ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου που αφορά μία νέα στρατηγική για τις ορεινές περιοχές
16 Οκτωβρίου 1998
Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου
Εισηγητής: Giacomo Santini
Με επιστολή της στις 4 Φεβρουαρίου 1998, η Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου ζήτησε εξουσιοδότηση να συντάξει έκθεση με θέμα μια νέα στρατηγική για τις ορεινές περιοχές.
Κατά τη συνεδρίαση της 13ης Μαρτίου 1998, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανεκοίνωσε ότι η Διάσκεψη των Προέδρων παρέσχε στην Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου την εξουσιοδότηση να συντάξει έκθεση με το ανωτέρω θέμα, και ότι το θέμα παραπέμφθηκε, για γνωμοδότηση, στην Επιτροπή Περιφερειακής Πολιτικής.
Κατά τη συνεδρίασή της στις 22 Ιανουαρίου 1998, η Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου είχε ορίσει εισηγητή τον κ. Giacomo Santini.
Η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο έκθεσης κατά τις συνεδριάσεις της στις 22/23 Σεπτεμβρίου και 28/29 Σεπτεμβρίου.
Κατά την τελευταία από τις συνεδριάσεις αυτές, η επιτροπή ενέκρινε ομόφωνα την πρόταση ψηφίσματος.
¸λαβαν μέρος στην ψηφοφορία οι βουλευτές: Colino Salamanca, πρόεδρος; εισηγητής; Anttila, Cabezón Alonso (αναπλ. Campos), Chesa, Filippi, Garot, Goepel, Iversen, Jové Peres, Kofoed, Martin Ph., Mulder, Otila (αναπλ. Τρακατέλλη), Poisson (αναπλ. Hyland), Redondo Jiménez, Rosado Fernandes, Sonneveld και Virgin (αναπλ. Sturdy).
Η Επιτροπή Περιφερειακής Πολιτικής αποφάσισε να μην γνωμοδοτήσει.
Η έκθεση κατατέθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1998.
Η προθεσμία για την κατάθεση τροπολογιών θα ανακοινωθεί στην ολομέλεια.
A. ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ
Ψήφισμα σχετικά με μία νέα στρατηγική για τις ορεινές περιοχές
(Διαδικασία διαβούλευσης)
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
- έχοντας υπόψη το άρθρο 148 του Κανονισμού του,
- έχοντας υπόψη τη μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Γενικής Διεύθυνσης μελετών με θέμα "Οι ορεινές περιφέρειες της ΕΕ: προβλήματα, επιπτώσεις των μέτρων και αναγκαίες προσαρμογές",
- έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (Α40368/98),
Α. έχοντας υπόψη ότι οι ορεινές περιοχές αποτελούν το 20% περίπου της χρησιμοποιούμενης γεωργικής επιφάνειας της ΕΕ,
Β. έχοντας υπόψη ότι στις περιοχές αυτές η γεωργική δραστηριότητα είναι έντονα περιορισμένη από πολυάριθμους παράγοντες όπως το υψόμετρο, η κλίση, η μέτρια γονιμότητα του εδάφους, η χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού και ο κατακερματισμός της δομής της ιδιοκτησίας,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ανάλογο πρόβλημα τίθεται στις άγονες και ημιάγονες περιοχές, λόγω της περιορισμένης και άνισα κατανεμημένης βροχόπτωσης, καθώς και στις αρκτικές περιοχές λόγω της σύντομης περιόδου βλάστησης και του κακού κλίματος,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι λόγω των γεωμορφολογικών εμποδίων οι επικοινωνίες και οι μεταφορές συναντούν σημαντικές δυσκολίες που επιβαρύνονται από την απόσταση από τα κατοικημένα κέντρα και τις αγορές,
Ε. έχοντας υπόψη τον κίνδυνο της προοδευτικής μείωσης του πληθυσμού λόγω της γήρανσης του ορεινού πληθυσμού και της ελάχιστης ελκυστικότητας για τους νέους που θα επιθυμούσαν να εγκατασταθούν και αποθαρρύνονται από τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης, από την απομόνωση και από τις ανεπαρκείς προοπτικές εισοδήματος,
ΣΤ. έχοντας υπόψη ότι οι ορεινές περιοχές και οι άγονες και σχεδόν άγονες περιοχές αποτελούν αναντικατάστατη κληρονομιά ζωτικών πόρων για όλη την ¸νωση διασφαλίζοντας την προστασία των υδάτων, των δασών, των ειδών και των σπανίων βιοτόπων, των χώρων ησυχίας και δραστηριοτήτων ελευθέρου χρόνου,
Ζ. έχοντας επομένως υπόψη ότι οι εν λόγω περιοχές, λόγω της ιδιομορφίας τους και της περιβαλλοντικής και κοινωνικής σημασίας τους δεν μπορούν να εξομοιωθούν με τις άλλες περιοχές της υπαίθρου αλλά απαιτούν μια ιδιαίτερη στρατηγική παρέμβασης προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους; εκτιμώντας, ως εκ τούτου, ότι το σύνολο των μέτρων για τις μειονεκτικές περιοχές πρέπει να διαμορφωθεί κατά τρόπο ευέλικτο,
Η. έχοντας υπόψη ότι προτάθηκε, στα πλαίσια των συμφωνιών για τις διασυνοριακές μεταφορές, να καθιερωθεί για τις ορεινές περιοχές, και ειδικότερα για τις κοιλάδες των Αλπεων, ειδική ρήτρα που αποσκοπεί στην αναγνώριση των εν λόγω περιοχών ως "ευαίσθητων περιοχών" από περιβαλλοντικής άποψης;
Θ. έχοντας υπόψη ότι οι υπηρεσίες που παρέχουν στο κοινωνικό σύνολο οι ορεινές κοινότητες, ιδιαίτερα οι αγροτικοί πληθυσμοί, δεν ανταμείβονται δεόντως,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κίνδυνοι που διατρέχουν οι μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις οι οποίες δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την παγκοσμιοποίηση των αγορών, μόνο με τις δικές τους δυνάμεις,
ΙΑ. έχοντας υπόψη ότι οι περιοχές αυτές έχουν ανάγκη βασικών υποδομών (σχολεία δρόμους, κοινωνικές υπηρεσίες) προκειμένου να αποφευχθεί η ερήμωση που είναι ένα μη αναστρέψιμο φαινόμενο λόγω αναπόφευκτης υποβάθμισης που αντιμετωπίζουν οι εν λόγω περιοχές όταν εγκαταλείπονται και των δυσκολιών και του κόστους που συνεπάγεται η αντιμετώπισή τους,
ΙΒ. έχοντας υπόψη ότι η γεωργία των ορεινών και άγονων και σχεδόν άγονων περιοχών, λόγω των προαναφερθεισών φυσικών δυσχερειών, επ´ ουδενί μπορεί να ανταγωνισθεί εκείνη των πεδινών,
ΙΓ. έχοντας υπόψη ότι οι παρεμβάσεις των εθνικών και κοινοτικών φορέων πρέπει σε οικονομικό επίπεδο να ενθαρρύνουν τις τοπικές πρωτοβουλίες με στόχο την προώθηση της ενδογενούς ανάπτυξης με τη δημιουργία και διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων καθώς και με παραγωγές όσον το δυνατόν πιο συνδεδεμένες με το χώρο,
ΙΔ. έχοντας υπόψη ότι οι παρεμβάσεις αυτές θα πρέπει σε περιβαλλοντικό επίπεδο να τείνουν στην εξάπλωση των αναγκαίων γνώσεων και των αρμοδιοτήτων όλων των ενδιαφερομένων προς μία ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και μία ισορροπημένη χωροταξία,
ΙΕ. έχοντας υπόψη ότι οι αντισταθμιστικές αποζημιώσεις που καθιέρωσε η ΕΕ με την οδηγία 268/75 έχουν θετικό αποτέλεσμα στην καθυστέρηση της φυγής του γεωργικού πληθυσμού από τις ορεινές και τις άγονες ή ημιάγονες περιοχές είναι όμως επείγον να συνεχισθεί η περαιτέρω οριοθέτηση των ορεινών περιοχών επί τη βάσει κοινοτικών κριτηρίων, ενώ στο εσωτερικό των κρατών μελών η διαφοροποίηση αυτών των περιοχών πρέπει να πραγματοποιείται ανάλογα με το βαθμό μειονεκτικότητάς τους;
ΙΣΤ. έχοντας υπόψη ότι στο πλαίσιο των Διαρθρωτικών Ταμείων, κοινοτικές πρωτοβουλίες όπως η LEADER και μία νέα στρατηγική για την ανάπτυξη της υπαίθρου χρειάζεται να προβλεφθούν ειδικές παρεμβάσεις για τις ορεινές περιοχές
ΙΖ. έχοντας υπόψη ότι η πραγματοποιούμενη εξέταση της AGENDA 2000 μπορεί να επιτρέψει μία καρποφόρο συζήτηση μεταξύ άλλων και επί της προβληματικής των ορεινών περιοχών που πρέπει να τύχουν προσοχής ανάλογης με την κοινωνική οικονομική και οικολογική τους σημασία,
1. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με τις περιφέρειες και τις ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις να ενισχύσει τα ήδη υφιστάμενα μέτρα υπέρ των ορεινών περιοχών και με τις κατάλληλες προσαρμογές, τα μέτρα υπέρ των άγονων ή ημιάγονων αρκτικών περιοχών ιδιαίτερα στους ακόλουθους τομείς:
1.1. συλλογή και ενημέρωση όλων των διαθεσίμων πληροφοριών, περιοδική δημοσίευση εκθέσεων και παρουσίαση μια ανακοίνωσης προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τις ορεινές περιοχές της ΕΕ';
1.2. παρουσίαση ενός "κοινοτικού σχεδίου δράσης" υπέρ των εν λόγω περιοχών;
1.3. στο πλαίσιο των νέων μέτρων για την ανάπτυξη της υπαίθρου, πρόβλεψη ειδικού προγράμματος για τις ορεινές περιοχές που θα ισχύει επίσης στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών για τη διαμεθοριακή συνεργασία;
1.4. όσον αφορά τη μεταρρύθμιση των Διαρθρωτικών Ταμείων, ιδιαίτερα τον νέο στόχο 2, ενίσχυση των διαδικασιών αξιολόγησης και ελέγχου, ακριβής οριοθέτηση, σε κοινοτικό ή διακοινοτικό επίπεδο των επιλέξιμων περιοχών, με κριτήρια αποδοχής βασιζόμενα στα πλέον πρόσφατα στοιχεία; διευκόλυνση της υλοποίησης των αναγκαίων υποδομών μεταφοράς και επικοινωνίας; βελτίωση της παρέμβασης της ¸νωσης υπό μορφή αντιστάθμισης για τις περιβαλλοντικές υπηρεσίες που παρέχουν στο κοινωνικό σύνολο οι πληθυσμοί των περιοχών που προαναφέραμε;
1.5. σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις που ασκούν δραστηριότητα σε περιοχές μεγάλης οικολογικής αξίας, όπως οι εθνικοί δρυμοί που βρίσκονται στις ορεινές περιοχές, προβλέπεται η εξαίρεση από τις διατάξεις της ΕΕ που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις;
1.6. για τις ορεινές περιοχές που δεν εντάσσονται στο μελλοντικό στόχο 2, ενθάρρυνση των εθνικών και περιφερειακών πολιτικών αντιστάθμισης με την υποστήριξη της ¸νωσης μέσω συμφωνιών εταιρικής σχέσης;
1.7. όσον αφορά τις αντισταθμιστικές αποζημιώσεις που υφίστανται σήμερα, διατήρηση και αύξησή τους για να βελτιωθούν οι επιπτώσεις τους στο αγροτικό εισόδημα, μεταξύ άλλων και για να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικότερα η τάση φυγής του πληθυσμού;
1.8. να καταστεί επίσης ελαστικότερο το καθεστώς των ιδίων των αποζημιώσεων γιατί το σημερινό σύστημα σε συνάρτηση με την επιφάνεια και τον αριθμό των μονάδων ζώων εκτροφής δεν επιτρέπει τη δέουσα αντιστάθμιση σε σχέση με τα φυσικά μειονεκτήματα που πρέπει να αντισταθμισθούν;
1.9. καθιέρωση ή διατήρηση, εάν υφίστανται ήδη, ευνοϊκότερων διαφοροποιημένων επιτοκίων για τις κοινοτικές ενισχύσεις τις επενδύσεις, τη μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων καθώς και για όλα τα μέτρα διαρθρωτικής παρέμβασης;
1.10. υποστήριξη των διατηρήσιμων παραδοσιακών συστημάτων παραγωγής, και των ειδών όπως, π.χ., τα βοοειδή θηλυκού γένους υψηλής γενεαλογικής αξίας που δεν προορίζονται για αναπαραγωγή στην εκμετάλλευση, αλλά για πώληση σε παραγωγούς γάλακτος) και των τοπικών ποικιλιών;
1.11. μελέτη της δυνατότητας απαλλαγής των μικρών παραγωγών γάλακτος των ορεινών περιοχών από το καθεστώς των ποσοστώσεων γάλακτος, δεδομένου ότι ο εν λόγω τύπος παραγωγής είναι σχεδόν πάντοτε ο μοναδικός σε θέση να εξασφαλίσει την επιβίωση των παραγωγών αυτών και προορίζεται στη μεταποίηση τοπικών προϊόντων (βούτυρο, τυρί) υψηλής ποιότητας; σε καμία περίπτωση όμως δεν επιτρέπεται να τεθεί εκ νέου υπό αμφισβήτηση η συνέχιση του γενικού καθεστώτος των ποσοστώσεων γάλακτος;
1.12. να προβλεφθούν, στα πλαίσια της ΚΓΠ, ειδικά ταμεία για τη στήριξη της παραγωγής γάλακτος, κρέατος και θηλυκών βοοειδών για αναπαραγωγή. Τα προϊόντα αυτά αποτελούν παραδοσιακά, θεμελιώδεις πυλώνες για την ορεινή γεωργία στα πλαίσια της οποίας συχνά συνιστούν τη μοναδική πηγή εισοδήματος;
1.13. λαμβάνοντας υπόψη ότι η γεωργία και η δασοκομία στις ορεινές περιοχές συμβάλλουν ουσιαστικά στην οικολογική σταθερότητα των περιοχών και στη διατήρηση των εκμεταλλεύσεων που σέβονται τη φύση, πρέπει οι υπηρεσίες αυτές να ενισχύονται με περισσότερους πόρους στο πλαίσιο κοινοτικών προγραμμάτων για το περιβάλλον, λαμβάνοντας όμως παράλληλα υπόψη και τον τομέα της δασοκομίας; πρέπει επίσης να επεκταθούν τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα και στη δασοκομία; να επωφεληθούν οι ορεινές κοινότητες και οι οργανώσεις δασοπαραγωγών των ορεινών περιοχών και των άγονων και σχεδόν άγονων περιοχών από τις ενισχύσεις για την πρόληψη και την καταπολέμηση των πυρκαγιών των δασών και για την αναδάσωση εφαρμοζόμενη βάσει κριτηρίων προστασίας του περιβάλλοντος, βιοποικιλότητας και τοπίου;
1.14. βάση της αρχής της επικουρικότητας, διαχείριση, όλων των μορφών ενισχύσεων και παρέμβασης σε επίπεδο όσο το δυνατόν πιο αποκεντρωμένο;
1.15. στο πλαίσιο της πολιτικής μεταφορών, του πολυετούς προγράμματος για τον τουρισμό, του προγράμματος δράσης για την κοινωνία της πληροφορίας, να δοθεί προτεραιότητα στις ορεινές περιοχές για τις μεταφορές σε μικρές αποστάσεις, κυρίως προκειμένου να καταστούν ανταγωνιστικοί οι παραγωγοί απομονωμένων περιοχών που υπόκεινται σε υψηλό κόστος μεταφοράς των προϊόντων τους στα κέντρα κατεργασίας και εμπορίας, για τον σχεδιασμό των διαφόρων μορφών τουρισμού, την τοπική συνεργασία και την αξιοποίηση των τοπικών πολιτισμών και παραδόσεων, τις νέες τεχνολογίες της πληροφορίας;
1.16. εκμετάλλευση του δυναμικού της ανανεώσιμης ενέργειας στις ορεινές περιοχές αγροτικής, δασικής ή αιολικής προέλευσης με οικονομικά κίνητρα και/ή φορολογικές ελαφρύνσεις;
1.17. ενθάρρυνση των επενδύσεων για τις μικρές μονάδες τοπικής παραγωγής, την παραδοσιακή βιοτεχνία, ενθαρρύνοντας την επιχειρηματική δραστηριότητα των νέων μέσω οικονομικών κινήτρων ή φορολογικών ελαφρύνσεων προκειμένου να διασφαλισθεί η συνέχεια της παραδοσιακής παραγωγής; την άμεση εμπορία των προϊόντων, τη δημιουργία βραχυπρόθεσμα αποθηκών συλλογής και διοχέτευσης των εν λόγω προϊόντων;
1.18. προώθηση της δημιουργίας στην πηγή, μικρών μονάδων ξήρανσης ή αφυδάτωσης των ζωοτροφών;
1.19. λήψη υπόψη των προβλημάτων του βουνού, επ´ ευκαιρία μεταξύ άλλων των διαπραγματεύσεων για την προσχώρηση των χωρών ΧΚΑΕ, ιδιαίτερα ως υποστήριξη και παρέμβαση με το δημοσιονομικό μέσο προένταξης;
2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή
Β. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
(Η παρούσα έκθεση συνετάχθη βάσει των συμπερασμάτων της μελέτης: "Προς μία ευρωπαϊκή πολιτική των ορεινών περιοχών - προβλήματα, επιπτώσεις των μέτρων και αναγκαίες προσαρμογές" που πρόκειται να δημοσιευθεί από τη γενική διεύθυνση μελετών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.)
1) ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Οι ορεινές περιοχές έχει αποκαλυφθεί ότι αποτελούν πόρο για το μέλλον της Ευρώπης. Προκειμένου να γίνει πλήρης εκμετάλλευση του δυναμικού των ευρωπαϊκών ορεινών περιοχών προς όφελος όλης της ηπείρου, χρειάζεται όμως να βελτιωθεί το πλαίσιο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής ¸νωσης που ήδη υφίστανται.
¸νας από τους μεγάλους στόχους είναι η επίτευξη του προοσδιορισμού μιας σαφέστερης, συνεπέστερης και αποτελεσματικότερης πολιτικής με σκοπό την προώθηση μιας βιώσιμης ανάπτυξης των ορεινών περιοχών της ΕΕ.
Οι λόγοι που αιτιολογούν τον προσδιορισμό, σε επίπεδο ΕΕ, μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης του μέλλοντος των ορεινών περιοχών είναι οι ακόλουθοι: η κοινή φυσική και πολιτιστική κληρονομιά, η ροή ανταλλαγών στον τομέα του τουρισμού και των μεταφορών, οι υποδομές και τα προγράμματα για τα οποία χρειάζεται διαμεθοριακή συνεργασία, η μετατόπιση πληθυσμού από τις μειονεκτικές ορεινές περιοχές προς τις πιο ανεπτυγμένες περιφέρειες και αστικές περιοχές απαιτούν μία συντονισμένη ενέργεια των κρατών μελών της ΕΕ;
- το πρόβλημα της μετανάστευσης και της μετατόπισης του πληθυσμού παραμένει άλυτο σημειώνοντας ακόμη και κάποια επιβάρυνση σε ορισμένες ορεινές περιοχές των χωρών του βορρά και του νότου της Ευρώπης με τάση να οξυνθεί ακόμη περισσότερο με την προσχώρηση νέων κρατών μελών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης εάν στις εν λόγω χώρες δεν εφαρμοσθεί η δέουσα στρατηγική σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή ¸νωση, γεγονός που αποτελεί σοβαρή απειλή για τη συνοχή της μελλοντικής διευρυμένης Ευρωπαϊκής ¸νωσης;
- οι ευρωπαϊκές πολιτικές έχουν ήδη σημαντική επίπτωση στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών (γεωργική πολιτική, πολιτική περιβάλλοντος, οικονομική και κοινωνική συνοχή, μεταφορές), χρειάζεται όμως μία μεγαλύτερη ενσωμάτωση και συνοχή καθώς και καλύτερη προσαρμογή στη συγκεκριμένη κατάσταση ορισμένων ορεινών περιοχών και στις ανάγκες τους;
- οι πραγματικές δυνατότητες των ορεινών περιοχών για μία βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει να αξιολογηθούν καλύτερα με σκοπό να εκπονηθούν οι κατάλληλες προτάσεις στις δύο κύριες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή ¸νωση στο μέλλον, δηλαδή περιβάλλον και απασχόληση και τούτο προς το αμοιβαίο συμφέρον των αστικών περιοχών και των ορεινών.
Η ΕΕ εξεπόνησε μια πολιτική υπέρ των μειονεκτικών περιοχών και σε γενικές γραμμές θεωρεί την ύπαιθρο ως τομέα προτεραιότητας επί του οποίου θα επικεντρώσει στο μέλλον τις πρωτοβουλίες της. Πρόκειται για αποφασιστικές για το μέλλον των ορεινών περιοχών κατευθυντήριες γραμμές.
Οι ορεινές περιοχές πρέπει ωστόσο να αποτελέσουν αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής και ειδικής στρατηγικής σε επίπεδο Ευρωπαϊκής ¸νωσης για κοινωνικούς οικονομικούς και περιβαλλοντικούς λόγους. Δεν πρόκειται στην περίπτωση αυτή να αντιταχθούν οι ορεινές περιοχές σε άλλες περιοχές ευαίσθητων περιοχών από οικονομικής πλευράς όπως η ύπαιθρος οι λοιπές μειονεκτικές περιοχές ή ακόμη οι ευαίσθητες περιφέρειες σε περιβαλλοντικό επίπεδο όπως οι υγρές ζώνες, οι παράκτιες ή οι αρκτικές. Όλες αυτές οι περιοχές αιτιολογούν την ανάγκη μιας λεπτομερούς αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των κοινοτικών πολιτικών και μία προσαρμογή των μέτρων προκειμένου να αναπτυχθούν οι δυνατότητές τους, να διαφυλαχθεί το περιβάλλον και να προστατευθεί η συνοχή σε επίπεδο ¸νωσης.
Ειδικότερα, δεν πρόκειται για την εκπόνηση μιας συγκεκριμένης διαρθρωτικής πολιτικής ή μιας νέας πολιτικής συνοχής που θα εφαρμόζει τα ίδια κριτήρια σε όλες τις ορεινές περιοχές αλλά μάλλον για την προσαρμογή των υφισταμένων μέσων σε τοπικά πλαίσια ενόψει της υλοποίησης της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής.
Οι κύριες αρχές μιας κοινοτικής στρατηγικής για τις ορεινές περιοχές θα έπρεπε να συνίστανται στην εξασφάλιση μιας σωστής μορφής αντισταθμίσματος για τις οικολογικές υπηρεσίες που παρέχονται στην κοινωνία και στην ανάπτυξη όχι τόσο ενός συστήματος διαρκούς βοηθείας, όσον της ικανότητας των πληθυσμών και των κοινοτήτων των περιοχών αυτών να εφαρμόζουν οι ίδιες μία βιώσιμη ανάπτυξη υπογραμμίζοντας τις υφιστάμενες για το μέλλον δυνατότητες - και όχι μόνο τα μειονεκτήματα - σε ένα πλαίσιο μεγαλύτερης συνοχής και ανταγωνιστικότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές της κοινής αγροτικής πολιτικής, της διαρθρωτικής πολιτικής, καθώς και της προσεχούς διεύρυνσης της ¸νωσης όπως εξεφράσθησαν στο πλαίσιο της Agenda 2000, αφήνουν να διαφανούν ενδιαφέρουσες εξελίξεις.
Εν κατακλείδι, θα ήταν σκόπιμο να υπογραμμισθεί ότι τα προβλήματα των ορεινών περιοχών τοποθετούνται στο σταυροδρόμι δύο ουσιαστικών θεμάτων για το μέλλον της ΕΕ πέραν του έτους 2000, σε συγκεκριμένη περίπτωση περιβάλλον και απασχόληση. Γύρω από τα δύο αυτά θέματα θα έπρεπε να διαρθρωθεί η νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής ¸νωσης σχετικά με μία νέα βιώσιμη ανάπτυξη των ορεινών περιοχών.
2) ΒΑΣEIΣ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ - Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ
Οι ορεινές περιοχές αποτελούν μια μοναδική κληρονομιά, τόσο από φυσικής όσο και από πολιτιστικής πλευράς, για όλη την Ευρώπη. Η εν λόγω κληρονομιά προσφέρει ζωτικούς πόρους για την κοινωνικοοικονομική ευημερία της ¸νωσης, πόροι που πρέπει να προφυλαχθούν και να τύχουν χρηστής διαχείρισης.
Για να προστατευθεί η μοναδική αυτή κληρονομιά, η διατήρηση των υδρολογικών ισορροπιών και των ισορροπιών του τοπίου, ο προστατευτικός ρόλος των δασών, η βιοποικιλότητα, οι ανοικτοί χώροι και η ικανότητα υποδοχής επισκεπτών που επιθυμούν ανάπαυση, χαλάρωση και διασκέδαση, είναι απαραίτητο να διατηρηθεί ένας μόνιμος αυτάρκης πληθυσμός.
Για να υπάρξουν επαρκή μέσα διαβίωσης στις συνθήκες του σύγχρονου κόσμου της παγκοσμιοποίησης, η διαβίωση αυτή πρέπει να διατηρήσει και να ανακαλύψει εκ νέου τις βάσεις μιας βιώσιμης ανάπτυξης. Για να είναι βιώσιμη η ανάπτυξη αυτή δεν μπορεί παρά να βασίζεται σε μία υγιή διαχείριση των τοπικών, φυσικών πόρων και πρέπει να είναι ενδογενής, βασιζόμενη σε μία οικονομία σεβόμενη τις τοπικές ταυτότητες που θα έλκει τη δύναμή της από το αίσθημα συμμετοχής των μεμονωμένων ατόμων σε μία κοινότητα, στην ιστορία της, στο μέλλον της και θα μπορεί να βρει μια υπόσταση προσφέροντας στην αγορά αγαθά και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη ζήτηση αυθεντικότητας, ποιότητας και ομορφιάς εκ μέρους των καταναλωτών. Το μεγαλύτερο τμήμα των ορεινών πληθυσμών έχει ήδη προσανατολισθεί στην ανάπτυξη γεωργικών και τουριστικών προϊόντων ποιότητας.
Θα χρειασθεί επομένως να αντισταθμισθούν οι οικολογικές υπηρεσίες που παρέχονται στην κοινωνία με βασικές υπηρεσίες που θα διασφαλίζονται στους ορεινούς πληθυσμούς.
Είναι επομένως αναγκαίο, αναγνωρίζοντας τις υπηρεσίες που οι ορεινοί πληθυσμοί παρέχουν σε όλο το κοινωνικό σύνολο να λαμβάνουν οι τελευταίοι μία μορφή αντισταθμίσματος όχι τυχαίου αλλά σταθερού, προοριζόμενου να διατηρήσει την παρουσία του, κυρίως με υποδομές και βασικές υπηρεσίες.
Υφίστανται αντισταθμιστικά μέτρα υπέρ της ορεινής γεωργίας που αρχικά προσδιορίστηκαν προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα συγκεκριμένα μειονεκτήματα των εν λόγω περιοχών και σήμερα αιτιολογούνται ακόμη περισσότερο από την αναγνώριση του θεμελιώδους ρόλου που διαδραματίζουν οι γεωργοί στη διαχείριση του τοπίου και του οικοσυστήματος του βουνού.
Η διατήρηση μιας αγροτικής, δασοκομικής και κτηνοτροφικής δραστηριότητας είναι απαραίτητη και πρέπει να παραμείνει ένα από τα θεμέλια της κοινοτικής δράσης έναντι των εν λόγω περιοχών. Το πρόβλημα όμως που τίθενται σήμερα προχωρά περισσότερο. Σε τι θα χρησίμευε να διατηρηθεί μία αγροτική δραστηριότητα εάν η ύπαρξη των συνθηκών διαβίωσης που ευνοούν μία μόνιμη παρουσία δεν μπορεί πλέον να εξασφαλίζεται για το υπόλοιπο του πληθυσμού;
Η αναγκαία αντισταθμιστική πολιτική προχωρά επομένως σαφώς πέραν από τη γεωργική πολιτική και την ανάπτυξη της υπαίθρου και λογικό είναι να συνεπάγεται, καταρχήν, μία περιφερειακή, εθνική και κοινοτική εταιρική σχέση λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι όλη η ¸νωση μπορεί να χρησιμοποιήσει τους ορεινούς πόρους.Οι βάσεις της κοινοτικής αυτής αντισταθμιστικής πολιτικής είναι επομένως περιβαλλοντικού χαρακτήρα, πέραν των θεωρήσεων οικονομικής και κοινωνικής συνοχής. Πρόκειται για την περιβαλλοντική συνοχή, ένα νέο στόχο που πρέπει να ληφθεί υπόψη μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στο πλαίσιο του οράματος της κοινοτικής συνοχής. Δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή ¸νωση δεν διαθέτει μέσα ανταποκρινόμενα στο στόχο αυτό η λύση συνίσταται για το μέλλον στη πρόταση των αναγκαίων προσαρμογών των υφισταμένων μηχανισμών, ιδίως εκείνων σχετικά με τα Διαρθρωτικά Ταμεία.
Εν πάση περιπτώσει πρέπει η Ευρωπαϊκή ¸νωση να αναπτύξει μία συνολική, ολοκληρωμένη και συνεπή προσέγγιση έναντι των ορεινών περιοχών για να γίνουν καλύτερα αντιληπτές οι μεγάλες διαφορές των ορεινών περιοχών χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο αλλά αντίθετα να ενισχύεται η κοινοτική συνοχή μεταξύ άλλων και με τη συνεργασία και αλληλεγγύη μεταξύ των ορεινών περιοχών.
3) ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
Για μία νέα προσέγγιση της ¸νωσης έναντι των ορεινών περιοχών προτείνονται οι ακόλουθες κατευθυντήριες γραμμές προτεραιότητας:
- να καταστεί η ορεινή περιφέρεια αυτόνομη και ελκυστική για τους τοπικούς πληθυσμούς και τις οικονομικές δραστηριότητες με μία κοινοτική προσέγγιση αντιστάθμισης του μεγαλυτέρου κόστους σε επίπεδο τοπικών κοινοτήτων;
- να προστατευθεί και να αξιοποιηθεί η ορεινή κληρονομιά υπό όλες τις πτυχές της, φυσικές ή πολιτιστικές; να υποστηριχθούν και να προωθηθούν οι διαρθρωτικές βάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης των ορεινών κοινοτήτων;
- να αναπτυχθούν οι ανταλλαγές και η συνεργασία μεταξύ ορεινών κοινοτήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κατά προτεραιότητα μεταξύ των χωρών της ¸νωσης και των υποψηφίων για προσχώρηση χωρών.
Ο προσδιορισμός της προσέγγισης αυτής θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί σε τρία στάδια. Το πρώτο ανταποκρίνεται στη φάση της διαπραγμάτευσης των προτάσεων της Επιτροπής στο πλαίσιο της Agenda 2000. Στόχος είναι η προσαρμογή των κανονισμών στις ορεινές περιφέρειες, με έναν καλύτερο εντοπισμό των αναγκών τους και των δυνατοτήτων τους, ιδιαίτερα στις νέες νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής (Διαρθρωτικά Ταμεία, μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, μέσα προ προσχώρησης). Ο προσδιορισμός αυτός θα έπρεπε να συνοδεύεται από αρχές διαμόρφωσης προσαρμοσμένες σε κάθε πλαίσιο.
Το δεύτερο στάδιο πρέπει να έπεται αμέσως της φάσης αυτής για να συνταχθεί ένα έγγραφο όπου η Επιτροπή θα εκφράζει τη θέση της σχετικά με την πραγματικότητα των ορεινών περιοχών. Το έγγραφο αυτό θα έπρεπε να συγκεκριμενοποιείται στη μορφή μιας "ανακοίνωσης της Επιτροπής προς το Συμβούλιο για τις ορεινές περιοχές της ¸νωσης", με προοπτική τη διεύρυνση της ίδιας της ¸νωσης.
Το τρίτο στάδιο θα έπρεπε να οδηγεί, βάσει της εν λόγω ανακοίνωσης, στην υιοθέτηση ενός εγκάρσιου "σχεδίου δράσης" που θα μεταφράζει σε αποτελέσματα τη νέα κοινοτική προσέγγιση έναντι των ορεινών περιοχών.
Το σχέδιο αυτό δράσης θα έπρεπε να βασίζεται σε μέσα, κανονισμούς και μέτρα με στόχο αποκλειστικά τις ορεινές περιοχές; προγράμματα - ή τμήματα προγραμμάτων που θα λαμβάνουν υπόψη συγκεκριμένα τις ορεινές περιοχές στο πλαίσιο των νέων κοινοτικών πρωτοβουλιών - και συγκεκριμένα διαμεθοριακή, διεθνής και διαπεριφερειακή συνεργασία και ανάπτυξη της υπαίθρου και των νέων καινοτόμων δράσεων και δράσεων τεχνικής βοηθείας που προβλέπουν τα διαρθρωτικά ταμεία για ορισμένους νευραλγικούς για το μέλλον των ορεινών περιοχών τομείς (τουρισμός, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, παιδεία, επιμόρφωση και έρευνα, ισότητα ευκαιριών).
Και τα τρία στάδια στο πλαίσιο των οποίων διαρθρώνεται η διαδικασία προσδιορισμού θα έπρεπε να βασίζονται σε ένα συνολικό και συνεπές, αλλά και λεπτομερές και ακριβές όραμα των στόχων που πρέπει να επιτευχθούν. Ο προσδιορισμός των κατευθυντηρίων γραμμών προτεραιότητας - όπως προτείνεται - θα χρησιμεύσει στο να διατηρηθεί η συνοχή των αρχών και των προτάσεων που θα πρέπει να παρουσιασθούν σε μία πλέον τομεακή βάση.
4) ΤΟΜΕΑΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Ενημέρωση, επικοινωνία, έλεγχος και αξιολόγηση των κοινοτικών πολιτικών έναντι των ορεινών περιοχών.
Δεδομένης της έλλειψης διαφάνειας και ορατότητας των παρεμβάσεων της ΕΕ έναντι των ορεινών περιοχών, η έλλειψη εύκολα διαθεσίμων πληροφοριών προκειμένου να αξιολογηθούν οι ανάγκες των περιοχών αυτών, καθώς και τα αποτελέσματα των υφισταμένων πολιτικών και η ανάγκη ενίσχυσης του ελέγχου και αξιολόγηση όλων των πολιτικών της ¸νωσης προτείνεται: να συλλεγούν και να επεξεργασθούν οι διαθέσιμες πληροφορίες εις τρόπον ώστε να διατίθεται μία τεκμηρίωση εύκολα προσβάσιμη και κανονικά ενημερούμενη. Να δημοσιευθούν σε ένα ενιαίο τόμο οι κύριοι κανονισμοί που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις ορεινές περιοχές ("ορεινός κώδικας της ΕΕ).
2. Ολοκληρωμένη και εδαφική προσέγγιση των ορεινών περιοχών.
Δεδομένης της κτηθείσας εμπειρίας όσον αφορά την ανάπτυξη της υπαίθρου με το πρόγραμμα LEADER και τα διδάγματα που θα μπορούσαν να αποκομισθούν από τα πιλοτικά προγράμματα περί χωροταξίας που εφαρμόσθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος TERRA, προτείνεται ο προσδιορισμός μιας στρατηγικής με στόχο τη βελτίωση της ολοκληρωμένης και εδαφικής προσέγγισης έναντι των ορεινών περιοχών, λαμβάνοντας υπόψη τις αλληλοεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων επιπέδων λήψης αποφάσεων (κάθετη ενσωμάτωση) και ιδιαίτερα η διοργάνωση ενός σεμιναρίου με θέμα "ορεινές περιοχές και χωροταξία"; να εκπονηθεί μία "ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο για τις ορεινές περιοχές της ΕΕ", επεκτείνοντας και προσαρμόζοντας στις ορεινές περιοχές τη μέθοδο που εφαρμόζεται στις παράκτιες όπως παρουσιάστηκε στην "ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την ολοκληρωμένη διευθέτηση των παρακτίων περιοχών"; να προσδιορισθεί και να υποβληθεί για έγκριση στο Συμβούλιο, βάσει της προαναφερθείσας ανακοίνωσης ένα "κοινοτικό σχέδιο δράσης για τις ορεινές περιοχές" που θα συνενώνει εγκαρσίως ένα σύνολο δράσεων που θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από την ¸νωση μέσω των διαφόρων κανονισμών, προγραμμάτων και κοινοτικών πρωτοβουλιών. Θα χρειαζόταν τέλος να προσδιορισθεί επακριβώς, στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας για την ανάπτυξη της υπαίθρου, όπως προβλέπει η Agenda 2000, ένα ειδικό υποπρόγραμμα για τις ορεινές περιοχές με σκοπό την εφαρμογή του μεθολογικού "κεκτημένου" του LEADER σε όλες τις ορεινές περιοχές της ΕΕ τονίζοντας τα κύρια θέματα όσον αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη των εν λόγω περιοχών.
3. Ανταλλαγές και συνεργασία μεταξύ ορεινών κοινοτήτων σε επίπεδο ¸νωσης
Δεδομένης της ανάγκης να καταστούν οι ορεινοί πληθυσμοί και κοινότητες ενεργότεροι και να τους επιτραπεί να επωφεληθούν αμεσότερα από τα μέτρα υπέρ τους, να ληφθούν καλύτερα υπόψη τα θετικά αποτελέσματα των "ήπιων μέτρων σε σχέση με τις υποδομές και τις παραγωγικές δομές και γνωρίζοντας τέλος ότι μία αυξημένη τεχνογνωσία με την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ περιφερειών είναι θεμελιώδους σημασίας για το μέλλον των ευρωπαϊκών ορεινών περιοχών, προτείνεται η εκπόνηση, στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας σχετικά με τη "διαμεθοριακή, διεθνή και διαπεριφερειακή συνεργασία", όπως εμφανίζεται στην Agenda 2000 ένα ειδικό "υποπρόγραμμα" για τις ορεινές περιοχές προορίζοντας π.χ. σημαντικό ποσοστό του προϋπολογισμού υπέρ των περιοχών αυτών στα μελλοντικά προγράμματα για την εξάπλωση των πληροφοριών και τη διασφάλιση ενός ισότιμου ανταγωνισμού για τις απομονωμένες ορεινές περιοχές.
4. Ανάγκες και συγκεκριμένες δυνατότητες των ορεινών περιοχών στο πλαίσιο της πολιτικής οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της ΕΕ.
Λαμβάνοντας υπόψη το χαρακτήρα προτεραιότητας του στόχου 1, τον προσδιορισμό ενός νέου στόχου 2 και τη διατήρηση των διαρθρωτικών ταμείων, προτείνεται η ενίσχυση των διαδικασιών αξιολόγησης, ελέγχου, ενημέρωσης και επικοινωνίας στη χρήση των εν λόγω ταμείων εις τρόπον ώστε να διασφαλίζεται ότι θα λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι ορεινές περιοχές, ότι οι πληθυσμοί των εν λόγω περιοχών θα έχουν επίγνωση των υφισταμένων δυνατοτήτων και των αποτελεσμάτων των εφαρμοσθέντων μέτρων και ότι δεν θα παραβλέπεται ο ευαίσθητος από περιβαλλοντικής πλευράς χαρακτήρας των εν λόγω περιοχών; να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του ενιαίου προγράμματος που εγκρίνεται για κάθε περιοχή και με ιδιαίτερη αναφορά στο στόχο 1, μία λεπτομερής συγκριτική αξιολόγηση (εκ των προτέρων και εκ των υστέρων) των ληφθέντων μέτρων και των αποτελεσμάτων τους στις ορεινές περιοχές σε περιφερειακό πλαίσιο.
5. Βελτίωση των μορφών αντιστάθμισης για τις υπηρεσίες που παρέχουν σε όλη την Ευρωπαϊκή ¸νωση οι ορεινές κοινότητες με τη διαχείριση και διατήρηση των φυσικών πόρων και των τοπικών υπηρεσιών.
Με προοπτική την παροχή υποδομών και υπηρεσιών που χρειάζονται για τη διατήρηση ενός επαρκούς και ιδιαίτερα νέου πληθυσμού καθώς και για την εποχιακή υποδοχή επισκεπτών, γεγονός που αποδίδει χαρακτήρα προτεραιότητας στις τοπικές υπηρεσίες μεταφορών, στην παιδεία, στην υγεία, στην ενημέρωση και την επικοινωνία, προτείνεται η ενίσχυση, βραχυπρόθεσμα, του αντισταθμιστικού αποτελέσματος των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής στις επιλέξιμες περιοχές
6. Ενίσχυση στην ορεινή γεωργία και δασοκομία.
Λαμβάνοντας υπόψη τα μνημόνια που διαβίβασαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η Αυστρία, Γαλλία και Ιταλία για την αλπική γεωργία και δασοκομία, η γνωμόδοτηση που εξεπόνησε η Επιτροπή Περιφερειών με τίτλο "Μία πολιτική για την ορεινή γεωργία στην Ευρώπη", καθώς και την ευρεία συναίνεση που επικρατεί σχετικά με τις παραδοσιακές αυτές δραστηριότητες που θεωρούνται ως τα θεμέλια οποιασδήποτε βιώσιμης ανάπτυξης στις ορεινές περιοχές, προτείνεται η εδραίωση της υποστήριξης στο εισόδημα των γεωργικών επιχειρήσεων με αντισταθμιστικές αποζημιώσεις; να διατηρηθεί (επανεισαχθεί) στον κανονισμό για την ανάπτυξη της υπαίθρου η αρχή του διαφοροποιημένου ποσοστού στις ορεινές περιοχές όσον αφορά τις ενισχύσεις για τις επενδύσεις, τη βιομηχανία, την τεχνική βελτίωση, τη μεταποίηση και εμπορία προϊόντων (γεωργικές, κτηνοτροφικές, δασοκομικές και λοιπές βασικές δραστηριότητες).
Χρειάζεται εξάλλου να αποδοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην υποστήριξη καθορισμένων συστημάτων παραγωγής που δεν αποτελούν αντικείμενο καταλλήλων μέτρων, ιδιαίτερα όσον αφορά την εκτροφή μικρών γαλακτοφόρων μηρυκαστικών και εκείνων που βασίζονται σε τοπικές αυτόχθονες ράτσες και/ή ποικιλίες, με προοπτική τη βιωσιμότητα; να επεκταθούν τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα σε γεωργικές - δασοκομικές - κτηνοτροφικές πρακτικές που συμβιβάζονται με το περιβάλλον λαμβάνοντας υπόψη τα βασικά στοιχεία μιας βιώσιμης ανάπτυξης για τη γεωργία και τη δασοκομία στις ορεινές περιοχές; να ληφθούν σταδιακά αλλά σύντομα μέτρα παροχής θετικών κινήτρων για τη διαχείριση του χώρου, τις παραγωγές ποιότητας και τα συστήματα καλλιέργειας με χαμηλή ενδιάμεση κατανάλωση, συνενώνοντας τους προβλεπόμενους σήμερα πόρους για αντισταθμιστικές αποζημιώσεις αφενός και τα συνοδευτικά μέτρα αφετέρου σε μία ενιαία διαδικασία πληρωμής στο πλαίσιο του νέου αντισταθμιστικού καθεστώτος με επαρκή διαφάνεια και εγγυήσεις για το μέλλον.
Τέλος θα έπρεπε να υπάγεται η ενίσχυση στις επιστροφές των αγροτικών γαιών στις αρχές της συμβατότητας με την ισορροπία, το άνοιγμα και διατήρηση της ποιότητας του τοπίου με την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας και να ενταχθούν σαφώς οι τοπικές ορεινές κοινότητες και κοινωνικές ομάδες στον κατάλογο των εχόντων δικαίωμα στις ενισχύσεις που προβλέπονται για τις ενέργειες διατήρησης της οικολογικής σταθερότητας των δασών, προστασίας και δημιουργίας συνθηκών πρόληψης των πυρκαγιών με τις αγροκτηνοτροφικές δραστηριότητες.
7. Εμπορία και σήμανση των προϊόντων και υπηρεσιών ποιότητας στις ορεινές περιοχές.
Δεδομένου ότι η εμπορία αγαθών και υπηρεσιών σαφώς επισημάνσημων καθόσον προσφέρει μία εγγύηση αυθεντικότητας, αποτελεί μέσον απόκτησης πρόσθετης αποδεκτής στην αγορά αξίας και προώθηση της εμπιστοσύνης των τοπικών πληθυσμών στις δυνατότητές τους για ανάπτυξη και εξαγωγές μειώνοντας έτσι σε προοπτική την εξάρτηση των οικονομιών των ορεινών περιοχών έναντι των πολιτικών συνοχής, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα σήμα "βουνά της ΕΕ" που θα ολοκληρώνει τα υφιστάμενα μέτρα κατά τρόπο συνεπή προκειμένου να προωθηθεί ανταγωνιστικότητα και συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών ορεινών περιοχών για την εξαγωγή των προϊόντων τους - αγαθών και υπηρεσιών - στην παγκόσμια αγορά καθώς και για διατηρηθούν υψηλοί ποιοτικοί κανόνες, προσαρμοσμένοι όμως στην πραγματικότητα του παραγωγικού πλαισίου εφαρμόζοντας ιδιαίτερα λιγότερο περιοριστικούς κανόνες στα προϊόντα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
8. Ενθάρρυνση της πρόσβασης σε νέες τεχνολογίες, στις τηλεπικοινωνίες και στις μεταφορές για να δοθούν κίνητρα στον πληθυσμό και ιδιαίτερα στους νέους να παραμείνουν επί τόπου, να αναπτύξουν μορφές τουρισμού σε πλαίσιο σεβασμού του περιβάλλοντος, να εξεύρουν, να δημιουργήσουν και να προσελκύσουν νέους τύπους δραστηριότητας και νέες πηγές εισοδήματος.
9. Οι ορεινές περιοχές στο πλαίσιο της διεύρυνσης της ¸νωσης
Δεδομένης της ανάγκης να αξιολογηθεί και η προοπτική της διεύρυνσης της ¸νωσης στο πλαίσιο της εφαρμογής της νέας προσέγγισης έναντι των ορεινών περιοχών και της ύπαρξης σημαντικών προόδων προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιομορφίες των ορεινών περιοχών στις περισσότερες υποψήφιες για προσχώρηση χώρες, προτείνεται να εξατομικευθεί στο πλαίσιο του προγράμματος PHARE η στήριξη σε πιλοτικές δράσεις για τη βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη των ορεινών περιοχών.
Τέλος, από τις πρώτες φάσεις των διαπραγματεύσεων, θα έπρεπε να προσδιορισθεί ως προτεραιότητα η υποστήριξη στη γεωργία, τη δασοκομία και την ανάπτυξη της υπαίθρου στις ορεινές περιοχές στο πλαίσιο του γεωργικού μέσου προπροσχώρησης επιφυλάσσοντας ιδιαίτερη προσοχή στις βασικές υπηρεσίες για τον πληθυσμό και το βιώσιμο τουρισμό.