SPRAWOZDANIE w sprawie wniosku o uchylenie immunitetu Tobiasa Pflügera
28.4.2006 - (2006/2030(IMM))
Komisja Prawna
Sprawozdawca: Francesco Enrico Speroni
PROJEKT DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie wniosku o uchylenie immunitetu Tobiasa Pflügera
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek o uchylenie immunitetu Tobiasa Pflügera, przekazany przez Ministerstwo Sprawiedliwości Republiki Federalnej Niemiec w dniu 29 listopada 2005 r., ogłoszony na posiedzeniu plenarnym w dniu 15 grudnia 2005 r.,
– po wysłuchaniu wyjaśnień Tobiasa Pflügera, zgodnie z art. 7 ust. 3 Regulaminu,
– uwzględniając art. 10 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich z dnia 8 kwietnia 1965 r., jak również art. 6 ust. 2 Aktu dotyczącego wyboru członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich z dnia 20 września 1976 r.,
– uwzględniając orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 12 maja 1964 r. i 10 lipca 1986 r.[1],
– uwzględniając art. 46 Ustawy Zasadniczej Republiki Fedralnej Niemiec,
– uwzględniając art. 6 ust. 2 oraz art. 7 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A6‑0156/2006),
1. podejmuje decyzję o uchyleniu immunitetu Tobiasa Pflügera;
2. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej decyzji oraz sprawozdania właściwej komisji do właściwych władz Republiki Federalnej Niemiec.
- [1] Sprawa 101/63, Wagner/Fohrmann i Krier, Zbiór Orzeczeń 1964, str. 383 i sprawa 149/85, Wybot/Faure i inni, Zbiór Orzeczeń 1986, str. 2391.
UZASADNIENIE
I. OKOLICZNOŚCI SPRAWY
Pismem z dnia 22 grudnia 2005 r. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego w trybie art. 6 ust. 2 Regulaminu przekazał do rozpatrzenia Komisji Prawnej pismo Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Federalnej Niemiec z dnia 29 listopada 2005 r. z wnioskiem o uchylenie immunitetu parlamentarnego Tobiasa PFLÜGERA, posła do Parlamentu Europejskiego, w związku z postępowaniem prowadzonym przez „Leitende Oberstaatsanwalt München I.
Zgodnie z art. 6 ust. 2 Regulaminu sprawę przedstawiono na posiedzeniu plenarnym Parlamentu w dniu 15 grudnia 2005 r. i przekazano do Komisji Prawnej.
Wniosek prokuratora okręgowego dla miasta Monachium I o uchylenie immunitetu ma za przedmiot zgodę na wszczęcie postępowania karnego przeciwko Tobiasowi Klausowi Pflügerowi, posłowi do Parlamentu Europejskiego, podejrzanemu o popełnienie przestępstwa znieważenia z §185 i §194 ust. 1 kodeksu karnego oraz przestępstwa umyślnego uszkodzenia ciała z §223 ust. 1 i §230 ust. 1 akapit pierwszy niemieckiego kodeksu karnego[1].
Zarzuty opierają się na następujących zdarzeniach: w dniu 12 lutego 2005 r. w godz. 11.30–17.00 równolegle do 41. Monachijskiej konferencji na rzecz bezpieczeństwa odbywała się na wolnym powietrzu manifestacja protestacyjna, po której miała miejsce manifestacja końcowa na Lenbachplatz w Monachium. Po zakończeniu manifestacji ok. godz. 17.00 pokojowi manifestanci rozeszli się, a na placu Lenbach pozostali członkowie tzw. „sceny autonomicznej” i jej sympatycy, którzy rzucali między innymi butelkami w kierunku policjantów skierowanych do akcji. Policja dokonała wówczas kilku zatrzymań. Zatrzymanych zabezpieczał kordon policjantów ustawiony między policjantami dokonującymi zatrzymań i agresywnymi demonstrantami.
Zgodnie z obciążającymi zeznaniami dwóch funkcjonariuszy policji Proskego i Michaelisa, którzy złożyli zawiadomienie o przestępstwie, Tobias Pflüger, poseł do PE, wystąpił z grupy protestujących demonstrantów, zbliżył się do funkcjonariusza policji Proskego, który tworzył część kordonu policyjnego, żądając od niego, by ten natychmiast pozwolił mu przejść. Funkcjonariusz Proske na oświadczenie posła Pflügera, że jest posłem do PE, zażądał okazania dokumentu tożsamości i przeszkodził mu w przerwaniu kordonu policyjnego. Tobias Pflüger zagroził uczestniczącym w akcji funkcjonariuszom policji, że złoży na nich skargę, ponieważ naginają prawo nie pozwalając mu przejść przez kordon. Ponieważ poseł Pflüger nie okazał dokumentu tożsamości, funkcjonariusz policji Proske położył lewą rękę na prawym ramieniu posła, aby pokazać mu drogę z dala od kordonu policji. Poseł Pflüger odepchnął wtedy gwałtownie rękę policjanta i zagroził mu złożeniem skargi z powodu uszkodzenia ciała. Wtedy zbliżył się fukcjonariusz policji Michaelis i również wezwał posła do okazania dokumentu tożsamości, jednak poseł Pflüger odmówił ponownie. W końcu nazwał policjantów Proskego i Michaelisa „dupkiem” i „głupkiem” w celu ubliżenia ich godności.
Tobias Pflüger złożył zeznania przed Komisją Prawną na posiedzeniu w dniu 21 marca 2006 r. Poseł Pflüger zaprzeczył przedstawionym faktom i przedłożył oświadczenie swojego adwokata w tej sprawie. W świetle tego oświadczenia zdarzenia potoczyły się następująco:
„Mój klient w dniu 12.2.2005 r. uczestniczył jako Poseł do Parlamentu Europejskiego w manifestacjach protestacyjnych przeciw tzw. Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium.
W trakcie manifestacji przyglądał się zatrzymaniu osoby biorącej wcześniej udział w prezentacji muzycznej; zatrzymanie to przebiegało jego zdaniem w sposób nadzwyczaj brutalny bez wyraźnej ku temu potrzeby. Osoba zatrzymana została odciągnięta z miejsca zdarzenia i odseparowana kordonem policyjnym.
W celu uzyskania informacji o przyczynie zatrzymania i zapobieżeniu dalszemu niewłaściwemu traktowaniu zatrzymanego, mój klient próbował skontaktować się z odpowiedzialnym dowódcą policji. W tym celu, powołując się na swój status eurodeputowanego, mój klient zażądał od obecnych na miejscu funkcjonariuszy, aby pozwolili mu przejść do zatrzymanego. W tym celu w sposób wyraźny i widoczny okazał swoją legitymację poselską. Funkcjonariusze nie zwrócili jednak na to najmniejszej uwagi i odmówili zarówno kontaktu z zatrzymanym, jak i udzielenia informacji na temat przebiegu zatrzymania. Ponieważ mój klient nie chciał się z tym pogodzić, jako że tym samym naruszono jego uprawnienia jako posła, wezwał obecnych funkcjonariuszy do podania nazwisk, ponieważ zamierza złożyć skargę na ich zachowanie. Nie zareagowano na powyższe wezwanie. Wszyscy funkcjonariusze, do których się zwracał, odmawiali ujawnienia tożsamości. Mojemu klientowi odmawiano w dalszym ciągu poszanowania jego praw jako posła.
Twierdzenie funkcjonariusza, że mój klient odepchnął rękę funkcjonariusza, którą ten położył mu na ramię, nie odpowiada prawdzie; również twierdzenie, że mój klient obraził obecnych funkcjonariuszy używając słów „dupek” i „głupek”, jest zmyślone. W tej napiętej sytuacji wywiązała się dyskusja. Mój klient nie wypowiadał jednak podczas niej obraźliwych określeń. (...)”.
II. AKTY PRAWNE I UWAGI OGÓLNE W SPRAWIE IMMUNITETU POSŁÓW DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
1. Artykuł 9 i 10 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich z dnia 8 kwietnia 1965 r. brzmi następująco:
9. Wobec członków Parlamentu Europejskiego nie można prowadzić dochodzenia, postępowania sądowego, ani też ich zatrzymywać z powodu ich opinii lub stanowiska zajętego przez nich w głosowaniu w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych.
10. Podczas sesji Parlamentu Europejskiego, jego członkowie korzystają:
a) na terytorium swojego państwa – z immunitetów przyznawanych członkom parlamentu ich państwa;
b) na terytorium innego Państwa Członkowskiego - z immunitetu chroniącego przed zatrzymaniem oraz immunitetu jurysdykcyjnego.
Immunitet chroni także członków podczas ich podróży do i z miejsca, gdzie odbywa się posiedzenie Parlamentu Europejskiego.
Nie można powoływać się na immunitet w przypadku, gdy członek został schwytany na gorącym uczynku i nie może on stanowić przeszkody w wykonywaniu przez Parlament Europejski prawa uchylenia immunitetu w odniesieniu do któregokolwiek ze swoich członków.
2. Do Parlamentu Europejskiego stosuje się procedurę z art. 6 i 7 Regulaminu. Odpowiednie przepisy brzmią następująco:
Artykuł 6 Uchylenie immunitetu :
1. Wykonując swoje uprawnienia związane z przywilejami oraz immunitetami Parlament dąży przede wszystkim do utrzymania swojej integralności jako demokratycznego zgromadzenia prawodawczego oraz do zagwarantowania niezależności posłów w sprawowaniu ich funkcji.
2. Każdy wniosek w sprawie uchylenia immunitetu posła skierowany do Przewodniczącego Parlamentu przez właściwy organ Państwa Członkowskiego jest przedstawiany na posiedzeniu plenarnym oraz przekazywany właściwej komisji.
(...)
Artykuł 7 Procedury dotyczące immunitetu:
1. Wnioski o uchylenie lub o skorzystanie z immunitetu i przywilejów są rozpatrywane przez właściwą komisję niezwłocznie w kolejności, w jakiej zostały wniesione.
2. Komisja przedstawia projekt decyzji zawierający jedynie zalecenie przyjęcia lub odrzucenia wniosku o uchylenie lub skorzystanie z immunitetu i przywilejów.
3. Komisja może zwrócić się do właściwego organu o udostępnienie wszelkich informacji, które uzna za niezbędne do ustalenia zasadności uchylenia lub skorzystania z immunitetu. Zainteresowany deputowany ma możliwość udzielenia wyjaśnień, może także przedłożyć wszelkie dokumenty oraz dowody pisemne, które uzna za istotne. Poseł może być reprezentowany przez innego posła.
(...)
7. Komisja może wydać uzasadnioną opinię co do właściwości wyżej wymienionego organu oraz co do dopuszczalności wniosku, natomiast nie może w żadnym przypadku wypowiadać się o winie bądź braku winy posła oraz o zasadności wszczęcia wobec niego postępowania karnego na podstawie zarzutów, które są mu stawiane, nawet wtedy, gdy badanie wniosku pozwala komisji na dokładne zapoznanie się ze szczegółami sprawy.
(...)
3. Od pierwszej pięcioletniej kadencji Parlament Europejski wypracował w drodze utrwalonej praktyki pewne zasady ogólne uznane ostatecznie w formie rezolucji[2] przyjętej na posiedzeniu plenarnym w dniu 10 marca 1987 r. na podstawie sprawozdania Donneza w sprawie projektu protokołu dotyczącego zmiany Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich z dnia 8 kwietnia 1965 r. w przedmiocie posłów do Parlamentu Europejskiego (doc. A2–121/86). Spośród ogólnych zasad należy wskazać następujące zasady obejmujące rozpatrywany przypadek.
Celowość immunitetu parlamentarnego
Immunitet palamentarny nie jest przywilejem osobistym posła do Parlamentu, lecz gwarancją niezależności Parlamentu i jego posłów od innych władz. Skoro należy mieć na uwadze wyłącznie ochronę instytucji parlamentarnej poprzez ochronę jej członków, w świetle rozważanej zasady bez znaczenia pozostaje data wystąpienia zdarzeń stanowiących przedmiot zarzutów, przy czym zdarzenia te mogą mieć miejsce przed lub po wyborze posła do Parlamentu.
Ograniczenie czasowe immunitetu
Kwestia wykładni słów „podczas sesji Parlamentu Europejskiego” z art. 10 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich dwukrotnie stała się przedmiotem oceny Trybunału Sprawiedliwości. Z dwóch wyroków Trybunału (Wagner/Fohrmann i Krier z 12 maja 1964 r., 101/63, Zb.Orz. 1964, str. 397 oraz Wybot/Faure z 10 lipca 1986 r., 149/85, Zb.Orz. 1986, str. 2403) wynika, że Parlament odbywa doroczne posiedzenie plenarne trwające rok, podczas którego posłowie korzystają z immunitetu przewidzianego w Protokole, w tym podczas przerw w sesji. Ponadto z samego celu immunitetu parlamentarnego wynika, że pozostaje on skuteczny podczas całego okreu ważności mandatu niezależnie od tego, czy chodzi o wszczęcie postępowania karnego, dokonanie czynności przez sędziego śledczego, podjęcie środków wykonawczych do wydanego już wyroku, czy też wszczęcie postępowania apelacyjnego lub kasacyjnego.
Autonomia europejskiego immunitetu parlamentarnego w stosunku do krajowego immunitetu parlamentarnego
Okoliczność, w której art. 10 akapit pierwszy litera a) Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów powołuje się na immunitety, które przysługują posłom do parlamentów krajowych, nie oznacza, że Parlament Europejski nie może stworzyć własnych zasad uchylenia immunitetu parlamentarnego. Rozstrzygnięcia Parlamentu stopniowo wypracowały spójne pojęcie europejskiego immunitetu parlamentarnego, który co do zasady pozostaje w autonomii w stosunku do zróżnicowanej praktyki parlamentów krajowych. Umożliwia to uniknięcie sytuacji, w której posłowie byliby traktowani różnie w zależności od ich obywatelstwa. W związku z powyższym, nawet w przypadku wzięcia pod uwagę immunitetu przysługującego na podstawie prawa krajowego Parlament Europejski stosuje swoje własne, stałe zasady w celu rozstrzygnięcia, czy zaistniała podstawa uchylenia immunitetu posła.
Immunitet parlamentarny służy ochronie wolności wypowiedzi oraz wolności debaty politycznej posłów. Dlatego właściwa komisja Parlamentu Europejskiego zawsze przestrzegała podstawowej zasady, w świetle której we wszelkich przypadkach zarzucania posłom czynów wchodzących w zakres ich działalności politycznej lub bezpośrednio z nią związanych nie uchyla się immunitetu.
Obejmuje to przykładowo wyrażanie poglądów uznanych za wchodzące w zakres działalności politycznej posła, które przedstawiane są podczas manifestacji, zebrań politycznych, w publikacjach o charakterze politycznym, w prasie, książce, telewizji, przez podpis złożony na ulotce o charakterze politycznym, a nawet przed sądem.
Zasadzie tej towarzyszą inne względy przemawiające za uchyleniem immunitetu lub przeciw niemu, a w szczególności fumus persecutionis, czyli podejrzenie, że postępowanie karne wszczęto z zamiarem zaszkodzenia działalności politycznej posła. Jak wskazano w uzasadnieniu sprawozdania p. Donneza, pojęcie fumus persecutionis oznacza w istocie, że nie uchyla się immunitetu w przypadku, gdy istnieje podejrzenie, że powodem wszczęcia postępowania karnego jest zamiar zaszkodzenia działalności politycznej posła.
Dlatego w razie wszczęcia postępowania na wniosek przeciwnika politycznego i z zastrzeżeniem dowodu przeciwnego nie uchyla się immunitetu, jeżeli należy przyjąć, że postępowanie zmierza do zaszkodzenia danemu posłowi a nie do wynagrodzenia szkody. Tak samo, jeżeli postępowanie karne wszczyna się w okolicznościach, które nasuwają przypuszczenie, że postępowanie to zmierza do zaszkodzenia posłowi, nie uchyla się immunitetu.
III. UZASADNIENIE PROJEKTU DECYZJI
Czyny zarzucane Tobiasowi Pflügerowi, posłowi do Parlamentu Europejskiego i obywatelowi Niemiec, popełniono na terytorium Republiki Federalnej Niemiec. Poseł Pflüger korzysta zatem z immunitetów przysługujących posłom do Bundestagu, opartych na art. 46 Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec (Grundgesetz) w następującym brzmieniu:
Artykuł 46 [Wyłączenie odpowiedzialności i immunitet]
(1) Poseł nie może być w żadnym czasie sądownie lub służbowo ścigany, a nadto pociągnięty do odpowiedzialności poza Bundestagiem za swoje głosowanie lub za wypowiedź w Bundestagu lub w jednej z jego komisji. Przepisu nie stosuje się do znieważenia.
(2) Za czyn zagrożony karą poseł może być pociągnięty do odpowiedzialności lub aresztowany tylko za zgodą Bundestagu, chyba że zostanie schwytany w chwili popełnienia czynu lub nazajutrz po jego popełnieniu..
(3) Zgoda Bundestagu jest ponadto konieczna w każdym przypadku ograniczenia wolności osobistej posła albo dla wszczęcia postępowania przeciwko posłowi z art. 18.
(4) Wszelkie postępowanie karne i wszelkie postępowanie z art. 18 przeciwko posłowi, wszelkie zatrzymanie oraz wszelkie inne ograniczenia jego wolności osobistej należy zawiesić na żądanie Bundestagu.
Artykuł 46 Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec określa zakres wyłączenia odpowiedzialności (Indemnität) oraz zakres immunitetu parlamentarnego. W ust. 1 stanowi, że nie może być w żadnym czasie sądownie lub służbowo ścigany, a nadto pociągnięty do odpowiedzialności poza Bundestagiem za swoje głosowanie lub za wypowiedź w Bundestagu lub w jednej z jego komisji (Indemnität). W ustępach 2–4 tego artykułu zamieszczono normy regulujące immunitet parlamentarny. Ponadto poseł może zostać pociągnięty do odpowiedzialności lub zatrzymany za popełnienie czynu zagrożonego karą tylko za zgodą Bundestagu.
Należy również wziąć pod uwagę art. 9 i 10 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów, jak również ustanowione przez Parlament Europejski zasady, które stosowano w wieloletniej praktyce w sprawach o uchylenie immunitetu. Uchylenie immunitetu jest niemożliwe w przypadku, gdy zarzucane posłowi czyny mieszczą się w zakresie jego działalności politycznej lub pozostają z nią w bezpośrednim związku. Niemożliwe jest również uchylenie immunitetu w przypadku, gdy pojawia się uzasadnione podejrzenie, że za postępowaniem karnym kryje się zamiar zaszkodzenia politycznej działalności posła.
W niniejszym przypadku zarzuty przeciwko posłowi Pflügerowi oraz wszczęte przeciwko niemu dochodzenie dotyczą ewentualnego naruszenia §185, 194 ust. 1, §223 ust. 1, §230 ust. 1 akapit pierwszy niemieckiego kodeksu karnego (znieważenie, umyślne naruszenie czynności narządów ciała i rozstrój zdrowia).
Zarzuty podniesione przeciwko posłowi Pflügerowi nie uzasadniają zastosowania art. 9 Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów (PPI). Nawet przy założeniu, że jego wypowiedzi okażą się prawdziwe, czemu poseł Pflüger zaprzecza, wypowiedzi te nie stanowią wyrażenia poglądu przez posła do Parlamentu Europejskiego podczas wykonywania jego obowiązków.
W kwestii zastosowania art. 10 lit. a) PPI sprawozdawca ocenia, że zdarzenia przedstawione przez posła Pflügera nie uzasadniają uznania za fumus persecutionis. Nawet przy założeniu, że Tobias Pflüger uczestniczył w tej manifestacji jako poseł do PE i publicznie zabierał głos, nie można stąd wnosić, że postawione mu zarzuty zmierzały do zaszkodzenia działalności politycznej posła.
W związku z powyższym sprawozdawca uważa, że należy uchylić immunitet parlamentarny Tobiasa Pflügera.
Zgodnie z art. 7 ust. 2 Regulaminu projekt decyzji komisji powinien ograniczyć się do zalecenia przyjęcia lub odrzucenia wniosku o skorzystanie z immunitetu i przywilejów.
IV. WNIOSEK
Na podstawie powyższych uwag oraz zgodnie z art. 7 ust 1 i 2 Regulaminu, po rozpatrzeniu argumentów za uchyleniem immunitetu oraz argumentów przeciwnych Komisja Prawna zaleca Parlamentowi Europejskiemu uchylenie immunitetu parlamentarnego posła Tobiasa Pflügera.
PROCEDURA
|
Tytuł |
Wniosek o uchylenie immunitetu Tobiasa Pflügera | |||||
|
Numer procedury |
||||||
|
Wniosek o uchylenie immunitetu *Dane dostępne tylko w jednym języku |
| |||||
|
Komisja przedmiotowo właściwa |
JURI | |||||
|
Sprawozdawca(y) |
Francesco Enrico Speroni | |||||
|
Poprzedni sprawozdawca(y) |
| |||||
|
Rozpatrzenie w komisji |
23.2.2006 |
21.3.2006 |
|
|
| |
|
Data zatwierdzenia |
19.4.2006 | |||||
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: |
8 0 0 | ||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Rosa Díez González, Giuseppe Gargani, Kurt Lechner, Klaus-Heiner Lehne, Aloyzas Sakalas, Francesco Enrico Speroni | |||||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Adeline Hazan, Manuel Medina Ortega | |||||
|
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
| |||||
|
Data złożenia |
28.4.2006 | |||||
|
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku) |
... | |||||
- [1] §185 kodeksu karnego stanowi : „Za znieważenie grozi kara pozbawienia wolności do jednego roku lub grzywna, a jeżeli znieważenie miało charakter czynny, kara pozbawienia wolności do lat dwóch lub kara grzywny”.
§194 ust. 1 kodeksu karnego stanowi : „Ściganie znieważenia odbywa się wyłącznie z oskarżenia prywatnego. (...)”.
§223 ust. 1 kodeksu karnego stanowi : „Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, podlega karze pozbawienia wolności do lat pięciu lub karze grzywny”.
§230 ust. 1 zdanie pierwsze stanowi : „Sprawy o umyślne uszkodzenie ciała z § 223 (...) ściga się wyłącznie z oskarżenia prywatnego, chyba że organy ścigania uznają za konieczne działanie z urzędu z uwagi na szczególny interes publiczny sprawy”. - [2] Dz.U. C 99 z 13.4.1987, str. 44.