SPRAWOZDANIE na temat sytuacji gospodarki europejskiej: wstępne sprawozdanie na temat wytycznych dotyczących ogólnej polityki gospodarczej na rok 2006

23.3.2006 - (2006/2047(INI))

Komisja Gospodarcza i Monetarna
Sprawozdawca: José Manuel García-Margallo y Marfil

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

na temat sytuacji gospodarki europejskiej: wstępne sprawozdanie na temat wytycznych dotyczących ogólnej polityki gospodarczej na rok 2006

(2006/2047(INI))

Parlament Europejski,

- uwzględniając dokument Komisji pt. „Wzrost i zatrudnienie – zintegrowane wytyczne na lata 2005-2008” (COM(2005)0141) (zintegrowane wytyczne),

- uwzględniając art. 99 ust. 2 Traktatu WE,

- uwzględniając specjalne sprawozdanie nr 4/2005 Komisji Polityki Gospodarczej Komisji „Prognozy Komisji Polityki Gospodarczej z roku 2005 dotyczące wydatków związanych z wiekiem w latach 2004-2050 w 25 państwach członkowskich UE: podstawowe założenia i metodologia prognozy”,

- uwzględniając krajowe programy reformy lizbońskiej w latach 2005-2008 na rzecz wzrostu i zatrudnienia przyjęte przez 25 państw członkowskich,

- uwzględniając doroczne sprawozdanie Komisji z postępów osiągniętych w realizacji Strategii Lizbońskiej z dnia 25 stycznia 2006 r.,

- uwzględniając swoje rezolucje z dnia 15 maja 2003 r.[1] oraz 22 kwietnia 2004 r.[2] w sprawie zalecenia Komisji w sprawie ogólnych wytycznych dla polityk gospodarczych państw członkowskich i Wspólnoty na lata 2003-2005 (COM(2003)0170) oraz swoją rezolucję z dnia 26 maja 2005 r.[3],

- uwzględniając dokument Prezydencji Rady dotyczący kluczowych zagadnień, przeznaczony na wiosenną sesję Rady ds. Gospodarczych i Finansowych w dniu 7 lutego 2006 r.,

- uwzględniając prognozy gospodarcze Komisji[4],

- uwzględniając art. III-179 i III-206 Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy, podpisanego w dniu 29 października 2004 r. (Traktat Konstytucyjny),

- uwzględniając Białą Księgę Komisji Europejskiej „Europejska polityka transportowa w roku 2010: czas na decyzje” (COM(2001)0370),

- uwzględniając dokument roboczy Komisji z dnia 7 lipca 2004 r. w sprawie wspólnej jednolitej unijnej podstawy opodatkowania dochodów osób prawnych,

- uwzględniając Europejską Kartę Małych Przedsiębiorstw, zatwierdzoną przez Radę Europejską w Feira w dniach 19-20 czerwca 2002 r. (karta MŚP),

- uwzględniając kodeks postępowania w sprawie bezpośredniego opodatkowania przedsiębiorstw, zatwierdzony przez Radę ECOFIN w dniu 1 grudnia 1997 r.,

- uwzględniając program międzynarodowej oceny umiejętności uczniów (PISA) OECD,

- uwzględniając konkluzje Prezydencji Rady Europejskiej w Lizbonie w dniach 23-24 marca 2000 r., Rady Europejskiej w Göteborgu w dniach 15-16 czerwca 2001 r., Rady Europejskiej w Barcelonie w dniach 15-16 marca 2002 r. oraz Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 20-21 marca 2003 r., 25-26 marca 2004 r. oraz 22-23 marca 2005 r.,

- uwzględniając raport grupy wysokiego szczebla Komisji pod przewodnictwem Wima Koka „Sprostać wyzwaniom – Strategia Lizbońska na rzecz wzrostu i zatrudnienia” z listopada 2004 r.,

- uwzględniając art. 45 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A6-0077/2006),

A.  mając na uwadze, że znaczna część zaleceń przedstawionych w trzech ostatnich sprawozdaniach Parlamentu dotyczących ogólnych wytycznych dla polityk gospodarczych (OWPG) nie została uwzględniona; mając na uwadze, że od czasu przyjęcia ostatniego sprawozdania Parlamentu pojawiły się nowe, istotne czynniki; mając na uwadze, że potrzeba sprostania wielu z uprzednio ustalonych długoterminowych wyzwań stała się obecnie bardziej nagląca; mając na uwadze, że gospodarka UE w dalszym ciągu rozwija się wolniej niż gospodarka jej głównych konkurentów oraz wydaje się gorzej przygotowana na skutki globalizacji;

B.  mając na uwadze, że globalizacja jest zjawiskiem rewolucyjnym, które poddaje w wątpliwość skuteczność konwencjonalnych metod korzystania z dostępnych zasobów, umożliwia wschodzącym gospodarkom importowanie kapitału, umiejętności i technologii oraz konkurowanie w świecie coraz ściślejszych powiązań, zwiększa intensywność migracji oraz zmienia tradycyjne modele handlu międzynarodowego, w sposób bezprecedensowy zwiększa znaczenie gospodarki finansowej kosztem gospodarki realnej; mając na uwadze, że znaczenie gospodarki finansowej nadaje kluczową rolę czynnikowi „zaufania” i tworzy nową potrzebę skutecznego nadzoru i ściślejszej współpracy w celu zagwarantowania stabilizacji gospodarczej;

C.  mając na uwadze, że od czasu przyjęcia przez Parlament w maju 2005 r. ostatniego sprawozdania w sprawie OWPG pojawiły się nowe istotne czynniki wymienione poniżej: trudności z ratyfikacją Traktatu Konstytucyjnego; przyjęcie przez Radę Europejską perspektyw finansowych UE na lata 2007-2013 bez zgody Parlamentu; dwie pierwsze od ponad pięciu lat podwyżki stóp procentowych EBC; reforma Paktu Stabilności i Wzrostu – 12 państw członkowskich miało ponad 3% deficyt budżetowy; przyjęcie przez państwa członkowskie krajowych programów reformy lizbońskiej; zwiększenie świadomości ogólnoświatowego kryzysu energetycznego oraz związanych z tym napięć geopolitycznych; negocjacje dotyczące zamiaru przystąpienia przez Estonię, Litwę i Słowenię do strefy euro w roku 2007; oraz potrzeba ożywienia priorytetów rundy rokowań WTO z Doha po spowolnieniu negocjacji w Hongkongu;

D.  mając na uwadze, że jako przyczyny relatywnej recesji europejskiej gospodarki można wymienić: niewłaściwą regulację połączoną z brakiem reform strukturalnych, prowadzącą do tego, że nasza gospodarka jest mniej elastyczna w porównaniu z gospodarkami naszych głównych konkurentów, stagnację popytu wewnętrznego oraz brak przedsiębiorczej dynamiki i słabe rynki pracy w związku z powolnym wzrostem demograficznym, niskim poziomem zatrudnienia i niewielkim wzrostem wydajności; mając na uwadze, że niewielki wzrost wydajności spowodowany jest brakiem inwestycji, niedostateczną innowacyjnością oraz niedopasowaniem struktur podaży do potrzeb na rynku pracy ze względu na niewydolność naszych niedofinansowanych systemów edukacji i kształcenia w zakresie przystosowania naszych pracowników do nieustannie zmieniających się warunków;

E.  mając ponadto na uwadze, że od czasu przyjęcia przez Parlament ostatniego sprawozdania zwiększyła się świadomość występowania następujących problemów: stale postępującego starzenia się ludności; konfliktów migracyjnych na granicach UE oraz wewnętrznych trudności wynikających z niedostatecznej pomocy integracyjnej dla drugiego pokolenia imigrantów; gwałtowny wzrost wartości przywozu z państw trzecich w niektórych sektorach, jak również delokalizacja i outsourcing wśród przedsiębiorstw; zwiększające się w Chinach i innych wschodzących gospodarkach zapotrzebowanie na zasoby, takie jak ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel i żelazo; zwiększająca się zależność Europy od dostaw energii z niestabilnych regionów; oraz zagrożenia związane z zakłóceniem globalnej równowagi makroekonomicznej;

1.  zwraca się do Komisji, Rady i państw członkowskich o przyjęcie zaleceń zawartych w ostatnich trzech sprawozdaniach Parlamentu w sprawie OWPG, które nie zostały dotychczas uwzględnione, w szczególności dotyczących transpozycji dyrektyw w sprawie rynku wewnętrznego; przyjęcia przez państwa członkowskie o nadmiernym deficycie środków służących jego zmniejszeniu; wspólnej polityki komunikacyjnej stanowiącej odpowiedź na obawy obywateli związane z globalizacją; planu działania na rzecz reform strukturalnych wymieniającego bariery, które należy zlikwidować, niezbędne działania oraz harmonogram; pełnego wprowadzenia w życie karty MŚP, a w szczególności bardziej korzystnego systemu podatkowego oraz zwiększenia inwestycji na badania naukowe i innowacje;

2.  z zadowoleniem przyjmuje dokument dotyczący kluczowych zagadnień, przeznaczony na wiosenną sesję Rady ds. Gospodarczych i Finansowych, i popiera wybranie przez nią czterech głównych dziedzin (wiedza i innowacje; możliwości rozwoju biznesu; globalizacja i zmiany demograficzne; wydajny rynek energetyczny), które powinny wprowadzić w życie zintegrowane wytyczne w sprawie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia; podziela ponadto pogląd, że wyższy i zrównoważony wzrost naszych gospodarek możliwy będzie jedynie dzięki wzajemnemu wzmacnianiu makroekonomicznych polityk nakierowanych na rozwój gospodarczy i reformy strukturalne, w tym skuteczniejszą koordynację gospodarczą; popiera zamiar Komisji przedstawienia mapy drogowej określającej niezbędne kroki i podstawowe daty zakończenia tych czterech działań do końca 2007 r.;

Reformy instytucjonalne

3.  uważa, że w trwającym okresie refleksji nad Traktatem Konstytucyjnym należy zająć się: obecnymi ramami ładu makroekonomicznego, zgodnie z wcześniejszą dyskusją w grupie Konwentu ds. ładu gospodarczego; celami gospodarczymi i społecznymi UE; objęciem zagadnień polityki gospodarczej procedurą współdecyzji; odpowiedzialnością EBC, przy poszanowaniu jego niezależności; koordynacją polityk gospodarczych i rolą Eurogrupy w tym kontekście; procedurą ograniczania nadmiernego deficytu; kompetencjami UE w dziedzinie podatków; przyznaniem Parlamentowi Europejskiemu prawa odwołania w kontekście procedury komitologii najpóźniej do dnia 1 kwietnia 2008 r.; oraz reprezentacją strefy euro w instytucjach międzynarodowych;

4   z zadowoleniem przyjmuje połączenie OWPG i wytycznych dla polityk zatrudnienia w zintegrowanych wytycznych Komisji, jednak uważa, że dołączone i wspólnie omawiane powinno być także doroczne sprawozdanie z postępów w realizacji procesu lizbońskiego Komisji oraz pozostałe dokumenty związane z otwartą metodą koordynacji; uważa, że OWPG powinny mieć taki sam status legislacyjny jak wytyczne dla polityk zatrudnienia, oraz że należy ponownie określić rolę Parlamentu i Komisji;

5.  zwraca się do Komisji o zbadanie wykonalności przyjęcia prawa WE w celu osiągnięcia jednolitej definicji rezydencji podatkowej – stosowanej wobec rezydentów UE na terytorium UE i poza nim – powiązanej z pojęciem obywatelstwa UE; europejskiej konwencji w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu na terytorium UE (stanowiącej odzwierciedlenie postanowień art. 293 Traktatu WE); oraz włączenia do prawa WE zasady niedyskryminacji w zakresie opodatkowania, sformułowanej w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich;

6.  z zadowoleniem przyjmuje nałożenie na państwa członkowskie obowiązku corocznego przedstawiania krajowych programów reform (KPR), opartych na 24 zintegrowanych wytycznych na rzecz wzrostu i zatrudnienia na lata 2005-2008; uważa, że możliwa jest dalsza poprawa wyników gospodarczych w tym zakresie, jeżeli Komisja określi i wesprze najlepsze praktyki zaczerpnięte z KPR, oraz poprzez ustanowienie dorocznego rankingu państw mających najlepsze/najgorsze wyniki, zgodnie z propozycją grupy niezależnych ekspertów wysokiego szczebla pod przewodnictwem Wima Koka; wzywa do głębszej analizy polityki reform strukturalnych ostatniej dekady w celu wyjaśnienia przyczyn utrzymującego się niskiego tempa wzrostu gospodarczego i niewystarczającej produktywności; wzywa do „strategii inteligentnego wzrostu”, która połączy w spójną strategię podstawowe podejścia polityki gospodarczej UE, w celu wzmocnienia potencjału UE w zakresie nowej generacji produktów i metod produkcji, integrując w imię zrównoważonego wzrostu technologie komunikacyjną i informacyjną oraz technologie oszczędne surowcowo;

7.  wyraża ubolewanie, że porozumienie Rady Europejskiej z grudnia 2005 r. w sprawie perspektyw finansowych jest mniej ambitne w porównaniu z propozycją Parlamentu, w szczególności ze względu na fakt, że skoncentrowano się w nim na tradycyjnych politykach, nie poświęcając dostatecznej uwagi politykom zapewniającym wartość dodaną dla obywateli; wyraża ubolewanie z powodu ograniczenia środków przeznaczonych na badania naukowe i naukę, jak też na zwiększanie konkurencyjności i wzrostu, MŚP, obywatelstwo, swobody, wymiar sprawiedliwości i działania zewnętrzne; wzywa Radę do ponownego przystąpienia do negocjacji z Parlamentem w celu osiągnięcia porozumienia zwiększającego dobrobyt, konkurencyjność, zatrudnienie i spójność UE;

8.  wzywa państwa członkowskie do szybkiego i dokładnego wdrożenia KPR przy udziale parlamentów krajowych i zainteresowanych podmiotów, takich jak partnerzy społeczni, oraz do szybkiego przekazywania informacji Parlamentowi, Radzie i Komisji; wzywa Radę i Komisję do wspólnego opracowania z Parlamentem Europejskim kodeksu postępowania, co pozwoli dokładnie śledzić te programy;

Polityka makroekonomiczna, pieniężna i podatkowa

9.  wzywa Komisję do rygorystycznej wykładni odnowionego Paktu Stabilności i Wzrostu niezezwalającej na zastosowanie środków o charakterze tymczasowym i kreatywnej księgowości; wzywa państwa członkowskie do zwiększenia konkurencyjności i do dążenia do ograniczania cyklicznie korygowanego deficytu budżetowego oraz do zapewnienia bardziej intensywnych działań w tym zakresie w okresie koniunktury gospodarczej; uważa, że wzrost płac powinien odpowiadać rozwojowi wydajności pracy w średnim okresie czasu; wzywa do umiarkowanej i odpowiedzialnej polityki cenowej, w szczególności w przypadku rynków monopolistycznych i oligopolistycznych, która pozwala ograniczyć presję inflacyjną oraz utrzymywać stopy procentowe na poziomie niezagrażającym obecnemu ożywieniu gospodarczemu;

10. wzywa państwa członkowskie do intensyfikacji działań na rzecz zmniejszenia zadłużenia publicznego i poprawy jakości finansów publicznych, co doprowadzi do ograniczenia środków przeznaczonych na spłatę odsetek i amortyzację oraz zwiększenia środków przeznaczonych na edukację, szkolenia zawodowe, infrastrukturę, badania naukowe i innowacje; podkreśla zgodną z zapewnieniem stabilności finansowej potrzebę ogólnego obniżenia podatków w państwach członkowskich w celu podniesienia konkurencyjności, co implikuje ograniczone i/lub efektywniejsze wydatki publiczne;

11. zauważa, że niski wzrost gospodarczy, nadmierne zadłużenie i wysokie bezrobocie dramatycznie pogłębiają problemy wynikające ze zmian demograficznych; dlatego podkreśla, że pełna realizacja Strategii Lizbońskiej zakładającej budowę społeczeństwa globalnego, cieszącego się pełnym zatrudnieniem i wysoce produktywnego, jest ważna dla skutecznego stawienia czoła temu wyzwaniu; wzywa Komisję do zainicjowania wielkiej debaty w celu identyfikacji najlepszych praktyk i najbardziej dochodowych metod, które pozwolą poradzić sobie w przyszłości z rozwojem sytuacji;

12. wskazuje, że brak równowagi w niektórych państwach strefy euro jest szczególnie alarmujący ze względu na rozmiar deficytów handlowych oraz obserwowanych różnic w stopie inflacji w niektórych państwach i wzywa państwa członkowskie do przyjęcia polityki gospodarczej niezbędnej do uzdrowienia sytuacji, podkreślając potrzebę polityki budżetowej, która mogłaby zniwelować efekt tego braku równowagi;

13. wzywa państwa członkowskie do powstrzymania się od szkodliwej i przesadnej transgranicznej konkurencji podatkowej, która ogranicza możliwości budżetowe w zakresie inwestycji publicznych w aktywa materialne i niematerialne;

Otoczenie biznesowe

14. wzywa do propagowania ducha przedsiębiorczości – rozumianego jako możliwość praktycznej realizacji koncepcji biznesowej – w ramach systemów szkolnictwa średniego państw członkowskich, poprzez wzmacnianie roli przedsiębiorców w społeczeństwie oraz podkreślanie znaczenia takich koncepcji jak ład korporacyjny i odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw;

15. wzywa Komisję do stosowania zasady pozytywnych działań na rzecz MŚP oraz do podjęcia kroków ułatwiających: elektroniczne procedury zakładania przedsiębiorstw; właściwe uproszczenie otoczenia regulacyjnego; wspieranie dostępu MŚP do finansowania w pierwszych latach ich funkcjonowania w ramach formuły kapitału ryzyka lub inwestorów indywidualnych (tzw. aniołów biznesu); zwiększenie roli EBI i EFI; zwiększenie dostępu MŚP do technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), uwzględniając fakt, że przewaga konkurencyjna USA nad UE dotyczy nie tylko sektorów zaawansowanych technologii, ale także kanałów dystrybucji i sektora detalicznego; wspieranie struktur kooperacji i zwiększenie ich internacjonalizacji poprzez przyjęcie proponowanej 14. dyrektywy w sprawie prawa spółek dotyczącej transgranicznego przenoszenia siedzib spółek z o.o. oraz przedyskutowanie znaczenia wartości dodanej przyszłego statusu prywatnej spółki europejskiej dla MŚP;

16. przypomina o swoim poparciu dla kodeksu postępowania w sprawie bezpośredniego opodatkowania przedsiębiorstw, w ramach którego państwa członkowskie uzgodniły zaprzestanie szkodliwej konkurencji podatkowej; popiera propozycję Komisji dotyczącą ustanowienia wspólnej, jednolitej podstawy opodatkowania dochodów osób prawnych; wzywa Radę do zawarcia porozumienia w sprawie wniosków Komisji dotyczących uproszczenia rozliczania podatku VAT; popiera działania na rzecz uproszczenia i ograniczenia opodatkowania, o których mowa w karcie MŚP; w związku z tym wyraża poparcie dla niedawno zaproponowanego przez Komisję systemu opodatkowania MŚP według zasad państwa macierzystego oraz wzywa Komisję do zbadania możliwości zastąpienia zasady miejsca przeznaczenia przez zasadę miejsca pochodzenia w zakresie podatku VAT należnego od tych przedsiębiorstw, włączając w to sprawiedliwe zasady podziału dochodów;

17. zdecydowanie zaleca, by KPR zajęły się planowanymi i istniejącymi działaniami w celu ograniczenia przeszkód administracyjnych i prawnych, na które napotykają MŚP, oraz uwidoczniły rozwiązania na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym, które mogłyby służyć za przykład władzom innych państw członkowskich;

18. wzywa państwa członkowskie i ich władze lokalne i regionalne do opracowania wspólnego sposobu oceny dystrybucyjnych i regionalnych skutków ich systemów podatkowych oraz udzielonych przez nie subsydiów, ponieważ polityki podatkowe na płaszczyźnie lokalnej, regionalnej, krajowej i unijnej są często nieskoordynowane, i przypomina o coraz ważniejszej roli społeczności lokalnych dla dobrego stanu gospodarki, spraw socjalnych i sytuacji politycznej UE;

19. uważa, że likwidacja kontyngentów wywozowych spowodowała głębokie przemiany w handlu międzynarodowym, zmuszając decydentów politycznych do reagowania na nieuczciwą konkurencję ze strony państw trzecich, poprzez przeciwdziałanie fałszerstwom oraz ochronę praw własności intelektualnej i przemysłowej; dlatego też wzywa Komisję i państwa członkowskie do wprowadzenia skutecznego systemu patentowego UE przy pomocy patentu wspólnotowego i innych stosownych instrumentów;

Zatrudnienie i kapitał ludzki

20. uważa, że w celu zapewnienia większego udziału osób w wieku produkcyjnym w ogólnej liczbie ludności niezbędne jest: przyjęcie ambitnych polityk zwiększania przyrostu naturalnego; poprawienie systemu opieki nad dziećmi; wspieranie systemów służących zapewnieniu lepszej równowagi między życiem rodzinnym i zawodowym; integracja imigrantów na rynku pracy oraz przeciwdziałanie nielegalnej imigracji przy pomocy strategii wspierających zrównoważony wzrost w krajach trzecich jak też w drodze wprowadzenia wspólnej polityki imigracyjnej UE; jak również stworzenie zachęt do późniejszego dobrowolnego przechodzenia na emeryturę;

21. podkreśla możliwości elastyczności i bezpieczeństwa (flexicurity) w zakresie zwiększenia przystosowalności rynków pracy dzięki połączeniu elastyczności zatrudnienia i zabezpieczenia ponownego zatrudnienia w celu zwiększenia udziału w rynku pracy w szczególności kobiet, starszych pracowników, ludzi młodych, długoterminowych bezrobotnych oraz imigrantów;

22. uważa, że w celu zwiększenia udziału ludności pracującej zawodowo w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym niezbędne jest: przyjęcie specjalnych środków dla grup mających trudności w dostępie do rynku pracy, mianowicie osób młodych, kobiet, osób w wieku przekraczającym 55 lat, osób niepełnosprawnych, rozwój podejścia do pracy i czasu pracy uwzględniającego cykl życia i respektującego indywidualnego potrzeby oraz przede wszystkim stworzenie systemu zachęcającego starszych pracowników do dzielenia się swoim doświadczeniem zawodowym; zwraca się zatem do państw członkowskich wraz z partnerami społecznymi do promowania środków mających na celu dostosowanie stosunków pracy i czasu pracy do szczególnych potrzeb tych grup społecznych;

23. uważa, że dla zniechęcenia do udziału w nielegalnej działalności gospodarczej konieczne jest ograniczenie pozapłacowych kosztów pracy w przypadku pracowników niewykwalifikowanych; w tym kontekście przyjmuje z zadowoleniem decyzję Rady o przedłużeniu obowiązywania obniżonych stawek VAT w odniesieniu do usług pracochłonnych i sugeruje zlecenie Komisji przeprowadzenia nowej oceny oddziaływania zredukowanych stawek VAT na ceny opodatkowanych usług, ograniczenie szarej strefy gospodarki i ogólne wpływy z podatków, w tym składki na ubezpieczenia socjalne;

24. podkreśla, że europejskie niskie stopy wzrostu odzwierciedlają brak skutecznych środków redukcji bezrobocia, zwiększenia liczby ludności czynnej zawodowo i podniesienia niskiej produktywności;

25. wzywa Komisję do pamiętania, że prawo WE powinno być dostosowane do prawa naszych konkurentów, aby nie miało negatywnego wpływu na konkurencyjność UE oraz potencjał innowacyjny firm UE na rynkach światowych;

26. uważa, że w celu poprawy jakości edukacji oraz biorąc pod uwagę, że w nadchodzących latach kształcenie w szkołach podejmie duża liczba dzieci imigrantów dysponujących stosunkowo niskim poziomem wykształcenia, niezbędne jest: zwiększenie liczby miejsc w szkołach podstawowych; poprawa znajomości języków obcych, matematyki i przedmiotów ścisłych w szkołach podstawowych i średnich w świetle słabych wyników w porównaniu z naszymi konkurentami, na co wskazuje raport OECD przygotowany w ramach programu PISA; uzyskanie zintegrowanego modelu kształcenia zawodowego opartego na nieprzerwanym aktualizowaniu wiedzy;

27. zwraca się do państw członkowskich o wprowadzenie środków poprawiających mobilność pracowników badawczych i infrastrukturę w celu zachęcenia większej ilości studentów do kariery naukowej; ponadto zwraca się o podjęcie kroków zmierzających do wyposażenia europejskich uniwersytetów zgodnie z najwyższymi standardami badawczymi, wzmocnienia współpracy między uniwersytetami i sektorem handlowym oraz przemysłowym, dostosowania kształcenia do popytu na rynku pracy, z naciskiem na inżynierię i zaawansowaną technologię, i zapewnienia lepszej informacji, rozpowszechniania i zastosowania wyników badań;

28. wierzy, że budżet UE i państw członkowskich powinien lepiej odzwierciedlać priorytety Strategii Lizbońskiej poprzez wzmocnienie zdolności UE w zakresie innowacji i badań naukowych oraz intensyfikację działań na rzecz kształcenia ustawicznego przy wykorzystaniu dodatkowych środków finansowych;

Infrastruktura, transport i energetyka

29. uważa, że jedną z przyczyn niższej konkurencyjności UE w porównaniu z USA jest niedoinwestowanie, dlatego wzywa państwa członkowskie do wspierania prywatnych inwestycji i ponownego skupienia wydatków na inwestycjach w dziedzinach służących zwiększeniu wydajności i produktywności gospodarczej, takich jak infrastruktura, badania i rozwój, edukacja, uczenie się przez całe życie, sport i wykorzystywanie środków, jak również do zreformowania swoich systemów podatkowych w celu wsparcia wzrostu gospodarczego i prywatnych inwestycji w nowe zrównoważone technologie;

30. wzywa państwa członkowskie do ścisłego przestrzegania terminów realizacji projektów budowy infrastruktury transportowej (sieci transeuropejskich) poprzez uproszczenie odpowiednich procedur administracyjnych oraz – w razie potrzeby – przeznaczenie na te projekty większych środków inwestycyjnych, biorąc pod uwagę, że zgodnie ze stanowiskiem Komisji, wyrażonym w Białej Księdze na temat transportu, przy obecnym tempie realizacja tych projektów zajmie 20 lat;

31. wzywa państwa członkowskie do przyjęcia podczas wiosennego szczytu w 2006 r. nowej, spójnej polityki energetycznej UE, mającej trzy główne cele: zabezpieczenie dostaw energii, trwały rozwój i konkurencyjność gospodarcza; zaleca zatem, po pierwsze, wspólne działanie na rzecz zacieśnienia więzi politycznych i gospodarczych z państwami-dostawcami oraz stworzenia wewnętrznego rynku energii UE oraz właściwej i niedyskryminującej konkurencji wśród dostawców i dystrybutorów energii, po drugie, ustanowienie równowagi pomiędzy wewnętrznymi i zewnętrznymi źródłami zaopatrzenia, po trzecie, zapobieganie podwójnym wahaniom cen/kursu wymiany poprzez rozliczanie dostaw towarów i surowców energetycznych w euro, po czwarte, zwiększenie wydajności energetycznej, i po piąte, stopniową likwidację uzależnienia od ropy naftowej i intensyfikację unijnych badań naukowych na rzecz nowego systemu zrównoważonej energii opartego o wiatr, hydroenergię, biomasę, energię słoneczną i geotermiczną;

Innowacje oraz badania i rozwój

32. uważa, że jedyną metodą walki z konkurencją powodowaną przywozem z rynków wschodzących oraz zniechęcania przedsiębiorców do outsourcingu swojej działalności jest prowadzenie badań naukowych i działań innowacyjnych na ogromną skalę; wzywa Komisję do przedłożenia wniosków dotyczących finansowania badań w UE; wzywa państwa członkowskie do przeznaczenia większych środków na badania naukowe i innowacje przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznej ochrony praw własności intelektualnej oraz do wprowadzenia bodźców podatkowych dla przedsiębiorstw i szkół wyższych inwestujących w badania i rozwój, uwzględniając fakt, że w porównaniu z bezpośrednimi dotacjami tego rodzaju inicjatywy dają większą gwarancję, że publiczne środki zostaną wykorzystane do wspierania udanych przedsięwzięć;

33. wierzy, że skoordynowana unijna polityka innowacyjności jest jednym z podstawowych warunków tworzenia dobrobytu, wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, służy poprawie konkurencyjności UE i przyczynia się do realizacji ogólnego celu politycznego, którym jest trwały rozwój;

Większa konkurencyjność i reforma rynków usług

34. wierzy w aktywną politykę w dziedzinie konkurencji; wzywa do przeglądu kryteriów decydujących o tym, czy konkretna sprawa z zakresu konkurencji zostanie rozpatrzona przez krajowe urzędy ds. konkurencji czy też przez Komisję, jak również do aktualizacji przepisów krajowych w celu zagwarantowania: pewności prawnej; politycznej niezależności organów regulacyjnych; przejrzystości i odpowiedzialności oraz spójności z prawem WE;

35. zauważa, że ważną rzeczą jest osiągnięcie wspólnego rynku usług zgodnie z Traktatem WE w celu wsparcia sektora istotnego dla gospodarki europejskiej jako całości, a w szczególności dla rozwoju gospodarczego państw członkowskich;

36. z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji w zakresie pomocy państwa oraz uważa, że zwiększenie przejrzystości i skuteczności pomocy państwa przyniesie UE korzyści, w szczególności w zakresie innowacji oraz badań i rozwoju; równocześnie uważa, że należy poddać przeglądowi także zachęty podatkowe, ponieważ stanowią one alternatywę wobec dotacji i dopłat bezpośrednich;

37. wzywa do przyjęcia perspektywicznie ukierunkowanej agendy w zakresie usług finansowych, skoncentrowanej na: doprowadzeniu do stworzenia jednolitego europejskiego obszaru płatności w euro do 2010 r.; przeglądzie systemu wypłacalności ubezpieczeniowej (Solvency II); wniosku w sprawie transgranicznych fuzji banków w celu ułatwienia konsolidacji i zapobiegania konfliktom między organami nadzoru w państwie macierzystym i przyjmującym; wniosku w sprawie kredytów hipotecznych; oraz na przyjęciu dyrektywy w sprawie kredytów konsumenckich;

38. uważa, że w warunkach zintegrowanego rynku finansowego oraz uwzględniając szybkość, z jaką przedsiębiorstwa zmieniają siedzibę, gwałtowne zwiększenie międzynarodowych przepływów pieniężnych oraz szybkie tempo dokonywania inwestycji, niezbędny jest skuteczny nadzór i bliska współpraca organów regulacyjnych i nadzorczych poszczególnych państw członkowskich, niezależnie od zasadności dalszej refleksji nad optymalnym modelem sprawowania przez UE kontroli i stanowienia prawa w dziedzinie bankowości, ubezpieczeń i rynku papierów wartościowych;

39. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz partnerom społecznym.

• [1]  Dz.U. C 67 E z 17.3.2004, str. 295.
• [2]  Dz.U. C 104 z 30.4.2004, str. 1061.
• [3]  Teksty przyjęte, P6_TA(2005)0209.
• [4]  Jesień 2005, nr 5/2005

UZASADNIENIE

Debaty dotyczące ogólnych wytycznych dla polityk gospodarczych (OWPG) mają już długą tradycję w Parlamencie. Długa jest także lista jego zaleceń, nieuwzględnionych przez Radę, Komisję ani państwa członkowskie. Sam fakt, że Parlament musi przypominać o tych niedociągnięciach, wskazuje na potrzebę przedstawienia nowego sprawozdania, mimo że Komisja zdecydowała, iż przyjęte w ubiegłym roku zintegrowane wytyczne na rzecz wzrostu i zatrudnienia na lata 2005-2008 nie będą zmieniane.

Co więcej, wydaje się jasne, że od czasu ostatniej debaty w Parlamencie w 2005 r., dotyczącej sprawozdania Roberta Goebbelsa, pojawiły się nowe istotne czynniki, które wymagają omówienia. W odrzuconym Traktacie Konstytucyjnym ograniczono się do przekształcenia obowiązujących przepisów w sferze gospodarczej i społecznej. W związku z zamiarem ponownego otwarcia przez prezydencję austriacką okresu refleksji nad tekstem Konstytucji także Parlament zobowiązany jest do rozważenia tych kwestii. Aktualnie negocjowane porozumienie w sprawie perspektyw finansowych ustanawia nowe ramy budżetowe, które automatycznie wpływają na ogólne wytyczne dla polityk gospodarczych, tym bardziej że w Hampton Court podjęto decyzję o przeprowadzeniu gruntownego przeglądu unijnego budżetu w bardzo krótkim czasie. Europejski Bank Centralny (EBC) po raz pierwszy od ponad pięciu lat podniósł stopy procentowe, dlatego kontekst walutowy, w jakim omawiane jest niniejsze sprawozdanie, jest wyraźnie odmienny od zeszłorocznego. Zmianie uległo również otoczenie budżetowe, ponieważ obecnie omawiamy wytyczne gospodarcze w kontekście odnowionego Paktu Stabilności i Wzrostu. Po raz pierwszy mamy również możliwość omówienia krajowych planów reform, w których podjęto próbę podsumowania postępów osiągniętych na drodze do realizacji celów lizbońskich. Wszystko to sprawia, że na obecnym etapie sprawozdanie parlamentarne można uznać za całkowicie uzasadnione.

Od czasu przyjęcia sprawozdania Roberta Goebbelsa w społeczeństwie oraz wśród decydentów politycznych wzrosła jeszcze świadomość niektórych uprzednio wskazanych problemów: starzenia się społeczeństwa, konsekwencji globalizacji oraz kryzysu energetycznego, który może wymknąć się spod kontroli, jeżeli dojdzie do dalszego pogorszenia stosunków z państwami dostarczającymi surowców energetycznych.

· W niedawno opublikowanych analizach (w szczególności w specjalnym sprawozdaniu Komisji dotyczącym europejskiej gospodarki nr 4/2005) dokładnie opisano zagrożenia dla europejskiego państwa opiekuńczego lub też, innymi słowy, przyszłe trudności w jego finansowaniu: w nadchodzących latach wzrost liczby ludności będzie powolny, liczba młodych ludzi w wieku produkcyjnym będzie się stale zmniejszała, a równocześnie coraz więcej osób będzie podlegało wykluczeniu z rynku pracy ze względu na wiek; z uwagi na potrzebę zadbania o najstarszych członków społeczeństwa coraz większe środki budżetowe będą przeznaczane na świadczenia emerytalne, opiekę zdrowotną oraz opiekę długookresową; składki na ubezpieczenie społeczne nie będą rosły w obecnym tempie, ponieważ z jednej strony będzie coraz mniej młodych osób wkraczających na rynek pracy, z drugiej zaś – składki nie mogą być podwyższane, jeżeli mamy zachować konkurencyjność w globalnej gospodarce.

· Konsekwencje globalizacji – dywersyfikacja procesów produkcyjnych oraz fakt, że korporacje prowadzą działalność równocześnie w różnych państwach – nie należą do zjawisk nowych, jednak w bieżącym roku nabrały one szczególnego znaczenia. Parlament szczegółowo omówił kwestię przywozu towarów z rynków wschodzących (odzieży, obuwia itd.), problem delokalizacji przedsiębiorstw i outsourcingu, konieczność dostosowania europejskiego rolnictwa do nowych warunków oraz wpływ elektronicznego handlu i Internetu na rozwój rynku usług.

· Parlament uwzględnił również potrzebę dopilnowania, by wzrost gospodarczy nie odbywał się kosztem środowiska naturalnego. Trwały rozwój zyskuje w coraz większym stopniu charakter nadrzędnej zasady, której należy przestrzegać we wszystkich dziedzinach legislacji, w tym w odniesieniu do rolnictwa, polityki gospodarczej, energetyki czy też transportu; obecnie kwestia ta dodatkowo zyskała na znaczeniu w związku ze wzrostem cen ropy naftowej oraz brakiem stabilizacji politycznej w wielu krajach wydobywających surowce energetyczne – oba problemy obnażyły nadmierną zależność Unii od zewnętrznych, nieodnawialnych źródeł energii.

Wszystkie dokumenty wspólnotowe potwierdzają, że UE rozwija się wolniej niż wynikałoby to z jej potencjału i niewątpliwie dużo wolniej niż Stany Zjednoczone. Potwierdzają one również, że UE jest gorzej przygotowana na wyzwania nowej epoki niż Stany Zjednoczone, ustępując w niektórych aspektach także rynkom wschodzącym, takim jak Chiny czy Indie. Wydaje się jednak, że w dokumentach tych ograniczono się jedynie do przerzucenia odpowiedzialności na inne podmioty, dlatego zdaniem sprawozdawcy nadszedł czas na sporządzenie jasnego wykazu barier dla wzrostu naszej gospodarki w celu dokładnego określenia działań niezbędnych do ich przezwyciężenia oraz przygotowania jasnego i precyzyjnego harmonogramu ich realizacji.

Istnieje wiele przyczyn słabych wyników europejskiej gospodarki. Jednakże autorzy większości omawianych wniosków i dokumentów wydają się zgodni co do tego, że problemem w Europie jest nadmiar regulacji, sprawiający, że nasza gospodarka jest mniej elastyczna w porównaniu z amerykańską. Zgadzają się oni również, że mamy mniej przedsiębiorstw z pozycją światowych liderów w porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi, a nasze MŚP rozwijają się wolniej w pierwszych latach działalności niż ich przedsiębiorstwa. Podobnie zgodnie stwierdzają, że mamy słabszy wzrost demograficzny, jak również niższe wskaźniki zatrudnienia i wydajności pracy. To ostatnie zjawisko wynika z gorszego stanu infrastruktury, przeznaczania mniejszych środków na inwestycje publiczne i prywatne, braku dostatecznych innowacji w dziedzinie technologii oraz niedofinansowania edukacji i szkoleń zawodowych.

Podczas wszystkich naszych debat – dobrym przykładem może być dyskusja poświęcona Konstytucji – zmarnowaliśmy ogromną ilość energii na omówienie kwestii instytucjonalnych lub proceduralnych; tymczasem należałoby w znacznie większym stopniu przeznaczyć ją na refleksję na temat przyczyn relatywnie złego stanu europejskiej gospodarki oraz środków niezbędnych do odwrócenia tej tendencji.

Jednym z głównych założeń przyjętych w niniejszym sprawozdaniu było unikanie czysto retorycznych deklaracji oraz skoncentrowanie się na zaleceniach mających jasne konsekwencje normatywne. Ponadto w sprawozdaniu podkreślono te kwestie gospodarcze i społeczne, które zdaniem sprawozdawcy powinny zostać włączone do Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy. Parlament Europejski powinien pełnić aktywną rolę w kształtowaniu polityki gospodarczej, tak aby wspomóc państwa członkowskie w zainicjowaniu okresu gospodarczego wzrostu i dynamizmu, zgodnie z lizbońskimi ustaleniami. Parlament Europejski, jako jedyna ogólnounijna instytucja wybierana przez obywateli, stanowi właściwe forum oceny i analizy strategii i środków realizowanych przez państwa członkowskie w celu osiągnięcia celów lizbońskich.

PROCEDURA

Tytuł	Sytuacja gospodarki europejskiej: wstępne sprawozdanie na temat wytycznych dotyczących ogólnej polityki gospodarczej na rok 2006
Numer procedury	2006/2047(INI)
Komisja przedmiotowo właściwa   Data ogłoszenia wydania zgody na posiedzeniu	ECON 16.3.2006
Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii   Data ogłoszenia na posiedzeniu	EMPL 16.3.2006
Opinia niewydana   Data wydania decyzji	EMPL 15.3.2006
Ściślejsza współpraca   Data ogłoszenia na posiedzeniu
Sprawozdawca(y)   Data powołania	José Manuel García-Margallo y Marfil 16.11.2005
Poprzedni sprawozdawca(y)
Rozpatrzenie w komisji	31.1.2006	20.2.2006			20.3.2006
Data przyjęcia	21.3.2006
Wynik głosowania końcowego	za: przeciw: wstrzymujących się:			38 2 2
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Zsolt László Becsey, Pervenche Berès, Sharon Bowles, Udo Bullmann, Ieke van den Burg, David Casa, Jan Christian Ehler, Jonathan Evans, Elisa Ferreira, José Manuel García-Margallo y Marfil, Jean-Paul Gauzès, Robert Goebbels, Gunnar Hökmark, Karsten Friedrich Hoppenstedt, Sophia in 't Veld, Othmar Karas, Piia-Noora Kauppi, Wolf Klinz, Christoph Konrad, Guntars Krasts, Astrid Lulling, Gay Mitchell, Cristobal Montoro Romero, Joseph Muscat, John Purvis, Alexander Radwan, Bernhard Rapkay, Dariusz Rosati, Eoin Ryan, Antolín Sánchez Presedo, Manuel António dos Santos, Margarita Starkevičiūtė, Ivo Strejček.
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Katerina Batzeli, Jorgo Chatzimarkakis, Harald Ettl, Ján Hudacký, Alain Lipietz, Jules Maaten, Vladimír Maňka, Poul Nyrup Rasmussen, Corien Wortmann-Kool.
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego
Data złożenia	23.3.2006
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)