ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την ανάπτυξη κοινοτικού σχεδίου δράσης για την ανάκτηση των αποθεμάτων ευρωπαϊκού χελιού
6.10.2005 - (2005/2032 (INI))
Επιτροπή Αλιείας
Εισηγητής: Albert Jan Maat
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την ανάπτυξη κοινοτικού σχεδίου δράσης για την ανάκτηση των αποθεμάτων ευρωπαϊκού χελιού
(2005/2032 (INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «Ανάπτυξη κοινοτικού σχεδίου δράσης για τη διαχείριση του χελιού» (COM(2003)0573),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αλιείας (A6‑0000/2005),
1. ζητεί από την Επιτροπή να απευθύνει το ταχύτερο δυνατόν έκκληση στα κράτη μέλη να εκπονήσουν εθνικά σχέδια διαχείρισης που θα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα σημεία:
α) τεχνικά μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται όταν υπάρχουν εμπόδια στις υδάτινες οδούς προκειμένου να διευκολύνουν κατά το δυνατόν την μετανάστευση - δηλαδή την αποίκηση ανάντη και την κίνηση κατάντη προς τη θάλασσα - των χελιών·
β) τη συλλογή δεδομένων σχετικά την αλιευτική προσπάθεια, την παρακολούθησή της και ,εάν χρειάζεται, τον περιορισμό, στις περιπτώσεις που δικαιολογείται από ιστορικά και επιστημονικά δεδομένα, της αλιευτικής προσπάθειας τόσο των επαγγελματιών όσο και των ερασιτεχνών αλιέων μέσω απαγορεύσεων της αλιείας με περιορισμένη διάρκεια ή περιορισμό της αλιευτικής ικανότητας, κατά τον οποίο πρέπει να ληφθούν υπόψη οι εθνικές διαφορές ως προς τις μεθόδους αλιείας και η αξιόπιστη αυτορύθμιση·
γ) επέκταση της ανανέωσης των αποθεμάτων υαλόχελων και παχυνθέντων εκτρεφόμενων χελιών στις υπό διαχείριση περιοχές των εσωτερικών υδάτων της ΕΕ·
δ) διασφάλιση της διατήρησης της εκτροφής χελιών σε επίπεδο που δεν προκαλεί διατάραξη της βιωσιμότητας των άγριων χελιών, είτε λόγω έλλειψης υαλόχελων που εμπλουτίζουν με φυσικό τρόπο τα αποθέματα, είτε λόγω μη διασφάλισης της διαφυγής ώριμων αργυρόχελων για φυσική αναπαραγωγή·
ε) μέτρα σχετικά με τη διαχείριση των πληθυσμών των κορμοράνων για τη μείωση της θνησιμότητας των χελιών·
2. καλεί την Επιτροπή να αναθέσει την διεξαγωγή έρευνας σχετικά με τον ρόλο της αλλαγής του κλίματος στην μείωση των αποθεμάτων χελιών·
3. καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει έρευνες για τα ενδεχόμενα εμπόδια της φυσικής μετανάστευσης χελιών στην Θάλασσα των Σαργάσσων·
4. σημειώνει τις επιστημονικές εκθέσεις του Διεθνούς Συμβουλίου Εξερεύνησης της Θάλασσας (ICES) επί του εν λόγω ζητήματος·
5. καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει έρευνες για την υγεία των χελιών και τα εμπόδια που μπορεί να παρεμβληθούν στην επιτυχή μετανάστευση και αναπαραγωγή τους από εξωτερικούς παράγοντες όπως το PCB και οι ασθένειες των ψαριών·
6. καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει έρευνες για τη βιογεωγραφική κατανομή των αποθεμάτων του εν λόγω είδους χελιού·
7. καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει έρευνες σχετικά με τη μόλυνση ως παράγοντα θνησιμότητας, στο πλαίσιο της αξιολόγησης των πιθανών αιτιών θνησιμότητας των χελιών σε αποθέματα που βρίσκονται σε εσωτερικές υδάτινες οδούς·
8. καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει έρευνα για την δυνατότητα ενίσχυσης της διαδικασίας μεταβολής μεταξύ άλλων και μέσω της πρόσβασης στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας·
9. καλεί την Επιτροπή να προσαρμόσει ανάλογα την αλιευτική και εξαγωγική πολιτική για τα χέλια προκειμένου να απομείνουν αρκετά από αυτά για την φυσική μετανάστευση και να υπάρχουν αρκετά υαλόχελα σε ανεκτές τιμές για τον εμπλουτισμό των αποθεμάτων στους φυσικούς βιότοπους των χελιών, σύμφωνα με τη βιώσιμη διαχείριση των αλιευτικών πόρων στην Ευρώπη·
10. καλεί την Επιτροπή να προτείνει μέτρα για τη διαχείριση της αλιείας και της εμπορίας και να παρακολουθεί τις ποσότητες υαλόχελων που προσφέρονται προς πώληση μέσω συστήματος καταγραφής των αλιευμάτων, με στόχο την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της παράνομης αλιείας, η οποία ευθύνεται για τη σημαντική μείωση των αποθεμάτων νέων και ενήλικων χελιών·
11. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για την αντιστάθμιση των κοινωνικοοικονομικών συνεπειών του περιορισμού της αλιείας και εξαγωγής υαλόχελων·
12. καλεί την Επιτροπή να δημιουργήσει το συντομότερο δυνατόν ιδιαίτερη γραμμή του προϋπολογισμού στον τομέα της αλιείας για την συγχρηματοδότηση της διαρθρωτικής μεταβολής της εσωτερικής αλιείας στην Ευρώπη και για την αντιστάθμιση των συνεπειών αλλαγής της πολιτικής αναφορικά με τα υαλόχελα·
13. καλεί την Επιτροπή, μετά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης, να ενημερώνει σε ετήσια βάση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την πρόοδο και τα αποτελέσματα που σημειώνονται στα επιμέρους κράτη μέλη·
14. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
Κατά τα τελευταία χρόνια, τα αποθέματα χελιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν μειωθεί δραστικά. Υπάρχει φόβος ότι αυτό το είδος αλιείας θα εξαφανιστεί αν δεν τεθεί σύντομα σε ισχύ ένα σχέδιο δράσης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Χέλια αλιεύονται σε ολόκληρη την περιοχή κατανομής του ευρωπαϊκού χελιού (ολόκληρη η Ευρώπη και η Βόρεια Αφρική). Η αλιεία υαλόχελων επικεντρώνεται στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Τα αλιεύματα (περίπου 100 τόνοι) χρησιμοποιούνται για άμεση κατανάλωση, για την υδατοκαλλιέργεια κιτρινόχελων στην Ευρώπη, κυρίως όμως στην Άπω Ανατολή, και για την απελευθέρωση στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αλιεία υαλόχελων και αργυρόχελων γίνεται παντού στα ευρωπαϊκά ύδατα. Τα αλιεύματα (που εκτιμώνται σε περίπου 8 000 τόνους) χρησιμοποιούνται μαζί με την παραγωγή της υδατοκαλλιέργειας χελιού (περίπου 10 800 τόνοι) για κατανάλωση (καπνιστά, μαγειρευτά, σε ζελέ κλπ).
Πίνακας Οι σημαντικότερες χώρες όπου γίνεται αλιεία ή υδατοκαλλιέργεια ευρωπαϊκού χελιού. Οι αριθμοί αφορούν την επίσημη παραγωγή του έτους 2000 (πηγή: Ομάδα Εργασίας για τα Χέλια του ICES/EIFAC). Οι επίσημοι αριθμοί για την αλιεία είναι σημαντικά μικρότεροι από τις πραγματικές ποσότητες που αλιεύονται, οι οποίες ενδέχεται να είναι περίπου διπλάσιες.
Αλιεύματα στην ΕΕ |
Αλιεύματα εκτός ΕΕ |
Υδατοκαλλιέργεια χελιών | |||
Χώρα |
Παραγωγή (t) |
Χώρα |
Παραγωγή (t) |
Χώρα |
Παραγωγή (t) |
Ηνωμένο Βασίλειο |
796 |
Αίγυπτος |
2 064 |
Κάτω Χώρες |
3 800 |
Γερμανία |
686 |
Νορβηγία |
281 |
Δανία |
2 674 |
Δανία |
620 |
Τουρκία |
176 |
Ιταλία |
2 750 |
Σουηδία |
560 |
Τυνησία |
108 |
Υπόλοιπη Ευρώπη |
1 639 |
Ιταλία |
549 |
Μαρόκο |
100 |
Ασία |
10 000 |
Πολωνία |
429 |
Άλλες |
238 |
|
|
Γαλλία |
399 |
|
|
|
|
Κάτω Χώρες |
351 |
|
|
|
|
Ιρλανδία |
250 |
|
|
|
|
Υπόλοιπη ΕΕ |
280 |
|
|
|
|
Τα αποθέματα χελιού που έχουν μέγεθος τέτοιο ώστε να επιτρέπεται η αλιεία τους μειώθηκαν κατά 50% τα τελευταία χρόνια (τα τελευταία 40 χρόνια μειώθηκαν μάλιστα κατά 75%), ενώ στο ίδιο διάστημα τα αποθέματα υαλόχελων μειώθηκαν κατά 95%.
Παραδοσιακά, το χέλι είναι ένα είδος ψαριού με μεγάλη ζήτηση στην Ευρώπη. Σε ορισμένες περιοχές αποτελεί σημαντικότατο στοιχείο της γαστρονομικής παράδοσης και είναι ουσιώδες συστατικό του φυσικού βιοτόπου.
Μολονότι η εσωτερική αλιεία δεν υπάγεται επίσημα στην ευρωπαϊκή Κοινή Αλιευτική Πολιτική, το γεγονός ότι το πρόβλημα είναι κοινό σε πάρα πολλά κράτη μέλη μάς εξαναγκάζει σε μία κοινή προσέγγιση. Αν δεν γίνει αυτό, υπάρχει κίνδυνος να μην είναι πλέον δυνατή η διατήρηση ή η αποκατάσταση των αποθεμάτων χελιού.
Επιπροσθέτως υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των επιμέρους κρατών μελών και μεταξύ των κλιματικών ζωνών. Στην Σκανδιναβία η κατάσταση είναι διαφορετική από ό,τι για παράδειγμα στην Γαλλία. Ωστόσο, η σοβαρή μείωση των αποθεμάτων χελιού παρατηρείται σε ολόκληρη την Ένωση.
Οποιαδήποτε ευρωπαϊκά ύδατα όπου υπάρχουν χέλια συμβάλλουν ενδεχομένως στην παραγωγή αργυρόχελων (χέλι με δυνατότητα αναπαραγωγής), περισσότερο στην θάλασσα παρά στην ξηρά, σε άλλες χώρες περισσότερο και σε άλλες λιγότερο. Δεν είναι σαφές αν στην αναπαραγωγή συμμετέχουν πραγματικά τα αργυρόχελα όλων των χωρών ή αν ο πληθυσμός αναπαραγωγής προέρχεται από μικρό τμήμα της Ευρώπης και το αργυρόχελο από τις άλλες χώρες παραμένει χωρίς απογόνους.
Υποστηρίζεται επανειλημμένα ότι τα περισσότερα θηλυκά αργυρόχελα προέρχονται από την Σκανδιναβία, όμως φαίνεται επίσης πιθανό να αποτελεί την κυρίως περιοχή ο Βισκαϊκός Κόλπος, όπου φθάνουν περισσότερα από 95% των υαλόχελων. Η προστασία μίας περιοχής και μόνο ενέχει, δυστυχώς, τον κίνδυνο να προστατευθεί η λάθος περιοχής. Για λόγους πρόληψης πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο ότι είναι δυνατόν να αναπαράγονται όλα τα αργυρόχελα που μεταναστεύουν. Γι’ αυτό, καμία χώρα δεν μπορεί να απέχει από την κοινή προσπάθεια διατήρησης αποθέματος χελιών που μπορούν να αναπαραχθούν.
Με την πάροδο των ετών έχει μειωθεί σημαντικά το ποσοστό των χελιών που αλιεύονται παράνομα για κατανάλωση. Το μεγαλύτερο μέρος των χελιών που προορίζονται για κατανάλωση προέρχεται από υδατοκαλλιέργειες. Αποτέλεσμα είναι ότι όλο και πιο πολλά υαλόχελα αλιεύονται για να χρησιμοποιηθούν για την υδατοκαλλιέργεια.
Η εξέλιξη αυτή επιταχύνθηκε σημαντικά από την τεράστια ζήτηση υαλόχελων εκ μέρους της Νοτιοανατολικής Ασίας. Έτσι οι τιμές του υαλόχελου στην αγορά αυξήθηκαν τόσο ώστε δεν είναι πλέον καθόλου αποδοτικό για την εσωτερική αλιεία στην Ευρώπη να απελευθερώνει υαλόχελα στα εσωτερικά ύδατα της Ευρώπης.
Εφ’ όσον σημειώθηκε μείωση των αποθεμάτων χελιών σε ολόκληρη την Ευρώπη, το πιθανότερο είναι να ανήκουν όλα τα χέλια της Ευρώπης σε ένα και το αυτό απόθεμα και να προέρχονται από μία και μόνο περιοχή αναπαραγωγής. Ως εκ τούτου η αποκατάσταση των αποθεμάτων χελιών είναι κυρίως διεθνές πρόβλημα. Ταυτόχρονα, το χέλι είναι κυρίως ένα είδος ψαριού που βρίσκουμε σε μικρής έκτασης ύδατα σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπου γίνεται μικρής κλίμακας αλίευση και ασκούν επίδραση πάρα πολλοί τοπικοί παράγοντες. Η διεξαγωγή ενός σχεδίου αποκατάστασης μπορεί να γίνει μόνο σε όλα τα μικρής έκτασης ύδατα και με την συμμετοχή των τοπικών παραγόντων και διαχειριστών. Το διεθνές σχέδιο αποκατάστασης πρέπει να βασίζεται στις πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν σε όλα αυτά τα περιορισμένης έκτασης ύδατα.
Αυτός ο διττός χαρακτήρας της αποκατάστασης των αποθεμάτων χελιού (πρόβλημα παγκόσμιας κλίμακας με επιπτώσεις σε περιορισμένα ύδατα) καθιστά αναγκαία μία κατανομή καθηκόντων μεταξύ ανώτερων και κατώτερων αρχών και μεταξύ αρχών και ενδιαφερομένων. Αφενός, η κεντρική αρχή (ΕΕ) θα πρέπει να καθορίσει τους όρους πλαίσιο για μία αειφόρο διαχείριση και στη συνέχεια να την κοινοποιήσει στις κατώτερες (εθνικές) αρχές, οι οποίες μπορούν με την σειρά τους να τις διατυπώσουν σε όρους που θα αφορούν σχέδια αλιείας των περιφερειακών διαχειριστών αλιείας. Αφετέρου, η τοπική διαχείριση θα πρέπει να στηρίζεται σε πληροφορίες για την επί τόπου κατάσταση και οι πληροφορίες αυτές πρέπει να χρησιμοποιούνται από την (ανώτερη) αρχή για τον έλεγχο και την αξιολόγηση της διαχείρισης που έγινε. Ως εκ τούτου, η καλή συνεργασία μεταξύ του τομέα της αλιείας, άλλων ενδιαφερομένων και των αρχών έχει πολύ μεγάλη σημασία.
Σχέδιο δράσης
Η Επιτροπή ενέκρινε την 1η Οκτωβρίου 2003 τα σχέδιά της για την ανάπτυξη κοινοτικού σχεδίου δράσης για την διαχείριση του χελιού[1]. Οφείλουμε να διαπιστώσουμε ότι επισήμως δεν έγινε τίποτα άλλο μέχρι σήμερα.
Μία επιτυχημένη πολιτική για την ευρωπαϊκή εσωτερική αλιεία είναι δυνατή μόνον εάν διατυπωθεί ένας κοινός στόχος, ενώ ταυτόχρονα θα δοθούν στα κράτη μέλη τα περιθώρια να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα που αφορούν εθνικά σχέδια διαχείρισης και θα λαμβάνονται υπόψη οι τεράστιες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με το είδος της αλιείας και τους φυσικούς βιοτόπους. Εδώ η λέξη-κλειδί είναι η επικουρικότητα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει όμως να εξετάζει την αποτελεσματικότητα και την δυνατότητα εφαρμογής των εθνικών σχεδίων διαχείρισης.
Επειδή δεν έχει αναληφθεί δράση για τη λήψη πρακτικών μέτρων εφαρμογής της ανακοίνωσης του 2003, η Επιτροπή Αλιείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποφάσισε να εγκρίνει έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας.
- [1] COM(2003) 573
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Τίτλος |
Ανάπτυξη κοινοτικού σχεδίου δράσης για την ανάκτηση των αποθεμάτων ευρωπαϊκού χελιού | |||||||||||
Αριθ. διαδικασίας |
||||||||||||
Κανονιστική βάση |
άρθρο 45 | |||||||||||
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας |
PECH 10.3.2005 | |||||||||||
Γνωμοδοτική(ές) επιτροπή(ες) |
|
|
|
|
| |||||||
Αποφάσισε να μη γνωμοδοτήσει |
|
|
|
|
| |||||||
Ενισχυμένη συνεργασία |
|
|
|
|
| |||||||
Πρόταση/Προτάσεις ψηφίσματος που περιέχεται/ονται στην έκθεση |
|
|
| |||||||||
Εισηγητής(ές) |
Albert Jan Maat |
| ||||||||||
Εισηγητής(ές) που αντικαταστάθηκε(καν) |
|
| ||||||||||
Εξέταση στην επιτροπή |
14.3.2005 |
25.4.2005 |
28.8.2005 |
|
| |||||||
Ημερομηνία έγκρισης |
4.10.2005 | |||||||||||
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
υπέρ: κατά: αποχές: |
22 0 0 | ||||||||||
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
James Hugh Allister, Elspeth Attwooll, Marie-Hélène Aubert, Iles Braghetto, Luis Manuel Capoulas Santos, David Casa, Zdzisław Kazimierz Chmielewski, Carmen Fraga Estévez, Ιωάννης Γκλαβάκης, Alfred Gomolka, Pedro Guerreiro, Ian Hudghton, Heinz Kindermann, Henrik Dam Kristensen, Albert Jan Maat, Rosa Miguélez Ramos, Philippe Morillon, Seán Ó Neachtain, Willi Piecyk, Catherine Stihler, SudMargie Sudre | |||||||||||
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Duarte Freitas | |||||||||||
Αναπληρωτές (άρθρο 178, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
| |||||||||||
Ημερομηνία κατάθεσης – A6 |
6.10.2005 |
A6‑0284/2005 | ||||||||||