SPRAWOZDANIE w sprawie kobiet w polityce międzynarodowej

17.10.2006 - (2006/2057 (INI))

Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia
Sprawozdawca: Ana Maria Gomes

Procedura : 2006/2057(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A6-0362/2006
Teksty złożone :
A6-0362/2006
Teksty przyjęte :

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie kobiet w polityce międzynarodowej

(2006/2057 (INI))

Parlament Europejski,

–   wyrażając poparcie dla wartości określonych w art. 2, art. 3 ust. 2, art. 13, art. 137 ust. 1 lit. i) oraz art. 141 Traktatu WE,

–   uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej ogłoszoną w roku 2000[1], a w szczególności jej art. 23, w którym stwierdzono, że „należy zapewnić równość mężczyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach, w tym w sprawach zatrudnienia, pracy i wynagrodzenia. Zasada równości nie stanowi przeszkody w utrzymywaniu lub przyjmowaniu środków zapewniających specyficzne korzyści dla osób płci niedostatecznie reprezentowanej”,

–   uwzględniając Europejską konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r.[2],

–   uwzględniając zalecenia Rady Europy, a w szczególności jej rezolucję i plan działania przyjęte podczas 6. Europejskiej konferencji ministerialnej w sprawie równouprawnienia kobiet i mężczyzn w Sztokholmie w dniach 8-9 czerwca 2006 r., w szczególności część I pkt F załącznika, dotyczącą wyrównanego udziału kobiet i mężczyzn w podejmowaniu decyzji,

–   uwzględniając deklarację ministrów ogłoszoną podczas Europejskiej konferencji w sprawie kobiet sprawujących władzę w Atenach w 1992 r., zgodnie z którą „kobiety reprezentują połowę potencjału talentów i umiejętności ludzkości i ich niewystarczająca liczba na szczeblu decyzyjnym pozostaje ze szkodą dla całego społeczeństwa”,

–   uwzględniając deklarację ministrów ogłoszoną podczas Europejskiej konferencji w sprawie kobiet i mężczyzn sprawujących władzę – społeczeństwo opiekuńcze, dynamiczna gospodarka i wizja dla Europy w Paryżu w 1999 r.,

–   uwzględniając deklarację końcową z Dorocznej konferencji w sprawie sieci komisji parlamentarnych ds. równych szans kobiet i mężczyzn (NCEO) przyjętą w Rzymie dnia 21 listopada 2003 r.,

–   uwzględniając strategię lizbońską na rzecz wzrostu i zatrudnienia z marca 2000 r., a w szczególności położony w niej nacisk na fakt, iż polityka gospodarcza uwzględniająca problematykę płci będzie mieć pozytywny wpływ na ogólną strategię na rzecz wzrostu i konkurencyjności w UE,

–   uwzględniając rezolucje: z dnia 18 stycznia 2001 r. w sprawie sprawozdania Komisji dotyczącego wykonania zalecenia Rady 96/694 z dnia 2 grudnia 1996 r. w sprawie wyrównanego udziału kobiet i mężczyzn w procesie podejmowania decyzji[3] oraz z dnia 2 marca 2000 r. w sprawie udziału kobiet w podejmowaniu decyzji[4],

–   uwzględniając rezolucję Rady z dnia 27 marca 1995 r.[5] i zalecenie Rady 96/694/WE z dnia 2 grudnia 1996 r. w sprawie wyrównanego udziału kobiet i mężczyzn w procesie podejmowania decyzji[6],

–   uwzględniając deklarację ministrów ogłoszoną podczas Konferencji ministrów ds. równouprawnienia płci, która odbyła się w Luksemburgu dnia 4 lutego 2005 r.,

–   uwzględniając przygotowany przez Komisję plan działań na rzecz równouprawnienia kobiet i mężczyzn (2006-2010)(COM(2006)0092), w szczególności zawarty w nim wniosek o wspieranie sieci kontaktów kobiet piastujących stanowiska decyzyjne,

–   uwzględniając Powszechną Deklarację Praw Człowieka ONZ z dnia 10 grudnia 1948 r.,

–   uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) z 1979 r., w której stwierdzono między innymi, że państwa-sygnatariusze podejmą wszelkie stosowne środki zmierzające do likwidacji dyskryminacji kobiet w swoim życiu politycznym i publicznym,

–   uwzględniając protokół fakultatywny do konwencji CEDAW przyjęty w 1999 r., zgodnie z którym poszczególne osoby lub grupy osób twierdzące, że stały się ofiarą naruszeń któregokolwiek z praw określonych w konwencji mogą składać zawiadomienia odpowiednim organom państwa-sygnatariusza,

–   przypominając, że zgodnie z Konwencją o prawach politycznych kobiet z 1952 r. kobiety mają być traktowane na równi z mężczyznami i są uprawnione, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, do głosowania i do kandydowania w wyborach do wszelkich publicznie obieralnych organów ustanowionych na mocy prawa krajowego oraz są uprawnione do piastowania urzędów publicznych i pełnienia wszelkich funkcji publicznych ustanowionych na mocy prawa krajowego,

–   przypominając, że zgodnie z art. 25 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych z 1966 r. każdy obywatel ma prawo i możliwość uczestnictwa w kierowaniu sprawami publicznymi bezpośrednio lub za pośrednictwem dowolnie wybranych przedstawicieli oraz korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego w rzetelnie przeprowadzanych, okresowych wyborach,

–   uwzględniając IV Światową konferencję w sprawie kobiet, która odbyła się w Pekinie we wrześniu 1995 r., przyjęte w Pekinie: deklarację i platformę działania oraz kolejne wynikające z nich dokumenty przyjęte podczas kolejnych specjalnych sesji ONZ – Pekin +5 oraz Pekin +10 – w sprawie dalszych działań i inicjatyw mających na celu wdrożenie deklaracji pekińskiej i platformy działania, przyjętych odpowiednio dnia 9 czerwca 2000 r. oraz 11 marca 2005 r.,

–   uwzględniając milenijne cele rozwoju (MDG), w szczególności MDG3 w sprawie wspierania równouprawnienia płci i awansu kobiet jako podstawowego warunku likwidacji głodu, ubóstwa i chorób, osiągnięcia równości na wszystkich szczeblach edukacji i we wszystkich dziedzinach pracy, sprawiedliwej kontroli zasobów oraz równej reprezentacji w życiu publicznym i politycznym,

–   uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325, przyjętą dnia 31 października 2000 r., w szczególności ust. 1 tej rezolucji, w którym wzywa się państwa członkowskie do zapewnienia większej reprezentacji kobiet na wszystkich szczeblach podejmowania decyzji w instytucjach krajowych, regionalnych i międzynarodowych oraz w mechanizmach zapobiegania konfliktom, zarządzania nimi i ich rozstrzygania, jak również oświadczenie przewodniczącego z października 2005 r. wygłoszone z okazji 5. rocznicy przyjęcia rezolucji RB ONZ nr 1325,

–   uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 30 listopada 2000 r. w sprawie udziału kobiet w pokojowym rozstrzyganiu konfliktów[7],

–   uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie sytuacji kobiet w konfliktach zbrojnych oraz ich udziału w odbudowie i procesach demokratycznych w krajach po wygaśnięciu konfliktu[8],

–   uwzględniając wnioski z posiedzenia Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych w dniach 23-24 maja 2005 r. w sprawie europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony oraz projekt wytycznych w sprawie wdrażania rezolucji RB ONZ nr 1325 w kontekście EPBiO, zatwierdzony przez Radę Europejską dnia 16 grudnia 2005 r.[9],

–   mając na uwadze decyzję rządu norweskiego o wprowadzeniu ustawą parytetu dotyczącego reprezentacji kobiet w organach zarządzających spółek kapitałowych wynoszącego 40%,

–   uwzględniając art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A6‑0362/2006),

A. mając na uwadze duży postęp w realizacji programu w dziedzinie równouprawnienia płci, w tym w kwestii reprezentacji kobiet w polityce, osiągnięty na konferencji w Pekinie w 1995 r.,

B.  mając na uwadze, że pełnoprawny i równy udział kobiet w procesie politycznym i podejmowaniu decyzji w dokładniejszy sposób odzwierciedli skład społeczeństwa oraz że jest niezbędny dla przyszłych pokoleń, a także dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństw demokratycznych,

C. mając na uwadze, że dobre rządy to również poszanowanie dla podstawowych wolności i traktowanie praw kobiet jak elementarnych praw podstawowych,

D. mając na uwadze, że sytuacja kobiet w polityce międzynarodowej zależy głównie od sytuacji kobiet w poszczególnych krajach oraz od wdrażanych na szczeblu krajowym strategii wspierających udział kobiet,

E.  mając na uwadze ważną rolę, jaką poprzez swoją politykę kadrową odgrywa Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych, dając przykład bardziej zrównoważonej pod względem reprezentacji płci sceny politycznej dla całego świata,

F.  mając na uwadze, że spośród 191 państw będących obecnie członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, jedynie 47 jest sygnatariuszami, a 115 stronami Konwencji o prawach politycznych kobiet z dnia 20 grudnia 1952 r., a także mając na uwadze, że w związku z tym kobiety nie mogą w pełni korzystać z praw politycznych i w wielu krajach nie wolno im uczestniczyć w wyborach ani sprawować urzędów publicznych,

G. mając na uwadze, że spośród 191 państw będących obecnie członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych jedynie w siedmiu kobieta sprawuje najwyższy urząd (głowy państwa), w ośmiu jest szefem rządu lub premierem, natomiast w siedemnastu zajmuje stanowisko ministra spraw zagranicznych, a w dziewięciu państwach – stanowisko ministra obrony,

H. mając na uwadze, że spośród 191 państw mających swoich przedstawicieli w Organizacji Narodów Zjednoczonych, jedynie 18 kobiet jest obecnie ambasadorami Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, a 11 – ambasadorami akredytowanymi przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie,

I.   mając na uwadze, że według Unii Międzyparlamentarnej, spośród 43 961 parlamentarzystów na świecie (izb niższych i wyższych) jedynie 16,4% to kobiety (tj. 7195); mając na uwadze, że w krajach skandynawskich odsetek kobiet w parlamencie jest najwyższy (40%), zaś na kolejnych miejscach znajdują się obie Ameryki (19,6%) i Europa (kraje OBWE, oprócz Skandynawii), gdzie średnia wysokość tego udziału to 16,9%; dalej plasują się kraje Afryki Subsaharyjskiej (16,4%), Azji (16,3%), Pacyfiku (12%) i państwa arabskie (8,3%),

J.   mając na uwadze, że świadczy to o podstawowym deficycie demokratycznym, zarówno na szczeblu europejskim, jak i w szerszym kontekście międzynarodowym,

K. mając na uwadze, że pomimo istnienia równości de jure w większości krajów europejskich oraz na świecie, nierówności między kobietami i mężczyznami de facto trwają nadal w kwestii podziału władzy, obowiązków oraz dostępu do zasobów ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych z powodu utrzymywania się dominującego, tradycyjnego podziału ról i jego wpływu na nierówny podział obowiązków rodzinnych oraz przeszkód w godzeniu życia rodzinnego i zawodowego dla większości kobiet,

L.  mając na uwadze, że pomimo wprowadzonego w ciągu ostatnich 30 lat prawodawstwa wspólnotowego i krajowego, obecna różnica w zarobkach mężczyzn i kobiet w UE za pracę jednakowej wartości wynosi średnio 15%,

M. mając na uwadze, że obecnie więcej kobiet niż mężczyzn ma dyplom ukończenia studiów wyższych,

N. mając na uwadze, że procedury w systemach wyborczych i instytucjach politycznych, w tym w partiach politycznych, mają decydujący wpływ na strategie dążenia do równowagi płci w polityce, a także na to, czy równowaga taka zostanie osiągnięta,

O. mając na uwadze, że wymóg wprowadzenia zrównoważonych pod względem reprezentacji płci list kandydatów nie będzie skuteczny, jeżeli kobiety będą umieszczane na końcu takich list, a także mając na uwadze, że nawet najlepiej przygotowane listy mogą nie przynieść oczekiwanych rezultatów, jeżeli w kraju stosuje się system głosowania z „listami otwartymi”, w którym głosujący mogą zmieniać kolejność kandydatów na listach,

P.  mając na uwadze istotną rolę partii politycznych w zapobieganiu zwiększaniu reprezentacji kobiet w polityce lub też w jej zwiększaniu poprzez zastosowanie różnych środków, w tym polityki parytetu; odnotowując, że choć coraz więcej partii politycznych deklaruje, że w ich szeregach panuje równy podział pomiędzy kobiety i mężczyzn, rzadko można to zaobserwować na wysokich stanowiskach partyjnych, gdyż jedynie 11% przywódców partii to kobiety,

Q. odnotowując z ogromnym zainteresowaniem, że oprócz parytetu dostępny jest szereg innych narzędzi umożliwiających zwiększenie udziału kobiet w polityce, takich jak środki pozytywnej dyskryminacji, mające na celu zapewnienie obecności i aktywności kobiet w parlamentach oraz na innych stanowiskach pochodzących z wyboru,

R.  odnotowując również w tym kontekście przykład Rwandy, która plasuje się na pierwszym miejscu na świecie pod względem liczby parlamentarzystek (izba niższa parlamentu), w której po wyborach w październiku 2003 r. 48,8% miejsc w parlamencie zajęły kobiety, przyjęto nową konstytucję, wprowadzono zmiany w systemie wyborczym oraz parytet w obrębie partii politycznych,

S.  podkreślając, że w krajach, w których miały miejsce konflikty i których systemy wyborcze zostały zaprojektowane, a wybory zorganizowane przez ONZ, zazwyczaj więcej kobiet zajmuje demokratyczne urzędy (jak na przykład w Rwandzie, Afganistanie i Timorze Wschodnim) ze względu na nacisk ONZ na bardziej zrównoważoną pod względem płci reprezentację,

T.  uwzględniając znaczenie zmiany akceptacji kulturowej dla zrównoważonego procesu podejmowania decyzji poprzez kampanie informacyjne, a także mając na uwadze, że osiągnięcie równowagi pod względem liczby przedstawicieli obu płci w polityce często wymaga zmian w postawach społeczeństwa,

U. mając na uwadze fakt, że dzielenie obowiązków rodzinnych pomiędzy kobietami i mężczyznami wpływa na to, czy kobiety w pełni uczestniczą w życiu politycznym,

V. uwzględniając istotną rolę stowarzyszeń pozarządowych i wolontariackich w próbach wywierania wpływu na szeroko pojęte społeczeństwo, aby akceptowało ono bardziej sprawiedliwy i zrównoważony udział przedstawicieli obu płci w polityce,

W. mając na uwadze, że kobiety, poprzez swe zaangażowanie obywatelskie, mogą wnieść i wnoszą pozytywny wkład w tworzenie kultury zmian, jeśli chodzi o kwestie płci oraz ogólnie podstawowe kwestie społeczne i polityczne,

X. mając na uwadze znaczenie wczesnego nauczania i szkolenia dla zagwarantowania, że kobiety będą nabywać wiedzę, umiejętności i pewność potrzebne do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i politycznym,

Y. uwzględniając wkład kobiet w uwidacznianie ich szczególnych potrzeb (takich jak godzenie życia zawodowego i prywatnego, wpływ różnicy w zarobkach kobiet i mężczyzn na kształtowanie polityki we wszystkich sektorach społeczeństwa, potrzeby i aspiracje kobiet na obszarach objętych konfliktem), tak aby przyszła polityka zawierała perspektywę płci i lepiej służyła demokracji jako całości,

Z.  podkreślając, że uznanie dla kobiet ze strony ich kolegów za pozytywny wkład w politykę międzynarodową jest niezbędnym elementem przyczyniającym się do bardziej zrównoważonej pod względem reprezentacji płci kultury politycznej, a także zauważając, że spośród 92 laureatów Pokojowej Nagrody Nobla jedynie 12 to kobiety,

1.   przypomina, że na szczeblu europejskim[10] uznano już, że zrównoważony udział obu płci w podejmowaniu decyzji jest niezbędnym warunkiem demokracji;

2.   wyraża zadowolenie z wyników niedawnych wyborów, dzięki którym kobiety znalazły się na najwyższych stanowiskach jako szefowie państw w Finlandii, Liberii, Chile, a także z powołania kobiet na szefów rządów w Niemczech, na Jamajce i w Korei Południowej;

3.   z zadowoleniem przyjmuje niedawne powołanie kobiet na stanowiska wiceprzewodniczącej rządu w Hiszpanii, minister spraw zagranicznych w Austrii, Grecji, Izraelu i Wielkiej Brytanii oraz minister obrony w Chile;

4.   z zadowoleniem przyjmuje politykę parytetu płci realizowaną przez rząd hiszpański pod przewodnictwem Jose Luisa Zapatero, która doprowadziła do powołania wzorowej władzy wykonawczej, w której równy udział mają kobiety i mężczyźni;

5.  wyraża głębokie ubolewanie, że pomimo wielu oświadczeń i zaleceń politycznych, przyjmowanych na całym świecie programów działania i poświęconego tej kwestii ustawodawstwa krajowego w Europie i na całym świecie wciąż utrzymuje się nierówność i dyskryminacja płci oraz zjawisko niewystarczającej reprezentacji kobiet w polityce; zauważa w szczególności, że udział kobiet wybieranych do Parlamentu Europejskiego wynosi od 58 do 0 procent w różnych państwach członkowskich (średnia nieznacznie przekracza 30 procent) oraz że udział kobiet w parlamentach krajowych państw członkowskich waha się od 45 do 9 procent;

6.  zwraca uwagę na fakt, że nieznaczny udział kobiet w ośrodkach podejmowania decyzji i rządzenia jest często związany z trudnościami w godzeniu życia prywatnego i zawodowego, z nierównym podziałem obowiązków rodzinnych, a także z dyskryminacją w zatrudnieniu i kształceniu zawodowym;

7.  podkreśla potrzebę wyjścia poza dane liczbowe i skupienia się na tym, w jaki sposób kobiety działające aktywnie w polityce mają wpływ na kształtowanie systemu administracyjnego i rozstrzyganie konfliktów oraz w jaki sposób przyczyniają się one do zapewnienia poczesnego miejsca kwestii reform systemu administracyjnego, odpowiedzialności osób sprawujących władzę i zasady państwa prawnego w kalendarzu politycznym na szczeblu krajowym i międzynarodowym;

8.  podkreśla, że niewystarczająca obecność kobiet w polityce pozbawia państwa cennego potencjału ludzkiego;

9.  wyraża poparcie dla prac prowadzonych przez Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Kobiet i przez Unię Międzyparlamentarną na rzecz bardziej zrównoważonej pod względem reprezentacji płci sceny politycznej,

10. z zadowoleniem przyjmuje włączenie zagadnienia równego udziału kobiet i mężczyzn w procesach podejmowania decyzji na wszystkich szczeblach programu pracy konwencji CEDAW na rok 2006 i oczekuje na jej wnioski i zalecenia; zwraca się do Komisji i kraju przewodniczącego Radzie, aby informowały Parlament o negocjacjach w sprawie CEDAW;

11. wyraża głębokie ubolewanie z powodu zbyt małej reprezentacji kobiet na stanowiskach specjalnych i osobistych wysłanników i przedstawicieli oraz osobistych i specjalnych doradców Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz na innych wysokich stanowiskach w Organizacji Narodów Zjednoczonych;

12. zauważa, że stanowisko Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych nigdy nie było zajmowane przez kobietę; wyraża głębokie ubolewanie, że po odejściu kobiety ze stanowiska Zastępcy Sekretarza Generalnego ONZ stanowisko to powierzono mężczyźnie; zdecydowanie apeluje, aby w przypadku gdy Sekretarzem Generalnym ONZ jest mężczyzna, stanowisko Zastępcy Sekretarza Generalnego piastowała kobieta i odwrotnie;

13. zachęca Sekretarza Generalnego ONZ do mianowania większej liczby kobiet na stanowisko specjalnego przedstawiciela Sekretarza Generalnego, przedstawiciela lub specjalnego wysłannika, osobistych lub specjalnych doradców; wzywa Sekretarza Generalnego ONZ, aby w przypadku gdy rozpatruje kandydatury na tak wysokie stanowiska, żądał od państw członkowskich ONZ podawania nazwisk kandydujących kobiet wraz z nazwiskami kandydujących mężczyzn;

14. zachęca delegacje Rady Bezpieczeństwa, aby włączały do swego składu kobiety, zapewniając w ten sposób uwzględnienie perspektywy płci podczas wszystkich misji stabilizacyjnych, rozstrzygania konfliktów i misji pokojowych oraz aby podczas wizyt na terenach objętych konfliktami spotykały się one z organizacjami kobiecymi działającymi na szczeblu lokalnym;

15.  wyraża zadowolenie z decyzji Rady dotyczącej rozesłania do państw członkowskich ankiety z prośbą o informacje na temat kroków, jakie zostały podjęte w celu wdrożenia rezolucji RB ONZ nr 1325 oraz apeluje do Rady o podzielenie się uzyskanymi informacjami z Parlamentem;

16. wzywa wysokiego przedstawiciela UE ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, Komisję i wszystkie państwa członkowskie do zatrudniania większej liczby kobiet jako funkcjonariuszy cywilnych wojska i policji oraz do wyznaczania łącznika ds. płci we wszystkich misjach EPBiO;

17. gorąco zachęca do organizowania szkoleń dotyczących perspektywy płci dla całego personelu zatrudnionego w ramach misji EPBiO, apeluje także o publikację dla całego personelu biorącego udział w operacjach EPBiO zestawu informacji na temat perspektywy płci, mówiących o tym, jakie konsekwencje dla obu płci mają sytuacje konfliktów zbrojnych i sytuacje po zakończeniu takich konfliktów;

18. wyraża zadowolenie z powodu większej liczby kobiet pełniących funkcję komisarzy w Komisji Europejskiej pod przewodnictwem Jose Manuela Barroso, ale ubolewa nad faktem, że nie osiągnięto jeszcze pełnej równości płci na szczeblu komisarzy, co stanowiłoby przykład dla Europy i całego świata;

19. z zadowoleniem przyjmuje przygotowany przez Komisję nowy plan działania dotyczący równouprawnienia płci, a w szczególności decyzję Komisji dotyczącą wspierania sieci kontaktów wśród kobiet piastujących stanowiska decyzyjne;

20. z zadowoleniem przyjmuje decyzję utworzenia Europejskiego Instytutu ds. Równości Mężczyzn i Kobiet, który powinien przejąć inicjatywę wspierania większej reprezentacji kobiet w polityce międzynarodowej;

21. wzywa Komisję do regularnego informowania Parlamentu o postępach prac grupy komisarzy ds. praw podstawowych, walki z dyskryminacją oraz równych szans;

22. wyraża ubolewanie z powodu faktu, że na 107 delegacji UE do państw trzecich jedynie w 7 kobiety zajmują stanowisko przewodniczącego delegacji oraz wzywa Komisję do powołania większej liczby kobiet na czołowe stanowiska w delegacjach zewnętrznych;

23. apeluje do Komisji o wykorzystanie stosunków zewnętrznych UE oraz instrumentów polityki w dziedzinie rozwoju i współpracy jako czynników promocji kobiet w polityce, w szczególności udziału kobiet jako wyborców i kandydatów politycznych, włączania problematyki płci do programów partii politycznych w czasie kampanii wyborczych, jak również w kontaktach z innymi organizacjami regionalnymi, zwłaszcza w związku z budowaniem potencjału;

24. wzywa Komisję do zwiększenia poparcia dla projektów mających na celu zapewnienie udziału kobiet w życiu politycznym w UE i poza nią, a mianowicie w krajach rozwijających się;

25. zaleca, aby właściwa komisja ustanowiła i wspierała stałą i regularną współpracę parlamentarzystek z całego świata oraz zapewniła im środki umożliwiające spotkania co najmniej raz w roku oraz prowadzenie innych wspólnych działań w ramach tej współpracy;

26. wzywa państwa członkowskie oraz w stosownych wypadkach Komisję do wspierania programów edukacyjnych uwrażliwiających obywateli – szczególnie ludzi młodych – na problem równych praw kobiet, tak aby mogły w pełni uczestniczyć w życiu politycznym od młodego wieku;

27. wzywa przyszły Instytut ds. Równości Mężczyzn i Kobiet do regularnego składania sprawozdań Parlamentowi Europejskiemu na temat zbieranych przez niego danych i wpływu ustawodawstwa dotyczącego parytetu w poszczególnych krajach oraz polityki w zakresie równości płci realizowanej przez państwa członkowskie, a także z najlepszych praktyk europejskich i krajowych partii politycznych;

28. wzywa przyszły Instytut ds. Równości Mężczyzn i Kobiet do kontrolowania i oceny postępów w osiąganiu zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w życiu politycznym i publicznym w Europie poprzez ustanawianie oraz stosowanie wskaźników kontroli i oceny na podstawie porównywalnych w skali międzynarodowej danych sklasyfikowanych ze względu na płeć, a następnie do publikowania sprawozdań z podjętych środków i poczynionych postępów w zakresie zaangażowania kobiet w podejmowanie decyzji oraz szerokiego rozpowszechniania tych sprawozdań;

29. wzywa przyszły Instytut ds. Równości Mężczyzn i Kobiet do podjęcia współpracy z niezależnymi organami, takimi jak obserwatorium parytetowe czy też specjalny niezależny organ mediacyjny ustanowiony na szczeblu krajowym, w celu kontrolowania polityki rządowej w zakresie zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w życiu politycznym i publicznym;

30. zachęca przyszły Instytut ds. Równości Mężczyzn i Kobiet do współpracy z instytucjami badawczymi w celu prowadzenia dalszych analiz dotyczących barier w dostępie kobiet do wysokich stanowisk publicznych oraz do życia politycznego, w tym poprzez badania stereotypów dotyczących kobiet w polityce;

31. zachęca przyszły Instytut ds. Równości Mężczyzn i Kobiet do wyjścia poza statystyki i zmierzenia, w jakim stopniu kobiety faktycznie wpływają na programy polityczne, zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym, w szczególności poprzez wspieranie dobrych rządów, odpowiedzialności i państwa prawa;

32. stwierdza, że państwa są głównym motorem skutecznych zmian w reprezentacji politycznej; apeluje do wszystkich państw o realizację zobowiązań wynikających z deklaracji i platformy działania przyjętych w Pekinie we wrześniu 1995 r. oraz podczas spotkań Pekin +5 i Pekin +10, jak również ich zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego, w szczególności dotyczących wdrażania rezolucji RB ONZ nr 1325 oraz strategii lizbońskiej;

33. gorąco zachęca ONZ do zwołania nowej światowej konferencji w sprawie kobiet, zapewniając stworzenie odpowiedniego forum na skalę światową, podejmującego problematykę praw kobiet i utrzymującego tempo zmian dziesięć lat po IV Światowej konferencji w sprawie kobiet, która odbyła się w Pekinie w 1995 r.;

34. wzywa wszystkie państwa członkowskie, aby zachęcały kobiety do ubiegania się o wyższe stanowiska na arenie międzynarodowej oraz apeluje do państw członkowskich o zgłaszanie kandydatur zarówno kobiet jak i mężczyzn na wysokie stanowiska w negocjacjach międzynarodowych i kształtowaniu polityki, mianowicie w organizacjach międzynarodowych;

35. wzywa Komisję do analizy i rozpowszechniania najlepszych praktyk w zakresie działań podejmowanych na poziomie międzynarodowym i krajowym, mających na celu zwiększanie udziału kobiet w zajmowaniu najwyższych stanowisk w polityce międzynarodowej;

36. wzywa rządy państw członkowskich do dokonania w odpowiednich przypadkach przeglądu ustawodawstwa krajowego w celu promowania równości płci w polityce; apeluje do rządów państw UE, aby dokonały w odpowiednich przypadkach rewizji krajowych planów działania dotyczących równouprawnienia płci celem określenia praktycznych środków służących osiągnięciu równości w polityce;

37. wzywa rządy państw członkowskich do zachęcania kobiet, aby angażowały się w dyplomację, do kształcenia ich w tej dziedzinie oraz mianowania większej liczby kobiet na stanowiska dyplomatyczne, a także do wspierania równowagi płci w swych przedstawicielstwach przy ONZ oraz podczas innych międzynarodowych spotkań i konferencji;

38. wzywa rządy państw UE do przeciwdziałania negatywnym postawom społecznym dotyczącym zdolności kobiet do równego uczestnictwa w procesie politycznym na szczeblu krajowym i międzynarodowym poprzez wprowadzanie zmian legislacyjnych lub prowadzenie kampanii na rzecz zwiększenia reprezentacji kobiet w polityce, jak również do realizacji celu, jakim jest równowaga pod względem płci na wszystkich stanowiskach publicznych;

39. wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu ich konstytucji, prawodawstwa oraz praktyk, którego celem będzie zapewnienie wpisania równości płci do konstytucji państw członkowskich jako podstawowej zasady, a także wzywa do dokonania przeglądu różnicującego wpływu systemów wyborczych na reprezentację polityczną kobiet w organach pochodzących z wyboru oraz do rozważenia dostosowania bądź reformy tych systemów w celu zapewnienia zrównoważonego udziału;

40. wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia środków służących godzeniu życia społecznego, rodzinnego i zawodowego zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z Barcelony oraz ze strategią lizbońską, tworząc w ten sposób środowisko sprzyjające pełnemu uczestnictwu kobiet w polityce;

41. wzywa państwa członkowskie do przyjęcia odpowiednich środków legislacyjnych i/lub administracyjnych w celu wspierania pochodzących z wyboru przedstawicieli w godzeniu ich obowiązków rodzinnych i publicznych, a w szczególności do zachęcania parlamentów oraz lokalnych i regionalnych władz do dopilnowania, by ich harmonogram i metody pracy pozwalały demokratycznym przedstawicielom obu płci na godzenie życia zawodowego i rodzinnego;

42. wzywa państwa członkowskie do rozważenia możliwości podjęcia środków ustawodawczych i/lub administracyjnych mających na celu zachęcanie i wspieranie pracodawców w tym, aby pozwalali osobom uczestniczącym w politycznym i publicznym na podjęcie decyzji o skorzystaniu z możliwości zwolnienia się z pracy bez nakładania na nich kar;

43. zachęca państwa członkowskie do zapewnienia kobietom większych możliwości kształcenia w celu zdobycia odpowiednich kompetencji, tak aby ułatwić im karierę w polityce i dostęp do wysokich stanowisk;

44. wzywa partie polityczne w całej Europie do ustalenia na listach wyborczych do wszelkich organów zbiorowych przedziałów przewidujących 40%-60% udział przedstawicieli każdej płci, co pomoże w zapewnieniu równowagi;

45. wzywa państwa członkowskie, aby wprowadziły zależność między finansowaniem partii a uwzględnieniem parytetów podczas sporządzania list wyborczych;

46. zachęca partie polityczne w całej Europie do usuwania wszelkich barier, które bezpośrednio lub pośrednio dyskryminują kobiety, w celu zagwarantowania, że kobiety na równych warunkach z mężczyznami będą miały prawo do pełnego udziału w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach wszystkich wewnętrznych struktur politycznych, w procesie nominacji oraz w kierownictwie partii politycznych;

47. apeluje do partii politycznych o zapewnienie szkoleń w zakresie prowadzenia kampanii i wystąpień publicznych dla swoich działaczek;

48. apeluje do partii politycznych o włączanie wykwalifikowanych kobiet i mężczyzn na listy partyjne kandydatów na obieralne stanowiska;

49. zachęca do opracowywania strategii atrakcyjnych dla kobiet korzystających z czynnego prawa wyborczego oraz do zwiększania wiedzy na temat szczególnych potrzeb i aspiracji kobiet w programach partii politycznych;

50. zachęca zewnętrzne delegacje Parlamentu do propagowania wiedzy na temat kwestii reprezentacji kobiet w polityce;

51. potwierdza swoje zaangażowanie w podejście polegające na włączaniu problematyki płci do głównego nurtu polityki, a także w zrównoważoną pod względem udziału płci reprezentację we wszystkich delegacjach i misjach, w tym misjach obserwacji wyborów;

52. zachęca misje obserwacji wyborów, którym przewodniczą niektórzy posłowie do PE, aby zwracały szczególną uwagę na kwestię udziału kobiet w kampaniach politycznych, zarówno w roli kandydatek jak i wyborców;

53. zachęca do wspierania udziału młodych kobiet w organizacjach społeczeństwa obywatelskiego, aby mogły zdobywać doświadczenie, umiejętności i zdolności, które można przenosić na grunt udziału politycznego;

54. zachęca do tworzenia organizacji pozarządowych oferujących szkolenia z zakresu umiejętności przywódczych, podejmowania decyzji, przemówień publicznych, wykorzystywania technologii informatycznych i telekomunikacyjnych, budowania pewności siebie oraz prowadzenia kampanii politycznych, a także do wspierania takich organizacji tam, gdzie one działają;

55. zachęca media do uznania wagi udziału kobiet w procesie politycznym, do sprawiedliwego i zrównoważonego relacjonowania programów kandydatów i kandydatek, a także do zwrócenia uwagi na wpływ programów partii na promowanie potrzeb i praw kobiet oraz reprezentacji demokratycznej;

56. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz innym instytucjom i organom UE, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich, UE i ONZ oraz Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych;

UZASADNIENIE

Poczynając od mitologii (grecki mit o Amazonkach), a kończąc na historii starożytnej (legendarne królowe Etiopii – lata 4530-3240 p.n.e.) i nowożytnej, wiele już powiedziano i napisano o roli kobiet w polityce, o udziale kobiet w życiu politycznym – bezpośrednim, związanym z piastowaniem urzędu publicznego, lub pośrednim, związanym z zajmowaniem wpływowej pozycji. Niemniej jednak nadal można zauważyć, że w mediach systematycznie pojawiają się określenia „płci żeńskiej” lub „kobieta” w przypadku, gdy politykiem na najwyższym stanowisku zostaje wybrana/mianowana kobieta. W przypadku mężczyzn nie zwraca się uwagi na ich płeć.

W XX wieku kobiety powoli zdobywały prawo do głosowania i piastowania urzędów publicznych. Jako pierwsze prawo do kandydowania w wyborach uzyskały Amerykanki w roku 1788. Pierwszym krajem, który w roku 1893 oficjalnie przyznał kobietom prawo do głosowania, była Nowa Zelandia. W ślad za nią poszły m.in. Australia (1902), Finlandia (1906), Norwegia (1907), Portugalia (1931), Francja (1944) i Szwajcaria (1971). Prawo to zostało dopiero niedawno wprowadzone w Kuwejcie i przywrócone w Afganistanie po upadku reżimu talibów. W kilku krajach kobiety nadal nie mają prawa głosować ani kandydować w wyborach[1]. Należy także zauważyć, że ograniczenia prawa głosu kobiet (tylko do kobiet posiadających tytuły naukowe) były powoli znoszone, aż do zapewnienia im całkowitej równości z mężczyznami w większości krajów.

Niniejsze sprawozdanie zawiera przegląd sytuacji kobiet w polityce międzynarodowej na początku XXI wieku. Należy koniecznie przypomnieć, że prawa kobiet są prawami człowieka dla ponad połowy ludności świata. Jakie stanowiska międzynarodowe zajmują obecnie kobiety? Jakie obowiązki polityczne powierza się im w wymiarze spraw zewnętrznych/zagranicznych? Jakie znaczenie ma lub powinna mieć ich obecność dla wspierania praw kobiet jako podstawowych praw człowieka i dla tworzenia polityki dla całych społeczeństw?

Dzięki niezwykle ważnemu szczytowi pekińskiemu z 1995 r. zwiększyła się wiedza na temat przeszkód stojących na drodze do pełnej obecności kobiet w polityce. Szczyt ten był punktem zwrotnym we wprowadzaniu problematyki niedyskryminacji na pierwsze strony kalendarza politycznego. Od tamtej pory opinia publiczna i decydenci są bardziej otwarci na perspektywę zajmowania wysokich stanowisk przez kobiety. Pojawiły się przepisy prawne dotyczące równowagi płci, wprowadzono lub planuje się wprowadzenie systemu przydziałów. Jakie są rezultaty?

Ostatnie wydarzenia wydają się obiecujące: w ostatnich latach kobiety stały się bardziej widoczne na arenie światowej, gdy Madeleine Albright i Condoleezza Rice (Stany Zjednoczone), Megawati Soekarnoputri (Indonezja), Corazon Aquino i Gloria Arroyo (Filipiny), czy Angela Merkel (Niemcy) zajęły najwyższe stanowiska w państwie. Kilka kobiet powołano na stanowiska ministra w dziedzinach, którymi tradycyjnie kierowali mężczyźni, jak obrona czy finanse (np. Michele Alliot-Marie we Francji i Manuela Ferreira Leite w Portugalii). Niedawno, w pierwszych miesiącach 2006 r., fińska pani prezydent Tarja Kaarina Halonen została wybrana na drugą kadencję. Michelle Bachelet w Chile i Hellen Johnson-Sirleaf w Liberii zostały pierwszymi kobietami-prezydentami w historii swoich kontynentów. W marcu tego roku w Korei Południowej Han Myeong Sook została mianowana ministrem spraw zagranicznych. Izrael i Wielka Brytania, które mają już w swojej historii kobietę-premiera, powołały ostatnio kobiety na stanowisko ministra spraw zagranicznych. Na początku czerwca Susan Schwab została mianowana przedstawicielem Stanów Zjednoczonych ds. handlu. Obecnie, gdy zbliża się pora wyboru nowego Sekretarza Generalnego ONZ, panuje powszechne przekonanie, że jest wiele doświadczonych i wykwalifikowanych kobiet, które mogłyby objąć to stanowisko.

Dokładniejsza analiza aktualnych danych liczbowych dotyczących politycznej reprezentacji kobiet nie pozostawia jednak zbyt wielu powodów do radości. Przeszkody natury pozaprawnej nadal utrudniają pełne uczestnictwo kobiet w życiu publicznym, a kwestia obecności kobiet w polityce powinna nadal stanowić ważny priorytet kalendarza politycznego, zarówno na szczeblu międzynarodowym, jak i krajowym. Pomimo wyrażanej dobrej woli i istniejących konwencji międzynarodowych, rezolucji Rady Bezpieczeństwa nr 1325, rezolucji Parlamentu Europejskiego nr 2025 z listopada 2000 r., liczba kobiet obecnych na arenie międzynarodowej jest wciąż stosunkowo niska w porównaniu z liczbą mężczyzn. Kobiety nadal nie są uważane za równych partnerów mężczyzn, mimo że znajdują się w samym centrum trwałych rozwiązań wszelkich konfliktów (patrz sprawozdanie Véronique de Keyser w sprawie sytuacji kobiet w konfliktach zbrojnych i ich roli w odbudowie i procesach demokratyzacji w krajach po zakończeniu konfliktu).

Nadal brakuje uznania dla pozytywnego wkładu kobiet w pokój i bezpieczeństwo, jeżeli przyjąć za punkt odniesienia pokojową nagrodę Nobla (od jej ustanowienia w roku 1901 wśród 92 laureatów nagrody Nobla było jedynie 12 kobiet).

Wśród 191 państw będących obecnie członkami ONZ tylko w 7 kobieta jest głową państwa, a w 8 – szefem rządu.

W niedawno opublikowanym badaniu Unia Międzyparlamentarna (IPU) podkreśla, że spośród 43 961 parlamentarzystów na całym świecie (łącznie w izbach niższych i wyższych), jedynie 16,4% to kobiety (tj. 7 195). Najwięcej parlamentarzystek jest w krajach skandynawskich (40%), następnie w obu Amerykach (19,6%) i w Europie (kraje OBWE, bez Skandynawii), gdzie średnia wynosi 16,9 %, nieco powyżej krajów Afryki Subsaharyjskiej (16,4%), Azji (16,3%), Pacyfiku (12%) i krajów arabskich, gdzie jedynie 8,3% wybranych parlamentarzystów to kobiety.

Co ciekawe, w krajach, w których niedawno nastał okres po zakończeniu konfliktu, duża liczba kobiet zajmuje stanowiska publiczne, mimo że wcześniej nie było w nich takiej tradycji i że były to w rzeczywistości społeczeństwa niezwykle patriarchalne. Jest tak w przypadku Afganistanu, Rwandy i Timoru Wschodniego. Kluczowe znaczenie miał tu fakt, że w krajach tych organizację wyborów powierzono ONZ, która narzuciła bardziej zrównoważoną reprezentację płci w strategii politycznej i wyborczej. Doświadczenie to pokazuje, że wszystkie kraje mogłyby znacząco zmienić poziom reprezentacji kobiet w polityce, gdyby osoby kierujące procesem politycznym/wyborczym wyrażały taką wolę polityczną.

Nie należy jednak ograniczać się tylko do liczb, ale przyjrzeć się temu, w jaki sposób kobiety wpływają na kalendarz polityczny na szczeblu krajowym i międzynarodowym. Sprawozdawczyni jest zdania, że gdy przejdziemy od liczb do roli kobiet w polityce, takie zagadnienia jak należyte zarządzanie, reformy sytemu administracyjnego i państwo prawne na stałe zajmą bardziej poczesne miejsce w kalendarzu politycznym na szczeblu krajowym i międzynarodowym.

W ostatnich latach szeroko uznawany jest pozytywny wpływ kobiet na dyplomację, rozstrzyganie konfliktów, stabilizację, rokowania pokojowe, a także takie dziedziny jak policja i sądownictwo. Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 z października 2000 r. stanowi podsumowanie tej wiedzy, podkreślając nie tylko powszechnie znane skutki konfliktów dla kobiet, ale – co jest równie ważne – wpływ, jaki kobiety na wszystkich szczeblach mogą mieć na konflikty, a mianowicie na ich rozstrzyganie oraz na trwałość mechanizmów pojednania i długotrwałe strategie rozwoju. W związku z tym istnieje potrzeba włączania kobiet do misji pokojowych (nie tylko w roli doradców ds. płci) oraz do wszystkich negocjacji pokojowych.

Niniejsze sprawozdanie nie jest wyczerpujące i koncentruje się na najbardziej „wyeksponowanych” stanowiskach na międzynarodowej arenie politycznej, gdzie kobiety mogą mieć wpływ na kwestie pokoju i bezpieczeństwa: jako głowy państwa, premierzy, ministrowie spraw zagranicznych, ministrowie obrony, jako przedstawicielki regionalnych organizacji i instytucji (koncentrując się na europejskich – UE, OBWE i Rady Europy) oraz ONZ.

Warto zauważyć polityczne znaczenie wskaźników i danych lub ich brak. Gromadzenie danych i informacji o polityce w kwestii płci w innych organizacjach regionalnych stanowiło wyzwanie przy opracowywaniu niniejszego sprawozdania. Trudność polegała na stwierdzeniu, jakie urzędy publiczne piastują obecnie kobiety lub jakie najwyższe stanowiska zajmują w organizacjach międzynarodowych, a przede wszystkim na znalezieniu danych dotyczących organizacji regionalnych poza obszarem „zachodnim”. Główne zalecenia sprawozdawczyni są adresowane głównie do rządów państw członkowskich UE, jako podstawowych depozytariuszy wszystkich tekstów legislacyjnych przyjętych na szczeblu międzynarodowym. UE i jej państwa członkowskie mają dawać przykład na szczeblu międzynarodowym, a zwłaszcza w ONZ. Apelujemy do rządów państw członkowskich UE i wszystkich instytucji UE, a mianowicie do Komisji i Rady, aby na każdego kandydata proponowanego na stanowisko w UE (takie jak specjalny przedstawiciel ds. WPZiB) i na szczeblu międzynarodowym, zwłaszcza w ONZ, podawały również nazwisko jednej kandydatki. Delegacjom zewnętrznym UE również zaleca się bardziej aktywną rolę we wspieraniu równowagi płci w programach politycznych i programach rozwoju w państwach trzecich, w ramach ogólnej strategii UE dotyczącej realizacji Milenijnych Celów Rozwoju, a w szczególności kluczowych aspektów, których dotyczy MDG3 w zakresie „wspierania równouprawnienia płci i awansu kobiet”.

Sprawozdawczyni wymienia także zbiór zaleceń dotyczących działań Sekretarza Generalnego ONZ, ponieważ dostrzega zasadniczą rolę, jaką może on odegrać w dawaniu przykładu bardziej sprawiedliwego podziału wysokich stanowisk między mężczyzn i kobiety w ramach polityki rekrutacyjnej ONZ.

Rola partii politycznych w każdym kraju jest również niezwykle ważna dla wprowadzenia równowagi płci. Sprawozdawczyni apeluje do partii politycznych w całej Europie, aby podjęły działania gwarantujące, że reprezentacja każdej z płci będzie się mieścić w przedziale od 40% do 60 % w przypadku wszystkich zbiorowych organów politycznych. Apeluje również do partii politycznych, aby zapewniły odpowiednie szkolenia kobietom-politykom w celu zapełnienia obecnej luki. W unijnej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia podkreśla się, że pełne uczestnictwo kobiet w życiu gospodarczym jest sprawą zasadniczą. Sprawozdawczyni przypomina, że w ramach strategii lizbońskiej uwrażliwioną na problematykę płci politykę gospodarczą postawiono w centrum ogólnej strategii wzrostu i konkurencyjności UE. Zdaniem sprawozdawczyni pełne uczestnictwo kobiet w polityce stanowi zasadniczy wymóg realizacji uwrażliwionej na problematykę płci polityki gospodarczej.

  • [1]  W Zjednoczonych Emiratach Arabskich, gdzie deputowani do parlamentu otrzymują oficjalne nominacje, ani mężczyźni, ani kobiety nie mają prawa do głosowania ani do kandydowania w wyborach. W Arabii Saudyjskiej w 2005 r. mężczyźni wzięli udział w pierwszych wyborach samorządowych, jakie kiedykolwiek odbyły się w tym kraju. Tym razem kobiety nie mogły jednak korzystać z prawa do głosowania ani kandydować w wyborach. Obywatelki Kuwejtu głosowały i kandydowały po raz pierwszy w wyborach władz lokalnych w kwietniu 2006 r. http://www.ipu.org/wmn-e/suffrage.htm

PROCEDURA

Tytuł

Kobiety w polityce międzynarodowej

Numer procedury

2006/2057 (INI)

Komisja przedmiotowo właściwa
  Data ogłoszenia wydania zgody na posiedzeniu

FEMM
16.3.2006

Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii
  Data ogłoszenia na posiedzeniu

0.0.0000

0.0.0000

 

 

 

Opinia niewydana
  Data wydania decyzji

0.0.0000

 

 

 

 

Ściślejsza współpraca
  Data ogłoszenia na posiedzeniu

0.0.0000

 

 

 

 

Sprawozdawca(y)
  Data powołania

Ana Maria Gomes
21.2.2006

 

Poprzedni sprawozdawca(y)

 

 

Rozpatrzenie w komisji

12.9.2006

5.10.2006

 

 

 

Data przyjęcia

5.10.2006

Wynik głosowania końcowego

za:

przeciw:

wstrzymujących się:

12

9

0

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Edit Bauer, Hiltrud Breyer, Edite Estrela, Věra Flasarová, Lissy Gröner, Lívia Járóka, Rodi Kratsa-Tsagaropoulou, Urszula Krupa, Astrid Lulling, Siiri Oviir, Marie Panayotopoulos-Cassiotou, Marie-Line Reynaud, Teresa Riera Madurell

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Iratxe García Pérez, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Ana Maria Gomes, Karin Resetarits, Feleknas Uca

Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Manolis Mavrommatis, Margrietus van den Berg, Karin Scheele

Data złożenia

17.10.2006

Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)

...