ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τα μέσα ενημέρωσης και την ανάπτυξη

31.8.2006 - (2006/2080 (INI))

Επιτροπή Ανάπτυξης
Εισηγητής: Μανώλης Μαυρομμάτης

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τα μέσα ενημέρωσης και την ανάπτυξη

(2006/2080 (INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη τους αναπτυξιακούς στόχους της Χιλιετίας (ΑΣΧ) που εγκρίθηκαν στις 18 Σεπτεμβρίου 2000 στη σύνοδο κορυφής της Χιλιετίας του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη,

–   έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης εις βάρος των γυναικών (CEDAW), που υπεγράφη στις 18 Δεκεμβρίου 1979,

–   έχοντας υπόψη τη δήλωση του Γιοχάνεσμπουργκ για την αειφόρο ανάπτυξη, που εγκρίθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2002 από την Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής για την αειφόρο ανάπτυξη,

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα σχετικά με τα αποτελέσματα της ειδικής συνόδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στις 5-9 Ιουνίου 2000 με θέμα «Γυναίκες του 2000: Ισότητα, ανάπτυξη και ειρήνη για τον εικοστό πρώτο αιώνα», που εγκρίθηκε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ στις 12 Οκτωβρίου 2000 στις Βρυξέλλες[1],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των ηλικιωμένων στις χώρες ΑΚΕ, που εγκρίθηκε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ την 1η Νοεμβρίου 2001 στις Βρυξέλλες[2],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948, το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών του 1950, το άρθρο 13 της Αμερικανικής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που εγκρίθηκε το 1969 και το άρθρο 9 του Αφρικανικού Χάρτη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών του 1981,

–   έχοντας υπόψη τη συμφωνία εταιρικής σχέσης μεταξύ των μελών της ομάδας των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, αφενός, και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφετέρου, που υπογράφηκε στο Κοτονού του Μπενίν στις 23 Ιουνίου 2000[3] και ετέθη σε ισχύ την 1η Απριλίου 2003, ιδίως δε το άρθρο 43 που αφορά τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνίας και την κοινωνία της πληροφορίας,

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ της 21ης Απριλίου 2005 σχετικά με την πρόοδο που σημειώθηκε σε ό,τι αφορά την επίτευξη γενικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και ισότητας μεταξύ των φύλων στις χώρες ΑΚΕ στο πλαίσιο των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ)[4],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Ιουνίου 2001 σχετικά με τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνίας (ΤΠΕ) και τις αναπτυσσόμενες χώρες[5],

–   έχοντας υπόψη τη «Δήλωση αρχών της Γενεύης» και το «Σχέδιο Δράσης» της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφορίας (ΠΔΚΚΠ), που εγκρίθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2003,

–   έχοντας υπόψη τη «Διακήρυξη του Ντακάρ» σχετικά με την προαγωγή του πολιτισμού και των πολιτιστικών βιομηχανιών των χωρών ΑΚΕ, που υπεγράφη από τους υπουργούς Πολιτισμού των κρατών ΑΚΕ στις 20 Ιουνίου 2003,

–   έχοντας υπόψη την «Δέσμευση της Τύνιδας» της ΠΔΚΚΠ που εγκρίθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2005,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A6‑0264/2006),

A. εκτιμώντας ότι ο κύριος ρόλος των μέσων ενημέρωσης είναι η διάδοση της πληροφορίας, διαδικασία μέσω της οποίας τα μέσα ενημέρωσης εξασφαλίζουν στους πολίτες την αποτελεσματική ροή ειδήσεων, πολιτικών και δραστηριοτήτων των κυβερνήσεων,

Β.  εκτιμώντας ότι τα μέσα ενημέρωσης αποτελούν το σημαντικότερο όχημα για τη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων,

Γ.  εκτιμώντας ότι τα μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά τη διαμόρφωση συνειδήσεων και τον καταμερισμό των πληροφοριών,

Δ.  εκτιμώντας ότι τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη μιας χώρας, δεδομένου ότι η ποιότητα ζωής των ανθρώπων επηρεάζεται από τις ΤΠΕ· ότι τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να επηρεάσουν θετικά τη νοοτροπία, τον πολιτισμό και τον κοινωνικοπολιτικό μηχανισμό και ότι η διαμόρφωση ατομικής και πολιτικής συνείδησης των πολιτών μπορεί να οδηγήσει σε μια αντιπροσωπευτικότερη κυβέρνηση,

Ε.  εκτιμώντας ότι η βελτίωση των ροής των πληροφοριών και των υπηρεσιών επικοινωνίας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εξάλειψη της φτώχειας και ότι η ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην πληροφόρηση και στην ελευθεροτυπία, αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα το οποίο επιτρέπει στους πολίτες να απαιτούν το δικαίωμα στην υγεία, σε ένα καθαρό περιβάλλον και στην αποτελεσματική υλοποίηση στρατηγικών για τη μείωση της φτώχειας,

ΣΤ. εκτιμώντας ότι η διακοπή της πληροφόρησης ή οι ακατάλληλες στρατηγικές επικοινωνίας εκ μέρους κυβερνήσεων ή διακυβερνητικών οργανισμών μπορούν να οδηγήσουν σε δυσπιστία, παρερμηνεία και παραπληροφόρηση,

Ζ.  εκτιμώντας ότι το 2005 σκοτώθηκαν 63 δημοσιογράφοι και ότι το 2006 βρήκαν, έως σήμερα, τον θάνατο 27 δημοσιογράφοι και 12 βοηθοί Τύπου, ενώ 135 παραμένουν κρατούμενοι, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία επαγγελματικών οργανώσεων,

Η. εκτιμώντας ότι το ραδιόφωνο και η τηλεόραση αποτελούν σημαντικά εργαλεία πληροφόρησης τα οποία είναι πολύ πιο διαδεδομένα στις αναπτυσσόμενες χώρες σε σύγκριση με το τηλέφωνο ή το Διαδίκτυο και πολύ πιο αποτελεσματικά από τις εφημερίδες,

Θ. εκτιμώντας ότι το ραδιόφωνο στις αγροτικές περιοχές αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο για τη γεωργική επέκταση και την αγροτική ανάπτυξη,

Ι.   εκτιμώντας ότι μια καλά ενημερωμένη και ανεξάρτητη κοινωνία των πολιτών (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ)), επαγγελματικές ενώσεις, ανεξάρτητα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ερευνητικά ιδρύματα, κλπ.) μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανατροπή του φαύλου κύκλου της βίας και της διαφθοράς ενθαρρύνοντας τον ανοιχτό διάλογο και απαιτώντας πιο υπεύθυνη διακυβέρνηση,

ΙΑ. εκτιμώντας ότι η ελευθεροτυπία αποτελεί καίρια προϋπόθεση για την ανάπτυξη και τη διατήρηση κυβερνήσεων που διαπνέονται από διαφάνεια και ακεραιότητα, τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο με κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη και σταθερότητα,

ΙΒ. εκτιμώντας ότι περισσότερες από 20 χώρες της Αφρικής διαθέτουν μία μόνον εφημερίδα (τη στιγμή που το 2004 τα 25 κράτη μέλη διέθεταν 1 456 ημερήσιες εφημερίδες), γεγονός το οποίο δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου του υψηλού ποσοστού αναλφαβητισμού,

ΙΓ. εκτιμώντας ότι στις περιοχές όπου ο αναλφαβητισμός είναι ιδιαίτερα εκτεταμένος, το ραδιόφωνο αποτελεί την πλέον κατάλληλη τεχνολογία επικοινωνίας, διότι είναι διαθέσιμο στην πλειονότητα των κατοίκων, και ιδιαίτερα στις αγροτικές κοινότητες που στερούνται πολιτικών δικαιωμάτων, στις γυναίκες και στους νέους,

ΙΔ. εκτιμώντας ότι λιγότερο από το 30% των μεταδιδόμενων τηλεοπτικών προγραμμάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες αποτελούν ίδιες παραγωγές και τα επίπεδα επένδυσης στον τομέα της τηλεοπτικής επικοινωνίας είναι ιδιαίτερα χαμηλό,

ΙΕ. εκτιμώντας ότι ο κινηματογράφος έχει καταγράψει εξαιρετικά υψηλές επιδόσεις στους θεατές των αναπτυσσόμενων χωρών τα τελευταία χρόνια,

ΙΣΤ. εκτιμώντας ότι οι ΤΠΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ποικιλοτρόπως για την ενίσχυση της εκπαίδευσης στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς και ως τρόπος διαφυγής από την απομόνωση (ιδιαίτερα χάρη στις δορυφορικές συνδέσεις), ενώ οι πιο παραδοσιακές ΤΠΕ (ραδιόφωνο και τηλεόραση) μπορούν να διεκδικήσουν πολλές επιτυχίες στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση με ανταγωνιστικό κόστος,

ΙΖ. εκτιμώντας ότι η μηχανοργάνωση έχει βελτιώσει ουσιαστικά το έργο των δημοσιογράφων και η δικτύωση των υπολογιστών μεταξύ διαφορετικών υπηρεσιακών τομέων έχει εξοικονομήσει σημαντικό χρόνο· ότι οι συνδέσεις μέσω Διαδικτύου διευκολύνει επίσης το έργο των δημοσιογράφων, επιτρέποντάς τους να αντλούν από περισσότερες πηγές και συμπληρωματικές πληροφορίες καθώς και να δημοσιογραφούν από τον τόπο των γεγονότων,

1.  αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο των μέσων ενημέρωσης στην κυβερνητική διαφάνεια, στην απόδοση ευθυνών και στον δημόσιο έλεγχο όσων λαμβάνουν αποφάσεις και βρίσκονται στην εξουσία, αναδεικνύοντας αδυναμίες πολιτικής, κακοδιοίκηση εκ μέρους δημόσιων υπαλλήλων, διαφθορά στο δικαστικό σώμα και σκάνδαλα στον τομέα των επιχειρήσεων·

2.  καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη, τις υπό ένταξη χώρες καθώς και τις χώρες ΑΚΕ να συνδέσουν τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτικών επιχειρήσεων, και ιδίως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με την επίτευξη των αναπτυξιακών τους στόχων·

3.  θεωρεί ότι είναι σημαντικό να βελτιωθεί περαιτέρω ο διάλογος και η διαβούλευση μεταξύ τοπικών μη κυβερνητικών φορέων και εθνικών αρχών στις αναπτυσσόμενες χώρες σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, προκειμένου να ενισχυθούν οι ικανότητες, η απόδοση ευθυνών και η διαφάνεια των δημόσιων θεσμικών οργάνων και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα με την εφαρμογή αρχών σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και χρηστής διακυβέρνησης και την καταπολέμηση της διαφθοράς·

4.  επιβεβαιώνει τη σημασία της διασφάλισης μιας περισσότερο συστηματικής ενσωμάτωσης της ελευθερίας έκφρασης και επικοινωνίας στο πλαίσιο των στρατηγικών και των χρηματοδοτικών πολιτικών της αναπτυξιακής ατζέντας·

5.  υπογραμμίζει τον σημαίνοντα ρόλο των μέσων ενημέρωσης στην καλλιέργεια του σεβασμού προς την πολιτιστική ποικιλότητα καθώς και στην προώθηση της εθνικής και διεθνούς πολιτιστικής ανάπτυξης·

6.  επιμένει ότι ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης δεν περιορίζεται μόνο στα συμβατικά πρότυπα, αλλά ότι τα εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης και τα ανεπίσημα δίκτυα επικοινωνίας θα πρέπει επίσης να ενισχυθούν και να συμπεριλαμβάνονται σε κάθε πρόγραμμα ανάπτυξης των υποδομών·

7.  καλεί την Επιτροπή να δώσει ακόμα περισσότερη έμφαση και στήριξη σε προγράμματα στον τομέα των μέσων ενημέρωσης τα οποία θα συμβάλουν:

– στη βελτίωση της πρόσβασης στην πληροφόρηση για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, όπως οι γυναίκες, οι νέοι, οι μειονότητες, οι εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της χώρας και τα άτομα με αναπηρία,

– στην ανάπτυξη πλουραλιστικών μέσων ενημέρωσης,

– στην εκπαίδευση δημοσιογράφων των έντυπων και ραδιοφωνικών μέσων,

– στην εκπαίδευση δημοσιογράφων στις αναπτυσσόμενες χώρες με τη συνεργασία οργανισμών του ΟΗΕ, όπως της UNICEF και της UNESCO, καθώς και διεθνών οργανώσεων δημοσιογράφων, όπως της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων και του BBC World Service Trust,

– στην ανάπτυξη εκστρατειών πληροφόρησης του κοινού προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση πολύ συγκεκριμένων τμημάτων της κοινής γνώμης,

– στην αύξηση της αποτελεσματικότητας της ανθρωπιστικής βοήθειας·

8.  θεωρεί ότι τα χρηματοδοτικά προγράμματα που έχουν ως αποστολή την ανάπτυξη και την προώθησή της θα πρέπει να περιλαμβάνουν μια περισσότερο συστηματική ενσωμάτωση των ανεξάρτητων από το κράτος μέσων ενημέρωσης·

9.  ζητεί την αποτελεσματική πρόσβαση των γυναικών στα μέσα ενημέρωσης, προκειμένου αυξηθεί η συμμετοχή τους στην παραγωγή και να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη·

10. υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι να θεωρηθούν οι νέοι ως η κεντρική συνιστώσα στη διευκόλυνση και την οργάνωση των χαρακτηριστικών της πληροφόρησης και της επικοινωνίας στις αναπτυσσόμενες χώρες·

11. χαιρετίζει και υποστηρίζει γεγονότα όπως:

– οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Ανάπτυξης, που διοργανώνει η Επιτροπή, ως μέσο για την περαιτέρω ευαισθητοποίηση του κοινού και την αυξημένη προβολή για την καλύτερη χρήση της αναπτυξιακής βοήθειας,

– η Παγκόσμια Διάσκεψη Επικοινωνίας για την Ανάπτυξη, που διοργανώνει η Παγκόσμια Τράπεζα και θα διεξαχθεί στη Ρώμη από τις 25 έως τις 27 Οκτωβρίου 2006,

– το Βραβείο Lorenzo Natali, με το οποίο η Επιτροπή υποστηρίζει δημοσιογράφους των έντυπων μέσων οι οποίοι βίωσαν πολλαπλές εις βάρος τους διακρίσεις κατά την κάλυψη γεγονότων σχετικών με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία στον αναπτυσσόμενο κόσμο,

– οι ενημερωτικές επισκέψεις, σε συνεργασία με το γραφείο του εκπροσώπου της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Javier Solana, δημοσιογράφων σε περιοχές όπου υπάρχουν αποστολές στα πλαίσια της ΚΕΠΠΑ (Δυτικά Βαλκάνια, Ουκρανία, Μολδαβία κτλ) καθώς και επισκέψεις δημοσιογράφων για παρατήρηση εκλογών (για παράδειγμα στο Κονγκό)·

12. τάσσεται υπέρ οιασδήποτε κυβερνητικής πολιτικής η οποία στηρίζει το εμπορικό και κοινοτικό ραδιόφωνο καθώς και το ραδιόφωνο στις αγροτικές περιοχές ως δημόσια υπηρεσία, δεδομένου ότι θεωρείται σε ευρεία κλίμακα το καταλληλότερο και το πλέον οικονομικό μέσο για την προώθηση της πληροφορίας και της επικοινωνίας με σκοπό την ανάπτυξη·

13. απευθύνει έκκληση στην Επιτροπή, σε περιπτώσεις καταστάσεων σύγκρουσης, να εστιάζει περισσότερο την προσοχή της και να παρέχει την αμεσότερη δυνατή οικονομική ενίσχυση στα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης·

14. υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν τα μέσα ενημέρωσης, όπως το BBC World Service Trust για τη χρήση επικοινωνιών για την ανάπτυξη, στην εκπαίδευση των πολιτών των αναπτυσσόμενων χωρών, και συγκεκριμένα από την άποψη της υγειονομικής περίθαλψης (σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, ελονοσία, κλπ.), της απασχόλησης, της γεωργίας, του εμπορίου και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας·

15. κατανοεί το πρόβλημα της «προσωποποίησης» των ειδήσεων, που δύναται να οδηγήσει στη χειραγώγηση του κοινού τόσο των αναπτυσσόμενων χωρών όσο και της Δύσης, και ενθαρρύνει τους οργανισμούς που παρέχουν κατάρτιση σε δημοσιογράφους να προσδώσουν ιδιαίτερη σημασία στην καθιέρωση ενός ελάχιστου μισθού για τους εργαζόμενους στα μέσα ενημέρωσης, προκειμένου να καταστούν λιγότερο ευάλωτοι στη διαφθορά·

16. αντιλαμβάνεται ότι τα ανεξάρτητα και επαγγελματικά μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην παροχή γνώσης και φωνής σε περιθωριοποιημένα άτομα, αναπτύσσοντας μια κουλτούρα άσκησης κριτικής που θα καταστήσει τους πολίτες λιγότερο διστακτικούς στην αμφισβήτηση των κυβερνητικών δράσεων·

17. υποστηρίζει τις ΜΚΟ και τα ιδρύματα που επενδύουν στην εκπαίδευση των δημοσιογράφων στις αναπτυσσόμενες χώρες και βελτιώνουν τις συνθήκες εργασίας των επαγγελματιών του τομέα των μέσων ενημέρωσης, ούτως ώστε αυτοί να έχουν μια πραγματική ευκαιρία να εργάζονται με ασφάλεια και ανεξαρτησία·

18. υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης των κοινωνικών και εκπαιδευτικών υποδομών με επενδύσεις σε καλύτερα σχολικά βιβλία και με τη χρηματοδότηση, στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης, προγραμμάτων που παρέχουν και εκπαιδευτικό περιεχόμενο·

19. ενθαρρύνει τον ρόλο των μέσων ενημέρωσης σε ειρηνευτικές διαδικασίες και περιόδους μετά από συγκρούσεις, συμβάλλοντας στην ενημέρωση του κοινού για τις ειρηνευτικές συμφωνίες και τις συνέπειές τους και διευκολύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη συμμετοχή του κοινού·

20. τονίζει τον καθοριστικό ρόλο των μέσων ενημέρωσης τόσο στην προώθηση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες όσο και στην ευαισθητοποίηση του κοινού των δυτικών κρατών και κατά προέκταση στη συμβολή του στην ανθρωπιστική βοήθεια·

21. καλεί τις κυβερνήσεις και τις δημόσιες αρχές σε ολόκληρο τον κόσμο να θέσουν τέρμα κατά κύριο λόγο στη νοοτροπία της ατιμωρησίας σε ό,τι αφορά τη βία κατά δημοσιογράφων, διεξάγοντας έρευνες, επιβάλλοντας κυρώσεις στα άτομα που ευθύνονται για επιθέσεις κατά επαγγελματιών του τομέα των μέσων ενημέρωσης και λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα προστασίας που επιτρέπουν στους δημοσιογράφους να συνεχίσουν να παρέχουν στους πολίτες βασικές γνώσεις και αντικειμενική πληροφόρηση, όπως απορρέουν από έναν ελεύθερο και ανεξάρτητο Τύπο·

22. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

• [1]  ΕΕ C 64 της 28.2.2001, σελ. 49.
• [2]  ΕΕ C 78 της 2.4.2002, σελ. 64.
• [3]  ΕΕ L 317 της 15.12.2000, Συμφωνία όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τη Συμφωνία για τροποποίηση της συμφωνίας εταιρικής σχέσης (ΕΕ L 209 της 11.8.2005, σελ. 27).
• [4]  Δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην ΕΕ.
• [5]  ΕΕ C 53 της 28.2.2002, σελ. 121.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Εισαγωγή

Αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ότι η διεύρυνση της πρόσβασης του κοινού στις εφημερίδες, στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, καθώς και οι τεχνολογίες πληροφόρησης και επικοινωνίας είναι θεμελιώδεις για την προαγωγή της δημοκρατίας και της ανάπτυξης και για την παροχή ενός δημοκρατικού διαύλου για τους μειονεκτούντες και τους φτωχούς.

Σε ολόκληρο τον κόσμο τα μέσα ενημέρωσης και οι τεχνολογίες επικοινωνίας άλλαξαν τη ζωή των ατόμων, των οργανισμών και, μάλιστα, ολόκληρων εθνών, μετασχηματίζοντας σε μεγάλο βαθμό τις τοπικές κοινωνίες: πολλές βέλτιστες πρακτικές αποδεικνύουν τη θετική επιρροή των μέσων ενημέρωσης στη νοοτροπία, τον πολιτισμό και τον κοινωνικοπολιτικό μηχανισμό.

Οι κυβερνήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών πρέπει να δημιουργήσουν ευνοϊκό περιβάλλον το οποίο θα προάγει την ελεύθερη ροή της πληροφόρησης και την ανάπτυξη του δικτύου επικοινωνίας για την προώθηση της ενίσχυσης των φτωχών και των μειονεκτούντων.

Ανάπτυξη και δικαίωμα στην έκφραση και στη γνώση

Η εγγύηση της ελευθερίας της έκφρασης και της πληροφόρησης αναγνωρίζεται ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα στο άρθρο 19 της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εγκρίθηκε από τον ΟΗΕ το 1948, στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, την Αμερικανική Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τον Αφρικανικό Χάρτη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών.

Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η ελευθερία του Τύπου και των άλλων μέσων ενημέρωσης να αναζητούν τρόπους ενίσχυσης της αλληλεπίδρασης μεταξύ της χρηστής διακυβέρνησης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αναπτυξιακών προγραμμάτων.

Η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης είναι απαραίτητη για τη σταθερότητα, τη χρηστή διακυβέρνηση και την οικονομική πρόοδο

Τα μέσα ενημέρωσης είναι επιφορτισμένα με το ειδικό καθήκον της ενημέρωσης του κοινού: μπορούν να ενισχύσουν την ελεύθερη ροή πληροφοριών και ιδεών προς άτομα και κοινότητες.

Η ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του Τύπου και των νόμων που διέπουν την πρόσβαση στην πληροφορία, αποτελεί κρίσιμο μέσο για την πάταξη της διαφθοράς η οποία έχει ολέθριες συνέπειες στην ανάπτυξη και την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η διαφθορά, που ορίζεται ευρέως ως «η κατάχρηση δημόσιας εξουσίας για ίδιον όφελος», επιτρέπει τη συνέχιση της ανεπάρκειας και στρεβλώνει τη δυνατότητα ανάπτυξης.

Σε μια διεφθαρμένη κοινωνία, ποτέ δεν μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως οι μέγιστοι πόροι που διατίθενται για δημόσιες υπηρεσίες και προγράμματα κατά της φτώχειας, διότι ένα ποσοστό χάνεται πάντα προς ίδιον όφελος. Τα υψηλά επίπεδα διαφθοράς, αφενός, μειώνουν την αποτελεσματικότητα των σχεδίων που χρηματοδοτούνται από ενισχύσεις και, αφετέρου, εξασθενούν τη δημόσια υποστήριξη της συνδρομής στις χώρες δωρητές.

Τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης προσφέρουν τη μεγαλύτερη πρόκληση για την πάταξη της διαφθοράς.

Ο ρόλος της διεθνούς κοινότητας

Ο ρόλος των μέσων μαζικής ενημέρωσης στην καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης αποτέλεσε αντικείμενο ολοένα και μεγαλύτερης συζήτησης και πειραματισμού στους κόλπους της διεθνούς κοινότητας.

Οι περισσότεροι δωρητές οικοδόμησαν την προσέγγισή τους σε εταιρικές σχέσεις με τη συμμετοχή πολλών φορέων από άλλους διμερείς και πολυμερείς οργανισμούς, υπουργεία, την κοινωνία των πολιτών, τον ιδιωτικό τομέα, τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η συντριπτική πλειοψηφία των δωρητών κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες τα τελευταία χρόνια για να αναγνωρισθεί η αξία και η σημαντική λειτουργία της ροής των μέσων ενημέρωσης στην ανάπτυξη, καθώς και για να κινητοποιήσει την παροχή υποστήριξης στις αναπτυσσόμενες χώρες επ’ αυτού του θέματος.

Οι διεθνείς οργανισμοί και οι κυβερνητικοί δωρητές συμφωνούν με την πρόταση να θεωρηθεί η συστηματικότερη ενσωμάτωση των μέσων ενημέρωσης, της ελευθερίας της έκφρασης και της επικοινωνίας στην αναπτυξιακή ατζέντα των χρηματοδοτικών πολιτικών και στρατηγικών ως εξαιρετικά μεγάλη ευκαιρία για μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.

Σε ένα λευκό βιβλίο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε ότι διακυβέρνηση «σημαίνει κανόνες, διαδικασίες και συμπεριφορές που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ασκούνται οι εξουσίες, ιδίως όσον αφορά την σαφήνεια, τη συμμετοχή, την ανάληψη ευθυνών, την αποτελεσματικότητα και τη συνεκτικότητα».

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά ότι η φτώχεια δεν πρέπει να ορίζεται απλά ως έλλειψη εσόδων και χρηματικών πόρων. Στον όρο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνονται η απώλεια των βασικών ικανοτήτων και η αδυναμία πρόσβασης στην παιδεία, την υγεία, τους φυσικούς πόρους, την απασχόληση, τη γη και το πιστωτικό σύστημα, τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή, τις υπηρεσίες και τις υποδομές (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2001).

Η συμβολή των μέσων ενημέρωσης στην επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας

Οι ΑΣΧ, που απορρέουν από τη Διακήρυξη της Χιλιετίας του ΟΗΕ, αποτελούν μια δέσμη επιδιώξεων και στόχων που θα πρέπει να επιτευχθούν έως το 2015, ούτως ώστε να υπάρξει ένας πιο ασφαλής κόσμος χωρίς φτώχεια.

Ο πρώτος στόχος της Διακήρυξης της Χιλιετίας είναι η μείωση κατά το ήμισυ του αριθμού των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες εξαιρετικής φτώχειας.

Μετά τον συνασπισμό της διεθνούς κοινότητας γύρω από τους ΑΣΧ και την εκπλήρωσή τους, διάφορες διασκέψεις και συναντήσεις επικέντρωσαν το ενδιαφέρον τους στο πώς θα δοθεί στα μέσα ενημέρωσης η δυνατότητα να διαδραματίσουν τον απαραίτητο ρόλο τους.

Τον Ιούνιο του 2003, η Διακήρυξη του Ντακάρ, που εγκρίθηκε από την UNESCO και υπεγράφη από τους υπουργούς Πολιτισμού των κρατών ΑΚΕ, θεώρησε ότι τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης και η χρηστή διακυβέρνηση αποτελούν κεντρικό άξονα των στρατηγικών για τη μείωση της φτώχειας.

Στην πρώτη φάση της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφορίας (ΠΔΚΚΠ) η οποία πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2003 στη Γενεύη (φάση της Γενεύης), καθιερώθηκε ένα κοινό όραμα για την κοινωνία της πληροφορίας, προκειμένου να προωθηθεί η καλύτερη και αρμονική ανάπτυξη προς την πραγματοποίηση αυτού του οράματος.

Το 2003, αρκετές οργανώσεις προάσπισης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης συναντήθηκαν στο Bellagio της Ιταλίας, προκειμένου να συζητήσουν τη σχέση μεταξύ της ελευθερίας του Τύπου και της εξάλειψης της φτώχειας.

Έναν χρόνο αργότερα, δωρητές και πολυμερείς οργανισμοί συναντήθηκαν και πάλι στο Bellagio στο πλαίσιο διάσκεψης σχετικά με την επικοινωνία και τους ΑΣΧ. Η δήλωση που εγκρίθηκε υπογράμμιζε ότι η γνώση, η επικοινωνία και η συμμετοχή είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση του ΑΣΧ που αφορά τη μείωση κατά το ήμισυ της εξαιρετικής φτώχειας και πείνας έως το 2015.

Εμπειρογνώμονες των μέσων ενημέρωσης και επαγγελματίες ΜΚΟ και διεθνών οργανισμών καθώς και κυβερνητικοί εκπρόσωποι συναντήθηκαν στην Ιορδανία, τον Οκτώβριο του 2005, προκειμένου το Παγκόσμιο Φόρουμ για την Ανάπτυξη των Μέσων Ενημέρωσης να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και της οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης.

Τέλος, η ανάληψη δέσμευσης της Τύνιδας, η οποία υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2005 κατά τη δεύτερη φάση (φάση της Τύνιδας) της ΠΔΚΚΠ, αναγνωρίζει τη σημαντική επίδραση των ΤΠΕ (Τεχνολογιών Πληροφόρησης και Επικοινωνίας) ως μέσο για την αειφόρο ανάπτυξη.

Στα τέλη του 2006, η Παγκόσμια Τράπεζα προγραμματίζει τη διεξαγωγή ενός συνεδρίου στην Ιταλία για την επικοινωνία και την ανάπτυξη.

Η άνιση κατανομή των μέσων ενημέρωσης μεταξύ των χωρών Βορρά και Νότου

Σύμφωνα με την UNESCO, όλες οι εκβιομηχανισμένες χώρες –που αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού– διαθέτουν, λίγο έως πολύ, τον ίδιο αριθμό εφημερίδων με τις αναπτυσσόμενες χώρες (4 400 έναντι 4 200).

Ο αριθμός των εφημερίδων κάθε αναπτυσσόμενης χώρας επιβεβαιώνει το σενάριο της πολύ μεγάλης ανισότητας: περισσότερες από 20 χώρες στην Αφρική διαθέτουν μία μόνο εφημερίδα, σε σύγκριση με τις 1 456 επί πληρωμή και δωρεάν ημερήσιες εφημερίδες όλων των ευρωπαϊκών κρατών μελών και των υπό ένταξη κρατών (Παγκόσμια Ένωση Εφημερίδων, 2004)

Στη Λατινική Αμερική υπάρχουν χώρες, όπως η Βραζιλία, το Μεξικό και η Αργεντινή, που μόνες τους έχουν πολύ περισσότερες ημερήσιες εφημερίδες από ό,τι η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Ιταλία μαζί.

Στην Ασία, η Ινδία έχει 1 334 ημερήσιες εφημερίδες και η Τουρκία με 457 τίτλους έχει περισσότερες εφημερίδες από ό,τι ολόκληρη η Αφρική.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε τον ρόλο του έντυπου Τύπου (σχολικά βιβλία, εγχειρίδια, οδηγοί, κλπ.) ιδιαίτερα στις περιοχές του κόσμου όπου δεν διαθέτουν ηλεκτρισμό και η χρήση του Διαδικτύου εξακολουθεί να είναι μακρινό όνειρο.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου τα ποσοστά αναλφαβητισμού είναι πολύ υψηλά, το ραδιόφωνο αποτελεί πολύ κοινό μέσο ενημέρωσης και επικοινωνίας.

Υπάρχουν σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ραδιοφωνικοί δέκτες σε ολόκληρο τον κόσμο, που αντιστοιχεί σε έναν δέκτη ανά δύο άτομα. Σήμερα στην Αφρική το 20% των κατοίκων διαθέτει τουλάχιστον ραδιόφωνο· στις αραβικές χώρες και την Ασία το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε σχεδόν 28%· στη Λατινική Αμερική υπερβαίνει το 40%.

Το δημοτικό ραδιόφωνο έχει επιτύχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην παροχή χρήσιμων πληροφοριών στους φτωχούς και στην επίδειξη τρόπων με τους οποίους οι κοινότητες μπορούν να οικειοποιηθούν τις τεχνολογίες για τους δικούς τους σκοπούς.

Παρότι το ραδιόφωνο εξακολουθεί να αποτελεί το δημοφιλέστερο μέσο μαζικής ενημέρωσης, η τηλεόραση είναι εκείνη που αναπτύχθηκε ταχύτερα: η πρώτη μετάδοση πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1936 και στα τέλη της δεκαετίας του 1970 περισσότερες από 100 χώρες διέθεταν τουλάχιστον έναν τηλεοπτικό σταθμό.

Σήμερα, ο αριθμός των τηλεοράσεων κυμαίνεται από 6 συσκευές ανά εκατό κατοίκους στην υποσαχάρια Αφρική, και φτάνει έως τις 17 στις αραβικές χώρες και τις 26-27 στην Ασία και τη Λατινική Αμερική.

Συνολικά, όμως, η Ασία, η Αφρική, η Ωκεανία και η Λατινική Αμερική διαθέτουν λιγότερο από το 20% των συσκευών τηλεόρασης στον κόσμο.

Τελευταίος αλλά εξίσου σημαντικός είναι ο κινηματογράφος, ένας εντελώς διαφορετικός τομέας, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια το κοινό στις αναπτυσσόμενες χώρες έχει αυξηθεί σημαντικά.

Η Ασία καταγράφει τον μεγαλύτερο αριθμό προσέλευσης, δεδομένου ότι η μεγαλύτερη παραγωγή ταινιών παρατηρείται ιδιαίτερα στην Ινδία.

Ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης στις διεθνείς συγκρούσεις

Τα μέσα ενημέρωσης αποτελούν αποφασιστικό παράγοντα σε ειρηνευτικές διαδικασίες και περιόδους μετά από συγκρούσεις. Η φτώχεια και η σύγκρουση συνυπάρχουν σε έναν φαύλο κύκλο· η φτώχεια μπορεί να οδηγήσει σε βίαιες συγκρούσεις, που ανέκαθεν οδηγούν σε φτώχεια, καταστρέφοντας τα οικονομικά και κοινωνικά δίκτυα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που αφαιρεί ζωές.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία επαγγελματικών οργανώσεων, τα τελευταία δύο χρόνια αποτέλεσαν τη χειρότερη περίοδο από την άποψη του αριθμού θανάτων που σημειώθηκαν μεταξύ δημοσιογράφων και εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης, καθώς έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 70 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στα φτωχότερα και λιγότερο ανεπτυγμένα έθνη είναι εντονότερη η περιστολή της ενημέρωσης και των απόψεων. Στις χώρες αυτές, χιλιάδες δημοσιογράφοι διώκονται, δολοφονούνται, κακοποιούνται, συλλαμβάνονται και φυλακίζονται, συχνά επειδή δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να αμφισβητούν το δικαίωμα των κυβερνήσεών τους να θέτουν την πληροφόρηση υπό ομηρία τους και να στερούν από τους συμπολίτες τους το δικαίωμα του ανοιχτού διαλόγου και του πλουραλισμού των απόψεων.

Είναι επιτακτική η ανάγκη τα μέσα ενημέρωσης και οι επαγγελματικές οργανώσεις να ενθαρρύνουν την ακριβή, επαγγελματική και δεοντολογική έκθεση των γεγονότων από τα μέσα ενημέρωσης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη θέσπιση προαιρετικών κωδίκων συμπεριφοράς, την παροχή κατάρτισης σε δημοσιογράφους και την ανάπτυξη μηχανισμών αυτορρύθμισης.

Μέσα μαζικής ενημέρωσης και ΤΠΕ για τη βέλτιστη διαχείριση της παροχής υπηρεσιών

Σήμερα, περισσότερες από 80 αναπτυσσόμενες χώρες μαστίζονται από χρόνιες ελλείψεις τροφίμων και περίπου 854 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε καθεστώς πείνας, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για τη Διατροφή και τη Γεωργία (FAO) (Περιφερειακή Διάσκεψη FAO, Ρίγα – Ιούνιος 2006).

Έως το 2025, ο παγκόσμιος πληθυσμός ενδέχεται να υπερβεί τα οκτώ δισεκατομμύρια και οι ανάγκες σε τρόφιμα στις αναπτυσσόμενες χώρες ενδέχεται να διπλασιαστούν. Η πρόκληση της διασφάλισης της ασφάλειας τροφίμων στις αναπτυσσόμενες χώρες απαιτεί νέες τεχνολογίες, δεξιότητες, πρακτικές και τρόπους συνεργασίας.

Οι υποδομές, η γεωργία και η ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα μπορούν να συνεργαστούν με τα μέσα ενημέρωσης ώστε να επιτύχουν ανάπτυξη υπέρ των φτωχών στις αγροτικές περιοχές.

Οι πολίτες χρειάζονται κατάλληλη πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης και τις ΤΠΕ· ιδιαίτερα οι περιθωριοποιημένες ομάδες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ειδικούς περιορισμούς στην πρόσβαση και τη χρήση τους για τις δικές τους ειδικές ανάγκες.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, τα μέσα ενημέρωσης και οι ΤΠΕ απέδειξαν ότι μπορούν να επιφέρουν κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη, την καλύτερη εκπαίδευση, την απασχόληση, τη γεωργία και το εμπόριο καθώς και τον εμπλουτισμό του τοπικού πολιτισμού.

Η υγειονομική περίθαλψη αποτελεί έναν από τους πλέον υποσχόμενους τομείς για την καταπολέμηση της φτώχειας μέσω των μέσων ενημέρωσης και των τεχνολογιών: μπορούν να εφαρμοστούν εύκολα ώστε να επιτύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα στην υγεία και να διευκολύνουν την εξ αποστάσεως σύσκεψη, διάγνωση και θεραπεία στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η έρευνα υποδεικνύει ότι η αύξηση της γεωργικής παραγωγικότητας ωφελεί τους φτωχούς και τους ακτήμονες προσφέροντας καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης. Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των φτωχών ζει σε αγροτικές περιοχές και προσπορίζεται τα προς το ζην άμεσα ή έμμεσα από τη γεωργία, η υποστήριξη της γεωργίας αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για την αγροτική ανάπτυξη.

Τα μέσα ενημέρωσης και οι τεχνολογίες πληροφόρησης μπορούν να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες στους αγρότες όσον αφορά τη φροντίδα των σοδειών και τη ζωοτεχνία, τα λιπάσματα και τις πρώτες ύλες, τον μετριασμό της ξηρασίας, τον βιολογικό έλεγχο, την άρδευση, την πρόγνωση καιρού, την προέλευση των σπόρων και τις τιμές της αγοράς.

Η εκπαίδευση είναι κεντρικής σημασίας για την επιτυχή διατήρηση της ανάπτυξης και η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παροχή περισσότερων ευκαιριών εκπαίδευσης.

Η κατάρτιση των δημοσιογράφων είναι παγκόσμιο κοινωνικό θέμα: τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από τη διασφάλιση της αξίας των ανθρώπων εκείνων οι οποίοι δημιουργούν και χρησιμοποιούν τα εργαλεία των μέσων ενημέρωσης και της επικοινωνίας.

Η διάσταση του φύλου και τα μέσα ενημέρωσης για την ανάπτυξη

Στην πλειοψηφία τους οι γυναίκες στις αναπτυσσόμενες χώρες εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης και τις τεχνολογίες επικοινωνίας και πιθανότατα είναι λιγότερο μορφωμένες ή εγγράμματες από τους άντρες.

Επιπλέον, προσδοκάται ότι οι γυναίκες είναι σε μικρότερο βαθμό ικανές να πληρώνουν την πρόσβαση σε μέσα ενημέρωσης και τεχνολογίες πληροφόρησης, είτε λόγω απόλυτης έλλειψης κονδυλίων είτε διότι δεν έχουν τον έλεγχο των οικιακών δαπανών. Περιορισμοί στον χρόνο των γυναικών ή στην κυκλοφορία τους εκτός σπιτιού μπορούν, επίσης, να μειώσουν τη δυνατότητά τους για πρόσβαση στις τεχνολογίες.

Η συνειδητοποίηση του φύλου είναι σημαντική κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση.

Όλο και περισσότερες γυναίκες συμμετέχουν στο εργατικό δυναμικό επιχειρήσεων, ενώ αυξάνεται και ο ρόλος τους ως ιδιοκτητών επιχειρήσεων. Για όλες τις μικρές επιχειρήσεις, είναι καίριας σημασίας η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, στην πληροφόρηση για την αγορά και στην κατάρτιση: τα μέσα ενημέρωσης και οι ΤΠΕ μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών.

Η πρόσβαση στην πληροφόρηση και η ελευθερία της έκφρασης είναι ουσιαστικής σημασίας για την προώθηση και την προστασία του δικαιώματος στην αναπαραγωγική και σεξουαλική υγεία και σε ένα βιώσιμο περιβάλλον μέσω αποτελεσματικών στρατηγικών.

Νέοι και μέσα ενημέρωσης

Οι νέοι αποτελούν ενδεχομένως το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και ειδικότερα οι νέες γυναίκες ενδέχεται να διαθέτουν υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης και μόρφωσης από τις μεγαλύτερες γενιές. Ακόμη και αν προέρχονται από απομακρυσμένες περιοχές, οι νέοι ενδέχεται να έχουν εκτεθεί στον δυτικό πολιτισμό μέσω του βίντεο και του κινηματογράφου. Είναι περισσότερο πιθανόν να μπορούν σε κάποιο βαθμό να επικοινωνούν σε διαφορετικές γλώσσες και να είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με τα μέσα ενημέρωσης και τις ΤΠΕ.

Διευκόλυνση της πρόσβασης περιθωριοποιημένων ομάδων και ατόμων με αναπηρία στα μέσα ενημέρωσης και τις τεχνολογίες επικοινωνίας

Σχεδόν το 80 τοις εκατό από τα 500 εκατ. άτομα που αντιμετωπίζουν αναπηρίες σε ολόκληρο τον κόσμο ζει σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Καταβάλλονται προσπάθειες για να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στα μέσα ενημέρωσης και τις ΤΠΕ. Μια τέτοια προσπάθεια αφορά την ανάπτυξη προσαρμόσιμης τεχνολογίας, η οποία αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για τη χρήση τεχνολογίας υπολογιστών από πολλά άτομα με αναπηρία.

Συμπεράσματα

Η ελευθεροτυπία δεν είναι πολύτιμη μόνο για τη δημοκρατία, αλλά αποτελεί ουσιώδη και θεμελιώδη διαδικασία για την ανθρώπινη ανάπτυξη.

Ειδικότερα, η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία της πληροφόρησης είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη και την προάσπιση της εξάλειψης της φτώχειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η ενθάρρυνση του διαρκούς διαλόγου και της εταιρικής σχέσης σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, καθώς και η ανάπτυξη κοινής ατζέντας είναι σημαντική για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την αναπτυξιακή διαδικασία και την καταπολέμηση της φτώχειας.

Η επικοινωνία για τις μεθοδολογίες ανάπτυξης, σε συνδυασμό με τεχνολογικές καινοτομίες, μπορεί να βοηθήσει τις αγροτικές και τις μειονεκτούσες κοινότητες να αποκτήσουν πρόσβαση στη γνώση και την πληροφόρηση που χρειάζονται για να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους.

Οι δυνατότητες πληροφόρησης ως στρατηγική πηγή ανάπτυξης θα πρέπει να εντάσσονται παγίως στη διαδικασία του αναπτυξιακού σχεδιασμού.

Η ελεύθερη ροή των πληροφοριών ενισχύει την υποχρέωση λογοδοσίας και τη διαφάνεια, εμποδίζει τη διαφθορά και αυξάνει την ικανότητα των ομάδων των κοινοτήτων να συμμετέχουν στη χάραξη πολιτικής.

Τα μέσα ενημέρωσης αποτελούν απαραίτητο μέσο για την πρόληψη βίαιων συγκρούσεων, καθώς δημιουργούν μια πλατφόρμα μη βίαιης συζήτησης και επίλυσης ζητημάτων. Δίνοντας φωνή στα άτομα και τις ομάδες, τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης και απελπισίας που προηγείται συχνά της βίας.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (13.7.2006)

προς την Επιτροπή Ανάπτυξης

σχετικά με τα μέσα ενημέρωσης και την ανάπτυξη
(2006/2080(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Karin Resetarits

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας καλεί την Επιτροπή Ανάπτυξης, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.   επιβεβαιώνει τη σημασία της διασφάλισης μιας περισσότερο συστηματικής ενσωμάτωσης της ελευθερίας έκφρασης και επικοινωνίας στο πλαίσιο των στρατηγικών και των χρηματοδοτικών πολιτικών της αναπτυξιακής ατζέντας·

2.   θεωρεί ότι τα χρηματοδοτικά προγράμματα που έχουν ως αποστολή την ανάπτυξη και την προώθησή της θα πρέπει να περιλαμβάνουν μια περισσότερο συστηματική ενσωμάτωση των ανεξάρτητων από το κράτος μέσων ενημέρωσης·

3.   υπογραμμίζει τον σημαίνοντα ρόλο των μέσων ενημέρωσης στην καλλιέργεια του σεβασμού προς την πολιτιστική ποικιλότητα καθώς και στην προώθηση της εθνικής και διεθνούς πολιτιστικής ανάπτυξης·

4.   θεωρεί τα μέσα ενημέρωσης ως εξέχοντα παράγοντα στην ταχεία εξάπλωση των πληροφοριών που σχετίζονται με νέα επιστημονικά επιτεύγματα και τεχνολογίες, οι οποίες προωθούν και εντείνουν την ανάπτυξη·

5.   επιμένει ότι ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης δεν περιορίζεται μόνο στα συμβατικά πρότυπα, αλλά ότι τα εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης και τα ανεπίσημα δίκτυα επικοινωνίας θα πρέπει επίσης να ενισχυθούν και να συμπεριλαμβάνονται σε κάθε πρόγραμμα ανάπτυξης των υποδομών·

6.   υπογραμμίζει ότι η ανάπτυξη θα πρέπει να σημαίνει κοινωνική και βιώσιμη ανάπτυξη, στο πλαίσιο της οποίας οι κοινωνικές και οι περιβαλλοντικές αξίες χαίρουν του ιδίου σεβασμού·

7.   υποστηρίζει τις ΜΚΟ και τα ιδρύματα που επενδύουν στην εκπαίδευση των δημοσιογράφων στις αναπτυσσόμενες χώρες και βελτιώνουν τις συνθήκες εργασίας των επαγγελματιών του τομέα των μέσων ενημέρωσης, ούτως ώστε αυτοί να έχουν μια πραγματική ευκαιρία να εργάζονται με ασφάλεια και ανεξαρτησία·

8.   υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης των κοινωνικών και εκπαιδευτικών υποδομών με επενδύσεις σε καλύτερα σχολικά βιβλία και με τη χρηματοδότηση, στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης, προγραμμάτων που παρέχουν και εκπαιδευτικό περιεχόμενο·

9.   υπογραμμίζει ότι το εκπαιδευτικό περιεχόμενο θα πρέπει να εστιάζεται στην ευαισθητοποίηση του κοινού όσον αφορά τη σημασία και τη δύναμη των ελεύθερων μέσων ενημέρωσης στη διαδικασία οικοδόμησης μιας δημοκρατικής κοινωνίας·

10. ζητεί να συμπεριληφθούν στο παγκόσμιο αναπτυξιακό πρόγραμμα στοιχεία όπως η ελευθερία έκφρασης, η ελευθερία του Τύπου, η συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και η προστασία των ευάλωτων ομάδων·

11. καλεί τις κυβερνήσεις και τις δημόσιες αρχές σε ολόκληρο τον κόσμο να σταματήσουν ιδίως τη νοοτροπία της ατιμωρησίας όσον αφορά τη βία κατά δημοσιογράφων, διεξάγοντας έρευνες, τιμωρώντας τα άτομα που ευθύνονται για επιθέσεις κατά επαγγελματιών του τομέα των μέσων ενημέρωσης και λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα προστασίας που επιτρέπουν στους δημοσιογράφους να συνεχίσουν να παρέχουν στους πολίτες τις ουσιώδεις γνώσεις και αμερόληπτες πληροφορίες που απορρέουν από έναν ελεύθερο και ανεξάρτητο Τύπο.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος	Τα μέσα ενημέρωσης και η ανάπτυξη
Αριθμός διαδικασίας	2006/2080(INI)
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας	DEVE
Γνωμοδότηση της   Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	CULT 6.4.2006
Ενισχυμένη συνεργασία - Ημερομηνία αναγγελίας στην ολομέλεια
Συντάκτης(κτρια) γνωμοδότησης   Ημερομηνία ορισμού	Karin Resetarits 20.3.2006
Συντάκτης(κτρια) γνωμοδότησης που αντικαταστάθηκε/καν
Εξέταση στην επιτροπή	20.6.2006
Ημερομηνία έγκρισης	13.7.2006
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: -: 0:		26 0 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Maria Badia I Cutchet, Ivo Belet, Guy Bono, Marie-Hélène Descamps, Jolanta Dičkutė, Věra Flasarová, Hanna Foltyn-Kubicka, Milan Gaľa, Claire Gibault, Vasco Graça Moura, Lissy Gröner, Luis Herrero-Tejedor, Ruth Hieronymi, Μανώλης Μαυρομμάτης, Marianne Mikko, Ljudmila Novak, Doris Pack, Zdzisław Zbigniew Podkański, Christa Prets, Pál Schmitt, Νικόλαος Σηφουνάκης, Hannu Takkula, Helga Trüpel, Henri Weber, Thomas Wise, Tomáš Zatloukal
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Erna Hennicot-Schoepges, Nina Škottová
Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 178, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία
Παρατηρήσεις (πληροφορίες που διατίθενται σε μία μόνον γλώσσα)	Ήταν παρόντες 2 αναπληρωτές μέλη του PPE, αλλά επιτράπηκε μόνο σε ένα να συμμετάσχει στην ψηφοφορία, ώστε να μην υπάρξει υπέρβαση της επιτρεπόμενης ποσόστωσης μελών με δικαίωμα ψήφου.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος

Τα μέσα ενημέρωσης και η ανάπτυξη

Αριθ. διαδικασίας

2006/2080(INI)

Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας Ημερομηνία αναγγελίας στην ολομέλεια της έγκρισης εκπόνησης

DEVE 6.4.2006

Γνωμοδοτική(ές) επιτροπή(ες) Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια

CULT 6.4.2006

FEMM 6.4.2006

Αποφάσισε να μη γνωμοδοτήσει   Ημερομηνία της απόφασης

FEMM 21.3.2006

Ενισχυμένη συνεργασία   Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια

Εισηγητής(ές)   Ημερομηνία ορισμού

Μανώλης Μαυρομμάτης 21.2.2006

Εισηγητής(ές) που αντικαταστάθηκε(καν)

Εξέταση στην επιτροπή

30.5.2006

10.7.2006

Ημερομηνία έγκρισης

28.8.2006

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+ - 0

25 0 0

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Margrete Auken, Alessandro Battilocchio, Thierry Cornillet, Nirj Deva, Alexandra Dobolyi, Michael Gahler, Filip Andrzej Kaczmarek, Ģirts Valdis Kristovskis, Miguel Angel Martínez Martínez, Luisa Morgantini, Horst Posdorf, Pierre Schapira, Frithjof Schmidt, Jürgen Schröder, Feleknas Uca

Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία

John Bowis, Milan Gaľa, Ana Maria Gomes, Alain Hutchinson, Jan Jerzy Kułakowski, Bernard Lehideux, Μανώλης Μαυρομμάτης, Miloslav Ransdorf, Anders Wijkman, Zbigniew Zaleski

Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 178, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία

Ημερομηνία κατάθεσης

31.8.2006

Παρατηρήσεις (πληροφορίες που διατίθενται σε μία μόνον γλώσσα)