ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών στις εργασίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών
22.12.2006 - (2005/2149(INI))
Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων
Εισηγήτρια: Anna Záborská
PR_INI_art45
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών στις εργασίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 2, το άρθρο 3, παράγραφος 2, το άρθρο 13 και το άρθρο 141, παράγραφος 4 της Συνθήκης ΕΚ,
– έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, τον αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,
– έχοντας υπόψη τις εργασίες της Διεύθυνσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης και ειδικότερα της Διευθύνουσας Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών,
– έχοντας υπόψη την τέταρτη παγκόσμια διάσκεψη για τις γυναίκες που διεξήχθη στο Πεκίνο τον Σεπτέμβριο του 1995, τη δήλωση και το πρόγραμμα δράσης που εγκρίθηκαν στο Πεκίνο, καθώς και τα κείμενα που εγκρίθηκαν στις διαδοχικές έκτακτες συνόδους των Ηνωμένων Εθνών "Πεκίνο, 5 χρόνια μετά" και "Πεκίνο, 10 χρόνια μετά" σχετικά με την ανάληψη περαιτέρω δράσεων και πρωτοβουλιών για την εφαρμογή της δήλωσης και του προγράμματος δράσης του Πεκίνου, που εγκρίθηκαν στις 9 Ιουνίου του 2000 και στις 11 Μαρτίου του 2005 αντίστοιχα,
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2002/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας[1],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Μαρτίου 2003 για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών ("gender mainstreaming") στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο[2],
– έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων σχετικά με την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών στις εργασίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών, έγγραφο που καταρτίσθηκε μετά από ανάλυση των απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο που είχε υποβληθεί στους προέδρους και στους επιφορτισμένους με το θέμα της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών αντιπροέδρους των είκοσι δυο κοινοβουλευτικών επιτροπών,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A6‑0478/2006),
A. εκτιμώντας ότι η πλειονότητα των κοινοβουλευτικών επιτροπών πάντα ή μερικές φορές αποδίδει μια κάποια σημασία στην ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών, ενώ μια μειονότητα κοινοβουλευτικών επιτροπών σπάνια ενδιαφέρεται για το θέμα ή και ποτέ,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτελεί θεμελιώδη αρχή του κοινοτικού δικαίου και, σύμφωνα με το άρθρο 2 της Συνθήκης, είναι ένας από τους στόχους που πρέπει να προωθήσει η Κοινότητα,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 3 παράγραφος 2 της Συνθήκης καθιερώνει την αρχή της ολοκληρωμένης προσέγγισης ορίζοντας ότι σε όλες τις δραστηριότητές της, η Κοινότητα επιδιώκει την εξάλειψη των ανισοτήτων και την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη τη δυναμική που έχει διαμορφωθεί από το 2005 υπό την ευθύνη της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, και τις εργασίες της ομάδας υψηλού επιπέδου για την ισότητα γυναικών και ανδρών,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε κάθε συνεδρίαση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων συμμετείχαν ενεργά και οι πρόεδροι ή οι αντιπρόεδροι οι αρμόδιοι επί της εφαρμογής της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας γυναικών και ανδρών στις εργασίες των κοινοβουλευτικών τους επιτροπών,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη τη διαρκή αύξηση του ποσοστού των εκλεγόμενων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο γυναικών, που από 17,5% το 1979 πέρασε στο 30,33% το 2004,
Ζ. εκτιμώντας ότι εντός των διοικητικών του υπηρεσιών οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στις υπεύθυνες θέσεις των οργάνων που λαμβάνουν τις πολιτικές αποφάσεις,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις επτά γενικές διευθύνσεις του, μόνο δυο γυναίκες έχουν διορισθεί γενικές διευθύντριες, λυπάται για τον πολύ χαμηλό αριθμό γυναικείων υποψηφιοτήτων για τις θέσεις γενικού διευθυντή και, επομένως, ενθαρρύνει τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν σοβαρά το ενδεχόμενο υποβολής υποψηφιότητας για τις θέσεις υψηλής ευθύνης στους κόλπους των διοικητικών υπηρεσιών του,
Θ. εκτιμώντας ότι κι αν ακόμη η πλειονότητα των κοινοβουλευτικών επιτροπών τάσσεται υπέρ της ενσωμάτωσης των ζητημάτων ισότητας γυναικών και ανδρών, οι περισσότερες από αυτές κατήρτισαν τις μελλοντικές πολιτικές τους προτεραιότητες χωρίς να συμπεριλάβουν σε αυτές καμία στρατηγική για την ολοκληρωμένη προσέγγιση του θέματος της ισότητας των φύλων,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι μέχρι στιγμής καμία κοινοβουλευτική επιτροπή δεν έθεσε συγκεκριμένους στόχους για την υλοποίηση μιας τέτοιας στρατηγικής,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μισές κοινοβουλευτικές επιτροπές θεωρούν ότι μόλις τώρα αναπτύσσεται η πραγματογνωμοσύνη τους, και ότι άλλες τόσες επιτροπές ενδιαφέρονται θερμά για μια επιμόρφωση ως προς την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών στις γραμματείες τους,
ΙΒ. εκτιμώντας ότι η πολιτική και διοικητική συνεργασία των κοινοβουλευτικών επιτροπών με την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων είναι από τακτική έως απλώς σποραδική,
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, δυνάμει του άρθρου 46, παράγραφος 6 του Κανονισμού του, οι περισσότερες κοινοβουλευτικές επιτροπές προσκαλούν τακτικά τους συντάκτες γνωμοδοτήσεων της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων για να συμμετάσχουν στις συνεδριάσεις τους κάθε φορά που συζητούνται εκθέσεις επί των οποίων αυτές οι επιτροπές είναι οι καθ΄ ύλην αρμόδιες,
ΙΔ. εκτιμώντας ότι, για μια "καλύτερη νομοθεσία", οι περισσότερες κοινοβουλευτικές επιτροπές τάσσονται υπέρ της ενσωμάτωσης των ζητημάτων ισότητας γυναικών και ανδρών και ότι οι μισές από αυτές έχουν ήδη παραγγείλει και λάβει γνωματεύσεις εμπειρογνωμόνων επί θεμάτων ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών,
Αξιολόγηση της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας γυναικών και ανδρών
1. τονίζει ότι οι διεκδικήσεις περί ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών πρέπει να μετουσιωθούν σε μια έμπρακτη στάση που δεν θα φέρνει σε αντιπαράθεση γυναίκες και άνδρες·
2. τονίζει ότι η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών θα οδηγήσει σε θετικές εξελίξεις τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες·
3. τονίζει ότι η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας των φύλων προϋποθέτει την αναδιοργάνωση, βελτίωση, ανάπτυξη και αξιολόγηση των πολιτικών ούτως ώστε, σε όλα τα επίπεδα και σε όλα τα στάδια, οι συμμετέχοντες στη διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων να εντάσσουν τη διάσταση της ισότητας γυναικών και ανδρών σε όλες τις πολιτικές·
4. τονίζει ότι η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας των φύλων δεν μπορεί να αντικαταστήσει συγκεκριμένες πολιτικές οι οποίες αποσκοπούν στη διόρθωση καταστάσεων που δημιουργήθηκαν εξαιτίας διακρίσεων λόγω φύλου, και υπογραμμίζει ότι οι πολιτικές που αποσκοπούν ειδικά στην προώθηση της ισότητας και στην ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας είναι συμπληρωματικές και πρέπει να συμβαδίζουν προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ισότητας ανδρών και γυναικών·
5. ευχαριστεί την αυστριακή και τη φινλανδική προεδρία που επέμειναν εντός του Συμβουλίου των Υπουργών για τη σημασία της συμμετοχής των ανδρών στην εφαρμογή της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας των φύλων·
6. υπογραμμίζει ότι η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας των φύλων προϋποθέτει να διασφαλιστεί ότι η διάσταση του φύλου και η προσήλωση στον στόχο της ισότητας των φύλων θα βρίσκονται στο επίκεντρο όλων των δραστηριοτήτων – ανάπτυξη πολιτικών, έρευνα, υπεράσπιση/διάλογος, νομοθεσία, κατανομή πόρων και υλοποίηση και παρακολούθηση της εφαρμογής προγραμμάτων και σχεδίων·
7. αναλαμβάνει να εγκρίνει και να εφαρμόσει στους κόλπους του μια στρατηγική για την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών με συγκεκριμένους στόχους στις κοινοτικές πολιτικές και αναθέτει το σχεδιασμό της στην αρμόδια επιτροπή του το αργότερο μέχρι το τέλος της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου·
8. τονίζει τη σημασία της αποστολής της ομάδας εργασίας υψηλού επιπέδου για την ισότητα των φύλων και τη σημασία θέσπισης προτεραιοτήτων για την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας των φύλων στη νομοθεσία, στην πολιτική πληροφόρησης και επικοινωνίας, στην κατάρτιση του προϋπολογισμού και στην πολιτική προσωπικού·
9. καλεί την ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου για την ισότητα των φύλων να συνεχίσει να ενθαρρύνει και να προάγει τη διεργασία στο σύνολό της, βάσει των πληροφοριών που παρέχουν τακτικά οι επιτροπές και η Πρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, και να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν ανάλογη πολιτική·
10. τονίζει τον σημαντικό ρόλο που οι πολιτικές ομάδες μπορούν να παίξουν προκειμένου να ενθαρρυνθεί, να στηριχθεί και να καταστεί δυνατή η πλήρης συμμετοχή των γυναικών στον δημόσιο βίο μέσω της εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας και μέσω της αξιολόγησής της στα προγράμματα και τις δραστηριότητές τους, καθώς και μέσω της ενθάρρυνσης της μεγαλύτερης συμμετοχής των γυναικών στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στις εθνικές εκλογές· καλεί τα πολιτικά κόμματα σε ολόκληρη την Ευρώπη να μεριμνήσουν για τη θέσπιση ενός υποχρεωτικού συστήματος ποσοστώσεων σε σχέση με τους εκλογικούς καταλόγους τους για οιοδήποτε συλλογικό όργανο·
11. συγχαίρει όσες κοινοβουλευτικές επιτροπές έθεσαν σε εφαρμογή στις εργασίες τους την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας των φύλων και καλεί και τις υπόλοιπες επιτροπές να κάνουν το ίδιο·
12. ενθαρρύνει τον Γενικό Γραμματέα να συνεχίσει την επιμόρφωση των υπαλλήλων πάνω στο θέμα της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας των φύλων·
13. επισημαίνει ότι η υπεύθυνη για τις κοινοβουλευτικές επιτροπές Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών, έχει το υψηλότερο ποσοστό γυναικών στους διοικητικούς υπαλλήλους· καλεί όλες τις Γενικές Διευθύνσεις του Κοινοβουλίου να θέσουν σε εφαρμογή τη νομοθεσία της ΕΕ για την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στον τομέα της απασχόλησης·
14. ζητεί να ενταχθεί σε κάθε γραμματεία των επιτροπών των διευθύνσεων των ΓΔ εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών από ένας υπάλληλος ειδικά καταρτισμένος πάνω στο θέμα της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας των φύλων και ενθαρρύνει τη δικτύωση αυτών υπαλλήλων υπό το συντονισμό της γραμματείας της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, ώστε να ανταλλάσσουν τακτικά απόψεις για τις βέλτιστες πρακτικές·
15. θεωρεί λυπηρό το ότι ο κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης των μονίμων υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δεν προβλέπει επαρκή μέτρα που να επιτρέπουν στους υπαλλήλους μια πραγματική δυνατότητα επιλογής για τη συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής·
16. ζητεί να λαμβάνεται υπόψη η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών κατά τη δημοσίευση κενών θέσεων απασχόλησης στα θεσμικά όργανα της ΕΕ·
Προοπτικές της εφαρμογής της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας των φύλων
17. τονίζει τη σημασία της χρήσης επακριβούς ορολογίας και επακριβών ορισμών σύμφωνων προς τις διεθνείς προδιαγραφές, κατά τη χρήση όρων σχετιζόμενων με την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας των φύλων·
18. τονίζει την ανάγκη του να είναι διαθέσιμοι εντός των κοινοβουλευτικών επιτροπών οι κατάλληλοι μηχανισμοί για μια καλή γνώση της ολοκληρωμένης προσέγγισης, όπως π.χ. δείκτες και δεδομένα και στατιστικές ανά φύλο, καθώς και κατανομή των πόρων του προϋπολογισμού υπό το πρίσμα της ισότητας γυναικών και ανδρών, ώστε να ενθαρρυνθούν οι επιτροπές να αξιοποιήσουν την εσωτερική (γραμματεία αρμόδιας επιτροπής, θεματολογική μονάδα, βιβλιοθήκη κλπ.) αλλά και την εξωτερική πραγματογνωμοσύνη (εντός άλλων τοπικών, περιφερειακών, εθνικών και υπερεθνικών, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, μικρών, μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, και πανεπιστημίων δραστηριοποιούμενων στο πεδίο της ισότητας γυναικών και ανδρών)·
19. καλεί την Πρόεδρο της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής να ενημερώνει τακτικά τη Διάσκεψη των Προέδρων των Επιτροπών ώστε να μπορεί αυτή η τελευταία να αξιολογεί την πρόοδο που σημειώνεται σε αυτό το πεδίο·
20. τονίζει ότι η εφαρμογή της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας των φύλων πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ιδιαιτερότητα της κάθε κοινοβουλευτικής επιτροπής· ζητεί να γίνονται οι αξιολογήσεις ανά διετία υπό την αιγίδα της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, επί τη βάσει του ερωτηματολογίου που έχει υποβληθεί στους προέδρους και στους επιφορτισμένους με το θέμα της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών αντιπροέδρους των είκοσι δυο κοινοβουλευτικών επιτροπών, και να επισημαίνονται οι τυχόν παραλείψεις στις εργασίες των επιτροπών και των αντιπροσωπειών, καθώς και τα βήματα προόδου μέσα σε κάθε επιτροπή ως προς την εφαρμογή της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας των φύλων·
21. καλεί το Προεδρείο να επισημαίνει, κατά τις επαφές του με τα κοινοβούλια των κρατών μελών, τον ρόλο θετικού προτύπου που διαδραματίζει η ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου για την ισότητα των φύλων·
22. ζητεί να προγραμματιστούν για όλους τους βουλευτές του ΕΚ μαθήματα κατάρτισης σε θέματα ισότητας των φύλων πριν από την επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο·
23. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Μέσα στη γενική προοπτική της προστασίας και προαγωγής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι εθνικές και υπερεθνικές αρχές στην Ευρώπη έχουν ως αποστολή να προαγάγουν την ισότητα γυναικών και ανδρών και την πλήρη συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνία, να καταπολεμήσουν τις παραβιάσεις της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας των γυναικών (καταπολεμώντας π.χ. τη βία που ασκείται σε βάρος των γυναικών ή τη σωματεμπορία), να εξαλείψουν τις διακρίσεις λόγω φύλου και να ενθαρρύνουν την ισορροπημένη εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών στο δημόσιο βίο.
Η αξιοπρέπεια της γυναίκας και το πεπρωμένο της αποτελούν το μόνιμο αντικείμενο του ανθρώπινου αλλά και του θεσμικού προβληματισμού, που έχει προσλάβει όλως ιδιαίτερες διαστάσεις αυτά τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο κυρίως των διατομεακών κοινοτικών πολιτικών της "Στρατηγικής της Λισαβόνας", ή ακόμη στο πλαίσιο του δημογραφικού προβλήματος και του ζητήματος της συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.
Ο σεβασμός της ετερότητας
Η πλήρης παραδοχή της ετερότητας αλλά και αλληλοσυμπληρωματικότητας του άνδρα και της γυναίκας μπορεί να βοηθήσει την Ανθρωπότητα ώστε να μην αποτύχει. Η σκέψη αυτή υπερβαίνει την απλουστευτική λογική των βασικών αρχών της κοινής αγοράς, διότι η έννοια της ελευθερίας δεν περιορίζεται στην ελευθερία του ανταγωνισμού. Το ζητούμενο είναι μια πιο οικουμενική κατανόηση, θεμελιωμένη στην ίδια τη φύση της γυναίκας, και στη συμμετοχή της στο σύνολο των διαπροσωπικών σχέσεων που διαρθρώνουν, με πολύ διαφορετικούς κάθε φορά τρόπους, τη συμβίωση και τη συνεργασία των ανθρώπων στη σφαίρα του δημόσιου βίου. Σε αυτό το ευρύ και πολυσχιδές πλαίσιο, που διαπνέεται κυρίως από την προστασία και την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η γυναίκα συνεισφέρει μια ξεχωριστή αξία, αφενός λόγω της πεμπτουσίας του ανθρώπινου όντος και αφετέρου λόγω της ίδιας της θηλυκότητάς της, ανεξαρτήτως πολιτιστικού πλαισίου, και λόγω των θηλυκών πνευματικών, ψυχολογικών ή σωματικών χαρακτηριστικών, όπως είναι π.χ. η ηλικία, η υγεία, η μόρφωση, η εργασία, η έγγαμη ή άγαμη κατάσταση.
Τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ευρώπη
Σήμερα, σε ό,τι αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, οι ευρωπαϊκές κανονιστικές ρυθμίσεις κατοχυρώνουν το δικαίωμα ίσης μεταχείρισης δυνάμει του άρθρου 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, την οποία έχουν υπογράψει και επικυρώσει όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Σύμβαση αυτή αποτελεί σήμερα τη μόνη νομική βάση που απαγορεύει κάθε μορφή διακρίσεων επί της ευρωπαϊκής ηπείρου και επιτρέπει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να καταδικάζει όσα κράτη καταπατούν αυτά τα δικαιώματα. Εκκινώντας από τη θεμελιώδη αρχή ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι απέναντι στον Νόμο και δικαιούνται ίσης προστασίας, επείγει να συνεχίσουμε την προαγωγή των νομικών κειμένων που κατοχυρώνουν στις γυναίκες την θεμελιώδη ελευθερία τους και τη θεμελιώδη αξιοπρέπειά τους καταδικάζοντας κάθε διάκριση λόγω φύλου.
Ο αγώνας κατά των διακρίσεων
Επί πλέον, η διεθνής κοινότητα επανεπιβεβαιώνει σαφώς ότι η αρχή της ίσης μεταχείρισης δεν εμποδίζει τα συμβαλλόμενα κράτη να λαμβάνουν μέτρα για την προαγωγή μιας πλήρους και πραγματικής ισότητας, υπό τον όρο ότι θα έχουν μια αντικειμενική και λογική αιτιολόγηση. Επ΄αυτού, το Πρωτόκολλο αριθ. 12 που αφορά το άρθρο 14 της Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και που από 4 Νοεμβρίου 2000 είναι ανοικτό στην υπογραφή των κρατών μελών, κατοχυρώνει ότι κανείς δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο οποιασδήποτε μορφής διακρίσεων εκ μέρους μιας δημόσιας αρχής για οποιοδήποτε λόγο. Για να οριοθετήσει την έννοια των διακρίσεων, η αιτιολογική έκθεση του πρωτοκόλλου 12 υπενθυμίζει τον ορισμό της έννοιας των διακρίσεων, όπως ερμηνεύεται σταθερά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: "μια διαφορετική μεταχείριση συνιστά διάκριση όταν "στερείται αντικειμενικής και λογικής αιτιολόγησης", δηλαδή όταν δεν υπάρχει λογική σχέση αναλογίας μεταξύ των χρησιμοποιηθέντων μέσων και του επιδιωκόμενου σκοπού"[1].
Η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας των φύλων στην Ευρώπη
Κι όμως, οι ανισομέρειες μεταξύ γυναικών και ανδρών συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν όλους τους τομείς του δημόσιου βίου. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών είναι μια από τις στρατηγικές που εκπονήθηκαν για να τεθεί ένα τέλος σε αυτές τις παραβιάσεις. Σύμφωνα με τον ορισμό του Συμβουλίου της Ευρώπης, τον οποίο στηρίζουν όλα τα κράτη μέλη, η ολοκληρωμένη προσέγγιση συνίσταται στην (αναδι)οργάνωση, βελτίωση, εξέλιξη και αξιολόγηση των διεργασιών λήψης αποφάσεων, με σκοπό την ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας γυναικών και ανδρών σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, από τους φορείς που εν γένει συμμετέχουν στο σχεδιασμό των πολιτικών. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση για την ισότητα δεν υποκαθιστά τις ειδικές πολιτικές που αποσκοπούν στη διόρθωση των καταστάσεων που προκύπτουν από τις ανισότητες μεταξύ των φύλων, αλλά παρουσιάζεται ως στρατηγική συμπληρωματική προς τις παραδοσιακές πολιτικές.
Το κοινοτικό δίκαιο και οι πολιτικές δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτό τον τομέα εμπνέονται από τα σκεπτικά και τις ενέργειες του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το κοινοτικό δίκαιο αναδέχεται τις βασικές αυτές αρχές στα άρθρα 2, 3, 13, 137, και 141 ΣΕΚ που διαπνέουν πολλές ευρωπαϊκές Οδηγίες και χρησίμευσαν ως βάση σε κάποιες νομολογίες του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων επί θεμάτων κοινοτικού εργατικού δικαίου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε κάποια μέτρα για την προαγωγή της ισότητας γυναικών και ανδρών, όπως μαρτυρεί η Ανακοίνωση περί ισότητας και ίσης μεταχείρισης, και παρουσιάζει κάθε χρόνο έκθεση για την πρόοδο που σημειώθηκε ως προς την ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας των φύλων σε στρατηγικούς τομείς. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για να δώσει ένα θεσμικό πλαίσιο στη δική του πολιτική δέσμευση, ενέκρινε το ψήφισμα περί της ολοκληρωμένης προσέγγισης για την ισότητα γυναικών και ανδρών στις εργασίες του. Από αυτό το ψήφισμα πηγάζει και η παρούσα έκθεση.
Η ολοκληρωμένη προσέγγιση για την ισότητα των φύλων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Η παρούσα έκθεση έχει την τύχη να είναι το πρώτο έγγραφο που το Κοινοβούλιο αφιερώνει ειδικά στην αξιολόγηση της εφαρμογής, στις πολιτικές εργασίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών του, της ολοκληρωμένης προσέγγισης για την ισότητα γυναικών και ανδρών.
Εξ αρχής, δυο θεμελιώδεις επισημάνσεις επιβάλλονται, ως προς την ουσία και τις μελλοντικές προοπτικές. Πρώτα απ΄όλα, οι βουλευτές δεν μπορούν να αποκρύψουν την εγγενή σε κάθε θέμα πολιτική και τεχνική δυναμική. Αυτή εξαρτάται αφενός από τις αρμοδιότητες που προβλέπει ο Κανονισμός και αφετέρου από τα συμφέροντα των βουλευτών που είναι μέλη μιας επιτροπής. Από αυτή την εσωτερική δυναμική εξαρτάται επίσης ο βαθμός προσοχής που δίνεται εντός των διαφόρων κοινοβουλευτικών επιτροπών στο συγκεκριμένο θέμα της ολοκληρωμένης προσέγγισης για την ισότητα των φύλων, καθώς και η ποιότητα των απαντήσεων που δίνουν οι αντιπρόεδροι στο πλαίσιο της αξιολόγησης. Το ίδιο το Κοινοβούλιο θα έπρεπε να αναρωτηθεί προηγουμένως ως προς τον τρόπο με τον οποίο προάγει την ολοκληρωμένη προσέγγιση. Η διαπίστωση αυτή δεν πρέπει επ΄ουδενί να οδηγήσει σε ηθική καταδίκων προσώπων. Η εισηγήτρια απευθύνει πάντως έκκληση στην καλή προαίρεση των συναδέλφων της και τους καλεί να επιδείξουν δημιουργικότητα στην αναζήτηση και εφαρμογή στρατηγικών για την υλοποίηση της ολοκληρωμένης προσέγγισης, όποτε μια τέτοια πολιτική διάσταση αποδειχθεί πρόσφορη.
Η αξιολόγηση που ξεκινάει εδώ θα αρχίσει να λειτουργεί στο βαθμό που οι βουλευτές θα καταγράφουν τακτικά την πρόοδο στην εφαρμογή της ολοκληρωμένης προσέγγισης για την ισότητα. Έτσι, από τη στιγμή που οι επιτροπές θα απαντούν δυο φορές ανά κοινοβουλευτική περίοδο στις ερωτήσεις της αρμόδιας επιτροπής, η ολοκληρωμένη προσέγγιση αναμένεται ότι θα παγιωθεί εντός των επιτροπών και ότι θα μπορούσε να εξετασθεί η δυνατότητα υποβολής χρήσιμων συστάσεων σε καθεμιά από αυτές. Πρέπει αυτό να τονισθεί, διότι η αξιολόγηση θα πρέπει αναγκαστικά να αποφεύγει μια σύγκριση π.χ. μεταξύ των επιτροπών DEVE, ITRE και CULT, λόγω ακριβώς των διαφορετικών αρμοδιοτήτων τους που ορίζονται στον Κανονισμό. Η δε αξιολόγηση στο μέλλον θα δείχνει τον τρόπο με τον οποίο η κάθε επιτροπή προσπαθεί να εφαρμόσει την ολοκληρωμένη προσέγγιση στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της.
Η Μεθοδολογία
Η Πρόεδρος της αρμόδιας επιτροπής κινήθηκε σε δυο κατευθύνσεις :
Αφενός προσκαλούσε τακτικά τους αρμόδιους επί του θέματος της ολοκληρωμένης προσέγγισης αντιπροέδρους των επιτροπών σε ανταλλαγές απόψεων με τα μέλη της αρμόδιας επιτροπής. Λόγω της πρωτοτυπίας της, αυτή η διαδικασία χαιρετίσθηκε από όλους τους ενδιαφερόμενους βουλευτές. Αξίζουν επίσης ευχαριστίες στον Γενικό Διευθυντή Εσωτερικών Πολιτικών, που ανταποκρίθηκε μέσα από τις γραμματείες των κοινοβουλευτικών επιτροπών, διευκολύνοντας έτσι συχνά τη συνεργασία με τη γραμματεία της αρμόδιας επιτροπής. Στις 10 Ιουλίου 2006, όλοι οι αντιπρόεδροι προσεκλήθησαν σε ανταλλαγή απόψεων με την αρμόδια επιτροπή. Η ανταλλαγή αυτή είχε τριπλό σκοπό. Πρώτον, εξοικείωση με την αξιολόγηση της ολοκληρωμένης προσέγγισης για την ισότητα των φύλων στο πλαίσιο των κοινοβουλευτικών εργασιών. Δεύτερον, διευκρίνιση του ερωτηματολογίου που έχει καταρτισθεί για το θέμα αυτό. Τρίτον, έκδοση από κοινού του χρονοδιαγράμματος που θα πρέπει να εφαρμοστεί.
Αφετέρου, για να έχει αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με τις εργασίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών, η εισηγήτρια ζήτησε από τους αντιπροέδρους να απαντήσουν σε ένα ερωτηματολόγιο με 25 ερωτήσεις. Το ερωτηματολόγιο αυτό χωριζόταν σε τέσσερα βασικά μέρη: (1) πεδίο δράσης της επιτροπής (2) στρατηγική για την ισότητα γυναικών και ανδρών και βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι (3) εφαρμογή της αρχής της ισότητας στο πλαίσιο των εργασιών των επιτροπών (4) πραγματογνωμοσύνη για την ισότητα ανδρών και γυναικών, διαβούλευση και συνεργασία της επιτροπής με άλλες υπηρεσίες εντός και εκτός Κοινοβουλίου. Η παρούσα έκθεση περιέχει την ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των απαντήσεων που παρελήφθησαν.
- [1] Υπόθεση Abdulaziz, Cabales και Balkandi κατά Ηνωμένου Βασιλείου, απόφαση 28ης Μαΐου 1985, Σειρά A, αριθ. 94, § 72.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
|
Τίτλος |
Η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών στις εργασίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών |
|||||||||||
|
Αριθμός διαδικασίας |
||||||||||||
|
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας |
FEMM |
|
|
|
|
|||||||
|
Γνωμοδοτική(ές) επιτροπή(ες) |
|
|
|
|
|
|||||||
|
Αποφάσισε να μη γνωμοδοτήσει |
|
|
|
|
|
|||||||
|
Ενισχυμένη συνεργασία |
|
|
|
|
|
|||||||
|
Εισηγητής(ές) |
Anna Záborská |
|
||||||||||
|
Εισηγητής(ές) που αντικαταστάθηκε(καν) |
|
|
||||||||||
|
Εξέταση στην επιτροπή |
4.10.2006 |
13.11.2006 |
20.12.2006 |
|
|
|||||||
|
Ημερομηνία έγκρισης |
20.12.2006 |
|||||||||||
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+ : - : 0 : |
30 0 1 |
||||||||||
|
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Edit Bauer, Emine Bozkurt, Edite Estrela, Ilda Figueiredo, Věra Flasarová, Lissy Gröner, Zita Gurmai, Esther Herranz García, Lívia Járóka, Ρόδη Κράτσα-Τσαγκαροπούλου, Urszula Krupa, Pia Elda Locatelli, Angelika Niebler, Doris Pack, Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου, Christa Prets, Teresa Riera Madurell, Raül Romeva i Rueda, Eva-Britt Svensson, Britta Thomsen, Corien Wortmann-Kool, Anna Záborská |
|||||||||||
|
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία |
Anna Hedh, Elisabeth Jeggle, Christa Klaß, Zita Pleštinská, Karin Resetarits, Zuzana Roithová, Heide Rühle, Bernadette Vergnaud |
|||||||||||
|
Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 178, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία |
Hanna Foltyn-Kubicka |
|||||||||||
|
Ημερομηνία κατάθεσης |
22.12.2006 |
|
||||||||||
|
Παρατηρήσεις (πληροφορίες που διατίθενται σε μία μόνον γλώσσα) |
... |
|||||||||||