Verdediging van de mensenrechten buiten de EU
Het Europees Parlement is voortdurend een krachtig verdediger van de mensenrechten, ook buiten de grenzen van de EU.
Het Europees Parlement heeft ─ net als de EU als geheel ─ alle landen ertoe opgeroepen om de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en andere internationale mensenrechtenverdragen uit te voeren.
Het Parlement tracht er tevens op toe te zien dat alle internationale activiteiten van de EU ─ waaronder handel en hulp ─ in lijn zijn met zijn beginselen op het gebied van mensenrechten.
De doodstraf en foltering zijn al jarenlang centrale thema's. Meer recent zijn illegale handel, digitale rechten en andere onderwerpen toegevoegd aan de lijst van punten die het Parlement zorgen baren.
Vele stemmen
De voorzitter van het Europees Parlement spreekt zich in publieke verklaringen en op vergaderingen uit tegen misstanden.
De Commissie buitenlandse zaken en de Subcommissie mensenrechten attenderen op schendingen en helpen andere EP-leden een gericht debat te voeren.
Op de donderdagmiddagen van de zittingsweek van het Parlement in Straatsburg bundelen alle EP-leden hun krachten: deze middag is bestemd voor debatten en "spoedresoluties" over mensenrechtenkwesties.
Deze inspanningen hebben resultaat gehad.
Enkele regeringen hebben besloten hun koers te wijzigen, ook met betrekking tot het opleggen van de doodstraf. Tevens hebben bepaalde nationale parlementen de in de resoluties van het Parlement bekritiseerde wetten gewijzigd of ingetrokken.
De Sacharovprijs
Elk jaar reikt het Europees Parlement de Sacharovprijs voor de vrijheid van denken uit aan personen of organisaties die strijden voor de mensenrechten en de fundamentele vrijheden.
Al meer dan dertig jaar wordt met de prijs de aandacht gevestigd op deze strijd op de vijf werelddelen.
Met de prijs hebben in een aantal gevallen mensen erkenning gekregen die hebben geleden vanwege hun inzet voor de vrijheid in hun land.
Dat geldt voor de winnaar van 2015, Raif Badawi, een blogger die werd opgesloten in Saudi-Arabië vanwege zijn inzet voor de vrijheid van meningsuiting.
Dit was ook in 2017 het geval, toen de prijs werd uitgereikt aan de democratische oppositie in Venezuela, waaronder de honderden politieke gevangenen in het land.
In andere jaren zorgde de prijs voor erkenning voor mensen die zich vanuit persoonlijke – en soms pijnlijke – ervaringen voor de mensenrechten hebben ingezet.
De winnaar van 2014, Denis Mukwege, een dokter uit de Democratische Republiek Congo, zei dat hij toevallig gestuit is op de problemen van vrouwen die in de oorlog slachtoffer zijn geworden van verkrachting en brutaal geweld. Sindsdien heeft hij zijn leven gewijd aan deze problematiek: hij heeft in zijn geboorteplaats meer dan 40 000 slachtoffers in zijn ziekenhuis behandeld en hij heeft dit probleem onder de internationale aandacht gebracht.
Mukwege en alle winnaars onderhouden contact via het Sacharovprijs-netwerk, dat hen ook samenbrengt met EP-leden en het maatschappelijk middenveld en bijdraagt tot intensievere samenwerking op het gebied van mensenrechtenkwesties.