SPRAWOZDANIE w sprawie przestępczości nieletnich, roli kobiet, rodziny i społeczeństwa

7.6.2007 - (2007/2011(INI))

Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia
Sprawozdawczyni: Katerina Batzeli

Procedura : 2007/2011(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A6-0212/2007

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie przestępczości nieletnich, roli kobiet, rodziny i społeczeństwa

(2007/2011(INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r., w szczególności art. 37 i 40,

–   uwzględniając Wzorcowe reguły minimum Narodów Zjednoczonych dotyczące wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich („reguły pekińskie”) z 1985 r., przyjęte rezolucją Zgromadzenia Ogólnego 40/33 z dnia 29 listopada 1985 r.,

–   uwzględniając Wskazania Narodów Zjednoczonych dotyczące zapobiegania przestępczości nieletnich („wskazania z Rijadu”) z 1990 r., przyjęte rezolucją Zgromadzenia Ogólnego 45/112 z dnia 14 grudnia 1990 r.,

–   uwzględniając Reguły Narodów Zjednoczonych dotyczące Ochrony Nieletnich Pozbawionych Wolności, przyjęte rezolucją Zgromadzenia Ogólnego 45/113 z dnia 14 grudnia 1990 r.,

–   uwzględniając Europejski traktat Rady Europy w sprawie wykonywania praw z dnia 25 stycznia 1996 r., w szczególności art. 1 oraz 3-9,

–   uwzględniając zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie nowych sposobów podejścia do przestępczości młodocianych i roli wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich (Rec (2003)20) z dnia 24 września 2003 r.,

–   uwzględniając zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie reakcji społecznych wobec przestępczości młodocianych, (Rec (87)20) z dnia 17 września 1987 r.,

–   uwzględniając zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie reakcji społecznych wobec przestępczości młodocianych wśród rodzin imigrantów, (Rec (88) 6E) z dnia 18 kwietnia 1988 r.,

–   uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności art. 6, oraz postanowienia tytułu VI dotyczące współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych,

–   uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności tytuł XI dotyczący polityki społecznej, edukacji, kształcenia zawodowego i młodzieży, zwłaszcza art. 137,

–   uwzględniając program ramowy dotyczący współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (AGIS), który wygasł z dniem 31 grudnia 2006 r., oraz rozporządzenie Rady nr 168/2007 ustanawiające Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej, przyjęte w dniu 15 lutego 2007 r.,

–   uwzględniając swoje stanowisko z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie projektu decyzji Rady upoważniającej Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej do podejmowania działań w obszarach, o których mowa w tytule VI Traktatu o Unii Europejskiej[1],

–   uwzględniając wspólne stanowisko przyjęte przez Radę w dniu 5 marca 2007 r. z myślą o przyjęciu decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej na lata 2007 – 2013 program szczegółowy służący zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet oraz ochronie ofiar i grup ryzyka (Daphne III), będący częścią programu ogólnego „Prawa podstawowe i sprawiedliwość”,

   uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „W kierunku strategii UE na rzecz praw dziecka” (COM(2006)0367),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 lipca 1992  r. w sprawie Europejskiej karty praw dziecka[2], w szczególności ust. 8.22 i 8.23,

–   uwzględniając decyzję Rady[3] 2001/427/JAI z dnia 28 maja 2001 r. ustanawiającą europejską sieć prewencji kryminalnej,

–   uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie zapobiegania przestępczości nieletnich, sposobów postępowania w kwestii przestępczości nieletnich oraz roli wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich w Unii Europejskiej,

–   uwzględniając wnioski z konferencji „Młodzież a przestępczość: perspektywa europejska” zorganizowanej w Glasgow w dniach 5-7 września 2005 r. w czasie trwania brytyjskiego przewodnictwa Rady

–   uwzględniając ostatnie sprawozdania roczne Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii,

–   uwzględniając art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A6‑0212/2007),

A. mając na uwadze, że przestępczość nieletnich z natury stanowi większe zagrożenie niż przestępczość dorosłych, ponieważ zjawisko to dotyka szczególnie wrażliwej części populacji w okresie rozwoju osobowego i stwarza zagrożenie wykluczeniem społecznym i napiętnowaniem osób nieletnich w bardzo wczesnej fazie życia społecznego,

B.  mając na uwadze, że badania na szczeblu krajowym, europejskim i międzynarodowym dowodzą, że w ciągu ostatnich dwudziestu lat zjawisko przestępczości nieletnich znacznie się zaostrzyło,

C. mając na uwadze, że przestępczość nieletnich staje się niepokojąca ze względu na masowy charakter, jaki obecnie przybiera z uwagi na obniżenie wieku wkraczania na drogę przestępczości, wzrost liczby występków popełnianych przez dzieci poniżej 13 roku życia oraz fakt, że ich zachowanie jest coraz bardziej okrutne,

D. mając na uwadze, że obecny sposób uzyskiwania i przedstawiania danych statystycznych dotyczących przestępczości nieletnich nie odpowiada ani rzeczywistym potrzebom ani obecnym warunkom, co czyni tym pilniejszą konieczność posiadania wiarygodnych danych na szczeblu krajowym,

E.  mając na uwadze, że niełatwo jest klasyfikować w oderwaniu od rzeczywistości przyczyny powodujące przestępczość nieletnich, ponieważ droga prowadząca ich do zachowań społecznie odbiegających od normy i w konsekwencji przestępczych w każdym przypadku wynika z indywidualnych szczególnych okoliczności tworzonych przez ich przeżycia i związanych z głównymi biegunami, wokół których rozwija się każde dziecko, tzn. rodziną, szkołą, gronem przyjaciół oraz w szerszym zakresie środowiskiem społeczno-gospodarczym, w którym żyje,

F.  mając na uwadze, że główne czynniki powodujące przestępczość nieletnich to: brak organizacji, komunikacji i właściwych wzorców w rodzinie spowodowany często nieobecnością rodziców, problemy psychopatologiczne spowodowane przemocą i wykorzystywaniem seksualnym w rodzinie, nieprzekazywanie wartości społecznych w szkołach, a także ubóstwo, bezrobocie, wykluczenie społeczne i rasizm; mając na uwadze, że inne istotne czynniki to silna tendencja do naśladowania cechująca młodzież, której osobowość się rozwija, zaburzenia osobowości związane ze spożywaniem alkoholu i używaniem narkotyków oraz pokazywanie w mediach, na stronach internetowych i w grach komputerowych przykładów bezmyślnej, nadmiernej i niepotrzebnej przemocy,

G. mając na uwadze, że odbiegające od normy zachowanie młodzieży nie zawsze ma za przyczynę sytuację rodzinną,

H. mając na uwadze, że wzrost konsumpcji konopi i innych narkotyków i/lub alkoholu przez młodzież ma ścisły związek ze wzrostem przestępczości nieletnich,

I.   mając na uwadze, że migranci, zwłaszcza małoletni, podlegają w dużo większym stopniu kontroli społecznej, co może prowadzić do przypuszczeń, że problem przestępczości nieletnich dotyka w pierwszym rzędzie środowisk migrantów, nie zaś całego społeczeństwa, poglądu nie tylko błędnego, ale społecznie niebezpiecznego,

J.   mając na uwadze, że dwie „obecne” formy przestępczości nieletnich polegają na tworzeniu „gangów młodzieżowych” oraz na wzroście przemocy w środowisku szkolnym, zjawiskach o szczególnym nasileniu w niektórych państwach członkowskich i których badanie, a także ewentualne środki zaradcze, okazują się złożone,

K. mając na uwadze, że rozmiar takich zjawisk jak powstawanie gangów młodzieżowych spowodował w niektórych państwach członkowskich wzmożenie surowości prawa karnego dla nieletnich oraz powrót do tradycyjnych kar pozbawienia wolności w zakładach karnych,

L.  mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich okolice szkoły, a nawet podwórka szkolne, również w dzielnicach uprzywilejowanych, stały się strefami bezprawia (oferowanie narkotyków, przemoc - czasami z użyciem broni białej, różnego rodzaju wymuszenia i rozwój niebezpiecznych gier - patrz zjawisko „happy slapping” z umieszczaniem na stronach internetowych robionych telefonami komórkowymi zdjęć obrazujących sceny przemocy),

M. mając na uwadze, że w ostatnich latach miały miejsce postępujące zmiany krajowych przepisów prawa karnego odnoszących się do nieletnich, które powinny być nakierowane na resocjalizację, rehabilitację i terapię, a nie tylko na karę pozbawienia wolności, która -przy założeniu, że jest uważana za konieczną - powinna być stosowana jedynie w ostateczności; że należy jednak podkreślić, że wdrożenie tych nowych środków jest często niewykonalne z uwagi na brak odpowiedniej nowoczesnej infrastruktury i odpowiednio przeszkolonego personelu, a także niedostateczne zaangażowanie społeczeństwa i ograniczone środki finansowe,

N. mając na uwadze, że ustawodawstwo poszczególnych krajów ma tendencję do karania czynów i zachowań nieletnich, pomimo że nie są one uważane za występki w przypadku dorosłych, co tym bardziej umacnia kontrolę karną i społeczną ze szkodą dla nieletnich, ale także prowadzi do nadmiernego karania ubóstwa, wykluczenia społecznego i trudności okolicznościowych integracji społecznej młodzieży,

O. mając na uwadze, że lawina obrazów scen skrajnej przemocy i sprzętu pornograficznego w grach, telewizji i internecie, a także wykorzystywanie przez środki masowego przekazu obrazu nieletnich przestępców i ofiar graniczą często z naruszaniem podstawowych praw dziecka i przyczyniają się do banalizowania przemocy,

P.  mając na uwadze, że w ramach europejskiej sieci prewencji kryminalnej ustanowionej w 2001 r. utworzono specjalną grupę roboczą ds. przestępczości nieletnich, która rozpoczęła sporządzanie szczegółowej analizy porównawczej obejmującej 27 państw członkowskich, która będzie stanowiła podstawę przyszłych kierunków rozwoju polityki Unii w tej dziedzinie,

1.  podkreśla, że jedynym sposobem skutecznej walki z przestępczością nieletnich jest przyjęcie na szczeblu krajowym i europejskim zintegrowanej strategii zawierającej następujące trzy zasady przewodnie: prewencja, integracja społeczna całej młodzieży i środki prawodawcze;

Polityki na szczeblu krajowym

2.   podkreśla kluczowe znaczenie bezpośredniego zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron w społeczeństwie w planowanie i wdrażanie zintegrowanej strategii krajowej, którą powinny współtworzyć: centralna administracja państwowa, władze regionalne i lokalne, kierownictwo wspólnoty szkolnej, rodzina, organizacje pozarządowe, zwłaszcza zajmujące się młodzieżą, społeczeństwo obywatelskie i wszyscy obywatele; utrzymuje również znaczenie dysponowania odpowiednimi środkami finansowymi, które umożliwiają wdrażanie skutecznych środków na rzecz walki z przestępczością nieletnich;

3.   jest zdania, że konieczność skutecznej walki z przestępczością nieletnich sprawia, że konieczna jest zintegrowana i efektywna polityka obejmująca szkołę, społeczeństwo, rodzinę i szkolnictwo, która przyczyni się do przekazywania wartości społecznych i obywatelskich oraz do wczesnej socjalizacji młodzieży;uważa poza tym, że niezbędne jest opracowanie polityki ukierunkowanej na lepszą spójność gospodarczą i społeczną, mającej na celu zmniejszenie nierówności społecznej oraz walkę z wykluczeniem społecznym i biedą, ze szczególnym uwzględnieniem ubóstwa wśród dzieci;

4.   jest zdania, że zapobieganie przestępczości nieletnich powinno odbywać się na trzech głównych poziomach: pierwszorzędnym, dotyczącym wszystkich obywateli; drugorzędnym, obejmującym przestępców nieletnich okazjonalnych lub potencjalnych i wreszcie trzeciorzędnym, dotyczącym nieletnich trwających przy zachowaniach przestępczych i mającym na celu polożenie kresu tym ostatnim;

5.   jest zdania, że należy ustalić serię ograniczeń i konkretnych punktów odniesienia, które rodziny, wychowawcy i społeczeństwo muszą przekazywać młodzieży od najwcześniejszych lat;

6.   jest zdania, że zapobieganie przestępczości nieletnich wymaga również polityki publicznej w innych dziedzinach, w tym w mieszkalnictwie, zatrudnieniu, szkoleniach zawodowych, spędzaniu czasu wolnego i wymianie młodzieżowej;

7.   przypomina, że zarówno rodziny, jak i szkoły oraz społeczeństwo w ogóle muszą uczestniczyć w walce z rosnącym zjawiskiem przemocy młodzieży;

8.   zwraca uwagę państw członkowskich na specyficzną rolę rodziny na każdym etapie walki z przestępczością nieletnich i wzywa je do ustanowienia odpowiedniego wsparcia dla rodziców;

9.   zachęca państwa członkowskie do przewidzenia w ich polityce krajowej wprowadzenia rocznego urlopu rodzicielskiego, umożliwiającego rodzinom, które sobie tego życzą, postawienie na pierwszym planie początkowego wychowania ich dziecka, mającego podstawowe znaczenie w jego rozwoju uczuciowym;

10. zachęca państwa członkowskie do przyznania szczególnej pomocy rodzinom stojącym wobec problemów materialnych i społecznych; podkreśla, że przyjęcie środków mających na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb w zakresie mieszkania i żywności, zagwarantowany wszystkim członkom rodziny, poczynając od dzieci, dostęp do podstawowego wykształcenia i opieki zdrowotnej, jak również działania zmierzające do zagwarantowania członkom tych rodzin sprawiedliwego dostępu do rynku pracy i do życia społecznego, ekonomicznego i politycznego przyczynią się do zagwarantowania zdrowego i uczciwego środowiska rodzinnego dla rozwoju i pierwszej socjalizacji dzieci;

11. zachęca państwa członkowskie do udostępnienia zasobów niezbędnych do rozszerzenia usług skutecznej pomocy w zakresie poradnictwa psychologicznego i socjalnego, włączając w to punkty kontaktowe dla rodzin dotkniętych przestępczością nieletnich;

12. podkreśla szczególną rolę szkoły i wspólnoty szkolnej w kształtowaniu osobowości dzieci i młodzieży; podkreśla, że dwie zasadnicze cechy charakterystyczne dzisiejszej szkoły, tzn. różnorodność kulturowa i uwypuklenie rozróżnienia klasowego mogą doprowadzić, wobec braku koniecznych w systemie kształcenia struktur w zakresie interwencji, pomocy oraz kontaktu z uczniami, do zjawisk przemocy szkolnej i powstania wrogiego środowiska wśród uczniów agresywnych, przyjmujących rolę kata, i uczniów-ofiar;

13. zachęca w tym kontekście państwa członkowskie do sformułowania pod adresem władz szkolnych koniecznych wytycznych na rzecz stworzenia nowoczesnej procedury rozwiązywania konfliktów w środowisku szkolnym dzięki instancjom mediacyjnym, w których zasiadaliby wspólnie uczniowie, rodzice, nauczyciele i właściwe służby lokalnego kierownictwa;

14. uważa, że niezbędne jest zapewnienie nauczycielom odpowiedniego szkolenia umożliwiającego im radzenie sobie z niejednorodnością klas, stosowanie pedagogiki nie będącej moralizatorską, lecz zapobiegawczą i opartą na solidarności oraz zapobieganie piętnowaniu i marginalizacji zarówno nieletnich przestępców, jak i tych spośród uczniów, którzy są ich ofiarami;

15. wzywa poza tym państwa członkowskie do włączenia do polityki edukacyjnej przyznawania wsparcia psychologicznego i doradztwa szczególnie przeznaczonych dla dzieci mających problemy resocjalizacyjne, możliwości udzielania pomocy medycznej w każdym obiekcie szkolnym, wyznaczania pracownika socjalnego przydzielanego do każdego przypadku w ograniczonej liczbie obiektów szkolnych, socjologa-kryminologa, pedopsychiatry i ekspertów w dziedzinie przestępczości dziecięcej, ścisłej kontroli spożywania alkoholu i używania narkotyków przez uczniów, walki z wszelkiego rodzaju dyskryminacją wobec członków wspólnoty szkolnej, wyznaczenia wspólnotowego mediatora będącego łącznikiem między szkołą a wspólnotą, a także współpracy między poszczególnymi wspólnotami szkolnymi w zakresie opracowywania i realizacji programów przeciw przemocy;

16. wzywa państwa członkowskie i właściwe władze regulacyjne na szczeblach krajowym i regionalnym do wzmożonego czuwania nad ścisłym przestrzeganiem wspólnotowych i krajowych przepisów dotyczących sygnalizowania treści programów telewizyjnych i innych mogących zawierać sceny szczególnie gwałtowne lub niepolecane dla nieletnich; wzywa poza tym państwa członkowskie do opracowania w porozumieniu z kierownictwem środków masowego przekazu „mapy drogowej” mającej na celu ochronę praw dziecka, a szczególnie nieletnich przestępców, i zakładającej zakaz rozpowszechniania scen skrajnej przemocy w pewnych godzinach dnia oraz ujawniania tożsamości nieletnich zamieszanych w działania przestępcze;

17. zaleca państwom członkowskim umocnienie roli i podniesienie jakości ośrodków młodzieżowych uważanych za miejsca wymiany dla młodych ludzi i podkreśla, że integracja młodocianych przestępców w tych miejscach przyczyni się do ich resocjalizacji i umocni w nich uczucie przynależności do normalnej kategorii społeczeństwa;

18. podkreśla, że środki masowego przekazu mogą odegrać ważną rolę w zapobieganiu przestępczości nieletnich, podejmując inicjatywy w dziedzinie informowania i uwrażliwiania publiczności i rozpowszechniając wysokiej jakości programy podkreślające pozytywny udział młodzieży w społeczeństwie, kontrolując jednocześnie rozpowszechnianie scen przemocy, pornografii i spożywania narkotyków, a wszystko to w oparciu o porozumienia włączone do „mapy drogowej” mającej na celu ochronę praw dzieci;

19. wzywa państwa członkowskie do unowocześnienia środków sądowych i ustawodawczych w dziedzinie przestępczości nieletnich poprzez ich dekryminalizację, depenalizację, odsądowienie i wyłączenie z ram instytucyjnych; zaleca w tym kontekście ograniczenie do minimum środków towarzyszących pozbawieniu wolności i całkowitemu lub częściowemu zamknięciu odnośnego nieletniego poprzez zastąpienie ich środkami zastępczymi o charakterze pedagogicznym, do których w szerokiej mierze będą mogli uciekać się sędziowie krajowi: oferowanie prac użyteczności publicznej, resocjalizacja i intermediacja z ofiarami, kursy szkolenia zawodowego i prowadzenia, staże przeznaczone dla osób uzależnionych od narkotyków lub alkoholu;

20. zachęca państwa członkowskie do przyjmowania nowych innowacyjnych środków mających na celu sądową odpowiedź, takich jak bezpośredni udział rodziców i kuratorów nieletniego w procedurze karnej - od momentu wniesienia skargi do chwili wymierzenia kary - uzupełniony resocjalizacją i intensywną pomocą psychologiczną, wybór rodziny zastępczej upoważnionej w razie potrzeby do wychowania nieletniego i wsparcie, z punktu widzenia doradztwa i informacji, dla rodziców, nauczycieli i uczniów w przypadku stwierdzenia gwałtownych zachowań u nieletnich w środowisku szkolnym;

21. przypomina, że w dziedzinie przestępczości nieletnich przebieg procedury sądowej, czas jej trwania, wybór zastosowanej kary oraz jej późniejsze wykonanie muszą kierować się zasadami nadrzędnego dobra dziecka i poszanowania prawa proceduralnego; w związku z tym podkreśla, że kary więzienia mają być stosowane jedynie w ostateczności i być wykonywane w infrastrukturach przystosowanych dla młodocianych przestępców;

22. wzywa państwa członkowskie do zaplanowania w ramach zintegrowanego podejścia do przestępczości nieletnich specjalnych niezależnych środków budżetowych przewidzianych na przyjęcie działań zapobiegających przestępczości nieletnich, zwiększenia środków finansowych przeznaczonych na programy integracji społecznej i zawodowej młodzieży oraz wzrostu środków nakierowanych na odnowę i modernizację struktur przyjmujących młodocianych przestępców na szczeblu centralnym i regionalnym, a także na specjalistyczne szkolenia i kształcenie ustawiczne wszystkich odnośnych profesjonalistów i osób odpowiedzialnych;

W kierunku strategii europejskiej

23. apeluje do państw członkowskich, aby we współpracy z Komisją sporządziły i bezzwłocznie przyjęły pewne minimalne standardy i zasady dotyczące walki z przestępczością nieletnich obowiązujące we wszystkich państwach członkowskich; standardy te powinny opierać się na czterech podstawowych filarach, którymi są prewencja, resocjalizacja, integracja i integracja społeczna, a także środki sądowe lub pozasądowe stworzone w oparciu o zasady uznane na szczeblu międzynarodowym w ramach reguł pekińskich i wskazań z Rijadu, ONZ-owskiej Konwencji praw dziecka, a także innych międzynarodowych konwencji w tej dziedzinie;

24. jest zdania, że celem wspólnego europejskiego podejścia powinno być określenie modeli interwencji pozasądowej umożliwiającej walkę z przestępczością nieletnich i kontrolowanie jej, oraz że pozbawienie wolności i środki karne powinny być stosowane w ostateczności – wyłącznie wtedy, gdy jest to bezwzględnie konieczne;

25. uważa, że przyłączenie młodzieży do wszystkich kwestii i decyzji z nią związanych i jej uczestnictwo w nich są niezbędne, jeżeli ma nastąpić określenie wspólnych rozwiązań zakończonych sukcesem; uważa, że z tego też powodu należy czuwać nad tym, aby występujący w sądach dla dzieci asesorzy mieli nie tylko doświadczenie w dziedzinie edukacji młodzieży, ale także odbyli szkolenie uwrażliwiające ich na problem przemocy i młodzieży;

26. wzywa Komisję do określenia szczegółowych kryteriów, według których wszystkie państwa członkowskie zgromadzą dane statystyczne na szczeblu krajowym, tak aby dane te były porównywalne i mogły zostać wykorzystane podczas planowania środków na szczeblu europejskim; wzywa państwa członkowskie, aby wzięły czynny udział w pracach Komisji, propagując tę inicjatywę i pozyskując informacje od właściwych władz krajowych, regionalnych i lokalnych, od stowarzyszeń, organizacji pozarządowych i innych organizacji społeczeństwa obywatelskiego prowadzących działalność w tej dziedzinie;

27. zachęca Komisję i władze krajowe i lokalne państw członkowskich do inspirowania się najlepszymi praktykami mającymi miejsce w krajach Unii, ponieważ umożliwiają one aktywizację całego społeczeństwa oraz pozytywne działania i interwencje ze strony stowarzyszeń rodziców i organizacji pozarządowych w szkołach, jak również społeczności mieszkańców; zachęca również do sporządzenia bilansu prób prowadzonych w państwach członkowskich, a dotyczących umów o współpracy pomiędzy policją, instytucjami edukacyjnymi, władzami lokalnymi, placówkami socjalnymi na szczeblu lokalnym przy zachowaniu zasady wspólnej poufności, a także strategii krajowych i krajowych programów na rzecz młodzieży; zachęca państwa członkowskie do inspirowania się najlepszymi mającymi w nich miejsce praktykami w celu walki z niepokojącym wzrostem spożycia narkotyków przez nieletnich oraz ze związaną z tym przestpczością, a także najlepszymi rozwiązaniami do stosowania w przypadkach konsumpcji problematycznej, zwłaszcza w dziedzinie opieki medycznej;

28. wyraża zadowolenie z istnienia krajowych inicjatyw zawierających pozytywne działania integracyjne, jak np. działający już w niektórych regionach (Rioja) „wychowawcy pozaszkolni”;

29. zwraca się do Komisji i państw członkowskich o wykorzystanie istniejących europejskich środków i programów, włączając do nich działania mające na celu walkę z przestępczością nieletnich i zapobieganie temu zjawisku, a także zapewnienie normalnej integracji społecznej przestępców i ofiar; w związku z tym zwraca uwagę na:

•    program szczegółowy „Zapobieganie i zwalczanie przestępczości” (2007-2013), zasadniczo ukierunkowany na zapobieganie przestępczości i ochronę ofiar,

•    program szczegółowy „Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych” (2007-2013), mający na celu popieranie współpracy sądowej w sprawach karnych w oparciu o wzajemne uznawanie i zaufanie, zintensyfikowanie kontaktów i wymianę informacji między właściwymi władzami krajowymi,

•    program DAPHNE III na rzecz walki z przemocą wobec dzieci i młodzieży,

•    program „Młodzież w działaniu” (2007-2013), którego naczelnym priorytetem jest pomoc młodym mającym mniejsze możliwości lub pochodzącym z mniej uprzywilejowanych środowisk,

•    działania w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i programu Equal na rzecz wzmożenia integracji społecznej i walki z dyskryminacją oraz ułatwiania dostępu do rynku pracy mniej uprzywilejowanym osobom,

•    inicjatywę Urbact popieraną przez UE, skupiającą się na wymianie najlepszych praktyk między europejskimi miastami w perspektywie stworzenia otoczenia bardziej znośnego dla mieszkańców i zawierajacą działania mające na celu stworzenie bezpieczniejszego dla młodzieży środowiska miejskiego oraz działania nakierowane na integrację społeczną młodzieży najmniej uprzywilejowanej, ich socjalizację i uczestnictwo;

•    inicjatywy międzypaństwowe, takie jak „Let bind safe net for children and youth at risk”, skupiające się na przyjmowaniu środków na rzecz dzieci i młodzieży będących w niebezpieczeństwie lub znajdujących się w warunkach wykluczenia społecznego, a w których mogą i muszą brać udział partnerzy z możliwie największej liczby państw członkowskich,

•     europejską linię telefoniczną dla zaginionych dzieci, wśród których znajdują się ofiary przestępczości nieletnich;

30. podkreśla, iż jednym z elementów prewencji i walki z przestęczościa nieletnich jest rozwijanie polityki komunikacyjnej umożliwiającej uwrażliwienie społeczeństwa na problemy, wyeliminowanie przemocy ze środków masowego przekazu i popieranie tych środków masowego przekazu, których planowanie programów nie skupia się wyłącznie na programach obrazujących przemoc; apeluje w związku z tym o określenie europejskich standardów mających na celu ograniczenie propagowania przemocy zarówno w mediach audio-wizualnych, jak i drukowanych;

31. podkreśla, że dyrektywa 89/552/EWG („Telewizja bez granic”)[4] ustala konkretne granice dla projekcji scen gwałtownych i, ogólniej, scen niepolecanych przy resocjalizacji dzieci, co stanowi odpowiedni środek zapobiegający przemocy nieletnich i wobec nieletnich; wzywa Komisję do podjęcia działań dodatkowych w tym kierunku, rozciągając zobowiązanie na sektor telefonii komórkowej i Internet; działania te będą musiały stanowić podstawowy priorytet polityczny w ramach wspomnianego komunikatu Komisji na temat praw dziecka;

32. wyraża zadowolenie z powodu wejścia w życie europejskich ram samoregulacji przedsiębiorstw europejskich na rzecz bezpieczniejszego wykorzystywania telefonów komórkowych przez dzieci i młodzież i podkreśla, że informowanie i uwrażliwianie dotyczące bezpiecznej nawigacji w internecie oraz bezpiecznego wykorzystywania telefonów komórkowych muszą w związku z tym być przedmiotem propozycji konkretnych i przymuszających na szczeblu europejskim;

33. wzywa Komisję do bezzwłocznego utworzenia europejskiego obserwatorium przestępczości nieletnich, którego celem będzie gromadzenie i sporządzanie ocen porównawczych statystyk z wszystkich państw członkowskich, dzielenie się doświadczeniami i rozpowszechnianie właściwych praktyk, planowanie i propagowanie innowacyjnych inicjatyw i programów na szczeblu międzynarodowym, międzyregionalnym i wspólnotowym, zapewnianie wsparcia w postaci doradztwa, organizowanie seminariów z udziałem władz krajowych oraz koordynowanie współpracy technicznej i naukowej w kwestiach związanych ze szkoleniem personelu i wymianą specjalistów; podkreśla, że skuteczność funkcjonowania europejskiego obserwatorium zależy od uruchomienia i działania odpowiednich obserwatoriów krajowych;

34. zwraca się do Komisji o zachęcanie do uruchomienia europejskiego bezpłatnego numeru telefonicznego dla dzieci i młodzieży mających problemy, gdyż takie numery mogą w znacznym stopniu przyczynić się do zapobiegania przestępczości nieletnich;

35. wzywa Komisję, aby po sporządzeniu niezbędnych analiz na szczeblu europejskim przedłożyła wniosek dotyczący zintegrowanego programu wspólnotowego zawierającego przepisy dotyczące prewencji, wsparcia dla inicjatyw organizacji pozarządowych i współpracy pomiędzy krajami, jak również środków na programy pilotażowe na szczeblu regionalnym i lokalnym; przepisy zawarte we wniosku winny być oparte na najlepszych praktykach krajowych i powinny mieć na celu rozpowszechnianie tych praktyk w całej Europie, powinny również uwzględniać wymogi dotyczące szkolenia i infrastruktury socjalnej i pedagogicznej;

36.  podkreśla, że na szczeblu działań wspólnotowych należy bezzwłocznie uwzględnić dwa podstawowe obszary polityki :

–    zapewnienie środków na działania prewencyjne w ramach istniejących programów wspólnotowych oraz utworzenie w budżecie nowego działu dotyczącego zintegrowanych działań i sieci mających na celu walkę z przestępczością nieletnich,

–    opublikowanie analizy, a następnie komunikatu Komisji w sprawie skali przedmiotowego zjawiska w Europie oraz podjęcie za pośrednictwem sieci ekspertów krajowych odpowiednich przygotowań do sporządzenia zintegrowanego programu ramowego na rzecz walki z przestępczością nieletnich;

37. w tym kontekście wzywa Komisję do sporządzenia programu, któremu będą towarzyszyć działania współfinansowane i w którego skład wejdą następujące elementy:

–    rozpatrzenie najlepszych praktyk w zakresie prewencji, w szczególności form współpracy organów publicznych i podmiotów prywatnych,

–    pomiar i analiza możliwej długofalowej skuteczności niedawno przyjętych systemów stworzonych z myślą o młodocianych przestępcach, takich jak koncepcja „naprawcza” wymiaru sprawiedliwości,

–    wymiana najlepszych praktyk na szczeblu międzynarodowym, krajowym i lokalnym przy uwzględnieniu bardzo pozytywnych doświadczeń zebranych w ramach programu przeciw przemocy DAPHNE, który można zacytować jako przykład „najlepszych praktyk” poprzez liczne skuteczne projekty przeciw przemocy,

–    zagwarantowanie, że głównym celem przedmiotowych działań i praktyk jest ochrona praw dzieci i młodzieży, a także odpowiednie wsparcie dla rodziców,

–    opracowanie europejskiego modelu ochrony młodzieży, koncentrującego się nie na karaniu, lecz nastawionego na zapobieganie społeczne i edukację młodzieży, a także na promowanie wartości związanych z poszanowaniem i równością oraz promowanie praw i obowiązków dla wszystkich,

–    opracowanie programów kształcenia i szkolenia zawodowego nieletnich, które ułatwią ich integrację ze społeczeństwem oraz wprowadzenie rzeczywistej równości szans za pośrednictwem kształcenia ustawicznego dla wszystkich; szkolenie będące ponad wszystko skutecznym dla każdego oraz realizacja celów barcelońskich stanowiąca warunek wstępny wszelkiego skutecznego zapobiegania przemocy; popieranie istniejących inicjatyw realizowanych w tym kontekście przez organizacje młodzieżowe,

–    zorganizowanie skoordynowanego kształcenia ustawicznego dla krajowych rzeczników praw obywatelskich, organów policji i przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, właściwych władz krajowych i organów nadzoru,

–    utworzenie sieci właściwych służb instancji lokalnych i regionalnych, organizacji młodzieżowych oraz wspólnoty szkolnej;

38. zaleca Komisji, aby w ramach prac wstępnych nad europejskim obserwatorium przestępczości nieletnich i powiązanym z nim programem ramowym, bezzwłocznie zaproponowała następujące środki mające na celu promowanie i rozpowszechnianie doświadczeń i wiedzy specjalistycznej:

–    wspólne badanie i rozpowszechnienie wyników działań podjętych w ramach polityk krajowych,

–    organizowanie konferencji i platform (forów) z udziałem ekspertów krajowych,

–    propagowanie komunikacji i wymiany informacji pomiędzy właściwymi władzami i organami wspólnotowymi za pośrednictwem Internetu oraz utworzenie strony internetowej poświęconej tym zagadnieniom,

–   utworzenie międzynarodowego ośrodka doskonałości;

0

0                              0

39. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów.

  • [1]  Teksty przyjęte w tym dniu, P6_TA(2006)0510.
  • [2]  Dz.U C 241 z 21.9.1992, str. 67.
  • [3]  Dz.U. C L 153/1 z 8.6.2001, str.1
  • [4]  Dz.U. L 298 z 17.10.89, str. 23

UZASADNIENIE

W większości społeczeństw europejskich panuje przekonanie, że zjawisko przestępczości nieletnich wciąż się nasila i stwarza rosnące zagrożenie. Przekonanie to znajduje odzwierciedlenie w krajowych statystykach oraz wynikach międzynarodowych badań i analiz.

Analiza przyczyn przestępczości nieletnich we współczesnym świecie

Precyzyjne określenie przyczyn leżących u podstaw zachowań przestępczych wśród nieletnich jest zadaniem niezwykle trudnym. Wynika to z faktu, że konkretny czyn, jakiego dopuszcza się dana osoba, należy postrzegać w kontekście złożonego procesu socjalizacji i kontroli społecznej. Można jednak sformułować dwie wiarygodne tezy. Po pierwsze, nie jest prawdą, że przestępczość nieletnich to „choroba społeczna”, a zachowanie młodocianych przestępców można przypisać zaburzeniom fizycznym, psychicznym czy intelektualnym. Po drugie, aby analizować zachowanie osób młodocianych w ogóle, musimy mieć na względzie środowisko, w jakim dorastają: rodzinę, szkołę, grupę rówieśniczą i środowisko. Dlatego też wszystkie przyczyny i czynniki związane z zachowaniami przestępczymi młodocianych można rozpatrywać, posługując się tymi punktami odniesienia. Należy jednak zachować ostrożność, określając konkretne powody. Na przykład częsta nieobecność rodziców przy dziecku bądź fakt wychowywania dziecka przez jednego rodzica nie musi koniecznie prowadzić do zachowań przestępczych. Jest to raczej związane z faktem, że rodzice nie są w stanie sprawować należytej opieki nad dziećmi lub z tym, że w rodzinie nie ma zdrowych i prawidłowych relacji pomiędzy rodzicami a dziećmi lub pomiędzy rodzicami. Winy nie można przypisywać poszczególnym uczniom, ponosi ją bowiem szkoła, która nie jest w stanie przezwyciężyć ich stygmatyzacji i marginalizacji. Wreszcie, to nie tożsamość imigrantów, ale ich marginalizacja społeczna leży u źródeł przestępczości. Zwłaszcza w dzisiejszym świecie, w którym za pośrednictwem czynników zewnętrznych takich jak media, nowoczesne technologie, a zwłaszcza Internet młodzież wcześnie wkracza w świat dorosłych, reakcją często jest agresja.

Modele postępowania z przestępczością nieletnich

Ogólnie rzecz ujmując, sposoby postępowania z przestępczością nieletnich i jej kontrola społeczna uległy znacznym zmianom. Najpierw rozpowszechniony był model zwany opiekuńczym, w którym osoby dorosłe w każdym przypadku określały prawa młodocianego przestępcy i metody „poprawy” jego zachowania. Następnie opracowano model oparty na odpowiedzialności, w którym młodocianemu od początku przysługują konkretne, uznane prawa, a celem środków na rzecz walki z zachowaniami przestępczymi jest „edukacja przez odpowiedzialność”. Obecne podejście ma na celu włączenie koncepcji naprawczej wymiaru sprawiedliwości do modelu opartego na odpowiedzialności i zakłada włączanie w działania ofiar oraz dążenie do pogodzenia stron poprzez naprawienie wyrządzonych krzywd. Jednak rozpatrując postępowanie wobec przestępczości nieletnich i obecne modele, należy mieć na względzie jeszcze jeden istotny aspekt. Nieletni są szczególnie wrogo nastawieni do oficjalnego systemu kontroli społecznej, przez co są bardziej narażeni z uwagi na niezakończony jeszcze proces kształtowania osobowości, wiek i ograniczone środki finansowe.

Jednocześnie, w systemie karnym młode osoby są traktowane niezwykle surowo. Za zachowanie przestępcze uznaje się każdą formę młodocianego buntu przeciw społeczeństwu, u którego podstaw leżą ubóstwo i wykluczenie społeczne, nawet jeżeli dane zachowanie nie ma charakteru przestępstwa i chociaż w przypadku dorosłych nie stosuje się takiego podejścia. Ponadto niejednokrotnie niesłusznie stawia się znak równości pomiędzy zachowaniami przestępczymi a zachowaniami poprzedzającymi działania przestępcze lub sytuacjami stwarzającymi ryzyko, że młody człowiek wejdzie w konflikt z prawem (np. wyprowadzka z domu i dążenie do samodzielności).

Prawo i środki określające sposób postępowania z młodocianymi powinny być liberalne. Na tyle, na ile to możliwe, należy okazywać zrozumienie i tolerancję wobec młodocianych i ich problemów, nie przypinając im łatki patologii społecznych i nie utożsamiając każdej próby samostanowienia ze złamaniem prawa.

Określając nowoczesne sposoby postępowania z młodocianymi, należy pójść o krok dalej. Po stopniowym zastąpieniu kar pozbawienia wolności innymi rozwiązaniami (dezinstytucjonalizacja i dejuryzacja), należy skoncentrować się na dekryminalizacji i depenalizacji wykroczeń popełnianych przez młodocianych. Wymaga to zniesienia kar w większości przypadków i jednocześnie wzmocnienia organizacji społecznych i podejmowania działań o charakterze prewencyjnym.

Moralności i norm zachowania nie zmienia się, wprowadzając przepisy i kary, ale edukując młodych ludzi na temat tego, czym jest wolność, i zapewniając możliwie najszersze zaangażowanie społeczne, które zwiększy zaufanie pomiędzy pokoleniami, rodziną, społecznością szkolną, władzami, przedstawicielami społeczności lokalnych, grupami młodzieży i w ramach całego społeczeństwa.

Trzy filary: prewencja, integracja społeczna i środki prawodawcze

A. Mechanizmy prewencji

Prewencja powinna być główną i najważniejszą częścią strategii walki z przestępczością nieletnich. Powodem, dla którego w przeszłości dominowały środki o charakterze represyjnym i dla którego również obecnie kładzie się nacisk przede wszystkim na penalizację, jest fakt, że polityki o charakterze prewencyjnym mają charakter długoterminowy (ich wyniki nie są od razu widoczne, przez co rządy i politycy nie mogą z nich czerpać szybkich korzyści politycznych) i wiążą się ze szczególnie wysokimi kosztami. Podjęcie przez państwo opiekuńcze odpowiednio szybkiej interwencji mającej na celu pomoc młodocianym i ich rodzinom, zanim dojdzie do złamania prawa, jest znacznie bardziej kosztowne niż postępowanie w sprawie karnej czy cywilnej, zwłaszcza że strategia prewencji powoduje konieczność działań kilku różnych sektorów, co wymaga wspólnej odpowiedzialności, a także bezpośredniego i pośredniego zaangażowania zainteresowanych organizacji.

W tym kontekście dużym osiągnięciem społeczeństwa oraz władz na szczeblu krajowym i wspólnotowym byłoby przyjęcie kodeksu prewencji i solidarności społecznej na rzecz osób młodocianych (sprawców i ofiar), niepowiązanego z systemem prawa karnego.

B. Mechanizmy integracji społecznej

Obecnie najwięcej uwagi poświęca się temu, w jaki sposób rozpoczyna się konflikt młodocianych z prawem i co leży u jego źródeł. Jednak kwestią o kluczowym znaczeniu jest także znalezienie wyjścia z tej sytuacji. Jak wspomniano, sprawa karna (nawet jeżeli ma służyć wyłącznie pouczeniu) jest rozwiązaniem w najlepszym przypadku nieodpowiednim, a w najgorszym przypadku utrudnia ponowną integrację i umożliwienie młodocianym przestępcom powrotu na łono rodziny, do szkoły czy też innego środowiska, które młody człowiek chciał odrzucić.

Odbudowanie zaufania tych młodych ludzi do najbliższego i dalszego środowiska społecznego i przywrócenie im poczucia przynależności do niego stanowi najważniejszy sposób na zerwanie z przestępczością. Nie można tego jednak osiągnąć za pomocą kar czy sankcji, ale poprzez włączenie ich we wszystkie aspekty środowiska społecznego – zapewnienie edukacji, płynnej integracji na rynku pracy, ochronę prawa do wyrażania własnego „ja” i zapewnienie aktywnego udziału w podejmowaniu decyzji na szczeblu lokalnym i krajowym, a także możliwości kreatywnego spędzania wolnego czasu oraz rekreacji.

C. Środki prawodawcze

Jak wspominano powyżej, najodpowiedniejsze środki prawodawcze przyjmują formę czterech „de-”. Są to:

- dekryminalizacja: odejście od traktowania zachowań, które mogą dopiero prowadzić do złamania prawa, i drobnych wykroczeń jako faktycznego złamania prawa,

- depenalizacja: zniesienie kar za zdecydowaną większość wykroczeń i zastąpienie ich środkami mającymi na celu edukację i integrację ze społeczeństwem,

- dejuryzacja: przeniesienie zadania wymierzania sprawiedliwości z sądów na mediatorów społecznych, którymi – zależnie od typu konfliktu z prawem – mogą być komisje szkolne (składające się z nauczycieli, uczniów i rodziców), stowarzyszenia na szczeblu społeczności lokalnej (np. społeczny rzecznik praw obywatelskich), pracownicy socjalni itp.,

- dezinstytucjonalizacja: odejście od stosowania kary pozbawienia wolności w zakładach poprawczych lub karnych.

Rola rodziny

- Rodzina jako czynnik i przyczyna: wpływ zewnętrznych (odnoszących się do struktury rodziny) i wewnętrznych (odnoszących się do jej funkcjonowania) warunków panujących w rodzinie ma kluczowe znaczenie. Jeżeli rodzice nie kontrolują należycie dzieci i nie otaczają ich opieką lub jeżeli sami popadli w konflikt z prawem, wówczas ryzyko, że dziecko również będzie miało problemy z prawem, jest szczególnie wysokie.

- Rodzina w kontekście polityk prewencji: rodzina jest pojmowana jako instytucja socjalizująca, która pomaga wykształcić szacunek dla prawa i zapewnić jego przestrzeganie.

- Rodzina w procesie reintegracji społecznej: punktem wyjścia dla procesu reintegracji jest włączenie młodego człowieka w strukturę rodziny i odbudowa jego relacji z rodzicami i innymi członkami rodziny. Jeżeli proces ma zakończyć się sukcesem, na tym etapie niezwykle ważne jest również zapewnienie odpowiedniego wsparcia finansowego, społecznego i psychologicznego.

- Rodzina na etapie procesu karnego: jeżeli młodociany zostaje skazany na karę pozbawienia wolności w zakładzie, ważne jest, aby nie stracił kontaktu z rodziną. Natomiast w przypadku zastosowania środków alternatywnych nadzór i opieka rodziców są wręcz niezbędne. Należy także zapewnić aktywny udział rodziców podczas postępowania sądowego i odbywania przez dziecko kary, umożliwiając rodzicom stałe szkolenie i uzyskiwanie informacji, tak aby mogli służyć dziecku odpowiednim wsparciem.

Rola szkoły

- Szkoła to miejsce, gdzie obserwujemy przejawy zachowań o charakterze przestępczym: przemoc w szkole to szczególna forma przestępczości nieletnich, która stanowi wyraz antagonizmów będących nieodłączną częścią środowiska szkolnego lub wynika z przeniesienia problemów rodzinnych czy też społecznych na teren szkoły.

- Szkoła jako źródło problemów: we współczesnej szkole wyraźnie widać różnice społeczne i wielokulturowość.

- Jeżeli rodzice i nauczyciele nie są w stanie rozstrzygać konfliktów wśród młodzieży i wpajać jej idei tolerancji i szacunku dla inności, młodzi ludzie, którzy nie posiadają odpowiednich wzorców, reagują i zachowują się agresywnie; zależnie od okoliczności stają się ofiarami bądź prześladowcami.

- Szkoła jako ogniwo walki z przestępczością nieletnich: szkoła i nauczyciele powinni interweniować w sposób, który zapewni poprawę zachowania i uwłasnowolnienie młodzieży. Działania nie mogą sprowadzać się do stwierdzenia wysokiego stopnia demoralizacji i, co za tym idzie, marginalizowania poszczególnych jednostek. Nauczyciele powinni kanalizować agresywne zachowanie uczniów i podkreślać ich pozytywne cechy. Szkoła jest także głównym polem, na którym należy wdrażać innowacyjne projekty mające na celu walkę z przestępczością nieletnich, takie jak system rozwiązywania konfliktów w szkole, w ramach którego uczniowie sami wcielają się w mediatorów, koncepcja naprawcza wymiaru sprawiedliwości, która zakłada zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę, a także współpraca między szkołami w ramach programów na rzecz walki z przemocą.

- Szkoła jako ogniwo prewencji: szkoły opracowują rozwiązania umożliwiające udzielanie wsparcia, tak aby uniknąć stygmatyzacji poszczególnych uczniów i sprawić, że będą się oni czuli akceptowani. Należy stworzyć „sferę dialogu”, dzięki której będą mogli sygnalizować swoje problemy i wiedzieć, że uzyskają na nie jasne odpowiedzi.

- Zaangażowanie społeczeństwa w walkę z przemocą w szkole: środki mające na celu walkę z przemocą w szkołach stanowią typowy przykład zaangażowania społeczeństwa i wspólnej odpowiedzialności licznych instytucji społecznych. Odpowiedzialność i obowiązek współpracy spoczywa na nauczycielach, psychologach, stowarzyszeniach rodziców, organizacjach zrzeszających nauczycieli, mediatorach środowiskowych i władzach lokalnych.

Wymiar europejski

Głównym argumentem przemawiającym przeciwko podejmowaniu działań mających na celu ustanowienie wspólnych unijnych modeli i metod walki z przestępczością nieletnich jest fakt, że takie przedsięwzięcie byłoby sprzeczne z szeregiem krajowych przepisów prawa karnego, zwłaszcza w zakresie granic wiekowych, w przypadku których mamy do czynienia z osobą nieletnią, jak również tego, jakie czyny uznawane są za przestępstwo.

Jednak z drugiej strony krajowe badania dotyczące przyczyn przestępczości nieletnich wykazują nasilenie się niektórych form tego zjawiska i spadek innych, a także nowe podejście w ramach systemów karnych, w których poszukuje się alternatyw dla kary pozbawienia wolności – są to niektóre aspekty, w zakresie których widać uderzające zbieżności.

Zbieżności te pozwalają wysnuć dwa wnioski. Po pierwsze, konwencjonalne, tradycyjne metody karne wyczerpały się i w przypadku większości państw członkowskich nie pozwalają na stawienie czoła obecnym wyzwaniom. Po drugie, wyzwania te, a także przyjęte w państwach członkowskich metody reagowania na nie są uderzająco zbieżne. Właśnie te zbieżności sprawiają, że planowanie i wdrażanie środków na szczeblu europejskim staje się wykonalne i uzasadnione. W szczególności możliwość swobodnego przemieszczania się młodych ludzi w ramach UE, rozpowszechnione użycie Internetu oraz nowe technologie i sposoby komunikacji sprawiają, że skala przestępstw może stać się większa, a zatem nowe europejskie podejście jest nie tylko wykonalne i uzasadnione, ale wręcz niezbędne.

Co się tyczy najlepszych praktyk krajowych, poszczególne kraje dysponują bogatymi tradycjami i doświadczeniami takimi jak:

- inicjatywy podejmowane w hiszpańskich regionach Asturii i La Rioja, w szczególności w ramach programu „Mediador Escolar” przeznaczonego dla społeczności szkolnej, wspólnie finansowane programy socjalne „Servicio de Atención a la Familia” (SAF) przeznaczone do celów szkolenia i kształcenia ekspertów, a także naprawczy program wsparcia, edukacji i zatrudnienia Sogradio;

- stosowane w Bawarii metody elektronicznej identyfikacji osób i obszarów, w przypadku których ryzyko przestępczości jest szczególnie wysokie (wykaz PROPER), chociaż w tym przypadku istnieją pewne zastrzeżenia co do roli policji i ewentualnego naruszenia praw osób młodocianych;

- organizacja „dnia bezpieczeństwa w szkołach” na Łotwie, obejmującego wizyty funkcjonariuszy policji i akcje informacyjne dla uczniów;

- organizowanie wspólnych wycieczek dla uczniów i młodocianych przestępców, którym należy umożliwić bliższy kontakt z przyjaznym i zorganizowanym środowiskiem społecznym;

- tworzenie programów rekreacji, tak aby odciągnąć młodych ludzi od zachowań o charakterze antyspołecznym lub przestępczym, realizowane przez specjalne komisje w gminach w Irlandii (Garda Youth Diversion Projects);

- instytucja kuratora (Children's Reporter) i dobrowolne umowy między rodzinami, młodocianymi i władzami lokalnymi, tzw. umowy o dopuszczalnym zachowaniu (ABC) w Szkocji;

- memorandum ustaleń zawarte pomiędzy greckim ministerstwem zdrowia a organizacjami pozarządowymi w sprawie roli i rozdziału uprawnień pomiędzy władzami państwowymi a organizacjami pozarządowymi.

UE powinna koordynować i wspierać polityki reform, obejmujące nie tylko bezpośrednie środki na rzecz walki z przestępczością nieletnich, ale przede wszystkim dodatkowe środki i inicjatywy, które pozwolą uzyskać zrównoważoną politykę rodzinną, nadać wymiar społeczny polityce szkolnictwa, zapewnić skuteczne środki na rzecz walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz pełną i płynną integrację imigrantów i ustanowienie wspólnych zasad kulturowych.

„Złe dzieci” to zazwyczaj także smutne dzieci. Powinniśmy przywrócić uśmiech na ich twarzach.

PROCEDURA

Tytuł

Przestępczość nieletnich, rola kobiet, rodziny i społeczeństwa

Numer procedury

2007/2011(INI)

Komisja przedmiotowo właściwa
  Data ogłoszenia wydania zgody na posiedzeniu

FEMM
18.1.2007

Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii
  Data ogłoszenia na posiedzeniu

 

 

 

 

 

Opinia niewydana
  Data wydania decyzji

 

 

 

 

 

Ściślejsza współpraca
  Data ogłoszenia na posiedzeniu

 

 

 

 

 

Sprawozdawca(y)
  Data powołania

Katerina Batzeli
20.12.2006

 

Poprzedni sprawozdawca(y)

 

 

Rozpatrzenie w komisji

2.5.2007

5.6.2007

 

 

 

Data przyjęcia

5.6.2007

Wynik głosowania końcowego

za:

przeciw:

wstrzymujących się:

15

0

3

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Katerina Batzeli, Edite Estrela, Věra Flasarová, Lissy Gröner, Zita Gurmai, Esther Herranz García, Lívia Járóka, Astrid Lulling, Marie Panayotopoulos-Cassiotou, Christa Prets, Karin Resetarits, Teresa Riera Madurell, Eva-Britt Svensson, Anna Záborská

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Mary Honeyball, Maria Petre

Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Evangelia Tzampazi

Data złożenia

7.6.2007

Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku)

...