Verslag - A6-0303/2007Verslag
A6-0303/2007

VERSLAG over een EU-strategie ter ondersteuning van de lidstaten bij het beperken van aan alcohol gerelateerde schade

30.7.2007 - (2007/2005(INI))

Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid
Rapporteur: Alessandro Foglietta


Procedure : 2007/2005(INI)
Stadium plenaire behandeling
Documentencyclus :  
A6-0303/2007
Ingediende teksten :
A6-0303/2007
Aangenomen teksten :

ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT

over over een EU-strategie ter ondersteuning van de lidstaten bij het beperken van aan alcohol gerelateerde schade

(2007/2005(INI))

Het Europees Parlement,

–   gelet op artikel 152 van het EG-verdrag,

–   gezien de mededeling van de Commissie over een EU-strategie ter ondersteuning van de lidstaten bij het beperken van aan alcohol gerelateerde schade (COM(2006)0625),

–   gezien aanbeveling 2001/458/EG van de Raad van 5 juni 2001 betreffende alcoholgebruik door jongeren, in het bijzonder kinderen en adolescenten[1],

–   gezien de conclusies van de Raad van 5 juni 2001 inzake een strategie van de Gemeenschap ter beperking van aan alcohol gerelateerde schade[2],

–   gezien aanbeveling 2004/345/EG van de Commissie van 6 april 2004 inzake handhaving op het gebied van verkeersveiligheid[3],

–   gezien de verklaring van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Stockholm inzake jonge mensen en alcohol van 2001,

–   gelet op diverse arresten van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (zaak Franzen (C-189/95), zaak Heinonen (C-394/97), zaak Gourmet (C-405/98), Catalonia (C-190 en C-179/90), Loi Evin (C-262/02 en C-429/02),

–   gelet op de resolutie van de WHO van 25 mei 2005 over volksgezondheidsproblemen die worden veroorzaakt door schadelijk gebruik van alcohol (WHA 58.26),

–   gezien doelstelling 12 van Health 21 van 1999 en het Actieplan Alcohol 2000-2005 van de WHO in de Europese Regio,

–   gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

–   gezien het verslag van de Commissie Milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (A6‑0303/2007),

A. overwegende dat de terminologie die wordt gebruikt bij het bespreken van aan alcohol gerelateerde schade gebaseerd moet zijn op officiële terminologie zoals vastgelegd door de WHO om meerduidige bewoordingen en betekenissen te vermijden,

B.  overwegende dat het probleem van gevaarlijk en schadelijk alcoholgebruik evident is op Europees niveau en de oorzaak is van een groot percentage van de ziekte- en sterfgevallen, in het bijzonder onder jonge mensen op Europees niveau, het menselijk organisme beschadigt, in het bijzonder bij kinderen en jonge mensen, en sterfgevallen veroorzaakt door hiermee verband houdende ziekten en ongevallen, en overwegende dat de noodzaak om een op bewijs gebaseerd alcoholbeleid ten uitvoer te leggen momenteel een prioriteit is voor alle lidstaten,

C. overwegende dat gevaarlijk en schadelijk gebruik van alcohol een belangrijke gezondheidsdeterminant is en een bedreiging voor de volksgezondheid, die verantwoordelijk is voor diverse vormen van gezondheids- en maatschappelijke schade,

D. overwegende dat de preventie van aan alcohol gerelateerde schade op grond van het subsidiariteitsbeginsel dat is vastgelegd in artikel 152 van het EG-Verdrag een van de verantwoordelijkheden van de lidstaten is; overwegende dat inspanningen op EU-niveau om goede praktijken vast te stellen en te verspreiden, die op dit gebied positieve resultaten hebben opgeleverd, een belangrijke aanvulling vormen op de nationale beleidsmaatregelen; overwegende dat een beschouwing van effectieve nationale actieplannen zou kunnen worden gebruikt als basis voor soortgelijke maatregelen in andere lidstaten, en synergieën zou kunnen creëren op nationaal niveau,

E.  overwegende dat economische en sociale factoren (stress op het werk, overmatige werkdruk, werkloosheid, onzekere arbeidspositie, enz.) een belangrijke rol kunnen spelen bij gevaarlijk alcoholgebruik en bij het ontwikkelen van een afhankelijkheid van alcohol,

F.  overwegende dat de lidstaten verschillende strategieën toepassen om alcoholmisbruik te voorkomen en/of aan alcohol gerelateerde gezondheidsproblemen te verminderen,

G. overwegende dat de Europese Unie in nauwe samenwerking met de lidstaten maatregelen kan nemen ter voorkoming van aan alcohol gerelateerde schade die zowel de drinkers als derden treft, waaronder schadelijke effecten op de gezondheid, zoals FASD (Foetal Alcohol Spectrum Disorders), leveraandoeningen, kanker, verhoogde bloeddruk, hartaanvallen en verkeers- en bedrijfsongevallen, maar ook sociale schade, zoals geweld binnen de relatie of het gezin, kinderverwaarlozing, werkloosheid, armoede, maatschappelijk stigma en sociale uitsluiting,

H. overwegende dat het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen herhaaldelijk heeft bevestigd dat de bestrijding van aan alcohol gerelateerde schade een belangrijke en gegronde doelstelling voor de volksgezondheid is,

I.   overwegende dat de drinkgewoonten en -tradities (schrapping) variëren in de verschillende delen van de Europese Unie, een gegeven waarmee rekening moet worden gehouden bij het formuleren van een Europese aanpak van aan alcohol gerelateerde problemen, om elke lidstaat de mogelijkheid te bieden zijn aanpak af te stemmen op de problemen en op de aard van de aan alcohol gerelateerde schade; overwegende dat een enkel, uniform alcoholbeleid voor alle lidstaten betrekking moet hebben op commerciële praktijken, autorijden en grensoverschrijdende markten en regio’s, overwegende dat er nog altijd een aantal grensoverschrijdende kwesties bestaan op het gebied van alcoholbeleid die het de afzonderlijke lidstaten op nationaal niveau steeds moeilijker maken; overwegende dat er daarom behoefte is aan gecoördineerd handelen op EU-niveau; overwegende dat de Commissie er bij de lidstaten op aan moet dringen dat zij een effectief en ambitieus beleid voeren ter bestrijding van riskante en schadelijke alcoholconsumptie en dat zij hierbij de lidstaten optimaal moeten steunen;

J.   overwegende dat politieke maatregelen op nationaal of EU-niveau nooit in de plaats kunnen komen voor de verantwoordelijkheid voor gematigd alcoholgebruik, die uiteindelijk bij het individu en het gezin ligt,

K. overwegende dat richtlijnen voor consumptie met weinig risico zouden kunnen worden aangegeven door middel van Europese campagnes gericht op de bevolking en dat er krachtige gerichte maatregelen zouden moeten worden genomen om schadelijk en gevaarlijk alcoholgebruik te voorkomen in het verkeer en op het werk; overwegende dat er eveneens maatregelen moeten worden genomen om alcoholconsumptie door minderjarigen en zwangere vrouwen te voorkomen,

L.  overwegende dat de maatschappij een groot deel van de kosten van gevaarlijk en schadelijk alcoholgebruik betaalt; overwegende dat iedereen daarom zou profiteren van een efficiënte vermindering van de aan alcohol gerelateerde schade; overwegende dat het dus redelijk is om bepaalde beperkingen te stellen aan de toegang tot alcoholische dranken,

M. overwegende dat gezondheidsclaims in het geheel niet toegestaan zijn op alcoholische dranken en voedingsclaims slechts in uitzonderlijke gevallen, zoals is bepaald in Verordening (EG) nr. 1924/2006 van het Europees Parlement en van de Raad van 20 december 2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen[4],

N. overwegende dat alcoholgebruik de opname van diverse voedingsstoffen aanzienlijk beïnvloedt; overwegende dat alcoholgebruik van invloed is op de werking van diverse geneesmiddelen als gevolg van de wisselwerking die ertussen bestaat,

O. overwegende dat de schadelijke effecten van alcoholconsumptie op de lever uitgebreid zijn aangetoond, evenals de nadelige gevolgen voor het centrale en perifere zenuwstelsel, en dat dit in toenemende mate het geval is in de vergrijzende samenleving van vandaag,

1.  verwelkomt de aanpak die de Commissie heeft gekozen in haar mededeling over alcoholmisbruik en de schadelijke gevolgen daarvan voor de gezondheid; doet echter een oproep aan de Commissie om tastbaardere maatregelen te ontwikkelen die zijn gericht op de kwetsbaarste groepen, zoals jonge mensen en zwangere vrouwen, en de gevoeligste categorieën, zoals bestuurders en werkenden; roept de lidstaten op in het bijzonder aandacht te besteden aan kwetsbare sociale groepen, zoals kinderen, jonge mensen en zwangere vrouwen, en de problemen van alcoholmisbruik door jonge mensen en rijden onder invloed aan te pakken door middel van informatie- en bewustmakingscampagnes en, waar van toepassing, controle op de naleving van de bestaande nationale wetten;

2.  erkent dat alcoholgebruik kan worden gezien als een onderdeel van het cultureel erfgoed en de levensstijl van Europa; erkent daarnaast dat lage alcoholconsumptie, dat wil zeggen 10 gram per dag volgens het Actieplan Alcohol 2000-2005 van de Europese afdeling van de WHO (PAEA), helpt hart- en vaatziekten en ischemie bij sommige personen van middelbare leeftijd te voorkomen erkent dat de meerderheid van de alcoholgebruikers weliswaar met mate consumeert, maar dat misbruik een significant gedragspatroon van een minderheid is;

3.  wijst erop dat alcoholmisbruik voorkomt in alle sociale groepen en wordt veroorzaakt door een groot aantal verschillende factoren, wat betekent dat een brede aanpak ter bestrijding van dit probleem essentieel is;

4.  erkent dat op kennis gebaseerde interventies en gedegen wetenschappelijke evaluatie hebben bewezen kosteneffectief te zijn; nodigt daarom de lidstaten en alle belanghebbenden uit meer middelen te wijden aan informatie- en preventiecampagnes en -programma’s; is van mening dat, waar alcohol een van de belangrijkste gezondheidsfactoren is, het van belang is gegevens uit de gehele Europese Unie te verzamelen, vooral gegevens over het verband tussen alcoholpercentages en verkeersongelukken, alcohol en leverkwalen en alcohol en neuropsychologische stoornissen, syndromen en ziektes;

5.  wijst erop dat de meest urgente problemen op het gebied van alcoholmisbruik betrekking hebben op de effecten van alcohol op jonge mensen, die gevoeliger zijn voor lichamelijke en emotionele schade en voor sociaal leed dat het gevolg is van hun eigen drankgebruik of dat van anderen;

6.  maakt zich zorgen om het toenemende alcoholgebruik onder jonge mensen en constateert een zorgwekkende trend onder deze jongeren om op steeds jongere leeftijd te beginnen met drinken en, gezien hun grotere bereidheid risico’s te nemen, zich bezig te houden met gevaarlijke vormen van gedrag zoals binge-drinking, gecombineerd gebruik van alcohol en drugs en rijden onder invloed van alcohol en drugs;

7.  benadrukt dat jonge adolescenten vaak meer alcohol gaan consumeren als zij aan een universitaire studie beginnen; is van mening dat verhoogde inspanningen aan universiteiten zouden kunnen helpen het aantal personen dat veel alcohol drinkt in de toekomst te verkleinen; verzoekt daarom de lidstaten hun preventieprogramma’s op dit gebied te intensiveren;

8.  (i) Roept de Europese Commissie op de concrete schadelijke gevolgen van alcoholmisbruik onder jongeren in de lidstaten te benoemen en te kwantificeren om vervolgens Europese doelstellingen voor de lidstaten te formuleren voor het terug dringen van alcoholmisbruik onder jongeren, waarbij de lidstaten zich verbinden om voor 2012 de schadelijke gevolgen van alcoholmisbruik onder jongeren met minimaal 20 procent en voor 2020 met minimaal 50 procent te verminderen onder het huidige gemiddelde niveau,

     (ii) Beklemtoont dat de lidstaten vrij invulling kunnen geven aan de te nemen maatregelen op nationaal niveau, maar dat de lidstaten zowel halverwege de gestelde termijn als aan het einde van deze termijn zullen rapporteren aan de Europese Commissie over de gemaakte voortgang in de bestrijding van alcoholmisbruik onder jongeren,

     (iii) Merkt op dat de Europese Commissie een ondersteunende functie heeft bij het behalen van de Europese doelstellingen door de lidstaten te ondersteunen met de uitwisseling van kennis en beste praktijken tussen de lidstaten en het verrichten van Europees onderzoek naar de bestrijding van de schadelijke gevolgen van alcoholconsumptie onder jongeren,

9.  roept de Commissie en de lidstaten op, in samenwerking met relevante niet-gouvernementele organisaties en economische genootschappen in de context van het door de Commissie voorgestelde Forum Alcohol en Gezondheid, de uitwisseling van praktijken waarvan de effectiviteit is bewezen aan te moedigen, in het bijzonder met het oog op het voorkomen van alcoholmisbruik onder kinderen en jonge mensen, en de volgende maatregelen in te voeren:

(i)  het lanceren van voorlichtingscampagnes over de risico’s van schadelijk en gevaarlijk alcoholgebruik, in het bijzonder door middel van lesprogramma’s op school die zijn gericht op kinderen en adolescenten, maar ook op hun ouders om die te helpen aan alcohol gerelateerde problemen te bespreken binnen het gezin en met docenten, het idee van verantwoorde en matige consumptie door volwassenen moet eveneens al in een vroeg stadium worden overgebracht,

(ii) de toegang tot en beschikbaarheid van alcoholische dranken voor jonge mensen beperken, bijvoorbeeld door strikte toepassing van de bestaande wetgeving die verkoop van alcohol aan jonge mensen verbiedt, door verkopers en distributeurs, in het bijzonder supermarkten en andere winkels, intensiever te controleren,

(iii)      de lidstaten moeten de detailhandels- en horecabranche betrekken bij het opstellen en invoeren van concrete maatregelen om te voorkomen dat alcohol en alcopops worden verkocht en geschonken aan minderjarigen,

(iv)      in het bijzonder aandacht besteden aan dranken als ‘alcopops’, die specifiek gericht zijn op jonge mensen, om ervoor te zorgen dat het alcoholische karakter duidelijk herkend kan worden door consumenten door middel van maatregelen zoals strengere etiketteringseisen voor dergelijke dranken en voorschriften voor een duidelijkere scheiding van ‘alcopops’ en frisdranken in winkels, en dat de verkoop ervan aan jonge mensen verboden wordt; alsmede het stimuleren van hogere accijnzen op dergelijke dranken,

(v)       richtlijnen opstellen voor de verkoop van alcoholische dranken aan jonge mensen, die moeten worden ingevoerd op nationaal niveau,

(vi)      op Europees niveau een alcohollimiet van 0% instellen voor beginnende bestuurders zoals al is voorgesteld door het Parlement in zijn resolutie van 18 januari 2007 over het Europees actieprogramma voor verkeersveiligheid - een herziening[5] halverwege, met verdiscontering dat sommige voedingspreparaten sporen van alcohol kunnen bevatten;

(vii)     meer mogelijkheden bieden om het bloedalcoholgehalte (BAG) te achterhalen en te verifiëren, ook door het gebruik van een automatische berekening op het internet en de ruime beschikbaarheid van ademanalyseapparatuur, in het bijzonder in disco’s, cafés en stadions, en op autosnelwegen en wegen in het algemeen, in het bijzonder tijdens de nachtelijke uren,

(viii)     alle noodzakelijke maatregelen nemen om de controle op rijden onder invloed tot het maximum te verhogen, door op Europees niveau gemeenschappelijke minimumregels voor controlefrequentie te stimuleren,

(ix)      de door de lidstaten opgelegde straffen voor rijden onder invloed verhogen, zoals een langere intrekking van het rijbewijs en langduriger in beslag nemen van het voertuig,

(x)       lidstaten aanmoedigen te zorgen voor de beschikbaarheid van alternatief openbaar vervoer voor bestuurders die alcohol hebben genuttigd,

(xi)      uitbreiding van ‘Bob-campagnes’ (‘wie rijdt, drinkt niet’) via educatieve middelen stimuleren, met het oog op de gunstige invloed ervan op de verkeersveiligheid, en tegelijkertijd de passagiers herinneren aan de schadelijke effecten van gevaarlijk alcoholgebruik,

(xii)     in het leven roepen van een Europese prijs voor de beste campagne tegen alcoholmisbruik gericht op scholen en jonge mensen,

(xiii)     intensivering van de uitwisseling van goede praktijken tussen de lidstaten voor het tegengaan van alcoholmisbruik en tussen de landelijke politiemachten voor controle op rijden onder invloed door jonge mensen,

(xiv)    stimuleren van initiatieven die moeten zorgen voor psychologische follow-up voor personen die in het ziekenhuis belanden met een acute alcoholvergiftiging;

10.  (i) Roept de Europese Commissie op de incidentie van FAS (Foetaal Alcohol Syndroom) en FASD (Foetal Alcohol Spectrum Disorders) in de lidstaten te kwantificeren om vervolgens Europese doelstellingen voor de lidstaten te formuleren voor de bestrijding van FAS en FASD, waarbij de lidstaten zich erop toeleggen het aantal gevallen van FAS en FASD voor 2012 terug te brengen met minstens 20% van het huidige gemiddelde, en voor 2020 met minimaal 50%,

       (ii) Beklemtoont dat de lidstaten vrij invulling kunnen geven aan de te nemen maatregelen op nationaal niveau, maar dat zowel halverwege de gestelde termijn als aan het einde van deze termijn de lidstaten zullen rapporteren aan de Europese Commissie over de geboekte voortgang in de bestrijding FAS en FASD,

       (iii) Merkt op dat de Europese Commissie een ondersteunende functie heeft bij het behalen van de Europese doelstellingen door de lidstaten te ondersteunen met de onderlinge uitwisseling van kennis en beste praktijken en het verrichten van Europees onderzoek naar de bestrijding van FAS en FASD;

11.  is van mening dat vrouwen beter geïnformeerd zouden moeten worden over de risico’s van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap en over FASD (Foetal Alcohol Spectrum Disorders) in het bijzonder, om te voorkomen dat pasgeboren baby’s en adolescenten worden getroffen door ziekten en ontwikkelingsstoornissen die het gevolg zijn van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap; merkt op dat voor probleemdrinkers verdere steun tijdens de zwangerschap en controle na de geboorte noodzakelijk kunnen zijn;stelt verder voor dat klinieken voor aanstaande moeders moeten worden geschoold om potentiële gevallen van schadelijk alcoholgebruik zo vroeg mogelijk te kunnen herkennen en om deze vrouwen te helpen volledig te stoppen met het drinken van alcohol tijdens hun zwangerschap;

12. is van mening dat mannen beter geïnformeerd zouden moeten worden over het verband tussen alcoholgebruik en impotentie;

13. is van mening dat het probleem van alcoholreclame die zich richt op jonge mensen met spoed moet worden aangepakt;

14. verzoekt de Commissie en de lidstaten richtlijnen op te stellen voor reclame voor alcoholische dranken op televisie; verzoekt de Commissie de audiovisuele media-aanbieders aan te moedigen in hun reglementen regels op te nemen voor het uitzenden van reclamespots voor alcoholische dranken;

15. verwelkomt en steunt de beloften met betrekking tot zelfregulering die bijvoorbeeld zijn gedaan door de reclamebranche en de producenten van alcoholische dranken; roept in dat verband de Commissie en de lidstaten op te controleren of deze beloften worden nageleefd en, indien dit niet het geval is, straffen op te leggen;

16. wijst erop dat de lidstaten op dit moment de mogelijkheid hebben verplichte gezondheidswaarschuwingen voor alcoholische dranken in te voeren; herinnert eraan dat vooretiketten de waarschuwing mogen bevatten dat alcohol de gezondheid en geestelijke gezondheid ernstig kan schaden, dat alcohol verslavend is en dat alcoholgebruik tijdens de zwangerschap schadelijk kan zijn voor de foetus; merkt ook op dat voor gezondheidswaarschuwingen voor alcohol Europese harmonisering nodig kan zijn zoals die ook heeft plaatsgevonden voor gezondheidswaarschuwingen voor tabak en verzoekt de Commissie daarom voor 1 januari 2010 een wetsvoorstel te publiceren voor het introduceren van gezondheidswaarschuwingen op alcoholische dranken of een mededeling om uit te leggen waarom de invoering of harmonisering van gezondheidswaarschuwingen voor alcohol, in tegenstelling tot voor tabak, niet nodig is; stelt voor dat gezondheidswaarschuwingen met name zouden kunnen waarschuwen voor de gevaren van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap;

17. doet een beroep op de Commissie om initiatieven te stimuleren die gericht zijn op de uitwisseling van goede medische praktijken evenals het stimuleren van informatiecampagnes die zijn ontworpen om mensen bewust te maken van de risico’s van schadelijk alcoholmisbruik; de campagnes zouden zich ook moeten richten op mensen die gevoelig zijn voor neuropsychologische stoornissen, syndromen en aandoeningen en personen die oud, eenzaam, alleen of geïsoleerd zijn, aangezien die eerder in de verleiding kunnen komen troost te zoeken in alcoholgebruik, waarmee ze hun conditie verder schaden en de kans op neuropsychologische stoornissen, syndromen en aandoeningen toeneemt;

18. verzoekt de Commissie tegelijkertijd de verspreiding te ondersteunen van instrumenten als AUDIT (Alcohol Use Disorders Identification Test), ontwikkeld door de WHO, die een snelle identificatie van mensen die een risico lopen mogelijk maken, al voordat deze erkennen een alcoholprobleem te hebben; beseft dat een tijdig informeel gesprek tussen huisarts en patiënt een van de meest efficiënte middelen is om patiënten te informeren over de risico’s die zijn verbonden aan alcoholmisbruik en om de noodzakelijke gedragsveranderingen bij probleemdrinkers te stimuleren;

19. is van mening dat de Commissie en de lidstaten de noodzakelijke maatregelen moeten nemen om de schadelijke sociale effecten van alcohol, zoals huiselijk geweld, aan te pakken; vraagt om meer sociale en psychologische steun voor gezinnen die lijden onder gevaarlijk en schadelijk gebruik van alcohol; roept op tot speciale sociale hulp aan kinderen die opgroeien in een gezin met aan alcohol gerelateerde problemen; stelt voor dat er een alarmnummer wordt ingesteld om aan alcohol gerelateerde mishandeling binnen het gezin te melden;

20. is bezorgd over de hoge alcoholconsumptie van veel oudere mensen, die vaak het gevolg is van lichamelijke pijn of gevoelens van eenzaamheid of wanhoop; wijst erop dat alcoholproblemen op hoge leeftijd een belangrijke kwestie vormen die steeds ernstiger wordt als gevolg van de vergrijzing van de samenleving;

21. is van mening dat meer kennis over alcoholconsumptie en het verband daarvan met ziekteverzuim, langdurig ziekteverzuim en vervroegd uittreden noodzakelijk is; vindt het belangrijk om, met betrekking tot de arbeidswetgeving van de Europese Unie en de lidstaten, alcoholproblemen op de werkvloer aan te pakken door de betrokken personen aan te moedigen hulp te zoeken, maar herinnert eraan dat dit altijd dient te gebeuren met inachtneming van de privacy en de rechten van het individu; dringt er bij werkgevers op aan speciale aandacht te besteden aan alcoholmisbruik op de werkvloer door preventieve voorlichtingsprogramma’s te organiseren en hulp te bieden aan werknemers met alcoholproblemen;

22. (i) roept de Europese Commissie op de concrete schadelijke gevolgen van rijden onder invloed in de lidstaten te benoemen en te kwantificeren om vervolgens Europese doelstellingen voor de lidstaten te formuleren voor het terugdringen van rijden onder invloed, waarbij de lidstaten zich verbinden om voor 2012 de schadelijke gevolgen van rijden onder invloed met minimaal 20 procent en voor 2020 met minimaal 50 procent te verminderen onder het huidige gemiddelde niveau,

     (ii) beklemtoont dat de lidstaten vrij invulling kunnen geven aan de te nemen maatregelen op nationaal niveau, maar dat zowel halverwege de gestelde termijn als aan het einde van deze termijn de lidstaten zullen rapporteren aan de Europese Commissie over de gemaakte voortgang in de bestrijding van de schadelijke gevolgen van het rijden onder invloed,

     (iii) Merkt op dat de Europese Commissie een ondersteunende functie heeft bij het behalen van de Europese doelstellingen door de lidstaten te ondersteunen met de onderlinge uitwisseling van kennis en beste praktijken en het verrichten van Europees onderzoek naar de bestrijding van de schadelijke gevolgen van rijden onder invloed;

23. doet, om de risico’s van overmatig alcoholgebruik in het verkeer beter te kunnen aanpakken, een beroep op de Commissie en de lidstaten om de volgende maatregelen te nemen:

(i) stimuleren van een aanzienlijke toename van de controles van het bloedalcoholgehalte door op Europees niveau minimumregels vast te leggen voor de controlefrequentie en de plaatsen waar de controles moeten worden geïntensiveerd (autosnelwegen, wegen, cafés, discotheken, in het bijzonder tijdens de nachtelijke uren),

(ii) stimuleren van zwaardere straffen voor rijden onder invloed, zoals langere intrekking van het rijbewijs,

(iii) stimuleren van het instellen van 0,5 g/l als het maximaal toegestane bloedalcoholgehalte voor bestuurders van voertuigen waarvoor een rijbewijs categorie A of B is vereist en 0,2g/l voor bestuurders van voertuigen waarvoor een rijbewijs van een hogere categorie is vereist en voor alle beroepschauffeurs met verdiscontering van het feit dat sommige voedingspreparaten sporen van alcohol kunnen bevatten;

24. benadrukt dat alle effectieve middelen om rijden onder invloed te voorkomen moeten worden gestimuleerd; dringt aan op de verdere ontwikkeling van alcoholsloten en andere instrumenten die rijden onder invloed mechanisch verhinderen, in het bijzonder beroepschauffeurs;

25. nodigt de Commissie uit onpartijdige onafhankelijke voorlichtingscampagnes te voeren en informatiecampagnes van de lidstaten ter stimulering van verantwoorde en matige consumptie en over de negatieve effecten van alcoholmisbruik op de lichamelijke en geestelijke gezondheid en op het maatschappelijk welzijn te lanceren of ondersteunen;

26. nodigt de Commissie en de lidstaten uit actie te ondernemen en hun respectieve activiteiten die zijn gericht op het bestrijden van verschillende vormen van verslaving te coördineren en om voor 2010 een uitgebreid algemeen onderzoek naar gevaarlijke consumptiepatronen en verslavend gedrag en de oorzaken daarvan te presenteren;

27. dringt er bij de lidstaten op aan het probleem van illegale verkoop van alcohol en verkoop van alcohol op de zwarte markt aan te pakken, de kwaliteit van de verkochte alcohol te controleren en zelfgemaakte alcoholproducten (zoals gedistilleerde producten), die dodelijk kunnen zijn, intensiever te controleren;

28. nodigt alle belanghebbenden uit om, binnen het door de Commissie voorgestelde Forum Alcohol en Gezondheid, de invoering te stimuleren van concrete acties en programma’s ter bestrijding van aan alcohol gerelateerde schade, gezien het feit dat het Forum als voornaamste doelen heeft het uitwisselen van goede praktijken, het stimuleren van bereidheid om deel te nemen aan acties, het garanderen van goede evaluatie van de acties en het toezien op de effectieve implementatie ervan; verzoekt de Commissie ook de vertegenwoordigers van het Parlement in het Forum Alcohol en Gezondheid hierbij te betrekken en jaarlijkse verslagen te presenteren over de vooruitgang die is geboekt door het Forum;

29. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

  • [1]  PB L 161 van 16.6.2001, blz. 38.
  • [2]  PB C 175 van 20.6.2001, blz. 1.
  • [3]  PB L 111 van 17.4.2004, blz. 75´.
  • [4]  PB L 404 van 30.12.2006, blz. 9; rectificatie in PB L 12 van 18.1.2007, blz. 3.
  • [5]  Aangenomen, P6_TA(2007)0009.

TOELICHTING

Het probleem van alcoholmisbruik neemt steeds ernstiger vormen aan in alle lidstaten van de Europese Unie, hoewel van oudsher tussen de verschillende culturen een andere waarde wordt toegekend aan alcoholische dranken die varieert van traditie tot traditie, van regio tot regio, van lidstaat tot lidstaat.

Een fundamenteel en klassiek onderscheid is het verschil tussen het zuiden en het noorden van Europa; het gaat om gebieden die worden gekenmerkt door een "natte" cultuur - waarin een duizenden jaren oude traditie wordt doorgegeven door de generaties heen vanaf de prilste jeugd van een individu, waarbij wijn naast voedsel op tafel komt, waardoor het nuttigen veraangenaamd wordt; er wordt een gematigd gebruik gehuldigd en het drinken maakt deel uit van het cultureel erfgoed en de plaatselijke tradities - en de "droge" cultuur - waar de psychoactieve waarde van alcohol en de geringe integratie van het gebruik ervan in het dagelijks leven worden gekenmerkt door het drinken buiten de maaltijden om, hoofdzakelijk in het weekend en in gigantische hoeveelheden met als doel een ontremmende werking in de sociale betrekkingen en het ontsnappen aan de sleur van alledag en de strenge regels van het sociaal verkeer.

Er tekent zich in heel Europa al enkele decennia evenwel een verandering af ten gunste van een grotere uniformiteit in gedrag en wijze van drinken, vooral bij de jongere generaties, waarbij het gebruik van alcohol in het uitgaansleven en het drinken met psychotropische doeleinden sterk toeneemt.

Uit onderzoek dat door allerlei instellingen, regeringen, verenigingen en bedrijfsorganisaties is verricht, blijkt een verontrustende tendens (hoewel het gaat om een minderheid van de Europese bevolking) naar een oneigenlijk gebruik van alcoholische dranken dat vaak uitloopt op echt misbruik.

Wanneer gematigd gebruik van alcoholische dranken kan worden beschouwd als een op zich niet negatief element, dat kenmerkend is voor de cultuur en tradities van sommige volkeren, kan misbruik van deze dranken alleen maar beschouwd worden als gevaarlijk voor het welzijn van de Europese burgers omdat dit, zoals bekend, geweldige schade toebrengt aan de gezondheid en een hele reeks indirecte gevolgen heeft zoals verkeersongelukken, mishandeling in het gezin vooral van kinderen, toename van agressief gedrag, misbruik van minderjarigen.

De cijfers over de gevolgen van alcoholmisbruik voor de Europese samenleving geven te denken. In door de Europese Commissie verricht onderzoek wordt gesproken van duizenden doden per jaar in Europa in verband met alcoholgebruik; meer dan de helft hiervan is een gevolg van verkeersongelukken waarbij alcohol in het spel was. Alcoholgebruik is de oorzaak van 16% van de mishandeling van kinderen in het gezin. Meer dan 60.000 mensen in de Europese Unie lijden onder het alcoholismesyndroom.

Op deze problemen moet adequaat worden gereageerd op Europees niveau. De lidstaten hebben toegezegd om de problemen rond alcoholmisbruik in het kader van de WHO te verminderen en er preventief tegenop te treden. Zij handelen evenwel met verschillende beleidsinstrumenten op nationaal niveau; het resultaat hiervan is dat problemen op heel verschillende wijzen worden aangepakt waardoor de effectiviteit van de maatregelen, vooral in grensgebieden, sterk wordt verminderd.

Daarom is het van essentieel belang een Europese toegevoegde waarde te verlenen aan de strijd tegen alcoholmisbruik, maar men mag niet vergeten dat de bevoegdheid waarover de Europese Unie dankzij artikel 152 van het Verdrag beschikt, slechts een aanvullende rol toebedeelt en dat, gezien bovengenoemde culturele verscheidenheid van de lidstaten, het buitengewoon lastig, zoniet onmogelijk is om één uniform model voor alle 27 Europese staten voor te stellen.

Wel is het mogelijk om bepaalde fundamentele maatregelen goed te keuren en zich te verplichten tot opvoeding van de burger tot een verantwoord gebruik; om de schade openbaar te maken die een gevolg is van alcoholmisbruik; producent en verdeler verantwoordelijk te stellen; de gehele sector om de noodzakelijke steun verzoeken; school en gezin inschakelen; een boodschap lanceren die positieve voorbeelden geeft aan jongeren; de bewustmaking vergroten van de risico's voor kwetsbaarder individuen.

Dit kan vooral plaatsvinden via een alomvattende strategie waarin niet alleen coördinerende maatregelen worden genomen tussen de EU-regels en nationale maatregelen, maar waarin ook gewerkt wordt aan grotere uitwisseling van informatie en goede praktijken. Uw rapporteur is overtuigd van de noodzaak om slagvaardig op te treden met maatregelen die hun effectiviteit hebben bewezen.

Ik denk allereerst aan het verspreiden van juiste informatie via bewustmakingscampagnes op alle niveaus: gezin, school, media.

Uit het meest recente onderzoek van de WHO blijkt dat informatiecampagnes die zich richten op deze doelstellingen en de bewustmaking willen versterken, vooral effectief zijn gebleken en dat het wenselijk is om dit soort initiatieven een grotere verspreiding te geven.

In de tweede plaats: ik kan mij vinden in de mededeling van de Commissie die gefocust is op vijf prioriteiten bij de strijd tegen schade als gevolg van alcoholmisbruik, maar ik stel voor dat een van de voornaamste doelstellingen van het optreden van de Europese Unie bescherming van jongeren moet zijn.

Er zijn duidelijke bewijzen dat excessief drankmisbruik onder jongeren toeneemt, terwijl de leeftijd daalt waarop voor het eerst alcohol wordt genuttigd. In de gehele Europese Unie zijn, met een zekere uniformiteit, gevaarlijke consumptiemodellen in opmars die maatschappelijk aanvaard zijn, zoals bijvoorbeeld het zogeheten bindge drinking d.w.z. het drinken van meer dan vijf verschillende alcohols met als enig doel de controle te verliezen en remmingen te deblokkeren oftewel het tegelijk gebruiken van alcohol en drugs of steeds meer gelegenheden waarbij gestreefd wordt naar een uitzonderlijk groot alcoholverbruik.

Juist op dit terrein zou de benadering van de lidstaten en de Europese Unie moeten gericht zijn op strengere maatregelen en meer effectiviteit: de instellingen hebben tot plicht ervoor te zorgen dat de zwaksten in de samenleving beschermd worden tegen massaal gevaarlijke verschijnselen voor de gezondheid. Jongeren behoren tot de zwaksten aangezien zij over het algemeen meer dan volwassenen blootgesteld zijn aan het gevaar van conformisme en zich laten beïnvloeden door mode en maatschappelijke tendensen. Verder moet men bedenken dan jongeren de consumenten van morgen zijn en dat zij, mits goed opgevoed, de negatieve gevolgen van alcoholmisbruik kunnen helpen verminderen in de maatschappij van de toekomst. Het blijft moeilijk een drempel vast te stellen, een leeftijd waarbinnen iemand nog als "jong" en daarmee als behorend tot een "risicogroep" kan worden beschouwd en een leeftijd waarop de instellingen de aandacht kunnen laten varen en er op hopen dat vrije keuze meer zoden aan de dijk zet dan juridische beperkingen. De afzonderlijke lidstaten hebben ook dit aspect verschillend ingeschat, maar in het algemeen is de beschermingsdrempel waarbinnen verkoop en verstrekken aan minderjarigen verboden is, vastgesteld tussen 16 en 18 jaar. Het is wenselijk om voor de gehele Europese Unie een gemeenschappelijke drempel vast te stellen die naar mijn mening ten minste moet samenvallen met de wettelijke meerderjarigheid. De Europese Unie heeft niet de bevoegdheid deze drempel op te leggen, maar kan deze op zijn minst aanbevelen: dat willen wij bereiken met deze strategie.

Bovendien is het nodig om de controles op te voeren en de straffen te verhogen op de verkoop van alcoholische dranken aan kinderen die nog niet de vastgestelde wettelijke leeftijd hebben bereikt.

Wat de groep jongeren betreft die de leeftijd hebben bereikt, maar nog steeds een kwetsbare groep vormen, acht ik het wenselijk om maatregelen vast te stellen om hun toegang tot alcohol te beperken.

Uw rapporteur stelt voor om de beschikbaarheid en de mogelijkheid om alcohol in te slaan voor jongeren te beperken, mede door prijsverhoging, een specifieke heffing op zogeheten alcohol-pops, alcoholische dranken die vooral bestemd zijn voor consumptie door jongeren.

Hoe dan ook: er moeten initiatieven worden genomen om de jeugd meer te doordringen van de risico's en de fysieke gevaren, maar ook de psychologische gevaren rond alcoholmisbruik. Ik hamer erop dat het van fundamenteel belang is om dit via opvoeding en opleiding te bereiken, want het alcoholprobleem is net als andere gedragsproblemen in de eerste plaats een mentaal probleem: wil men de samenleving verbeteren, dan is het noodzakelijk om de wijdverspreide mentaliteit te verbeteren.

Wat het doel betreft om verkeersongelukken als gevolg van alcohol te beperken (deze treffen in het bijzonder jongeren), is het nodig om controles te intensiveren op het rijgedrag zodat men erop kan rekenen dat het niet alleen mogelijk is, maar zelfs uitermate waarschijnlijk dat er wordt gecontroleerd. Alleen op die manier kan het afschrikwekkend effect worden bereikt waardoor bestuurders afzien van alcoholgebruik.

Uw rapporteur wil een krachtig signaal afgeven om de plaag van jongerenalcoholisme te bestrijden; daarom stel ik voor om zeer strenge limieten vast te stellen, zelfs nul-limieten, voor het alcoholgehalte in het bloed van jongeren die nog maar pas hun rijbewijs hebben verworven. Deze bepaling zou ook nuttig zijn voor diegenen die weliswaar pas op volwassen leeftijd rijles nemen, maar niet beschikken over een zodanige ervaring dat volledige controle van het rijgedrag verzekerd is bij het in de regel toegelaten alcoholpercentage. Ook hier heeft de Europese Unie niet de bevoegdheid om een grens op te leggen, maar aan de hand van deze strategie kunnen wij een boodschap doen uitgaan: dat wat volgens Europa moet gebeuren en aan de lidstaten vragen om de bevolking hiervan te doordringen.

Ik ben tevens van mening dat de BAC-limieten moeten worden verlaagd voor chauffeurs die in een grote auto rijden en beroepschauffeurs, gezien het gevaar van grote voertuigen en de noodzaak dat hun alertheid tijdens het werk niet wordt verminderd door alcoholgebruik.

Uit een oogpunt van volksgezondheid vind ik het belangrijk om nu al op gezondheidsniveau maatregelen door te voeren. Men zou kunnen denken aan verspreiding van een screening op het risico van alcoholgerelateerde ziektes. Deze screening moet worden toevertrouwd aan artsen. Het gaat hierbij om een zogenoemde "brief intervention" die een simpel vragenformulier behelst, voor alle patiënten die een arts raadplegen om welke kwaal dan ook: aan de hand van dit vragenformulier kan men vaststellen wat de houding is en of er problemen zijn in verband met alcoholgebruik. De eerste experimenten leveren goede resultaten op: risicogroepen zijn zich ervan bewust dat zij gevaarlijk gedrag vertonen dat kan leiden tot alcoholisme; dankzij deze verificatie kunnen zij ertoe worden gebracht om het probleem tijdig onder ogen te zien en aan te pakken.

Verder ben ik voorstander van grotere informatie over de risico's van alcoholgebruik door zwangere vrouwen. De gegevens over verspreiding van het alcoholsyndroom (dat 6000 slachtoffers maakt in Europa) in combinatie met gegevens over ondergewichtgeboortes in Europa vanwege alcoholgebruik (ongeveer 60.000 per jaar) zijn een substantiële aanwijzing dat er over dit onderwerp onvoldoende wordt geïnformeerd. Het is een duidelijke zaak dat er krachtige verantwoordelijkheidscampagnes moeten worden gevoerd die gericht zijn op echtparen die een kind willen en vooral op toekomstige moeders.

Alcoholmisbruik is vaak ook oorzaak van gewelddadig gedrag, met name binnen het gezin; daarom wordt voorgesteld om op Europees niveau een kosteloos telefoonnummer in te voeren waar geklaagd kan worden over mishandeling in het gezin, met name ter bescherming van kinderen.

Een efficiënte benadering is mogelijk, zoals ook de Commissie laat zien, bij de aanpak van het misbruik op de werkplek, vooral wanneer er persoonsgerichte situationele informatie kan worden verspreid. De werkgever kan bovendien verantwoordelijk worden gemaakt voor een dialoog en hulp aan werknemers met een alcoholprobleem. Ik ben evenwel van mening dat het probleem te maken heeft met de privé-sfeer van het individu en dat hoe dan ook de privacy van de werknemer ook op dit terrein moet worden geëerbiedigd.

Uw rapporteur is het ermee eens dat er een forum moet worden ingesteld voor alcohol en gezondheid (zoals de Commissie van plan is) om uitwisseling van informatie te promoten, mede door onderzoek naar nieuwe maatregelen om het verschijnsel van alcoholmisbruik tegen te gaan. Efficiënte conclusies moeten worden behandeld op basis van uitwisseling van op nationaal niveau vergaarde gegevens.

Elke maatregel moet zodanig worden genomen dat efficiency en haalbaarheid gewaarborgd zijn, men mag niet uit het oog verliezen dat maatregelen van de Europese Unie een toegevoegde waarde moeten vormen en een aanvulling zijn op het nationaal en plaatselijk beleid.

PROCEDURE

Titel

EU-strategie ter ondersteuning van de lidstaten bij het beperken van aan alcohol gerelateerde schade

Procedurenummer

2007/2005(INI)

Commissie ten principale

        Datum bekendmaking toestemming

ENVI
18.1.2007

Medeadviserende commissie(s)
  Datum bekendmaking

CULT
18.1.2007

EMPL
18.1.2007

TRAN
18.1.2007

 

 

Geen advies
  Datum besluit

CULT
21.3.2007

EMPL
22.11.2006

TRAN
22.11.2006

 

 

Nauwere samenwerking

        Datum bekendmaking

 

 

Rapporteur(s)
  Datum benoeming

Alessandro Foglietta
28.11.2006

 

Vervangen rapporteur(s)

 

 

Behandeling in de commissie

2.5.2007

 

 

 

 

Datum goedkeuring

17.7.2007

Uitslag eindstemming

+:

-:

0:

53
4
7

Bij de eindstemming aanwezige leden

Margrete Auken, Liam Aylward, Irena Belohorská, Johannes Blokland, John Bowis, Frieda Brepoels, Hiltrud Breyer, Dorette Corbey, Chris Davies, Avril Doyle, Edite Estrela, Jill Evans, Anne Ferreira, Karl-Heinz Florenz, Alessandro Foglietta, Matthias Groote, Françoise Grossetête, Satu Hassi, Gyula Hegyi, Jens Holm, Marie Anne Isler Béguin, Caroline Jackson, Dan Jørgensen, Christa Klaß, Eija-Riitta Korhola, Holger Krahmer, Urszula Krupa, Jules Maaten, Linda McAvan, Alexandru-Ioan Morţun, Roberto Musacchio, Riitta Myller, Péter Olajos, Miroslav Ouzký, Vladko Todorov Panayotov, Dagmar Roth-Behrendt, Guido Sacconi, Amalia Sartori, Karin Scheele, Carl Schlyter, Kathy Sinnott, Bogusław Sonik, María Sornosa Martínez, Evangelia Tzampazi, Thomas Ulmer, Marcello Vernola, Anja Weisgerber, Åsa Westlund, Anders Wijkman, Glenis Willmott

Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervanger(s)

Alfonso Andria, Antonio De Blasio, Bairbre de Brún, Christofer Fjellner, Jiří Maštálka, Miroslav Mikolášik, Renate Sommer, Andres Tarand, Lambert van Nistelrooij

Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervanger(s) (art. 178, lid 2)

Albert Deß, Francesco Ferrari, Hans-Peter Mayer, Salvatore Tatarella

Datum indiening

30.7.2007

 

Opmerkingen (slechts in één taal beschikbaar)