SPRAWOZDANIE w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie przyjęcia euro przez Bułgarię z dniem 1 stycznia 2026 r.

25.6.2025 - (COM(2025)0304 – C10‑0110/2025 – 2025/0158(NLE)) - *

Komisja Gospodarcza i Monetarna
Sprawozdawczyni: Eva Maydell

PROJEKT REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie przyjęcia euro przez Bułgarię z dniem 1 stycznia 2026 r.

(COM(2025)0304 – C10‑0110/2025 – 2025/0158(NLE))

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2025)0304),

– uwzględniając art. 140 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym Rada skonsultowała się z Parlamentem (C10‑0110/2025),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z konwergencji za rok 2025 oraz sprawozdanie Europejskiego Banku Centralnego z konwergencji z czerwca 2025 r.,

– uwzględniając art. 108 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A10-0113/2025),

1. zatwierdza wniosek Komisji;

2. zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

3. zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie, Komisji, Europejskiemu Bankowi Centralnemu, Eurogrupie i rządom państw członkowskich.

 

 

 

 

UZASADNIENIE

Przystąpienie Bułgarii do strefy euro jest silnym politycznym i gospodarczym sygnałem zaufania do trwałej rentowności i atrakcyjności wspólnej waluty Unii Europejskiej. Ponad dwadzieścia lat po wprowadzeniu euro gotowość Bułgarii do przyjęcia euro 1 stycznia 2026 r. potwierdza spójność Unii i rolę euro jako światowego symbolu stabilności i jedności. Bułgaria poczyniła znaczne postępy na drodze do pełnej konwergencji gospodarczej, dzięki czemu może stać się dwudziestym pierwszym członkiem strefy euro.

Bułgaria wprowadziła system zarządu walutą 1 lipca 1997 r., wiążąc lewa bułgarskiego najpierw z marką niemiecką, a następnie z euro. Od czasu przystąpienia do UE w 2007 r. Bułgaria posiada status „państwa członkowskiego objętego derogacją”, z zastrzeżeniem regularnych ocen konwergencji dokonywanych przez Komisję Europejską i Europejski Bank Centralny.

Na szczeblu Parlamentu Europejskiego decyzją koordynatorów komisji ECON z 18 listopada 2019 r. powołano grupę roboczą ds. krajów przystępujących do strefy euro. Grupa ta działała przez całą dziewiątą kadencję, kontrolując gotowość Bułgarii do przystąpienia do strefy euro i organizując cztery specjalne sesje z udziałem ekspertów, a także bułgarskich wicepremierów i wiceministrów finansów. 

25 lutego 2025 r. Bułgaria złożyła wniosek o przeprowadzenie oceny konwergencji. Sprawozdania EBC i Komisji z 4 czerwca 2025 r. zawierają analizę zgodności przepisów krajowych Bułgarii, w szczególności statutu jej krajowego banku centralnego, z art. 130 i 131 traktatu oraz ze statutem ESBC i EBC. Określono w nich również – analizując spełnienie kryteriów konwergencji i uwzględniając szereg innych czynników wymienionych w art. 140 ust. 1 akapit ostatni traktatu – czy osiągnięty został wysoki poziom trwałej konwergencji.

Na podstawie własnego sprawozdania z konwergencji oraz sprawozdania EBC Komisja zaproponowała, aby Bułgaria przyjęła euro od 1 stycznia 2026 r. Zgodnie z art. 140 ust. 2 TFUE Rada – stanowiąc większością kwalifikowaną i na wniosek Komisji – decyduje, które państwa członkowskie objęte derogacją spełniają warunki niezbędne do przyjęcia euro określone w art. 140 ust. 1 TFUE. Decyzję tę podejmuje się po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz na podstawie sprawozdań Komisji i EBC. Przeprowadza się zatem konsultacje z Parlamentem w sprawie wniosku ustawodawczego dotyczącego decyzji Rady zezwalającej Bułgarii na przyjęcie euro 1 stycznia 2026 r.

W sprawie kryteriów konwergencji określonych w art. 140 ust. 1 TFUE sprawozdawczyni przedstawia poniższe uwagi.

1. Zgodność przepisów prawa krajowego z art. 130 i 131 TFUE oraz ze statutem EBC

Ustawodawstwo krajowe Bułgarii, w tym ustawa o Narodowym Banku Bułgarii, jest w pełni zgodne z wymogami UE. Ustawa gwarantuje niezależność krajowego banku centralnego i członków jego organów decyzyjnych, zakaz finansowania sektora publicznego ze środków banku centralnego i uprzywilejowanego dostępu oraz zapewnia zgodność z celami ESBC określonymi w art. 127 traktatu.

2. Osiągnięcie wysokiego stopnia stabilności cen

W okresie 12 miesięcy do kwietnia 2025 r. w Bułgarii odnotowano średnią stopę inflacji na poziomie 2,7 %, czyli poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 2,8 %. Analiza szerokiego zestawu wskaźników nie wskazuje na obawy co do stabilności cen. Wartość referencyjną oblicza się jako średnią stopę inflacji trzech państw członkowskich UE osiągających najlepsze wyniki pod względem stabilności cen, powiększoną o 1,5 punktu procentowego. W okresie od maja 2024 r. do kwietnia 2025 r. wartość referencyjną wynoszącą 2,8 % wyliczono na podstawie stóp inflacji w Irlandii (1,2 %), Finlandii (1,3 %) i we Włoszech (1,4 %). W obliczeniach tych uznano, że żadne państwo członkowskie nie odstaje pod względem wartości statystycznych, ponieważ żadne z nich nie wykazało odchyleń inflacji znacznie przekraczających średnią dla strefy euro ze względu na czynniki specyficzne dla danego kraju.

3. Stabilna sytuacja finansów publicznych

Bułgaria nie jest obecnie przedmiotem decyzji Rady w sprawie występowania nadmiernego deficytu. Deficyt budżetowy sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł w 2024 r. 3,0 % PKB, czyli znajdował się na poziomie wartości referencyjnej wynoszącej 3 %, a relacja długu brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB wynosiła 24,1 %, czyli znacznie poniżej wartości referencyjnej wynoszącej od 2007 r. 60 %. 

4. Przestrzeganie zwykłych marginesów wahań kursów przewidzianych mechanizmem kursowym II (ERM II) Europejskiego Systemu Walutowego przez co najmniej dwa ubiegłe lata

Lew bułgarski uczestniczył w ERM II w dwuletnim okresie odniesienia od 20 maja 2023 r. do 19 maja 2025 r. W okresie referencyjnym lew nie wykazywał żadnego odchylenia od kursu centralnego. Bułgaria wypełniła prawie wszystkie swoje zobowiązania po przystąpieniu do ERM II. Konieczne są dalsze wysiłki związane ze środkami przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

5. Trwałość konwergencji przejawiająca się na poziomie długoterminowych stóp procentowych

W okresie 12 miesięcy do kwietnia 2025 r. średnia długoterminowa stopa procentowa w Bułgarii wyniosła 3,9 %, czyli poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 5,1 %. Wartość referencyjną na kwiecień 2025 r. oblicza się jako średnią arytmetyczną średnich długoterminowych stóp procentowych w Irlandii (2,8 %), Finlandii (2,9 %) i Włoszech (3,7 %) plus 2 punkty procentowe, co daje wartość referencyjną wynoszącą 5,1 %.

6. Integracja gospodarcza i konwergencja (art. 140 ust. 1 akapit drugi TFUE) 

Zgodnie z art. 140 TFUE w swojej ocenie Komisja musi również wziąć pod uwagę dodatkowe czynniki istotne dla integracji gospodarczej i konwergencji, ponieważ umożliwiają one wgląd w zdolność danego państwa członkowskiego do przystąpienia do strefy euro bez poważnych trudności. Obejmują one zmiany w bilansie płatniczym oraz integracji rynku produktowego, rynku pracy i rynku finansowego.

W tym kontekście sytuacja zewnętrzna Bułgarii poprawiła się, a w 2024 r. jej połączony wynik rachunku bieżącego i rachunku kapitałowego był bliski równowadze. Kraj ten jest dobrze zintegrowany ze strefą euro dzięki handlowi i inwestycjom oraz korzyściom płynącym ze zwiększonej integracji bankowej i finansowej oraz dostępu do szerszego rynku strefy euro. Bułgaria nadal czyni postępy, ale konieczne są dalsze działania, aby zająć się kwestią praworządności, walką z korupcją i jakością regulacyjną. 

Chociaż sektor finansowy jest niewielki i zdominowany przez banki, jest on dobrze zakorzeniony w strefie euro, wspierany przez uczestnictwo Bułgarii w unii bankowej od 2020 r. Finansowanie rynkowe jest nadal słabo rozwinięte, ale potencjalne zagrożenia dla stabilności finansowej są łagodzone zachowawczą polityką makroostrożnościową Narodowego Banku Bułgarii i stabilnością systemu bankowego. W sprawozdaniu Komisji przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania na 2025 r. stwierdzono, że nie ma potrzeby przeprowadzania dogłębnej oceny zakłóceń równowagi, ale podkreślono znaczenie ścisłego monitorowania zmian w zakresie konkurencyjności, rynku mieszkaniowego i wzrostu akcji kredytowej.

Bułgarski plan odbudowy i zwiększania odporności (KPO), wspierany dotacjami UE w wysokości 5,7 mld EUR (na lata 2021–2026), jest ukierunkowany na reformy strukturalne, konkurencyjność i zmniejszanie dysproporcji regionalnych. W kwietniu 2025 r. przedłożono zmieniony KPO, aby przyspieszyć wdrażanie, zwłaszcza w zakresie dekarbonizacji, zarządzania i otoczenia biznesowego. Fundusze polityki spójności (10,7 mld EUR na lata 2021–2027) dodatkowo wspierają konkurencyjność, transformację ekologiczną, włączenie społeczne i edukację, przy czym ogólnie rzecz biorąc – mimo pewnych utrzymujących się wyzwań – ich wdrażanie postępuje.

7. Informacja na temat zasięgnięcia opinii Parlamentu Europejskiego

Zgodnie z art. 108 Regulaminu w przypadku konsultacji z Parlamentem zgodnie z art. 140 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej właściwa komisja przedkłada Parlamentowi sprawozdanie, w którym opowiada się za przyjęciem lub odrzuceniem proponowanego aktu i nad którym Parlament następnie obraduje. Parlament przeprowadza jedno głosowanie nad proponowanym aktem bez możliwości wnoszenia poprawek. Ma to zastosowanie również do głosowania w komisji. 19 marca 2025 r. koordynatorzy komisji ECON uzgodnili, że należy jak najszybciej rozpatrzyć dossier i przeprowadzić głosowanie na posiedzeniu plenarnym w lipcu oraz jak najszybciej wyznaczyć sprawozdawcę.

W związku z powyższym sprawozdawczyni zaleca uchylenie derogacji i przyjęcie euro przez Bułgarię 1 stycznia 2026 r.

ZAŁĄCZNIK: PODMIOTY LUB OSOBY, OD KTÓRYCH SPRAWOZDAWCZYNI OTRZYMAŁA INFORMACJE

Zgodnie z art. 8 załącznika I do Regulaminu sprawozdawczyni oświadcza, że przy sporządzaniu projektu sprawozdania, do czasu przyjęcia go w komisji, otrzymała informacje od następujących podmiotów lub osób:

 

Podmiot lub osoba

Commissioner for Economy and Productivity; Implementation and Simplification

Minister of Finance of the Republic of Bulgaria

Permanent Representation of the Republic of Bulgaria to the European Union

Chair of the Committee on Budget and Finance in the National Assembly of the Republic of Bulgaria

Association of Banks in Bulgaria

Governor of the Bulgarian National Bank

Prime Minister of the Republic of Bulgaria

Bulgarian Commission for Consumer Protection

 

Powyższy wykaz został sporządzony na wyłączną odpowiedzialność sprawozdawczyni.

 

Gdy osoby fizyczne są wymienione w wykazie z imienia i nazwiska, zidentyfikowane poprzez swoją funkcję lub wymienione z imienia i nazwiska wraz z podaniem ich funkcji, sprawozdawczyni oświadcza, że przedstawiła tym osobom fizycznym Oświadczenie o ochronie prywatności w Parlamencie Europejskim nr 484 (https://www.europarl.europa.eu/data-protect/index.do), w którym przedstawione są warunki mające zastosowanie do przetwarzania danych osobowych tych osób oraz prawa związane z takim przetwarzaniem.

 

 

 

 

OPINIA MNIEJSZOŚCI

Posłanka do Parlamentu Europejskiego – Rada Laykova

Opinia mniejszości na podstawie art. 56 ust. 4 Regulaminu

Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie przyjęcia euro przez Bułgarię z dniem 1 stycznia 2026 r.

Zadaniem Parlamentu miała być kontrola oceny przeprowadzonej przez Komisję w imieniu obywateli, ponieważ to oni będą płacić cenę za zignorowanie kryteriów z Maastricht – reguł matematycznych, które gwarantują, że euro nie stanie się piramidą finansową.

A co zrobił Parlament?

• Zignorował niespójność między ustaleniami zawartymi w sprawozdaniu Komisji a jej ostateczną oceną, co jednoznacznie sugeruje, że jest to decyzja polityczna, która nie uwzględnia kryteriów z Maastricht i matematyki ze szkodą dla ludzi.

• Zignorował podejrzane dane budżetowe przesłane Komisji przez Bułgarię wraz z absurdalną prognozą dochodów i ukrytymi wydatkami.

• Zignorował zablokowane referendum w Bułgarii.

• Zastąpił kontrolę radosnym oświadczeniem triumfalnie witającym Bułgarię na pokładzie „Eurotitanica”, rażąco pomijającym stan waluty euro, która wykazuje szereg klasycznych objawów terminalnych charakterystycznych dla waluty bez pokrycia. Uczciwiej byłoby powiedzieć: „boleść dzielona – połową boleści”.

Brak staranności może mieć poważne i dalekosiężne konsekwencje dla mieszkańców strefy euro lub Bułgarii, ponieważ przypomina niektóre aspekty przystąpienia Grecji do strefy euro.

W tym przypadku unijna „demokracja w działaniu” była demokracją tylko z nazwy, a cenę jak zawsze zapłacą zwykli ludzie.

 

 

PROCEDURA W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

Tytuł	Przyjęcie przez Bułgarię euro w dniu 1 stycznia 2026 r.
Odsyłacze	COM(2025)0304 – C10-0110/2025 – 2025/0158(NLE)
Data skonsultowania się lub zwrócenia się o wyrażenie zgody	5.6.2025
Komisja(e) przedmiotowo właściwa(e)	ECON
Sprawozdawcy  Data powołania	Eva Maydell 15.5.2025
Data przyjęcia	24.6.2025
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	46 3 5
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Georgios Aftias, Rasmus Andresen, Francisco Assis, Stephen Nikola Bartulica, Isabel Benjumea Benjumea, Damian Boeselager, Gilles Boyer, Giovanni Crosetto, Siegbert Frank Droese, Engin Eroglu, Marco Falcone, Markus Ferber, Jonás Fernández, Claire Fita, Enikő Győri, Michalis Hadjipantela, Eero Heinäluoma, Billy Kelleher, Kinga Kollár, Aurore Lalucq, Rada Laykova, Marlena Maląg, Jorge Martín Frías, Fulvio Martusciello, Siegfried Mureşan, Fernando Navarrete Rojas, Denis Nesci, Luděk Niedermayer, Ľudovít Ódor, Nikos Papandreou, Lídia Pereira, Kira Marie Peter-Hansen, Pierre Pimpie, Jaroslava Pokorná Jermanová, Evelyn Regner, Paulius Saudargas, Martin Schirdewan, Ralf Seekatz, Irene Tinagli, Marie Toussaint, Anouk Van Brug, Lara Wolters, Auke Zijlstra
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Regina Doherty, Gerben-Jan Gerbrandy, Fernand Kartheiser, Catarina Martins, Eva Maydell, Andreas Schwab, Mariateresa Vivaldini, Jan-Peter Warnke
Posłowie, o których mowa w art. 216 ust. 7 Regulaminu, obecni podczas głosowania końcowego	Jaroslav Bžoch, Damien Carême, Matjaž Nemec, Lara Wolters
Data złożenia	25.6.2025

 

GŁOSOWANIE KOŃCOWE W FORMIE GŁOSOWANIA IMIENNEGO W KOMISJI PRZEDMIOTOWO WŁAŚCIWEJ

46	+
ECR	Stephen Nikola Bartulica, Giovanni Crosetto, Marlena Maląg, Denis Nesci, Mariateresa Vivaldini
NI	Fernand Kartheiser
PPE	Georgios Aftias, Isabel Benjumea Benjumea, Regina Doherty, Marco Falcone, Markus Ferber, Michalis Hadjipantela, Kinga Kollár, Fulvio Martusciello, Eva Maydell, Siegfried Mureşan, Fernando Navarrete Rojas, Luděk Niedermayer, Lídia Pereira, Paulius Saudargas, Andreas Schwab, Ralf Seekatz
PfE	Jaroslav Bžoch, Enikő Győri, Jorge Martín Frías, Jaroslava Pokorná Jermanová
Renew	Gilles Boyer, Engin Eroglu, Gerben-Jan Gerbrandy, Billy Kelleher, Ľudovít Ódor, Anouk Van Brug
S&D	Francisco Assis, Jonás Fernández, Claire Fita, Eero Heinäluoma, Aurore Lalucq, Matjaž Nemec, Nikos Papandreou, Evelyn Regner, Irene Tinagli, Lara Wolters
Verts/ALE	Rasmus Andresen, Damian Boeselager, Kira Marie Peter-Hansen, Marie Toussaint

 

3	-
ESN	Siegbert Frank Droese, Rada Laykova
NI	Jan-Peter Warnke

 

5	0
PfE	Pierre Pimpie, Auke Zijlstra
The Left	Damien Carême, Catarina Martins, Martin Schirdewan

 

Objaśnienie używanych znaków:

+  :  za

-  :  przeciw

0  :  wstrzymało się