ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την εφαρμογή μιας δασικής στρατηγικής για την Ευρωπαϊκή Ένωση
31.1.2006 - (2005/2054(INI))
Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου
Εισηγητής: Heinz Kindermann
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την εφαρμογή μιας δασικής στρατηγικής για την Ευρωπαϊκή Ένωση
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 30ής Ιανουαρίου 1997 σχετικά με τη δασική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης[1],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Νοεμβρίου 1998 σχετικά με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δασοκομία (COM(1998)0649),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου της 15ης Δεκεμβρίου 1998 για μία δασική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης[2],
– έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 14/2000 σχετικά με τον περιβαλλοντικό προσανατολισμό της ΚΓΠ[3],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «Έκθεση για την εφαρμογή της Δασικής Στρατηγικής της ΕΕ» (COM(2005)0084) και το συνημμένο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με τις δράσεις και πρωτοβουλίες που ανελήφθησαν στο πλαίσιο της δασικής στρατηγικής της ΕΕ στο διάστημα 1999–2004,
– έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 9/2004 σχετικά με τα μέτρα για τα δάση στο πλαίσιο της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης[4],
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Γεωργίας και Αλιείας που συνεδρίασε στις Βρυξέλλες στις 30 Μαΐου 2005 σχετικά με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα δάση,
– έχοντας υπόψη τη μελέτη της 21ης Ιουνίου 2005 που εκπόνησε η αρμόδια επιτροπή του και η Εθνική Δασική Υπηρεσία (Office National des Forêts) σχετικά με τις προοπτικές μιας ευρωπαϊκής δασικής στρατηγικής,
– έχοντας υπόψη το σχέδιο γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών της 12ης Σεπτεμβρίου 2005 με τίτλο «Έκθεση για την εφαρμογή της δασικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωση»,
– έχοντας υπόψη το προσχέδιο γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της 4ης Αυγούστου 2005 σχετικά με την Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Έκθεση για την εφαρμογή της δασικής στρατηγικής της ΕΕ,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (A6‑0015/2006),
Γενικά
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βασικές αρχές της δασικής στρατηγικής της ΕΕ, δηλαδή η αειφόρος διαχείριση των δασών και η διατήρηση και η ενίσχυση του πολυλειτουργικού ρόλου των δασών, μεταξύ άλλων για τη βιοποικιλότητα και την πανίδα που ζει σε αυτά, με βάση την αρχή της επικουρικότητας, δεν τίθενται υπό αμφισβήτηση από την εκπόνηση του σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο διαχείριση των δασών που προτείνει η Επιτροπή· η δασική στρατηγική της ΕΕ είναι μία δυναμική διαδικασία ανοιχτή στην ενσωμάτωση νέων στοιχείων· το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να θεωρείται συμπληρωματικό μέσον, με το οποίο μπορεί να επιτευχθεί καλύτερος συντονισμός των στόχων και των μέτρων στους διάφορους τομείς δράσης,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμβολή της δασοκομίας στην επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας και του Γκέτεμποργκ είναι εξαιρετική όταν συνδυάζει την οικονομική ανάπτυξη με μεγάλες περιβαλλοντικές αξίες, όπως η αειφόρος διατήρηση των προστατευτικών λειτουργιών και της βιοποικιλότητας των δασών, και με την ανάπτυξη της υπαίθρου·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μολονότι ούτε η Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε το σχέδιο συνταγματικής συνθήκης προβλέπουν νομική βάση για μία κοινή δασική πολιτική, η επιρροή διαφόρων κοινοτικών πολιτικών στα δάση αυξάνεται διαρκώς,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν ορισμούς για το δάσος που διαφέρουν πολύ μεταξύ τους, γεγονός που δεν επιτρέπει μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση των σημαντικών κοινοτικών δράσεων που αφορούν τα δάση,
Ε. επισημαίνοντας ότι όλες οι διεργασίες για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν τα ευρωπαϊκά δάση πρέπει να ξεκινούν από το δεδομένο ότι τα ευρωπαϊκά δάση διαφέρουν πάρα πολύ μεταξύ τους και αντιμετωπίζουν διαφορετικές περιβαλλοντικές προκλήσεις·
Στοιχείο στρατηγικής 1: Ενεργός συμμετοχή στις διεθνείς διαδικασίες που σχετίζονται με το δασικό τομέα
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Συμβουλίου για μια ευρωπαϊκή δασική στρατηγική, συμμετέχοντας ενεργά σε όλες τις διεθνείς διαδικασίες που σχετίζονται με το δασικό τομέα,
Ζ. τονίζοντας πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθεί ανέπαφο το δασικό οικοσύστημα εφόσον ο στόχος είναι η διατήρηση της βιοποικιλότητας σύμφωνα με δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών· επισημαίνει ότι στα παραδείγματα παρόμοιων δεσμεύσεων περιλαμβάνεται η σύμβαση για τη βιοποικιλότητα του Ρίο το 1992 και ο στόχος να τεθεί τέρμα στη μείωση του αριθμού των ειδών έως το 2010, που εγκρίθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκέτεμποργκ το 2001 και του Γιοχάνεσμπουργκ το 2002· επισημαίνει ότι, προκειμένου να εκπληρωθούν επιτυχώς οι δεσμεύσεις αυτές, είναι ιδιαίτερα σημαντικό επαρκώς μεγάλες ζώνες να χαρακτηρίζονται ως προστατευόμενες φυσικές περιοχές και να προσαρμόζονται πληρέστερα οι μέθοδοι δασοκαλλιέργειας, σε συνδυασμό με το σχεδιασμό τοπίου, στις βιολογικές προϋποθέσεις·
Στοιχείο στρατηγικής 2: Υλοποίηση των διεθνών υποχρεώσεων στο πλαίσιο των εθνικών δασικών προγραμμάτων
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι κεντρικό μέσο για την υλοποίηση των στόχων της δασικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τα εθνικά και υποεθνικά δασικά προγράμματα (ΕΔΠ/ΥΔΠ), που πρέπει να διασφαλίζουν την εναρμόνιση και τη συνοχή μεταξύ των εθνικών πολιτικών και των διεθνών υποχρεώσεων,
Στοιχείο στρατηγικής 3: Βελτίωση του συντονισμού, της επικοινωνίας και της συνεργασίας σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με το δασικό τομέα
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν έχει σημειωθεί καμία αλλαγή ως προς τη βασική ανάγκη, η οποία υπογραμμίστηκε ήδη το 1998, να βελτιωθούν σε όλους τους τομείς της κοινοτικής πολιτικής που σχετίζεται με τα δάση (γεωργία, περιβάλλον, ενέργεια, έρευνα, βιομηχανία, εσωτερική αγορά, εμπόριο, αναπτυξιακή βοήθεια) ο συντονισμός, η επικοινωνία και η συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών, καθώς και μεταξύ των κρατών μελών,
Στοιχείο στρατηγικής 4: Προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών στο πλαίσιο της πολιτικής για τη διατήρηση και ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε κοινοτικό επίπεδο, το κύριο μέσο εφαρμογής της δασικής στρατηγικής της ΕΕ είναι η πολιτική για την ανάπτυξη της υπαίθρου, πράγμα που φαίνεται και από το γεγονός ότι, για την περίοδο 2000–2006, διατέθηκαν, στο πλαίσιο της πολιτικής για την ανάπτυξη της υπαίθρου, 4,8 δισ. ευρώ για δασοκομικά μέτρα και ότι το 50% των πόρων αυτών χρησιμοποιήθηκε για την αναδάσωση γεωργικών εκτάσεων και το άλλο μισό για άλλες δράσεις στον τομέα της δασοκομίας,
Στοιχείο στρατηγικής 5: Προστασία των δασών στην Ευρώπη
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δασικός τομέας πρέπει να καταστεί αειφόρος από οικονομική, οικολογική, κοινωνική και πολιτιστική άποψη και ότι η προστασία των δασών, η παρακολούθηση της φθοράς των δασών, η αποκατάσταση των κατεστραμμένων δασών και η προχής περιβαλλοντικών υπηρεσιών, πρωτίστως δε η ρύθμιση του υδρολογικού κύκλου, αποτελούν ουσιαστικά συστατικά της αειφόρου διαχείρισης των δασών· κεντρικός στόχος είναι η διατήρηση της υγείας και της βιωσιμότητας των δασών μέσω της προστασίας τους από τις πυρκαγιές και την ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλά και από τη μόλυνση του εδάφους και των υδάτων, καθώς και από άλλες βλάβες που οφείλονται σε νόσους και παράσιτα, αλλά και στη διάβρωση του εδάφους,
ΙΒ. επιθυμώντας να διασφαλίσει τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στις δασικές περιοχές ζητεί, κατά τη διαχείριση και την αειφόρο χρησιμοποίηση της άγριας πανίδας που φυσικός ζωτικός της χώρος είναι αυτά τα δάση, να λαμβάνεται υπόψη η μόνιμη διατήρηση των ειδών στο πλαίσιο του σεβασμού της ισορροπίας μεταξύ δασικών πόρων και άγριας πανίδας,
ΙΓ. λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη ότι τα μέτρα πρόληψης των πυρκαγιών που προβλέπονται στο πλαίσιο της πολιτικής για την ανάπτυξη της υπαίθρου δεν αρκούν για την αντιμετώπιση του φαινομένου των πυρκαγιών στα δάση, οι οποίες αποτελούν το κύριο αίτιο της καταστροφής των δασών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έναν από τους λόγους της επιτάχυνσης της απερήμωσης σε πολλές ευρωπαϊκές περιοχές· αποδοκιμάζοντας επίσης την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των προγραμμάτων που εφαρμόζονται σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, ενώ θα ήταν απαραίτητο να ενισχυθεί ο συντονισμός μέσω της χάραξης κοινοτικών στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών με στόχο την επίτευξη μεγαλύτερης εναρμόνισης των μέτρων πρόληψης που λαμβάνουν οι διάφορες εθνικές και τοπικές διοικήσεις· ζητώντας από την Επιτροπή να διατυπώσει σχετικές συστάσεις ώστε κάθε περιοχή να καθορίσει συνολική στρατηγική για την καταπολέμηση των πυρκαγιών την οποία να συντονίζει με εκείνη των κρατών μελών· εκτιμώντας ότι η εν λόγω στρατηγική πρόληψης θα πρέπει να συνεκτιμά τη σχέση μεταξύ γεωργίας και δασικού περιβάλλοντος, τους κινδύνους στην περιοχή και τα προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπισή τους·
ΙΔ. εφιστώντας την προσοχή στις περιοχές όπου τα δάση έχουν πληγεί επανειλημμένα από εκτεταμένες πυρκαγιές και εκφράζοντας την αλληλεγγύη του· ωστόσο, θεωρώντας σημαντική τη διαπίστωση ότι τόσο τα προβλήματα που αφορούν τις πυρκαγιές στα δάση όσο και οι γενικές συνθήκες καταπολέμησής τους διαφέρουν πάρα πολύ μεταξύ των κρατών μελών· υπενθυμίζοντας ότι, όπως δείχνει η πείρα, για μια πραγματικά αποτελεσματική πρόληψη, ακόμη και εξάλειψη, των πυρκαγιών στα δάση, είναι καθοριστικές οι προσπάθειες και η εφαρμογή επιτόπιων μέτρων καθώς και η διαφοροποίηση των δασοκομικών πρακτικών, κυρίως με την αποφυγή των εύφλεκτων μονοκαλλιεργειών, όπως οι ευκάλυπτοι·
ΙΕ. επιβεβαιώνοντας ότι το νέο χρηματοδοτικό μέσο για το περιβάλλον (LIFE +) είναι καθοριστικής σπουδαιότητας για την προστασία όλων των ευρωπαϊκών δασών μέσω μέτρων παρακολούθησης και πρόληψης των παραγόντων που συντελούν στην υποβάθμισή τους, συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών,
Στοιχείο στρατηγικής 6: Προστασία των τροπικών δασών
ΙΣΤ. υπενθυμίζοντας ότι η παράνομη υλοτομία τροπικής ξυλείας προκαλεί σοβαρές ζημίες στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία, και μάλιστα όχι μόνο στις χώρες προέλευσης αλλά και ευρύτερα, σε χώρες της εύκρατης ζώνης, διότι έτσι δημιουργούνται σημαντικές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην αγορά προϊόντων ξυλείας,
ΙΖ. επικροτώντας το σχέδιο δράσης FLEGT (Επιβολή του Νόμου, Διαχείριση και Εμπόριο στο Δασικό τομέα) της Επιτροπής που δημιουργήθηκε για την καταπολέμηση της παράνομης υλοτομίας· επισημαίνοντας ότι η παράνομη υλοτομία αφενός προκαλεί σημαντικά οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα και αφετέρου διαταράσσει την ισορροπία στο εμπόριο προϊόντων ξυλείας και επιφέρει οικονομικές ζημίες για τη δασοκομία· υπενθυμίζοντας ότι η πρόοδος στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου ξυλείας εξαρτάται σημαντικά από την εξάλειψη των βαθύτερων αιτίων, όπως η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με την ιδιοκτησία, η διαφθορά και η φτώχεια· θεωρώντας, επίσης, σημαντικό να επιβάλλονται σοβαρές κυρώσεις και ποινές σε άτομα και επιχειρήσεις που ασχολούνται με το παράνομο εμπόριο ξυλείας·
ΙΗ. επισημαίνοντας ότι μεγάλο μέρος της ξυλείας που εισάγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σε μορφή μεταποιημένων προϊόντων, ορισμένα από τα οποία προέρχονται από παράνομη υλοτομία· καλώντας την Επιτροπή, προκειμένου να διευκολυνθεί η απαγόρευση τέτοιου είδους εισαγωγών παράνομης προέλευσης, να εξετάσει το ενδεχόμενο τροποποίησης του τελωνειακού κώδικα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των μη προτιμησιακών κανόνων προέλευσης που ισχύουν για την ξυλεία, ούτως ώστε η τελευταία χώρα στην οποία πραγματοποιείται η μεταποίηση προϊόντων που παράγονται από φυσικούς ορυκτούς πόρους, να υποχρεούται να αποδεικνύει την προέλευση και τη νομιμότητα των πρώτων υλών,
Στοιχείο στρατηγικής 7: Περιορισμός της αλλαγής του κλίματος και συμβολή στον αειφόρο ενεργειακό εφοδιασμό
ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, δεδομένου ότι ο άνθρακας αποθηκεύεται ως βιομάζα και στο έδαφος, τα δάση διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο ως δεξαμενή άνθρακα στον κύκλο του άνθρακα στον πλανήτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διασφάλιση της ανανέωσής τους, η διατήρηση της παραγωγικότητάς τους και η εντατική χρήση δασικών προϊόντων με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα εξασφαλίζουν και παρατείνουν τον κύκλο του άνθρακα· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δάση παρέχουν ανανεώσιμη και με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα ενέργεια και συμβάλλουν στο αειφόρο μείγμα πηγών ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι αυτά και τα προϊόντα τους συμβάλλουν, με τον τρόπο αυτό, στην επιβράδυνση της ανόδου της θερμοκρασίας της γης και του φαινομένου του θερμοκηπίου και στην εκπλήρωση των περιβαλλοντικών στόχων της ΕΕ (π.χ. Πρωτόκολλο του Κιότο),
Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ουσιαστική χρησιμοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από δασικά προϊόντα θα συμβάλει επίσης στον περιορισμό του ενεργειακού ελλείμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην επέκταση της καλλιέργειας ενεργειακών φυτών ως υποκατάστατων στις περιοχές που έχουν πλεονασματική παραγωγή ή πλήττονται από ορισμένες μεταρρυθμίσεις της ΚΟΑ,
Στοιχείο στρατηγικής 8: Προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης και των εσόδων του δασικού τομέα
ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δασικός τομέας και η δασοκομία δεν έχουν μέχρι τώρα εκφραστεί επαρκώς στην κοινοτική πολιτική για την οικονομική ανάπτυξη και εξακολουθούν να θεωρούνται ως δευτερεύοντες τομείς, μολονότι οι κλάδοι αυτοί δημιουργούν πολλές θέσεις εργασίας, έχουν σημαντικό κύκλο εργασιών, έχουν δε πολύ θετικές επιπτώσεις στη βιωσιμότητα της υπαίθρου,
ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δάση όχι μόνο έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την ποιότητα ζωής από οικολογική άποψη, αλλά προσφέρουν και από οικονομική άποψη σημαντικά αγροδασικά προϊόντα,
ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει βέβαια τον πολυλειτουργικό ρόλο των δασών, αλλά ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ρόλος αυτός δεν ανακλάται, αντίστοιχα με το δυναμικό του, στην οικονομία των οικείων περιοχών ούτε στο εισόδημα των κατοίκων τους,
ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καλοί όροι για την δασοκομία και η σαφής συνειδητοποίηση των διάφορων παράλληλων στόχων της δασικής διαχείρισης είναι σημαντικοί παράγοντες για την επίτευξη πολλών από τους στόχους της περιβαλλοντικής της πολιτικής·
Στοιχείο στρατηγικής 9: Προώθηση των δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης που σχετίζονται με το δασικό τομέα
ΚΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δασικός τομέας μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που αφορούν την ανταγωνιστικότητα και την αειφόρο ανάπτυξη μόνον εάν επιτύχει να αναπτύξει νέες αντιλήψεις και καινοτόμες τεχνολογίες για τη δραστηριότητά του και εάν δεν είναι υπόκειται σε υπέρογκους φόρους που απορρέουν από τις γενικές υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη έναντι της κοινωνίας και που συνιστούν εμπόδιο στην οικονομική αποδοτικότητά του,
ΚΣΤ. τονίζοντας τη σπουδαιότητα της διαφοροποιημένης έρευνας στον τομέα της ξυλείας για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ανταγωνιστικότητα και το περιβάλλον· διαπιστώνοντας ότι, ως πρώτη ύλη, η ξυλεία έχει πολλές ανεκμετάλλευτες ιδιότητες, όπως η περιεκτικότητα σε χημικές ουσίες, και ότι θα πρέπει να επενδυθούν επαρκείς πόροι στην έρευνα για την εκμετάλλευση αυτών των ιδιοτήτων και την ανάπτυξη των εφαρμογών τους στην αγορά· επισημαίνοντας ότι η ενίσχυση της χρησιμοποίησης της ξυλείας π.χ. στους τομείς που αφορούν τις κατασκευές, το χαρτί, τα υλικά συσκευασίας και την ενέργεια, μπορεί να συμβάλει στην αντικατάσταση της χρησιμοποίησης μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων,
ΚΖ. ζητώντας να αναπτυχθούν και να διερευνηθούν οι νέες τεχνολογίες που εφαρμόζονται για την πρόληψη και την κατάσβεση πυρκαγιών μέσω δορυφόρων και άλλων προηγμένων τεχνολογικών συστημάτων, που θα χρησιμοποιούνται όχι μόνο για τα δάση αλλά και για την πολιτική προστασία του πληθυσμού γενικά,
Στοιχείο στρατηγικής 10: Προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών μέσω προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης
ΚΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δασικός τομέας δεν έχει ληφθεί μέχρι τώρα καθόλου υπόψη στα ευρωπαϊκά προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης,
Στοιχείο στρατηγικής 11: Προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών μέσω στρατηγικών ενημέρωσης και επικοινωνίας
ΚΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μέχρι τώρα δασική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκανε ελάχιστη χρήση των δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να υποστηρίξει την αειφόρο διαχείριση των δασών με εκστρατείες ενημέρωσης και επικοινωνίας,
Γενικά
1. υποστηρίζει την άποψη της Επιτροπής ότι η μετεξέλιξη των κοινοτικών πολιτικών προϋποθέτει μεγαλύτερη συμπερίληψη της ευρωπαϊκής δασικής στρατηγικής στο γενικό πλαίσιο των ευρωπαϊκών πολιτικών και συνεργασία των κρατών μελών στον εν λόγω τομέα μέσω των αποφάσεων της συνόδου κορυφής της Λισαβόνας (2000) και του Γκέτεμποργκ (2001), καθώς και του 6ου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον (2002), της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ (2003) και της διεύρυνσης (2004)· υποστηρίζει ως εκ τούτου την πρωτοβουλία της Επιτροπής για την εκπόνηση «σχεδίου δράσης της ΕΕ για την αειφόρο διαχείριση των δασών» που θα πρέπει να υποβληθεί εντός πέντε ετών· υπογραμμίζει ότι αυτό το σχέδιο δράσης πρέπει να εκπονηθεί σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες και κατόπιν διαβούλευσης με τις ενδιαφερόμενες οργανώσεις· η ευρωπαϊκή δασική στρατηγική δημιούργησε το πλαίσιο αναφοράς για πολιτικές, πρωτοβουλίες και μέτρα στον τομέα των δασών και επηρέασε τον σημερινό τρόπο ανάλυσης των δασικών θεμάτων· οι περιγραφείσες μεταβολές των πολιτικών συνθηκών-πλαίσιο υπαγορεύουν μία πιο συνεκτική και ενεργό προσέγγιση της διαχείρισης των κοινοτικών δασικών πόρων·
2. εκτιμά ότι, εξαιτίας των ποικίλων επιδράσεων των τομεακών κοινοτικών πολιτικών στο δασικό τομέα και των στρατηγικών της Λισαβόνας και του Γκέτεμποργκ, η Επιτροπή και το Συμβούλιο θα πρέπει να εξετάσουν με αντικειμενικό τρόπο τις δυνατότητες δημιουργίας μιας ειδικής νομικής βάσης για τα δάση στις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε ένα μελλοντικό σχέδιο συντάγματος· ζητεί να λαμβάνεται έως ένα βαθμό υπόψη η αρχή της επικουρικότητας σε όλες τις νομοθετικές πράξεις που αφορούν τα δάση για όσο διάστημα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει ειδική νομική βάση·
3. καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να επιδιώξουν να προβούν σε ομοιόμορφη ερμηνεία του όρου «δάσος», προκειμένου να είναι μελλοντικά καλύτερες οι δυνατότητες αξιολόγησης των κοινοτικών δράσεων που αφορούν τα δάση·
Στοιχείο στρατηγικής 1: Ενεργός συμμετοχή στις διεθνείς διαδικασίες που σχετίζονται με το δασικό τομέα
4. επιδοκιμάζει το γεγονός ότι τα κράτη μέλη και η Επιτροπή ανέπτυξαν, στο πλαίσιο ενός δυναμικού διαλόγου κατά τη διάρκεια της Υπουργικής Διάσκεψης για την Προστασία των Δασών στην Ευρώπη (CΜPFE), ένα κοινό όραμα για την αειφόρο διαχείριση των δασών και συνιστά να ληφθεί αυτό περισσότερο υπόψη στη διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων·
5. επικροτεί την ενεργό συμμετοχή των κρατών μελών σε όλες τις διεθνείς διαδικασίες που αφορούν το δασικό τομέα και επισημαίνει ότι στην παγκόσμια σύνοδο κορυφής για την ανάπτυξη, που έγινε το 2002 στο Γιοχάνεσμπουργκ, υπογραμμίστηκε πως η αειφόρος δασοκομία είναι ένα μέσον για την υλοποίηση των υπόλοιπων στόχων της χιλιετίας· τονίζει επιπλέον το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις των χωρών που συμμετείχαν ανέλαβαν την υποχρέωση να καθορίσουν ένα δεσμευτικό σχέδιο δράσης με πολλές αποφάσεις που αφορούν τα δάση·
6. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, με αφορμή την 6η διάσκεψη του Φόρουμ των Ηνωμένων Εθνών για τα δάση (UNFF) που θα γίνει το Φεβρουάριο του 2006, να θέσουν σε εφαρμογή τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 2005, σύμφωνα με τα οποία το καλύτερο μέσον για μία αειφόρο διαχείριση των δασών από οικολογική και κοινωνική άποψη είναι ένα νομικά δεσμευτικό μέσον·
7. υπογραμμίζει ότι, στο πλαίσιο μιας περιβαλλοντικής πολιτικής που θα εφαρμόζεται σε διεθνή και κοινοτική κλίμακα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να υιοθετήσει ένα κατάλληλο και συντονισμένο μηχανισμό όπου θα λαμβάνεται υπόψη και θα γίνεται σεβαστός ο πολυλειτουργικός ρόλος των δασών· τούτο προϋποθέτει την ευρεία συμμετοχή των ενδιαφερομένων και μία ανοιχτή πολιτική ενημέρωσης·
Στοιχείο στρατηγικής 2: Υλοποίηση των διεθνών υποχρεώσεων στο πλαίσιο των εθνικών δασικών προγραμμάτων
8. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν την προσέγγιση που διατυπώθηκε στην MCPFE ως ενιαίο μέσον για τα εθνικά δασικά προγράμματα και να θεσπίσουν κριτήρια προκειμένου να καταστεί εφικτή η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων·
Στοιχείο στρατηγικής 3: Βελτίωση του συντονισμού, της επικοινωνίας και της συνεργασίας σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με το δασικό τομέα
9. θεωρεί ότι, παρά τις προόδους που σημειώθηκαν μέσω της σύστασης διυπηρεσιακής ομάδας εργασίας της Επιτροπής για τα δάση, είναι απαραίτητη η περαιτέρω βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των διαφόρων γενικών διευθύνσεων που ασχολούνται με δασικά ζητήματα· προτείνει, εκτός από την έως σήμερα οριζόντια ολοκλήρωση των υπηρεσιών της Επιτροπής που είναι αρμόδιες για το δασικό τομέα, να εξεταστεί και η κάθετη ολοκλήρωση που θα περιλαμβάνει όλους τους τομείς δραστηριότητας των υπηρεσιών της Επιτροπής με έδρα τη Γενική Γραμματεία· προτείνει, για το σκοπό αυτό, να συσταθεί μία διαρθρωτική μονάδα στη γενική διεύθυνση της Επιτροπής, η οποία θα ασχολείται με το συντονισμό στο δασικό τομέα·
10. προτείνει την ενίσχυση της μόνιμης δασικής επιτροπής μέσω της διεύρυνσης και συγκεκριμενοποίησης των αρμοδιοτήτων της, π.χ. στο πλαίσιο της εκπόνησης και της αξιολόγησης των σχεδίων δράσης, καθώς και της αξιολόγησης των εθνικών δασικών προγραμμάτων·
Στοιχείο στρατηγικής 4: Προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών στο πλαίσιο της πολιτικής για τη διατήρηση και ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών
11. εκτιμά επίσης ότι πρέπει να δημιουργηθούν αποτελεσματικά συστήματα ελέγχου για τα μέτρα στον τομέα της δασοκομίας που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1257/1999 του Συμβουλίου της 17ης Μαΐου 1999 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης, και να εφαρμοστούν παράλληλα οι συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την εφαρμογή της δασικής στρατηγικής·
12. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, κατά την εκπόνηση κάθε προγράμματος για την ανάπτυξη της υπαίθρου, να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τους στόχους και τα μέτρα της ευρωπαϊκής δασικής στρατηγικής και του σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο διαχείριση των δασών ·
Στοιχείο στρατηγικής 5: Προστασία των δασών στην Ευρώπη
13. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προβλέψουν, στο σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μία αειφόρο διαχείριση των δασών, αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη των κινδύνων και την αντιμετώπιση των καταστροφών (πυρκαγιές, καταιγίδες, έντομα και ξηρασία)· υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι πρέπει να μεταφέρουν στα προγράμματα για την ανάπτυξη της υπαίθρου τα μέτρα που προβλέπονται σχετικά με την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών·
14. υπογραμμίζει ότι το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια αειφόρο διαχείριση των δασών πρέπει, σύμφωνα με το πνεύμα της πολυλειτουργικότητας των δασών, να λάβει περισσότερο υπόψη την προστασία του εδάφους, των υδάτων και της ατμόσφαιρας, καθώς και της ποικιλομορφίας και των χαρακτηριστικών δασικών τοπίων·
15. θεωρεί ότι πρέπει να γίνει προσπάθεια προώθησης του διαχωρισμού των δασών από τα βοσκοτόπια και να καθιερωθεί η υποχρεωτική χάραξη μονοπατιών -και για λόγους ασφαλείας γενικότερα- αφού η έλλειψη ενός τέτοιου διαχωρισμού και η υπερβολική ανθρώπινη παρουσία προκαλούν σημαντικές ζημίες εξαιτίας της διάβρωσης·
16. ζητεί να διατυπωθεί σύσταση προς τα κράτη μέλη όπου θα προτείνεται μία ολοκληρωμένη προσέγγιση για την προστασία των δασών από τις πυρκαγιές, με μέτρα όπως η συλλογή και χρησιμοποίηση της πλεονάζουσας δασικής βιομάζας, η προσωρινή απαγόρευση διαφορετικής χρησιμοποίησης καμένων εκτάσεων για να αποφευχθεί η κερδοσκοπία μετά από τις πυρκαγιές, ή η σύσταση δημόσιας υπηρεσίας ειδικευμένης στα εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος·
17. ζητεί από τα κράτη μέλη και τις ευρωπαϊκές περιφέρειες να επανεξετάσουν, ενόψει της επόμενης περιόδου δημοσιονομικού σχεδιασμού, τα μέτρα τους για την καταπολέμηση και την πρόληψη των πυρκαγιών στα δάση, με στόχο την αναπροσαρμογή και την ενίσχυση των ισχυόντων μέτρων, τα οποία συχνά δεν εφαρμόζονται ικανοποιητικά·
18. υπογραμμίζει ότι η αναδάσωση είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την καταπολέμηση της απερήμωσης· τονίζει ότι η αναδάσωση με εγχώρια είδη συνέβαλε στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, περιόρισε τον κίνδυνο πυρκαγιών και μπορεί να συνεισφέρει στην προστασία των περιοχών του δικτύου Natura 2000, καθώς και στη δημιουργία συνδέσεων μεταξύ τους που καθιστούν δυνατή την περαιτέρω διάδοση των ειδών·
Στοιχείο στρατηγικής 6: Προστασία των τροπικών δασών
19. υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του FLEGT για την καταπολέμηση της παράνομης υλοτομίας και τη διασφάλιση της τήρησης των διεθνών συμφωνιών·
Στοιχείο στρατηγικής 7: Περιορισμός της αλλαγής του κλίματος και συμβολή στον αειφόρο ενεργειακό εφοδιασμό
20. θεωρεί σημαντικό να αναγνωριστεί η σημασία των δασών και των δασικών προϊόντων στον περιορισμό της αλλαγής του κλίματος και κρίνει απαραίτητο να προωθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση τις ερευνητικές δραστηριότητες, την προβολή των δασών και την ανταλλαγή πληροφοριών στο συγκεκριμένο τομέα· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καθορίσουν, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής δασικής στρατηγικής, έννοιες οι οποίες θα βελτιστοποιούν τη συμβολή του δασικού τομέα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, χωρίς να βλάπτεται η ανταγωνιστικότητα του τομέα·
21. απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση να προωθήσει τη χρησιμοποίηση του ξύλου ως ανανεώσιμης πρώτης ύλης και των προϊόντων της δασικής βιομηχανίας ως προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον·
22. ζητεί να συμπεριληφθεί πλήρως η βιομάζα, ιδίως η παραγόμενη από ξύλο, στις πολιτικές δράσεις για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (συνδυαστική παραγωγή ενέργειας- θερμότητα-ισχύς, βιοκαύσιμα)· ζητεί από τα κράτη μέλη να εξετάσουν τις δυνατότητες ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης για την παραγωγή θερμότητας με βάση το ξύλο·
Στοιχείο στρατηγικής 8: Προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης και των εσόδων του δασικού τομέα
23. υπογραμμίζει τα συμπεράσματα της ανάλυσης της Επιτροπής για την ανταγωνιστικότητα της δασοκομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τα οποία πρέπει να προωθηθεί ο συντονισμός της πολιτικής για τη διαχείριση των δασών και όλης της αλυσίδας προστιθέμενης αξίας ξυλείας-χαρτιού· επικροτεί το γεγονός ότι δόθηκαν σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο κίνητρα για την προώθηση εθελοντικών συνενώσεων μικρών δασικών εκμεταλλεύσεων· τονίζει ότι θα πρέπει να βοηθηθούν κυρίως οι ιδιώτες ιδιοκτήτες δασών στο στάδιο της ανάπτυξης της δικής τους δασικής εκμετάλλευσης σε μόνιμες βάσεις, ώστε να ενισχυθούν οι οργανώσεις ιδιωτικής δασοκομίας·
24. καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών για κινητοποίηση των πόρων της ξυλείας στα δάση και για υπέρβαση των διαρθρωτικών προβλημάτων των μικρών δασικών εκμεταλλεύσεων σχετικά με τη χρησιμοποίηση και τη διάθεση των προϊόντων ξυλείας τους, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μόνιμη αυτάρκεια της Κοινότητας ως προς την ξυλεία και τα προϊόντα ξύλου· εκτιμά ότι πρέπει, για το σκοπό αυτό, κυρίως να παραμεριστούν ορισμένα εμπόδια στη χρησιμοποίηση του ξύλου και να εξεταστούν οι διατάξεις και τα πρότυπα για την ερευνητική δραστηριότητα και την ανάπτυξη καινοτόμων χρήσεων του ξύλου, καθώς και μέτρα για τη βελτίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών· υπογραμμίζει τις εισοδηματικές πηγές από δασικά προϊόντα εκτός της ξυλείας –που μέχρι τώρα έχουν αξιοποιηθεί μόνο μερικώς- όπως ο φελλός, τα μανιτάρια και τα φρούτα του δάσους ή η παροχή υπηρεσιών όπως ο φυσικός τουρισμός και το κυνήγι· σε ορισμένα κράτη μέλη, ο τομέας του κυνηγιού σύμφωνα με το άρθρο 33, παύλες 4, 5, 7, 9, 10 και 11 του κανονισμού 1257/1999(EΚ) παίζει σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της εισοδηματικής διαφοροποίησης·
25. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προβλέψουν, στο σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μία αειφόρο διαχείριση των δασών, αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη των κινδύνων και την αντιμετώπιση των καταστροφών (πυρκαγιές, καταιγίδες, έντομα)· υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι πρέπει να μεταφέρουν τα μέτρα που προβλέπονται στα προγράμματα για την ανάπτυξη της υπαίθρου σχετικά με την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και θεωρεί σημαντικό να καλύπτει το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο διαχείριση των δασών ολόκληρη την αλυσίδα από το δάσος και την ξυλεία μέχρι τα προϊόντα της δασικής βιομηχανίας·
26. καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη το οικονομικό δυναμικό των εγχωρίων ειδών των διαφόρων περιοχών για την αναδάσωση και το δυναμικό των φυσικών δασών και όλων των προϊόντων και περιβαλλοντικών υπηρεσιών που προσφέρουν στις αγροτικές περιοχές· για το σκοπό αυτό πρέπει να εξεταστεί η λήψη των απαραίτητων μέτρων για την υποστήριξη των παραγωγών·
27. καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει τις απαραίτητες έρευνες σχετικά με τα φορολογικά μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν από τα διάφορα κράτη μέλη προκειμένου οι παραγωγοί που προξενούν λιγότερες αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον να τυγχάνουν ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης· εκτιμά ότι η εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη των πυρκαγιών και την καταπολέμηση της απερήμωσης, η αναδάσωση με εγχώρια είδη, η προώθηση της βιοποικιλότητας, η αειφόρος διαχείριση των φυσικών δασών και η προώθηση περιβαλλοντικών υπηρεσιών, όπως η προστασία του υδρολογικού συστήματος και η καταπολέμηση της διάβρωσης, συνιστούν θετικές υπηρεσίες που προσφέρουν οι παραγωγοί αυτοί στην κοινωνία και πρέπει να υπάρχει ανάλογο αντιστάθμισμα·
28. θεωρεί ότι η παροχή υποστήριξης, ιδίως για την προώθηση μέτρων για το περιβάλλον και την στήριξη των αγροτικών περιοχών, δεν θα πρέπει να εξαρτάται από το είδος της ιδιοκτησίας των εκάστοτε δασών και ότι όλα τα δάση πρέπει να υπόκεινται στην ίδια νομοθεσία·
Στοιχείο στρατηγικής 9: Προώθηση των δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης που σχετίζονται με το δασικό τομέα
29. ζητεί να προωθηθεί περαιτέρω η ερευνητική δραστηριότητα και η ανάπτυξη σε σχέση με τα δάση και να αναγνωριστεί περισσότερο η πολυλειτουργικότητα των δασών, κυρίως για την αειφόρο ανάπτυξη της βιοποικιλότητας, με τη συμπερίληψη των ερευνητικών προγραμμάτων στο 7ο πρόγραμμα πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή στα ανάλογα προγράμματα των κρατών μελών για την έρευνα και με την υποστήριξη της τεχνολογικής πλατφόρμας δάσους-ξυλείας-χαρτιού που έχει ήδη δρομολογηθεί·
Στοιχείο στρατηγικής 10: Προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών μέσω προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης
30. καλεί κυρίως τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε να αξιοποιηθούν περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν τα υφιστάμενα ευρωπαϊκά προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης (Leonardo, Erasmus κλπ.) που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση και που αφορούν το δασικό τομέα·
31. υπογραμμίζει ότι η υποστήριξη των ιδιοκτητών των δασών από άποψη εκπαίδευσης, δημιουργίας ικανοτήτων, ενημερωτικών δράσεων και συμβουλευτικών υπηρεσιών πρέπει να συνιστά προϋπόθεση για την αειφόρο αξιοποίηση των δασών στο πλαίσιο της ανάπτυξης της υπαίθρου·
Στοιχείο στρατηγικής 11: Προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών μέσω στρατηγικών ενημέρωσης και επικοινωνίας
32. επικροτεί τις προσπάθειες των ευρωπαϊκών δασικών επιχειρήσεων να προσφέρουν στους καταναλωτές την ασφάλεια μίας αειφόρου δασοκομίας κυρίως μέσω της πιστοποίησης των προϊόντων ξυλείας, που θα λαμβάνει υπόψη την πολυλειτουργικότητα των δασών· θεωρεί τα συστήματα πιστοποίησης FSC και PEFC εξίσου κατάλληλα για το σκοπό αυτό και ζητεί να προωθηθεί η αμοιβαία αναγνώριση των δύο αυτών πιστοποιήσεων·
33. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Στις 10 Μαρτίου 2005, η Επιτροπή, ανταποκρινόμενη σε σχετικό αίτημα του Συμβουλίου[1] της 15ης Δεκεμβρίου 1998, παρουσίασε στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανακοίνωση για την εφαρμογή της δασικής στρατηγικής της ΕΕ στο διάστημα 1999-2004. Στην ανακοίνωσή της, η Επιτροπή προτείνει την εκπόνηση σχεδίου δράσης της ΕΕ για μία αειφόρο διαχείριση των δασών. Με την παρούσα έκθεση πρωτοβουλίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλει να υποστηρίξει τη συνέχιση και εμβάθυνση της διαδικασίας που ξεκίνησε με δική του πρωτοβουλία το 1997.
Από την αρχή της νέας χιλιετίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει φιλόδοξους στόχους. Στις συνόδους κορυφής του Γκαίτεμποργκ και της Λισαβόνας, η Κοινότητα έθεσε πολύ ψηλά τον πήχυ για την ανάπτυξη των εθνικών της οικονομιών. Ποια μπορεί να είναι η συμβολή των ευρωπαϊκών δασών, των ανθρώπων που αγαπούν τα δάση και της βιομηχανίας που στηρίζεται σε αυτά, στην ανταγωνιστικότητα, στη δυναμική κοινωνία που είναι θεμελιωμένη στη γνώση και στην αειφόρο ανάπτυξη; Τι νόημα έχει να εξαγγείλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μία ακόμα στρατηγική και να εκπονήσει ένα ακόμα σχέδιο δράσης, και μάλιστα σε έναν τομέα πολιτικής όπου δεν έχει, σύμφωνα με τις Συνθήκες, καμία αρμοδιότητα; Δεν υπάρχει και δεν υπήρξε ποτέ κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για τα δάση. Ασφαλώς, παράλληλα με συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία των δασών, υπάρχει πληθώρα «δασικών δράσεων», δηλαδή δράσεων που σχεδιάστηκαν κατά τη διάρκεια πολλών δεκαετιών στο πλαίσιο πολλών και διαφόρων κοινοτικών πολιτικών και αφορούν τα δάση και τους ιδιοκτήτες τους. Δεν υπάρχει και δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει μία Κοινή Δασική Πολιτική σαν την Κοινή Γεωργική Πολιτική. Τι νόημα έχει λοιπόν μία δασική στρατηγική της ΕΕ και ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την αειφόρο διαχείριση των δασών;
Προς απάντηση αυτών των δικαιολογημένων ερωτημάτων εκτίθεται στη συνέχεια με την απαραίτητη συντομία η σημασία που έχει ο δασικός τομέας από εδαφική, οικολογική και οικονομική άποψη και από την άποψη της πολιτικής για την απασχόληση. Συχνά, οι πολιτικές πρωτοβουλίες, ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορούν να γίνουν κατανοητές μόνο μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο. Γι’ αυτό, στο δεύτερο μέρος επιχειρείται η σκιαγράφηση των σημαντικότερων φάσεων από τις οποίες πέρασε η δασική πολιτική. Στο τρίτο μέρος παρουσιάζεται μία πιθανή διάρθρωση των στοιχείων όπως προκύπτουν από την πολιτική της ΕΕ για τα δάση, που αποτελεί το σκελετό του ψηφίσματος της παρούσας έκθεσης.
Η σημασία του δασικού τομέα στην ΕΕ
Στη σημερινή ΕΕ, 148 εκατ. εκτάρια είναι καλυμμένα με δάση, το δε 85% από αυτά είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης. Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει σε ορισμένες τροπικές περιοχές του πλανήτη, η δασική επιφάνεια αυξάνεται στην Ευρώπη κατά 450 000 ετησίως. Τα δάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία από περιβαλλοντική άποψη. Η Ευρώπη διαθέτει μακρά παράδοση αειφόρου διαχείρισης των δασών. Η έννοια της αειφορίας, η οποία καθιερώθηκε το 1987 στον γενικότερο πολιτικό λόγο από την έκθεση Brundtland, έχει τις ρίζες της στην ευρωπαϊκή διαχείριση των δασών. Η δασοκομία συνεισφέρει σημαντικά στην προστασία της ποικιλομορφίας των ειδών στην Ευρώπη.
Περίπου το 60% των δασών της ΕΕ ανήκουν σε ιδιώτες, οι οποίοι υπολογίζονται σε περίπου 15 εκατομμύρια. Οι εκμεταλλεύσεις τους έχουν μέσο μέγεθος 13 εκταρίων, όμως η πλειονότητα των ιδιόκτητων δασών έχουν έκταση μικρότερη των 3 εκταρίων. Με την πρόσφατη διεύρυνση της ΕΕ, η αναλογία των δασών κρατικής ιδιοκτησίας αυξήθηκε σημαντικά. Η συνολική αλυσίδα δάσος-ξυλεία-χαρτί (δασικός τομέας) απασχολεί περίπου 3,5 εκατ. εργαζομένους, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 4,3 % των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα και στο 3,7% των απασχολουμένων στον δευτερογενή τομέα. Έτσι, ο δασικός τομέας συνεισφέρει σημαντικά στην κοινωνική συνοχή και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, κυρίως στις αγροτικές περιοχές.
Ιστορικό
Νομικές βάσεις
Μετά από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ) το 1957, συζητήθηκε πολύ εντατικά το ενδεχόμενο να συμπεριληφθεί η ξυλεία στον επονομαζόμενο «κατάλογο του παραρτήματος ΙΙ» της Συνθήκης ΕΟΚ. Οι σοβαροί ενδοιασμοί που είχε τότε και έχει και τώρα ο δασικός τομέας ως προς τις επεμβάσεις του δημοσίου οδήγησαν στο να μην συμπεριληφθεί η ξυλεία ως προϊόν στην οργάνωση της αγοράς. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει πρωτογενής νομική βάση για μία κοινή δασική πολιτική. Ως εκ τούτου, όλα τα μέτρα που έχει εφαρμόσει η ΕΕ από το 1958 στον ευρωπαϊκό δασικό τομέα στηρίζονται σε νομικές βάσεις της γεωργικής, της περιβαλλοντικής, της περιφερειακής ή της εμπορικής πολιτικής.
Φάσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα δάση
Μη συστηματοποιημένες απαρχές (1964-1985)
Η Κοινότητα έλαβε από το 1964 ως το 1978 μια σειρά μέτρων για την ανάπτυξη του δασικού τομέα. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής το έτος 1964 σχετικά με τον συντονισμό της δασικής πολιτικής των κρατών μελών προτείνεται η επεξεργασία μίας κοινής δασικής πολιτικής. Στο έγγραφο αυτό, η Επιτροπή διατύπωσε για πρώτη φορά τη διάκριση μεταξύ κοινοτικής και συντονισμένης δασικής πολιτικής.
Το 1974, η Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις για μία «οδηγία για τη δασοκομία» που προέβλεπαν την σύσταση μόνιμης δασικής επιτροπής. Οι απόψεις της Επιτροπής δεν έτυχαν πλειοψηφίας στο Συμβούλιο Υπουργών. Επίσης, απορρίφθηκε και μία άλλη πρόταση ψηφίσματος που υποβλήθηκε το 1983 και αφορούσε τις «στοχοθεσίες και κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής της Κοινότητας για τον τομέα της ξυλείας».
Το διάστημα εκείνο, οι νομοθετικές δραστηριότητες της Επιτροπής στον δασικό τομέα περιορίζονταν για παράδειγμα σε μέτρα εναρμόνισης των εθνικών διατάξεων (1966), σε μία απόπειρα τυποποίησης της ακατέργαστης ξυλείας (1971) ή στην ενίσχυση της φυτοπροστασίας (1977).
Προσεκτική συγκέντρωση των δυνάμεων (1986-1992)
Το μνημόνιο για την δασοκομία του έτους 1986 οριοθετεί μία στροφή προς μία στοχοθετημένη και συστηματική κοινοτική δασική πολιτική. Η Επιτροπή παρουσίασε τους στόχους και τις αρχές της ευρωπαϊκής δασικής πολιτικής και περιόρισε αρχικά τις προτάσεις της για σχετικές δραστηριότητες σε κοινοτικό επίπεδο στον συντονισμό. Ως συγκεκριμένο μέτρο ψηφίστηκε ο κανονισμός για την «προστασία του δάσους από την ατμοσφαιρική ρύπανση».
Το πρόγραμμα δράσης για τα δάση που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο το 1989 απετέλεσε ένα περαιτέρω σαφές βήμα προς την κατεύθυνση μίας μεγαλύτερης δέσμευσης της Κοινότητας στον τομέα της δασικής πολιτικής. Τα περισσότερα στοιχεία του ήταν συνδεδεμένα με τη γεωργία, ωστόσο υπήρχαν και μερικά αμιγώς δασικά μέτρα. Οι σημαντικότερες συνιστώσες αυτού του προγράμματος ήταν οι εξής: η σύσταση μόνιμης δασικής επιτροπής, η προώθηση της αναδάσωσης καλλιεργήσιμων γεωργικών εκτάσεων, το πρόγραμμα για τον φελλό, το πρόγραμμα για την προστασία των δασών από την ατμοσφαιρική ρύπανση και το ευρωπαϊκό σύστημα δασικής ενημέρωσης και επικοινωνίας. Αυτό το πρώτο δασικό πρόγραμμα δράσης συμπληρώθηκε το 1992 από τον κανονισμό για την πυροπροστασία των δασών και το 1994 από τον κανονισμό για τους γενετικούς πόρους των δασών. Άλλες αποφάσεις, που ελήφθησαν με σκοπό την υποστήριξη της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ (1992), στοχεύουν στη στήριξη των δασοκομικών δραστηριοτήτων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Δημιουργία της δασικής στρατηγικής της ΕΕ (1992-1998)
Το έναυσμα για την εμβάθυνση και τον αναπροσανατολισμό των δραστηριοτήτων στον τομέα της δασικής πολιτικής δόθηκε εν τέλει από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο εξέδωσε το 1992 ένα εγχειρίδιο για την κοινή δασική πολιτική και το 1993 ανέθεσε την εκπόνηση εκτενούς μελέτης για τον δασικό τομέα στην Ευρώπη και παγκοσμίως με την ονομασία «Eurofor». Στην πρώτη έκθεση πρωτοβουλίας στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο εισηγητής κ. Thomas ζήτησε το 1997 τη στρατηγική ενίσχυση της δασικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ανακοίνωση που υπέβαλε στη συνέχεια η Επιτροπή[2] και το ψήφισμα του Συμβουλίου[3] που δημοσιεύθηκε στο τέλος του 1998 κατέληξαν στη «δασική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης» η οποία είναι προς αξιολόγηση.
Εφαρμογή της δασικής στρατηγικής της ΕΕ (1999-2005)
Στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Μαρτίου 2005 αντικατοπτρίζονται οι διαδικασίες και οι εμπειρίες της πρώτης φάσης της εφαρμογής αυτής της δασικής στρατηγικής της ΕΕ. Είναι ακόμα δύσκολο να γίνει μία οριστική αξιολόγηση της επιτυχίας της στρατηγικής αυτής. Από τη φύση τους, οι στρατηγικές είναι δύσκολο να εξεταστούν εκ των υστέρων, εάν δεν έχουν διατυπωθεί συγκεκριμένοι στόχοι και οι αντίστοιχες δέσμες μέτρων. Έτσι, καθίσταται ακόμα πιο σημαντική η πρόταση της Επιτροπής να καταλήξουμε σε μία συνεκτική προσέγγιση μέσω δομημένου διαλόγου με τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερομένους.
Στοιχεία στρατηγικής ενός σχεδίου δράσης της ΕΕ για την αειφόρο διαχείριση των δασών
Στις 30 Μαΐου 2005, το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας απηύθυνε έκκληση στην Επιτροπή να επεξεργαστεί σε στενή συνεργασία ένα κοινοτικό σχέδιο δράσης για την αειφόρο διαχείριση των δασών και να το υποβάλει στο Συμβούλιο το αργότερο μέχρι τα μέσα του 2006. Τόσο ο γενικός αναπροσανατολισμός των κοινοτικών πολιτικών βάσει των αποφάσεων της Λισαβόνας το 2000 και του Γκαίτεμποργκ το 2001, όσο και οι μεταρρυθμίσεις των κοινοτικών πολιτικών που σχετίζονται με τη δασοκομία (6ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον και μεταρρύθμιση της ΚΓΠ), αλλά και η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπαγορεύουν μία συνεκτική και στοχοθετημένη προσέγγιση της υλοποίησης της δασικής πολιτικής της ΕΕ. Ως εκ τούτου, ο εισηγητής υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής για την εκπόνηση κοινοτικού σχεδίου δράσης για την αειφόρο διαχείριση των δασών. Προκειμένου να υποστηρίξει την τρέχουσα διαδικασία επεξεργασίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσιάζει εδώ τις ιδέες του, οι οποίες είναι διαρθρωμένες σύμφωνα με το παρακάτω σχήμα:
Στοιχείο στρατηγικής 1: Ενεργός συμμετοχή σε διεθνείς διαδικασίες που σχετίζονται με το δασικό τομέα
Στοιχείο στρατηγικής 2: υλοποίηση των διεθνών υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί μέσω εθνικών δασικών προγραμμάτων
Στοιχείο στρατηγικής 3: βελτίωση του συντονισμού, της επικοινωνίας και της συνεργασίας σε όλους τους τομείς της πολιτικής που σχετίζονται με το δασικό τομέα
Στοιχείο στρατηγικής 4: προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών στο πλαίσιο της πολιτικής για τη διατήρηση και ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών
Στοιχείο στρατηγικής 5: προστασία των δασών στην Ευρώπη
Στοιχείο στρατηγικής 6: προστασία των τροπικών δασών
Στοιχείο στρατηγικής 7: περιορισμός της αλλαγής του κλίματος και συμβολή στον αειφόρο ενεργειακό εφοδιασμό
Στοιχείο στρατηγικής 8: προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης και των εσόδων του δασικού τομέα
Στοιχείο στρατηγικής 9: προώθηση των δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης που σχετίζονται με το δασικό τομέα
Στοιχείο στρατηγικής 10: προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης
Στοιχείο στρατηγικής 11: προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών μέσω στρατηγικών ενημέρωσης και επικοινωνίας
Συμπεράσματα
Πώς μπορεί να συμβάλει ο δασικός τομέας στη Λισαβόνα και το Γκαίτεμποργκ; Το δυναμικό του δασικού τομέα είναι σημαντικό, ενώ σήμερα αξιοποιείται μόνο περίπου 60% της ετησίας αύξησης της ξυλείας των ευρωπαϊκών δασών. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία ξυλείας αντιμετωπίζει με επιτυχία τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, ενώ η αλυσίδα δάσους-ξυλείας-χαρτιού αποτελεί σημαντικό πυλώνα της απασχόλησης στην ύπαιθρο.
Εάν εκείνοι οι οποίοι συμμετέχουν στην περαιτέρω συγκεκριμενοποίηση και εφαρμογή της κοινοτικής δασικής στρατηγικής και του κοινοτικού σχεδίου δράσης για τα δάση έχουν διαρκώς κατά νου ότι ένα μέτρο θα πρέπει να εκτελείται σε κοινοτικό επίπεδο μόνον εφόσον θα αποφέρει εκεί ορατή προστιθέμενη αξία, υπάρχουν καλές προοπτικές προόδου για όλους τους ενδιαφερομένους. Η ανησυχία ότι η Ένωση ασκεί δασική πολιτική χωρίς τη σχετική εντολή και την κατάλληλη νομική βάση φαίνεται αβάσιμη. Αντίθετα, κατά τη γνώμη του εισηγητή, εξαιτίας της ανοιχτής και δυναμικής δομής των μέτρων που περιγράφηκαν, στο προσκήνιο βρίσκεται η ευκαιρία που προσφέρεται σε όλους τους ενδιαφερομένους να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής. Οπωσδήποτε, ο δασικός τομέας μπορεί να συμβάλει στη Λισαβόνα και το Γκέτεμποργκ.
- [1] Ψήφισμα του Συμβουλίου της 15.12.1998 αριθ. 1999/C56/01, ΕΕ της 26.2.1999.
- [2] Ανακοίνωση προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με μία δασική στρατηγική για την Ευρωπαϊκή Ένωση,COM(1998)0649 της 18.11.1998.
- [3] Ψήφισμα του Συμβουλίου της 15.12.1998 αριθ. 1999/C56/01, ΕΕ της 26.2.1999.
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (24.11.2005)
προς την Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου
σχετικά με την έμπρακτη εφαρμογή της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δάση
(2005/2054(INI))
Συντάκτης γνωμοδότησης: Christofer Fjellner
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων καλεί την Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:
1. σημειώνει την πρόταση της Επιτροπής να εφαρμόσει σχέδιο δράσης για μια αειφόρο διαχείριση των δασών και υπογραμμίζει ότι η αρμοδιότητα της ΕΕ στον τομέα της δασικής πολιτικής είναι και θα παραμείνει οπωσδήποτε περιορισμένη· διαπιστώνει ότι όλες οι αποφάσεις που αφορούν τα ευρωπαϊκά δάση πρέπει να ξεκινούν από το δεδομένο ότι τα ευρωπαϊκά δάση διαφέρουν πολύ μεταξύ τους και αντιμετωπίζουν διαφορετικές περιβαλλοντικές προκλήσεις· είναι λοιπόν της γνώμης ότι το σχέδιο δράσης της ΕΕ για μία αειφόρο διαχείριση των δασών πρέπει να συμφωνεί με τις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ και των κρατών μελών της και να λαμβάνει σαφώς υπόψη την αρχή της επικουρικότητας, να έχει δε ως βάση τα εθνικά δασικά προγράμματα· ο δασικός τομέας δεν θα συντελέσει περαιτέρω στην απώλεια και στον κατακερματισμό βιοτόπων και δεν θα υπονομεύσει την επίτευξη του στόχου της ΕΕ να αναχαιτίσει την απώλεια βιοποικιλότητας έως το 2010·
2. τονίζει ότι η ΕΕ δεν θα πρέπει να χαράξει μια κοινή δασική πολιτική·
3. υπογραμμίζει την πολυλειτουργικότητα των δασών· επισημαίνει ότι είναι ιδιαίτερα σαφής η συμβολή της δασοκομίας στην επίτευξη αρκετών από τους στόχους της στρατηγικής της Λισαβόνας και του Γκαίτεμποργκ όταν η οικονομική ανάπτυξη συνδυάζεται με τα σημαντικά περιβαλλοντικά διακυβεύματα, όπως είναι η διατήρηση των προστατευτικών λειτουργιών και της βιοποικιλότητας των δασών και η ανάπτυξη της υπαίθρου· για το λόγο αυτό, είναι της γνώμης ότι οι καλοί όροι για την δασοκομία και η σε εκτεταμένη ευαισθητοποίηση σχετικά με τους διάφορους ταυτόχρονους στόχους της δασικής διαχείρισης είναι σημαντικοί παράγοντες εάν η Ένωση θα ήθελε να επιτύχει αρκετούς από τους στόχους της περιβαλλοντικής της πολιτικής·
4. διαπιστώνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει ήδη πολλές πολιτικές αποφάσεις που έχουν άμεσες ή έμμεσες επιπτώσεις στα ευρωπαϊκά δάση και στην δασοκομία, αλλά ο συντονισμός των επιμέρους τομέων της πολιτικής για τα δάση από την πλευρά της Επιτροπής δεν είναι καθόλου ικανοποιητικός· διαπιστώνει ότι έτσι προέκυψαν σοβαρά μειονεκτήματα σχετικά με το συμβατό διαφόρων στόχων της περιβαλλοντικής πολιτικής και με τις συνθήκες που αφορούν την δασοκομία· ως εκ τούτου, τα σημαντικότερα μελήματα της Επιτροπής θα πρέπει να είναι ο συντονισμός της μέχρι τώρα πολιτικής για τα δάση και η μελλοντική διεξαγωγή προκαταρκτικών αξιολογήσεων προκειμένου να μπορούν να ληφθούν έγκαιρα υπόψη οι επιπτώσεις ορισμένων πολιτικών αποφάσεων στα ευρωπαϊκά δάση και την δασοκομία· θεωρεί ως εκ τούτου ότι πρέπει να ενισχυθεί η Μόνιμη Δασική Επιτροπή και να της ανατεθεί η αρμοδιότητα της εκτέλεσης του προτεινόμενου σχεδίου δράσης· επισημαίνει ότι το Natura 2000, το δίκτυο της ΕΕ για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας και τη διατήρηση των ειδών, συνιστά σημαντικό στοιχείο των πράσινων υποδομών της ΕΕ·
5. επικροτεί το σχέδιο δράσης FLEGT (Forest Law Enforcement, Governance and Trade – έμπρακτη εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας, διαχείριση και εμπόριο) της Επιτροπής που δημιουργήθηκε για την καταπολέμηση της παράνομης υλοτομίας· επισημαίνει ότι η παράνομη υλοτομία αφενός προκαλεί σημαντικά οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα και αφετέρου διαταράσσει την ισορροπία στο εμπόριο προϊόντων ξυλείας και επιφέρει οικονομικές ζημίες για τη δασοκομία· διαπιστώνει ότι η πρόοδος στην καταπολέμηση του εμπορίου παράνομα υλοτομημένης ξυλείας εξαρτάται σημαντικά από την εξάλειψη των βαθύτερων αιτίων, όπως η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με την ιδιοκτησία, η διαφθορά και η φτώχεια· θεωρεί, επίσης, σημαντικό να επιβάλλονται σοβαρές κυρώσεις και ποινές σε άτομα και επιχειρήσεις που ασχολούνται με παράνομα υλοτομημένη ξυλεία·
6. τονίζει την σπουδαιότητα των ανέπαφων δασικών οικοσυστημάτων με στόχο τη διατήρηση της βιοποικιλότητας σύμφωνα με δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών· επισημαίνει ότι τα παραδείγματα παρόμοιων δεσμεύσεων περιλαμβάνεται η σύμβαση για τη βιοποικιλότητα (Ρίο 1992) και ο στόχος να τεθεί τέρμα στη μείωση του αριθμού των ειδών έως το 2010 (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκότενμπουργκ το 2001 και του Γιοχάνεσμπουργκ 2002)· διαπιστώνει ότι, προκειμένου να εκπληρωθούν επιτυχώς οι δεσμεύσεις αυτές, είναι ιδιαίτερα σημαντικό επαρκώς μεγάλες ζώνες να χαρακτηρίζονται ως προστατευόμενες φυσικές περιοχές και να προσαρμόζονται πληρέστερα οι μέθοδοι δασοκαλλιέργειας, σε συνδυασμό με το σχεδιασμό τοπίου, στις βιολογικές προϋποθέσεις·
7. επισημαίνει ότι μεγάλο μέρος της ξυλείας που εισάγεται στην ΕΕ είναι σε μορφή μεταποιημένων προϊόντων, ορισμένα από τα οποία παράγονται από ξυλεία παράνομης προέλευσης· καλεί την Επιτροπή, προκειμένου να διευκολυνθεί η απαγόρευση τέτοιου είδους εισαγωγών παράνομης προέλευσης, να εξετάσει το ενδεχόμενο τροποποίησης του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα και των κανόνων μη προτιμησιακής καταγωγής που ισχύουν για την ξυλεία, ούτως ώστε, η τελευταία χώρα στην οποία πραγματοποιείται η μεταποίηση προϊόντων που παράγονται από φυσικούς ορυκτούς πόρους, να υποχρεούται να αποδεικνύει την προέλευση και τη νομιμότητα των πρώτων υλών·
8. υπογραμμίζει ότι η ξυλεία, ως πρώτη ύλη, διαθέτει μοναδικές ιδιότητες, πράγμα που την καθιστά έναν πραγματικά ανανεώσιμο φυσικό πόρο· διαπιστώνει ότι η ενίσχυση της χρησιμοποίησης της ξυλείας π.χ. στους τομείς που αφορούν τις κατασκευές, το χαρτί, τα υλικά συσκευασίας και την ενέργεια μπορεί να συμβάλλει στην αντικατάσταση της χρησιμοποίησης μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων διευρύνοντας τον κύκλο του άνθρακα και ότι, για το λόγο αυτό, η βιώσιμη χρησιμοποίηση ξυλείας, δείχνοντας τον κατάλληλο σεβασμό στη βιοποικιλότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη, συμβάλλει σημαντικά στις δυνατότητες της ΕΕ να τηρήσει τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη σύμβαση πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές και το πρωτόκολλο του Κιότο·
9. τονίζει τη σπουδαιότητα της διαφοροποιημένης έρευνας στον τομέα της ξυλείας για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ανταγωνιστικότητα και το περιβάλλον· διαπιστώνει ότι, ως πρώτη ύλη, η ξυλεία έχει πολλές ιδιότητες, όπως η περιεκτικότητα σε χημικές ουσίες, οι οποίες προηγουμένως παρέμεναν ανεκμετάλλευτες και ότι θα πρέπει να επενδυθούν επαρκείς πόροι στην έρευνα για την εκμετάλλευση αυτών των ιδιοτήτων και την ανάπτυξη των εφαρμογών τους στην αγορά·
10. εφιστά την προσοχή στις περιοχές όπου τα δάση έχουν πληγεί επανειλημμένα από εκτεταμένες πυρκαγιές και εκφράζει την αλληλεγγύη της· ωστόσο, θεωρεί σημαντική την διαπίστωση ότι τόσο τα προβλήματα που αφορούν τις πυρκαγιές στα δάση όσο και οι συνθήκες καταπολέμησής τους διαφέρουν πολύ στα επιμέρους κράτη μέλη· επισημαίνει ότι, όπως δείχνει η πείρα, για μια πραγματικά αποτελεσματική πρόληψη και καταπολέμηση των πυρκαγιών στα δάση, είναι καθοριστικές οι προσπάθειες και η εφαρμογή επιτόπιων μέτρων καθώς και η διαφοροποίηση των δασοκομικών πρακτικών αποφεύγοντας τις εύφλεκτες μονοκαλλιέργειες, και ιδίως των ευκαλύπτων·
11. τονίζει ότι, προς το παρόν, το μεγαλύτερο μέρος των ενισχύσεων της ΕΕ για την πρόληψη των πυρκαγιών χορηγείται μέσω της πολιτικής ανάπτυξης της υπαίθρου, αλλά αποδοκιμάζει την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των προγραμμάτων που εφαρμόζονται σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, ενώ θα ήταν απαραίτητο να ενισχυθεί ο συντονισμός μέσω της χάραξης κοινοτικών στρατηγικών κατευθυντηρίων γραμμών με στόχο την επίτευξη μεγαλύτερου συντονισμού στα μέτρα πρόληψης που λαμβάνουν διάφορες εθνικές διοικήσεις και/ή τοπικές κυβερνήσεις·
12. καλεί την Επιτροπή να διατυπώσει σχετικές συστάσεις ώστε κάθε περιοχή να καθορίσει συνολική στρατηγική για την καταπολέμηση των πυρκαγιών την οποία να συντονίζει με εκείνη του κράτους και των άλλων κρατών μελών· πιστεύει ότι η εν λόγω στρατηγική πρόληψης θα πρέπει να περιλαμβάνει τη σχέση μεταξύ γεωργίας και δασικού περιβάλλοντος, τους κινδύνους στην περιοχή και τα προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπισή τους·
13. ζητεί να αναπτυχθούν και να διερευνηθούν οι νέες τεχνολογίες που εφαρμόζονται για την πρόληψη και την κατάσβεση πυρκαγιών μέσω δορυφόρων και άλλων προηγμένων τεχνολογικών συστημάτων, τα οποία να χρησιμοποιούνται όχι μόνο για τα δάση αλλά και για την προστασία των πολιτών·
14. τονίζει το σημαντικό ρόλο του Natura 2000, του κοινοτικού δικτύου που φροντίζει για την προστασία της βιοποικιλότητας και της διατήρησης της πανίδας και της χλωρίδας, αποτελεί δε συνέχιση των παλιότερων εθελοντικών δράσεων στον εν λόγω τομέα· θεωρεί ότι προϋπόθεση για την επιτυχία του Natura 2000 και άλλων προσπαθειών που στοχεύουν στην διατήρηση της βιοποικιλότητας, είναι η δέσμευση των κατόχων των δασών να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες διατήρησης των δασών τους·
15. τονίζει την ανάγκη για τη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ των οικονομικών, κοινωνικών και οικολογικών παραμέτρων των δασικών λειτουργιών και επισημαίνει ότι η κακή διαχείριση του δασοκομικού τομέα έχει οδηγήσει σε κοινωνικές αντιθέσεις με τους πληθυσμούς που εξαρτώνται από τα δάση και ιδίως την κοινότητα Σάμι· τονίζει, συνεπώς, την ανάγκη συμμετοχής όλων των ενδιαφερομένων στη διαχείριση των δασών, συμπεριλαμβανομένου του εντοπίου πληθυσμού· πιστεύει, επίσης, ότι απαιτούνται κατεπειγόντως μέτρα για την προστασία των εθιμικών εγγείων δικαιωμάτων καθώς και του τρόπου ζωής των πληθυσμών στην Ευρώπη που εξαρτώνται από τα δάση·
16. επιβεβαιώνει ότι το νέο χρηματοδοτικό μέσο για το περιβάλλον (LIFE +) είναι καθοριστικής σπουδαιότητας για την προστασία όλων των ευρωπαϊκών δασών μέσω μέτρων παρακολούθησης και πρόληψης των παραγόντων που συντελούν στην υποβάθμισή τους, συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
|
Τίτλος |
Εφαρμογή μιας δασικής στρατηγικής για την Ευρωπαϊκή Ένωση | |||||
|
Αριθμός διαδικασίας |
||||||
|
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας |
AGRI | |||||
|
Γνωμοδότηση της |
ENVI | |||||
|
Ενισχυμένη συνεργασία |
| |||||
|
Συντάκτης(κτρια) γνωμοδότησης |
Christofer Fjellner | |||||
|
Εξέταση στην επιτροπή |
3.10.2005 |
22.11.2005 |
|
|
| |
|
Ημερομηνία έγκρισης |
22.11.2005 | |||||
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: -: 0: |
39 0 1 | ||||
|
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Αδάμος Αδάμου, Georgs Andrejevs, Hiltrud Breyer, Dorette Corbey, Chris Davies, Avril Doyle, Mojca Drčar Murko, Edite Estrela, Matthias Groote, Françoise Grossetête, Cristina Gutiérrez-Cortines, Satu Hassi, Mary Honeyball, Dan Jørgensen, Christa Klaß, Eija-Riitta Korhola, Urszula Krupa, Peter Liese, Roberto Musacchio, Riitta Myller, Péter Olajos, Vittorio Prodi, Frédérique Ries, Guido Sacconi, Carl Schlyter, Richard Seeber, Jonas Sjöstedt, Bogusław Sonik, María Sornosa Martínez, Thomas Ulmer, Anja Weisgerber, Åsa Westlund | |||||
|
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία |
David Casa, Christofer Fjellner, Milan Gaľa, Dariusz Maciej Grabowski, Karsten Friedrich Hoppenstedt, Anne Laperrouze, Robert Sturdy, Andres Tarand | |||||
|
Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 178, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία |
| |||||
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
|
Τίτλος |
Εφαρμογή της Δασικής Στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης | |||||||||||
|
Αριθ. διαδικασίας |
||||||||||||
|
Κανονιστική βάση |
άρθρο 45 | |||||||||||
|
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας |
AGRI | |||||||||||
|
Γνωμοδοτική(ές) επιτροπή(ες) |
ENVI |
|
|
|
| |||||||
|
Αποφάσισε να μη γνωμοδοτήσει |
- |
|
|
|
| |||||||
|
Ενισχυμένη συνεργασία |
- |
|
|
|
| |||||||
|
Πρόταση/Προτάσεις ψηφίσματος που περιέχεται/ονται στην έκθεση |
- |
|
| |||||||||
|
Εισηγητής(ές) |
Heinz Kindermann |
| ||||||||||
|
Εισηγητής(ές) που αντικαταστάθηκε(καν) |
|
| ||||||||||
|
Εξέταση στην επιτροπή |
15.6.2005 |
13.7.2005 |
22.11.2005 |
|
| |||||||
|
Ημερομηνία έγκρισης |
26.1.2006 | |||||||||||
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
υπέρ: κατά: αποχές: |
29 4 0 | ||||||||||
|
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Peter Baco, Thijs Berman, Giuseppe Castiglione, Albert Deß, Gintaras Didžiokas, Michl Ebner, Carmen Fraga Estévez, Duarte Freitas, Jean-Claude Fruteau, Ιωάννης Γκλαβάκης, Bogdan Golik, Friedrich-Wilhelm Graefe zu Baringdorf, María Esther Herranz García, Elisabeth Jeggle, Heinz Kindermann, Stéphane Le Foll, Jean-Claude Martinez, Mairead McGuinness, Neil Parish, María Isabel Salinas García, Agnes Schierhuber, Willem Schuth, Czesław Adam Siekierski, Marc Tarabella, Witold Tomczak, Kyösti Virrankoski, Bernard Piotr Wojciechowski, Andrzej Tomasz Zapałowski | |||||||||||
|
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Wiesław Stefan Kuc, Véronique Mathieu, Markus Pieper, Zdzisław Zbigniew Podkański, Karin Resetarits | |||||||||||
|
Αναπληρωτές (άρθρο 178, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
- | |||||||||||
|
Ημερομηνία κατάθεσης – A6 |
31.1.2006 |
A6‑0015/2006 | ||||||||||