SPRAWOZDANIE w sprawie wprowadzenia do Regulaminu Parlamentu Europejskiego zmian dotyczących kodeksu postępowania stosowanego w odniesieniu do posłów PE

16.12.2005 - (2005/2075(REG))

Komisja Spraw Konstytucyjnych
Sprawozdawca: Gérard Onesta

PROJEKT DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wprowadzenia do Regulaminu Parlamentu Europejskiego zmian dotyczących kodeksu postępowania stosowanego w odniesieniu do posłów PE

(2005/2075(REG))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając pismo Przewodniczącego z dnia 18 marca 2005 r.,

–   uwzględniając propozycje zmian w Regulaminie przedstawione przez Prezydium w dniu 7 marca 2005 r.,

–   uwzględniając art. 202 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych (A6‑0413/2005),

A. mając na uwadze, że ważne jest czuwanie nad tym, aby jego prace mogły się odbywać w godności, przy jednoczesnym zachowaniu żywego charakteru debat,

B.  mając na uwadze, że postanowienia zawarte obecnie w Regulaminie nie pozwalają zareagować we właściwy sposób na wszelkie zakłócenia jego prac i innych działań wewnątrz wszystkich jego pomieszczeń,

C. mając na uwadze, że konieczne jest, tak jak w przypadku wszystkich zgromadzeń parlamentarnych, wprowadzenie możliwości stosowania sankcji przeciw posłom nie stosującym się do kodeksu postępowania, którego główne zasady ma za zadanie ustalić Parlament Europejski, jak również zorganizowanie wewnętrznej procedury odwoławczej od decyzji o stosowaniu wspomnianych sankcji, w celu zagwarantowania prawa do obrony,

1.  postanawia wnieść do swojego Regulaminu poniższe zmiany;

2.  postanawia, że zmiany te wejdą w życie pierwszego dnia najbliższej sesji, zgodnie z
art. 202 ust. 3 Regulaminu;

3.  powierza swojemu Przewodniczącemu przekazanie niniejszej decyzji do wiadomości Rady, Komisji i parlamentów Państw Członkowskich.

Tekst obowiązujący	Poprawki
Poprawka 1 Artykuł 9 tytuł i ustęp 1 akapit pierwszy
Kodeks postępowania	Korzyści finansowe posłów, kodeks postępowania i dostęp do Parlamentu
1. Parlament może ustanowić dla posłów kodeks postępowania. Jest on uchwalany zgodnie z art. 202 ust. 2 i załączany do niniejszego Regulaminu.	1. Parlament może ustanowić kodeks przejrzystości dotyczący korzyści finansowych posłów, który jest załączany do niniejszego Regulaminu.
Uzasadnienie
Konieczne jest przyjęcie tytułu artykułu i oznaczenia pierwszego ustępu, tak, aby były one spójne po wprowadzeniu nowych ustępów 1 a i b.
Poprawka 2 Artykuł 9 ustęp 1 a (nowy)
	1 a. Zachowanie posłów odznacza się wzajemnym szacunkiem, opiera się na wartościach i zasadach określonych w prawie pierwotnym Unii Europejskiej, cechuje się poszanowaniem powagi Parlamentu i nie może powodować zakłóceń w sprawnym przebiegu prac parlamentarnych czy też naruszania spokoju w budynkach PE. Nieposzanowanie wspomnianych elementów może skutkować zastosowaniem środków przewidzianych w art. 146-148.
Poprawka 3 Artykuł 9 ustęp 1 b (nowy)
	1 b. Stosowanie niniejszego artykułu nie narusza w żaden sposób żywotności dyskusji prowadzonych w Parlamencie ani wolności słowa posłów. Opiera się ono na całkowitym poszanowaniu prerogatyw posłów, które zostały określone w prawie pierwotnym oraz w Regulaminie, który ma do posłów zastosowanie. Jest on oparty o zasadę przejrzystości i zapewnia, że wszelkie postanowienia w tym zakresie będą przedstawione do wiadomości posłów, którzy są indywidualnie powiadamiani o przysługujących im prawach i obowiązkach.
Poprawka 4 Interpretacja artykułu 22 ustęp 3
	Przewodniczenie posiedzeniom obejmuje również kwestie wiążące się z zachowaniem posłów we wszystkich pomieszczeniach Parlamentu.
Poprawka 5 Artykuł 96 ustęp 3
3. Posiedzenia komisji parlamentarnych są z reguły jawne. Komisje mogą jednak, najpóźniej w momencie przyjmowania porządku dziennego danego posiedzenia, zarządzić podział porządku dziennego posiedzenia na punkty omawiane publicznie i punkty omawiane z wyłączeniem jawności. Jeżeli posiedzenie odbywa się z wyłączeniem jawności komisja może ujawnić dokumenty oraz protokół posiedzenia z zastrzeżeniem postanowień art. 4 ust. 1-4 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady.	3. Posiedzenia komisji parlamentarnych są z reguły jawne. Komisje mogą jednak, najpóźniej w momencie przyjmowania porządku dziennego danego posiedzenia, zarządzić podział porządku dziennego posiedzenia na punkty omawiane publicznie i punkty omawiane z wyłączeniem jawności. Jeżeli posiedzenie odbywa się z wyłączeniem jawności komisja może ujawnić dokumenty oraz protokół posiedzenia z zastrzeżeniem postanowień art. 4 ust. 1-4 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady. W przypadku naruszenia przepisów o obowiązku zachowania tajemnicy stosuje się postanowienia art. 147.
Poprawka 6 Tytuł VI rozdział 3 a (nowy) tytuł (nowy)
	ROZDZIAŁ 3 a
	ŚRODKI STOSOWANE W PRZYPADKU NIEPRZESTRZEGANIA KODEKSU POSTĘPOWANIA
(do umieszczenia przed artykułem 146)
Uzasadnienie
Utworzenie nowego rozdziału jest rozwiązaniem kompromisowym, które ma na celu podkreślenie, przy zachowaniu dotychczasowej struktury regulaminu, że środki, których dotyczy nie ograniczają się sensu stricto do „sesji” Parlamentu (tytuł VI, art. 146-148), lecz mają zastosowanie do ogółu prac parlamentarnych we wszystkich budynkach Parlamentu, zgodnie z postanowieniami art. 9 ust. 1 a (nowy).
Poprawka 7 Artykuł 146 tytuł i ustęp 1
Przywołanie do porządku	Środki natychmiastowe
1. Przewodniczący przywołuje do porządku każdego posła, który zakłóca posiedzenie.	1. Przewodniczący przywołuje do porządku każdego posła, który zakłóca prawidłowy przebieg posiedzenia lub też którego zachowanie nie jest zgodne z odpowiednimi postanowieniami art 9.
Poprawka 8 Artykuł 146 ustęp 3
3. W przypadku zakłócenia porządku po raz trzeci Przewodniczący może zarządzić usunięcie posła z sali obrad do końca posiedzenia. Sekretarz Generalny czuwa nad natychmiastowym zastosowaniem tego środka dyscyplinarnego z pomocą strażników oraz, w razie potrzeby, służb ochrony Parlamentu.	3. W przypadku dalszego zakłócania porządku lub zakłócenia porządku po raz trzeci Przewodniczący może odebrać posłowi głos i zarządzić usunięcie z sali obrad do końca posiedzenia. W przypadku szczególnie rażących zakłóceń porządku Przewodniczący może natychmiast odwołać się do wspomnianego środka zapobiegawczego bez uprzedniego przywołania do porządku. Sekretarz Generalny czuwa nad bezzwłocznym zastosowaniem zarządzonego środka dyscyplinarnego z pomocą strażników oraz, w razie potrzeby, służb ochrony Parlamentu.
Poprawka 9 Artykuł 146 ustęp 3 a (nowy)
	3 a. Jeśli zakłócony zostaje porządek w sposób utrudniający kontynuację obrad, Przewodniczący w celu przywrócenia porządku zawiesza posiedzenie na określony czas lub zamyka posiedzenie. Jeżeli nie może on dojść do głosu, opuszcza fotel Przewodniczącego, co oznacza zawieszenie posiedzenia. Posiedzenie jest wznawiane po ponownym zwołaniu przez Przewodniczącego.
(Do poprawki tej przeniesiony został tekst obecnego artykułu 148)
Uzasadnienie
Dotyczy to przeniesienia treści obecnego art. 148 w zakresie, w jakim jego postanowienia wynikają wyraźnie ze środków natychmiastowych.
Poprawka 10 Artykuł 146 ustęp 3 b (nowy)
	3 b. Uprawnienia, o których mowa w ustępach od 1 do 3a przysługują odpowiednio przewodniczącemu posiedzenia organów, komisji i delegacji, zgodnie z postanowieniami regulaminu.
Poprawka 11 Artykuł 146 ustęp 3 c (nowy)
	3 c. W razie konieczności, ze względu na wagę naruszenia kodeksu postępowania, przewodniczący posiedzenia może, najpóźniej do dnia rozpoczęcia następnej sesji lub następnego posiedzenia danego organu, komisji lub delegacji, zwrócić się do Przewodniczącego o zastosowanie art. 147.
Uzasadnienie
Należy przewidzieć z jednej strony przypadek, w którym obradom nie przewodniczy Przewodniczący Parlamentu, lub analogicznie komisja lub delegacja, lecz wiceprzewodniczący, a z drugiej strony przypadek, w którym chodzi o inny organ Parlamentu lub sytuację zaistniałą w jego pomieszczeniach. Odnosi się to do przypadku, w którym do zastosowania sankcji przewidzianych w art. 147 uprawniony jest wyłącznie Przewodniczący Parlamentu oraz gdy ewentualne nałożenie sankcji wymaga szczególnych postanowień.
Poprawka 12 Artykuł 147
Wykluczenie posłów	Sankcje
1. W przypadku, gdy poseł w bardzo poważny sposób zakłóca posiedzenie lub prace Parlamentu, Przewodniczący może po udzieleniu oficjalnego ostrzeżenia zaproponować, aby Parlament natychmiast lub najpóźniej w trakcie następnej sesji miesięcznej udzielił mu nagany, która pociąga za sobą natychmiastowe wykluczenie z obrad oraz zakaz wstępu na salę obrad przez okres od dwóch do pięciu dni.	1. W przypadku, gdy poseł w wyjątkowo poważny sposób zakłóca posiedzenie lub prace Parlamentu naruszając zasady określone w art. 9, Przewodniczący po wysłuchaniu posła podejmuje umotywowaną decyzję w sprawie przyjęcia odpowiednich sankcji, o której informuje zainteresowanego posła, przewodniczących organów, komisji i delegacji, do których poseł należy, a następnie podaje ją do wiadomości na posiedzeniu plenarnym.
2. Parlament głosuje nad zastosowaniem tego środka dyscyplinarnego w czasie ustalonym przez Przewodniczącego, albo podczas posiedzenia, na którym nastąpiły wydarzenia będące jego przyczyną, albo, w przypadku zakłócenia porządku poza salą obrad, z chwilą, gdy informacja o tym dotrze do Przewodniczącego, w każdym razie jednak najpóźniej w trakcie następnej sesji miesięcznej. Przed przystąpieniem do głosowania Parlament ma obowiązek wysłuchania posła, którego dotyczy środek dyscyplinarny. Czas tego wystąpienia nie może przekroczyć pięciu minut.	2. Ocena obserwowanych zachowań musi uwzględniać ich wyjątkowy, powracający bądź ciągły charakter, a także ich powagę na podstawie wytycznych znajdujących się w załączniku niniejszego Regulaminu*
3. Głosowanie nad proponowanym środkiem dyscyplinarnym odbywa się za pomocą systemu elektronicznego, bez debaty. Wnioski oparte na art. 149 ust. 3 lub na art. 160 ust. 1 nie są dopuszczalne.	3. Przyjęta sankcja może obejmować jeden lub kilka następujących środków: a) nagana; b) utrata prawa do otrzymywania dodatku pobytowego w okresie obejmującym od dwóch do dziesięciu dni; c) bez uszczerbku dla prawa do głosowania na posiedzeniu plenarnym i z zastrzeżeniem ścisłego poszanowania kodeksu postępowania, czasowe zawieszenie uczestnictwa w całości lub części prac Parlamentu na okres obejmujący od dwóch do dziesięciu następujących po sobie dni, w czasie których obraduje Parlament lub jakikolwiek z jego organów, komisji lub delegacji; d) przedłożenie Konferencji Przewodniczących zgodnie z art. 18 propozycji zawieszenia lub wycofania mandatu(ów) wyborczego(ych) zajmowanych w Parlamencie;
[* patrz: załącznik XVI a.]
Poprawka 13 Artykuł 148
Zakłócenie porządku w Parlamencie	Wewnętrzne procedury odwoławcze
Jeśli w Zgromadzeniu zakłócony zostaje porządek w sposób utrudniający kontynuację obrad, Przewodniczący w celu przywrócenia porządku zawiesza posiedzenie na określony czas lub zamyka posiedzenie. Jeżeli nie może on dojść do głosu, opuszcza fotel Przewodniczącego, co oznacza zawieszenie posiedzenia. Posiedzenie jest wznawiane po ponownym zwołaniu przez Przewodniczącego.	Zainteresowany poseł może wszcząć w Prezydium wewnętrzną procedurę odwoławczą w terminie dwóch tygodni od otrzymania zawiadomienia o sankcji przyjętej przez Przewodniczącego, przy czym procedura ta wstrzymuje zastosowanie sankcji. W okresie nieprzekraczającym cztery tygodnie od daty wszczęcia procedury odwoławczej Prezydium może unieważnić, potwierdzić lub zmniejszyć wymiar przyjętej sankcji, nie naruszając prawa do zewnętrznej procedury odwołania przysługującego zainteresowanemu posłowi. W przypadku braku decyzji Prezydium w wyznaczonym terminie, sankcja zostaje unieważniona.
Poprawka 14 Załącznik XVI a (nowy)
	ZAŁĄCZNIK XVI a
	Wytyczne dotyczące interpretacji kodeksu postępowania mającego zastosowanie do posłów
	1. Należy odróżnić dające się zaobserwować zachowania, które mogą być tolerowane, pod warunkiem, że nie są one uwłaczające lub oszczercze, mieszczą się w rozsądnych granicach i nie stanowią przyczyny konfliktu, od tych, które powodują rzeczywiste zakłócenia jakiejkolwiek działalności parlamentarnej.
	2. Posłowie są pociągani do odpowiedzialności w przypadku, gdy osoby przez nich zatrudnione lub osoby, którym posłowie umożliwiają wstęp do Parlamentu, nie respektują w pomieszczeniach parlamentarnych kodeksu postępowania mającego zastosowanie w odniesieniu do posłów. Przewodniczący lub jego przedstawiciele korzystają z uprawnień dyscyplinarnych wobec tych osób lub każdej innej osoby z zewnątrz znajdującej się w pomieszczeniach Parlamentu.

UZASADNIENIE (w języku francuskim)

I.         OBJET DU RAPPORT

Compte tenu des incidents répétés qui se sont produits au fil des années principalement, mais pas exclusivement, dans l'hémicycle, il apparaît nécessaire de mieux définir les comportements à respecter par les députés, ainsi que les moyens d'en promouvoir le respect, voire d'en sanctionner la violation. Il convient dès lors de réfléchir à la modification des dispositions actuelles du règlement (articles 146 à 148), qui se sont avérées manifestement insuffisantes, sans excéder pour autant le champ de compétence du Parlement, particulièrement lorsqu'il s'agit des droits inhérents à l'exercice du mandat de député et de la délicate question de la forme que peut - ou ne peut pas - prendre la liberté d'expression parlementaire. L'objectif poursuivi par votre rapporteur en formulant ses propositions a donc été de trouver un équilibre, afin de permettre à notre Parlement d'être vivant mais digne. Digne mais vivant.

II.       PROBLEMES RENCONTRES

Les perturbations au bon déroulement des travaux du Parlement ont augmenté en fréquence et en intensité au fil des années et la présente législature, en raison sans doute d'une plus grande hétérogénéité et diversité dans l'orientation politique des membres qui la composent, se caractérise depuis son commencement par une multiplication des incidents.

Parmi ceux-ci, l'interruption répétée des orateurs, le tapage généralisé ou provoqué par des groupes de députés, le brandissement de pancartes ou de banderoles, le port concerté de vêtements ornés de messages bien déterminés, voire des coups échangés entre députés, ou la perturbation de manifestations organisées par ou au sein du Parlement, y compris par l'intermédiaire de tiers auxquels l'accès aux locaux du Parlement avait été assuré par certains députés.

Bien que concernant principalement l'hémicycle, ces faits ont également parfois affecté d'autres salles de réunion où siégeaient des organes du Parlement ou d'autres espaces dans l'enceinte du Parlement.

III.      ORIENTATIONS RETENUES

Au vu de l'expérience, il s'avère que les instruments actuellement à la disposition des autorités et organes du Parlement chargés d'assurer le bon déroulement des travaux, ne répondent plus à la multiplication et à la diversité des incidents, et ne sont de nature ni à les prévenir ni à les sanctionner de façon mesurée ou simplement efficace.

Les propositions d'amendement du règlement que vous soumet votre rapporteur, à la lumière également de l'étude comparative sur la situation dans les Parlements nationaux (doc. PE 360.483) et de l'avis présenté par le Service juridique lors de la réunion de la commission des affaires constitutionnelles du 13 juin 2005, visent à préciser les comportements à respecter par les membres du Parlement, lorsqu'ils agissent au sein de celui-ci ou dans le cadre d'activités auxquelles il est associé, et à définir les conséquences éventuelles liées à leur violation, ceci afin de garantir à la fois un exercice harmonieux des compétences attribuées au Parlement et la dignité qui sied à une institution de l'Union et à une assemblée parlementaire.

Dans la mesure où il ne s'agit pas ici d'une révision générale du règlement, les modifications proposées s'insèrent dans la structure actuelle de celui-ci et n'affectent pas la numérotation de ses articles.

A l'issue d'un long débat conduit au sein de la commission des affaires constitutionnelles et d'échanges de vues répétés avec les rapporteurs fictifs des différents groupes politiques, votre rapporteur a formulé une double série d'amendements de compromis (doc. PE 364.769 et doc. PE 365.104), dont la deuxième soit complète, soit se substitue en partie à la première.

Outre une simplification des procédures initialement proposées (voir doc. PE 357.945), ces nouveaux amendements visent à renforcer encore les droits des députés, sans remettre en cause l'objectif de garantir à la fois l'efficacité, la non-politisation et la rapidité des mesures, et de confier au Président du Parlement, et non plus à la séance plénière, le pouvoir de les prendre, tout en organisant une procédure de recours interne, destinée à protéger les droits de la défense.

Dans le but de sauvegarder l'aspect vivant des débats, tout en évitant qu'ils ne dégénèrent, votre rapporteur propose de distinguer entre les manifestations de nature silencieuse, et celles entravant manifestement le déroulement des travaux. Les premières pourraient englober l'"affichage" de ses opinions sous quelque forme que ce soit, qui ne saurait cependant être toléré que pour autant qu'il ne porte pas atteinte au respect mutuel et ne soit pas lui-même à l'origine directe de perturbations relevant de la deuxième catégorie. Les secondes pourraient recouvrir toutes les perturbations engendrées par des prises de parole intempestives, des insultes, un tapage ou autre désordre organisé et jusqu'aux actions touchant à l'intégrité physique. La durée et/ou la récurrence de la "perturbation" devra à cet égard être prise en compte, pour apprécier dans quelle mesure elle pourra être tolérée et/ou pour déterminer la sanction applicable.

Le président de séance devra ainsi disposer d'une palette de mesures et d'instruments pour pouvoir réagir immédiatement et efficacement, d'abord en tentant d'éviter que la situation ne dégénère, ensuite en ayant le cas échéant la possibilité de recourir à l'assistance des huissiers, voire - pour des cas d'une gravité extrême - du service de sécurité du Parlement (ce qui est d'ailleurs déjà prévu à l'article 146, paragraphe 3 du règlement), personnel qu'il conviendra aussi de mieux préparer à de telles situations.

Au-delà des mesures immédiates à disposition du président de séance et qui sont déjà prévues par le règlement, se pose ensuite la question d'éventuelles sanctions à appliquer à l'encontre des députés à l'origine des perturbations et des procédures à mettre en place à cet égard.

À cette fin, le Président du Parlement, compte tenu de la gravité des faits s'étant produits, et saisi, le cas échéant, d'une demande en ce sens, doit avoir le pouvoir d'arrêter les sanctions appropriées, parmi celles prévues explicitement dans le règlement.

L'échelle des sanctions proposées ne fait que reprendre en les rationalisant des mesures déjà prévues à l'annexe VII du règlement, à son article 18 et dans la réglementation sur les frais et indemnités des députés. C'est à dessein que ces sanctions n'affectent pas non plus l'exercice par le député du droit de vote en plénière, en ce que celui-ci représente l'essence même du mandat pour lequel le député a été élu, c'est-à-dire au premier chef la participation au processus législatif de l'Union.

En toute hypothèse, le Président ou -en cas de recours- le Bureau, doivent se voir reconnaître suffisamment de marge d'appréciation et adopter une réaction graduée suivant l'importance de l'incident.

Mais dès lors qu'il y a sanction, il convient de prévoir une procédure contradictoire, qui garantisse les droits de la défense et permette au député incriminé de s'expliquer et, le cas échéant, de faire appel de la décision, au risque, dans le cas contraire, de s'exposer à des recours devant la Cour de justice.

Si un tel dispositif était adopté, il introduirait une plus grande sécurité juridique, ainsi que des droits nouveaux au bénéfice des députés. Parmi ceux-ci, un renvoi explicite à la protection offerte par le droit primaire et le statut des députés, un élargissement des formes d'expression communément admises, l'instauration d'une obligation d'information individuelle de chaque député et de motivation de toutes les mesures prises en application de ces dispositions, le droit d'être entendu et d'introduire un recours interne contre toute sanction éventuelle (recours suspensif et entraînant la caducité de la mesure en cas de non réponse du Bureau), la "sanctuarisation" du droit de vote en plénière.

En recommandant l'approbation de ces propositions, votre rapporteur est convaincu qu'elles apporteront une réponse adéquate et équilibrée aux problèmes ayant amené à les formuler.

PROCEDURA

Tytuł

Wprowadzenie do Regulaminu Parlamentu Europejskiego zmian dotyczących kodeksu postępowania stosowanego w odniesieniu do posłów PE

Numer procedury

2005/2075(REG)

Podstawa regulaminowa

art. 202

Wyjściowy(e) projekt(y) zmian

Komisja przedmiotowo właściwa   Data ogłoszenia na posiedzeniu

AFCO 9.6.2005

Data podjęcia decyzji o sporządzeniu sprawozdania

20.4.2005

Data ogłoszenia wydania zgody na posiedzeniu

9.6.2005

Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii   Data ogłoszenia na posiedzeniu

Opinia niewydana   Data wydania decyzji

Inny/Inne projekt(y) zmian

Sprawozdawca(y)   Data powołania

Gérard Onesta 20.4.2005

Poprzedni sprawozdawca(y)

Rozpatrzenie w komisji

24.5.2005

13.6.2005

14.9.2005

23.11.2005

29.11.2005

Data zatwierdzenia

15.12.2005

Wynik głosowania końcowego

za: przeciw: wstrzymujących się:

19 2 1

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Carlos Carnero González, Richard Corbett, Panayiotis Demetriou, Andrew Duff, Maria da Assunção Esteves, Genowefa Grabowska, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Jo Leinen, Íñigo Méndez de Vigo, Borut Pahor, Rihards Pīks, Marie-Line Reynaud, Alexander Stubb, Johannes Voggenhuber

Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego

Pervenche Berès, Elmar Brok, Klaus Hänsch, Alain Lamassoure, Stavros Lambrinidis, Raimon Obiols i Germà, Gérard Onesta, Reinhard Rack, György Schöpflin, Jacques Toubon

Zastępcy (art. 178 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

Sophia in 't Veld, Hans-Peter Martin, Thomas Wise

Data złożenia - A6

16.12.2005

A6-0413/2005

Uwagi

Obecny jako obserwator w imieniu grupy PSE: Serban Nicolae