SPRAWOZDANIE w sprawie przyszłego europejskiego modelu socjalnego

13.7.2006 - (2005/2248 (INI))

Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych
Sprawozdawca: José Albino Silva Peneda, Proinsias De Rossa

Procedura : 2005/2248(INI)

Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji

Dokument w ramach procedury :

A6-0238/2006

Teksty złożone :

A6-0238/2006

Debaty :

PV 05/09/2006 - 14
CRE 05/09/2006 - 14

Głosowanie :

PV 06/09/2006 - 7.5
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P6_TA(2006)0340

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
UZASADNIENIE
OPINIA Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia
OPINIA Komisji Handlu Międzynarodowego
OPINIA Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii
PROCEDURA

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie przyszłego europejskiego modelu socjalnego

(2005/2248 (INI))

Parlament Europejski,

– uwzględniając komunikat Komisji z 20 października 2005 r. w sprawie europejskich wartości w zglobalizowanym świecie (COM(2005)0525),

– uwzględniając projekt Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy[1],

– uwzględniając Europejską Kartę Społeczną,

– uwzględniając rezolucję z dnia 18 stycznia 2006 r. w sprawie stanowiska Rady Europejskiej w sprawie perspektywy finansowej i odnowienia porozumienia instytucjonalnego na lata 2007-2013[2],

– uwzględniając konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczące międzynarodowych standardów w zakresie pracy i środowiska,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie ochrony socjalnej i integracji społecznej[3],

– uwzględniając sprawozdanie grupy wysokiego szczebla w sprawie przyszłości polityki społecznej w rozszerzonej Unii Europejskiej z maja 2004 r.,

– uwzględniając komunikat Komisji w sprawie Agendy Społecznej na lata 2006-2010 (COM(2005)0033),

– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie trwałego finansowania polityk społecznych w Unii Europejskiej (SEC(2005)1774),

– uwzględniając komunikat Komisji w sprawie polityk europejskich dotyczących młodzieży – wychodzenie naprzeciw obawom młodych ludzi w Europie – wprowadzanie w życie Europejskiego paktu na rzecz młodzieży i wspieranie aktywnej postawy obywatelskiej (COM(2005)0206),

– uwzględniając dokument roboczy Komisji poświęcony sytuacji społecznej w Unii Europejskiej w roku 2004 (SEC(2004)0636),

– uwzględniając art. 45 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia, Komisji Handlu Międzynarodowego oraz Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A6-0238/2006),

A. mając na uwadze, że europejski model socjalny odzwierciedla zbiór wspólnych wartości, opartych na zachowaniu pokoju, sprawiedliwości społecznej, równości, solidarności, promowaniu wolności i demokracji oraz poszanowaniu praw człowieka,

B. mając na uwadze, że fundamentem europejskiego modelu socjalnego jest gospodarka społeczna (trzeci filar),

C. mając na uwadze, że w ciągu ostatnich 60 lat ten zbiór wspólnych wartości umożliwił UE przekształcenie się w obszar większego dobrobytu gospodarczego i sprawiedliwości społecznej, który to obszar obejmuje coraz większą liczbę państw,

D. mając na uwadze, że chociaż państwa członkowskie mają różne systemy socjalne i wdrażają swoje wartości w różny sposób, powszechnie dążą one do osiągnięcia równowagi opartej na aktywnej współzależności między wzrostem gospodarczym i solidarnością społeczną, co znajduje odzwierciedlenie w europejskim modelu socjalnym, stanowiącym jedność wartości przy różnorodności systemów,

E. mając na uwadze, że państwa członkowskie i UE dają pierwszeństwo ochronie wartości związanych z europejskim modelem socjalnym, co znalazło swoje potwierdzenie w celach Strategii Lizbońskiej, która czyni rozwój społeczny jednym z filarów trwałego rozwoju,

F. mając na uwadze, że istnieje wyraźna potrzeba unowocześnienia i rozszerzenia europejskiego modelu socjalnego, aby mógł on sprostać zmianom demograficznym, wyzwaniom globalizacji oraz zwiększyć zdolność dostosowywania się zasobów ludzkich do szybkiej ewolucji technologicznej w celu sprawniejszego osiągnięcia integracji społecznej, sprawiedliwości społecznej oraz likwidacji ubóstwa,

G. mając na uwadze, że europejski model socjalny musi dostarczyć środków umożliwiających podjęcie wyzwań stawianych przez zwiększoną migrację i imigrację oraz ich wpływ na spójność społeczną,

H. mając na uwadze, że żadne reformy europejskiego modelu socjalnego nie mogą osłabić wartości stanowiących jego podstawę,

I. mając na uwadze, że główne przesłanie europejskiego modelu socjalnego brzmi: równe wynagrodzenie za tę samą pracę w danym miejscu zatrudnienia,

J. mając na uwadze, że wyższy wzrost gospodarczy ma pierwszorzędne znaczenie dla trwałości europejskich standardów społecznych, a standardy społeczne są nieodłącznie związane z trwałym rozwojem,

K. mając na uwadze, że odpowiedni dochód ma zasadnicze znaczenie dla integracji społecznej i aktywnego uczestnictwa w społeczeństwie, a także godnego życia,

L. mając na uwadze, że odpowiednio zaprojektowane polityki społeczne nie powinny być traktowane jako koszt, ale jako czynnik korzystny dla wzrostu gospodarczego w UE, nie tylko dzięki zwiększeniu produktywności i konkurencyjności, ale także dzięki tworzeniu spójności społecznej, podnoszeniu standardów życia obywateli, i zapewnieniu dostępu do praw podstawowych i równości, stając się w ten sposób ważnym czynnikiem zapewnienia spokoju społecznego i stabilności społecznej, bez których nie nastąpi trwały postęp gospodarczy,

M. mając na uwadze, że takie polityki społeczne muszą w szerszym stopniu uwzględniać fakt, że większość pracodawców stanowią mali i średni przedsiębiorcy i że to oni zapewniają większość miejsc pracy,

N. mając na uwadze, że usługi użyteczności publicznej (ang. SGIs) i usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym (ang. SGEIs) zostały po raz pierwszy uznane wyraźnie w Traktacie Amsterdamskim za podstawowe elementy zapewnienia przez państwa członkowskie spójności społecznej i terytorialnej oraz za dziedziny, w odniesieniu do których państwa członkowskie zachowały prawo definiowania i finansowania, a stanowisko to zostało jeszcze wzmocnione w projekcie traktatu ustanawiającego konstytucję dla Europy, co zapewniło bardziej przejrzystą podstawę prawną dla europejskiego prawodawstwa ramowego w tym obszarze,

O. mając na uwadze, że koncepcja europejskiego modelu socjalnego znalazła swoje odzwierciedlenie w zaproponowanym Traktacie Konstytucyjnym, a jej fundament stanowią zasady równości, solidarności i niedyskryminacji,

P. mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny realizować plan działań na rzecz równości mężczyzn i kobiet na lata 2006-2010 (COM(2006)0092) oraz Europejski Pakt na rzecz Równości Płci, a także dokonać całkowitej transpozycji obecnego antydyskryminacyjnego prawa wspólnotowego do prawa krajowego,

Q. mając na uwadze, że UE, dzięki temu, w jaki sposób prowadzi wymianę handlową, ma możność wywierania dobrego lub złego wpływu na gospodarki w wielu innych częściach świata, zarówno w kontekście swojej roli w WTO, jak i stosowanych warunków oraz umów zawieranych z regionami i krajami słabiej rozwiniętymi,

R. mając na uwadze, że realizacja polityki handlowej opartej o wspólne europejskie preferencje i ogólnie podzielane wartości, a także polityka pomocy mająca na celu wspieranie edukacji, podstawowych norm dotyczących pracy i środowiska naturalnego oraz norm związanych z przejrzystością i dobrym zarządzaniem przyczynią się do zwiększenia siły politycznej UE w instytucjach międzynarodowych,

Reforma europejskiego modelu socjalnego

1. podkreśla konieczność ochrony i popierania wartości kojarzonych z europejskim modelem socjalnym – równości, solidarności, indywidualnych praw i obowiązków, niedyskryminacji i redystrybucji przy dostępie wszystkich obywateli do wysokiej jakości świadczeń socjalnych – oraz już osiągniętych wysokich standardów społecznych;

2. przypomina, że jedynie UE oparta na spójności gospodarczej i społecznej, broniąca swoich wspólnych wartości może być dostatecznie silna, aby bronić swoich interesów;

3. wyraża przekonanie, że nie ma innego wyboru poza szybkim zreformowaniem systemów gospodarczych i społecznych, które nie mogą sprostać wyzwaniom związanym ze zmianami demograficznymi, globalizacją i rewolucją informatyczną;

4. wyraża głębokie rozczarowanie z powodu obecnego wskaźnika wzrostu w UE, przy którym wszelkie reformy strukturalne stają się niezwykle trudne;

5. ma świadomość szeroko rozpowszechnionego wśród obywateli UE zaniepokojenia dotyczącego bezrobocia, zwłaszcza wśród ludzi młodych, wykluczenia, ubóstwa, niepewności na rynku pracy i ewentualnego załamania się systemów zabezpieczenia społecznego;

6. wyraża przekonanie, że tam, gdzie zmiany demograficzne i bezrobocie dotykają szczególnie niektórych grup, Unia Europejska musi dążyć do zagwarantowania równego dostępu do wysokiej jakości miejsc pracy;

7. uważa, że potrzeba odnowienia zobowiązań UE dotyczących „społecznej Europy” ma kluczowe znaczenie dla przywrócenia zaufania obywateli do projektu UE, który zapewnia miejsca pracy, wzrost i dobrobyt;

8. ma pełną świadomość, że zatrudnienie i polityka społeczna pozostają w dużym stopniu w gestii władz krajowych, ale podkreśla, że UE także dysponuje kompetencjami w tej dziedzinie, określonymi w traktatach, oraz że istnieje potrzeba stworzenia przez UE wzmocnionych ram gospodarczych i społecznych, aby umożliwić państwom członkowskim wdrożenie reform koniecznych na szczeblu krajowym, zgodnie z ich sytuacją gospodarczą, społeczną i polityczną;

9. zwraca się do Komisji o podjęcie - przy uwzględnieniu konieczności wykluczenia wszelkiego dążenia do pogorszenia warunków socjalnych, dotyczących konsumentów i środowiska naturalnego - dalszych inicjatyw umożliwiających pełne wdrożenie rynku wewnętrznego, którego powstanie spowoduje wzrost gospodarczy i konkurencyjność;

10. popiera Komisję w jej wysiłkach mających na celu zachęcanie do tworzenia europejskich przedsiębiorstw oraz odnoszenia przez nie sukcesów, ze szczególnym uwzględnieniem MiŚP, mających podstawowy wkład w gospodarkę UE i obejmujących znaczną większość zatrudnionych w sektorze prywatnym;

11. wzywa Komisję i Radę do przestrzegania początkowego „trójkąta równobocznego” Strategii Lizbońskiej i do rozwijania działań zachowujących większą równowagę między koordynacją gospodarczą z jednej strony a polityką zatrudnienia i ochrony socjalnej z drugiej;

12. wyraża niezadowolenie z powodu nieosiągnięcia przez wiele państw członkowskich celów Strategii Lizbońskiej i w związku z tym ponownie apeluje do państw członkowskich, aby w pełni wdrożyły zmienioną mapę drogową Strategii Lizbońskiej, która jest uważana za jedyny trwały sposób osiągnięcia wzrostu gospodarczego, zwiększenia konkurencyjności i tworzenia większej liczby lepszej jakości miejsc pracy; wzywa państwa członkowskie do realizacji konkretnych celów, w szczególności w dziedzinie zatrudnienia kobiet i ludzi młodych, R&D, opieki nad dziećmi i kształcenia ustawicznego; postrzega cele Strategii Lizbońskiej jako minimalne i decydujące, jeżeli państwa członkowskie mają podjąć konieczne reformy strukturalne;

13. zaleca państwom członkowskim pogłębienie współpracy i wymianę najlepszych wzorców dzięki udoskonalonej otwartej metodzie koordynacji, która stanowi skuteczny instrument prowadzenia polityki w dziedzinie zatrudnienia, ochrony socjalnej, wykluczenia społecznego, równości płci na rynku pracy, emerytur oraz opieki zdrowotnej; wyraża przekonanie, że otwarta metoda koordynacji powinna zwiększyć rolę parlamentów, partnerów społecznych i zainteresowanych organizacji;

14. apeluje do Komisji o zdemokratyzowanie otwartej metody koordynacji i dopilnowanie, aby nie tylko Parlament Europejski, ale także parlamenty krajowe odgrywały pełną rolę w ustalaniu i realizacji celów przez rządy państw członkowskich;

15. podkreśla znaczenie inicjowania publicznych kampanii wyjaśniających i uzgadniających podstawy celów reform, w których unijne instytucje, rządy krajowe, władze publiczne, partnerzy społeczni i organizacje pozarządowe mają do odegrania czynną rolę;

16. potwierdza swoje poparcie dla rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 12 stycznia 2005 r. w sprawie Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy[4] oraz dla organizowanej przez Komisję kampanii „3D” – dialogu, debaty i demokracji; wzywa Komisję do uwzględnienia wymiaru społecznego w przeprowadzanych ocenach oddziaływania, zgodnie z klauzulą społeczną przewidzianą w projekcie traktatu konstytucyjnego;

17. wzywa Komisję do przestrzegania gospodarki społecznej i do przedstawienia komunikatu w sprawie tego kamienia węgielnego europejskiego modelu społecznego;

Finansowanie reformy

18. wzywa państwa członkowskie do podjęcia reform w celu zagwarantowania finansowej trwałości krajowych systemów społecznych, bez szkody dla nabytych praw, wzajemnego wsparcia i solidarności międzypokoleniowej, z uwzględnieniem kontekstu zmieniającego się społeczeństwa i rynku pracy, zmian demograficznych, globalizacji i rozwoju technologii; podkreśla, że niektóre państwa członkowskie już przeprowadziły takie reformy, zachowując jednocześnie trwałość i skuteczność swoich systemów społecznych; uważa zatem, że należy wykonać analizy porównawcze już przeprowadzonych reform, łącznie z analizami SWOT (mocne/słabe strony, możliwości i zagrożenia) reform, które mają dopiero być realizowane; podkreśla znaczenie propagowania doskonałości, m.in. dzięki połączeniu dobrych praktyk;

19. ma świadomość, że wkład niektórych państw członkowskich w system społeczny może nie spełniać oczekiwań obywateli; uważa, że państwa członkowskie, zachowując zasadę solidarności i subsydiarności, powinny dokonać refleksji nad znalezieniem alternatywnych sposobów finansowania tych systemów, mogących wspierać dynamiczne reformy i jednocześnie nie wpływających niekorzystnie na płace, takich jak wykorzystanie wartości dodanej wytwarzanej przez firmy;

20. wzywa do zwiększonej współpracy w obszarze polityki podatkowej państw członkowskich w celu uniknięcia szkodliwej konkurencji podatkowej, zagwarantowania trwałego finansowania ochrony socjalnej i uczynienia polityki podatkowej bardziej korzystną dla zatrudnienia; odnotowuje, że stopy podatkowe kapitału i konsumpcji pozostają generalnie stabilne przez ostatnie 30 lat, podczas gdy rzeczywiste opodatkowanie pracy wzrosło w tym samym czasie, zaleca, aby państwa członkowskie zastanowiły się w sposób skoordynowany nad możliwościami polepszenia istniejących systemów podatkowych w Unii, ponieważ tego rodzaju reformy podatkowe mogłyby być korzystne dla finansowej równowagi krajowych systemów socjalnych;

21. podkreśla potrzebę wzmocnienia perspektyw finansowych oraz funduszy strukturalnych i funduszy spójności w celu uwzględnienia potrzeby zapewnienia spójności gospodarczej i społecznej oraz wzywa państwa członkowskie do skuteczniejszego wykorzystania unijnych funduszy, takich jak europejskie fundusze strukturalne do współfinansowania krajowych reform; wyraża ubolewanie, że niedawne porozumienie w sprawie perspektywy finansowej okazuje się dalece niewystarczające do właściwego zasilenia programów na rzecz spójności, edukacji i szkoleń, uczenia się przez całe życie, mobilności i dialogu społecznego;

22. podkreśla, że wszelkie reformy należy rozważać w kontekście budżetowego pola manewru państw członkowskich, ale sugeruje, aby zreformowany Pakt Stabilności i Wzrostu oferował wcześniej możliwości inwestycji socjalnych, które nie były wcześniej dostępne;

SGIs i SGEIs

23. przypomina, że SGIs i SGEIs stanowią podstawowy element europejskiego modelu socjalnego i stanowią podstawę powszechnego zapewnienia ochrony zdrowia, edukacji, transportu publicznego, zaopatrzenia w wodę i energię wszystkich obywateli; wzywa Komisję do szybkiego przedstawienia projektu dyrektywy ramowej w sprawie tych usług; uważa za sprawę zasadniczą poszanowanie SGIs i SGEIs w trakcie reformowania systemów socjalnych UE ze względu na ich kluczową rolę nie tylko w zapewnieniu lepszej jakości życia obywateli, ale także w zwiększeniu skuteczności działania firm i ich dostępu do wysokiej jakości siły roboczej;

24. odnotowuje potrzebę odpowiedniego zajęcia się kwestią nowych rodzajów rodziny, zgodnie z zasadą subsydiarności oraz poszerzenia zakresu usług socjalnych, jak dostępna opieka nad dziećmi, opieka nad osobami ze specyficznymi potrzebami lub niepełnosprawnymi i długotrwała opieka nad osobami starszymi z jednoczesnym zachowaniem wysokiego stopnia konsultacji lokalnych podmiotów społecznych w średnio- i długoterminowym planowaniu;

Dialog społeczny

25. przypomina, że dialog społeczny w różnej postaci stanowi zasadniczy element tradycji państw członkowskich, że w zgodzie z krajowymi zwyczajami i praktykami we wszelkie udane reformy systemów społecznych powinny być zaangażowane wszystkie zainteresowane strony, w szczególności partnerzy społeczni oraz wzywa do wznowienia dialogu społecznego na wszystkich szczeblach, krajowym, a także europejskim i zwiększenia roli trójstronnej debaty na szczeblu europejskim;

26. uznaje korzystną rolę, jaką odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw może odgrywać w promowaniu spójności społecznej poprzez sposób, w jaki postępowanie przedsiębiorstw wpływa na codzienne życie społeczności, w których działają oraz w zwiększaniu odpowiedzialności przedsiębiorstw wobec zainteresowanych stron; zaleca wykorzystywanie przepisów dotyczących sprawozdawczości społecznej i środowiskowej oraz środków polityki publicznej takich jak zamówienia publiczne do stymulowania odpowiedzialnego postępowania przedsiębiorstw;

Zasoby ludzkie

27. nalega, aby jako zasadniczy element w modernizacji systemów socjalnych, Komisja i państwa członkowskie współpracowały w tworzeniu konkretnych programów i inicjatyw skoncentrowanych na poprawie warunków pracy i życia oraz trwałego rozwoju zasobów ludzkich, takich jak opracowanie celów i norm dla lepszej opieki zdrowotnej;

28. apeluje o szeroką debatę dotyczącą prawa wszystkich do emerytur na akceptowalnym poziomie; uznaje obawę, że rozpoczęte w wielu państwach członkowskich reformy systemów emerytalnych zwiększą liczbę emerytów już żyjących w ubóstwie; podkreśla pilną potrzebę pozytywnych działań zachęcających starszych pracowników i umożliwiających im pozostanie na rynku pracy lub powrót na ten rynek, zapewnić sprawiedliwy dostęp oraz większą elastyczność w wyborze systemów emerytalnych i rentowych; wzywa Komisję do analizowania działań krajowych dotyczących wpływu zmian demograficznych na trwałość emerytur i ubóstwo emerytów, a także do bardziej skutecznego monitorowania wdrażania istniejącego prawodawstwa dotyczącego dyskryminacji ze względu na wiek;

29. zwraca uwagę na sytuację kobiet, których uprawnienia emerytalne nie powinny być zmniejszane ze względu na ich stan cywilny albo przerwę w zatrudnieniu spowodowaną urlopem macierzyńskim lub rodzicielskim, bądź też urlopy związane z opieką nad dziećmi;

30. uznaje zalety systemu „elastyczności i bezpieczeństwa zatrudnienia”, który państwa członkowskie powinny przyjąć stosownie do własnych okoliczności w celu ochrony zdolności pracowników do utrzymania/znajdowania pracy poprzez mobilność i/lub podnoszenie umiejętności zawodowych za pomocą szkoleń zawodowych i kształcenie ustawiczne, a także traktować jako środki wspierające godzenie życia zawodowego i rodzinnego oraz koncepcję cyklów pracy i życia;

31. z zadowoleniem przyjmuje fakt utworzenia Europejskiego funduszu dostosowania do globalizacji jako formy uzupełnienia Europejskiego Funduszu Społecznego, jak również podejmowane przez państwa członkowskie na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym działania na rzecz zapewnienia pracownikom szczególnego wsparcia w dziedzinie przekwalifikowania i poszukiwania nowego zatrudnienia;

32. przypomina, że równouprawnienie płci i ras i zasada niedyskryminacji zawarta w art. 13 traktatu WE, dostarczającym podstawy prawnej do odpowiednich działań zwalczających dyskryminację z powodu płci, pochodzenia rasowego lub etnicznego, religii lub wierzeń, niepełnosprawności, wieku lub orientacji seksualnej, muszą być systematycznie włączane we wszystkie polityki społeczne; jest zdania, że nowe polityki UE w dziedzinie integracji są rzeczywiście konkretnym wyrazem polityki społecznej zasługującej na rozwijanie; wyraża przekonanie, że zagwarantowanie właściwej integracji wszystkich: kobiet, mężczyzn, mniejszości, imigrantów dostarczy korzyści społeczeństwu, a także korzyści społecznych w kategoriach spójności i przygotowania do pracy;

Ochrona socjalna

33. podkreśla, że systemy ochrony socjalnej powinny skutecznie spełniać swoje cele polegające na zapobieganiu i zwalczaniu ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz kłaść szczególny nacisk na likwidację pułapki nędzy;

34. uważa, że zatrudnienie stanowi decydujący czynnik zapewnienia integracji społecznej; wzywa zatem do przeprowadzenia reform, które ukierunkują wydatki publiczne na podnoszenie wskaźnika zatrudnienia i powrotu do pracy oraz zapewnią bodźce zachęcające do pracy poprzez likwidację pułapki nędzy oraz innych form wykluczenia społecznego i pilnego zajęcia się kwestią liczby bezrobotnych kobiet i niektórych mniejszości etnicznych pozostających bez zatrudnienia, z których wiele w wejściu na rynek pracy napotyka na przeszkody natury społecznej i/lub strukturalnej; do przeanalizowania i zajęcia się specyficznymi problemami napotykanymi przez kobiety z mniejszości etnicznych i środowisk imigranckich;

35. przyznaje, że w podejściu opartym na „elastyczności i bezpieczeństwie zatrudnienia” tworzenie i utrzymanie dostatecznych mechanizmów ochrony socjalnej stanowią konieczny warunek wstępny elastyczności, takim samym warunkiem jest zdecydowana ochrona przed niesłusznymi zwolnieniami;

Wymiar zewnętrzny

36. potwierdza, że tylko wówczas, gdy UE zdoła zachować swoją spójność gospodarczą i społeczną, będzie zdolna do obrony swoich interesów na szczeblu międzynarodowym;

37. uznaje, że niezależnie od pozytywnych efektów globalizacja prowadzi do gospodarczych i społecznych nierówności, wzbudzając tym samym głęboki lęk u obywateli Europy, zwłaszcza w tych państwach członkowskich, w których panuje wysokie bezrobocie i których regiony zostały w największym stopniu dotknięte przez zjawisko delokalizacji przedsiębiorstw; w związku z powyższym wzywa państwa członkowskie do podjęcia reform strukturalnych niezbędnych do zachowania przez UE atrakcyjności na szczeblu światowym, dzięki wysokowartościowym produktom i usługom;

38. podkreśla, że we wszystkich negocjacjach i umowach dotyczących wymiany handlowej i rozwoju UE powinna zdecydowanie promować swoje wartości społeczne, takie jak solidarność i sprawiedliwość społeczna dla wszystkich;

39. wzywa UE i państwa członkowskie do przyjęcia działań politycznych w odniesieniu do państw trzecich wykazujących się wysokim wzrostem gospodarczym (Brazylia, Rosja, Indie i Chiny) w celu osiągnięcia modelu rozwoju, który uwzględnia poszanowanie praw człowieka, demokracji, wolności, standardów dotyczących pracy i środowiska naturalnego oraz sprawiedliwości społecznej; wzywa UE do udzielenia pomocy w zapewnieniu globalnej równowagi między wzrostem gospodarczym i wysokimi normami dotyczącymi kwestii społecznych oraz środowiska naturalnego;

40. wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyjęcia spójnego stanowiska na forum na przykład MOP, OECD i wielostronnych agencji ochrony środowiska; uważa w szczególności, że działalność MOP powinna być bardziej uwzględniana w porozumieniach WTO oraz uznaje, że oceny przez MOP podstawowych standardów pracy powinny zostać włączone do strategii UE przygotowywanych w perspektywie negocjacji zarówno dwustronnych, jak i prowadzonych w ramach WTO; wzywa Komisję do zapewnienia dzięki umowom dwustronnym przestrzegania jako minimum standardów MOP, co pozwoli zagwarantować ludzkie warunki pracy;

41. z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie systemu GSP+, który pobudza do wyższych standardów socjalnych i środowiskowych, oraz wzywa do rozszerzenia wzmiankowanego podejścia na dwustronne umowy handlowe; zauważa potrzebę bliższego monitorowania przez Komisję procesu wdrażania systemu, aby zapewnić osiągnięcie zgodności z tymi standardami;

o o

42. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

[1] Dz.U. C310 z 16.12.2006, str. 1
[2] Teksty przyjęte tego dnia, P6_TA(2006)0010.
[3] Teksty przyjęte tego dnia, P6-TA(2006)0089.
[4] Dz.U. C 247 E, 6.10.2005, str. 88.

UZASADNIENIE

W jaki sposób można nadal podnosić poziom życia obywateli UE, a jednocześnie być konkurencyjnym w gospodarce światowej? W jaki sposób integrować politykę gospodarczą, politykę zatrudnienia i politykę socjalną w sposób, który zapewnia trwały rozwój i spójność społeczną? Jak zagwarantować wszystkim udział w korzyściach płynących ze wzrostu?

Europejski model socjalny

Europejski model socjalny to przede wszystkim kwestia wartości. Niezależnie od tego, który z europejskich systemów społecznych analizujemy, u jego podstaw leżą wspólne wartości polegające na równości, niedyskryminacji, solidarności i redystrybucji, przy czym powszechny bezpłatny lub tani dostęp do edukacji i opieki zdrowotnej a także wiele innych świadczeń publicznych stanowią prawo obywatela i zasadniczy element tworzenia podstaw skutecznej nowoczesnej gospodarki i sprawiedliwego społeczeństwa. Właśnie w tym względzie nasz europejski model różni się na przykład od modelu amerykańskiego.

Polityki społeczne (w tym ochrona socjalna, ochrona zdrowia, edukacja i świadczenia opiekuńcze) są w UE bardzo rozwinięte i odzwierciedlają silne przywiązanie do spójności społecznej.

Naukowcy rozróżniają cztery różne modele (skandynawski, anglosaski, kontynentalny i śródziemnomorski), różniące się między sobą (pod względem poziomu ochrony, czy przestrzeni dla indywidualnych inicjatyw), ale mające także wspólne cechy.

Wszystkie 25 państw członkowskich wyznaje te same wartości i ten sam cel polegający na połączeniu wyników gospodarczych i konkurencyjności ze sprawiedliwością społeczną. Dysponują one różnymi instrumentami realizacji tych samych celów. Te krajowe modele stanowią wynik długich i złożonych procesów historycznych.

Współsprawozdawcy są zdania, że istotne jest uznanie zarówno wspólnoty wartości, jak i różnorodności systemów państw członkowskich.

Sukces europejskiego modelu socjalnego

Unia Europejska to „praca w toku”. Jej granice i odpowiedzialność muszą jeszcze zostać ostatecznie ustalone; dyskusja na temat demokratycznych rządów i ich rozwój prawdopodobnie będzie się toczyć przez pokolenia. Podczas gdy impulsem do powstania Zjednoczonej Europy było wyeliminowanie raz na zawsze możliwości wojny między państwami europejskimi, u podstaw z pewnością leżała troska o dobrobyt mieszkańców Europy i reszty świata.

Pomimo niedostatków i konieczności reform należy podkreślić sukces europejskiego modelu socjalnego. Cały świat wie, że zapewnia on wysoką jakość życia. Unijny model jest postrzegany przez inne kraje, regiony (Bliski Wschód) i organizacje (Mercosur, Asean) jako przykład sukcesu.

Mimo że w Unii ponad 80 mln ludzi w wielu produkcyjnym jest bez pracy, a ponad 70 mln mężczyzn, kobiet i dzieci jest nadal zagrożonych ubóstwem, ogólny dobrobyt oraz polityczna, społeczna i gospodarcza stabilizacja państw członkowskich znacznie się zwiększyła dzięki członkostwu w UE.

Wyzwania

Istnieje coraz większe przekonanie, iż racjonalna przesłanka do tworzenia i rozwoju UE wymaga przeformułowania, aby uwzględniać dzisiejsze realia polityczne, gospodarcze i społeczne. Ma to tym większe znaczenie w sytuacji, w której rewolucja technologiczna powoduje restrukturyzację pracy i stworzonych przez siebie stosunków socjalnych, a stopniowe starzenie się populacji europejskiej stanowi wyzwanie dla utrzymania wyraźnej obecności Europy na scenie światowej.

Jeżeli chodzi o zmiany demograficzne, Europa stoi obecnie przed niespotykanymi dotąd problemami. W roku 2030 w UE będzie o 18 milionów młodych ludzi mniej niż obecnie, a w roku 2050 w Unii będzie o 60 milionów mieszkańców mniej niż obecnie.

W latach 2005–2030 liczba osób w wieku powyżej 65 lat wzrośnie do 52,3% populacji (+ 40 milionów), podczas gdy grupa osób w wieku 15–64 lat zmaleje o 6,8% (- 21 milionów).

Stosunek liczbowy osób niepracujących (młodych, starych i innych pozostających pod opieką) i osób w wieku produkcyjnym wzrośnie z 49% w roku 2005 do 66% w roku 2030.

Zjawisko to wynika z dwóch czynników.

Pierwszy to wzrost średniej długości życia. Od 1960 r. średnia długość życia wynosząca 60 lat wzrosła o pięć lat dla kobiet i o prawie cztery lata dla mężczyzn. W związku z tym liczba osób, które przekroczą 80. rok życia, wzrośnie do roku 2050 o 180%.

Drugi czynnik to malejąca liczba urodzeń. W ostatnich dziesięcioleciach w Europie znacznie spadły wskaźniki urodzeń. Podczas gdy minimalny współczynnik dzietności konieczny do utrzymania populacji na obecnym poziomie wynosi 2,1 dzieci na kobietę, w roku 2003 kobiety w UE rodziły średnio 1,48 dzieci.

Zjawiska te mają poważne konsekwencje dla dobrobytu i dla stosunków międzypokoleniowych.

Kolejne wyzwania dla systemu europejskiego to różnorodne aspekty globalizacji i rewolucji technologicznej, które sprawiają, że firmom łatwiej jest przenosić się do krajów o niskich wynagrodzeniach, które mogą być słabiej rozwinięte pod względem ochrony pracowników, konsumentów i środowiska; proces delokalizacji jest korzystny pod względem finansowym.

Z powodu globalizacji niektóre państwa członkowskie wykazują interesujący wskaźnik wzrostu gospodarczego, co pozytywnie przyczynia się do zmniejszenia ubóstwa w skali światowej.

Jednakże niektóre inne państwa członkowskie mają trudności w dostosowaniu się do tej nowej rzeczywistości, co pogłębia u obywateli poczucie dezorientacji, zwłaszcza w tych państwach członkowskich, w których bezrobocie jest bardzo wysokie, a także w tych państwach, w których nie udała się integracja pracowników migrujących i ich rodzin.

Reforma

Z tych i z wielu innych przyczyn reforma europejskiego modelu społecznego jest dziś głównym przedmiotem dyskusji w Europie.

Zmiany demograficzne (starzenie się, spadająca liczba urodzeń, wzrost średniej długości życia), rozwój technologii, globalizacja, powstawanie nowych gospodarek przemysłowych oraz związane z tym obciążenia dla wydatków publicznych powodują konieczność pilnej reformy systemów społecznych w celu zagwarantowania, iż odgrywają one produktywną rolę w naszej gospodarce.

Zakres tej tak potrzebnej reformy jest szeroki: ma ona wpływ na prawodawstwo, na budżety, na administrację publiczną i na stosunki pomiędzy pracodawcami i pracownikami.

W przeciwieństwie do tego, co sądzą niektórzy, europejski model socjalny nie jest głównym problemem UE. Problemem jest raczej wysoki poziom niechęci wykazywany przy przeprowadzaniu reform gospodarczych. Dopóki tempo wzrostu w UE będzie utrzymywało się na poziomie 1% lub 2%, niewiele można zrobić, a utrata świadczeń socjalnych jest niemal nieunikniona.

UE może przyczynić się do koniecznych reform dzięki dalszej integracji rynku wewnętrznego, co daje ogromne możliwości obywatelom UE oraz szanse na wzrost i dobrobyt. Rynek wewnętrzny powinien zostać wzmocniony poprzez znaczne zwiększenie inwestycji i perspektyw finansowych do roku 2013, które wystarczą do zapewnienia terytorialnej i społecznej spójności we wszystkich 25 państwach członkowskich; poprzez dalszą liberalizację rynków i swobodnego przepływu osób w sposób, który nie spowoduje „wyścigu w dół”; oraz poprzez ukończenie sieci transeuropejskich.

Decyzje

Strategia Lizbońska miała zwrócić uwagę na potrzebę kompleksowych i zintegrowanych reform społecznych i rynkowych w celu stworzenia „doskonałej Europy”, która sprostałaby tym wyzwaniom. Później, w grudniu 2001 r., w deklaracji z Laeken również wyraźnie uznano konieczność „ponownego uruchomienia” Europy w kontekście nowego ładu światowego.

W obu decyzjach wymiar społeczny Europy jest postrzegany jako sprawa zasadnicza dla poparcia przez obywateli projektu Unii Europejskiej.

Chociaż do tej pory Konstytucja została ratyfikowana w 15 państwach członkowskich, w dwóch została odrzucona w referendum. Wiele dyskutowano o przyczynach jej odrzucenia we Francji i w Holandii, ale jasne jest, że preambuła określająca ambicje związane z Unią, wartości i cele w części I oraz Karta Praw Podstawowych w części II, w znacznym stopniu odzwierciedlają głęboko zakorzenione u obywateli poczucie tożsamości europejskiej.

Niniejszy projekt sprawozdania w sprawie przyszłego europejskiego modelu socjalnego traktuje powyższy kontekst jako punkt wyjścia i nakreśla koncepcję europejskiego modelu socjalnego oraz tego, w jaki sposób możemy rozwijać tę koncepcję w pierwszych latach XXI wieku w ramach procesu realizowania ambicji Europejczyków dotyczących naszego kontynentu i sprawiedliwości na świecie.

Współsprawozdawcy podkreślają, że w tej reformie nie powinno chodzić o rezygnację z osiągnięć europejskiego modelu, ale raczej o zachowanie podstawowych wartości dzięki zagwarantowaniu trwałości europejskiego modelu.

Trwałość modelu zależy zarówno od sukcesu strategii na rzecz wzrostu i miejsc pracy, jak i od reform samego modelu. Podstawą dla reformy i trwałości jest dynamiczne, nastawione na innowacje i przyjazne dla biznesu środowisko, które respektuje równowagę między życiem rodzinnymi i zawodowym oraz uznaje, że w szybko zmieniającym się społeczeństwie ludzie mają potrzebę bezpieczeństwa.

Problem trwałości jest zarysowany znacznie wyraźniej w systemach kontynentalnych i śródziemnomorskich, co uzasadnia potrzebę przyjrzenia się nowym sposobom finansowania systemów zabezpieczenia społecznego, np. dzięki wartości dodanej tworzonej przez przedsiębiorstwa.

Powinniśmy pamiętać, że konkurencyjność Europy i model społeczny nie są sobie przeciwstawne, ale raczej współzależne. Agenda modernizacyjna powinna opierać się na zasadzie, iż właściwie zaprojektowana polityka socjalna stanowi czynnik prowadzący do wzrostu gospodarczego i dobrobytu. Dlatego też państwa członkowskie powinny kompleksowo wdrażać Strategię Lizbońską, która stanowi mapę drogową reformy. Należy pilnie podjąć konieczne działania, aby Europa stała się bardziej konkurencyjna i aby stworzyć prawdziwe społeczeństwo oparte na wiedzy.

W tym kontekście ważne jest pojęcie „elastyczności i bezpieczeństwa zatrudnienia”: oznacza ono strategię tworzenia większej elastyczności na rynku pracy, modernizacji organizacji pracy i stosunków pracy w połączeniu z bezpieczeństwem pracowników i ochroną socjalną, równoważeniem życia zawodowego i rodzinnego, zdobywaniem nowych kwalifikacji i kształceniem ustawicznym. Należy wprowadzić przepisy zapewniające podnoszenie kwalifikacji i wspomaganie najbardziej wrażliwych i upośledzonych grup na rynku pracy, oraz tych, które mają trudności w dostępie do rynku pracy.

Odpowiada to trzem kluczowym wyzwaniom Strategii Lizbońskiej w obszarze zatrudnienia:

- zwiększeniu umiejętności przystosowania się pracowników,

- zachęcaniu większej liczby osób do wchodzenia na rynek pracy, i

- większemu inwestowaniu w kapitał ludzki i kształcenie ustawiczne.

Europa nie powinna rezygnować ze swoich ambitnych polityk społecznych, ale w pełni wykorzystać ich potencjalny wkład w wyniki gospodarcze i jakość życia:

- zwiększając skuteczność polityk socjalnych,

- likwidując pułapki nędzy i inne negatywne bodźce dotyczące pracy,

- inwestując w rozwój edukacji, kształcenia zawodowego, chroniąc zdrowie i uaktywniając zasoby ludzkie dzięki aktywnym politykom w zakresie rynku pracy,

- zapewniając, że modalności finansowania polityk społecznych przyczynią się do zatrudnienia i wzrostu, przy jednoczesnym zachowaniu zasady wzajemnej pomocy i solidarności międzypokoleniowej.

Kluczowe znaczenie mają przy tym edukacja, zdrowie, podnoszenie kwalifikacji, kształcenie ustawiczne i likwidacja przeszkód w dostępie do rynku pracy. Rozwój potencjału ludzkiego jest nie tylko bardzo ważny dla zbudowania społeczeństwa opartego na wiedzy, ale stanowi również kluczowy element integracji społecznej i podnoszenia jakości życia wszystkich obywateli. Większe inwestycje w potencjał ludzki i jego uaktywnienie zwiększają także jakość i ilość siły roboczej. Jest to sprawą zasadniczą dla wzrostu, ponieważ wiedza i umiejętności jednostek podnoszą produktywność i zwiększają zdolność społeczeństwa do opracowywania nowych technologii i dostosowywania się do nich. Przyspieszenie i rozpowszechnianie się zmian technologicznych sprawia, że tym pilniejsze jest stałe podnoszenie kwalifikacji wszystkich obywateli poprzez kształcenie ustawiczne, tym samym zwiększając ich szanse radzenia sobie z wyzwaniami światowej konkurencji ze strony gospodarek coraz bardziej opartych na wiedzy.

Równie ważne jest, aby obywatele Europy rozumieli i wspierali tę potrzebę reformy systemów społecznych. Publiczne kampanie organizowane przez unijne instytucje, państwa członkowskie i władze publiczne powinny odgrywać swoją rolę w dostarczaniu informacji i negocjowaniu zmian ze związkami zawodowymi i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego. Europejski model socjalny i płynące z niego korzyści są doskonałym przykładem, dzięki któremu obywatele UE mogą zobaczyć, jaki związek UE ma z ich życiem. Miejsca pracy, wzrost, dobrobyt i sprawiedliwość społeczna mają znaczenie dla obywateli UE.

Przyszły model socjalny UE powinien zostać odzwierciedlony w systemie będącym syntezą tego wszystkiego, co jest najlepsze w każdym z systemów krajowych, jednocześnie pozostawiając miejsce na krajowe preferencje i uwarunkowania.

Rola Unii Europejskiej a kompetencje państw członkowskich

Polityka społeczna i zatrudnienia leży głównie w gestii państw członkowskich i nie należy lekceważyć ich obowiązków w tej dziedzinie. Niemniej jednak Unia Europejska ma do odegrania ważną rolę w finansowym wspieraniu krajowych polityk za pośrednictwem Funduszy Strukturalnych, ale także poprzez koordynację polityki w ramach procesu lizbońskiego, zintegrowanych wytycznych dla wzrostu i zatrudnienia oraz otwartych metod koordynacji dotyczących ochrony socjalnej i edukacji. Należy zwiększyć rolę parlamentów krajowych we wdrażaniu otwartej metody koordynacji, podobnie jak i rolę Parlamentu Europejskiego.

Wymiar zewnętrzny

OPINIA Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (Unijny model socjalny stanowi siłę napędową pokoju w UE, a jednocześnie jest przykładem dla świata. W tym kontekście UE powinna wziąć na siebie zadanie wspierania nowych kształtujących się krajów w znajdowaniu globalnej równowagi między wzrostem gospodarczym oraz wysokimi standardami dotyczącymi kwestii społecznych i środowiska naturalnego.3.5.2006)

dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

w sprawie przyszłego europejskiego modelu socjalnego
(2005/2248(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Emine Bozkurt

WSKAZÓWKI

Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących sugestii:

– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dnia 23 i 24 marca 2006 r., w sprawie Europejskiego Paktu na rzecz Równości Płci,

– uwzględniając strategię lizbońską oraz cel osiągnięcia 60% poziomu zatrudnienia kobiet do roku 2010 oraz swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2006 r. w sprawie przyszłości strategii lizbońskiej z punktu widzenia równouprawnienia płci,[1]

– uwzględniając plan działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2006-2010,

A. mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny realizować plan działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2006-2010,

B. mając na uwadze, że europejski model społeczny odzwierciedla wspólne wartości, oparte na równości, sprawiedliwości społecznej, wolności i demokracji oraz na szacunku dla praw człowieka,

C. mając na uwadze, że 19 milionów ludzi w Unii Europejskiej pozostaje aktualnie bez pracy oraz, że ponad 65 milionów żyje poniżej progu ubóstwa,

1. podkreśla, że zasady równości płci i walka ze wszelkimi formami dyskryminacji zgodnie z art. 13 traktatu muszą być systematycznie włączane do wszystkich dziedzin polityki UE oraz polityk społeczno-gospodarczych państw członkowskich oraz wzywa do podejmowania inicjatyw zmierzających do rozpatrywania tych kwestii z perspektywy uwzględniającej wszystkie te aspekty;

2. podkreśla, że niestabilne warunki pracy i brak pewności pracy oznaczają, że kobiety będą miały małe możliwości awansu i rozwoju kariery zawodowej, oraz znacząco wpływają na ich ogólny dobrobyt i wybory życiowe;

3. podkreśla, że aktywne i trwałe uczestnictwo kobiet w rynku pracy może umożliwić zmierzenie się z wyzwaniami spowodowanymi zmianami demograficznymi i globalizacją oraz przyczynić się do realizacji założeń dotyczących wzrostu, konkurencyjności i spójności społecznej wyznaczonych w Lizbonie; zwraca uwagę na fakt, że poprawa praw i warunków pracy wszystkich kategorii pracowników oraz podniesienie poziomu zatrudnienia w UE będą mieć pozytywne skutki dla kobiet oraz dla spójności gospodarczej i społecznej w UE;

4. podkreśla potrzebę uwzględniania problematyki płci w przyszłym europejskim modelu społecznym i jego częściach składowych; zaznacza, że w związku ze zmianami demograficznymi konieczny jest nowy nacisk i nowe podejście do polityki społecznej; zwraca zatem uwagę na konieczność wprowadzenia skutecznych systemów ochrony społecznej pozwalających na walkę z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, reformę systemów emerytalnych w celu dostosowania do zmian społecznych oraz wprowadzenie pewnego, elastycznego i wartościowego środowiska pracy;

5. podkreśla potrzebę reformy systemów emerytalnych dla zapewnienia sprawiedliwszych pod względem społecznym i niezależnych praw emerytalnych dla wszystkich, zagwarantowania, że przy przejściu na emeryturę nie będą poszkodowane kobiety i mężczyźni pozostający w domu i mający rodzinę na utrzymaniu oraz będący na urlopach macierzyńskich lub rodzicielskich, a także dla wyeliminowania ubóstwa wśród starszych kobiet;

6. podkreśla potrzebę przedsięwzięcia środków poprawiających dostęp do zatrudnienia, udział i postęp kobiet, w tym starszych kobiet, w zatrudnieniu oraz integrację społeczną kobiet i godzenie życia zawodowego i rodzinnego; przypomina o wadze zagwarantowania możliwości godzenia życia zawodowego z rodzinnym, w szczególności poprzez udostępnienie dostępnych i finansowo przystępnych struktur opieki nad dzieckiem i osobami zależnymi, zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej w Barcelonie, oraz o konieczności walki ze stereotypami w kwestii podziału obowiązków rodzinnych między kobietami i mężczyznami; wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia konkretnych działań zmierzających do zniwelowania różnic między mężczyznami a kobietami w zakresie szkoleń zawodowych, płac i zatrudnienia, w szczególności udziału kobiet w karierach naukowych;

7. zaleca, aby państwa członkowskie korzystały w większym stopniu z możliwości, jakie daje otwarta metoda koordynacji celem wymiany dobrych praktyk w zakresie uczestnictwa i postępu kobiet w zatrudnieniu, oraz przypomina, jak ważne jest włączanie zainteresowanych podmiotów społecznych w tworzenie polityk krajowych i europejskich, systematycznie uwzględniających kwestie płci;

8. wzywa Komisję do zapewnienia kontynuacji zalecenia z roku 1992 w sprawie minimalnego dochodu gwarantowanego przez systemy opieki społecznej państw członkowskich w ramach ogólnej polityki promowania gospodarczej i społecznej integracji osób z korzystających z takiej pomocy;

9. wyraża zaniepokojenie faktem, że kobiety nie mają wystarczającej reprezentacji w organach i strukturach związanych z partnerami społecznymi w świetle kluczowej roli, jaką odgrywają partnerzy społeczni w promowaniu równych możliwości na rynku pracy;

10. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia specjalnej uwagi skupionej na kwestiach równości płci w przyszłych europejskich i krajowych strategiach na rzecz zatrudnienia, uwzględniając sytuację kobiet na rynku pracy i rzeczywistość życia kobiet;

11. uważa, że polityka równości ma kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego, dobrobytu i konkurencyjności; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie przez Radę Europejską Europejskiego Paktu na rzecz Równości Płci zmierzającego do wspierania środków na poziomie państw członkowskich i Unii Europejskiej na rzecz zmniejszenia przepaści i zwalczania stereotypów dotyczących płci na rynku pracy, promowania lepszej równowagi życie-praca dla wszystkich oraz do wzmocnienia rządów poprzez włączenie podejścia uwzględniającego kwestie płci i lepsze nadzorowanie;

12. wzywa państwa członkowskie do pełnego zakończenia procesu transpozycji bieżącego ustawodawstwa wspólnotowego w zakresie niedyskryminacji do prawodawstw krajowych oraz wzywa Komisję do bliższego nadzorowania wdrażania aquis wspólnotowych oraz do przeprowadzenia badania odnośnie do ewentualnych nowych inicjatyw uzupełniających istniejące ramy prawne w zakresie równości;

13. z zaniepokojeniem stwierdza, że cele Rady w Barcelonie, aby do roku 2010 zapewnić opiekę przedszkolną przynajmniej 90% dzieci w wieku od lat 3 do wieku obowiązku szkolnego oraz przynajmniej 33% dzieci w wieku poniżej 3 lat, są nieosiągalne;

14. wzywa kraje przystępujące i kandydujące, aby wzorowały się na ustawodawstwie wspólnotowym w zakresie równości kobiet i mężczyzn, dostosowały swoje polityki do priorytetów określonych w planie działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn i zapewniły poszanowanie praw kobiet oraz poprawiły dostęp kobiet do rynku pracy i świadczeń z ubezpieczenia społecznego; odsyła w związku z tym do swojej rezolucji z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie roli kobiet w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym w Turcji;[2]

15. zwraca uwagę na potrzebę zbadania i zajęcia się w szczególności problemami, jakie napotykają kobiety należące do mniejszości etnicznych oraz imigrantki.

PROCEDURA

Tytuł	Przyszły europejski model socjalny
Numer procedury	2005/2248(INI)
Komisja przedmiotowo właściwa	EMPL
Komisja wyznaczona do wydania opinii Data ogłoszenia na posiedzeniu	FEMM 19.1.2006
Ściślejsza współpraca
Sprawozdawca komisji opiniodawczej Data powołania	Emine Bozkurt 23.11.2005
Rozpatrzenie w komisji	21.3.2006	25.4.2006		3.5.2006
Data zatwierdzenia wskazówek	3.5.2006
Wynik głosowania końcowego	za: przeciw: wstrzymujących się:		22 0 3
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Edit Bauer, Hiltrud Breyer, Maria Carlshamre, Edite Estrela, Ilda Figueiredo, Věra Flasarová, Lissy Gröner, Zita Gurmai, María Esther Herranz García, Lívia Járóka, Urszula Krupa, Pia Elda Locatelli, Astrid Lulling, Marie Panayotopoulos-Cassiotou, Marie-Line Reynaud, Teresa Riera Madurell, Amalia Sartori, Eva-Britt Svensson, Anna Záborská
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Katerina Batzeli, Mary Honeyball, Christa Klaß, Heide Rühle, Feleknas Uca, Marta Vincenzi
Zastępcy (art. 178 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego

[1] Teksty przyjęte, P6_TA(2006)0029.
[2] Teksty przyjęte, P6_TA(2005)0287.

OPINIA Komisji Handlu Międzynarodowego (19.4.2006)

dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

w sprawie przyszłego europejskiego modelu socjalnego
(2005/2248(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Giulietto Chiesa

WSKAZÓWKI

Komisja Handlu Międzynarodowego zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących sugestii:

1. zwraca się do Komisji, aby zapewniła przez swoją politykę handlową promowanie i ochronę wartości europejskich, zgodnie z art. I-3 Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy, który nie wszedł jeszcze w życie, w szczególności wysoko konkurencyjnej społecznej gospodarki rynkowej dążącej do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego, wolnej i uczciwej konkurencji, oraz wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego, trwałego rozwoju, promowania postępu naukowego i technologicznego, zwalczając wykluczenie społeczne i dyskryminację, ochrony praw pracowniczych i w bardziej ogólnym wymiarze roli partnerów społecznych, równości kobiet i mężczyzn, ochrony praw dziecka, rozwoju usług publicznych, rolnictwa wielofunkcyjnego i różnorodności kulturowej;

2. z zadowoleniem przyjmuje zjawisko globalizacji i odnotowuje, że przyczyniła się ono do niebywałego wzrostu gospodarczego w ciągu ostatnich 30 lat zarówno w Europie, jak i w innych częściach świata; przypomina również, że globalizacja przyniosła europejskim przedsiębiorstwom, a zwłaszcza europejskim konsumentom, możliwość osiągnięcia ogromnych korzyści;

3. jest zdania, że promowanie wartości europejskich wymaga przyjęcia przez Komisję i państwa członkowskie spójnego stanowiska na forum na przykład MOP, OECD i wielostronnych agencji ochrony środowiska, oraz wspierania celów polityki postulowanych na tych forach podczas dwustronnych negocjacji handlowych i tych w ramach WTO;

4. uważa w szczególności, że działalność Międzynarodowej Organizacji Pracy powinna być ściślej związana z porozumieniami WTO oraz uznaje, że oceny przez MOP podstawowych standardów pracy powinny zostać włączone do strategii UE przygotowywanych w perspektywie negocjacji dwustronnych i tych w ramach WTO;

5. popiera wprowadzenie europejskiego funduszu dostosowania do globalizacji, który ma zmniejszyć negatywne skutki liberalizacji i wesprzeć dostosowanie gospodarcze, promować badania naukowe i rozwój oraz wdrażanie strategii lizbońskiej; wzywa do nowej inicjatywy w zakresie finansowania, aby sprzyjać badaniom naukowym i technicznym na szczeblu europejskim w celu stworzenia nowych, wysokiej jakości miejsc pracy w Europie;

6. przypomina o konieczności inwestowania w badania naukowe i nowe technologie, zapewnienia możliwości uczenia się przez całe życie w celu stawienia czoła rosnącej konkurencyjności związanej ze skutkami globalizacji oraz tworzenia dodatkowych miejsc pracy, zwalczania bezrobocia i marginalizacji społecznej;

7. uznaje, że kraje rozwijające się potrzebują tego typu pomocy w dziedzinie dobrego zarządzania i promowania demokracji, jeżeli mają skorzystać z wyników wielostronnych lub regionalnych negocjacji handlowych;

8. podkreśla, jak istotny dla europejskich produktów i usług jest wolny rynek, bez uszczerbku dla rozwoju krajów trzecich i biorąc pod uwagę ich zdolność do radzenia sobie z obecnym brakiem równowagi w zakresie umiejętności i doświadczeń;

9. z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie systemu GSP+, który pobudza do wyższych standardów socjalnych i środowiskowych, oraz wzywa do rozszerzenia wzmiankowanego podejścia na dwustronne umowy handlowe; zauważa potrzebę bliższego monitorowania przez Komisję procesu wdrażania systemu, aby zapewnić osiągnięcie zgodności z tymi standardami;

10. jest zdania, że wprowadzenie polityki handlowej opartej na wspólnych preferencjach europejskich i powszechnie uznawanych wartościach oraz polityki pomocowej mającej na celu promocję edukacji, podstawowych standardów w zakresie pracy i środowiska, a także standardów przejrzystości i dobrego zarządzania przyczyni się do rozwoju siły politycznej Unii Europejskiej w instytucjach międzynarodowych;

11. odnotowuje, że mimo iż liberalizacja handlu może być szansą dla obywateli Europy, coraz bardziej niepokoją się oni o wpływ liberalizacji handlu na europejski rynek pracy i standardy życia; wzywa Komisję do oparcia wszystkich negocjacji handlowych na strategii trwałego rozwoju, zgodnie z wnioskami Rady Europejskiej z Lizbony i Göteborga; w związku z tym wzywa Komisję do podjęcia starań zmierzających w kierunku większej przejrzystości w negocjacjach handlowych, informowania Parlamentu Europejskiego w odpowiednim czasie oraz do zapewnienia jasnych i niezależnych analiz kosztów i korzyści proponowanych nowych umów handlowych poprzez dalsze prowadzenie i rozszerzenie analiz wpływu na równowagę (SIA) monitorowanych przez Parlament Europejski;

12. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy, w tym te dotyczące oznakowań produktów, których celem jest informowanie konsumentów europejskich o warunkach socjalnych i środowiskowych, w jakich odbywa się produkcja; podkreśla, że inicjatywy te nie powinny prowadzić do zwiększonego protekcjonizmu w Unii Europejskiej; podkreśla, że europejskie przedsiębiorstwa powinny być odpowiedzialne za zabezpieczenie podstawowych praw pracowniczych wszystkim zatrudnionym w ich zakładach produkcyjnych, w tym u wykonawców zewnętrznych;

13. wzywa do przeprowadzenia w ramach systemów ubezpieczenia społecznego badania dotyczącego sytuacji w zakresie obowiązkowych emerytur w Unii Europejskiej, aby czuwać nad tym, by każdy pracownik miał pewność, że okres zatrudnienia poza granicami jego państwa zostanie uwzględniony w świadczeniach;

14. uważa, że parlamenty odgrywają ważną rolę w informowaniu społeczeństwa oraz przekazywaniu ich trosk i niepokojów podmiotom prowadzącym negocjacje handlowe, co wymaga jednak od Komisji udzielania podczas negocjacji pełnych informacji w odpowiednim czasie.

PROCEDURA

Tytuł	Przyszły europejski model socjalny
Numer procedury	2005/2248(INI)
Komisja przedmiotowo właściwa	EMPL
Opinia wydana przez Data ogłoszenia na posiedzeniu	INTA 16.2.2006
Ściślejsza współpraca - data ogłoszenia na posiedzeniu	nie
Sprawozdawca komisji opiniodawczej Data powołania	Giulietto Chiesa 23.11.2005
Poprzedni sprawozdawca komisji opiniodawczej
Rozpatrzenie w komisji	21.2.2006	21.3.2006	19.4.2006
Data przyjęcia	19.4.2006
Wynik głosowania końcowego	+: 23 –: 0 0: 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Jean-Pierre Audy, Daniel Caspary, Françoise Castex, Giulietto Chiesa, Christofer Fjellner, Béla Glattfelder, Jacky Henin, Syed Kamall, Helmuth Markov, David Martin, Georgios Papastamkos, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Bogusław Rogalski, Robert Sturdy, Daniel Varela Suanzes-Carpegna, Zbigniew Zaleski
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Panagiotis Beglitis, Margrietus van den Berg, Danutė Budreikaitė, Elisa Ferreira, Robert Goebbels, Filip Andrzej Kaczmarek, Jörg Leichtfried, Mauro Zani
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)	...

OPINIA Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (2.6.2006)

dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych

w sprawie przyszłego europejskiego modelu socjalnego
(2005/2248(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Miloslav Ransdorf

WSKAZÓWKI

Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących sugestii:

1. uważa, że chociaż nie istnieje jeszcze jednolity europejski model socjalny, podstawę Unii Europejskiej tworzą tradycje humanistyczne oraz wspólny system wartości, oparty na zachowaniu pokoju, sprawiedliwości społecznej, solidarności, wolności i demokracji oraz poszanowaniu praw człowieka;

2. jest zdania, że standardy społeczne są ważne dla zrównoważonego rozwoju oraz że w ramach jednolitego rynku istnieje potrzeba harmonizacji wysokich standardów społecznych i standardów środowiska naturalnego;

3. jest świadomy, że jedną z podstaw przyszłego europejskiego modelu socjalnego powinna być gospodarka socjalna, lub trzeci filar, obejmująca spółdzielczość, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, stowarzyszenia i fundacje, które - ze względu na ich rolę historyczną - tworzą strukturalną część samego modelu i są czynnikiem przyszłego rozwoju, trwałości i wydajności;

4. uznaje, że spójny, europejski model społeczny jest warunkiem koniecznym dla pogłębiania procesu integracji, a także dla zapewnienia trwałego, zrównoważonego rozwoju gospodarczego i wysokiej jakości życia mieszkańcom naszego kontynentu; jest przekonamy, że taki model, uwzględniający najwyższe standardy międzynarodowe pozwoli uzyskać elastyczność niezbędną do wzmocnienia roli Europy w świecie;

5. uznaje, że wśród zasadniczych praw obywatelskich, definiujących przyszły, jednolity społeczny model Europy, musi znaleźć się miejsce dla prawa do pracy i do godnego wymiaru czasu wolnego, prawa do zabezpieczenia socjalnego rozumianego jako system rentalno-emerytalny i zasiłkowy, a także gwarancje powszechnego dostępu do bezpłatnych usług publicznych, takich jak ochrona zdrowia i edukacja;

6. powtarza, że istnieje pilna potrzeba rozwiązania problemu bezrobocia, nędzy i wykluczenia społecznego; dlatego też wzywa do przyjęcia odpowiednich środków w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego;

7. jest zdania, że spadek dzietności Europejczyków zawęża perspektywy rozwojowe europejskich gospodarek;

8. przypomina znaczenie modernizacji i społeczeństwa opartego na wiedzy, o czym jest mowa w strategii lizbońskiej, poświęcenia uwagi wyższej wartości dodanej oraz zwiększenia poziomu zatrudnienia;

9. wzywa Komisję do wsparcia polityki społecznej państw członkowskich zgodnie z art. 136 i nast. traktatu i do skoncentrowania się przy tym na zagadnieniach o charakterze transgranicznym;

10. wyraża głębokie zaniepokojenie, że z powodu braku wyraźnego i znacznego zwiększenia środków na R&D i ICT oraz bez wprowadzenia ustaw w życie realizacja celów strategii lizbońskiej będzie niemożliwa;

11. podkreśla, że obniżenie poziomu płac w UE mogłoby doprowadzić do redystrybucji dochodów i w konsekwencji do zmniejszonego ogólnego popytu, co z kolei tworzyłoby niesprzyjający klimat dla inwestycji, produkcji i konkurencji;

12. przekonany jest o wadze wspierania i ochrony dostępu jednostki do społeczeństwa, w szczególności do godnych warunków życia i pracy oraz do edukacji i szkolenia, bez względu na jej status społeczny;

13. podkreśla, że polityka społeczna nie polega na utrwalaniu obecnych zasad czy na odgórnym narzucaniu nowych reguł; wprost przeciwnie - obowiązywać musi zasada, że dobrobyt obecnej generacji nie może być finansowany długami spłacanymi przez następne pokolenia, a w celu tworzenia nowych miejsc pracy niezbędne jest ścisłe współdziałanie polityki gospodarczej, społecznej, zatrudnienia i edukacji;

14. jest zdania, że korzyści płynące z „wolnego czasu”, tzn. większy kapitał ludzki o różnorodnej wiedzy, powinny przekładać się na motywację do wyższej produktywności, prowadzącej do wyższych płac i poprawy warunków życia;

15. wzywa państwa członkowskie, aby więcej inwestowały w szkolnictwo, kształcenie ustawiczne i opiekę nad dziećmi, aby wspierały badania naukowe i rozwój oraz bardziej racjonalne zużycie energii, mniejszą biurokrację i lepsze prawodawstwo oraz aby tworzyły bardziej sprzyjający i dynamiczny klimat dla przedsiębiorczości z większą ilością miejsc pracy, szczególnie w małych i średnich przedsiębiorstwach;

16. wzywa Komisję i Radę do wspierania agendy polityki socjalnej zmierzającej do: budowy społeczeństwa opartego na integracji i spójności, co zakłada przyjęcie środków na rzecz stabilnego rozwoju i poszanowania praw pracowniczych; przyczyniania się do budowy społeczeństwa opartego na równości płci i zwalczania wszelkich form dyskryminacji; osiągnięcia dystrybucji bogactw w sposób wspierający udział w nich jednostki, co zakłada wprowadzenie publicznych i uniwersalnych systemów opieki społecznej i zagwarantowanie powszechnego dostępu do usług publicznych wysokiej jakości; prowadzenia polityki socjalnej obejmującej wszystkie grupy społeczne; oraz rozwoju demokracji uczestniczącej, postrzeganej jako integralny składnik różnych strategii polityki społecznej i polityki zatrudnienia;

17. ostrzega, że społeczna nierównowaga i destabilizacja mogą zagrażać wzrostowi gospodarczemu;

18. domaga się rozwoju odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw w celu zapewnienia ich odpowiedzialności przed stronami zainteresowanymi, wymogów sprawozdawczości społecznej i środowiskowej, stosowania międzynarodowych norm i zasad oraz niezależnej kontroli i monitoringu; zaleca stosowanie środków polityki społecznej, takich jak zamówienia publiczne, w celu stymulacji odpowiedzialnych zachowań;

19. podkreśla konieczność dialogu społecznego i partnerstwa w Europie oraz uważa, że wzrost gospodarczy i większa sprawiedliwość społeczna powinny iść ze sobą w parze w wyniku wspólnych starań rządów, parlamentów, pracodawców i pracowników;

20. wzywa do szerokiej debaty nad powszechnym prawem do odpowiednich, ale i możliwych do sfinansowania, emerytur, co uchroni starszych obywateli przed ubóstwem i umożliwi im życie na przyzwoitym poziomie;

21. jest przekonany, że rolą UE jest propagowanie zrównoważonego ekologicznie i społecznie modelu rozwoju także poza granicami naszego kontynentu; podkreśla wagę nacisku politycznego i gospodarczego ze strony UE na kraje, które nie respektują praw człowieka, w tym praw socjalnych i pracowniczych;

22. podkreśla, że UE powinna aktywniej niż dotąd bronić się przed dumpingiem socjalnym ze strony krajów, które oparły swoją strategię budowy konkurencyjności na nieprzestrzeganiu podstawowych praw człowieka, w tym praw socjalnych i pracowniczych;

PROCEDURA

Tytuł	Przyszły europejski model socjalny
Numer procedury	2005/2248(INI)
Komisja przedmiotowo właściwa	EMPL
Komisja wyznaczona do wydania opinii Data ogłoszenia na posiedzeniu	ITRE 15.12.2005
Ściślejsza współpraca	nie
Sprawozdawca komisji opiniodawczej Data powołania	Miloslav Ransdorf 26.1.2006
Poprzedni sprawozdawca komisji opiniodawczej
Rozpatrzenie w komisji	20.2.2006		18.4.2006	30.5.2006
Data zatwierdzenia wskazówek	30.5.2006
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	28 18 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Jan Březina, Philippe Busquin, Jerzy Buzek, Joan Calabuig Rull, Pilar del Castillo Vera, Jorgo Chatzimarkakis, Giles Chichester, Den Dover, Adam Gierek, Norbert Glante, Umberto Guidoni, András Gyürk, Fiona Hall, David Hammerstein Mintz, Rebecca Harms, Erna Hennicot-Schoepges, Ján Hudacký, Romana Jordan Cizelj, Werner Langen, Vincenzo Lavarra, Angelika Niebler, Reino Paasilinna, Umberto Pirilli, Miloslav Ransdorf, Vladimír Remek, Herbert Reul, Teresa Riera Madurell, Mechtild Rothe, Paul Rübig, Andres Tarand, Britta Thomsen, Patrizia Toia, Catherine Trautmann, Claude Turmes, Nikolaos Vakalis, Alejo Vidal-Quadras Roca
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	Ivo Belet, Edit Herczog, Toine Manders, Francisca Pleguezuelos Aguilar, Vittorio Prodi, John Purvis
Zastępcy (art. 178 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego	Maria Badia I Cutchet, Giovanni Berlinguer, Marco Cappato, Guntars Krasts, Kathy Sinnott
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)

PROCEDURA

Tytuł	Przyszły europejski model socjalny
Numer procedury	2005/2248(INI)
Komisja przedmiotowo właściwa Data ogłoszenia wydania zgody na posiedzeniu	EMPL 15.12.2005
Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii Data ogłoszenia na posiedzeniu	FEMM 19.1.2006			INTA 16.2.2006		ITRE 15.12.2005
Opinia niewydana Data wydania decyzji
Ściślejsza współpraca Data ogłoszenia na posiedzeniu
Sprawozdawca(y) Data powołania	José Albino Silva Peneda i Proinsias De Rossa 23.1.2006
Poprzedni sprawozdawca(y)
Rozpatrzenie w komisji	21.3.2006		20.4.2006		3.5.2006
Data przyjęcia	22.6.2006
Wynik głosowania końcowego	+ - 0	36 4 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Jan Andersson, Emine Bozkurt, Iles Braghetto, Alejandro Cercas, Ole Christensen, Luigi Cocilovo, Jean Louis Cottigny, Proinsias De Rossa, Harlem Désir, Harald Ettl, Carlo Fatuzzo, Ilda Figueiredo, Roger Helmer, Stephen Hughes, Ona Juknevičienė, Jan Jerzy Kułakowski, Sepp Kusstatscher, Jean Lambert, Raymond Langendries, Bernard Lehideux, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Jan Tadeusz Masiel, Ana Mato Adrover, Maria Matsouka, Ria Oomen-Ruijten, Csaba Őry, Pier Antonio Panzeri, José Albino Silva Peneda, Kathy Sinnott, Anne Van Lancker, Gabriele Zimmer
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Mihael Brejc, Françoise Castex, Dieter-Lebrecht Koch, Magda Kósáné Kovács, Lasse Lehtinen, Marianne Mikko, Leopold Józef Rutowicz, Patrizia Toia
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Małgorzata Handzlik
Data złożenia	13.7.2006
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności