SPRAWOZDANIE w sprawie umów o partnerstwie gospodarczym (EPA)

1.3.2006 - (2005/2162(INI))

Komisja Rozwoju
Sprawozdawca: Luisa Morgantini


Procedura : 2005/2162(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A6-0053/2006
Teksty złożone :
A6-0053/2006
Teksty przyjęte :

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie umów o partnerstwie gospodarczym (EPA)

(2005/2162(INI))

Parlament Europejski,

- mając na uwadze Umowę o partnerstwie pomiędzy grupą państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) a Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi, podpisaną w Kotonu w dniu 23 czerwca 2001 r.[1] (Umowa z Kotonu),

- mając na uwadze deklarację ministerialną Unii Afrykańskiej w sprawie negocjacji z zakresu umów o partnerstwie gospodarczym (EPA) wydaną w ramach 3. sesji zwyczajnej Konferencji Ministrów Handlu UA, zorganizowanej w Kairze w dniach 5-9 czerwca 2005 r. (AU/TI/MIN/DECL. (III)),

- uwzględniając deklarację z Cape Town przyjętą przez Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP-UE dnia 21 marca 2002 r. (AKP-UE/3382/02/fin)[2],

- mając na uwadze deklarację wydaną w ramach 81. sesji Rady Ministrów AKP, zorganizowanej w Brukseli w dniach 21 - 22 czerwca 2005 r.,

- mając na uwadze oświadczenie końcowe Sir Johna Kaputina, wydane w ramach regionalnego posiedzenia negocjatorów umów o partnerstwie gospodarczym AKP, zorganizowanego w Londynie w dniu 4 października 2005 r.,

- mając na uwadze dokument roboczy Komisji Europejskiej zatytułowany „Aspekty handlowe i rozwojowe negocjacji EPA” z dnia 9 listopada 2005 r. (SEC(2005)1459),

- mając na uwadze wspólne sprawozdanie ogólne w sprawie faz negocjacji o partnerstwie gospodarczym AKP-UE z dnia 2 października 2003 r. (ACP/00/118/03 Rev.1, ACP-EC/NG/43),

- mając na uwadze treść Deklaracji Milenijnej ONZ z dnia 18 września 2000 r. uznającej milenijne cele rozwojowe (MCR) za ustanowione zbiorowo przez wspólnotę międzynarodową w celu likwidacji ubóstwa;

- mając na uwadze deklarację Światowego Szczytu ONZ 2005 (Millennium + 5) wydaną we wrześniu 2005 r.[3],

- mając na uwadze sprawozdanie grupy roboczej ds. projektu milenijnego ONZ pod przewodnictwem profesora Jeffreya Sachsa, zatytułowane „Inwestycje we wzrost”: praktyczny plan osiągnięcia milenijnych celów rozwojowych”,

- mając na uwadze sprawozdanie Komisji Europejskiej w sprawie milenijnych celów rozwojowych 2000 - 2004 (SEC(2004)1379 z dnia 29 października 2004 r.,

- mając na uwadze komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 12 kwietnia 2005 r. zatytułowany „Przyspieszenie postępów na drodze ku milenijnym celom rozwojowym - wkład Unii Europejskiej” (COM(2005)0132),

- mając na uwadze komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów z dnia 13 lipca 2005 r. zatytułowany „Projekt wspólnej deklaracji Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej w sprawie polityki rozwoju Unii Europejskiej - konsensus wspólnotowy” (COM(2005)0311),

- mając na uwadze sprawozdanie Komisji Gospodarczej ds. Afryki ONZ w sprawie sytuacji gospodarczej w Afryce w roku 2004, zatytułowane „Uwolnienie potencjału handlowego Afryki”,

- mając na uwadze sprawozdanie przedstawicieli krajów afrykańskich przy G8 w sprawie postępów we wdrażaniu Planu Działań dla Afryki, wydane przez Grupę Ośmiu w Londynie w dniu 1 lipca 2005 r.

–   mając na uwadze tzw. Gleneagles Communiqué, tj. oświadczenie G8 wydane w Gleneagles w dniu 8 lipca 2005 r.,

–   uwzględniając konkluzje Rady ds. Ogólnych z 23-24 maja 2005 r.,

–   uwzględniając art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju (A6‑0053/2006),

A. mając na uwadze, że w latach 1975-2000 stosunki handlowe z krajami AKP regulowane były przez Konwencję z Lome przyznającą krajom AKP bezwzajemny i preferencyjny dostęp do rynku unijnego;

B. mając na uwadze, że podpisanie w Kotonu w roku 2000 umowy zapoczątkowało nową erę stosunków AKP-UE, między innymi dzięki zapisom dotyczącym relacji handlowych;

C. mając na uwadze, że głównym celem partnerstwa AKP-UE oraz umowy z Kotonu jest wspieranie możliwości społeczno-gospodarczego rozwoju krajów AKP;

D. mając na uwadze, że pomimo przywiązania Unii Europejskiej do MCR, cele te winny być jedynie postrzegane jako pierwszy krok na drodze ku likwidacji ubóstwa;

E. mając na uwadze, że cele Umowy z Kotonu oraz cele wyznaczone przez UE są jasno określone, zważywszy na oczekiwany wpływ EPA w obecnej formie na kruche gospodarki krajów AKP, a także uwzględniając różnice w poziomie rozwoju gospodarczego istniejące pomiędzy Unią Europejską a krajami AKP rola EPA w osiąganiu wspomnianych celów jest poddawana w wątpliwość przez różnorakie instancje, w tym również przez ministrów krajów afrykańskich, niektóre Państwa Członkowskie UE, społeczeństwo europejskie i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w krajach rozwijających się;

F. mając na uwadze, że integracji rynku w ramach UE towarzyszyły środki spójności wspierające kraje słabsze pod względem gospodarczym;

G. mając na uwadze, że w Umowie z Kotonu podkreślono konieczność oparcia się na inicjatywach z zakresu integracji regionalnej państw AKP, ponieważ stworzenie szerszych rynków regionalnych i głębsza integracja regionalna będzie stanowić zachętę dla podmiotów gospodarczych i inwestorów;

H. mając na uwadze, że Umowa z Kotonu zawiera porozumienie Stron co do zawarcia nowych porozumień handlowych, spójnych z postanowieniami Światowej Organizacji Handlu (WTO), stopniowo usuwających bariery handlowe istniejące między nimi oraz rozszerzających współpracę we wszystkich dziedzinach związanych z handlem;

I.   mając na uwadze, że obowiązujące porozumienia handlowe (załącznik V do Umowy z Kotonu „System handlu stosowany w okresie przejściowym określonym w art. 37 ust. 1”) są objęte odstępstwem na rzecz WTO, które ma wygasnąć pod koniec 2007 r.;

J.   mając na uwadze, że zadaniem EPA jest definiowanie nowego rodzaju stosunków handlowych pomiędzy państwami członkowskimi UE a AKP, a także fakt, że liberalizacja handlu pomiędzy partnerami znajdującymi się na różnych poziomach rozwoju okazała się w przeszłości niewydajna lub wręcz bezproduktywna jako narzędzie wspomagania rozwoju;

K. mając na uwadze, że regionalny aspekt umów EPA jest istotny dla wzmocnienia nie tylko handlu północ-południe, ale także handlu południe-południe;

L. mając na uwadze, że krajom najmniej rozwiniętym (LDC) przyznano dostęp do rynku unijnego w ramach inicjatywy „Wszystko prócz broni” (EBA);

M. mając na uwadze, że art. 19 Umowy z Kotonu umożliwia dostosowanie ram współpracy AKP-UE do szczególnych warunków każdego kraju AKP;

N. mając na uwadze, że w konkluzjach Rady Europejskiej z listopada 2005 r. Państwa Członkowskie UE porozumiały się co do konieczności ustanowienia i wdrożenia ulepszonego mechanizmu kontrolnego, mierzącego postęp w osiąganiu celów rozwojowych w ramach procesu EPA;

O. mając na uwadze, że zgodnie z art. 37 ust. 6 Umowy z Kotonu kraje AKP mają prawo do poszukiwania alternatywnych możliwości dla umów EPA;

P.  mając na uwadze, że negocjacje z zakresu EPA trwają od czterech lat, a do planowanej w ramach Umowy z Kotonu daty ich zakończenia (31 grudnia 2007 r.) pozostaje nadal wiele przeszkód; mając na uwadze, że art. XXIV porozumienia GATT wymaga przygotowania planu i harmonogramu w celu ukończenia ustanawiania obszaru wolnego handlu „w rozsądnym terminie”;

1. ;wyraża zrozumienie dla faktu, że negocjacje z zakresu EPA wiążą się koniecznością dostosowania stosunków handlowych AKP-UE do wymogów Światowej Organizacji Handlu, wzywa jednakże Komisję do zapewnienia, by kwestia zgodności nie zyskała pierwszeństwa przed ogólnym celem rozwojowym; wzywa Komisję do koncentrowania się nie tylko na zgodności z zasadami WTO, lecz także na zawiązaniu z krajami rozwijającymi się sojuszu mającego na celu poprawę tychże zasad umożliwiającą prowadzenie wydajniejszych działań na rzecz rozwoju;

2. wyraża przekonanie, ze odpowiednio przeprowadzone działania z zakresu EPA stwarzają możliwość rewitalizacji stosunków handlowych AKP-UE, propagowania dywersyfikacji gospodarczej oraz integracji regionalnej krajów AKP, a także redukcji poziomu ubóstwa w tychże krajach;

3. z zadowoleniem przyjmuje ponawiane przez Komisję protesty, w których stwierdza się, że głównym zadaniem i celem EPA pozostaje rozwój;

4. wyraża zaniepokojenie faktem, że negocjacje EPA/FTA zostały rozpoczęte i wchodzą w istotną fazę przy braku rzeczywistej demokratycznej debaty w większości krajów AKP; wzywa zatem do przeprowadzenia rzeczywistej publicznej debaty angażującej społeczeństwo obywatelskie, ustawodawców i instytucje rządowe oraz do ustanowienia mechanizmów informacji i konsultacji w celu zmiany tej sytuacji i umożliwienia udziału demokratycznego;

5. wyraża przekonanie, że w celu osiągnięcia celów rozwojowych działania z zakresu EPA winny skupiać się w szczególności na propagowaniu ładu gospodarczego i regionalnej integracji gospodarek państw AKP, a także inicjowaniu i utrzymywaniu w tychże państwach wyższego poziomu inwestycji;

6. w związku z powyższym wzywa Komisję i regiony AKP do związania działań z zakresu EPA z zasadą asymetrii na rzecz tychże regionów; wyraża poparcie dla integracji regionalnej obszarów AKP oraz wprowadzenia w życie właściwych i przewidywalnych ram promowania handlu i inwestycji;

7.  zauważa jednakże, w ramach dotychczasowych negocjacji, brak konkretnych efektów sprzyjających rozwojowi, co można stwierdzić na przykładzie rosnącego niezadowolenia krajów AKP z niepowodzenia w dostarczaniu środków wsparcia rozwoju, potrzebnych do czerpania konkretnych korzyści z EPA, takich jak wiążące zobowiązania dotyczące współpracy w zakresie rozwoju, konkretne środki dostosowawcze mające na celu przezwyciężenie skutków ograniczenia uprzywilejowania, transfer technologii i poprawa konkurencyjności;

8. podkreśla, że rezultat negocjacji umów EPA powinien zapewnić ochronę krajowych i regionalnych rynków producentów AKP i pozostawić krajom AKP niezbędną przestrzeń polityczną do kontynuowania ich własnych strategii rozwojowych;

9. wzywa Komisję do działania zgodnie z celem Umowy z Kotonu dotyczącym eliminacji ubóstwa oraz do wsparcia społeczno-gospodarczego rozwoju zgrupowań regionalnych, w szczególności zaś państw słabszych mogących zostać w ich obrębie poddanymi marginalizacji, a także do zaakceptowania - w odniesieniu do harmonogramu negocjacji z zakresu stopniowego otwarcia rynków, długości okresu przejściowego i gamy produktów - konieczności zwiększonej elastyczności sprzyjającej pozyskaniu w efekcie umów EPA długookresowego rozwoju trwałego; podkreśla, że umowy EPA winny wspomagać kraje AKP w integracji z gospodarką światową poprzez stymulowanie rozwoju handlem przy jednoczesnym uwzględnieniu asymetrycznego stanu odnośnych gospodarek;

10. podkreśla, że oświadczenie w sprawie polityki rozwojowej (DPS), w szczególności art. 36, określa wytyczne dla negocjatorów umów EPA; w tym względzie wzywa Dyrekcję Generalną ds. Handlu do przestrzegania zasady asymetrii i elastyczności, aby pozwolić „krajom rozwijającym się na podejmowanie decyzji i przeprowadzanie reform polityki handlowej zgodnie z ich szerszymi krajowymi planami rozwojowymi”, oraz dostosować strategię negocjacyjną tak, aby była ona zgodna z nadrzędną zasadą DPS dotyczącą spójności polityki dotyczącej rozwoju;

11. podkreśla wagę usług publicznych dla rozwoju oraz demokracji i wzywa Komisję do ostrożności w działaniach związanych z liberalizacją sektora usług, w szczególności do ochrony przed liberalizacją dziedzin działalności takich jak zdrowie, woda, edukacja, transport i energia;

12. uznaje, że kraje UE i AKP znacznie różnią się od siebie pod względem rozwoju gospodarczego, dlatego też wyraża stanowcze zaniepokojenie w związku z możliwością destrukcyjnego wpływu zbyt szybkiej wzajemnej liberalizacji handlu pomiędzy UE a AKP na słabe gospodarki i kraje AKP, co następuje ponadto dokładnie w chwili, gdy społeczność międzynarodowa winna czynić wzmożone wysiłki na rzecz wspierania państw w osiąganiu MCR; wzywa zatem Komisję do zapewnienia, że w umowach EPA kraje AKP będą traktowane szczególnie i w sposób zróżnicowany, zgodnie z art. 34 ust. 4 Umowy z Kotonu;

13. podkreśla, że stworzenie programu „Godna praca” z pełnym poszanowaniem praw pracowników jest istotnym elementem walki z ubóstwem i osiągnięcia MCR, ponieważ wspiera rozwój trwałych środków utrzymania i warunki socjalne tam, gdzie można wzmocnić równość i demokrację;

14. podkreśla, iż Konwencja z Lome nie spełniła celu stymulowania adekwatnego rozwoju w krajach AKP, samo zwiększenie dostępu do rynku nie wystarcza do stymulowania rozwoju, a ograniczenie uprzywilejowania wymaga wprowadzenia nowych instrumentów; podkreśla jednak, że umowy EPA nie przyniosą pozytywnych rezultatów, jeżeli nie będą one w pełni nakierowane na osiągnięcie celu trwałego rozwoju; w związku z powyższym wzywa do wypracowania w ramach negocjacji z zakresu EPA rozwiązań gwarantujących zwiększony dostęp usługodawców i produktów eksportowanych z krajów AKP do rynku;

15. wzywa Komisję do wdrożenia nowych i ambitnych inicjatyw pozwalających na stabilizację tychże cen, co jest niezbędnie konieczne krajom rozwijającym się, oraz podkreśla znaczenie inicjatyw Komisji mających na celu stymulowanie dywersyfikacji produktów i tworzenie wartości dodanej;

16. wzywa Komisję do wsparcia mechanizmów zaangażowania i udziału producentów w określaniu ceny, w przypadku, gdy jest to możliwe do wykonania, jak to przewidziano w kompendium do Umowy z Kotonu; wzywa UE do promowania uczciwego handlu jako mechanizmu poprawy warunków dla małych i marginalizowanych producentów oraz biednych pracowników;

17. wzywa Komisję do wzięcia pod uwagę budżetowego znaczenia przychodów taryfowych w wielu krajach AKP, których wielkość zostanie znacznie ograniczona w przypadku zawarcia jakiegokolwiek porozumienia w sprawie wzajemności; redukcja taryfowa może prowadzić do natychmiastowych cięć w wydatkach publicznych w dziedzinach takich jak zdrowie i edukacja, co pogrzebałoby wysiłki krajów AKP związane z osiąganiem MCR; w związku z powyższym wzywa Komisję do przedstawienia, przed wzajemnym otwarciem rynków, obszernych programów reform systemów fiskalnych oraz zapewnienia ich finansowania; wzywa do wprowadzenia mechanizmów ochronnych zgodnych z zasadami WTO, zezwalających na wprowadzenie tymczasowych ograniczeń przywozowych w przypadku uszczerbku lub zagrożenia przemysłu krajowego w związku z gwałtownym wzrostem importu;

18. w przekonaniu, że tego typu utrata dochodów mogłaby istotnie zostać zniwelowana poprzez wprowadzenie nowego rodzaju opodatkowania bezpośredniego i zastosowanie podatku VAT podkreśla regresyjny charakter niektórych reżimów podatkowych, mogący mieć nieproporcjonalny wpływ na osoby biedne, a także istnienie problemów natury technicznej związanych z wprowadzeniem i stosowaniem w praktyce tychże;

19. wzywa Komisję do wprowadzenia mechanizmów ochronnych do umów EPA w celu zapewnienia AKP wystarczającej przestrzeni politycznej oraz, w razie konieczności, tymczasowego zawieszenia liberalizacji w przypadku trudności z bilansem płatniczym lub wstrząsów makroekonomicznych;

20. podkreśla znaczenie spełnienia przez Komisję zobowiązania złożonego przez Jose Manuela Barroso dotyczącego zapewnienia krajom rozwijającym się pomocy na cele rozwojowe w wysokości 1 miliarda EUR oraz wzywa do udostępnienia w razie konieczności dodatkowej pomocy pieniężnej oprócz zobowiązań istniejących w ramach EFR; wyraża ubolewanie, że przyjęto niewłaściwe postanowienie zarówno w odniesieniu do powyższego jak i zalecanych 190 milionów EUR rocznie obiecanych dla krajów objętych Protokołem w sprawie cukru w porozumieniu Rady w sprawie następnych perspektyw finansowych;

21. z uwagi na znaczenie inwestycji dla rozwoju gospodarczego AKP wzywa Komisję, aby zabiegała o wprowadzenie zmian do działania mechanizmu inwestycyjnego EBI, aby mechanizm ten mógł wpierać dodatkowe i prorozwojowe inwestycje;

22. wyraża przekonanie, że poprawa jakości infrastruktury oraz edukacji jest niezbędnym warunkiem otwarcia rynków AKP i zwraca się do Komisji o zagwarantowanie krajom AKP znaczniejszych środków oraz mechanizmu, który umożliwi szybką wypłatę, na rzecz sprostania ograniczeniom związanym z podażą, zewnętrznymi skutkami reformy WPR i rosnącymi wymogami unijnych standardów regulacyjnych;

23. wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na potrzeby krajów rozwijających się i zapewnienia odpowiedniego wsparcia dla budowania potencjału oraz przezwyciężenia ograniczeń ze strony podaży w celu umożliwienia tym krajom czerpania korzyści z dostępu do rynku, przyznanego w ramach inicjatywy „Wszystko prócz broni”;

24. zwraca się do liderów krajów AKP o właściwsze korzystanie z dostępnych środków, w poszanowaniu zasad zwiększonej odpowiedzialności, właściwego zarządzania i demokracji;

25. apeluje, by otwarcie rynków przeprowadzane w ramach umów EPA zostało uzależnione od osiągnięcia konkretnych celów rozwojowych oraz zapewnienia środków wystarczających do pokrycia wszystkich powiązanych kosztów dodatkowych;

26. podkreśla wagę istnienia właściwej integracji wewnątrzregionalnej przed rozpoczęciem realizacji programów z zakresu integracji międzyregionalnej;

27. podkreśla, iż krajom i regionom AKP należy zagwarantować skuteczne i dostarczane w odpowiednim czasie wsparcie związane z handlem w celu wzmocnienia ich potencjału handlowego w okresie poprzedzającym negocjacje umów EPA;

28. zauważa, że negocjacje z zakresu umów EPA doprowadziły w niektórych przypadkach do utworzenia nowych regionalnych grup gospodarczych, obejmujących terytoria państw o znacznych różnicach rozwojowych, powodujących (skreślenie) trudności w krajach AKP i przyczyniających się do pokrywania się regionalnych zobowiązań gospodarczych;

29. z zadowoleniem przyjmuje rolę, jaką proces integracji regionalnej, stymulowany przez umowy EPA i uznawany za priorytet w Umowie z Kotonu odgrywa w pomaganiu krajom w rozwoju rynków wewnętrznych, przyciąganiu inwestorów i przezwyciężaniu ograniczeń ze strony podaży; wzywa jednak Komisję do uwzględnienia konieczności ustanowienia okresów przejściowych w celu ochrony strategicznych produktów i gałęzi przemysłu oraz wprowadzenia zgodnych z zasadami WTO mechanizmów ochronnych oraz wskazania środków na wyrównanie strat w przychodach taryfowych;

30. przypomina Komisji, że wątpliwe jest, z zastrzeżeniem przyjęcia odpowiednich środków, by wspomniane zgrupowania regionalne były w stanie rozpocząć stopniowe wdrażanie na poziomie regionalnym porozumień o asymetrycznej wzajemności w stosunkach wolnego handlu z Unią Europejską przed rokiem 2008;

31. wzywa Komisję do zapewnienia większej spójności pomiędzy treścią umów EPA dotyczącą handlu, środków towarzyszących i dostosowawczych oraz skutecznego i terminowego dostarczania wsparcia; wzywa do zainicjowania ściślejszej współpracy pomiędzy Dyrekcjami Generalnymi ds. Rozwoju i Handlu, Biurem Współpracy EuropeAid i DG ds. Stosunków Zewnętrznych, a także Państw Członkowskich w sprawie określenia najlepszego sposobu dostarczania wsparcia rozwojowego w zakresie umów EPA;

32. wzywa Komisję do skupienia uwagi oraz nadania priorytetu wzmocnieniu zdolności w zakresie handlu krajowego i regionalnego, produkcji i przetwórstwa krajów AKP przed wdrożeniem jakiejkolwiek zawartej z UE umowy EPA o wzajemności;

33. wyraża żal w związku z tempem przeprowadzania z krajami AKP wstępnych negocjacji ogólnych z zakresu umów EPA oraz brakiem jakichkolwiek konkretnych wniosków z tego etapu;

34. uważa, że rola Sekretariatu AKP w koordynowaniu tych negocjacji powinna być wzmocniona, gdyby dostarczał on odpowiednich informacji na temat stanu negocjacji w różnych regionach AKP;

35. wzywa Komisję do poszanowania stanowiska liderów krajów AKP w przypadku zgłoszenia przez nich chęci powrócenia do etapu wstępnych negocjacji ogólnych i osiągnięcia porozumienia w kwestii jakichkolwiek utrzymujących się rozbieżności;

36. wzywa Komisję do udostępnienia możliwości alternatywnych na rzecz krajów nie zamierzających podpisywać umów EPA, a w szczególności do efektywniejszej implementacji systemu GSP+ ;

37. przypomina, że Umowa z Kotonu przewiduje, iż w przypadku gdy państwa lub regiony nie podpiszą umów EPA/FTA nie powinny się one znaleźć w gorszej sytuacji w odniesieniu do dostępu do rynku; wzywa Komisję do rozpatrzenia wszystkich alternatywnych możliwości, w tym również porozumień niewzajemnych określonych w art. 37 ust. 6 Umowy z Kotonu, tj. przepisie, który winien być stosowany o ile tylko nastąpi odpowiednia akceptacja ze strony państw AKP;

38. wzywa w tym celu Komisję do uznania, że UE i kraje AKP stanowią wspólnie siłę wystarczającą do ubiegania się o ewentualną reformę zasad WTO oraz uczynienie ich sprawiedliwszymi i bardziej dostosowanymi do potrzeb zarówno krajów rozwijających się, jak i małych producentów europejskich;

39. z zadowoleniem przyjmuje dyskusje w ramach AKP-UE na temat zasad dotyczących inwestycji, konkurencji i przejrzystości w zamówieniach rządowych w zakresie postanowień umów EPA, w celu wspierania handlu i rozwoju; podkreśla jednak, że nowe zasady nie powinny być wymuszane na regionach AKP w negocjacjach umów EPA;

40. wzywa do wprowadzenia zwiększonej przejrzystości w zakresie postępów oraz istoty negocjacji oraz dostarczania wsparcia rozwojowego w zakresie umów EPA, a także do większego zaangażowania w negocjacje jednostek społeczeństwa obywatelskiego krajów AKP, sektora prywatnego, parlamentów krajowych, rządów lokalnych, Parlamentu Europejskiego oraz Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE;

41. z zadowoleniem przyjmuje przegląd procesu negocjacyjnego z zakresu umów EPA, przewidzianej w art. 37 ust. 4 Umowy z Kotonu i planowanej na rok 2006, i wierzy, że będzie ona postrzegana jako możliwość zaangażowania się we właściwą i całościową analizę zakresu, w jakim umowy te będą wspierać odpowiednie warunki do eliminacji ubóstwa oraz zaistnienia długookresowego rozwoju społeczno-gospodarczego;

42. przypomina i popiera deklarację z Cape Town, przyjętą jednogłośnie przez Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP-UE w marcu 2002 roku, wzywającą do ustanowienia rozwojowych punktów odniesienia pozwalających na ocenę przebiegu i wyników negocjacji handlowych AKP-UE; oraz wzywa do stosowania takich punktów odniesienia podczas przeprowadzania wszelkich przeglądów dokonanego postępu; takie punkty odniesienia muszą zawierać wskaźniki społeczne i środowiskowe, wraz z wpływem na godną pracę, zdrowie, edukację i zagadnienia dotyczące płci.

43. wzywa Komisję do operowania zgodnie ze wspomnianymi liniami postępowania, przy jednoczesnym wprowadzeniu w życie nowego mechanizmu monitorowania i pełnym zaangażowaniu parlamentarzystów i społeczeństwa obywatelskiego, w celu zapewnienia w ramach procesu negocjacyjnego gruntownej analizy politycznej oraz odpowiedzialności za cele rozwojowe i ustanowione punkty odniesienia;

44. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, a także rządom państw członkowskich UE i krajów AKP, Radzie AKP-UE oraz Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE.

  • [1]  Dz.U. L 317 , 15.12.2000, str. 3
  • [2]  Dz.U. C 231 z 27.09.2002, str. 63.
  • [3]  http://www.un.org/ga/59/hl60_plenarymeeting.html.

UZASADNIENIE (w języku angielskim)

Background and Legal Base

Between 1975 and 2000 the EU's trade relationship with the ACP countries was governed by the Lomé Conventions which granted ACP countries unilateral preferential access to the European market. The preferences enjoyed by ACP countries under Lomé were non-reciprocal. In 2000, the Cotonou Partnership Agreement was signed, which was “centred on the objective of reducing and eventually eradicating poverty, consistent with sustainable development and the gradual integration of ACP countries into the world economy”[1].

As stipulated in the Cotonou Agreement, the EU and ACP countries began negotiating Economic Partnership Agreements (EPAs) - regional free trade agreements compatible with WTO rules – in September 2002. Under the EPAs ACP countries have been asked to liberalize their markets and enter new reciprocal regional trading systems with the EU. For the purposes of the negotiations and the new trading system, Africa has been divided into four regional groups – based on, but not totally respecting, the existing regional organisations of the Economic Community of West African States (ECOWAS), the Central African Economic and Monetary Community (CEMAC), the Southern African Development Community (SADC), and Eastern and Southern Africa (ESA) – whilst the Caribbean and Pacific represent one regional group each.

One of the reasons for negotiating EPAs is that the EU’s non-reciprocal trade relationship with ACP countries granted under the Lomé Conventions and, in the interim period, under the Cotonou Agreement, is inconsistent with the WTO’s “enabling clause”. Under this clause industrial countries are permitted to give unilateral non-reciprocal preferential treatment to just two categories of countries: either, all LDCs, or, all developing countries. As the ACP regions cover countries of both groups, the original preferences granted to the ACP countries are incompatible with current WTO rules.

At the founding of the WTO in 1995 the EU and ACP countries managed to secure a waiver to cover the Lomé Conventions which was then extended in Doha 2001 to cover the intervening period of the Cotonou Agreement. However, in order to make the EU-ACP trade relationship WTO-compliant in the long-term, a solution has been sought in the EPAs. Under the proposed EPAs the trade relationship between the EU and the different ACP regional groups will be reciprocal; EPAs will therefore be governed by GATT Article XXIV rather than its “enabling clause”. Under Article XXIV countries at different levels of development can enter into a reciprocal free trade agreement providing that the liberalisation of “substantially all trade” occurs within a “reasonable length of time” – in the context of the EPAs this has come to be understood as roughly 90% of trade within 10-12 years

Major Developments

Although the Cotonou Agreement was signed in June 2000, it took a further two years for the EU and the ACP to adopt formal negotiating mandates/guidelines for the EPAs. In June 2002 EU Foreign Ministers adopted a mandate for the European Commission to negotiate EPAs, whilst on the ACP side, guidelines for negotiations were agreed by ACP Trade and Finance Ministers.

The first phase of the negotiations (September 2002-September 2003) whereby ACP countries negotiated as a whole, did not lead to a formal agreement as was hoped for by the ACP countries. Instead the EU and ACP adopted a joint report in September 2003 that simply listed convergences and divergences. Although this all-ACP-EU phase was never closed, in 2003 the regional negotiations were initiated between the EU and the ACP countries beginning with Central Africa and West Africa, and in 2004 with Eastern and Southern Africa, the Caribbean and lastly the Southern Africa Development Community.

Since the start of the regional negotiations, most have followed a broadly similar trajectory by establishing a Joint Roadmap between the EU and individual ACP region. The Roadmaps present the objectives, principles, structures and sequencing of negotiations for each EPA. In addition to the Joint Roadmaps, regions have established (or are currently in the process of establishing) Regional Preparatory Taskforces. The outcome of the current negotiation process - started under the legal framework of the Cotonou Agreement which is centred on the objective of poverty reduction - will be WTO-compatible regional free trade agreements aimed predominantly at progressive trade liberalisation; this hardly seems to respect the development objectives of the Cotonou Agreement itself.

Main Controversies and Concerns

The main objective of the Cotonou Agreement – and by extension the EPAs – is the reduction and eradication of poverty and the achievement of sustainable development. After almost a year of regional negotiations, major concerns about the impact of EPAs on fragile ACP economies and indeed the effectiveness of trade liberalisation as a tool for development, have been raised by both NGOs and many ACP governments. In order to ensure that poverty reduction is the final outcome of the EPAs, a number of concerns need to be addressed within the following two years of negotiations.

Most controversial in terms of development is the requirement for a reciprocal trade relationship. It is clear that implementing a reciprocal free trade agreement will be extremely difficult for the ACP countries whose level of development is firstly, very much behind the EU's and secondly, varies a great deal within regions themselves. The scope and terms of the trade preferences granted under the Lomé conventions were decided mainly by the EU and did not halt the decline in ACP market share. However this does not mean that reciprocal free trade represents a better solution for strengthening ACP economies. Reciprocity represents a major shift in the EU's approach to development and trade policies with ACP partners; considering the negative impact that premature liberalisation may have on partner countries - as is now recognized by most development practitioners - it needs to be carefully sequenced. The European Commission and the ACP countries therefore need to work in partnership to press for a revision of GATT Article XXIV, to allow for special and differential treatment for developing countries. The EU needs to use its powerful position in the WTO to push for greater flexibility.

In addition the European Commission needs to address ACP concerns over the rigidity of the timescale currently in place. The Commission is trying to close EPAs negotiations by 2008, in order to avoid the negotiation of further waivers with other WTO members that will impact on ACP market access to the EU. Nevertheless, in keeping with the Cotonou Agreement, development and poverty reduction must remain the priorities - sticking to an inflexible timescale will have a negative impact on poverty alleviation. Moreover, WTO rules are certainly open to interpretation when addressing the implementation period. Article XXIV: 5 stipulates only that an interim agreement for a Regional Trade Agreement (RTA) should include a plan and a schedule for the formation of the RTA within a reasonable length of time. The Understanding on Article XXIV defines a "reasonable time" as ten years and specifies that this should be exceeded "only in exceptional cases"; there is certainly scope to present the EU-ACP EPAs as exceptional cases as the level of development between the parties is so variable. An implementation of just ten years could cause major economic upset in some countries.

A concern that has been expressed repeatedly by ACP country ministers and regional level negotiators is the need for greater resources. The six ACP regions suffer greatly from supply-side constraints and institutional shortcomings that need to be addressed. Resources provided for EU enlargement have been immense in order to ensure that the new member states can cope with trade liberalisation with the EU. The EU should consider providing extra EDF resources to ACP countries, firstly, to help them cope with the major institutional reforms that have been demanded of them under EPAs, and secondly to assess their development impact before the negotiations are concluded.

Partnership is one of the main principles of the Cotonou Agreement and the EPAs, yet the Commission has been reluctant to engage in debate on many of the issues raised by

ACP partners, like those of the African trade ministers Meeting in Cairo last June. In particular, ACP countries have been keen to highlight the importance of addressing the supply-side constraints currently endured by many ACP countries which might prevent them from truly benefiting from a liberalised trade regime with the EU. At present, not enough funding is being earmarked to alleviate these constraints. Greater financing is also needed to help ACP economies meet the increasingly demanding EU technical, sanitary and other regulatory standards. In addition means need to be foreseen to alleviate the social impact of the economic reforms that the EPAs will bring about.

Free trade with the EU would also lead to significant revenue losses for ACP countries. The income from import duties and levies constitutes an important element of the national budgets in ACP countries. In case of extensive trade liberalisation this revenue has to be replaced by other forms of income such as direct taxes or VAT. Some of these forms might be regressive and inconsistent with the poverty reduction objective of the Cotonou Agreement. Furthermore, many ACP countries do not have the capacity in place to introduce or extend their tax systems sufficiently. The abolishment of import tariffs may lead to cheaper supply goods for domestic production (machines for industrial production etc.); however, the EPAs negotiations cannot be concluded without a solution to compensate for the loss of ACP government revenue.

It is clear that all the costs mentioned above will require additional funding above and beyond what is currently being envisaged in the financial perspectives or the 10th EDF. In this respect it would be useful to build triggers into the EPAs negotiations, to ensure that a phase can start only when resources are available or when a certain result has been attained.

Developing countries have consistently rejected at WTO ministerial meetings the idea of drawing the so-called Singapore Issues – in particular investment, government procurement and competition policy - into the WTO's mandate. The EU should respect the demands of ACP partners and maintain the commitments undertaken at the WTO meeting in Doha, avoiding discussion on the Singapore Issues in EPAs negotiations. The inclusion of the Singapore Issues in any EPA agreement would probably serve to strengthen EU companies' rights at the expense of ACP national-level development plans.

Regionalism is a core objective of both ACP countries and the EU and it is central to EPAs negotiations. EPAs should support and be based on existing regional integration initiatives and objectives. However EPAs negotiations have led in some cases to the creation of new Regional Economic Communities, encompassing countries of markedly different development levels. This has caused major difficulties in ACP countries, undermining the protection of strategic industries because of the urgency to align their tariffs before the end of negotiations in 2007. The regional integration efforts of the ACP countries should be given enough completion time so that they can be consolidated before being exposed to EU competition. In practice this means that such transition periods for intra-regional development would go well beyond 2008, the proposed start of the implementation of the EPAs.

Following the indication of UNCTAD, since 1971 the EU has implemented the GSP scheme in its trade relations with developing countries. The new EU GSP+ system, if properly implemented, could put environmental and social standards as a top priority in trade agreements with ACP and other developing countries respecting certain international standards. Moreover, ACP LDCs currently enjoy better market access to the EU under the Everything but Arms (EBA) initiative than that which is currently on offer under the EPAs.

There is therefore not much incentive for ACP LDCs to engage in the EPAs process. The market access they enjoy at present is non-reciprocal and would remain so if they choose not to involve themselves in an EPA. Indeed countries enjoying preferences under GSP may be better off under this regime than under reciprocal EPAs agreements. The European Commission must address this issue if the EPAs are to go forward and achieve the developmental goals that supposedly underlie them.

The review of the EPA negotiations foreseen in 2006 by art.37.4 of the Cotonou Agreement should represent a major assessment of the extent to which the negotiations are indeed contributing to these goals. In order to ensure the assessment is comprehensive and open to all stakeholders, greater transparency with regards to the progress and the substance of the negotiations is needed. Negotiators need to recall the Cape Town Declaration - unanimously adopted by the ACP-EU JPA in March 2002 - which called for the establishment of development benchmarks against which to assess the conduct and outcome of the ACP-EU trade negotiations. Moreover, regional negotiation should aim not only to ensure integration into the world economy, but also to ensure trade development accompanied by poverty reduction, and respect for workers' rights and relevant social rights. Strong involvement of civil society, such as the consultation of ACP civil society through local trade-scrutinising task forces, is consequently needed, as well as the continued involvement of national-level Parliaments. In this respect a monitoring mechanism should be implemented, with full involvement of parliamentarians and civil society, to ensure political scrutiny and accountability against development objectives or established benchmarks throughout the negotiating process.

Under the current timetable, EPAs negotiations are due to be concluded by December 2007 at the latest with an implementation phase of between 10 and 12 years beginning in January 2008. There are many more hurdles to overcome in the individual EPAs negotiations before this date, and it is imperative that all negotiators keep the Cotonou Agreement's primary objective of poverty eradication at the forefront of any agreements made. To this end it would be necessary to rethink and build a different world trade and economic system where more attention is given to the protection of African countries' agriculture. Self-sufficiency and the guarantee of a decent income for small farmers should be the priorities. Local production should be increased to ensure food security and social services for the whole population. In order to retain the added value in ACP economies a different system, where production is prioritised for the domestic over the export market and where producers' income is guaranteed, needs to be forged.

  • [1]  Article 1 (2) of the Cotonou Agreement.

PROCEDURA

Tytuł

Umowy o partnerstwie gospodarczym (EPA)

Numer procedury

2005/2162(INI)

Podstawa regulaminowa

art. 45

Komisja przedmiotowo właściwa
  Data ogłoszenia wydania zgody na posiedzeniu

DEVE

29.9.2005

Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii
  Data ogłoszenia na posiedzeniu

INTA         

29.9.2005

 

 

 

 

Opinia niewydana
  Data wydania decyzji

INTA        

11.10.2005

 

 

 

 

Ściślejsza współpraca
  Data ogłoszenia na posiedzeniu

Nie

 

 

 

 

Sprawozdawca(y)
  Data powołania

Luisa Morgantini

24.5.2005

 

Rozpatrzenie w komisji

20.2.2006

31.1.2006

1.12.2005

 

 

Data przyjęcia

21.2.2006

Wynik głosowania końcowego

za:

przeciw:

wstrzymujących się:

27

0

0

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Danutė Budreikaitė, Marie-Arlette Carlotti, Thierry Cornillet, Alexandra Dobolyi, Michael Gahler, Glenys Kinnock, Ģirts Valdis Kristovskis, Maria Martens, Miguel Angel Martínez Martínez, Gay Mitchell, Luisa Morgantini, Józef Pinior, Pierre Schapira, Frithjof Schmidt, Jürgen Schröder, Feleknas Uca

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

John Bowis, Milan Gaľa, Fiona Hall, Linda McAvan, Manolis Mavrommatis, Karin Scheele, Anne Van Lancker, Anders Wijkman, Zbigniew Zaleski, Gabriele Zimmer

Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Robert Sturdy

Data złożenia

1.3.2006

Uwagi (dane dostępne wyłącznie500 w jednym języku)

...