċiedu wkoll li jirrevokaw id-delega tas-setgħa lill-Kummissjoni.
Il-Parlament Ewropew jista' jagħti bidu għal leġiżlazzjoni?
Il-Kummissjoni Ewropea għandha s-setgħa li tagħmel il-biċċa l-kbira tal-proposti leġiżlattivi fil-livell tal-UE.
Madankollu, l-Artikolu 225 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea jagħti lill-Parlament id-dritt li jistieden lill-Kummissjoni tippreżenta proposta leġiżlattiva dwar suġġett partikolari.
Skont ftehim milħuq mill-Parlament u l-Kummissjoni, il-Kummissjoni impenjat ruħha li twieġeb talba bħal din fi żmien tliet xhur. Jekk il-Kummissjoni tiddeċiedi li ma tipproponix leġiżlazzjoni wara t-talba tal-Parlament, hija għandha tiġġustifika l-pożizzjoni tagħha lill-Parlament.
Fi ħdan il-Parlament, l-istedina biex tiġi proposta leġiżlazzjoni ġdida tista' titressaq mill-kumitat responsabbli għas-suġġett jew minn Membru tal-PE wieħed jew aktar. Il-kumitat għall-baġits jista' jagħti opinjoni dwar l-implikazzjonijiet finanzjarji tal-proposta.
Programmazzjoni annwali u pluriennali
Skont l-Artikolu 17 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, il-Kummissjoni tagħti bidu għall-programmazzjoni annwali u pluriennali tal-UE. Bil-ħsieb li jintlaħaq dak l-għan, il-Kummissjoni tħejji l-programm ta’ ħidma tagħha.
Il-Parlament Ewropew jikkoopera mal-Kummissjoni fil-proċess tal-abbozzar tal-programm ta' ħidma tal-Kummissjoni u l-Kummissjoni għandha tqis il-prijoritajiet espressi mill-Parlament f'dak l-istadju.
Wara l-adozzjoni tal-programm mill-Kummissjoni, il-Parlament, il-Kunsill u l-Kummissjoni jorganizzaw taħditiet u jaqblu dwar dikjarazzjoni konġunta li tistabbilixxi l-objettivi u l-prijoritajiet tal-UE.
L-arranġamenti dettaljati għall-kooperazzjoni bejn il-Parlament u l-Kummissjoni fir-rigward tal-programm ta' ħidma tal-Kummissjoni huma stabbiliti fil-Ftehim Qafas dwar ir-relazzjonijiet bejn iż-żewġ istituzzjonijiet.