SPRAWOZDANIE w sprawie wniosku o skorzystanie z immunitetu i przywilejów Giuseppe Garganiego

21.3.2007 - (2006/2300(IMM))

Komisja Prawna
Sprawozdawca: Diana Wallis

PROJEKT DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wniosku o skorzystanie z immunitetu i przywilejów Giuseppe Garganiego

(2006/2300(IMM))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając wniosek Giuseppe Garganiego z dnia 30 listopada 2006 r., dotyczący skorzystania z immunitetu w związku z toczącym się postępowaniem cywilnym przed włoskim sądem, ogłoszony na posiedzeniu plenarnym w dniu 11 grudnia 2006 r.,

–   po wysłuchaniu wyjaśnień Giuseppe Garganiego, zgodnie z art. 7 ust. 3 Regulaminu,

–   uwzględniając art. 9 i 10 Protokołu w sprawie Przywilejów i Immunitetów Wspólnot Europejskich z dnia 8 kwietnia 1965 r., jak również art. 6 ust. 2 Aktu dotyczącego wyboru członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich z dnia 20 września 1976 r.,

–   uwzględniając orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 12 maja 1964 r. i 10 lipca 1986 r.[1],

–   uwzględniając art. 6 ust. 3 oraz art. 7 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A6‑0071/2007),

1.  wyraża zgodę na skorzystanie przez Giuseppe Garganiego z immunitetu i przywilejów;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niezwłocznie niniejszej decyzji oraz sprawozdania komisji przedmiotowo właściwej właściwym organom Republiki Włoskiej.

• [1]  Sprawa 101/63, Wagner przeciwko Fohrmann i Krier, Zbiór Orzeczeń 1964, str. 383 i sprawa 149/85, Wybot przeciwko Faure i inni, Zbiór Orzeczeń 1986, str. 2391.

UZASADNIENIE

I.         TŁO SPRAWY

Na posiedzeniu w dniu 11 grudnia 2006 r. przewodniczący Parlamentu ogłosił, że pismem z dnia 30 listopada 2006 r. otrzymał wniosek o skorzystanie z immunitetu parlamentarnego posła do PE, Giuseppe Garganiego, który należycie przekazano do Komisji Prawnej.

Wspomniany wniosek odnosi się do sprawy cywilnej wniesionej przez A. Di Giovanni, przewodniczącą Tribunale di Sorveglianza w Neapolu, przeciwko G. Garganiemu oraz wydawcom i kierownikom tygodnika Il Roma, w której domaga się obciążenia ich solidarnie odpowiedzialnością i skazania na zapłacenie sumy 500 000 euro tytułem wynagrodzenia za domniemane szkody dla jej reputacji, wyrządzone publikacją artykułu G. Garganiego.

Artykuł G. Garganiego nosił tytuł: „Nielogiczny wymiar sprawiedliwości (…) Traktowanie wolności słowa jako przestępstwa. Kolejny sposób przekształcenia systemu sądowniczego w parodię sprawiedliwości? Pytanie to nieuchronnie nasuwa się wraz z kolejną sprawą sądową, która wywołuje wątpliwości i niepokój”.

Artykuł omawiał sprawę Lino Jannuzziego, włoskiego senatora i dziennikarza, którego skazano na karę przeszło dwuletniego pozbawienia wolności „gdyż neapolitański Tribunale di Sorveglianza, na podstawie nadzwyczajnej wykładni prawa, odrzucił możliwość zawieszenia wyroku wydanego na Jannuzziego za obrazę, jakiej się dopuścił w poprzednich latach prowadzenia działalności jako dziennikarz”.

Artykuł w krytycznym tonie opisuje stan wymiaru sprawiedliwości we Włoszech w świetle sprawy Jannuzziego, w wyniku której zostanie on „niezwłocznie uwięziony za trzy artykuły napisane dziesięć lat wcześniej stosownie do prawa wolności, wypowiedzi zawartego w Konstytucji wraz z prawami podstawowymi jednostki, które mają zastosowanie do niego i do każdego włoskiego obywatela”.

Artykuł ponadto zawiera stwierdzenie, że fakt, iż sąd w Neapolu nie zastosował innych sankcji karnych poza karą pozbawienia wolności prowadzi do instynktownego podejrzenia tendencyjności postępowania sądowego (fumus persecutionis).

W pozostałej części artykułu G. Gargani omówił alternatywne dla pozbawienia wolności formy kary oraz kwestię braku przepisów regulujących stosowanie immunitetu parlamentarnego jako środka osiągnięcia równowagi między ramionami państwa oraz uniknięcia wywierania nacisku przez Parlament na system sądowniczy. Przedstawił on ponadto problem upolitycznienia wymiaru sprawiedliwości i roli urzędników sądowych, którzy – zdarza się - prowadzą dochodzenie w jakiejś sprawie, a potem wydają w tej sprawie wyrok, a także rolę, jaką właściwe przygotowanie zawodowe pracowników sądownictwa może odgrywać w reformie systemu wymiaru sprawiedliwości we Włoszech. Artykuł G. Garganiego kończy stwierdzenie, że reforma systemu sądownictwa mogłaby doprowadzić do unikania zwracania się do prezydenta Republiki o zastosowanie prawa łaski, które „nie będzie dostępne dla każdego obywatela, który będzie miał nieszczęście stanąć przed sędzią, wyrokującym w oparciu o uprzedzenia i niewykazującym się poczuciem odpowiedzialności ani wyważenia”. Należy zauważyć, że nazwisko powódki nie zostało wymienione w artykule, a jedynie sąd, którego jest przewodniczącą.

Powódka dowodzi, że domniemane szkalujące uwagi uzyskują tym bardziej „szczególny” wydźwięk, jeśli weźmie się pod uwagę życiorys G. Garganiego, czyli jego stopień naukowy w dziedzinie prawa, przynależność do palestry, obejmowanie stanowiska na czele departamentu sprawiedliwości Partii Chrześcijańskich Demokratów w Campanii oraz piastowanie funkcji przewodniczącego Komisji Prawnej Parlamentu Europejskiego.

Warto odnotować, iż powódka wcześniej już wnosiła o wszczęcie postępowania karnego w odniesieniu do tych samych faktów w Tribunale di Roma. Sprawę zamknięto w oparciu o argument, iż G. Gargani złożył odnośne oświadczenia „w trakcie pełnienia swych obowiązków parlamentarnych, co zostało ujęte w art. 68 Konstytucji”. Jednakże nie pozostawia wątpliwości fakt, iż powódka obstaje przy swoim twierdzeniu, iż G. Gargani jest winny zniesławienia, biorąc pod uwagę stwierdzenie zawarte w nakazie stawienia się przed sądem, iż takie osoby jak oskarżony „są w równym stopniu odpowiedzialne w przypadku, gdy publikacja stanowi środek popełnienia przestępstwa, a więc prowadzi do wyrządzenia szkody nawet w przypadkach, gdy (w przeciwieństwie do niniejszej sprawy) żaden sąd karny nie potwierdził popełnienia przestępstwa, gdyż nie zostały dopełnione konieczne wymogi umożliwiające dochodzenie sprawy przed sądem, co prowadzi do tego, iż sędzia sądu cywilnego może uznać incidenter tantum i wyłącznie dla celów zasądzenia odszkodowania, iż przestępstwo zostało popełnione”.

II.       ROZWAŻANIA PRAWNE I NATURY OGÓLNEJ DOTYCZĄCE IMMUNITETU POSŁÓW DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

1. Artykuły 9 i 10 Protokołu w sprawie Przywilejów i Immunitetów Wspólnot Europejskich z dnia 8 kwietnia 1965 r. przewiduje, co następuje:

Artykuł 9:

Wobec członków Zgromadzenia nie można prowadzić dochodzenia, postępowania sądowego, ani też ich zatrzymywać z powodu ich opinii lub stanowiska zajętego przez nich w głosowaniu w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych.

Artykuł 10:

Podczas sesji Zgromadzenia, jego członkowie korzystają:

           a)        na terytorium swojego państwa - z immunitetów przyznawanych członkom parlamentu ich państwa;

           b)        na terytorium innego Państwa Członkowskiego - z immunitetu chroniącego przed zatrzymaniem oraz immunitetu jurysdykcyjnego.

Immunitet chroni także członków podczas ich podróży do i z miejsca, gdzie odbywa się posiedzenie Zgromadzenia.

Nie można powoływać się na immunitet w przypadku, gdy członek został schwytany na gorącym uczynku i nie może on stanowić przeszkody w wykonywaniu przez Zgromadzenie prawa uchylenia immunitetu w odniesieniu do któregokolwiek ze swoich członków.

2. Procedurę Parlamentu Europejskiego regulują przepisy art. 6 i 7 Regulaminu PE. Istotne przepisy brzmią następująco:

Artykuł 6: Uchylenie immunitetu

1. Wykonując swoje uprawnienia związane z przywilejami oraz immunitetami Parlament dąży przede wszystkim do utrzymania swojej integralności jako demokratycznego zgromadzenia prawodawczego oraz do zagwarantowania niezależności posłów w sprawowaniu ich funkcji.

(..)

3. Każdy wniosek dotyczący skorzystania z immunitetu i przywilejów skierowany do Przewodniczącego Parlamentu przez posła lub byłego posła jest przedstawiany na posiedzeniu plenarnym oraz przekazywany właściwej komisji.

(...)"

Artykuł 7: Procedury dotyczące immunitetu

1. Wnioski o uchylenie lub o skorzystanie z immunitetu i przywilejów są rozpatrywane przez właściwą komisję niezwłocznie w kolejności, w jakiej zostały wniesione.

2. Komisja przedstawia wniosek dotyczący decyzji zawierający jedynie zalecenie przyjęcia lub odrzucenia wniosku o uchylenie lub skorzystanie z immunitetu i przywilejów.

3. Komisja może zwrócić się do właściwego organu o udostępnienie wszelkich informacji, które uzna za niezbędne do ustalenia zasadności uchylenia lub skorzystania z immunitetu. Zainteresowany poseł ma możliwość udzielenia wyjaśnień, może także przedłożyć wszelkie dokumenty oraz dowody pisemne, które uzna za istotne. Poseł może być reprezentowany przez innego posła.

(...)

6. W przypadku wniosku o skorzystanie z przywilejów lub immunitetu komisja stwierdza, czy istnieją okoliczności stanowiące administracyjne lub inne ograniczenie swobody przemieszczania się posłów udających się na miejsce obrad Parlamentu lub z niego powracających bądź swobody wyrażania opinii lub głosowania podczas wykonywania mandatu lub czy wchodzą one w zakres art. 10 Protokołu o przywilejach i immunitetach niewynikających z prawa krajowego. Komisja przedstawia właściwemu organowi propozycję wyciągnięcia odpowiednich wniosków.

7. Komisja może wydać uzasadnioną opinię co do właściwości wyżej wymienionego organu oraz co do dopuszczalności wniosku, natomiast nie może w żadnym przypadku wypowiadać się o winie bądź braku winy posła oraz o zasadności wszczęcia wobec niego postępowania karnego na podstawie zarzutów, które są mu stawiane, nawet wtedy, gdy badanie wniosku pozwala komisji na dokładne zapoznanie się ze szczegółami sprawy.

(...)"

III.      UZASADNIENIE PROPONOWANEJ DECYZJI

Artykuł 9 Protokołu w sprawie Przywilejów i Immunitetów przewiduje, że wobec posłów do Parlamentu Europejskiego nie można prowadzić dochodzenia „z powodu opinii lub stanowiska zajętego (…) w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych”.

W pozwie złożonym w Tribunale di Roma, powódka domaga się zasądzenia solidarnej odpowiedzialności oraz odszkodowania w wysokości 500 000 euro przeciwko kilku oskarżonym, w tym G. Garganiemu, za domniemane zniesławienie powódki, a tym samym zaszkodzeniu jej reputacji.

Z analizy przytoczonego artykułu wynika, że G. Gargani pokusił się wyłącznie o komentarz na temat interesu publicznego, a sprawę senatora Jannuzziego wykorzystał jako punkt wyjścia do krytyki włoskiego systemu sądowniczego, obrony immunitetu parlamentarnego oraz przedyskutowania propozycji reformy tegoż systemu.

Wobec zajmowanej przez G. Garganiego pozycji, nie tylko jako polityka, ale przewodniczącego parlamentarnej Komisji Prawnej, właściwej w kwestiach przywilejów i immunitetów posłów (zgodnie z załącznikiem VI, sekcja XVI, pkt. 9 Regulaminu), ma on uzasadniony interes w wyrażaniu swych opinii na temat sytuacji odnoszącej się do problemu immunitetu parlamentarnego we Włoszech. Rzeczywiście mając na uwadze, iż na mocy art. 10 Protokołu Komisja Prawna Parlamentu Europejskiego zobowiązana jest stosować prawo krajowe w zakresie immunitetu parlamentarnego, można by pokusić się o stwierdzenie, że G. Gargani miał nie tylko prawo, ale obowiązek rozpocząć debatę publiczną na ten temat.

Publikując artykuł, o który chodzi, G. Gargani wypełniał swe zadania jako poseł do Parlamentu Europejskiego oraz przewodniczący Komisji Prawnej. Ograniczanie posłom do Parlamentu swobody wypowiadania się w niepokojących sprawach o uzasadnionym interesie publicznym poprzez pociągnięcie ich do odpowiedzialności prawnej jest niedopuszczalne w demokratycznym społeczeństwie i rażąco narusza art. 9 Protokołu, który ma na celu ochronę swobody wypowiedzi posłów w czasie pełnienia ich obowiązków w interesie Parlamentu jako instytucji.

Ponadto fakt, iż wniesiono sprawę o postępowanie cywilne po tym, jak nie udało się wszcząć postępowania karnego w sądzie powódki odnośnie tych samych faktów sugeruje, że zachodzi tendencyjność postępowania sądowego (fumus persecutionis).

IV. WNIOSKI

W oparciu o powyższe rozważania, po rozpatrzeniu argumentów za i przeciw utrzymaniem immunitetu, Komisja Prawna zaleca skorzystanie z immunitetu Guiseppe Garganiego.

PROCEDURA

Tytuł	Wniosek o skorzystanie z immunitetu i przywilejów Giuseppe Garganiego
Numer procedury	2006/2300(IMM)
Wniosek o skorzystanie z immunitetu   przekazany przez*   Data wniosku   Data ogłoszenia na posiedzeniu *Dane dostępne tylko w jednym języku	Giuseppe Gargani 30.11.2006 11.12.2006
Komisja przedmiotowo właściwa   Data ogłoszenia na posiedzeniu	JURI 13.12.2006
Sprawozdawca(y)   Data powołania	Diana Wallis 18.12.2006
Poprzedni sprawozdawca(y)
Rozpatrzenie w komisji	30.1.2007	20.3.2007
Data zatwierdzenia	20.3.2007
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:		12 0 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Cristian Dumitrescu, Klaus-Heiner Lehne, Hans-Peter Mayer, Manuel Medina Ortega, Aloyzas Sakalas, Francesco Enrico Speroni, Diana Wallis, Jaroslav Zvěřina, Tadeusz Zwiefka
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Sharon Bowles, Mogens N.J. Camre, Kurt Lechner
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)