ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τον αντίκτυπο και τις επιπτώσεις των διαρθρωτικών πολιτικών στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης

19.4.2007 - (2006/2181 (INI))

Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης
Εισηγήτρια: Francisca Pleguezuelos Aguilar

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τον αντίκτυπο και τις επιπτώσεις των διαρθρωτικών πολιτικών στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης

(2006/2181 (INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη τα έργα του εδαφικού προγράμματος της ΕΕ και του Χάρτη της Λειψίας,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία, η οποία συντάχθηκε μετά την άτυπη συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων του Hampton Court, για τη δημιουργία μιας καινοτόμας Ευρώπης (έκθεση Aho), της 20ης Ιανουαρίου 2006,

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 12ης Ιουνίου 2006 με τίτλο «Η στρατηγική για τη μεγέθυνση και την απασχόληση και η μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής – Τέταρτη έκθεση προόδου για τη συνοχή» (CΟΜ(2006)0281),

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Φεβρουαρίου 2002 σχετικά με τη δεύτερη έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών για την οικονομική και κοινωνική συνοχή[1],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 28ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με τον ρόλο της εδαφικής συνοχής στην περιφερειακή ανάπτυξη[2],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Δεκεμβρίου 2005 σχετικά με τον ρόλο των άμεσων κρατικών ενισχύσεων ως μέσου περιφερειακής ανάπτυξης[3],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 6ης Ιουλίου 2005 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για την ίδρυση Ταμείου Συνοχής[4],

–   έχοντας υπόψη του ψήφισμά του της 6ης Ιουλίου 2005 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής[5],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Μαρτίου 2006 σχετικά με τη μετεγκατάσταση στο πλαίσιο της περιφερειακής ανάπτυξης[6],

–   έχοντας υπόψη τη θέση του της 4ης Ιουλίου 2006 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για την ίδρυση Ταμείου Συνοχής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1164/94[7],

–   έχοντας υπόψη τη θέση του της 4ης Ιουλίου 2006 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 [8],

–   έχοντας υπόψη τη θέση του της 27ης Σεπτεμβρίου 2006 σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Κοινότητας για τη συνοχή[9],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Μαΐου 2006 σχετικά με τον προϋπολογισμό του 2007: Ετήσια στρατηγική πολιτικής της Επιτροπής[10],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Προϋπολογισμών (A6‑0150/2007),

A. εκτιμώντας ότι η πολιτική συνοχής έχει αναμφισβήτητα θετική επίδραση στη συνοχή όσον αφορά την κοινωνική, οικονομική, εδαφική πτυχή, καθώς και στη βελτίωση του επιπέδου διακυβέρνησης σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα,

B.  εκτιμώντας ότι καθώς αυτή η νέα αυτή θετική επίδραση ποικίλλει από περιφέρεια σε περιφέρεια, στόχος της παρούσας έκθεσης είναι να διατυπώσει συστάσεις για τη βελτιστοποίηση της εν λόγω επίδρασης κατά τη νέα περίοδο προγραμματισμού,

Γ.  εκτιμώντας ότι τα έργα του εδαφικού προγράμματος της ΕΕ και του Χάρτη της Λειψίας βρίσκονται στο στάδιο της επεξεργασίας και είναι δυνατό να εγκριθούν κατά την άτυπη υπουργική συνάντηση για την αστική ανάπτυξη και την εδαφική συνοχή που θα λάβει χώρα στη Λειψία στις 24 και 25 Μαΐου 2007,

Δ.  εκτιμώντας ότι για να βελτιωθεί η επίδραση των διαρθρωτικών ταμείων στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει οι ΜΜΕ να ασχοληθούν πιο ενεργά με τις δραστηριότητες έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας και με την πρόσβαση στις υπηρεσίες έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας στους κόλπους των δημόσιων φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της έρευνας·

E.  εκτιμώντας ότι στις δεκατρείς χώρες της συνοχής, σύμφωνα με την προαναφερθείσα τέταρτη έκθεση προόδου για τη συνοχή, κατά τα έτη από 1995 έως 2002, η αύξηση του κατά κεφαλή ΑΕΠ ήταν μεγαλύτερη από την αντίστοιχη αύξηση στην Ευρώπη των 15 κρατών μελών, με ετήσιο ποσοστό 3,6% σε σχέση με τον ετήσιο μέσο όρο του 2,2% στην Ευρώπη των 15,

ΣΤ. εκτιμώντας ότι κάθε ευρώ που δαπανάται στην ΕΕ για πολιτικές συνοχής δημιουργεί κατά μέσο όρο πρόσθετες δαπάνες 0,90 ευρώ στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες (Στόχος Αριθ.1) και 3 ευρώ στις υπό αναδιάρθρωση περιφέρειες (Στόχος Αριθ.2),

Ζ.  εκτιμώντας ότι ο ελεύθερος ανταγωνισμός μεταξύ των δυνάμεων της αγοράς δεν αρκεί για την επίτευξη της συνοχής που οραματίζονταν οι ιδρυτές της Ευρώπης και ότι η επίτευξη της εν λόγω συνοχής απαιτεί οπωσδήποτε δημόσιες επεμβάσεις που θα επιτρέψουν την εκ νέου εξισορρόπηση μεταξύ των περιφερειών,

Η. εκτιμώντας ότι οι διαρθρωτικές πολιτικές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της εδαφικής συνοχής και πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες εδαφικές προκλήσεις που αναδύονται στην ΕΕ, όπως η γήρανση του πληθυσμού, η εξέλιξη της γεωργικής αγοράς ή τα ζητήματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση, την ενέργεια και την αλλαγή του κλίματος·

Θ. εκτιμώντας ότι ο «πολυκεντρισμός» είναι ο βασικός άξονας της ευρωπαϊκής εδαφικής στρατηγικής και πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τη φάση εκτέλεσης της νέας πολιτικής συνοχής,

Ι.   εκτιμώντας ότι είναι ανάγκη να ενισχυθεί η προβολή της πολιτικής συνοχής,

1.  υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο της πολιτικής συνοχής όσον αφορά τη στήριξη της εσωτερικής αγοράς χάρη στις εμπορικές ροές και στην απασχόληση που αναπτύσσονται μέσω του σχεδιασμού και της υλοποίησης έργων συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκής Ένωση·

2.  τονίζει τη σημασία της εφαρμογής ολοκληρωμένης και αειφόρου διαρθρωτικής πολιτικής που θα συνδυάζει αρμονικά τις επεμβάσεις των διαρθρωτικών ταμείων και του Ταμείου Συνοχής και τις δράσεις των άλλων κοινοτικών πολιτικών· ζητεί αυτή η έννοια της ολοκληρωμένης πολιτικής να αποτελέσει αντικείμενο δράσεων ενημέρωσης και κατάρτισης, προκειμένου να γίνει γνωστή και να χρησιμοποιηθεί από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς και κυρίως τους επιτόπιους φορείς·

3.  υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή, τα κράτη μέλη και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να σέβονται περισσότερο τους στόχους που έχουν ενσωματωθεί εγκαρσίως σε όλες τις πολιτικές και δράσεις κατά τη φάση εκτέλεσης της νέας πολιτικής συνοχής προκειμένου να αποτρέπεται ο κοινωνικός αποκλεισμός·

4.  ζητά από την Επιτροπή να αναλύσει ποιες εθνικές και περιφερειακές δημόσιες πολιτικές ευνοούν τη σύγκλιση και να συντάξει ανακοίνωση για το εν λόγω θέμα προκειμένου να εξεταστεί η δυνατότητα υπαγωγής της διάθεσης πόρων στο πλαίσιο της μελλοντικής πολιτικής συνοχής σε καλές εθνικές πολιτικές ανάπτυξης που θα χαράσσονται βάσει ποσοτικών δεικτών ώστε να αυξάνεται έτσι η αποτελεσματικότητα της πολιτικής συνοχής·

5.  εκτιμά ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη οφείλουν να αυξήσουν τη συνεισφορά του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου στην υλοποίηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση ενισχύοντας τη μεταξύ τους σχέση και ότι η αύξηση αυτή θα πρέπει στη συνέχεια να αποδειχθεί με κατάλληλους δείκτες με σκοπό την προώθηση μιας πολιτικής για την ισότητα των ευκαιριών·

6.  ζητά από την Επιτροπή να αναζητήσει νέους τρόπους συνδυασμού των πολιτικών και των εργαλείων των διαρθρωτικών πολιτικών με άλλα κοινοτικά εργαλεία και πολιτικές προκειμένου να αυξηθούν οι συνεργίες σε θέματα προαγωγής κατά βιώσιμο τρόπο της ανταγωνιστικότητας, της έρευνας και της καινοτομίας, έχοντας ως βάση το έργο των διυπηρεσιακών ομάδων εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ασχολούνται με τα θέματα αυτά·

7.  συνιστά στις περιφέρειες και στα κράτη μέλη να θέσουν στα επιχειρησιακά προγράμματα ποσοτικούς στόχους που θα αφορούν τον τομέα της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας·

8.  καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να εξετάσουν εάν είναι βιώσιμο το μέτρο που προτείνεται στην προαναφερθείσα έκθεση Aho, της διάθεσης, δηλαδή, του 20% τουλάχιστον των διαρθρωτικών ταμείων για την προαγωγή της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας από την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, και να μην επικεντρωθούν αποκλειστικά στα μεγάλα έργα και στα κέντρα αριστείας, αλλά να ενδιαφερθούν επίσης για τα έργα μικρότερης κλίμακας που υλοποιούνται στις πλέον μειονεκτούσες περιφέρειες, κυρίως για εκείνα που συμβάλλουν στην αειφόρο περιφερειακή ανάπτυξη·

9.  προτείνει στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο να προωθήσουν τη δραστηριοποίηση εμψυχωτών σε τεχνολογικά θέματα, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο (χρησιμοποιώντας τους υφιστάμενους πόρους, όπως τα δίκτυα των ευρωπαϊκών κέντρων πληροφοριών και των κέντρων διάδοσης καινοτομίας), που θα χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία και θα συνδέονται με τα περιφερειακά έργα, τα τεχνολογικά πάρκα, τις συσπειρώσεις και τα δίκτυα, και θα δίνουν δυναμική ώθηση στην καινοτομία στους κόλπους των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ, διευκολύνοντας την πρόσβασή τους στην παρεχόμενη κοινοτική βοήθεια και στα ευρωπαϊκά προγράμματα·

10. χαιρετίζει την επεξεργασία έργων σχετικών με το εδαφικό πρόγραμμα της ΕΕ και τον Χάρτη της Λειψίας, τονίζει, όμως, στο πλαίσιο αυτό ότι πρέπει να καθορίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δράσεις για την υλοποίηση των στόχων που περιέχονται στα δύο στρατηγικά έγγραφα καθώς και τη συμμετοχή των κρατών μελών· επιμένει σθεναρά ότι, στο πλαίσιο του άτυπου Συμβουλίου της Λειψίας στις 24-25 Μαΐου 2007, τα κράτη μέλη οφείλουν να αναλάβουν επίσημη δέσμευση υπέρ της αειφόρου αστικής ανάπτυξης·

11. θεωρεί απαραίτητη τη μακροπρόθεσμη και σε διάφορα επίπεδα αξιολόγηση του αντίκτυπου της χρήσης των διαρθρωτικών ταμείων για την προετοιμασία των μελλοντικών νομοθετικών πράξεων και τη συναφή καλή δημοσιονομική διαχείριση·

12. ζητεί από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και από τα κράτη μέλη να προαγάγουν τις καλές πρακτικές και να μετρήσουν τις επιπτώσεις των κοινοτικών πολιτικών στον τομέα της συνοχής μέσω κατάλληλων δεικτών, εκχωρώντας στο Δικτυακό Παρατηρητήριο της Ευρωπαϊκής Χωροταξίας (ORATE) τους αναγκαίους πόρους και αρμοδιότητες ώστε να ενεργεί ως πραγματικό παρατηρητήριο του αντίκτυπου των διαρθρωτικών πολιτικών στη συνοχή

13. ζητεί από την Επιτροπή να ελέγξει επίσης τον εδαφικό αντίκτυπο της στοχοθετημένης διάθεσης των πιστώσεων («earmarking») και να εξετάσει κυρίως εάν η διάθεση ευρωπαϊκών πιστώσεων για την επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας συμβάλλει πραγματικά στην ισόρροπη και συνεκτική περιφερειακή ανάπτυξη·

14. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τις τοπικές αρχές, που σχετίζονται κυρίως με τον στόχο της σύγκλισης, να δώσουν προτεραιότητα σε μέτρα που αποβλέπουν στην πρόληψη των εδαφικών ανισοτήτων, προωθώντας την ολοκληρωμένη ανάπτυξη και τη δημιουργία πολυκεντρικών χώρων·

15. ζητά από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να αναλύσουν ποια είναι τα πλέον κατάλληλα εργαλεία για την επίτευξη εδαφικής ισορροπίας μεταξύ αστικών και αγροτικών ζωνών, διασφαλίζοντας τη συμπληρωματικότητα μεταξύ της ανάπτυξης της υπαίθρου και της περιφερειακής ανάπτυξης, προωθώντας μια ολοκληρωμένη στρατηγική προσέγγιση της ανάπτυξης των αστικών ζωνών μαζί με τα περιαστικά και αγροτικά περίχωρά τους ("τους βιοτικούς θύλακες") και ενθαρρύνοντας την ανταλλαγή καλών πρακτικών, ιδίως στους κόλπους των εδαφικών και τομεακών δικτύων με στόχο την καλύτερη διαχείριση των κονδυλίων, ιδίως στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Περιφερειών και Πόλεων», στις Βρυξέλλες·

16. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να κάνουν μεγαλύτερη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων, προκειμένου να προωθήσουν την αειφόρο και ανεξάρτητη ανάπτυξη των περιφερειών που καταγράφουν καθαρή αποδημία και να καταπολεμήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις των δημογραφικών αλλαγών·

17. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να ενθαρρύνουν τη συμβολή της πολιτικής συνοχής στην υλοποίηση της νέας στρατηγικής υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης , η οποία θα λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα διαθέτει ένα σύστημα μεταφορών που θα εκμεταλλεύεται πιο αποτελεσματικά τις δυνατότητες που προσφέρουν οι διατροπικοί συνδυασμοί και θα βασίζεται στην επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση·

18. προτείνει στην Επιτροπή, στα κράτη μέλη, στις περιφέρειες και στις τοπικές αρχές να στηρίξουν και να τονώσουν στις αγροτικές ζώνες τις συναφείς με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών οικονομικές δραστηριότητες, που δεν προϋποθέτουν φυσική εγγύτητα με τα μεγάλα αστικά κέντρα·

19. τονίζει τη θέση που κατέχει, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, η εδαφική συνεργασία και καλεί τις αρχές διαχείρισης να ενθαρρύνουν τη διεθνική και διαπεριφερειακή συνεργασία μέσω της δημιουργίας διαφόρων εδαφικών και τομεακών δικτύων συνεργασίας καθώς και τη μεταφορά εμπειριών και καλών πρακτικών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο μέσω της πρωτοβουλίας "Περιφέρειες για την οικονομική αλλαγή "·

20. ζητεί τη χρήση, πέραν του κατά κεφαλή ΑΕΠ, άλλων εδαφικών δεικτών για τη μέτρηση του επιπέδου της συνοχής, όπως το ποσοστό και η ποιότητα της απασχόλησης, οι ανισότητες του ΑΕΠ μεταξύ όμορων περιφερειών, ο δείκτης αποκέντρωσης και προσβασιμότητας, οι υποδομές και οι μεταφορές, το επίπεδο δραστηριότητας στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και η διαφοροποίηση της παραγωγής στην περιοχή·

21. καλεί την Επιτροπή να διαβουλευτεί με τη Eurostat όσον αφορά τη χρήση νέων ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών συνοχής στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αξιολόγησης της νέας πολιτικής συνοχής το 2009·

22. ενθαρρύνει την Επιτροπή να αναλύσει τα διαρθρωτικά ταμεία ως κινητήριο μοχλό για την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων στο πλαίσιο της νέας πολιτικής συνοχής και να δώσει έμφαση στην ανάγκη συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα·

23. προτείνει στην Επιτροπή να αναζητήσει καλύτερες πληροφορίες για την ποιότητα και τον βιώσιμο χαρακτήρα των θέσεων απασχόλησης που έχουν δημιουργηθεί με τη βοήθεια των διαρθρωτικών ταμείων·

24. εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στο γεγονός ότι η έλλειψη διοικητικών ικανοτήτων μπορεί να αποτελέσει μείζον εμπόδιο όσον αφορά τη βελτιστοποίηση των πολιτικών συνοχής και ζητά συνεπώς από την Επιτροπή να αναπτύξει το μέσο των τριμερών συμβάσεων και να συνεχίσει τη διαδικασία ενίσχυσης των διοικητικών ικανοτήτων κατά τη φάση υλοποίησης της νέας πολιτικής συνοχής, μεταξύ άλλων μέσω της δημιουργίας ενός δικτύου πιστοποιημένων εκπαιδευτών για τη διασφάλιση της συνεκτικότητας των δράσεων κατάρτισης και ευαισθητοποίησης στους κόλπους των αρχών διαχείρισης, ιδίως στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, του ιδίου κράτους μέλους·

25. υπογραμμίζει τη σημασία της αρχής της εταιρικής σχέσης στο πλαίσιο της εφαρμογής της πολιτικής συνοχής· σύμφωνα με την αρχή αυτή, οι εταίροι πρέπει να ενημερώνονται πλήρως, οι θέσεις τους πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα έγγραφα αξιολόγησης, και πρέπει να προβλέπονται τα απαραίτητα μέτρα κατάρτισης που θα τους επιτρέπουν να φέρουν εις πέρας τα καθήκοντά τους·

26. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει, στο πλαίσιο του κανονισμού εφαρμογής, τα μέτρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της προβολής των επεμβάσεων, όχι μόνο για τα μεγάλα, αλλά και για τα μικρά, έργα υποδομής, να ασκήσει πιο αυστηρό έλεγχο της εφαρμογής των υποχρεωτικών μέτρων δημοσιότητας και να επιβάλει κυρώσεις κατά των κρατών μελών που αποδεδειγμένα ευθύνονται για σοβαρές παραβιάσεις των κανόνων αυτών· καλεί τις αρχές διαχείρισης να φροντίσουν για τη συμμετοχή των βουλευτών του ΕΚ στην επικοινωνιακή προβολή έργων χρηματοδοτούμενων από τα διαρθρωτικά ταμεία·

27. δεδομένου ότι τα έργα που λαμβάνουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αποτελούν απόδειξη της παρουσίας μιας αλληλέγγυας Ευρώπης που βρίσκεται κοντά στον πολίτη, τονίζει ότι οι περιφερειακές αρχές και τα κράτη μέλη οφείλουν να σέβονται τα μέτρα που περιέχονται στον κανονισμό εφαρμογής για την αύξηση της προβολής των επεμβάσεων και να συμμορφώνονται με αυτά, καθώς και να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους επικοινωνιακού χαρακτήρα αναδεικνύοντας τα απτά αποτελέσματα της πολιτικής συνοχής για τον πολίτη·

28. εκτιμά ότι πρέπει να εκπονηθούν νέες μελέτες για την ανάπτυξη περισσότερων σεναρίων σχετικά με το μέλλον της χρηματοδότησης της πολιτικής συνοχής της ΕΕ· θεωρεί ότι θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί μια σύγκριση των επιπτώσεων των βασικών μέσων χρηματοδότησης (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, πρώτος πυλώνας της ΚΓΠ, ΕΓΤΑΑ) στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27·

29. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών, στην Επιτροπή των Περιφερειών και στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή.

• [1]  ΕΕ C 284 της 21.11.2002, σελ. 209.
• [2]  ΕΕ C 227 E της 21.9.2006, σελ. 88.
• [3]  ΕΕ C 286 Ε της 23.11.2006, σελ. 501.
• [4]  ΕΕ C 157 E της 6.7.2006, σελ. 289.
• [5]  ΕΕ C 157 E της 6.7.2006, σελ. 95.
• [6]  ΕΕ C 291 E της 30.11.2006, σελ. 123.
• [7]  ΕΕ L 210 της 31.7.2006, σελ. 79.
• [8]  ΕΕ L 210 της 31.7.2006, σελ. 25.
• [9]  ΕΕ L 291 της 21.10.2006, σελ. 11.
• [10]  ΕΕ C 297 της 7.12.2006, σελ.357.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Τον Ιούλιο του 2006, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν τους τέσσερις κανονισμούς που χάραζαν την πολιτική συνοχής για τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2007-2014, και λίγο μετά, οριστικοποιήθηκαν και οι στρατηγικοί προσανατολισμοί. Έτσι, καθορίστηκε το συναφές νομικό πλαίσιο.

Η εκτέλεση της νέας πολιτικής συνοχής βρίσκεται επί του παρόντος σε πολύ αρχικό στάδιο, παρά τη θέσπιση των στρατηγικών προσανατολισμών. Παρότι εφαρμόζεται ήδη σε γενικές γραμμές, είναι ακόμη δυνατή η διατύπωση νέων συστάσεων για την προσαρμογή της εκτέλεσης της νέας πολιτικής ώστε να βελτιστοποιηθεί ο αντίκτυπός της ως προς την κοινωνική, οικονομική, εδαφική πτυχή καθώς και ως προς την πτυχή της διακυβέρνησης.

Επιπλέον, βρισκόμαστε στο στάδιο της αξιολόγησης του αντίκτυπου της παρελθούσας περιόδου προγραμματισμού. Η Επιτροπή επεξεργάζεται ήδη την τέταρτη έκθεση για τη συνοχή η οποία θα υποβληθεί κατά πάσα πιθανότητα στην υπουργική συνάντηση για την αστική ανάπτυξη και την εδαφική συνοχή, η οποία θα λάβει χώρα στις 24 και 25 Μαΐου στη Λειψία (Γερμανία). Το φθινόπωρο του 2007, η Επιτροπή θα ξεκινήσει διάλογο για το μέλλον της πολιτικής συνοχής ο οποίος θα βασίζεται στα συμπεράσματα της τέταρτης έκθεσης για τη συνοχή. Επί του παρόντος, είναι δυνατή η συνεισφορά στην επεξεργασία της εν λόγω έκθεσης η οποία θα αποτελέσει τη βάση για ευρύτερη συζήτηση γύρω από την πολιτική συνοχής.

Ο διάλογος αυτός θα καταλήξει στη συζήτηση περί της αποφασισθείσας για το 2008/2009 αναθεώρησης του προϋπολογισμού της ΕΕ και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή έχει προβλέψει την υποβολή έκθεσης αναθεώρησης στις αρχές του 2009. Δεδομένου ότι η πολιτική συνοχής θα αποτελέσει την πλέον σημαντική γραμμή του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να εξεταστεί με προσοχή. Κρίνεται χρήσιμη η ανάλυση και η υπενθύμιση της υπεραξίας της εν λόγω πολιτικής προτού αρχίσει η συζήτηση για την αναθεώρηση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συνεπώς, σκοπός της έκθεσης είναι να προτείνει συστάσεις για την εκτέλεση της νέας πολιτικής συνοχής, να συνεισφέρει στη συζήτηση με θέμα την τέταρτη έκθεση για τη συνοχή και να αναδείξει τον κρίσιμο ρόλο της πολιτικής συνοχής στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβόνας και της συνοχής. Η έκθεση, η οποία βασίζεται στην εμπειρία του παρελθόντος, επιζητεί τη βελτιστοποίηση του κοινωνικού, οικονομικού, εδαφικού αντίκτυπου της νέας πολιτικής συνοχής καθώς και του αντίκτυπού της στον τομέα της διακυβέρνησης. Υπό αυτή την οπτική γωνία διατυπώνει ορισμένες συστάσεις και παρατηρήσεις.

I. Βελτιστοποίηση της συνεργίας μεταξύ των διαφόρων δημόσιων πολιτικών

Ο αντίκτυπος της πολιτικής συνοχής θα μπορούσε να αυξηθεί αν αυξανόταν η συνεργία μεταξύ των διαφόρων δημόσιων πολιτικών καθέτως - μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και κοινοτικών πολιτικών - και οριζοντίως - μεταξύ των διαφόρων κοινοτικών πολιτικών.

Καθέτως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να φροντίζουν ακόμη περισσότερο ώστε οι εθνικές πολιτικές τους να ευνοούν τις επεμβάσεις που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία και να συμβάλλουν στην υλοποίηση των μεγάλων στρατηγικών (στρατηγική Λισσαβόνας, στρατηγική απασχόλησης, κτλ.). Οριζοντίως, οι πολιτικές θα πρέπει να είναι πιο ολοκληρωμένες και να μπορούν να συνδυάζονται μεταξύ τους, ιδίως στον τομέα της καινοτομίας. Θα πρέπει να προβλέπεται η δυνατότητα σώρευσης της παρεχόμενης βοήθειας και λοιπών μέτρων ώστε να μπορούν οι περιφέρειες να επικεντρώνουν τις προσπάθειες ανάπτυξής τους.

II. Ενθάρρυνση της καινοτομίας

Η καινοτομία είναι το κλειδί που εξασφαλίζει καλύτερο οικονομικό αντίκτυπο στην πολιτική συνοχής. Για τον λόγο αυτό η έκθεση διατυπώνει ορισμένες συστάσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της καινοτομίας με τη νέα πολιτική συνοχής στηριζόμενη στην έκθεση Aho.

Οι ΜΜΕ καλούνται να διαδραματίσουν καίριο ρόλο όσον αφορά την επίτευξη του στόχου της ενίσχυσης της καινοτομίας. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, οι ΜΜΕ δεν επενδύουν επαρκώς στην έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία. Οι ΜΜΕ είναι ουσιαστικά ο παράγοντας που καθιστά δυνατή τη σύγκλιση των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών. Συνεπώς, θα ήταν συνετό να προταθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που συναντά η καινοτομία, όπως ο θεσμός του εμψυχωτή σε τεχνολογικά θέματα, και να τεθούν φιλόδοξοι, αλλά ρεαλιστικοί, ποσοτικοί στόχοι.

III. Ενίσχυση της εδαφικής διάστασης της συνοχής

Η διακυβερνητική διάσκεψη πρόσθεσε ως τρίτη διάσταση της συνοχής στη συνταγματική συνθήκη τον στόχο της εδαφικής συνοχής. Από τότε, ο στόχος έγινε δεκτός σε πολιτικό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι η συνταγματική συνθήκη δεν έχει ακόμη επικυρωθεί. Η εδαφική συνοχή αναφέρθηκε στην τρίτη έκθεση για τη συνοχή και στους στρατηγικούς προσανατολισμούς και θα αναλυθεί επίσης στην τέταρτη έκθεση για τη συνοχή του Μαΐου 2007. Πάντως, πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη για να ενισχυθεί ο στόχος αυτός.

Το εδαφικό πρόγραμμα και ο Χάρτης της Λειψίας, που θα εγκριθεί στα τέλη Μαΐου κατά την υπουργική συνάντηση για την αστική ανάπτυξη και την εδαφική συνοχή, θα θέσουν τους στόχους της εδαφικής συνοχής, θα πρέπει όμως να σχεδιαστούν περισσότερες δράσεις για την υλοποίησή τους. Η ιδέα της αξιολόγησης του εδαφικού αντίκτυπου θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει εργαλείο για την ενίσχυση της ίδιας της ιδέας. Η αξιολόγηση του εδαφικού αντίκτυπου αποσκοπεί στη μεγέθυνση της θετικής επίδρασης των επενδύσεων στη χωρική ανάπτυξη. Σε εθνικό επίπεδο, ορισμένα κράτη διαθέτουν ήδη παράδοση αξιολόγησης του εδαφικού αντίκτυπου, όπως η Γερμανία («Raumordnungsverfahren») και η Αυστρία («Raumverträglichkeitsprüfung»), όμως δεν υπάρχει κοινό πλαίσιο για την οριοθέτηση της συγκεκριμένης ιδέας.

Ο «πολυκεντρισμός» πρέπει να είναι ο βασικός άξονας της εδαφικής διάστασης. Στο πλαίσιο αυτό, είναι εξίσου σημαντική η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ αγροτικών και αστικών ζωνών και η στήριξη των οικονομικών δραστηριοτήτων σε ζώνες εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων.

IV. Ακριβέστερη μέτρηση της σύγκλισης των περιφερειών και του αντίκτυπου της πολιτικής συνοχής

Η συζήτηση με θέμα την τέταρτη έκθεση για τη συνοχή θα πρέπει επίσης να ασχοληθεί με τους δείκτες της συνοχής και τις μεθόδους μέτρησης όχι μόνο του αντίκτυπου της πολιτικής συνοχής, αλλά και άλλων κοινοτικών πολιτικών για τη συνοχή.

Το ΑΕΠ αντικατοπτρίζει ικανοποιητικά την οικονομική σύγκλιση των περιφερειών, δεν είναι όμως επαρκές για τη μέτρηση της κοινωνικής ή εδαφικής σύγκλισης. Υπάρχουν λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες οι οποίες, ενώ έχουν καλή οικονομική ανάπτυξη, εμφανίζουν μειούμενο ποσοστό απασχόλησης, με ανησυχητικές επιπτώσεις στη δημογραφική εξέλιξή τους. Πρέπει να εφαρμοστούν και άλλοι δείκτες προκειμένου να προσδιοριστούν οι ανάγκες των περιφερειών.

Για να βελτιστοποιηθούν οι συνεργίες μεταξύ των διαφόρων δημόσιων πολιτικών οριζοντίως, πρέπει να διαθέτουμε καλύτερες γνώσεις για τον αντίκτυπό τους στη συνοχή. Χρειαζόμαστε ένα παρατηρητήριο το οποίο θα παρακολουθεί τον αντίκτυπο των κοινοτικών πολιτικών ώστε η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να λαμβάνουν ακριβέστερες πληροφορίες για τα αποτελέσματα της πολιτικής συνοχής προκειμένου τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες να μπορέσουν να τα αξιοποιήσουν καλύτερα.

V. Βελτίωση της διακυβέρνησης και αύξηση της προβολής της πολιτικής συνοχής

Η πολιτική συνοχής έχει αναμφισβήτητα θετική επίδραση στη διακυβέρνηση στους κόλπους της Ευρώπης. Η αρχή της συνεργασίας που περιλαμβάνει την κοινωνία πολιτών και όλα τα επίπεδα διοίκησης έχει αλλάξει το διοικητικό σύστημα σε πολλές χώρες δικαιούχους διαρθρωτικών κονδυλίων.

Για την ΕΕ των 12 κρατών μελών, που είναι οι πιο σημαντικοί δικαιούχοι της νέας πολιτικής συνοχής, η εκτέλεση της τελευταίας της συνιστά μείζονα πρόκληση. Η ΕΕ στηρίζει τις προσπάθειες των 12 νέων χωρών μελών να ενισχύσουν τις διοικητικές τους ικανότητες. Η διαδικασία αυτή πρέπει να συνεχιστεί στη φάση εκτέλεσης. Η ΕΕ οφείλει επίσης να μεριμνά για την αποτελεσματική διάθεση των διαρθρωτικών κονδυλίων. Στις περιπτώσεις μη ολοκλήρωσης έργων συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ θα πρέπει να επιβάλλονται αυστηρές κυρώσεις στις αρχές που δεν διαχειρίζονται καλά τα κοινοτικά κονδύλια μη επιτυγχάνοντας έτσι την ολοκλήρωση των έργων.

Η πολιτική συνοχής δεν έχει αλλάξει μόνο το διοικητικό σύστημα των κρατών μελών και των περιφερειών τους, έχει επίσης συμβάλει στην περαιτέρω προβολή της ΕΕ στην κοινή γνώμη καθώς και στην αύξηση της κοινοτικής στήριξης στις περιφέρειες που έχουν ωφεληθεί ουσιαστικά από την πολιτική συνοχής. Δυστυχώς, τα μέτρα για την ενίσχυση της προβολής των επεμβάσεων δεν τηρούνται πάντοτε και δεν εφαρμόζονται στα μικρά έργα. Προκειμένου να ενισχυθεί ο θετικός αντίκτυπος της πολιτικής συνοχής όσον αφορά την παροχή κοινοτικής στήριξης, είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η προβολή όλων των επεμβάσεων.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ (25.1.2007)

προς την Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης σχετικά με τον αντίκτυπο και τις συνέπειες των διαρθρωτικών πολιτικών στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(2006/2181(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Nathalie Griesbeck

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Προϋπολογισμών καλεί την Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  τονίζει τη σημασία που έχουν τα διαρθρωτικά ταμεία για την προβολή των ευρωπαϊκών πολιτικών μεταξύ των ευρωπαίων πολιτών·

2.  υπενθυμίζει ότι η συνοχή περιλαμβάνεται μεταξύ των προτεραιοτήτων του προϋπολογισμού 2007 στο ψήφισμά του της 18ης Μαΐου 2006 σχετικά με την ετήσια πολιτική στρατηγική της Επιτροπής[1]·

3.  είναι πεπεισμένο ότι, για την προετοιμασία των μελλοντικών νομοθετικών πράξεων και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση στον τομέα αυτό, είναι απαραίτητη η αξιολόγηση του μακροπρόθεσμου αντίκτυπου των διαρθρωτικών ταμείων·

4.  καταδικάζει τη έλλειψη κοινών δεικτών για τη μέτρηση του πραγματικού αντίκτυπου των διαρθρωτικών ταμείων στη συνοχή·

5.  εμμένει στην άποψη ότι είναι απαραίτητο να διατίθενται ποσοτικοί δείκτες για τη μέτρηση του αποτελέσματος των πολιτικών συνοχής στην οικονομική ανάπτυξη, την ανεργία, τις υποδομές, την έρευνα και την καινοτομία, ώστε να μπορεί να μετρείται ο απτός αντίκτυπος των διαρθρωτικών ταμείων και να λαμβάνονται οι δέουσες δημοσιονομικές αποφάσεις·

6.  συνειδητοποιεί ότι ο ποιοτικός αντίκτυπος των διαρθρωτικών δράσεων στην ποιότητα ζωής είναι δύσκολο να αξιολογηθεί· επισημαίνει, ωστόσο, ότι η αμοιβή των εργαζομένων, το προσδόκιμο επιβίωσης, οι αλλαγές ως προς τη μακροχρόνια ανεργία κλπ. αντικατοπτρίζουν τη γενική ποιότητα της ζωής σε μια συγκεκριμένη περιφέρεια και θα μπορούσαν, κατά συνέπεια, να χρησιμεύσουν ως ποιοτικοί δείκτες·

7.  ζητεί τη δημιουργία ενός εργαλείου μέτρησης, που θα είναι κοινό στο σύνολο των κρατών μελών και προϊόν στάθμισης των διαφόρων ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών·

8.  υπενθυμίζει ότι, στην κοινή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής που προσαρτάται στον προϋπολογισμό 2007, τα δύο όργανα υπογραμμίζουν την ανάγκη βελτιστοποίησης της χρήσης των πόρων του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βελτίωσης της παρακολούθησης της εκτέλεσης του προϋπολογισμού· τονίζει ότι η αξιολόγηση των κοινοτικών προγραμμάτων πρέπει να αποτελέσει μείζον μέλημα των θεσμικών οργάνων που συμμετέχουν στην ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού και ότι στόχος του μέτρου αυτού είναι να αξιολογούνται και να εκτιμώνται οι ποσοτικές και ποιοτικές πτυχές κάθε κοινοτικού προγράμματος·

9.  εκφράζει την αντίθεσή του στη δημιουργία παρατηρητηρίου των κοινοτικών πολιτικών για τη συνοχή χωρίς παράλληλη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και δημοσιονομικών πόρων.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος	Αντίκτυπος και συνέπειες των διαρθρωτικών πολιτικών στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αριθμός διαδικασίας	2006/2181(INI)
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας	REGI
Γνωμοδότηση της   Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	BUDG 6.7.2006
Ενισχυμένη συνεργασία - Ημερομηνία αναγγελίας στην ολομέλεια
Συντάκτης(κτρια) γνωμοδότησης   Ημερομηνία ορισμού	Nathalie Griesbeck 20.9.2004
Συντάκτης(κτρια) γνωμοδότησης που αντικαταστάθηκε/καν
Εξέταση στην επιτροπή	25.1.2007
Ημερομηνία έγκρισης	25.1.2007
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	29 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Laima Liucija Andrikienė, Richard James Ashworth, Reimer Böge, Salvador Garriga Polledo, Monica Maria Iacob-Ridzi, Janusz Lewandowski, Mario Mauro, Nina Škottová, László Surján, Herbert Bösch, Brigitte Douay, Neena Gill, Catherine Guy-Quint, Jutta Haug, Vladimír Maňka, Dan Mihalache, Gianni Pittella, Yannick Vaugrenard, Ralf Walter, Gérard Deprez, Nathalie Griesbeck, Anne E. Jensen, Jan Mulder, Kyösti Virrankoski, Wiesław Stefan Kuc, Wojciech Roszkowski, Gérard Onesta.
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Paul Rübig, Hans-Peter Martin.
Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 178, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία
Παρατηρήσεις (πληροφορίες που διατίθενται σε μία μόνον γλώσσα)

• [1]  Εγκριθέντα κείμενα της ημερομηνίας αυτής, P6_TA(2006)0221.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος	Ο αντίκτυπος και οι επιπτώσεις των διαρθρωτικών πολιτικών στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αριθμός διαδικασίας	2006/2181(INI)
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας   Ημερομηνία αναγγελίας στην ολομέλεια της έγκρισης εκπόνησης	REGI 6.7.2006
Γνωμοδοτική(ές) επιτροπή(ες) Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	BUDG 6.7.2006
Αποφάσισε να μη γνωμοδοτήσει   Ημερομηνία της απόφασης
Ενισχυμένη συνεργασία   Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια
Εισηγητής(ές)   Ημερομηνία ορισμού	Francisca Pleguezuelos Aguilar 2.5.2006
Εισηγητής(ές) που αντικαταστάθηκε(αν)
Εξέταση στην επιτροπή	18.12.2006			22.1.2007			27.2.2007
Ημερομηνία έγκρισης	12.4.2007
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	41 0 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jean Marie Beaupuy, Rolf Berend, Jana Bobošíková, Antonio De Blasio, Vasile Dîncu, Gerardo Galeote, Iratxe García Pérez, Ambroise Guellec, Gábor Harangozó, Marian Harkin, Jim Higgins, Alain Hutchinson, Mieczysław Edmund Janowski, Gisela Kallenbach, Evgeni Kirilov, Miloš Koterec, Constanze Angela Krehl, Mario Mantovani, Sérgio Marques, Miguel Angel Martínez Martínez, Γιαννάκης Μάτσης, Miroslav Mikolášik, James Nicholson, Lambert van Nistelrooij, Jan Olbrycht, Markus Pieper, Bernard Poignant, Wojciech Roszkowski, Stefan Sofianski, Catherine Stihler, Margie Sudre, Andrzej Jan Szejna, Κυριάκος Τριανταφυλλίδης, Oldřich Vlasák
Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Jan Březina, Brigitte Douay, Den Dover, Richard Falbr, Emanuel Jardim Fernandes, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Francisca Pleguezuelos Aguilar, Jürgen Schröder, Lydia Shouleva, László Surján
Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 178, παράγραφος 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία	Luigi Cocilovo, Andrea Losco
Ημερομηνία κατάθεσης	19.4.2007
Παρατηρήσεις (πληροφορίες που διατίθενται σε μία μόνο γλώσσα)	...