SPRAWOZDANIE w sprawie czwartego sprawozdania Komisji w sprawie obywatelstwa Unii (1 maja 2001- 30 kwietnia 2004)
15.12.2005 - (2005/2060(INI))
Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
Sprawozdawca: Giusto Catania
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie czwartego sprawozdania Komisji w sprawie obywatelstwa Unii (1 maja 2001- 30 kwietnia 2004)
Parlament Europejski,
– uwzględniając Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej a w szczególności rozdział V zatytułowany „Prawa Obywateli",
– uwzględniając wnioski prezydencji Rady w Tampere w dniach 15-16 października 1999 r.,
- uwzględniając czwarte sprawozdanie Komisji w sprawie obywatelstwa Unii (1 maja 2001- 30 kwietnia 2004),(COM(2004)0695),
– uwzględniając komunikat Komisji w sprawie imigracji, integracji i zatrudnienia, w którym Komisja przedstawia swoje stanowisko na temat naturalizacji nielegalnych imigrantów (COM(2003)0336),
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/38/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. dotyczącą prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich¹,
– uwzględniając Konwencję Rady Europy o uczestnictwie cudzoziemców w życiu publicznym na szczeblu lokalnym, która weszła w życie z dniem 1 maja 1997 r.,
– uwzględniając art. 45 i art. 112 ust. 2 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, opinie Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz opinię Komisji Petycji (A6 0411/2005),
A. mając na uwadze, że koncepcja obywatelstwa Unii określa prawną sytuację wynikającą z przynależności osoby do danej jednostki politycznej i terytorialnej i dopiero się tworzy, oraz, że konieczne będzie jej dostosowanie do rozwoju politycznego Unii Europejskiej,
B. mając na uwadze, że art. 17 Traktatu WE dotyczący obywatelstwa Unii został wprowadzony Traktatem z Maastricht z dnia 7 lutego 1992 r.,w brzmieniu: "Obywatelem Unii jest każda osoba mająca przynależność Państwa Członkowskiego",
C. mając na uwadze, że przyznanie obywatelstwa Unii jest uzależnione od posiadania obywatelstwa jednego z Państw Członkowskich Unii Europejskiej i że nie jest to pojęcie „autonomiczne”, ale jest określane przez każde państwo zgodnie z jego prawem,
D. mając na uwadze, że z tego samego powodu Unia Europejska i jej instytucje wykazują uzasadnione zainteresowanie przedstawieniem propozycji dotyczących nabywania obywatelstwa Państw Członkowskich (z poszanowaniem suwerenności tych państw w tym zakresie), ponieważ Państwo Członkowskie przyznając lub odbierając obywatelstwo, nadaje lub odbiera obywatelstwo Unii,
E. mając na uwadze, że każdy obywatel Unii zamieszkujący w jednym z Państw Członkowskich, którego nie jest obywatelem dysponuje prawem do głosowania i do kandydowania w wyborach lokalnych i do Parlamentu Europejskiego, na tych samych warunkach co obywatele tego państwa,
F. mając na uwadze, że każdy obywatel Unii ma prawo wystosowania petycji do Parlamentu Europejskiego zgodnie z art. 194 Traktatu WE oraz zwrócenia się do Rzecznika Praw Obywatelskich mianowanego zgodnie z art. 195 Traktatu WE,
G. mając na uwadze, że Traktat Amsterdamski podkreślił później podrzędny charakter obywatelstwa Unii stanowiąc w art. 17 Traktatu WE, że: „obywatelstwo Unii uzupełnia obywatelstwo krajowe, nie zastępując go jednak",
H. mając na uwadze, że w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej obowiązują różne zasady przyznawania obywatelstwa,
I. mając na uwadze, że z prawnego punktu widzenia, obywatelstwo może zostać nabyte przez urodzenie lub w drodze nadania,
J. mając na uwadze, że nabycie obywatelstwa poprzez urodzenie (prawo krwi albo prawo ziemi) jest zasadą najczęściej stosowaną przez Państwa Członkowskie oraz stwierdzając, że w wielu państwach świata nabycie obywatelstwa poprzez urodzenie (prawo ziemi) zostało powiązane z nabyciem obywatelstwa w drodze nadania (naturalizacja),
K. mając na uwadze, że zgodnie z obowiązującymi traktatami niektóre prawa związane z obywatelstwem Unii są już przyznawane na podstawie miejsca zamieszkania, jak na przykład prawo składania petycji do Parlamentu i prawo zwracania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz w konsekwencji mając na uwadze możliwość rozszerzenia na osoby zamieszkałe na terenie Wspólnoty także prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terenie Unii Europejskiej oraz prawa do głosowania w wyborach europejskich i lokalnych,
L. mając na uwadze, że Rada Europejska w konkluzjach szczytu w Tampere w 1999 r. zatwierdziła, jako cel długoterminowy, możliwość uzyskania przez obywateli państw trzecich przebywających legalnie na terenie Unii Europejskiej pozwolenia na dłuższy pobyt,
M. mając na uwadze, że po zwycięstwie „nie” w referendach w sprawie traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy we Francji i w Holandii, silnym znakiem będzie powrót do debaty o przyszłości Unii, w szczególności poprzez podjęcie konkretnych i znaczących środków, takich jak w kwestii obywatelstwa będącego symbolem woli nadania istniejącej wspólnocie politycznej właściwej wagi, w celu pobudzenia zaufania ludzi do Unii,
N. mając na uwadze, że problemy z ratyfikacją Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy uwidoczniły potrzebę zbliżenia Unii Europejskiej do obywateli oraz rozpoznania ich potrzeb i obaw, uwzględniając, że stosowanie europejskiego ustawodawstwa ma bezpośredni wpływ na ich życie codzienne,
O. mając na uwadze, że Unia Europejska wykazała różne symptomy kryzysu reprezentacji i uczestnictwa demokratycznego, na co szczególnie wskazuje stale malejący udział w wyborach europejskich, co jest niepokojącym znakiem dla przyszłości projektu europejskiego,
P. mając na uwadze, że rozszerzenie Unii Europejskiej spowodowało znaczne zwiększenie liczby obywateli Unii mieszkających poza swoim krajem pochodzenia, co ułatwia mieszanie się ludności w Europie oraz poczucie przynależności do wspólnoty a także zwiększenie liczby osób pochodzących z państw trzecich,
Q. mając na uwadze, że liczni są ci, zarówno obywatele Unii jak i nie, mieszkający na terytorium Unii Europejskiej a nawet legalnie pracujący bądź studiujący, którzy są pozbawieni możliwości uczestniczenia w procesie podejmowania decyzji politycznych, niezgodnie z przepisami określonymi w art. 190 Traktatu WE, w Państwie Członkowskim, w którym mieszkają i gdzie płacą wszystkie lub część swoich podatków, co jest niezgodne z podstawowymi zasadami współczesnej demokracji zgodnie, z którymi nie powinno się opodatkowywać bez nadania prawa do reprezentacji („no taxation without representation”),
R. mając na uwadze, że obecność obywateli państw trzecich na terytorium danego Państwa Członkowskiego stała się już trwałą cechą charakterystyczną społeczeństw europejskich, że ci obywatele posiadają prawa na mocy dyrektyw 2004/38/WE i 2003/109/WE Rady z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi[1], a także mając na uwadze, że w dwunastu Państwach Członkowskich obywatele spoza UE zgodnie z przepisami właściwymi dla każdego Państwa Członkowskiego, mają prawo do głosowania na poziomi lokalnym, oraz że w trzech innych Państwach Członkowskich obywatele niektórych krajów trzecich mają prawo do głosowania w wyborach lokalnych,
S. mając na uwadze, że fakt, iż złożenie petycji do Komisji Petycji Parlamentu stanowi ważny pozasądowy środek zadośćuczynienia dostępny obywatelom Unii i stałym mieszkańcom Unii Europejskiej w przypadku naruszenia prawa wspólnotowego, nakłada na Komisję Petycji obowiązek skutecznego ustosunkowania się do zarzutów i krytyki obywateli, w koniecznych przypadkach we współpracy z władzami krajowymi lub miejscowymi w celu znalezienia rozwiązania problemów spowodowanych nieprawidłowym stosowaniem prawa wspólnotowego,
1. zachęca Państwa Członkowskie do rozważenia możliwości stworzenia jeszcze silniejszego związku między stałym miejscem legalnego pobytu przez rozsądny okres czasu z jednej strony, a uzyskaniem obywatelstwa krajowego i, co z tego wynika, obywatelstwa europejskiego z drugiej strony;
2. podkreśla konieczność i znaczenie potwierdzenia praw obywateli Unii w drodze nadania Karcie Praw Podstawowych obowiązującej mocy prawnej;
3. zauważa, że w chwili obecnej, nabywanie obywatelstwa Unii i uprawnień z nim związanych zależy od nabycia obywatelstwa jednego z Państw Członkowskich; zauważa, że bardzo duże różnice między przepisami regulującymi dostęp do obywatelstwa danego Państwa Członkowskiego mogą stanowić źródło dyskryminacji pomiędzy osobami pochodzącymi z krajów trzecich lub bezpaństwowcami, zależnie od Państwa Członkowskiego ich pobytu; przestrzegając kompetencji Państw Członkowskich w tej dziedzinie uważa, że należałoby postępować w kierunku zwiększonej koordynacji w odniesieniu do ogólnych kryteriów i procedur uzyskiwania obywatelstwa, aby zagwarantować większą równość w dostępie do obywatelstwa Unii; uważa też, że należało by przedsięwziąć kroki mające na celu zapewnienie lepszego rozpowszechniania informacji związanej z różnymi przepisami krajowymi;
4. wzywa Państwa Członkowskie do przedyskutowania możliwości utworzenia europejskiej karty wyborcy, wspólnej dla wszystkich Państw Członkowskich Unii Europejskiej, wskazującej i precyzującej, w zależności od miejsca zamieszkania i narodowości każdego wyborcy, wszystkie głosowania, w jakich może i musi wziąć udział. Inicjatywa ta umożliwiłaby zwiększenie widoczności obywatelstwa Unii;
5. podkreśla, że stworzenie przestrzeni politycznej i obywatelstwa dostosowującego się do rozwoju współczesnych demokracji wymaga także uznania praw politycznych każdej osoby legalnie i na stałe mieszkającej na terenie Unii Europejskiej, bez dyskryminowania z uwagi na jej narodowość,
6. uważa, że przyznawanie niektórych praw związanych z obywatelstwem Unii osobom mieszkającym w Unii Europejskiej faworyzowałoby integrację społeczności spoza Wspólnoty i dałoby im status przynależności do rzeczywistej wspólnoty politycznej i terytorialnej;
7. uważa, że jednym z głównych celów obywatelstwa Unii powinno być nie tyle utworzenie statusu prawnego uzupełniającego w stosunku do obywatelstwa krajowego, ile promowanie integracji ludzi w kraju, w którym zamieszkują, zapewniając wszystkie prawa nawet kiedy obywatele Unii zamieszkują poza UE;
8. uważa, że uznanie obywatelstwa Unii w zależności od miejsca zamieszkania powinno być końcowym celem dynamicznego procesu, jaki sprawi, że Unia Europejska stanie się prawdziwą wspólnotą polityczną;
9. zwraca się w związku z tym do Komisji o sporządzenie Białej Księgi na temat możliwego rozwoju obywatelstwa w Unii i ujednolicenia różnych obowiązujących przepisów w Państwach Członkowskich;
10. zachęca Państwa Członkowskie, które nie ratyfikowały jeszcze Konwencji Rady Europy o uczestnictwie cudzoziemców w życiu publicznym na szczeblu lokalnym, do jej ratyfikowania, a Państwa Członkowskie, które ją ratyfikowały, do stosowania art. 6 Konwencji, przewidującego przyznanie prawa do głosowania i do kandydowania w wyborach lokalnych wszystkim obywatelom państw trzecich stale i legalnie mieszkającym w danym państwie przez ostatnie pięć lat poprzedzających wybory;
11. wzywa Państwa Członkowskie do rozszerzenia prawa do głosowania w wyborach lokalnych i europejskich na obywateli państw trzecich i bezpaństwowców stale mieszkających na terenie Unii Europejskiej od co najmniej 5 lat, jak również prawa do swobodnego przemieszczania się oraz prawa do uzyskania pozwolenia na pobyt w każdym z Państw Członkowskich;
12. uważa, że obywatelstwo europejskie powinno przejawiać się coraz bardziej na poziomie lokalnym, być wyraźniej postrzegalne i zawierać prawa, w tym prawa społeczne, oraz obowiązki, jak na przykład - bez pociągania za sobą zwiększenia całkowitego obciążenia podatkowego - bezpośredni związek między elementami systemu podatkowego a finansowaniem Unii Europejskiej;
13. przypomina swój wniosek o finansowanie części budżetu wspólnotowego za pomocą autentycznego mechanizmu zasobów własnych, w oparciu o równy i demokratyczny, przejrzysty system, niepociągający za sobą zwiększenia całkowitego obciążenia podatkowego, co pozwoliłoby wyjść z obecnego impasu związanego z finansowaniem budżetu wspólnotowego poprzez wpływy od Państw Członkowskich oraz pojęcie "sprawiedliwego zwrotu"; ponadto uważa, że tego typu projekt przyczyniłoby się do lepszego zrozumienia przez obywateli Unii rzeczywistego funkcjonowania budżetu Unii Europejskiej, a więc stworzenia zrównoważonego obywatelstwa Unii, opartego zarówno na prawach, jak i obowiązkach;
14. bez uszczerbku dla takiej reformy systemu źródeł własnych Unii Europejskiej, uważa za sprawę podstawowej wagi aby Państwa Członkowskie czuwały nad zapewnieniem jak największej czytelności w odniesieniu do tej części podatków obywateli Unii przypadającej na budżet wspólnotowy, np., poprzez wprowadzenie specjalnej rubryki w zeznaniach podatkowych, o ile jest to możliwe;
15. wzywa Komisję do przedstawienia wniosku legislacyjnego w sprawie statusu osób mieszkających w UE od dłuższego czasu (w poszanowaniu Traktatów i uznaniu władzy i odpowiedzialności Państw Członkowskich) oraz zgodnie, z którym, wszelkie prawa zagwarantowane w prawie wspólnotowym osobom legalnie mieszkającym w Unii Europejskiej będą usystematyzowane i uznane;
16. wzywa Państwa Członkowskie do jak najszybszego przedyskutowania możliwości uznania prawa obywateli Unii do głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych, kantonalnych i regionalnych w Państwie Członkowskim, w którym mieszkają, niezależnie od ich narodowości;
17. wzywa Państwa Członkowskie do jak najszybszego przedyskutowania możliwości przyznawania obywatelom Unii wyboru miejsca głosowania i kandydowania w wyborach krajowych, w państwie, w którym mieszkają, lub w państwie, z którego pochodzą, (ale nie w obu) niezależnie od ich narodowości;
18. uważa, że byłoby pożądane rozszerzenie na obywateli państw trzecich mieszkających w UE od co najmniej pięciu lat, prawa przewidziane w dyrektywie 2004/38/WE, która wejdzie w życie 30 kwietnia 2006 r., dotyczące prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich, oraz do otrzymania prawa do stałego pobytu po 5 latach pobytu w danym państwie;
19. uważa, że obywatele państw trzecich i bezpaństwowcy stale mieszkający na terenie UE od co najmniej pięciu lat powinni cieszyć się takimi samymi prawami do głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz do brania udziału w wyborach lokalnych jak obywatele Unii mieszkający w innym niż ich własne Państwie Członkowskim;
20. podkreśla, że wybory do Parlamentu stanowią najbardziej widoczny wyraz obywatelstwa demokratycznego Unii; wzywa w związku z tym do refleksji w sprawie zreformowania sposobu głosowania w wyborach europejskich, poczynając od chwili obecnej do roku 2009, w celu nadania im rzeczywistego wymiaru europejskiego poprzez ujednolicenie procedur wyborczych; przypomina w tym kontekście, że partie polityczne na poziomie europejskim koniecznie powinny zostać wzmocnione;
21. uważa, że jeżlei chodzi o prawo do głosowania obywateli wspólnotowych i z poszanowaniem dla kompetencji Państw Członkowskich w tym zakresie, państwa powinny przeanalizować możliwość rozciągnięcia na obywateli zamieszkujących, niezależnie od ich narodowości, prawa do głosowania w wyborach regionalnych i krajowych, uważa także, że te Państwa Członkowskie, które nie przyznają obywatelstwa osobom legalnie zamieszkującym na ich terytorium przez rozsądny okres czasu powinny przynajmniej rozważyć możliwość przyznania prawa do głosowania we wszystkich wyborach osobom mieszkającym od dłuższego czasu na ich terytorium;
22. wyraża opinię, że przyznanie prawa do wyboru i kandydowania w wyborach krajowych i regionalnych obywatelom Unii nie pochodzącym z Państwa Członkowskiego, w którym przebywają, przyczyniłoby się w istotny sposób do ich silniejszej identyfikacji z Unią Europejską, niezbędnej dla prawdziwego obywatelstwa Unii;
23. podkreśla, że obywatelstwo Unii powinno być, niezależnie od kraju urodzenia lub pochodzenia, silnie związane z uznaniem praw społecznych, prawa do pracy, prawa do nauki oraz opieki zdrowotnej, społecznej i emerytalnej;
24. uważa, że obywatelstwo Unii zapewnia te same prawa wszystkim obywatelom Unii Europejskiej niezależnie od tego, czy ich miejsce zamieszkania znajduje się w samej Unii czy w kraju trzecim; nalega, by Komisja zbadała sytuację imigrantów europejskich i przyjęła odpowiednie środki dla zagwarantowania im rzeczywistych praw obywatelskich;
25. uważa za pożądane rozpoczęcie dyskusji, która umożliwi określenie i uściślenie projektu obywatelstwa Unii z uwzględnieniem wyraźnego postępu, jaki dokonał się w Unii Europejskiej od czasu podpisania Traktatu z Maastricht;
26. wzywa do przeprowadzenia reformy sposobu głosowania w wyborach europejskich, poczynając od chwili obecnej do roku 2009, w celu nadania im rzeczywistego wymiaru europejskiego poprzez ujednolicenie procedur wyborczych, oraz, w szczególności, wybór spomiędzy partii złożonych z posłów z wielonarodowych list europejskich zaproponowanych przez europejskie partie polityczne;
27. podkreśla, że Konstytucja europejska definiująca wyraźnie wartości, na których Unia Europejska się opiera oraz prawa podstawowe jej obywateli, ustalająca jej kompetencje oraz tworząca jej instytucje i procedury decyzyjne, przyczyni się do powstania poczucia przynależności do Unii Europejskiej, a więc obywatelstwa Unii, jak i do wzmocnienia tożsamości europejskiej;
28. jest zdania, że przyznawanie obywatelstwa europejskiego w zależności od miejsca zamieszkania powinno być ostatecznym celem dynamicznego procesu, jaki sprawi, że Unia Europejska stanie się prawdziwą wspólnotą polityczną;
29. nalega usilnie, aby Komisja i Państwa Członkowskie lepiej informowały obywateli Unii o ich prawach i obowiązkach, w szczególności zaś promowały aktywne uczestnictwo obywateli Unii w wyborach lokalnych i europejskich, poprzez kandydowanie i głosowanie; w tych ramach Państwa Członkowskie powinny zwłaszcza, w oparciu o wypracowane wspólne podstawy, promować wymiar europejski poprzez włączenie do programów nauczania wszystkich szkół na poziomie podstawowym i średnim podstawowych informacji dotyczących kultury, polityk i instytucji europejskich;
30. wyraża zadowolenie z nowego podejścia Komisji Europejskiej do problematyki informacji i komunikowania się, które w większym stopniu odpowiada konkretnym życzeniom, oczekiwaniom i obawom obywatelek i obywateli europejskich w celu dania im możliwości wpływu na ustalanie polityki Unii Europejskiej poprzez zapewnienie im demokratycznego uczestnictwa; wraża w związku z tym silną nadzieję na uwidocznienie się w szybkim czasie efektów wspomnianej strategii;
31. wyraża też życzenie, aby w swych działaniach w zakresie informacji i komunikowania się Komisja i Państwa Członkowskie zwiększyły rolę i współpracę z mediami; podkreśla w szczególności wagę komunikowania się w bliskim sąsiedztwie, stąd rola mediów i władz publicznych na poziomie lokalnym;
32. podkreśla również znaczenie prawa do dobrej administracji i prawa do dostępu do dokumentów, zawartych w rozdziale V („Prawa obywateli”) Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, dla nadania pełniejszego znaczenia obywatelstwu Unii; wysuwa na pierwsze miejsce konieczność zagwarantowania dostępu do wysokiej jakości informacji prawnej pozwalającej obywatelom na uświadomienie sobie, jakimi prawami dysponują;
33. zachęca Komisję i Państwa Członkowskie do lepszego informowania obywateli Unii o ich prawach w zakresie ochrony konsularnej świadczonej przez służby dyplomatyczne i konsularne każdego innego Państwa Członkowskiego, w miejscach, w których Państwo Członkowskie danego obywatela nie ma swego przedstawicielstwa;
34. podkreśla, że obywatelstwo Unii wiąże się z prawem do składania petycji, co umożliwia Parlamentowi skuteczne monitorowanie stosowania prawa i przyczynianie się do prawidłowego funkcjonowania Unii Europejskiej z inicjatywy jej obywateli;
35. zauważa, że petycje do Parlamentu mogą mieć na celu wprowadzanie poprawek do już istniejących przepisów unijnych bądź też wprowadzenie ich w życie;
36. wyraża ubolewanie z powodu spowolnienia procedury składania petycji ze względu na dużą ilość otrzymanych petycji; uważa, że wprowadzenie nowego informatycznego systemu zarządzania petycjami, wraz z udostępnieniem wystarczających zasobów ludzkich może uczynić tę procedurę jeszcze skuteczniejszą;
37. uważa, że ponieważ prawo do składania petycji jest podstawowym prawem obywateli Unii Komisja powinna być zobowiązana przynajmniej do podania dostatecznych powodów, jeżeli nie zastosuje się ona do zaleceń Parlamentu; wyraża zadowolenie z dotychczasowej współpracy z Komisją w zakresie rozpatrywania petycji, zauważa jednak, że wszczęcie postępowania w sprawie uchybień przeważnie następuje na podstawie skarg wniesionych do Komisji, a nie na podstawie petycji złożonych w Komisji Petycji;
38. wzywa Radę i Komisję do nawiązania bliższej współpracy z Komisją Petycji Parlamentu oraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich w celu umożliwienia każdemu obywatelowi Unii - a bardziej ogólnie wszystkim mieszkańcom Państw Członkowskich Unii Europejskiej - korzystanie z ich praw w sposób bardziej skuteczny;
39. zachęca wszystkie właściwe służby Unii Europejskiej oraz Państw Członkowskich, zwłaszcza nowych Państw Członkowskich, do dalszego systematycznego informowania obywateli o prawach związanych z obywatelstwem Unii Europejskiej poprzez dostarczanie rzeczowych informacji i wyjaśnień na temat obowiązków Komisji Petycji i Rzecznika Praw Obywatelskich, jak również objaśnianie procedury składania petycji lub skarg w ich języku ojczystym oraz warunków dopuszczalności;
40. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, jak również rządom i parlamentom Państw Członkowskich.
- [1] Dz.U. L 16 z 23.1.2004, str. 44.
OPINIA Komisji Spraw Konstytucyjnych (30.11.2005)
dla Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
w sprawie czwartego sprawozdania Komisji dotyczącego obywatelstwa Unii (1 maja 2001 r. - 30 kwietnia 2004 r.)
(2005/2060(INI))
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Pervenche Berès
WSKAZÓWKI
Komisja Spraw Konstytucyjnych zwraca się do Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
1. nalega usilnie, aby Komisja i Państwa Członkowskie lepiej informowały obywateli europejskich o ich prawach i obowiązkach, w szczególności zaś promowały aktywne uczestnictwo obywateli europejskich w wyborach lokalnych i europejskich, poprzez kandydowanie i głosowanie; w tych ramach Państwa Członkowskie powinny zwłaszcza, w oparciu o wypracowane wspólne podstawy, promować wymiar europejski poprzez włączenie do programów nauczania wszystkich szkół na poziomie podstawowym i średnim podstawowych informacji dotyczących kultury, polityk i instytucji europejskich;
2. podkreśla, że wybory do Parlamentu Europejskiego stanowią najbardziej widoczny wyraz obywatelstwa demokratycznego Unii; przypomina w związku z tym swoje życzenie i refleksję w sprawie zreformowania sposobu głosowania w wyborach europejskich, poczynając od chwili obecnej do roku 2009, w celu nadania im rzeczywistego wymiaru europejskiego poprzez ujednolicenie procedur wyborczych; przypomina w tym kontekście, że partie polityczne na poziomie europejskim absolutnie powinny zostać wzmocnione;
3. wyraża zadowolenie z nowego podejścia Komisji Europejskiej do problematyki informacji i komunikowania się, które w większym stopniu odpowiada konkretnym życzeniom, oczekiwaniom i obawom obywatelek i obywateli europejskich w celu dania im możliwości wpływu na ustalanie polityk Unii poprzez zapewnienie im demokratycznego uczestnictwa; wraża w związku z tym silną nadzieję na uwidocznienie się w szybkim czasie efektów wspomnianej strategii;
4. wyraża też życzenie, aby w swych działaniach w zakresie informacji i komunikowania się Komisja i Państwa Członkowskie zwiększyły rolę i współpracę z mediami; podkreśla w szczególności wagę komunikowania się w bliskim sąsiedztwie, stąd rola mediów i władz publicznych na poziomie lokalnym;
5. podkreśla również wagę, zawartych w rozdziale V (Prawa obywateli) Karty Praw Podstawowych, prawa do dobrej administracji i prawa do dostępu do dokumentów, dla nadania pełniejszego znaczenia obywatelstwu europejskiemu; wysuwa na pierwsze miejsce konieczność zagwarantowania dostępu do wysokiej jakości informacji prawnej pozwalającej obywatelom na uświadomienie sobie, jakimi prawami dysponują;
6. wyraża opinię, że przyznanie prawa do wyboru i kandydowania w wyborach krajowych i regionalnych obywatelom europejskim nie pochodzącym z Państwa Członkowskiego, w którym przebywają, przyczyniłoby się w istotny sposób do ich silniejszej identyfikacji z Unią, niezbędnej dla prawdziwego obywatelstwa europejskiego;
7. ponawia swoje wezwanie do Państw Członkowskich o przyznanie osobom przebywającym od dłuższego czasu na ternie Unii pochodzącym z krajów trzecich jak najbardziej zbliżonych praw do tych, którymi dysponują obywatele Unii Europejskiej; w szczególności w odniesieniu do prawa do głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych i europejskich; uważa, w związku z powyższym, że szczególnie należy przyjrzeć się sytuacji bezpaństwowców przebywających na terenie Unii;
8. zauważa, że w chwili obecnej, nabywanie obywatelstwa europejskiego i uprawnień z nim związanych zależy od nabycia obywatelstwa jednego z Państw Członkowskich; zauważa, że bardzo duże różnice między przepisami regulującymi dostęp do obywatelstwa danego Państwa Członkowskiego mogą stanowić źródło dyskryminacji pomiędzy osobami pochodzącymi z krajów trzecich lub bezpaństwowcami, zależnie od Państwa Członkowskiego ich pobytu; przestrzegając kompetencji Państw Członkowskich w tej dziedzinie uważa, że należałoby postępować w kierunku zwiększonej koordynacji w odniesieniu do ogólnych kryteriów i procedur uzyskiwania obywatelstwa, aby zagwarantować większą równość w dostępie do obywatelstwa europejskiego; uważa też, że należało by przedsięwziąć kroki mające na celu zapewnienie lepszego rozpowszechniania informacji związanej z różnymi przepisami krajowymi;
9. zachęca Komisję Europejską i Państwa Członkowskie do lepszego informowania obywateli europejskich o ich prawach w zakresie ochrony konsularnej świadczonej przez służby dyplomatyczne i konsularne każdego innego Państwa Członkowskiego, w miejscach, w których Państwo Członkowskie danego obywatela nie ma swego przedstawicielstwa;
10. podkreśla, że Konstytucja europejska definiująca wyraźnie wartości, na których Unia się opiera oraz prawa podstawowe jej obywateli, ustalająca jej kompetencje oraz tworząca jej instytucje i procedury decyzyjne, przyczyni się do powstania poczucia przynależności do Unii, a więc obywatelstwa europejskiego, jak i do wzmocnienia tożsamości europejskiej;
11. przypomina swój wniosek o finansowanie części budżetu wspólnotowego za pomocą autentycznego mechanizmu zasobów własnych, w oparciu o równy i demokratyczny, przejrzysty system, niepociągający za sobą zwiększenia całkowitego obciążenia podatkowego, co pozwoliłoby wyjść z obecnego impasu związanego z finansowaniem budżetu wspólnotowego poprzez wpływy od Państw Członkowskich oraz pojęcie "sprawiedliwego zwrotu"; ponadto uważa, że tego typu projekt przyczyniłoby się do lepszego zrozumienia przez obywateli europejskich rzeczywistego funkcjonowania budżetu Unii, a więc stworzenia zrównoważonego obywatelstwa europejskiego, opartego zarówno na prawach, jak i obowiązkach;
12. bez uszczerbku dla takiej reformy systemu źródeł własnych Unii, uważa za sprawę podstawowej wagi aby Państwa Członkowskie czuwały nad zapewnieniem jak największej czytelności w odniesieniu do tej części podatków obywateli europejskich przypadającej na budżet wspólnotowy, np., poprzez wprowadzenie specjalnej rubryki w zeznaniach podatkowych, o ile jest to możliwe.
PROCEDURA
|
Tytuł |
Czwarte sprawozdanie Komisji dotyczące obywatelstwa Unii (1 maja 2001 r. - 30 kwietnia 2004 r.) | |||||
|
Numer procedury |
||||||
|
Komisja przedmiotowo właściwa |
LIBE | |||||
|
Komisja wyznaczona do wydania opinii |
AFCO | |||||
|
Ściślejsza współpraca |
| |||||
|
Sprawozdawca komisji opiniodawczej |
Pervenche Berès | |||||
|
Rozpatrzenie w komisji |
4.10.2005 |
24.10.2005 |
29.11.2005 |
|
| |
|
Data zatwierdzenia wskazówek |
29.11.2005 | |||||
|
Wynik głosowania końcowego |
za: przeciw: wstrzymujących się: |
19 2 0 | ||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
James Hugh Allister, Jens-Peter Bonde, Carlos Carnero González, Richard Corbett, Jean-Luc Dehaene, Panayiotis Demetriou, Maria da Assunção Esteves, Ingo Friedrich, Genowefa Grabowska, Ignasi Guardans Cambó, Daniel Hannan, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Jo Leinen, Íñigo Méndez de Vigo, Riccardo Ventre | |||||
|
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Pervenche Berès, Elmar Brok, Klaus Hänsch, Pasqualina Napoletano, Raimon Obiols i Germà, Gérard Onesta, Georgios Papastamkos | |||||
|
Zastępcy (art. 178 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
Hans-Peter Martin | |||||
OPINIA Komisji Petycji (20.9.2005)
dla Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
w sprawie czwartego sprawozdania w sprawie obywatelstwa Unii (1 maja 2001 r. – 30 kwietnia 2004 r.)
(2005/2060 (INI))
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Marie Panayotopoulos-Cassiotou
WSKAZÓWKI
Komisja Petycji zwraca się do Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
A. mając na uwadze, że problemy z ratyfikacją Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy uwidoczniły potrzebę zbliżenia Unii Europejskiej do obywateli oraz rozpoznania ich potrzeb i obaw, uwzględniając, że stosowanie europejskiego ustawodawstwa ma bezpośredni wpływ na ich życie codzienne,
B. mając na uwadze, że fakt, iż złożenie petycji do Komisji Petycji Parlamentu Europejskiego stanowi ważny pozasądowy środek zadośćuczynienia dostępny obywatelom europejskim i stałym mieszkańcom Unii w przypadku naruszenia prawa wspólnotowego, nakłada na Komisję Petycji obowiązek skutecznego ustosunkowania się do zarzutów i krytyki obywateli, w koniecznych przypadkach we współpracy z władzami krajowymi lub miejscowymi w celu znalezienia rozwiązania problemów spowodowanych nieprawidłowym stosowaniem prawa wspólnotowego,
1. podkreśla konieczność i znaczenie potwierdzenia praw obywateli Unii w drodze nadania Karcie Praw Podstawowych obowiązującej mocy prawnej;
2. wyraża przekonanie, że przyjęcie Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji, który ustanawia między innymi zasady dostępu do dokumentów UE, umocni zaufanie obywateli UE do wszystkich instytucji Unii, a także przyniesie wyraźną poprawę przejrzystości działania Unii i jej instytucji;
3. wskazuje, że obywatelstwo europejskie wiąże się z prawem do składania petycji, co umożliwia Parlamentowi skuteczne monitorowanie stosowania prawa i przyczynianie się do prawidłowego funkcjonowania Unii Europejskiej z inicjatywy jej obywateli;
4. zauważa, że petycje do Parlamentu Europejskiego mogą mieć na celu wprowadzanie poprawek do już istniejących przepisów unijnych bądź też wprowadzenie ich w życie;
5. wyraża ubolewanie w związku z dotychczasowymi utrudnieniami w procedurze składania petycji wynikającymi z braku wsparcia technicznego; niemniej jednak uważa, że procedura ta posiada znaczny potencjał, jeżeli będzie stosowana w sposób właściwy, natomiast sprawa zachowania ograniczonego zakresu procedury składania petycji i jej skutków lub dalsze jego rozszerzenie jest kwestią polityczną;
6. uważa, że status prawa do składania petycji jako należącego do podstawowych praw obywateli UE wymaga od Komisji Europejskiej podania dostatecznych powodów, jeżeli nie zastosuje się ona do zaleceń Parlamentu Europejskiego; wyraża zadowolenie z dotychczasowej współpracy z Komisją w zakresie rozpatrywania petycji, zauważa jednak, że wszczęcie postępowania w sprawie uchybień przeważnie następuje na podstawie skarg wniesionych do Komisji, a nie na podstawie petycji złożonych w Komisji Petycji;
7. wzywa Radę i Komisję do nawiązania bliższej współpracy z Komisją Petycji Parlamentu Europejskiego oraz Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich w celu umożliwienia każdemu obywatelowi europejskiemu - a bardziej ogólnie wszystkim mieszkańcom Państw Członkowskich UE - korzystanie z ich praw w sposób bardziej skuteczny;
8. zachęca wszystkie właściwe służby Unii Europejskiej oraz Państw Członkowskich, zwłaszcza nowych Państw Członkowskich, do dalszego systematycznego informowania obywateli o prawach związanych z obywatelstwem Unii poprzez dostarczanie rzeczowych informacji i wyjaśnień na temat obowiązków Komisji Petycji i Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, jak również objaśnianie procedury składania petycji lub skarg w ich języku ojczystym oraz warunków dopuszczalności.
PROCEDURA
|
Tytuł |
Sprawozdanie Komisji: Czwarty raport w sprawie obywatelstwa Unii (1 maja 2001 r. – 30 kwietnia 2004 r.) | |||||
|
Numer procedury |
||||||
|
Komisja przedmiotowo właściwa |
LIBE | |||||
|
Komisja wyznaczona do wydania opinii |
PETI | |||||
|
Ściślejsza współpraca |
nie | |||||
|
Sprawozdawca komisji opiniodawczej |
Marie Panayotopoulos-Cassiotou | |||||
|
Rozpatrzenie w komisji |
13.07.2005 |
|
|
|
| |
|
Data zatwierdzenia wskazówek |
13.09.2005 | |||||
|
Wynik głosowania końcowego |
za: przeciw: wstrzymujących się: |
17 0 0 | ||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Robert Atkins, Michael Cashman, Proinsias De Rossa, Alexandra Dobolyi, Janelly Fourtou, Roger Helmer, Marcin Libicki, Maria Matsouka, Manolis Mavrommatis, Mairead McGuinness, David Hammerstein Mintz, Marie Panayotopoulos-Cassiotou, Andreas Schwab, Richard Seeber, Diana Wallis, Rainer Wieland | |||||
|
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Marie-Hélène Descamps | |||||
|
Zastępcy (art. 178 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
| |||||
PROCEDURA
|
Tytuł |
Czwarte sprawozdanie Komisji w sprawie obywatelstwa Unii (1 maja 2001- 30 kwietnia 2004) | ||||||||||||
|
Numer procedury |
|||||||||||||
|
Podstawa regulaminowa |
art. 45 | ||||||||||||
|
Komisja przedmiotowo właściwa |
LIBE | ||||||||||||
|
Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii |
AFCO |
PETI |
|
|
| ||||||||
|
Opinia niewydana |
CULT |
|
|
|
| ||||||||
|
Ściślejsza współpraca |
|
|
|
|
| ||||||||
|
Projekt(y) rezolucji zawarty(e) w sprawozdaniu |
|
|
| ||||||||||
|
Sprawozdawca(y) |
Giusto Catania |
| |||||||||||
|
Poprzedni sprawozdawca(y) |
|
| |||||||||||
|
Rozpatrzenie w komisji |
13.7.2005 |
23.11.2005 |
12.12.2005 |
|
| ||||||||
|
Data zatwierdzenia |
12.12.2005 | ||||||||||||
|
Wynik głosowania końcowego |
za: przeciw: wstrzymujących się: |
25 15 0 | |||||||||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Alexander Nuno Alvaro, Edit Bauer, Johannes Blokland, Giusto Catania, Jean-Marie Cavada, Carlos Coelho, Fausto Correia, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Rosa Díez González, Antoine Duquesne, Patrick Gaubert, Elly de Groen-Kouwenhoven, Lilli Gruber, Adeline Hazan, Timothy Kirkhope, Ewa Klamt, Barbara Kudrycka, Stavros Lambrinidis, Romano Maria La Russa, Sarah Ludford, Edith Mastenbroek, Claude Moraes, Lapo Pistelli, Martine Roure, Luciana Sbarbati, Inger Segelström, Ioannis Varvitsiotis, Manfred Weber, Stefano Zappalà, Tatjana Ždanoka | ||||||||||||
|
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Maria da Assunção Esteves, Giovanni Claudio Fava, Anne Ferreira, Ignasi Guardans Cambó, Jean Lambert, Siiri Oviir, Marie-Line Reynaud, Kyriacos Triantaphyllides | ||||||||||||
|
Zastępcy (art. 178 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
Marco Rizzo, Francesco Enrico Speroni | ||||||||||||
|
Data złożenia - A[6] |
15.12.2005 |
A6‑0411/2005 | |||||||||||