SPRAWOZDANIE w sprawie pomocy UE na rzecz handlu

29.3.2007 - (2006/2236(INI))

Komisja Handlu Międzynarodowego
Sprawozdawca: David Martin

Procedura : 2006/2236(INI)

Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji

Dokument w ramach procedury :

A6-0088/2007

Teksty złożone :

A6-0088/2007

Debaty :

PV 22/05/2007 - 7
CRE 22/05/2007 - 7

Głosowanie :

PV 23/05/2007 - 5.8
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P6_TA(2007)0203

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
UZASADNIENIE
OPINIA Komisji Rozwoju
PROCEDURA

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie pomocy UE na rzecz handlu

(2006/2236(INI))

Parlament Europejski,

– uwzględniając rezolucje z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie posiedzenia WTO w Katarze[1], z dnia 3 września 2002 r. w sprawie handlu i rozwoju dla zlikwidowania ubóstwa[2], z dnia 30 stycznia 2003 r. w sprawie głodu na świecie i eliminowania barier w handlu z najbiedniejszymi krajami[3], z dnia 15 maja 2003 r. w sprawie zwiększania potencjału w krajach rozwijających się[4], z dnia 4 września 2003 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie handlu i rozwoju - pomoc krajom rozwijającym się w czerpaniu korzyści z handlu[5], z dnia 25 września 2003 r. w sprawie 5. konferencji ministerialnej WTO w Cancún[6], z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie działań zwalczających głód i ubóstwo[7], z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie oceny realizacji Programu Rozwoju z Doha po wejściu w życie decyzji Rady Generalnej WTO z dnia 1 sierpnia 2004 r.[8], z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie światowego apelu o działania na rzecz walki z ubóstwem[9], z dnia 1 grudnia 2005 r. w sprawie przygotowań do Szóstej Konferencji Ministerialnej Światowej Organizacji Handlu w Hongkongu[10], z dnia 4 kwietnia 2006 r. w sprawie oceny rundy negocjacji z Doha po Konferencji Ministerialnej Światowej Organizacji Handlu (WTO) w Hongkongu[11], z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie handlu i ubóstwa: projektowanie polityki handlowej z myślą o maksymalizacji przyczyniania się handlu do walki z ubóstwem[12], 7 września 2006 r. w sprawie zawieszenia negocjacji dotyczących agendy rozwoju z Doha (DDA)[13],

– uwzględniając komunikaty Komisji, „Przyspieszenie postępów w realizacji Milenijnych Celów Rozwoju- Wkład Unii Europejskiej” (COM(2005)0132); „Przyspieszenie tempa realizacji Milenijnych Celów Rozwoju - finansowanie rozwoju i efektywność pomocy” (COM(2005)0133); „Spójność polityki na rzecz rozwoju - Przyspieszanie postępu w osiąganiu Milenijnych Celów Rozwoju” (COM(2005)0134); „Finansowanie na rzecz rozwoju i skuteczności pomocy – Wyzwania w zakresie intensyfikacji pomocy UE 2006-2010” (COM(2006)0085)" oraz „Udzielanie pomocy przez UE - więcej, lepiej i szybciej” (COM(2006)0087),

– uwzględniając wspólną deklarację Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji w sprawie polityki rozwoju Unii Europejskiej „Konsensus europejski”,

– uwzględniając konkluzje Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych z dnia 12 grudnia 2005 r. i 16-17 października 2006 r.,

– uwzględniając deklarację ministerialną z Czwartej Konferencji Ministerialnej WTO, przyjętą dnia 14 listopada 2001 r. w Doha,

– uwzględniając deklarację ministerialną z Szóstej Konferencji Ministerialnej WTO, przyjętą dnia 18 grudnia 2005 r. w Hongkongu,

– uwzględniając Deklarację Milenijną ONZ z dnia 8 września 2000 r., określającą Milenijne Cele Rozwoju jako ustanowione wspólnie przez społeczność międzynarodową kryteria eliminacji ubóstwa,

– uwzględniając „Milenijne Cele Rozwoju - sprawozdanie za 2005 r.” Organizacji Narodów Zjednoczonych,

– uwzględniając sprawozdanie zespołu zadaniowego ds. projektu milenijnego ONZ,

– uwzględniając komunikat wydany dnia 8 lipca 2005 r. przez grupę G8 w Gleneagles,

– uwzględniając art. 45 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego oraz opinię Komisji Rozwoju (A6‑0088/2007),

A. mając na uwadze, że zrównoważony oparty na zasadach wielostronny system handlowy ma kluczowe znaczenie dla zdolności krajów rozwijających się do uczestniczenia w handlu międzynarodowym i czerpania z niego korzyści,

B. mając na uwadze, że pomimo rozwoju w ostatnich latach dwustronnych bezcłowych i bezkontyngentowych systemów dostępu produktów do rynku (z czego największym tego typu systemem jest wspólnotowa inicjatywa „Wszystko oprócz broni”), przez ostatnie 40 lat udział krajów najsłabiej rozwiniętych w światowym handlu zmniejszył się z 1,9% do niespełna 1%,

C. mając na uwadze, że wzrost gospodarczy i włączenie krajów rozwijających się do światowej gospodarki stanowi główny warunek dla osiągnięcia celu, jakim jest likwidacja ubóstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju i kontynuowania Milenijnych Celów Rozwoju,

D. mając na uwadze, że pokój oraz wspólne i powszechne wartości poszanowania i promowania praw człowieka, podstawowych wolności, dobrego zarządzania, demokratyzacji i praworządności mają kluczowe znaczenie dla krajów rozwijających się zarówno w celu zmniejszenia ubóstwa, jak i odniesienia korzyści czerpanych z większych możliwości handlowych,

E. mając na uwadze, że jak zaznaczono w “Europejskim konsensusie w sprawie rozwoju”, Wspólnota, w oparciu o własne doświadczenia i wyłączną władzę w zakresie handlu, ma przewagę komparatywną w udzielaniu wsparcia krajom partnerskim celem włączenia handlu w krajowe strategie rozwoju oraz we wspieraniu współpracy regionalnej,

F. mając na uwadze, że w deklaracji Szóstej. Konferencji Ministerialnej WTO w Hong Kongu stwierdza się, że ”Pomoc na rzecz handlu powinna mieć na celu pomoc krajom rozwijającym się, w szczególności krajom najsłabiej rozwiniętym, w budowaniu możliwości podażowych i infrastruktury związanej z handlem, których potrzebują do wdrażania i korzystania z porozumień WTO oraz ogólnie do rozwoju handlu.

G. mając na uwadze, że globalizacja jest trwającym procesem, którego nie można zatrzymać i który niesie ze sobą możliwości i wyzwania, ale także ryzyko marginalizacji krajów w szczególności krajów najuboższych, jak również marginalizacji najbardziej narażonych grup w tych krajach, zwłaszcza, tam gdzie różnica w dochodach w tych krajach i pomiędzy nimi pozostaje spora i gdzie coraz więcej osób żyje w ubóstwie,

Argumenty za pomocą na rzecz handlu i trzy fundamenty: lepszy dostęp do rynku, rozsądna polityka wewnętrzna oraz większa i skuteczniejsza pomoc na rzecz handlu

1. podkreśla, że otwarcie handlu jest jednym z najbardziej skutecznych czynników napędzających wzrost gospodarczy - co jest niezbędne dla zmniejszenia ubóstwa i promowania uwzględniającego najuboższych wzrostu gospodarczego i zatrudnienia- jak również znaczącym katalizatorem dla zrównoważonego rozwoju na świecie;

2. kładzie jednak nacisk na fakt, że samo otwarcie handlu jest niewystarczającym warunkiem dla wykorzystania handlu dla rozwoju i zmniejszania ubóstwa, co stanowi złożony i wielowymiarowy problem, dla którego nie istnieją proste rozwiązania;

3. podkreśla, że w wielu krajach rozwijających się „kryjące się za granicami” polityki wewnętrzne i pozostawiający wiele do życzenia klimat gospodarczo-inwestycyjny stanowią potężne utrudnienia dla zdolności czerpania korzyści z większych możliwości oferowanych przez handel; zauważa w związku z tym, że wzrost gospodarczy i handel nie mogą doprowadzić do zmniejszenia ubóstwa bez towarzyszących im polityk wewnętrznych obejmujących redystrybucję i politykę socjalną i rzeczywistego zwiększenia zdolności do dobrego zarządzania;

4. uważa, że bez postępów w zarządzaniu wszelkie inne reformy mogą mieć jedynie ograniczony wpływ; podkreśla, że podstawą rozwoju są państwa skuteczne czyli te, które potrafią promować i chronić prawa człowieka i świadczyć usługi swoim obywatelom oraz zapewnić klimat korzystny dla przedsiębiorczości i wzrostu; uważa, że o ile poprawa w zarządzaniu wraz z demokracją należą przede wszystkim do obowiązków danego kraju, pomoc na rzecz handlu może być wykorzystana zarówno do wsparcia dobrego zarządzania jak i do niedopuszczenia do jego podważania poprzez wspieranie kompleksowych krajowych strategii na rzecz budowania zdolności i zwiększania uczestnictwa oraz wzmacniania instytucji zwiększających przejrzystość i odpowiedzialność;

5. uważa, że odpowiedzialność jest obustronna oraz że zasady trwałości ekologicznej, ochrony praw społecznych i praw człowieka oraz dobre zarządzanie mają jednakowe zastosowanie zarówno do krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się i muszą w związku z tym być włączane do podejścia UE do pomocy na rzecz handlu;

6. stwierdza, że aby kraje rozwijające się zrealizowały swój potencjał w dziedzinie liberalizacji handlu, uważnie przeprowadzone otwarcie ich rynków musi być uzupełnione zarówno gruntownymi reformami polityki wewnętrznej, jak i sprawiedliwym międzynarodowym systemem handlowym obejmującym znaczne zwiększenie pomocy na rzecz handlu i większą jej skuteczność;

7. podkreśla, że pomoc na rzecz handlu nie stanowi panaceum, ale jest rzeczywiście konieczna zarówno dla czerpania potencjalnych korzyści z handlu międzynarodowego, jak i zmniejszenia ewentualnych kosztów; uważa, że, aby pomoc na rzecz handlu można uznać za sukces, producenci i handlowcy w krajach otrzymujących pomoc muszą doświadczyć bezpośrednich korzyści gospodarczych;

8. zauważa, że handel oraz zdolność produkcyjna były w pewnym stopniu zaniedbane w programach pomocowych przez ostatnie 10-15 lat na korzyść podkreślenia podstawowych wysiłków bezpośrednio ukierunkowanych na zmniejszenie ubóstwa, które nie zawsze są najbardziej skutecznym środkiem do osiągnięcia znaczącego zmniejszenia ubóstwa w perspektywie długoterminowej; wyraża w związku z tym przekonanie, że inicjatywy związane z pomocą na rzecz handlu oferują wyjątkową możliwość pracy ponad wzajemnym brakiem zaufania pomiędzy pomocą i handlem; uważa w związku z tym, że celem przywrócenia równowagi i znalezienia zrównoważonych wzorców produkcji w perspektywie długoterminowej, które mogą przyczyniać się do zmniejszenia ubóstwa, konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na włączenie handlu w strategie rozwojowe;

9. zauważa, że rozwój dotyczy jedynie rozwoju gospodarczego, ale również rozwoju w dziedzinach takich jak: zdrowie, edukacja, prawa człowieka, ochrona środowiska i wolność polityczna; uważa jednakże, że te ostatnie nie mogą być trwale zapewnione przy braku rozwoju gospodarczego, który generuje konieczne środki;

10. z zadowoleniem przyjmuje, że pomoc na rzecz handlu może być instrumentem rozwoju zdolności państw rozwijających się do rozpoczęcia procesu integracji gospodarczej południe-południe, którego jak dotąd zabrakło;

11. wzywa UE do wypełnienia zobowiązań podjętych wobec krajów najsłabiej rozwiniętych podczas rundy z Dauhy poprzez zaprogramowanie „pakietu rozwoju” oraz zniesienie do 2013 r. rolnych subsydiów wywozowych; podkreśla, że UE musi wezwać innych członków Światowej Organizacji Handlu także do wypełnienia ich zobowiązań wobec krajów najsłabiej rozwiniętych;

Wspólna strategia europejska w sprawie pomocy na rzecz handlu w 2007 roku

12. z zadowoleniem przyjmuje i gorąco wspiera odzwierciedlony w konkluzjach Rady z Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych UE w dniach16 i 17 października 2006 r. wyłaniający się konsensus, zgodnie z którym większa i bardziej skuteczna pomoc na rzecz handlu jest konieczna w celu umożliwienia wszystkim krajom rozwijającym się, a w szczególności krajom najsłabiej rozwiniętym, lepszego włączenia się do wielostronnego, opartego na zasadach systemu handlowego oraz do bardziej skutecznego wykorzystywania handlu w promowaniu nadrzędnego celu wyeliminowania ubóstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju;

13. uważa za sprawę najwyższej wagi odpowiednie włączenie Parlamentu, za przykładem „Europejskiego konsensusu w sprawie rozwoju”, w przygotowanie i przyjęcie wspólnej strategii europejskiej w sprawie pomocy na rzecz handlu w 2007 roku;

14. zauważa, że Wspólna strategia europejska w sprawie pomocy na rzecz handlu w 2007 roku powinna: po pierwsze ustanowić ogólne zasady dla pomocy UE na rzecz handlu; po drugie ustalić program pracy ze szczegółowymi zaleceniami dla UE w celu osiągnięcia i ostatecznie podwyższenia celu 2 miliardów euro dla wsparcia dla handlu do 2010 r. i dostarczania skuteczniejszej pomocy na rzecz handlu; po trzecie ustalić zasady dla koordynacji i rzeczywistego wdrażania na różnych poziomach pomocy na rzecz handlu zgodnie z zaleceniami grupy zadaniowej WTO oraz, wreszcie, określić mechanizmy zwiększania przejrzystości, monitorowania i kontroli;

Zakres i definicja pomocy na rzecz handlu

15. zauważa, że jedna z najbardziej konfliktowych kwestii związanych z pomocą na rzecz handlu odnosi się do samej definicji pojęcia, ponieważ termin ten jest używany do określenia niezwykle szerokiej gamy środków pomocy związanych z handlem świadczonych krajom rozwijającym się;

16. przypomina, że zgodnie z OECD/DAC i bazą danych DAC/WTO DDA, pomoc związana z handlem obejmuje tradycyjnie dwie podstawowe kategorie: „politykę handlową i prawodawstwo” oraz „rozwój handlu”, z czego ten ostatni jest interpretowany jako obejmujący pomoc dla sektora prywatnego oraz w mniejszym stopniu ograniczenia w zakresie podaży, jak również pewną pomoc dostosowawczą;

17. podkreśla jednak, że grupa zadaniowa WTO ds. pomocy na rzecz handlu dodała kolejne kategorie do dwóch już istniejących: dostosowanie handlowe, infrastruktura handlowa oraz zdolność produkcyjna;

18. zauważa, że ponieważ te trzy kategorie pomocy na rzecz handlu pokrywają się częściowo z dwiema istniejącymi (przez co mogą być nierozróżnialne od ogólnej współpracy na rzecz rozwoju) nie mogą stanowić części ilościowych celów i zobowiązań ze strony Komisji i podejmowanych przez państwa członkowskie, dopóki nie istnieje międzynarodowy konsensus co do ich definicji, bowiem ten „szerszy” obszar pomocy na rzecz handlu mógłby być źródłem niejasnych sprawozdań i podwójnego naliczania;

19. wyraża jednak przekonanie, że dodatkowe trzy kategorie zaproponowane w szerokiej i ambitnej definicji grupy zadaniowej WTO ds. pomocy na rzecz handlu są przydatne dla odzwierciedlenia szerokich potrzeb handlowych krajów rozwijających się i dlatego powinny być wykorzystywane w krajowych strategiach rozwoju i eliminowania ubóstwa w celu promowania rzeczywistego objęcia wszystkich odpowiednich priorytetów związanych z handlem; uważa, że głównym wyzwaniem i szansą jest obecnie rozwój spójnego zestawu narzędzi działających razem w celu ukierunkowania wsparcia pomagającego krajom rozwijającym się zaangażować się w bardziej korzystny handel i promowanie tym samym wzrostu gospodarczego i zmniejszenia ubóstwa oraz napędzanie rozwoju;

20. zaleca utworzenie całościowego procesu na szczeblu krajowym ze wsparciem odpowiedniej struktury instytucjonalnej skupiającej agencje wewnętrzne, właściwe ministerstwa, w tym ministerstwa handlu (które tradycyjnie miały jedynie ograniczony wpływ na rozwój polityki), darczyńców i sektor prywatny, proces taki stanowiłby punkt wyjściowy dla określenia rzeczywistych potrzeb i priorytetów pomocy na rzecz handlu oraz służyłaby wymianie informacji i dialogowi politycznemu;

21. zauważa, że inicjatywy pomocy na rzecz handlu powinny poświęcać więcej uwagi kluczowym wydarzeniom w sektorze prywatnym, w szczególności MŚP i społeczeństwu obywatelskiemu, zarówno przy identyfikacji potrzeb, jak i przy wdrażaniu pomocy tak, aby umożliwić pomocy na rzecz handlu ułatwienie tworzenia i rozwoju przedsiębiorstw mogących konkurować i docierać na rynki międzynarodowe; w tym kontekście podkreśla potrzebę przeznaczenia części finansowania pomocy na rzecz handlu na sprawiedliwy handel, zgodnie z ust. 19 swojej rezolucji w sprawie sprawiedliwego handlu i rozwoju;

Poza zakresem, w ramach istoty problemu: znaczenie szerszego programu pomocy na rzecz handlu

22. podkreśla, że niezależnie od podania precyzyjnej definicji pomocy na rzecz handlu, Unia Europejska musi znacząco rozszerzyć program pomocy na rzecz handlu;

Dostosowanie handlowe

23.zauważa, że chociaż dostosowanie handlowe nie jest wyraźnie zawarte w wyżej wspomnianych deklaracjach konferencji ministerialnej WTO w Hongkongu, to powinno zostać dodane jako ważny element szerszego programu pomocy na rzecz handlu; przypomina w związku z tym, że Zespół ds. Projektu Milenijnego ONZ w sprawie handlu zaproponował tymczasowy "fundusz pomocy na rzecz handlu", podczas gdy Komisarz UE ds. handlu zaproponował (w dniu 4 lutego 2005 r.) ustanowienie specjalnego funduszu dostosowawczego do rynków, aby pomóc biednym krajom w bardziej skutecznym prowadzeniu handlu oraz zmniejszyć społeczne koszty dostosowania”;

24. zauważa, że koszty dostosowania handlowego obejmują szeroki zakres kwestii, przy czym głównie, po pierwsze, koszty ograniczania preferencji, które dotykają zwłaszcza krajów zależnych od eksportu tekstyliów i produktów rolnych; po drugie utratę dochodów związanych z cłami oraz po trzecie koszty wynikające z podwyżek cen żywności, które prawdopodobnie dotkną kraje importerów żywności netto, a najbardziej ucierpią na tym najbiedniejsze grupy ludności;

25. podkreśla, że dodatkowe koszty doprowadzenia do zgodności z wymogami dotyczącymi standardów produktów, w tym środkami sanitarnymi i fitosanitarnymi, oraz koszty wdrożenia porozumień WTO, takich jak TRIMS (Porozumienie w sprawie środków dotyczących inwestycji związanych z handlem), TRIPs (Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej) oraz Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS), które wymagają wyrafinowanych zmian polityki i prawodawstwa, są często uznawane za koszty dostosowawcze, ale podkreśla również, że pokrywają się one z kategorią pomocy na rzecz handlu „polityka i przepisy handlowe”; zauważa, że koszty związane z czynnikami produkcji, takimi jak zdolność do zarządzania krótkoterminowym bezrobociem i przekwalifikowaniem są również uznawane przez niektórych ekspertów za koszty dostosowawcze związane z handlem;

26. zauważa, że wsparcie dla bilansu płatniczego jest ogólnym narzędziem polityki rozwoju, które może i powinno być używane odnośnie do kosztów dostosowawczych;

27. podkreśla, że koszty dostosowawcze są szczególnie ważne w kontekście europejskich porozumień o partnerstwie gospodarczym;

28. zdaje sobie sprawę z rosnących obaw w krajach AKP z powodu metod dostarczania, skuteczności i jakości udzielanego przez Wspólnotę Europejską wsparcia dla pomocy na rzecz handlu do wspierania programów dostosowania gospodarczego;

29. podkreśla, że nie należy pojmować dostosowania handlowego jako zwyczajnej rekompensaty za ograniczanie preferencji czy szerszych skutków liberalizacji, ale jako mechanizm ułatwiający trudne przejście do bardziej liberalnego klimatu;

30. wyraża przekonanie, że pomoc przy dostosowaniu do wstrząsów handlowych jest niezbędna dla ułatwienia akceptacji handlu cechującego się większą swobodą, ponieważ przy braku jakiejkolwiek pomocy przy dostosowaniu i sieci zabezpieczeń społecznych, liberalizacja spotka się z oporem, bądź zostanie skierowana w odwrotnym kierunku niż powinna; uważa, że zdolność UE do finansowania i wdrożenia pomocy na rzecz handlu w tym zakresie będzie wymagać o wiele większego zrozumienia procesów dostosowawczych, przez które przechodzą pracownicy, firmy i rządy wskutek doświadczenia liberalizacji handlu w krajach rozwijających się;

31. zauważa, że handlowy mechanizm integracji MFW opracowany w 2004 roku, aby pomóc krajom doświadczającym trudności związanych z bilansem płatniczym w radzeniu sobie ze skutkami liberalizacji handlu, podlega zwykłym uwarunkowaniom polityki MFW, warunkom pożyczania, może zatem być nieodpowiedni dla krajów, które już są wysoko zadłużone i/lub nie życzą sobie programu MFW; z zaniepokojeniem zauważa, że jest to jedyny dostępny specjalny mechanizm wielostronny do dostosowań związanych z handlem oraz że jak dotąd zastosowały go jednie trzy kraje: Bangladesz, Republika Dominikany i Republika Madagaskaru;

32. zaleca by Komisja i państwa członkowskie, przy braku nowych wielostronnych mechanizmów w celu uwzględnienia kosztów dostosowania handlowego: po pierwsze zbadały zakres, wydajność i skuteczność obecnego wsparcia, szczególnie przeprowadzając ocenę ilościową – zarówno opisową jak i analityczną – wpływu tego wsparcia; zaleca aby Komisja zastosowała spójną metodologię, aby ocenić, jak poszczególne projekty wsparły handel i rozwój gospodarczy, aby wspomóc dostosowanie handlowe i ponadto opracować, w ramach wspólnej europejskiej strategii w sprawie pomocy na rzecz handlu w 2007 r., szczegółowe zalecenia w tym zakresie; po drugie promowały nowy mechanizm integracji handlowej proponowany przez międzynarodowe instytucje finansowe, ambitniejszy zarówno jeżeli chodzi o finansowanie, jak i mogący być stosowany na szerszą skalę, a także po trzecie rozwijały, w ramach swych programów krajowych i regionalnych, konkretne inicjatywy w dziedzinie kosztów dostosowania, szczególnie takich jak np. ograniczanie preferencji, które muszą zostać ustalone głównie pomiędzy beneficjentami i przyznającymi preferencje, jak również tych, które nie są odpowiednio uwzględnione przez mechanizm integracji handlowej MFW;

33. wzywa Komisję do jednoznacznego ustalenia linii budżetowych, które mogłyby być wykorzystane na pomoc związaną z dostosowaniem do rynków oraz do przeprowadzenia w związku z tym oceny ewentualnych niedociągnięć bieżącej struktury budżetu UE;

34. podkreśla znaczenie świadczenia pomocy w zakresie infrastruktury jako ważnego czynnika stymulującego wzrost będący wynikiem wywozu;

Infrastruktura

35. wzywa Komisję, państwa członkowskie i EBI do przedstawienia jasnego przeglądu obecnej pomocy i planowanych inicjatyw, zawierających wyraźną część dotyczącą infrastruktury handlowej; w związku z tym proponuje bardziej ambitną interwencję odnośnie części przypadającej EBI w ramach planu wieloletniego w celu finansowania infrastruktur w sektorach takich jak drogi, kolej, technologie informacyjne i komunikacyjne, lotniska i porty morskie;

wzywa Komisję, państwa członkowskie i EBI do przedstawienia jasnego przeglądu obecnej pomocy i planowanych inicjatyw, zawierających wyraźną część dotyczącą infrastruktury handlowej;

36. nalega, by Komisja przedstawiła szczegółowe propozycje dotyczące sposobu uwzględnienia zaleceń przedstawionych przez WTO ds. pomocy na rzecz handlu w dziedzinach, które mogą wykraczać poza ściśle określony zakres pomocy UE na rzecz handlu, w szczególności: wspierania zdolności produkcyjnych, infrastruktury handlowej i wyzwań w zakresie dostosowania wynikających z liberalizacji handlu;

Inne kwestie

Integracja regionalna i handel południe-południe

37. wyraża przekonanie, że regionalne porozumienia handlowe pomiędzy krajami rozwijającymi się i /lub krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się są skutecznym środkiem zapewniającym udział w światowej gospodarce krajów rozwijających się;

38. uznaje znaczącą wartość inicjatyw południe-południe, które w oparciu o wspólne doświadczenia rozpowszechniają najlepsze praktyki wśród ułatwień handlowych oraz oczekuje, że we wspólnej strategii europejskiej w zakresie pomocy na rzecz handlu na 2007 r. zostaną zaproponowane szczegółowe kroki do wsparcia takich inicjatyw;

39. podkreśla, że integracja regionalna i integracja południe-południe są potencjalnie silnym narzędziem pobudzającym rozwój handlu, ponieważ mogą one zwiększyć wydajność i konkurencyjność, umożliwić oszczędności skali, stworzyć atrakcyjne otoczenie dla zagranicznych inwestycji bezpośrednich, zapewnić większą siłę negocjacji, jak również przyczynić się do umocnienia pokoju i bezpieczeństwa;

40. zauważa, że potrzeby w zakresie regionalnej lub transgranicznej pomocy na rzecz handlu są często nieskutecznie poruszane w praktykach opartych o planowanie krajowe; w związku z tym wzywa Komisję, państwa członkowskie i międzynarodowe instytucje finansowe do zaproponowania konkretnych zaleceń na rzecz poprawy istniejących mechanizmów w zakresie potrzeb regionalnej i transgranicznej pomocy na rzecz handlu, w tym mechanizmów konkretnie związanych z integracją regionalną;

Rolnictwo

41. zauważa, że rolnictwo nadal pozostaje podstawowym źródłem dochodów i zatrudnienia w większości krajów rozwijających się i dlatego podkreśla rolę pomocy na rzecz handlu we wspieraniu krajów rozwijających się w podejmowaniu wyzwań stawianych przez sektor rolniczy, w szczególności wyzwań odnośnie do towarów takich jak cukier, banany i bawełna;

Usługi

42. uważa, że do chwili obecnej UE przeznaczyła stosunkowo bardzo niewiele pomocy związanej z handlem na sferę usług, co jest niespójne ze znaczeniem usług w handlu światowym; w związku z tym podkreśla, że nakierowanie funduszy oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) i pomocy na rzecz handlu na obszar usług jest niezbędne dla zwiększenia potencjału krajów rozwijających się oraz uregulowania ich sektora usług oraz usług eksportowych, jak również dla spełnienia właściwych ograniczeń regulacyjnych i innych barier związanych z usługami w krajach OECD; podkreśla również konieczność zapewnienia krajom rozwijającym się funduszy oraz wiedzy prawnej i technicznej, aby umożliwić im obronę ich interesów gospodarczych na szczeblu międzynarodowym;

Praca i normy w zakresie ochrony środowiska

43. podkreśla, że specyficzna pomoc związana z wprowadzaniem przepisów w celu uzyskania rzeczywistej zgodności z podstawowymi normami pracy określonymi w konwencjach MOP, jak również odpowiednie i skuteczne przepisy w zakresie ochrony środowiska, są konieczną częścią składową programu pomocy na rzecz handlu;

Promowanie sprawiedliwego handlu

44. wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na inicjatywy, które najlepiej promują zmniejszanie ubóstwa i zrównoważony rozwój, w tym projekty związane ze sprawiedliwym handlem i inicjatywy ułatwiające uczestnictwo kobiet w świecie pracy;

45. podkreśla, że w kontekście budowania zdolności produkcyjnych pomoc na rzecz handlu powinna wspierać wysiłki zmierzające do zaangażowania w handel małych i poszkodowanych producentów, wspierać tworzenie stowarzyszeń producentów i struktur ich reprezentujących, ułatwiać dostęp do finansowania handlu oraz umożliwiać bezpośrednie kontakty producentów z konsumentami, ponieważ stanowi to najlepsze praktyki w dotychczasowych inicjatywach na rzecz sprawiedliwego handlu;

46. wyraża przekonanie, że utworzeniu zdolności handlowych objętych zakresem pomocy na rzecz handlu muszą towarzyszyć bardziej skuteczne wysiłki na rzecz zapewnienia godnego wynagrodzenia dla producentów; przypomina w związku z tym znaczenie uczestnictwa producentów w ustalaniu cen, jak przewidziano w kompendium umowy z Kotonu;

Zasady pomocy UE na rzecz handlu

47. podkreśla, że wspólna europejska strategia w sprawie pomocy na rzecz handlu, zgodnie z Deklaracją paryską OECD, powinna opierać się na następujących zasadach ogólnych:

W kwestii przesłanek i zakresu geograficznego

(a) pomoc na rzecz handlu nie jest panaceum w przypadku rozwoju, ale jest rzeczywiście koniecznym uzupełnieniem liberalizacji handlu i reform polityki wewnętrznej przeprowadzanych przez same kraje rozwijające się i właściwe instrumenty elastyczności WTO;

(b) sukces pomocy na rzecz handlu zależy od rzeczywistej integracji strategii handlu i rozwoju,

(c) pomoc na rzecz handlu powinna priorytetowo traktować kraje najsłabiej rozwinięte i najbardziej podatne na zagrożenia kraje rozwijające się,

W kwestii Agendy Rozwoju z Doha

(d) pomoc na rzecz handlu nie jest substytutem negocjacji DDA i korzyści rozwojowych, jakie wynikną z lepszego dostępu do rynków; pomoc na rzecz handlu stanowi cenne i konieczne uzupełnienie, które powinno przyczyniać się do rozwojowego wymiaru DDA, pomagając krajom rozwijającym się, a w szczególności krajom najsłabiej rozwiniętym, we wdrażaniu porozumień WTO i korzystaniu z nich, a szerzej pomagając im w rozwoju handlu; pomoc na rzecz handlu nie jest częścią przedsięwzięcia DDA i jest konieczna sama w sobie, niezależnie od postępów rundy z Doha,

(e) zwiększona i bardziej skuteczna pomoc na rzecz handlu powinna być sprawnie wdrażana niezależnie od wniosków rundy z Doha,

(f) pomoc na rzecz handlu nie może być zależna od wyniku negocjacji lub wykorzystana jako rekompensata braku dostępu do rynku,

W kwestii zobowiązania do większej pomocy na rzecz handlu i jej wdrażania

(g) większa pomoc na rzecz handlu musi być proporcjonalna do wymiaru rozpoznanych wyzwań, przewidywalna, stabilna i uzupełniająca, ale nie zastępcza, w stosunku do istniejącej pomocy dla rozwoju,

(h) większa spójność z różnymi obszarami działań zewnętrznych, w szczególności z polityką handlu i rozwoju, jak również większa komplementarność i lepsza harmonizacja, ujednolicenie i koordynacja procedur, zarówno pomiędzy UE i jej państwami członkowskimi, jak i w stosunkach z darczyńcami i pomiędzy nimi, mają podstawowe znaczenia dla zapewnienia spójności i skuteczności pomocy na rzecz handlu;

(i) kluczowe jest zaangażowanie kraju: pomoc na rzecz handlu musi być ukierunkowana na beneficjenta oraz zaprojektowana i wdrażana jako integralna część strategii gospodarczych i rozwojowych krajów rozwijających się oraz musi reagować na potrzeby prywatnego sektora i społeczeństwa obywatelskiego, w tym ruchu na rzecz sprawiedliwego handlu,

(j) pomoc na rzecz handlu musi być prowadzona zgodnie ze zróżnicowanym podejściem dostosowanym do kontekstu i konkretnych potrzeb rozwojowych, tak aby państwa lub regiony otrzymujące pomoc, a w szczególności sektor prywatne i społeczeństwo obywatelskie, miały zapewnioną specjalną, dostosowaną do ich potrzeb pomoc, opartą na ich własnych potrzebach, strategiach, priorytetach i zasobach,

(k) w świetle powtarzającego się problemu braku własnej oceny potrzeb w krajach rozwijających się wynikającego w niektórych przypadkach z braku zdolności, pomoc na rzecz handlu powinna wspierać kraje rozwijające się w zarządzaniu, projektowaniu i wdrażaniu polityki handlowej jako integralna część ich własnych strategii gospodarczych i rozwojowych; pomoc na rzecz handlu powinna być także opracowana pod kątem konkretnych wyzwań związanych z rozwojem, określonych przez beneficjentów i powinna być ściśle ujednolicana z priorytetami, procedurami i systemami danego kraju;

(l) zasadniczą kwestią pomocy na rzecz handlu i skuteczności pomocy jest terminowość i przewidywalność udzielanego finansowania; zgodnie z zasadami deklaracji paryskiej, kraje otrzymujące pomoc powinny korzystać ze znaczącej, wieloletniej i przewidywalnej pomocy; pomoc na rzecz handlu powinna być dostarczana terminowo, aby sprostać zarówno krótko- jak i długoterminowym priorytetom, a w idealnym przypadku powinna być spójna z cyklem programowym danego kraju lub regionu;

Zwiększanie pomocy na rzecz handlu

48. przypomina, że na konferencji ministerialnej w Hongkongu UE i jej państwa członkowskie wspólnie zobowiązały się do zwiększenia zbiorowej pomocy na rzecz handlu do 2 miliardów euro; zauważa, że to zobowiązanie powinno podlegać kontroli na ich podstawie tradycyjnych unijnych kategorii pomocy handlowej, tj. polityka handlowa i prawodawstwo oraz rozwój handlu, określonych przez OECD/DAC i zarejestrowanych w bazie danych DAC/WTO DDA;

49. przypomina, że UE podjęła zobowiązanie do zwiększenia ogólnej oficjalnej pomocy rozwojowej do 0,56% PKB do 2010 r., co stanowi dodatkową pomoc w wysokości 20 miliardów euro oraz zauważa, że dodatkowe finansowanie pomocy na rzecz handlu powinno być szeroko dostępne w ramach tej podwyżki i nie odbywać się kosztem innych priorytetów rozwojowych;

50. podkreśla, że ponieważ pakiet pomocy na rzecz handlu powinien stanowić uzupełnienie istniejącej pomocy na cele rozwoju, nowe deklaracje pomocy na rzecz handlu nie powinny prowadzić do przesunięcia środków już przeznaczonych na inne inicjatywy w dziedzinie rozwoju, takie jak przedsięwzięcia z zakresu zdrowia i nauki, które posiadają ogromne znaczenie dla budowy silnej gospodarki;

51. wzywa UE i jej państwa członkowskie do niezwłocznej pełnej realizacji ich zobowiązań w zakresie pomocy na rzecz handlu zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w niniejszej rezolucji;

52. wzywa Komisję do wytłumaczenia w konkretnym programie roboczym planowanego sposobu realizacji obietnicy zwiększenia bieżącego i planowanego finansowania wspólnotowego celem zwiększenia pomocy na rzecz handlu z aktualnie średnio 850 milionów euro rocznie do 1 miliarda euro rocznie; zauważa w związku z tym, że komplementarność pomocy na rzecz handlu powinna zostać osiągnięta w odniesieniu do ustalonego poziomu, jak na przykład średnia z lat 2002-2004;

53. podkreśla, że zobowiązanie opiewające na 1 miliard euro zarówno ze strony Komisji, jak i państw członkowskich powinno zostać wykonane bez uciekania się do przemianowywania na pomoc na rzecz handlu pomocy wcześniej zakwalifikowanej jako pomoc dla infrastruktur lub podwójnego liczenia przez państwa członkowskie pomocy dwustronnej i wkładu do pomocy zewnętrznej UE;

54. wzywa głównych donatorów międzynarodowych do wyjaśnienia dokładnego charakteru i zakresu złożonych przez nich obietnic;

55. wzywa Komisję do szczegółowego wyjaśnienia pojedynczych środków koniecznych dla zapewnienia, że uwzględnienie handlu w planowaniu dialogu z krajami i regionami otrzymującymi pomoc faktycznie doprowadzi do dostarczenia zwiększonej obiecanej pomocy;

56. przyjmuje do wiadomości trudności budżetowe, przed jakimi staje Komisja przy przeznaczaniu funduszy na cele wielostronne; wzywa Komisję do jasnego określenia potrzeb dla finansowania przekrojowych inicjatyw pomocowych związanych z handlem, w tym inicjatyw dwustronnych, regionalnych i wielostronnych, takich jak zintegrowane ramy; podkreśla w związku z tym, że zaproponował nową linię budżetową, włączoną już do budżetu UE na 2007 r. w celu finansowania wielostronnych programów i inicjatyw w dziedzinie pomocy związanej z handlem oferujących wartość dodaną do programów geograficznych Wspólnoty; podkreśla, że nowa linia budżetowa daje mu większą kontrolę nad wydatkami związanymi z wielostronnymi programami i inicjatywami w zakresie pomocy na rzecz handlu, zwiększając w ten sposób widoczność i przejrzystość tego typu wydatków; zwraca się do Komisji o jak najszybsze przeprowadzenie oceny funduszy w zakresie horyzontalnych inicjatyw związanych z pomocą na rzecz handlu, w tym zintegrowanych ram;

Umowy o partnerstwie gospodarczym

57. wyraża przekonanie, że odpowiednie wsparcie dla dostosowań związanych z porozumieniami o partnerstwie gospodarczym i towarzyszących im środków odegra podstawowe znaczenie w określeniu zdolności krajów i regionów AKP do realizowania potencjalnych zysków płynących ze zobowiązań i reform związanych z porozumieniami o partnerstwie gospodarczym; ponadto wyraża przekonanie, że pomoc na rzecz handlu dla krajów AKP stanowi konieczne uzupełnienie, aby kraje te mogły w pełni wykorzystać możliwości wynikające z międzynarodowego systemu wymian handlowych;

58. przyjmuje do wiadomości zobowiązanie, zgodnie z którym znaczna część zadeklarowanego przez UE i państwa członkowskie zwiększenia związanej z handlem pomocy do 2 mld euro w 2010 r. zostanie przyznana państwom AKP; jednakże zauważa z niepokojem, że jedynie zbiorowy wkład państw członkowskich jest rozumiany jako dodatkowy wkład do Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR); ubolewa, iż aspekty operacyjne wsparcia dla rozwoju przeznaczonego na porozumienia o partnerstwie gospodarczym, a w związku z tym konsekwencje decyzji w sprawie tych porozumień, pozostają nieokreślone oraz nalega by Rada i Komisja jak najszybciej i przed zakończeniem negocjacji umów o partnerstwie gospodarczym wyraźnie określiły wymiar tego wkładu państw członkowskich i jego charakter budżetowy, ze szczególnym odniesieniem do kwestii związanych z dostępną wysokością pomocy i jej zakresem, mechanizmami jej świadczenia, powiązaniami i współdziałaniem z 10. programem EFR oraz do procesu łączenia pomocy na rzecz handlu z negocjacjami w sprawie porozumień o partnerstwie gospodarczym i jego wdrażania;

59. wzywa do dokonania przeglądu istniejących programów państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej w zakresie zmian wynikających z umów o partnerstwie gospodarczym (EPA), tak aby określić najbardziej efektywne mechanizmy dostarczania skutecznego wsparcia przy dokonywaniu dostosowań związanych z EPA;

60. podkreśla pilny charakter sprostania ww. wyzwaniom związanym ze sprawnym dostarczaniem skutecznego wsparcia dla pomocy na rzecz handlu dla krajów AKP, które już są zaangażowane w handel na zasadach preferencyjnych z Unią Europejską (np. Botswana, Lesoto, Namibia i Suazi będące w połowie drogi do zniesienia ceł w handlu z Unią Europejską).

Zintegrowane ramy

61. z zadowoleniem przyjmuje zalecenia grupy zadaniowej ds. zintegrowanych ram w kontekście zobowiązań podjętych przez konferencję ministerialną WTO w roku 2005 w sprawie stosowania wzmocnionych ram zintegrowanych do 31 grudnia 2006 r., i nalega, by darczyńcy, a UE w szczególności, wyraźnie określili swoje zobowiązania, tak by wzmocnione zintegrowane ramy mogły być finansowane natychmiast, odpowiednio i w sposób przewidywalny oraz by mogły zostać jak najszybciej wdrożone;

62. przypomina, że wzmocnione zintegrowane ramy powinny stać się kluczowym narzędziem udzielania pomocy krajom najsłabiej rozwiniętym w określaniu potrzeb w zakresie handlu poprzez badania diagnostyczne nad integracją handlu, i także stać się znaczącym bodźcem wsparcia krajów najsłabiej rozwiniętych we włączaniu handlu do krajowych planów rozwoju oraz w zwiększaniu zdolności do formułowania, negocjowania i wdrażania polityki handlowej;

63. zauważa, że kwota 400 milionów dolarów amerykańskich jako indykatywne koszty wzmocnionych zintegrowanych ram oparta na udziale 40 krajów najsłabiej rozwiniętych przez okres 5 lat wyniosłaby średnio 1-2 miliona USD rocznie dla każdego kraju, co poprawi sytuację, jeżeli pomoc zostanie skutecznie wdrożona, choć jest to dalekie od rozwiązania bieżących wyzwań;

64. wzywa do lepszej koordynacji i większej spójności wśród różnych darczyńców, które odzwierciedlają sprawdzone kompetencje agencji zajmujących się dostarczaniem efektywnej i wysokiej jakości pomocy w różnych obszarach pomocy na rzecz handlu, a także do większej przejrzystości w odniesieniu do wsparcia udzielanego w ramach pomocy związanej z handlem; nalega w związku z tym na włączenie do zintegrowanych ram pełnoprawnej reprezentacji społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego;

65. podkreśla, że przejrzystość świadczenia pomocy i skuteczny nadzór oraz ocena mają podstawowe znaczenie dla budowania zaufania w krajach rozwijających się oraz dla ciągłej poprawy jakości pomocy;

66. wzywa Komisję do rozwinięcia wymiernych kryteriów oceny skuteczności pomocy na rzecz handlu;

67. odnotowuje decyzję Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych UE, że pomoc na rzecz handlu porozumień o partnerstwie gospodarczym obejmie jedynie politykę handlową i przepisy prawne oraz działania na rzecz rozwoju handlu; wzywa Radę i Komisję do wyjaśnienia sposobu poruszania kwestii innych potrzeb wynikających z porozumień o partnerstwie gospodarczym, takich jak infrastruktura związana z handlem, tworzenie zdolności produkcyjnej i dostosowania handlowe; uważa, że Rada i Komisja powinny następnie rozważyć najbardziej odpowiednie mechanizmy świadczenia różnych rodzajów pomocy związanych z porozumieniami o partnerstwie gospodarczym;

68. zauważa, że kobiety odnoszą mniejsze korzyści z możliwości oferowanych przez liberalizację handlu i globalizację, a jednocześnie niekorzystne konsekwencje tych zjawisk dotykają je w większym stopniu, dlatego wzywa UE, aby w programach pomocy związanych z handlem zwróciła szczególną uwagę na zapewnienie kobietom większych możliwości uczestnictwa w handlu, szczególnie w handlu międzynarodowym;

Monitoring, ocena, przegląd oraz rola Parlamentu w odniesieniu do kontroli i nadzoru

69. wyraża przekonanie, że OECD/DAC powinno monitorować ogólny program pomocy na rzecz handlu, dla zapewnienia maksymalnej przejrzystości w zarządzaniu pomocą i decydowaniu o jej przeznaczeniu; ale zgadza się z zaleceniami grupy zadaniowej WTO dotyczącymi włączenia pomocy na rzecz handlu do przeglądów polityki handlowej darczyńców i beneficjentów przeprowadzanych przez WTO;

70. ponownie stwierdza, że Komisja powinna przeanalizować postępy we wdrażaniu działań podjętych w dziedzinie pomocy na rzecz handlu oraz przedkładać co dwa lata Parlamentowi i Radzie sprawozdanie (począwszy od 2008 r.) na temat wdrażania i osiągniętych wyników, a także, w miarę możliwości, w sprawie głównych rezultatów i rezultatów wsparcia w ramach pomocy na rzecz handlu;

71. wyraźnie żąda, aby półroczne sprawozdania zawierały konkretne informacje odnoszące się do dotychczasowych środków finansowanych, ewentualnie wraz z wynikami kontroli i ocen, zaangażowania partnerów oraz realizacji obietnic i zobowiązań i płatności budżetowych w rozbiciu na kraje, regiony oraz kategorie pomocy; wzywa, aby sprawozdania zawierały także ocenę postępów poczynionych we włączaniu handlu do planowania pomocy oraz wyniki osiągnięte dzięki tej pomocy, przy zastosowaniu, o ile to możliwe, konkretnych i wymiernych wskaźników ich roli w realizacji celów pomocy na rzecz handlu;

72. podkreśla, że najpóźniej do 31 grudnia 2010 r. Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie drugie sprawozdanie oceniające realizację i osiągnięte wyniki pomocy na rzecz handlu ewentualnie, w razie konieczności wraz z propozycją zwiększenia budżetu pomocy na rzecz handlu oraz wprowadzenia koniecznych zmian do strategii pomocy na rzecz rozwoju i jej wdrożenia;

73. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom państw członkowskich, jak również Radzie AKP-UE oraz Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE.

[1] Dz. U C 177 E, z 25.7.2002, str. 290.
[2] Dz. U C 272 E, z 13.11.2003, str. 277.
[3] Dz. U C 39 E, z 13.2.2004, str. 79.
[4] Dz. U C 67 E, z 17.3.2004, str. 255.
[5] Dz. U C 76 E, z 25.3.2004, str. 435.
[6] Dz. U C 77 E, z 26.3.2004, str. 393.
[7] Dz. U C 304 E, z 1.12.2005, str. 277.
[8] Dz. U C 92 E, z 20.4.2006, str. 397.
[9] Teksty przyjęte, P6_TA(2005)0289.
[10] Teksty przyjęte, P6_TA(2005)0461.
[11] Teksty przyjęte, P6_TA(2006)0123.
[12] Teksty przyjęte, P6_TA(2006)0242.
[13] Teksty przyjęte, P6_TA(2006)0350.

UZASADNIENIE

Niniejsze sprawozdanie w ambitny, a zarazem realistyczny sposób ocenia oraz przedstawia związane z pomocą na rzecz handlu wymagania wobec UE. Już sam fakt, że pomoc na rzecz handlu znowu stała się jednym z priorytetów agendy rozwoju i handlu jest optymistyczny, a Komisji i państwom członkowskim należy pogratulować sposobu, w jaki odniosły się do tej agendy.

Sprawozdanie ponownie dostarcza niezwykle przekonujących argumentów za zwiększeniem i usprawnieniem pomocy na rzecz handlu oraz poszukuje konstruktywnego wkładu w sposób, w jaki Komisja i państwa członkowskie dostarczają oraz monitorują tę pomoc. Istotne jest, że sprawozdanie wzywa do zwiększonego oraz stałego udziału Parlamentu Europejskiego.

Od pewnego czasu Parlament jest zaangażowany w propagowanie agendy pomocy rozwojowej, a do budżetu na rok 2007 wprowadził nową linię budżetową, zatwierdzoną w grudniu przez PE i skierowaną specjalnie na działalność związaną z pomocą rozwojową.

Wyzwanie

Wielostronne zaangażowanie w rozwiązanie problemu braku równowagi na świecie wpisane jest w Milenijne Cele Rozwoju, które powinny stanowić główny punkt odniesienia, gdy UE lub inny główny darczyńca dostarcza pomocy rozwojowej. Chociaż tradycyjna pomoc rozwojowa ma nadal olbrzymie znaczenie dla osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju, dużą rolę do odegrania ma również nieprzerwany oraz trwały rozwój gospodarczy

Kluczowym elementem wzrostu gospodarczego jest zdolność krajów rozwijających się do prowadzenia handlu zewnętrznego. Jednak w ciągu ostatnich 40 lat udział w światowym handlu krajów najsłabiej rozwiniętych (LDC) spadł z 1,9% do 1%. Stało się tak pomimo rozszerzenia bezcłowego dostępu do rynku, z inicjatywy przede wszystkim Unii Europejskiej („Wszystko oprócz broni”). Pokazuje to, że chociaż otwartość handlu rzeczywiście prowadzi do rozwoju gospodarczego, zapewnienie samego dostępu do rynku jest niewystarczające dla rozwoju gospodarczego zmniejszającego ubóstwo.

Dostęp do rynku można uznać za jeden z fundamentów rozwoju gospodarczego przyczyniającego się do zmniejszenia ubóstwa. Dwa pozostałe, uzupełniające się fundamenty to odpowiednia polityka krajowa, w tym polityka socjalna oraz znaczna i właściwie skierowana pomoc rozwojowa. Poprzez zwiększenie pomocy na rzecz handlu UE ma szansę wywrzeć pozytywny wpływ zarówno wspierając reformy wewnętrzne, jak i zdobywając większe wsparcie dla liberalizacji handlu.

Pomoc na rzecz handlu oferuje również niepowtarzalną możliwość działania z pominięciem wzajemnego braku zaufania pomiędzy pomocą a handlem. Proces globalizacji jest często i pod pewnymi względami słusznie postrzegany jako wrogi priorytetom rozwojowym, a jednak celem pomocy na rzecz handlu jest udzielenie odpowiedniego wsparcia światowym gospodarkom, aby ukształtować bardziej otwarty system światowego handlu oraz z niego korzystać. Pomoc na rzecz handlu łączy zatem dążenie do bardziej otwartego systemu handlu z dążeniem do trwałego rozwoju.

Kontekst

Na szóstej Konferencji Ministerialnej Światowej Organizacji Handlu w Hongkongu Komisarz P. Mandelson zobowiązał się, że do 2010 r. UE podniesie swoje wydatki na pomoc na rzecz rozwoju do 2 miliardów rocznie. Wszystkie strony zobowiązały się również do zwiększenia wsparcia dla udoskonalonych, zintegrowanych ram służących koordynacji wydatków na pomoc na rzecz handlu. W Hongkongu utworzono również grupę zadaniową WTO ds. pomocy na rzecz handlu, która we wnioskach z lipca 2006 r. zapoznała darczyńców ze stojącymi przed nimi wyzwaniami.

Na posiedzeniu Rady UE ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych w październiku 2006 r. przedstawione zostało stanowisko UE w sprawie pomocy na rzecz rozwoju. Potwierdzono zobowiązanie przeznaczenia 2 miliardów rocznie (miliard od Komisji oraz miliard od państw członkowskich) oraz wyjaśniono, że wsparcie to mieści się w ramach tradycyjnej definicji pomocy na rzecz handlu według bazy danych OECD/DAC.

Na wyżej wspomnianym posiedzeniu Rada poprosiła również o opracowanie do wiosny 2007 r. wspólnej strategii UE dla pomocy na rzecz handlu, która „ustali plan działania w zakresie osiągnięcia przez UE celu 2 miliardów euro”, „określi metody koordynacji i działania na różnych poziomach geograficznych” oraz oceni zdolność UE do dzielenia się, monitorowania oraz ustalania najlepszych praktyk w zakresie pomocy na rzecz handlu.

Dlatego rozpatrywanie sprawozdania w Komisji Handlu Międzynarodowego jest jak najbardziej na czasie, ponieważ przedstawia pogląd Parlamentu Europejskiego na przesłanie, jakie powinna nieść ze sobą wspólna strategia UE w sprawie pomocy na rzecz handlu, jeżeli chodzi o dostarczanie i monitorowanie unijnej pomocy na rzecz handlu.

Zaangażowanie Parlamentu

Opierając się na przykładzie „Europejskiego konsensusu w sprawie rozwoju”, przy opracowywaniu którego Parlament odegrał zasadniczą rolę, niniejsze sprawozdanie wzywa do czynnego udziału Parlamentu w przygotowywaniu wspólnej strategii UE w sprawie pomocy na rzecz handlu. Sprawozdanie wzywa także Komisję do przedkładania Parlamentowi co dwa lata, począwszy od 2008 r., sprawozdania oceniającego rozdysponowanie pomocy UE na rzecz handlu.

Zakres pomocy na rzecz handlu

W sprawozdaniu przyznaje się, że ustalenia grupy zadaniowej WTO ds. pomocy na rzecz handlu rozszerzające definicję pomocy na rzecz handlu dodając pojęcia „infrastruktury handlowej”, „dostosowania handlowego” oraz „tworzenia zdolności produkcyjnych” są szczególnie konstruktywne. Uznano jednak również, że zobowiązania Komisji i państw członkowskich powinny być oceniane przy pomocy tradycyjnej definicji pomocy na rzecz handlu znajdującej się w bazie danych OECD/DAC, ograniczającej się do „polityki handlowej i prawodawstwa” oraz „rozwoju handlu”.

Ustalenia grupy zadaniowej WTO ds. pomocy na rzecz handlu przedstawiają pewne niejasności, które obecnie uniemożliwiają osiągnięcie międzynarodowego konsensusu odnośnie definicji pomocy na rzecz handlu i uniemożliwiają w związku z tym określenie celów w oparciu o tę definicję. Ponadto z uwagi na fakt, że początkowe zobowiązania UE zostały podjęte w oparciu o dawną definicję OECD/DAC, umożliwienie Komisji i państwom członkowskim rozszerzenia tych zobowiązań, w celu dodania nowych kategorii pomocy na rzecz handlu mogłoby im pozwolić na przekwalifikowanie pomocy w celu osiągnięcia wyznaczonych celów.

W sprawozdaniu położono jednak nacisk na konieczność przedstawienia przez Komisję we wspólnej strategii w sprawie pomocy na rzecz handlu konkretnych środków w odniesieniu do definicji pomocy na rzecz handlu podanej przez grupę zadaniową WTO ds. pomocy na rzecz handlu. W istocie, konieczne jest uwzględnienie wszystkich aspektów zawartych w tej definicji, aby rozwijające się gospodarki światowe z powodzeniem włączyły się do światowej gospodarki oraz dla złagodzenia potencjalnie szkodliwych skutków dostosowania związanego z handlem.

Dostosowanie handlowe

Pomoc na rzecz dostosowania handlowego - nakierowana na ułatwienie procesu restrukturyzacji bardziej niż tylko na rekompensaty - jest konieczna, między innymi, do złagodzenia ograniczeń preferencji, utraty dochodów z ceł oraz kosztów wynikających z podwyżek cen żywności, mogących dotknąć kraje importerów żywności netto.

Konieczność łagodzenia skutków dostosowania gospodarczego za pomocą interwencji politycznych jest już uznana w wewnętrznej polityce Wspólnoty, poprzez na przykład Fundusz dostosowania do globalizacji, a w polityce zewnętrznej poprzez na przykład plany działania dotyczące cukru. Sam Komisarz ds. Handlu UE zaproponował (w dniu 4 lutego 2005 r.) ustanowienie specjalnego Funduszu dostosowania do handlu, aby „pomóc ubogim krajom w skuteczniejszym prowadzeniu wymian handlowych i złagodzić społeczne koszty dostosowania”.

Mimo że istnieje mechanizm dostosowania na szczeblu wielostronnym w postaci mechanizmu integracji handlowej MFW, to jednak nie jest on dostępny dla krajów nieobjętych programem MFW, ponadto przybiera postać pożyczek i w związku z tym nie jest odpowiedni dla silnie zadłużonych krajów; jak dotąd tylko trzy kraje mogły skorzystać z tego mechanizmu. Dlatego też sprawozdanie wzywa do rewizji mechanizmu MFW.

Zasady

W celu zapewnienia zgodności pomocy UE na rzecz handlu z zasadami Deklaracji paryskiej w zakresie skuteczności pomocy oraz jej ukierunkowania na beneficjenta, sprawozdanie zaleca, jako punkt wyjściowy, utworzenie na poziomie ministerialnym procesu obejmującego odpowiednie ministerstwa, w tym ministerstwa handlu, darczyńców i, co ważne, sektor prywatny.

Innym kluczowym elementem służącym identyfikacji potrzeb w dziedzinie pomocy na rzecz handlu dla krajów najsłabiej rozwiniętych będą wzmocnione zintegrowane ramy, zarządzane wspólnie przez MFW, ITC, UNCTAD, UNDP, Bank Światowy i WTO. Zintegrowane ramy mają dwojaki cel: włączenie handlu do krajowych planów rozwoju i strategii zmniejszania ubóstwa krajów najsłabiej rozwiniętych oraz pomoc przy skoordynowanym dostarczaniu związanego z handlem wsparcia technicznego w odpowiedzi na potrzeby określone przez kraje najsłabiej rozwinięte.

Pomoc UE na rzecz handlu musi promować inne priorytety i wartości UE, w związku z tym pomoc na rzecz handlu powinna być wykorzystana do wspierania wdrażania przepisów gwarantujących poszanowanie zarówno podstawowych norm w zakresie pracy zapisanych w konwencjach MOP, jak i standardów w dziedzinie ochrony środowiska.

Potrzeba dodatkowego wsparcia

Sprawozdanie wzywa do pełnej integracji polityki rozwoju i handlu. Oznacza to, że niezbędne jest, by finansowanie pomocy na rzecz handlu miało charakter dodatkowy w stosunku do wcześniej istniejącego wsparcia dla rozwoju i nie odwracało uwagi od innych priorytetów rozwojowych. Analogicznie, jeżeli pomoc na rzecz handlu ma rzeczywiście być ukierunkowana na beneficjentów, jej wysokość musi być dostosowywana do rosnącego zapotrzebowania. W istocie zapotrzebowanie może wzrosnąć w znaczący sposób; dla przykładu podczas dialogu OECD w sprawie polityki pomocy na rzecz handlu w listopadzie 2006 r., zastępca premiera Mauritiusa przedstawił projekty, które będą wymagały 2 miliardów euro ze środków pomocy na rzecz handlu w przeciągu dziesięciu lat.

Zobowiązanie UE do zwiększenia do 2010 r. pułapów finansowania pomocy dla rozwoju do 2 miliardów euro, czyli 0,56% PKB oznacza, że dostępne środki finansowe powinny być wystarczające dla pokrycia rosnącego zapotrzebowania. Zapotrzebowanie na dodatkowe środki staje się nawet bardziej widoczne po bliższym zbadaniu celu Komisji, jakim jest zwiększenie pomocy na rzecz handlu do 1 miliarda euro do 2010 r., co stanowi niezbyt ambitną podwyżkę o 150 milionów euro w przeciągu 4 lat.

Pomimo iż na konferencji ministerialnej w Hongkongu w 2005 r. obiecany poziom finansowania zintegrowanych ram wzrósł z 25 do 60 milionów dolarów, wciąż daleko mu do koniecznych 300 milionów dolarów. Dlatego Komisja i państwa członkowskie powinny jasno określić swoje zobowiązania jeżeli chodzi o zintegrowane ramy. W tym celu Komisja powinna wykorzystać i rozszerzyć nowo utworzoną linię budżetową pomocy na rzecz handlu.

Pomoc na rzecz handlu, umowy o partnerstwie gospodarczym oraz agenda rozwoju z Doha

Część agendy rozwoju z Doha, jaką stanowi pomoc na rzecz handlu, powinna być oddzielona i nie być uzależniona od „jednolitego przedsięwzięcia” rundy negocjacyjnej WTO z Doha.

Podobnie wsparcie w ramach pomocy na rzecz handlu powinno być dostarczane niezależnie od wyniku trwających negocjacji umów o partnerstwie gospodarczym z krajami AKP. Komisja i państwa członkowskie powinny wyraźnie określić dostępne środki w ramach pomocy na rzecz handlu dla krajów AKP przed zawarciem umów o partnerstwie gospodarczym, tak aby kraje te mogły odpowiednio przewidzieć poziom wsparcia, jakie otrzymają, zarówno w celu ułatwienia wymian handlowych w ramach umów o partnerstwie gospodarczym, jak i dla złagodzenia związanych z tymi umowami kosztów dostosowania. Pomogłoby to w przywróceniu umowom o partnerstwie gospodarczym wymiaru rozwojowego, który jak dotąd był zauważalny głównie ze względu na swoją nieobecność.

Pomoc na rzecz handlu ma również do odegrania kluczową rolę w ułatwianiu tworzenia regionalnych bloków handlowych przewidzianych w umowach o partnerstwie gospodarczym oraz w ułatwianiu międzyregionalnych i wewnątrzregionalnych wymian handlowych południe-południe.

OPINIA Komisji Rozwoju (7.11.2006)

dla Komisji Handlu Międzynarodowego

w sprawie pomocy UE na rzecz handlu
(2006/2236(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Margrietus van den Berg

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju zwraca się do Komisji Handlu Międzynarodowego, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. podkreśla zasadniczą rolę, jaką środki pomocy na rzecz handlu mogą odegrać w osiągnięciu milenijnych celów rozwoju do 2015 r. poprzez promowanie aktywnego uczestnictwa krajów rozwijających się w wielostronnym systemie handlu; wskazuje jednak, że środki w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej (Official Development Assistance) muszą zostać znacznie zwiększone od chwili obecnej do 2015 r.;

2. przypomina, że pomoc na rzecz handlu musi ułatwiać dostęp do rynku małym i pokrzywdzonym producentom w krajach rozwijających; z tego względu wzywa do przydzielenia 10% środków z „pomocy na rzecz handlu” na „pomoc na rzecz sprawiedliwego handlu” zgodnie z ust. 19 jej rezolucji z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie sprawiedliwego handlu i rozwoju[1];

3. uważa, że program pomocy na rzecz handlu powinien zawierać szeroki zakres środków budowy potencjału oraz pomocy technicznej w celu poprawy umiejętności określania potrzeb i strategii przez państwa Afryki, Karaibów i regionu Pacyfiku (AKP) oraz rozwoju ich umiejętności i skuteczności w prowadzeniu negocjacji handlowych, ich zdolności do formułowania regionalnej polityki handlowej, w szczególności w zakresie międzyregionalnej wymiany handlowej południe-południe, a także ich zdolności do tworzenia rynków lokalnych;

4. zdaje sobie sprawę z rosnących obaw w krajach AKP z powodu metod dostarczania, skuteczności i jakości udzielanego przez Wspólnotę Europejską wsparcia dla pomocy na rzecz handlu do wspierania programów dostosowania gospodarczego;

5. uznaje, że pomoc na rzecz handlu ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia do maksimum potencjalnych korzyści, jakie kraje rozwijające się czerpią z wielostronnej liberalizacji handlu; podkreśla znaczenie zapewnienia dalszych narzędzi pomocy na rzecz handlu w celu zwiększenia produkcji i zdolności handlowej krajów rozwijających się, a w szczególności krajów AKP borykających się z problemem znaczącego spadku wartości preferencji tradycyjnych;

6. wzywa, aby środki pomocy na rzecz handlu były ukierunkowane na otrzymującego pomoc, z uwzględnieniem potrzeb krajów rozwijających się i z lepszymi zasadami wykorzystania pomocy; proponuje również uproszczenie obecnych zasad handlu i uczynienie ich bardziej przyjaznymi dla użytkownika;

7. podkreśla, że uwzględniając, że pakiet pomocy na rzecz handlu powinien stanowić uzupełnienie istniejącej pomocy na cele rozwoju, nowe deklaracje pomocy na rzecz handlu nie powinny prowadzić do przesunięcia środków już przeznaczonych na inne inicjatywy w dziedzinie rozwoju, takie jak przedsięwzięcia z zakresu zdrowia i nauki, które posiadają ogromne znaczenie dla budowy silnej gospodarki;

8. wzywa do lepszej koordynacji i większej spójności wśród różnych darczyńców, w oparciu o sprawdzone kompetencje agencji zajmujących się dostarczaniem efektywnej i wysokiej jakości pomocy w różnych obszarach pomocy na rzecz handlu, a także do większej przejrzystości w odniesieniu do wsparcia udzielanego w ramach pomocy związanej z handlem; nalega w związku z tym na włączenie do zintegrowanych ram pełnoprawnej reprezentacji społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego;

9. wzywa UE do wypełnienia zobowiązań podjętych wobec krajów najsłabiej rozwiniętych podczas rundy z Dauhy poprzez zaprogramowanie „pakietu rozwoju” oraz zniesienie do 2013 r. rolnych subsydiów wywozowych; podkreśla, że UE musi wezwać innych członków Światowej Organizacji Handlu do podobnego podejścia w odniesieniu do ich zobowiązań wobec krajów najsłabiej rozwiniętych;

10. zauważa, że kobiety odnoszą mniejsze korzyści z możliwości oferowanych przez liberalizację handlu i globalizację, a jednocześnie niekorzystne konsekwencje tych zjawisk dotykają je w większym stopniu, dlatego wzywa UE, aby w programach pomocy związanych z handlem zwróciła szczególną uwagę na zapewnienie kobietom większych możliwości uczestnictwa w handlu, ze szczególnym naciskiem na handel międzynarodowy;

11. kładzie nacisk na fakt, że zwiększone potrzeby krajów AKP wynikające z porozumień o partnerstwie gospodarczym będą musiały być finansowane z dodatkowych źródeł; ponadto kwestionuje skuteczność obecnego mechanizmu wydatkowania środków pomocy na rzecz handlu w drodze tego typu porozumień o partnerstwie gospodarczym;

12. wzywa Komisję do niewykorzystywania pomocy na rzecz handlu w celu zmuszenia krajów rozwijających się do akceptowania wyników negocjacji handlowych, które są niezgodne z ich potrzebami i priorytetami w zakresie rozwoju;

13. wzywa do dokonania przeglądu istniejących programów państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej w zakresie zmian wynikających z umów o partnerstwie gospodarczym (EPA), tak aby określić najbardziej efektywne mechanizmy dostarczania skutecznego wsparcia przy dokonywaniu dostosowań związanych z EPA;

14. podkreśla pilny charakter sprostania ww. wyzwaniom związanym ze sprawnym dostarczaniem skutecznego wsparcia dla pomocy na rzecz handlu dla krajów AKP, które już są zaangażowane we wprowadzanie porozumienia o strefie wolnego handlu z Unią Europejską (tzn. Botswana, Lesotho, Namibia i Suazi będące w połowie drogi do zniesienia ceł w handlu z Unią Europejską).

PROCEDURA

Tytuł	Pomoc UE na rzecz handlu
Numer procedury	2006/2236(INI)]
Komisja przedmiotowo właściwa	INTA
Komisja wyznaczona do wydania opinii Data ogłoszenia na posiedzeniu	DEVE 28.09.2006
Ściślejsza współpraca - data ogłoszenia na posiedzeniu
Sprawozdawca komisji opiniodawczej Data powołania	Margrietus van den Berg 28.08.2006
Poprzedni sprawozdawca(y)
Rozpatrzenie w komisji	2.10.2006	6.11.2006
Data zatwierdzenia wskazówek	6.11.2006
Wynik głosowania końcowego	za: przeciw: wstrzymujących się:		15 0 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Margrietus van den Berg, Danutė Budreikaitė, Marie-Arlette Carlotti, Hélène Goudin, Maria Martens, Luisa Morgantini, Horst Posdorf, Feleknas Uca, Elena Valenciano Martínez-Orozco, Anna Záborská
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego	John Bowis, Fiona Hall, Alain Hutchinson, Jan Jerzy Kułakowski, Manolis Mavrommatis, Csaba Őry
Zastępcy (art. 178 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)

[1] Teksty przyjęte z tego dnia, P6_TA(2006)0320).

PROCEDURA

Tytuł

Pomoc UE na rzecz handlu

Numer procedury

2006/2236(INI)

Komisja przedmiotowo właściwa
Data ogłoszenia wydania zgody na posiedzeniu

INTA
28.9.2006

Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii
Data ogłoszenia na posiedzeniu

DEVE
28.9.2006

Opinia niewydana
Data wydania decyzji

Ściślejsza współpraca
Data ogłoszenia na posiedzeniu

Sprawozdawca(y)
Data powołania

David Martin
18.4.2006

Poprzedni sprawozdawca(y)

Rozpatrzenie w komisji

3.10.2006

23.1.2007

27.2.2007

Data przyjęcia

21.3.2007

Wynik głosowania końcowego

za:

przeciw:

wstrzymujących się:

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Kader Arif, Graham Booth, Carlos Carnero González, Christofer Fjellner, Béla Glattfelder, Ignasi Guardans Cambó, Eduard Raul Hellvig, Jacky Henin, Syed Kamall, Ģirts Valdis Kristovskis, Marusya Ivanova Lyubcheva, Erika Mann, David Martin, Georgios Papastamkos, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Tokia Saïfi, Peter Šťastný, Daniel Varela Suanzes-Carpegna, Zbigniew Zaleski

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Danutė Budreikaitė, Elisa Ferreira, Małgorzata Handzlik, Jens Holm, Eugenijus Maldeikis, Zuzana Roithová

Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Sepp Kusstatscher, Corien Wortmann-Kool

Data złożenia

29.3.2007

Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)

...

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności