ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την ετήσια έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις δράσεις αντιντάμπινγκ, αντεπιδοτήσεων και μέτρων διασφάλισης των τρίτων χωρών κατά της Κοινότητας (2004)
13.7.2006 - (2006/2136(INI))
Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου
Εισηγήτρια: Cristiana Muscardini
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την ετήσια έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις δράσεις αντιντάμπινγκ, αντεπιδοτήσεων και μέτρων διασφάλισης των τρίτων χωρών κατά της Κοινότητας (2004)
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις δράσεις αντιντάμπινγκ, αντεπιδοτήσεων και μέτρων διασφάλισης των τρίτων χωρών κατά της Κοινότητας (2004) (COM(2005)0594),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Οκτωβρίου 2002 σχετικά με τη δέκατη ένατη ετήσια έκθεση της Επιτροπής στο Κοινοβούλιο για τις δραστηριότητες αντι-ντάμπινγκ και αντεπιδοτήσεων της Κοινότητας, γενική επισκόπηση της παρακολούθησης υποθέσεων αντι-ντάμπινγκ, αντεπιδοτήσεων και διασφάλισης τρίτων χωρών[1],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Δεκεμβρίου 1990 σχετικά με την πολιτική αντιντάμπινγκ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας[2] και της 25ης Οκτωβρίου 2001 σχετικά με το άνοιγμα και τη δημοκρατία στο διεθνές εμπόριο[3],
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της τέταρτης υπουργικής διάσκεψης του ΠΟΕ που πραγματοποιήθηκε στην Ντόχα (Κατάρ), στην παράγραφο 28 της οποίας ορίζεται η διαπραγμάτευση της μεταρρύθμισης της συμφωνίας για την εφαρμογή του άρθρου VI της ΓΣΔΕ του 1994, με στόχο την διασάφηση και βελτίωση των διατάξεων επί θεμάτων πειθαρχίας,
– έχοντας υπόψη την παράγραφο 30 της αυτής δήλωσης όπου υπογραμμίζεται η ανάγκη βελτίωσης και διασάφησης της συμφωνίας σχετικά με την επίλυση των διαφορών ,
– έχοντας υπόψη την υπουργική δήλωση της 18ης Δεκεμβρίου 2005 σχετικά με την αναπτυξιακή ατζέντα της Ντόχα και ειδικότερα τα σημεία 28 και 34 και το Παράρτημα Δ,
– έχοντας υπόψη την εικοστή τρίτη ετήσια έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τις δραστηριότητες της Κοινότητας στον τομέα του αντιντάμπινγκ, των αντεπιδοτήσεων και των μέτρων διασφάλισης (2004) (COM(2005)0360),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 και το άρθρο 112, παράγραφος 2, του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (A6‑0243/2006),
A. επισημαίνοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες του διεθνούς εμπορίου, ότι εξακολουθεί να είναι μία μεγάλη οικονομική δύναμη και ότι το 2004 ήταν ο πρώτος εξαγωγέας αγαθών σε παγκόσμιο επίπεδο,
Β. επισημαίνοντας ότι οι εξελίξεις στον τομέα του διεθνούς εμπορίου καθιστούν την πρόσβαση στις εξωτερικές αγορές το ίδιο σημαντική με την προάσπιση των αγορών μας από παράνομες εμπορικές πρακτικές,
Γ. επισημαίνοντας ότι η ελευθέρωση του εμπορίου και ο αυξανόμενος όγκος των συναλλαγών αναπτύσσουν τον διεθνή ανταγωνισμό, αλλά αυξάνουν και τον κίνδυνο οι εξαγωγές μιας ορισμένης χώρας να υπόκεινται σε δράσεις εμπορικής άμυνας, με παρεπόμενες αρνητικές επιπτώσεις στην διεθνή ανταγωνιστικότητα των κοινοτικών επιχειρήσεων,
Δ. επισημαίνοντας ότι, με την "Ατζέντα της Λισαβόνας" που αναθεωρήθηκε πρόσφατα, η Κοινότητα έθεσε τον στόχο να καταστήσει ισχυρότερη την ευρωπαϊκή οικονομία, βελτιώνοντας, μεταξύ άλλων, την ανταγωνιστικότητα της Κοινότητας στο επίπεδο της παγκόσμιας οικονομίας,
Ε. αναγνωρίζοντας ότι η ανταγωνιστικότητα της Κοινότητας συνδέεται στενά με τη δημιουργία ενός παγκόσμιου εμπορικού συστήματος το οποίο να είναι όσο το δυνατόν πιο ανοιχτό και δίκαιο,
ΣΤ. επισημαίνοντας ότι η ανταγωνιστικότητα της κοινοτικής οικονομίας δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω της επιβολής δασμολογικών και άλλων φραγμών που δεν βασίζονται στους κανόνες του ΠΟΕ, τόσο εντός όσο και εκτός της ίδιας της Κοινότητας,
Ζ. αναγνωρίζοντας ότι η Κοινότητα θεωρείται γενικώς ως "μετριοπαθής" χρήστης των μέσων εμπορικής άμυνας και έχει, ως εκ τούτου, κάθε συμφέρον οι διεθνείς της εταίροι να αναπτύξουν νομοθεσία και πρακτικές οι οποίες να συμφωνούν όσο γίνεται περισσότερο με τους κανόνες του ΠΟΕ,
1. εκφράζει την ανησυχία του για την αφύσικη αύξηση των περιπτώσεων εμπορικής άμυνας, τόσο από τους "παραδοσιακούς" χρήστες των μέτρων αυτών, όσο και από άλλα κράτη μέλη του ΠΟΕ που ανεπτύχθησαν πρόσφατα· εκτιμά ότι σε πολλές από τις περιπτώσεις αυτές, οι κανόνες και η νομολογία του ΠΟΕ έχουν εν μέρει ή πλήρως αγνοηθεί, προκαλώντας αδικαιολόγητη ζημία στην κοινοτική βιομηχανία·
2. καλεί τους εμπορικούς εταίρους της Κοινότητας να σέβονται περισσότερο το πνεύμα και το γράμμα των ισχυουσών συμφωνιών και της νομολογίας του ΠΟΕ επί θεμάτων εμπορικής άμυνας, αποφεύγοντας κάθε μορφή προστατευτισμού· ζητεί ιδιαίτερα οι έρευνες αντιντάμπινγκ, αντεπιδοτήσεων και μέτρων διασφάλισης να διεξάγονται με διαφανή και αμερόληπτο τρόπο·
3. εκφράζει την ικανοποίησή του για την συνδρομή που προσέφερε η Επιτροπή στα κράτη μέλη και την ευρωπαϊκή βιομηχανία στις περιπτώσεις εμπορικής άμυνας που ηγέρθησαν από τρίτες χώρες· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί συνεχώς τις δράσεις που αναλαμβάνουν τρίτες χώρες προκειμένου να διασφαλίζει ότι είναι ορθές και δίκαιες·
4. ενθαρρύνει την Επιτροπή να παρεμβαίνει, από κοινού με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, για την άμυνα της κοινοτικής βιομηχανίας, όποτε διαπιστώνεται ότι δεν τηρούνται οι κανόνες του διεθνούς εμπορίου·
5. εκφράζει την άποψη ότι πολλές από τις διαφορές που δημιουργούνται εξ αιτίας της εφαρμογής μέτρων εμπορικής άμυνας μπορούν να επιλύονται φιλικά με αμοιβαία ικανοποίηση των ενδιαφερόμενων μερών· εκτιμά πάντως ότι είναι απαραίτητο, σε περίπτωση που δεν καταστεί δυνατόν να βρεθεί συμβιβαστική λύση εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, η Επιτροπή να μην διστάζει να προσφεύγει στο όργανο επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ, προκειμένου να επιλυθεί η διαφορά·
6. εκφράζει την ικανοποίησή του για την επιτυχία που σημείωσε το σύστημα επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ, που επέτρεψε τη συνεπέστερη εφαρμογή των πολυμερών κανόνων του διεθνούς εμπορίου, προσδίδοντας έτσι στο σύστημα μεγαλύτερη ασφάλεια και εγκυρότητα·
7. καλεί ωστόσο την Επιτροπή να προωθήσει δράση με σκοπό να καταστεί αμεσότερη και αποτελεσματικότερη η εφαρμογή των αποφάσεων του οργάνου επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ, να αποφεύγεται η αδικαιολόγητη χρησιμοποίηση παρελκυστικών τακτικών και να καθίσταται ασφαλέστερη η εφαρμογή του διεθνούς εμπορικού δικαίου·
8. ζητεί από την Επιτροπή να συνεχίσει αποφασιστικά τις διαπραγματεύσεις στα πλαίσια του ΠΟΕ που αποσκοπούν να καταστεί αποτελεσματικότερη και λιγότερο αυθαίρετη η εφαρμογή μέτρων εμπορικής άμυνας από άλλα μέλη του ΠΟΕ, με ιδιαίτερη αναφορά στα εξής θέματα:
α) εφαρμογή αυστηρότερων κανόνων κατά τις πενταετείς επανεξετάσεις ώστε τα μέτρα αντιντάμπινγκ και αντεπιδοτήσεων να παρατείνονται μόνον κατ'εξαίρεσιν·
β) απλοποίηση των διαδικασιών αντιντάμπινγκ και μείωση του κόστους τους για τις επιχειρήσεις που συνεργάζονται με την αρχή που διενεργεί την έρευνα·
γ) ανάλυση του δημόσιου συμφέροντος και των επιπτώσεων των εν λόγω μέτρων ανάλογη με αυτήν που διενεργείται στην Κοινότητα·
δ) μεγαλύτερη διαφάνεια των ερευνών ώστε να αποφεύγονται οι καταχρηστικές πρακτικές και να εξασφαλίζονται τα δικαιώματα άμυνας των ενδιαφερομένων μερών·
ε) περιορισμός των μέτρων στο απολύτως απαραίτητο προκειμένου να τεθεί τέρμα στο επιζήμιο ντάμπινγκ·
στ) σύσταση ad hoc διαιτητικής ομάδας –αποτελούμενης από ειδικούς εμπειρογνώμονες– στην οποία θα παραπέμπονται οι αποφάσεις για την έναρξη έρευνας αντι-ντάμπινγκ, η οποία θα μπορεί, σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων, να περατώνει άμεσα την έρευνα· η ad hoc ομάδα θα πρέπει να έχει σαφείς κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τη σχετική με το υπό εξέταση θέμα εμπειρογνωμοσύνη των μελών της·
9. εκφράζει τη λύπη του διότι, παρά τις δυσλειτουργίες που παρατηρήθηκαν κατά την εφαρμογή των μέτρων διασφάλισης, το σχετικό θέμα δεν περιελήφθη στην ατζέντα της Ντόχα·
10. ζητεί συνεπώς να προωθήσει η Επιτροπή, στο πλαίσιο του ΠΟΕ μία αναθεώρηση εις βάθος των κανόνων που διέπουν την επιβολή μέτρων διασφάλισης, ώστε να μπορεί να αποφευχθεί η υπερβολική και αδικαιολόγητη χρήση των μέτρων αυτών·
11. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη σκοπιμότητα της ριζικής αναθεώρησης των κανόνων χρήσης μέτρων εμπορικής άμυνας (αντιντάμπινγκ, αντεπιδοτήσεις) υπό την αιγίδα του ΠΟΕ·
12. ζητεί από τα κράτη μέλη να διατηρήσουν μία "κοινοτική" προσέγγιση όσον αφορά τα θέματα αυτά, η οποία να μπορεί να οδηγήσει σε αρμονικότερη εφαρμογή των μέτρων αυτών στο κοινοτικό πλαίσιο και να μειωθεί ο αριθμός των δράσεων που αναλαμβάνονται εις βάρος της Κοινότητας, μέσω μιας διαρκούς πίεσης και ευαισθητοποίησης, τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο, προς τα μέλη του ΠΟΕ που επιδιώκουν να εφαρμόσουν μέτρα εμπορικής άμυνας· ωστόσο, η "κοινοτική" δράση δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για την υποστήριξη αθέμιτων εμπορικών πρακτικών από μεμονωμένα κράτη μέλη·
13. τονίζει ότι μόνο μέσω της υιοθέτησης μιας "κοινοτικής" προσέγγισης θα καταστεί δυνατή η αποτελεσματική προάσπιση των νομίμων συμφερόντων των μικρών και μεσαίων εξαγωγικών εταιριών της Ευρώπης οι οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες με προστατευτικές πρακτικές εκ μέρους των χωρών που πραγματοποιούν εισαγωγές·
14. συνιστά να αποφεύγει η Κοινότητα προτιμησιακή μεταχείριση εμπορικών εταίρων που δεν εφαρμόζουν τους κανόνες και τη νομολογία του ΠΟΕ, όποτε η συμπεριφορά αυτή αποβαίνει επιβλαβής για την κοινοτική βιομηχανία· καλεί, επίσης, την Επιτροπή να λαμβάνει υπόψη την αρχή της αμοιβαιότητας κατά τον χειρισμό υποθέσεων εμπορικής άμυνας στις οποίες εμπλέκονται οι εν λόγω εμπορικοί εταίροι·
15. υπογραμμίζει ότι, προκειμένου οι πολίτες να στηρίξουν τους νέους κανόνες του διεθνούς εμπορίου, οι κανόνες αυτοί πρέπει να εφαρμόζονται με διαφανή και συνεπή τρόπο, με βάση την αρχή του κράτους δικαίου, τόσο εντός όσο και εκτός της Κοινότητας·
16. τάσσεται υπέρ της προτιμησιακής μεταχείρισης των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών οι οποίες βρίσκονται στην αρχή της διαδικασίας εκβιομηχάνισής τους, ώστε να μπορούν αυτές να προστατεύσουν τις νεοσύστατες βιομηχανίες από τους κινδύνους του υπερβολικού εξωτερικού ανταγωνισμού, υπό την προϋπόθεση να είναι προσωρινή η παρέκκλιση από τις γενικές αρχές του ΠΟΕ και να αποβαίνει σε πραγματικό όφελος για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου·
17. ενθαρρύνει την εφαρμογή προγραμμάτων τεχνικής επιμόρφωσης επί θεμάτων δράσεων αντιντάμπινγκ και αντεπιδοτήσεων, για τις υποψήφιες και τις αναπτυσσόμενες χώρες που το ζητούν· καλεί, επίσης, την Επιτροπή να παράσχει βοήθεια και υποστήριξη σε αναπτυσσόμενες χώρες οι οποίες εφαρμόζουν σύστημα εμπορικής άμυνας συμβατό με τους κανόνες του ΠΟΕ·
18. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα συγκαταλέγεται μεταξύ των βασικών παραγόντων του διεθνούς και παγκόσμιου εμπορίου και εξακολουθεί να είναι μεγάλη οικονομική δύναμη. Το 2004, τα ευρωπαϊκά προϊόντα αντιπροσώπευαν το 18 % του παγκόσμιου εμπορίου εμπορευμάτων. Το 2004, η Κοινότητα ήταν ο πρώτος εξαγωγέας εμπορευμάτων και ο δεύτερος εισαγωγέας, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η εξέλιξη του διεθνούς εμπορίου καθιστά το ζήτημα της πρόσβασης στις ξένες αγορές εξίσου σημαντικό με το ζήτημα της προστασίας των αγορών από τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, στις οποίες περιλαμβάνονται οι απομιμήσεις και η εισαγωγή εμπορευμάτων που δεν πληρούν τις ποιοτικές προδιαγραφές της ΕΕ. Η ελευθέρωση των συναλλαγών και ο αυξανόμενος όγκος τους ενισχύουν τον διεθνή ανταγωνισμό, αυξάνοντας όμως ταυτόχρονα τον κίνδυνο της εφαρμογής μέτρων εμπορικής άμυνας στις εξαγωγές κάποιας χώρας (αντιντάμπινγκ, αντεπιδοτήσεις ή μέτρα διασφάλισης).
Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δεν αντιτίθεται ασφαλώς στον έλεγχο των εξαγωγών της από τις κυβερνήσεις άλλων χωρών μελών του ΠΟΕ. Εκτιμά, ωστόσο, ότι πρέπει να διασφαλίζεται η διεξαγωγή των ερευνών αυτών σύμφωνα με τους ισχύοντες διεθνείς κανόνες ώστε να μην πρόκειται για προστατευτικά μέτρα που στόχο έχουν να περιορίσουν με αντικανονικό τρόπο την πρόσβαση των ευρωπαϊκών προϊόντων στις συγκεκριμένες αγορές.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει κάθε χρόνο μια έκθεση με την οποία ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τα μέτρα εμπορικής άμυνας τα οποία λαμβάνουν οι τρίτες χώρες κατά της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Η έκθεση για το έτος 2004 δίδει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την ευκαιρία να διατυπώσει τη θέση του σχετικά με τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στόχος της έκθεσης είναι να αναλύσει, μέσω της εξέτασης ορισμένων ιδιαίτερα χαρακτηριστικών περιπτώσεων, τις δυσκολίες που συναντά η ευρωπαϊκή βιομηχανία κατά τις έρευνες αυτές, τις λύσεις που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προστασία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και τις δυνατότητες εξέλιξης αυτής της σχετικά πρόσφατης πτυχής της κοινοτικής εμπορικής πολιτικής.
Γενική θεώρηση
Ο αριθμός των περιπτώσεων επιβολής μέτρων εμπορικής άμυνας (κατά κύριο λόγο, αλλά όχι αποκλειστικά, αντιντάμπινγκ) σημειώνει σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια. Στους "παραδοσιακούς" χρήστες αυτών των μέτρων, όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και η Αυστραλία, έχουν προστεθεί πλέον νέες αναδυόμενες χώρες, όπως η Ινδία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική.
Όσον αφορά τις αναπτυγμένες χώρες (και ειδικά τις Ηνωμένες Πολιτείες, εφόσον από εκεί μόνο προέρχεται άνω του 25 % των μέτρων κατά της Κοινότητας), τα κυριότερα προβλήματα οφείλονται στη μονομερή εφαρμογή των εν λόγω μέτρων με υπερβολική έμφαση στο γράμμα του νόμου χωρίς να δίδεται, ορισμένες φορές, ιδιαίτερη προσοχή στους κανόνες και στη νομολογία του ΠΟΕ. Σε ορισμένες χώρες, η πρακτική που ακολουθεί η αρμόδια για την έρευνα αρχή οδηγεί σχεδόν αυτομάτως στην έναρξη έρευνας αντιντάμπινγκ, ενώ δεν ευνοεί την ανάκληση τελείως αναχρονιστικών μέτρων.
Στην έκθεσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξηγεί πάντως ότι ορισμένες "αναδυόμενες" χώρες εφαρμόζουν αντισταθμιστικούς δασμούς όχι για να εμποδίσουν τις παράνομες εμπορικές πρακτικές, αλλά για να εξασφαλίσουν σε ορισμένους τομείς της βιομηχανίας τους "πρόσθετη" προστασία από τα προϊόντα που προέρχονται από το εξωτερικό. Σε πολλές περιπτώσεις, οι προδιαγραφές έρευνας δεν είναι διόλου υψηλές και, σε κάθε περίπτωση, δημιουργούν ερωτηματικά ως προς την πλήρη συμμόρφωσή τους με τους κανόνες του ΠΟΕ.
Ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις
Ηνωμένες Πολιτείες, η περίπτωση του "μηδενισμού" (Ds 294)
"Μηδενισμός" καλείται η μέθοδος υπολογισμού του περιθωρίου ντάμπινγκ που προκύπτει από τον σταθμισμένο μέσο όρο των διαφόρων περιθωρίων συγκρίνοντας την κανονική μέση τιμή και τις διάφορες τιμές εξαγωγής που καταγράφονται για τις συγκεκριμένες συναλλαγές. Η μέθοδος αυτή προσφέρει μεγαλύτερο περιθώριο ντάμπινγκ.
Το 2001, μετά από συνεδρίαση ειδικής ομάδας κατά των κοινοτικών μέτρων αντιντάμπινγκ για τα βαμβακερά σεντόνια ινδικής προέλευσης, ο ΠΟΕ κήρυξε αθέμιτη την πρακτική του μηδενισμού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να αρνούνται αυτό το αποτέλεσμα, υποστηρίζοντας ότι η εν λόγω απόφαση αφορά μόνο τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η αρνητική στάση των Ηνωμένων Πολιτειών κατέστησε αναπόφευκτη την περαιτέρω, περιττή, προσφυγή στον ΠΟΕ, η οποία θα είχε αποφευχθεί εάν οι Ηνωμένες πολιτείες είχαν αποδεχθεί την απόφαση του ΠΟΕ.
Οι υποθέσεις αντιντάμπινγκ στην Ινδία
Η Ινδική Ένωση έχει αποκτήσει, εδώ και αρκετά χρόνια, προνομιακή θέση μεταξύ των χρηστών των εργαλείων εμπορικής άμυνας. Στα τέλη του 2004, η Ινδία εφήρμοζε 36 μέτρα αντιντάμπινγκ κατά της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Οι ινδικές υποθέσεις παρουσιάζουν συχνά "αδυναμίες" όσον αφορά τον προσδιορισμό της ζημίας και της αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της βλάβης που προκαλείται στην εθνική βιομηχανία και των εξαγωγών που προέρχονται από το εξωτερικό.
Σε πολλές από αυτές τις υποθέσεις, η εφαρμογή μέτρων αντιντάμπινγκ οδήγησε στον αποκλεισμό κάθε μορφής ανταγωνισμού από την ινδική αγορά, γεγονός που είχε σοβαρές συνέπειες για τη βιομηχανία μας, αλλά και για την ινδική οικονομία, η οποία πληρώνει ακριβό τίμημα για το συγκαλυμμένο κλείσιμο των αγορών της από την άποψη της ανταγωνιστικότητας και της αποδοτικότητας.
Οι γεωργικές υποθέσεις στη Νότιο Αμερική και στην Αυστραλία.
Πολλά μέλη του ΠΟΕ αμφισβητούν τις επιδοτήσεις που παρέχει η κοινή γεωργική πολιτική ("ΚΓΠ") στους γεωργούς της ΕΕ. Συνεπώς, δεν αποτελεί έκπληξη η αύξηση του αριθμού των ερευνών που ξεκινούν τρίτες χώρες κατά των ευρωπαϊκών γεωργικών προϊόντων τα τελευταία χρόνια.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θέτει υπό συζήτηση το γεγονός ότι οι ευρωπαίοι καλλιεργητές μπορούν να λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής ("ΚΓΠ"). Αυτό δεν δίνει, ωστόσο, το δικαίωμα στα άλλα κράτη μέλη του ΠΟΕ να εφαρμόζουν μέτρα εμπορικής άμυνας κατά παράβαση των ισχυουσών συμφωνιών.
Στην προκειμένη περίπτωση, η βοήθεια που παρέχεται στους ευρωπαίους ελαιοπαραγωγούς προκειμένου να διατηρήσουν σε συγκεκριμένο επίπεδο τα εισοδήματά τους δεν είναι παρά μία "ασήμαντη" συνιστώσα της τελικής τιμής του ελαιόλαδου, η οποία επηρεάζει ελάχιστα την τιμή του εξαγόμενου τελικού προϊόντος. Συνεπώς, το συμπέρασμα ότι η επιδότηση που παρέχεται στους γεωργούς μεταφέρεται ακέραια στον μεταποιητή δεν στέκει από οικονομικής άποψης και ευνοεί την εφαρμογή υπερβολικών αντισταθμιστικών δασμών.
Εξάλλου, σε πολλές από τις υποθέσεις που αναλύονται στην έκθεση, η διαπιστωθείσα ζημία είναι κάτι περισσότερο από δυνητική, καθώς οι προσπάθειες επικεντρώνονται στο "κλείσιμο" της αγοράς για τις εξαγωγές από το εξωτερικό, προκειμένου να ευνοηθεί μια βιομηχανία που δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη εσωτερική ζήτηση, τόσο σε επίπεδο ποιότητας όσο και σε επίπεδο ποσότητας.
Η "εκτεταμένη" χρήση των μέτρων διασφάλισης.
Τα μέτρα διασφάλισης συνιστούν "ισχυρό" και ταυτόχρονα ιδιαίτερα εύχρηστο εργαλείο. Ουσιαστικά, σε αντίθεση με τις δράσεις αντιντάμπινγκ και αντεπιδοτήσεων, τα μέτρα διασφάλισης δεν υποχρεώνουν την αρμόδια για την έρευνα αρχή να αποδείξει την ύπαρξη "αθέμιτης" συμπεριφοράς.
Η συμφωνία του ΠΟΕ για τα μέτρα διασφάλισης προβλέπει επίσημα και ουσιώδη κριτήρια πολύ πιο αυστηρά σε σύγκριση με το αντιντάμπινγκ και διευκρινίζει ότι τα μέτρα διασφάλισης πρέπει να θεωρούνται ως "ακραία" και κατ’ εξαίρεση λύση.
Πολλές χώρες θεωρούν τα μέτρα διασφάλισης ως τον πλέον πρακτικό και γρήγορο τρόπο για να περιορίσουν την πρόσβαση προερχόμενων από το εξωτερικό προϊόντων στην αγορά τους.
Τα μέτρα διασφάλισης έχουν χρησιμοποιηθεί και από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την προστασία της αγοράς τους από τα ξένα προϊόντα. Πρέπει να επισημανθεί ότι πολλά αμερικανικά μέτρα διασφάλισης (και ιδίως το μέτρο διασφάλισης για τον χάλυβα) είχαν εμφανώς προστατευτικό στόχο. Ουσιαστικά, οι λύσεις που δόθηκαν δεν στόχευαν στην αποκατάσταση της προκληθείσας από τις εισαγωγές ζημίας, αλλά στο κλείσιμο της αγοράς, και τούτο χωρίς να ληφθούν υπόψη οι πραγματικές αιτίες των δυσκολιών που αντιμετώπιζε η αμερικανική βιομηχανία.
Πολλά από αυτά τα μέτρα είναι συνεπώς αυθαίρετα, καθώς δεν σέβονται τις ελάχιστες απαιτήσεις της συμφωνίας για τα μέτρα διασφάλισης καθώς και τη νομολογία του ΠΟΕ.
Ηνωμένες Πολιτείες – Η "παγίδα" του αντιντάμπινγκ.
Είναι πολύ εύκολο να εμπλακεί κανείς σε έρευνα αντιντάμπινγκ (ή αντεπιδοτήσεων)· η περάτωση, όμως, της έρευνας δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση.
Βάσει των συμφωνιών του ΠΟΕ, όσοι αιτούνται την έναρξη έρευνας πρέπει να παρέχουν κάποια πρώτα, τουλάχιστον, στοιχεία από τα οποία να αποδεικνύεται η ύπαρξη ντάμπινγκ και η ζημία την οποία αυτό προκάλεσε στους εθνικούς παραγωγούς. Συνεπώς, η αρμόδια για την έρευνα αρχή είναι αυτή που αποφασίζει αν οι πληροφορίες του αιτούντος είναι επαρκείς για να ξεκινήσει η έρευνα. Το όριο αποδοχής των καταγγελιών είναι όμως ιδιαίτερα χαμηλό και επιτρέπει την έναρξη ερευνών που δεν διαθέτουν τις βασικές προϋποθέσεις που έχουν ορισθεί από τον ΠΟΕ.
Αφού ξεκινήσει, η έρευνα αντιντάμπινγκ ακολουθεί την πορεία της. Ο παραγωγός οφείλει να αποδείξει ότι οι εξαγωγές του δεν ευνοούνται από το ντάμπινγκ. Αυτή η διαδικασία έχει υψηλό κόστος, τόσο από την άποψη του χαμένου χρόνου όσο και από την άποψη των συναφών δαπανών. Συνεπώς, σκόπιμο θα ήταν να αποφεύγονται αυτές οι αδικαιολόγητες καταβολές, θεσπίζοντας την απαίτηση, σε περίπτωση οριστικής καταδίκης από την πλευρά του ΠΟΕ, να επιστρέφει η ερευνητική αρχή τουλάχιστον ένα μέρος των δαπανών της.
Μια άλλη αρνητική πτυχή της αμερικανικής πρακτικής αφορά τις διαδικασίες επανεξέτασης ενόψει της λήξης ισχύος των μέτρων, τις επονομαζόμενες "sunset reviews", γνωστές στην Ευρώπη ως "expiry reviews". Πρόκειται για πενταετείς επανελέγχους των μέτρων αντιντάμπινγκ ή των αντεπιδοτήσεων που προβλέπονται από τις συμφωνίες του ΠΟΕ. Στο πλαίσιο αυτών των επανελέγχων, η αρμόδια για την έρευνα αρχή οφείλει να αποδείξει ότι το ντάμπινγκ και η ζημία που διαπιστώθηκαν στο πλαίσιο της αρχικής έρευνας συνεχίζονται ακόμη. Από τα επίσημα στοιχεία φαίνεται να προκύπτει ότι, κατά κανόνα, τα μέτρα αυτά λήγουν μετά από πέντε χρόνια και ότι παρατείνονται σε σπάνιες περιπτώσεις. Στην πραγματικότητα, παρατείνεται πάνω από το 60 % των αμερικανικών μέτρων, ενώ μόνο το 20-25 % των ευρωπαϊκών μέτρων.
Μελλοντικές προοπτικές
Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις αρμοδιότητές της στον τομέα του διεθνούς εμπορίου, θα πρέπει να διατηρήσει, και μάλιστα να ενισχύσει, την εμπορική της άμυνα. Αυτός είναι στην πραγματικότητα ο μόνος τρόπος για να αποφύγει τη συχνά καταχρηστική εφαρμογή των συναφών κανόνων του ΠΟΕ.
Η εν λόγω ενίσχυση της εμπορικής άμυνας της ΕΕ θα επιτευχθεί μόνο μέσω στενότερης συνεργασίας με τα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις που υποβάλλονται σε έρευνες τρίτων χωρών, καθώς και μέσω της συστηματικής προσφυγής στο όργανο επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ όταν, σε περίπτωση σοβαρής παραβίασης των διεθνών κανόνων, δεν καθίσταται δυνατή η επίλυση της διαφοράς μέσω της διπλωματικής οδού.
Ως προς αυτό επισημαίνονται οι προσπάθειες της Επιτροπής στο πλαίσιο του προγράμματος της Ντόχα. Όσον αφορά την επίλυση των διαφορών, η Επιτροπή προτείνει να καταστεί το σύστημα περισσότερο προβλέψιμο και διαφανές. Στο θέμα της επίλυσης των διαφορών, θα ήταν ευχής έργο να μπορούν να εφαρμόζονται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά οι αποφάσεις του ΠΟΕ, καθώς και να αποφεύγονται, στο μέτρο του δυνατού, οι αναβλητικές τακτικές.
Όσον αφορά τη συμφωνία αντιντάμπινγκ, προτάθηκαν ορισμένες σημαντικές βελτιώσεις, που στηρίζονται κυρίως στην πρακτική που εφαρμόζεται ήδη στις κοινοτικές έρευνες.
Μεταξύ των πλέον σημαντικών προτάσεων, σημειώνουμε τις ακόλουθες:
1) εφαρμογή αυστηρότερων κανόνων στους πενταετείς επανελέγχους, ώστε η παράταση των μέτρων αντιντάμπινγκ να αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα.
2) απλοποίηση των διαδικασιών αντιντάμπινγκ και μείωση του κόστους τους για τις επιχειρήσεις που συνεργάζονται με την αρμόδια για την έρευνα αρχή.
3) ανάλυση του δημόσιου συμφέροντος και του αντίκτυπου των συναφών μέτρων παρόμοια με την ανάλυση που εκπονείται εντός της Κοινότητας (και είναι γνωστή με την ονομασία "κοινοτικού συμφέροντος").
4) βελτίωση της διαφάνειας των ερευνών προκειμένου να αποτρέπονται οι καταχρηστικές πρακτικές και να διασφαλίζονται τα δικαιώματα άμυνας των ενδιαφερόμενων μερών.
5) γενικευμένη εφαρμογή του κανόνα του "χαμηλότερου δασμού", δηλαδή του περιορισμού των μέτρων στα απολύτως αναγκαία για τον τερματισμό του ντάμπινγκ.
6) διαπραγμάτευση του ορισμού της μεθόδου του μηδενισμού.
7) σύσταση ειδικής ομάδας διαιτησίας στην οποία θα παραπέμπονται οι αποφάσεις περί έναρξης έρευνας αντιντάμπινγκ. Η εν λόγω ομάδα θα αξιολογεί εάν ισχύουν οι ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτεί η συμφωνία του ΠΟΕ και θα μπορεί, σε περίπτωση παραβίασης, να περατώνει αμέσως την έρευνα.
Προκαλεί, συνεπώς, έκπληξη το γεγονός ότι, παρά τις σοβαρές, ορισμένες φορές, δυσλειτουργίες που συναντώνται κατά την εφαρμογή των μέτρων διασφάλισης, δεν προβλέπεται τίποτε σχετικά με το θέμα αυτό στο πρόγραμμα της Ντόχα· θα πρέπει να αποδοκιμαστεί το γεγονός αυτό και να καταβληθεί προσπάθεια για την επανεγγραφή του ζητήματος αυτού στην ημερήσια διάταξη.
Συμπέρασμα
Τα μέτρα εμπορικής άμυνας συνιστούν, στην παγκόσμια εμπορική σκηνή, την εξαίρεση στον κανόνα του ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των χωρών που έχουν προσυπογράψει τους κανόνες του ΠΟΕ.
Η εφαρμογή ομοιόμορφων και σαφών κανόνων σε θέματα εμπορικής άμυνας δεν μπορεί παρά να ευνοήσει την ελευθέρωση των αγορών. Εξάλλου, τα εμφανώς παράνομα μέτρα εμπορικής άμυνας παρεμποδίζουν εκ των πραγμάτων το εμπόριο, και πρέπει να καταργηθούν προκειμένου να βελτιωθεί η ομαλή λειτουργία του συστήματος του ΠΟΕ.
Συνεπώς, αυτό που προέχει δεν είναι η απαγόρευση αυτών των εργαλείων, αλλά η σωστή και νόμιμη εφαρμογή τους. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να υιοθετηθούν σαφείς διεθνείς προδιαγραφές και να δοθεί η δυνατότητα στον ΠΟΕ να αναλαμβάνει δράση γρήγορα και αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση όλων των πιθανών καταχρήσεων.
Κύριος στόχος είναι βεβαίως να αποφευχθούν οι εμμένουσες παραβιάσεις των κανόνων του διεθνούς εμπορίου και η συστηματική άρνηση αποδοχής των αποφάσεων των διαιτητικών δικαστηρίων του ΠΟΕ. Σε περιπτώσεις επιβεβαιωμένης παραβίασης των διεθνών κανόνων, η οποία ζημιώνει σοβαρά την ευρωπαϊκή οικονομία, η Κοινότητα θα πρέπει να παρεμβαίνει αποφασιστικά και να αποφεύγει να ευνοεί εμπορικούς εταίρους που δεν τηρούν τους κανόνες του ΠΟΕ.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
|
Τίτλος |
Ετήσια έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις δράσεις αντιντάμπινγκ, αντεπιδοτήσεων και μέτρων διασφάλισης των τρίτων χωρών κατά της Κοινότητας (2004) | |||||||||
|
Αριθ. διαδικασίας |
||||||||||
|
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας |
INTA | |||||||||
|
Γνωμοδοτική(ές) επιτροπή(ες) |
|
|
|
|
| |||||
|
Αποφάσισε να μη γνωμοδοτήσει |
|
|
|
|
| |||||
|
Ενισχυμένη συνεργασία |
|
|
|
|
| |||||
|
Εισηγητής(ές) |
Cristiana Muscardini |
| ||||||||
|
Εισηγητής(ές) που αντικαταστάθηκε(καν) |
|
| ||||||||
|
Εξέταση στην επιτροπή |
29.5.2006 |
|
|
|
| |||||
|
Ημερομηνία έγκρισης |
12.7.2006 | |||||||||
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+ : - : 0 : |
24 1 2 | ||||||||
|
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Francisco Assis, Jean-Pierre Audy, Enrique Barón Crespo, Daniel Caspary, Françoise Castex, Giulietto Chiesa, Christofer Fjellner, Béla Glattfelder, Jacky Henin, Syed Kamall, Sajjad Karim, Alain Lipietz, Helmuth Markov, Javier Moreno Sánchez, Γεώργιος Παπαστάμκος, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Bogusław Rogalski, Peter Šťastný, Robert Sturdy, Gianluca Susta, Johan Van Hecke, Zbigniew Zaleski | |||||||||
|
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία |
Margrietus van den Berg, Eugenijus Maldeikis, Antolín Sánchez Presedo, Mauro Zani | |||||||||
|
Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 178, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία |
Anne Ferreira | |||||||||
|
Ημερομηνία κατάθεσης |
13.7.2006 |
| ||||||||
|
Παρατηρήσεις (πληροφορίες που διατίθενται σε μία μόνον γλώσσα) |
|
| ||||||||