SPRAWOZDANIE wraz z projektem zalecenia Parlamentu Europejskiego dla Rady w sprawie produkcji opium dla celów medycznych w Afganistanie
21.9.2007 - (2007/2125(INI))
Komisja Spraw Zagranicznych
Sprawozdawca: Marco Cappato
PROJEKT ZALECENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO DLA RADY
w sprawie produkcji opium dla celów medycznych w Afganistanie
Parlament Europejski,
– uwzględniając projekt zalecenia dla Rady złożony w imieniu grupy politycznej ALDE w sprawie produkcji opium dla celów medycznych w Afganistanie (B6‑0187/2007);
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Afganistanu, w tym ostatnią z dnia 18 stycznia 2006 r.[1];
– uwzględniając sprawozdanie Banku Światowego/UNODC za rok 2006 zatytułowane „Przemysł farmaceutyczny w Afganistanie”,
– uwzględniając roczne sprawozdanie Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) za rok 2007, wydane w czerwcu 2007 r.;
– uwzględniając rezolucję Rady Społeczno-Gospodarczej ONZ (ECOSOC) nr 2005/25 z dnia 22 lipca 2005 r. w sprawie możliwości realizacji ewentualnego mechanizmu pomocy ułatwiającego odpowiednie leczenie przeciwbólowe przy zastosowaniu środków opiatowych, rezolucję ECOSOC nr 2004/40 z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie wytycznych dotyczących farmakologicznego leczenia osób uzależnionych od opiatów przy wsparciu psychospołecznym, rezolucję ECOSOC nr 2005/26 z dnia 22 lipca 2005 r. w sprawie popytu na opiaty stosowane do potrzeb medycznych i naukowych oraz ich podaży, rezolucję Światowego Zgromadzenia Zdrowia (WHA) nr 58.22 z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie profilaktyki i kontroli chorób nowotworowych, rezolucję WHA nr 55.14 w sprawie zapewnienia dostępu do podstawowych leków, a także końcowe zalecenia 12. międzynarodowej konferencji organów regulujących rynek leków, która odbyła się w dniach 3-6 kwietnia 2006 r. w Seulu, wzywające organy regulujące do zapewnienia lepszego dostępu do narkotycznych środków przeciwbólowych;
– uwzględniając sprawozdania z misji delegacji ad hoc PE do Afganistanu w lipcu 2005 r. oraz z misji obserwacji wyborów we wrześniu 2005 r.;
– uwzględniając końcowe sprawozdanie unijnej misji obserwacji wyborów parlamentarnych i wyborów do władz prowincji, przeprowadzonych 18 września 2005 r.;
– uwzględniając art. 114 ust. 3 Regulaminu;
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A6 0341/2007);
A. mając na uwadze, że międzynarodowe strategie polityczne dotyczące narkotyków opierają się na konwencjach Narodów Zjednoczonych z 1961, 1971 i z 1988 r., które zakazują w szczególności produkcji, handlu, sprzedaży i zażywania szeregu substancji, z wyjątkiem celów medycznych lub naukowych,
B. mając na uwadze, że w sprawozdaniu UNODC zatytułowanym „Afganistan: ekspertyza 2006 na temat opium” podkreśla się, że na obszarze wykorzystywanym do nielegalnej uprawy opium w 2006 r. uzyskano rekordową ilość ok. 6 100 ton, co oznacza wzrost o prawie 50% w stosunku do roku 2004,
C. mając na uwadze, że przyjęta w styczniu 2006 r. narodowa strategia walki z narkotykami w Afganistanie poświęcona jest zarówno ograniczeniu podaży, jak i popytu, a także alternatywnym źródłom utrzymania oraz umocnieniu instytucji rządowych, oraz mając na uwadze, że ministerstwo ds. walki z narkotykami, ustanowione przy pomocy środków UE, jest główną instancją wdrażającą tę strategię,
D. mając na uwadze, że rząd Afganistanu powołał komisję ds. regulacji rynku leków, w której skład wchodzą urzędnicy z ministerstwa ds. walki z narkotykami, ministerstwa zdrowia i ministerstwa finansów, w celu „regulowania wydawania licencji, sprzedaży, dystrybucji, importu i eksportu wszelkich leków do legalnego wykorzystywania na terenie kraju”,
E. mając na uwadze, że UE powinna więcej zrobić dla zmniejszenia produkcji opium ponieważ – zgodnie z rocznym sprawozdaniem UNDOC Afganistan 2007 Opium Poppy Survey – produkcja opium w Afganistanie osiągnęła nowy przerażający poziom tzn. dwa razy większa produkcja niż dwa lata temu. mając na uwadze, że Afganistan stał się praktycznie wyłącznym dostawcą najbardziej śmiertelnego narkotyku na świecie obejmując 93% światowej produkcji opiatów; należy jednak zauważyć, że liczba prowincji wolnych od produkcji opium zwiększyła się co najmniej dwukrotnie w ciągu ostatnich 6 lat do 13 w roku 2007, oraz że 50% ogólnej produkcji opium w Afganistanie pochodzi z samej tylko prowincji Helmand,
F. mając na uwadze, że według szacunków Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego prawie 40% PKB Afganistanu ma związek z produkcją opium oraz mając na uwadze, że według szacunków UNODC 3,3 mln osób (z ludności liczącej ponad 31 mln) zajmuje się działalnością w sektorze maku, wytwarzając roczny dochód w wysokości 1 965 USD na rodzinę,
G. mając na uwadze, że w 2007 r. wartość zbiorów opium wyniosła 1 mld USD, tj. 13% oficjalnego PKB Afganistanu, oraz mając na uwadze, że całkowita potencjalna wartość krajowych zbiorów opium w 2007 r. przypadająca na rolników, właścicieli laboratoriów i handlarzy afgańskich sięgnęła 3,1 mld USD, co stanowi prawie połowę oficjalnego PKB kraju, wynoszącego 7,5 mld USD, lub 32% całej gospodarki z sektorem opium włącznie,
H. mając na uwadze, że zachętą dla farmerów afgańskich do produkcji opiatów jest głównie zysk finansowy oraz, że, aby licencjonowana produkcja opiatów była finansowo atrakcyjna, będzie musiała przynosić wyższy zysk niż pochodzący z nielegalnej produkcji,
I. mając na uwadze, że Unia Europejska nadal przekazuje najwięcej środków na działania zmierzające do zmniejszenia podaży opium poprzez projekty promujące alternatywne źródła utrzymania zastępujące nielegalne uprawy, na co istnieje dramatyczne zapotrzebowanie również ze względu na uzupełnienie krajowego systemu żywienia,
J. zwracając uwagę na spostrzeżenie Komisji Europejskiej, zawarte w krajowym dokumencie strategicznym (2007-2013), że rozwijająca się gospodarka opiumowa oraz groźba zawładnięcia państwem przez interesy narkotykowe stanowią krytyczne zagrożenia dla rozwoju, tworzenia państwowości i bezpieczeństwa w Afganistanie,
K. mając na uwadze potwierdzone doniesienia, że głównym źródłem finansowania rebeliantów, lokalnych watażków, talibów oraz ugrupowań terrorystycznych jest handel nielegalnymi środkami odurzającymi,
L. biorąc pod uwagę, że dnia 25 czerwca 2007 r. Rada Senlis, międzynarodowy zespół doradców ds. bezpieczeństwa i rozwoju, przedstawiła szczegółową dokumentację techniczną opisującą, w jaki sposób projekt zatytułowany „mak jako lekarstwo”, posiadający charakter lokalny, mógłby funkcjonować w Afganistanie; projekt ten obejmowałby zintegrowany system kontroli społecznej, produkcję lekarstw na szczeblu lokalnym, obowiązkową dywersyfikację gospodarczą oraz ogólny rozwój obszarów wiejskich,
M. odnotowując, że Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje, że 10 państw zużywa 80% opiatów legalnie dostępnych na świecie, a do pozostałych 180 państw należy większość krajów rozwijających się, które reprezentują 80% światowej ludności; odnotowując ponadto, że Międzynarodowy Organ Kontroli Środków Odurzających wezwał wspólnotę międzynarodową do popierania przepisywania środków przeciwbólowych zwłaszcza w ubogich krajach, ponieważ doniesienia mówią o poważnych brakach w opiece medycznej w ponad 150 krajach, gdzie prawie nie udziela się opieki osobom potrzebującym leczenia, oraz w kolejnych 30 krajach, w których brak opieki jest jeszcze bardziej rozpowszechniony lub w których brakuje danych na ten temat,
N. mając na uwadze, że Międzynarodowy Organ Kontroli Środków Odurzających (INCB), stwierdził, że istnieje światowa nadmierna podaż opiatów dla celów medycznych, nawet jeżeli ta ocena nie uwzględnia potencjalnego popytu,
O. wyrażając przekonanie, że w celu wspierania i umacniania pokoju i bezpieczeństwa w Afganistanie obecności międzynarodowych sił powinna towarzyszyć szersza współpraca cywilna, tak aby wspierać postęp społeczno-polityczny i rozwój gospodarczy, a także zdobyć serca i umysły miejscowej ludności,
P. biorąc ponownie pod uwagę ogromne koszty strategii zwalczania narkotyków oraz poważne niedociągnięcia w zakresie jej skuteczności, nie uwzględniającej regionalnej, społecznej i gospodarczej różnorodności Afganistanu przy opracowywaniu i wprowadzaniu środków alternatywnych źródeł utrzymania oraz strategii opierającej się jedynie na eliminowaniu tego zjawiska;
Q. biorąc pod uwagę, że do wspierania procesu tworzenia instytucji, demokratyzacji i przyjmowania zasad państwa prawa, sprawiedliwego sądownictwa, a także do poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności można doprowadzić jedynie poprzez politykę, która nie narzuca rozwiązań z zastosowaniem przemocy, takich jak przymusowa likwidacja upraw, w odniesieniu do praktyk, które same w sobie są przemocy pozbawione;
R. mając na uwadze, że walka z produkcją narkotyków w Afganistanie powinna charakteryzować się podejściem zróżnicowanym pod względem regionalnym; mając na uwadze, że działania mające na celu zwalczanie produkcji narkotyków uprawianych przez rolników muszą być dokładnie ograniczone do obszarów na których legalne źródła utrzymania są możliwe (obszary, na których jest lepszy dostęp do ziemi i wody, gdzie istnieją rynki oraz, gdzie są wyższy stosunek człowiek/ziemia ); mając na uwadze, że programy na rzecz alternatywnych źródeł utrzymania muszą skupić się zwłaszcza na biedniejszych regionach z ograniczonymi zasobami, które w największym stopniu są uzależnione od produkcji opium,
S. mając na uwadze, że komisyjny dokument strategia dla Afganistanu na lata 2007-2013 właściwie koncentruje się na rozwoju obszarów wiejskich i zarządzaniu, to jednak należy położyć większy nacisk na reformę afgańskich ministerstw odpowiedzialnych za kontrolowanie produkcji narkotyków, a mianowicie ministerstwa spraw wewnętrznych,
1. zwraca się do Rady z następującymi zaleceniami, zgodnie z którymi Rada powinna:
a) przeciwstawić się w ramach programów zintegrowanego rozwoju metodzie fumigacji, będącej sposobem na likwidację upraw maku w Afganistanie;
b) d) opracować i przedstawić rządowi afgańskiemu – w ramach finansowanych przez UE programów dotyczących zmniejszenia nielegalnej podaży – kompleksowy plan i strategię mającą na celu kontrolowanie produkcji narkotyków w Afganistanie poprzez lepsze zarządzanie oraz zwalczanie korupcji na najwyższych szczeblach administracji afgańskiej (zwłaszcza ministerstwo spraw wewnętrznych); ukierunkowując działania przeciw handlarzom na miejscu; poprawiając ogólny rozwój obszarów wiejskich w szczególności w najuboższych regionach i w tych, które jeszcze nie produkują opium na szeroką skalę; ostrożnie i selektywnie angażując się w ręczne niszczenie upraw; badając możliwość przeprowadzenia programów pilotażowych na małą skalę mających na celu przekształcenie części obecnych nielegalnych upraw maku w tereny do produkcji legalnych środków przeciwbólowych na bazie opium;
c) zaoferować pomoc przy wdrażaniu naukowego projektu pilotażowego „mak jako lekarstwo”, który pozwoli na dalsze zbadanie, w jaki sposób udzielanie licencji może przyczynić się do zmniejszenia ubóstwa, dywersyfikacji gospodarki wiejskiej, ogólnego rozwoju i wzrostu bezpieczeństwa, a także w jaki sposób może ono z powodzeniem stać się częścią międzynarodowych działań na rzecz poprawy sytuacji w Afganistanie;
2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia Radzie, a także do wiadomości Komisji, rządów i parlamentów państw członkowskich oraz Islamskiej Republiki Afganistanu.
- [1] Dz.U. C 287 E z 24.11.2006, str. 176.
UZASADNIENIE
Wstęp
1. Celem niniejszego zalecenia w sprawie opium w Afganistanie jest zbadanie możliwości stworzenia ogólnych warunków na arenie międzynarodowej, które pozwoliłyby na legalną produkcję maku w Afganistanie z przeznaczeniem na legalny światowy rynek środków przeciwbólowych na bazie opium. Taki rozwój sytuacji byłby pożądany ze względu na konieczność zwiększenia dostępności i przystępności środków przeciwbólowych zarówno w krajach rozwiniętych, jak i krajach rozwijających się, oraz potrzebę opracowania skuteczniejszej polityki na rzecz stabilności i zrównoważonego rozwoju gospodarczego w Afganistanie. Gospodarka afgańska wciąż pozostaje w dużej mierze nieoficjalna i opiera się głównie na nielegalnych uprawach, hamując postęp kraju zarówno pod względem politycznym, jak i społeczno-gospodarczym.
Międzynarodowe mechanizmy regulacyjne w zakresie opium
2. Kwestie dotyczące opium są regulowane na szczeblu międzynarodowym od 1912 r., kiedy to w Hadze podpisano międzynarodową konwencję opiumową, stanowiącą pierwszy międzynarodowy traktat o kontroli środków odurzających i substancji psychotropowych.
3. Międzynarodowe strategie polityczne na szczeblu światowym dotyczące narkotyków koncentrowały się na zasadach zawartych w konwencjach ONZ z 1961, 1971 i 1988 r. Zakazują one w szczególności produkcji, handlu, sprzedaży i zażywania szeregu substancji, z wyjątkiem celów medycznych lub naukowych. Państwa, które zechcą produkować zakazane rośliny, muszą powołać krajowe agencje nadzorujące produkcję, rafinację, transport i handel tymi substancjami.
4. W chwili przyjęcia konwencji z 1961 r. największymi producentami maku były Indie i Turcja. Jednolita konwencja o środkach odurzających i substancjach psychotropowych stworzyła ramy prawne, pozwalające na regulację produkcji w tych krajach. Na wniosek Stanów Zjednoczonych, które z kolei zaproponowały zakup znacznej części tej produkcji, aby zapobiec jej przeniknięciu na nielegalny rynek heroiny, oba kraje utworzyły zgodnie z konwencją ONZ krajowe agencje nadzorujące produkcję i sprzedaż pochodnych maku. Eksperyment polegający na zalegalizowaniu produkcji maku w obu tych krajach zakończył się powodzeniem; stwierdzono jednak, że produkcja ta nie zaspokaja w wystarczającym stopniu rosnącego popytu na opiaty. Z biegiem czasu legalna produkcja opium, podlegająca surowemu nadzorowi organów ścigania poszczególnych krajów, została rozszerzona na Australię, Francję, Hiszpanię, Japonię, Republikę Czeską, Węgry i Bułgarię.
5. Traktat ONZ nakłada na każde państwo obowiązek przedkładania Międzynarodowemu Organowi Kontroli Środków Odurzających rocznych sprawozdań, określających rzeczywistą konsumpcję wielu kategorii leków kontrolowanych oraz opiatów w danym roku, a także przewidywane zapotrzebowanie na kolejny rok. Ma to na celu obserwację tendencji w zakresie konsumpcji oraz przydzielenie kwot produkcji. Wszystkie trzy konwencje ONZ dotyczące środków odurzających i substancji psychotropowych zostały ratyfikowane przez Afganistan.
6. Zarówno WHO, jak i Międzynarodowy Organ Kontroli Środków Odurzających wezwały państwa członkowskie ONZ do wspierania jak największej dostępności opiatów uśmierzających ból, ze szczególnym uwzględnieniem krajów ubogich – doniesienia mówią o poważnych brakach w opiece medycznej w ponad 150 krajach. W ciągu ostatnich kilku lat Rada Społeczno-Gospodarcza ONZ oraz Zgromadzenie WHO przyjęły szereg rezolucji określających, jakie kroki należy podjąć na szczeblu międzynarodowym.
Sytuacja w Afganistanie
7. Według szacunków ONZ zapotrzebowanie Afganistanu – kraju posiadającego ponad 31 mln mieszkańców – na opiaty w 2007 r. wynosi (w gramach): kodeina (15 000), dekstropropoksyfen (375 000), difenoksylat (7 500), morfina (3 000), petydyna (60 000) i folkodyna (70 000).
8. Upraw opium nie można uznać za tradycyjne uprawy afgańskie. W rzeczywistości, kiedy rząd zaczął tracić kontrolę nad prowincjami w czasie inwazji sowieckiej w latach 1979-1980, mudżahedini, a także lokalni watażkowie, zaczęli przejmować kontrolę oraz stworzyli – za cichym przyzwoleniem Zachodu – szereg nielegalnych systemów finansowania swoich działań wojennych poprzez takie działania jak np. hodowla maku. Pieniądze przeznaczano głównie na stopniowe zmuszanie ZSRR do wycofania wojsk. Po ostatecznym wyparciu Armii Czerwonej z Afganistanu w 1989 r. powstała próżnia. Różne frakcje mudżahedinów rozpoczęły między sobą walkę o władzę. Po ustaniu wsparcia ze strony Zachodu frakcje te w jeszcze większym stopniu zainteresowały się uprawą maku w celu sfinansowania swoich działań wojskowych. Poszukując bezpiecznego centrum operacyjnego, niektórzy miejscowi dilerzy opium połączyli swe siły z bardziej fanatycznymi ugrupowaniami mudżahedinów, wspieranymi przez ekstremistów arabskich w rodzaju Osamy bin Ladena, a także przez wywiad pakistański (ISI), tworząc pod koniec 1994 r. ruch talibów.
Po przejęciu kontroli nad 90% kraju talibowie aktywnie wspierali uprawę maku. W ten sposób nie tylko spełniali obietnice i zobowiązania w stosunku do swoich partnerów – różnych mafii lokalnych – ale także powiększali własne dochody, nakładając podatki na miejscowych rolników oraz otrzymując wsparcie ze strony międzynarodowych zorganizowanych gangów przestępczych. Według UNODC w 1999 r., u szczytu władzy talibów, w Afganistanie miały miejsce rekordowe zbiory opium – 4 600 mln ton. Liczne organizacje pozarządowe posiadają dowody, że w latach 1997-1998 UNODC zwróciło się do talibów z propozycją zawarcia porozumień, których ostatecznym celem było zmniejszenie produkcji maku, sugerując ewentualne uznanie reżimu przez społeczność międzynarodową. Te porozumienia formalnie nigdy nie doszły do skutku, a ogromny wzrost produkcji opium doprowadził do nadwyżki podaży nad popytem oraz do spadku ceny rynkowej heroiny i morfiny na Zachodzie, co spowodowało wzrost konsumpcji w całej Europie. Przypuszcza się, że aby powstrzymać tę tendencję, przywódca talibów mułła Omar wydał zakaz uprawiania maku, motywując to względami religijnymi, wskutek czego w 2000 r. produkcja opium spadła do jednego z najniższych poziomów. W latach 90. w Afganistanie produkowano regularnie 70% światowego opium. Następnie zmniejszono produkcję do 74 ton rocznie wskutek zakazu wprowadzonego przez talibów w 2000 r., chociaż pierwotnie zakaz ten został prawdopodobnie wprowadzony z zamiarem pobudzenia cen, jako że kraj ten zgromadził zapasy z ponaddwuletnich zbiorów. Po wojnie afgańskiej w 2001 r. produkcja ponownie wzrosła.
9. Ze statystyk amerykańskiej Agencji do Walki z Narkotykami (DEA) wynika, że produkcja wysuszonego opium wzrosła do 1 278 ton w 2002 r., zwiększyła się ponaddwukrotnie do 2003 r. i niemal podwoiła się ponownie w 2004 r. Pod koniec 2004 r. rząd USA oszacował, że 4,5% całkowitej powierzchni upraw w Afganistanie zostało przeznaczonych na uprawę maku, a na tym obszarze wyprodukowano 4 200 ton metrycznych opium, czyli 87% światowych zasobów, co dało 60% PKB Afganistanu. Afganistan jest obecnie największym producentem nielegalnego opium na świecie, wyprzedzając Birmę (Związek Myanmar), część tzw. Złotego Trójkąta.
10. W sprawozdaniu UNODC zatytułowanym „Afganistan: ekspertyza 2006 na temat opium” podkreśla się, że na obszarze wykorzystywanym do nielegalnej uprawy opium w ubiegłym roku uzyskano rekordową ilość ok. 6 100 ton, co oznacza wzrost o prawie 50% w stosunku do poprzedniego roku. Szacuje się, że wartość pochodzącej z tej produkcji heroiny wynosi 3,5 mld USD, przy czym dochód afgańskich rolników wyniósł 700 mln USD (z czego talibowie zebrali w formie podatku od kilkudziesięciu milionów do 140 mln USD). Uprawy te mogą być dla rolników nawet dziesięć razy bardziej dochodowe niż uprawy pszenicy.
11. Według ostatnich szacunków Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego prawie 40% PKB Afganistanu ma związek z produkcją opium, a 2,9 mln osób zajmuje się działalnością w sektorze maku. UNODC podało, że w ubiegłym roku jedynie w sześciu z 34 prowincji kraju nie uprawiano maku i że szczególnie w południowych prowincjach Helmand, gdzie nasiliły się ataki talibów na oddziały rządowe i międzynarodowe, nielegalne uprawy rozprzestrzeniły się na powierzchni 69 300 hektarów.
Propozycje rewizji europejskich strategii i koncepcji dla Afganistanu
12. W styczniu 2006 r. narodowa strategia walki z narkotykami w Afganistanie skoncentrowała się na kwestii ograniczenia podaży i popytu, a także alternatywnych źródeł utrzymania oraz umocnienia instytucji rządowych, a ministerstwo ds. walki z narkotykami, ustanowione przy pomocy środków UE, zostało uznane za główną instancję krajową wdrażającą tę strategię. 1 sierpnia 2006 r. rząd Afganistanu powołał komisję ds. regulacji rynku leków w celu „regulowania wydawania licencji, sprzedaży, dystrybucji, importu i eksportu wszelkich leków do legalnego wykorzystywania na terenie kraju”. Art. 22 wspomnianej wyżej konwencji ONZ z 1961 r. stanowi, że „w przypadku gdy panujące warunki w kraju lub na terytorium jakiejkolwiek Strony wymagają, według jej zdania, zakazu uprawy maku lekarskiego [...] jako najodpowiedniejszego sposobu dla ochrony zdrowia i dobrobytu społecznego oraz dla zapobieżenia przenikaniu środków odurzających do nielegalnego obrotu, zainteresowana Strona wprowadzi zakaz uprawy”.
13. Zważywszy na konsekwencje braku dostępności środków przeciwbólowych na świecie oraz na wpływ nielegalnej gospodarki na codzienne życie w Afganistanie, a także uwzględniając całokształt wysiłków europejskich na rzecz promowania wyższych standardów w polityce ochrony zdrowia i programach tworzenia państwowości i narodu, Parlament Europejski powinien nakłonić Radę do przyjęcia wspólnego stanowiska, które mogłoby spowodować gruntowną zmianę obecnych strategii i koncepcji, zarówno w sferze dostępności i przystępności opiatów na szczeblu światowym, jak i likwidacji upraw maku w Afganistanie.
14. Unia Europejska nadal przekazuje najwięcej środków na działania zmierzające do zmniejszenia podaży opium poprzez projekty promujące alternatywne źródła utrzymania zastępujące nielegalne uprawy, które to projekty są Afganistanowi niezbędnie potrzebne również ze względu na uzupełnienie krajowego systemu żywienia. Uważa się, że taka polityka jest mniej inwazyjna niż sama likwidacja upraw. Jednak pomimo promowania „alternatywnego rozwoju” brak jest konkretnych sygnałów świadczących o tym, że całkowita produkcja opium ulegnie zmniejszeniu w niedalekiej przyszłości.
15. Dzisiejszy brak bezpieczeństwa w Afganistanie należy zwalczać przy pomocy szeregu bardziej wyraźnych i kompleksowych środków i strategii, które muszą uzupełniać wspieranie i umacnianie pokoju, pojednania i bezpieczeństwa. Trzeba to osiągnąć poprzez znaczącą obecność międzynarodową oraz wzmożoną współpracę cywilną, której celem jest umocnienie rozwoju, postępu oraz zaufania w obecnie podejmowane wysiłki i udzielaną pomoc w zakresie bezpieczeństwa.
16. W związku z tym proces tworzenia instytucji, demokratyzacji i przyjmowania zasad państwa prawa, a także poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, może postępować jedynie poprzez działania polityczne, która nie narzucają takich rozwiązań jak przymusowa likwidacja upraw.
Zgodnie z sugestią przedstawioną w sprawozdaniu opracowanym przez unijną misję obserwacji wyborów parlamentarnych w Afganistanie we wrześniu 2005 r., w kwestii nielegalnej produkcji opium należy zastosować inne podejście, uwzględniające także możliwość przesunięcia pochodnych opium na legalny rynek środków przeciwbólowych. Z uwagi na to, że takie działanie może wydawać się obecnie nieodpowiednie do zastosowania na szeroką skalę, można podjąć próbę spełnienia krajowych wymogów w wybranych prowincjach Afganistanu, w których produkcja została ograniczona, a zapewnienie bezpieczeństwa nie przedstawia zbytnich trudności. Państwa członkowskie UE powinny oszacować rzeczywistą dynamikę podaży i popytu pochodnych opium na światowym rynku środków przeciwbólowych, przestrzegając międzynarodowych zasad i w pełni współpracując z ONZ, w tym UNDP, UNODC, WHO, a także Bankiem Światowym i MFW. Równocześnie powinny zająć się problemami związanymi z przepisywaniem podstawowych środków przeciwbólowych na świecie, będącym wstępnym warunkiem ponownej oceny i przyznania znaczących nowych kwot na produkcję opium.
PROJEKT ZALECENIA (B6-0187/2007) (23.4.2007)
projekt zgodnie z art. 114 ust. 1 Regulaminu
złożyli Graham Watson, Marco Panella, Marco Cappato i Annemie Neyts-Uyttebroeck
w imieniu grupy politycznej ALDE
w sprawie produkcji opium dla celów medycznych w Afganistanie
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 114 ust. 1 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że międzynarodowe strategie polityczne dotyczące narkotyków czerpią źródło z konwencji Narodów Zjednoczonych z 1961, 1971 i z 1988 r. oraz mając na uwadze, że konwencje te zakazują w szczególności produkcji, handlu, sprzedaży i zażywania szeregu substancji z wyjątkiem celów medycznych lub naukowych, które są dozwolone pod warunkiem utworzenia przez państwa krajowych agencji, które zajmować się będą nadzorowaniem produkcji, rafinacji, transportu oraz handlu tymi substancjami,
B. mając na uwadze, że w sprawozdaniu Międzynarodowego Organu Kontroli Środków Odurzających (INCB) za rok 2006, z dnia 1 marca 2007 r. stwierdza się, że w Afganistanie całkowity obszar wykorzystywany pod nielegalną uprawę maku lekarskiego osiągnął rekordową powierzchnię 165 000 hektarów, co oznacza, że zwiększył się o 59% w stosunku do 2005 r. i ponad dwukrotnie w stosunku do 2003 r.,
C. mając na uwadze, że w sprawozdaniu zatytułowanym „Afganistan: ekspertyza 2006 na temat opium” opracowanym przez Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) podkreśla się, że w ubiegłym roku ilość opium uzyskanego w tym kraju osiągnęła rekordowy poziom 6 100 ton, co oznacza wzrost o prawie 50% w stosunku do wielkości ubiegłorocznej,
D. mając na uwadze, że wyżej wymienione liczby wykazują, że całkowicie niemożliwe będzie osiągnięcie celów określonych w deklaracji politycznej przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1998 r. w Nowym Jorku, która dotyczyła całkowitego zlikwidowania lub znacznego ograniczenia nielegalnych upraw do 2008 r.,
E. mając na uwadze, że przyjęta w styczniu 2006 r. narodowa strategia walki z narkotykami w Afganistanie poświęcona jest zarówno ograniczeniu podaży, jak i popytu, a także alternatywnym źródłom utrzymania oraz umocnieniu instytucji rządowych, oraz mając na uwadze, że ministerstwo ds. walki z narkotykami, ustanowione przy znacznej europejskiej pomocy finansowej, jest główną instancją wdrażającą tę strategię,
F. mając na uwadze, że w dniu 1 sierpnia 2006 r. rząd Afganistanu powołał komisję ds. regulacji rynku leków, w której skład wchodzą urzędnicy z ministerstwa ds. walki z narkotykami, ministerstwa zdrowia i finansów, w celu „regulowania wydawania licencji, sprzedaży, importu i eksportu wszelkich leków do legalnego wykorzystywania na terenie kraju”,
G. mając na uwadze, że art. 22 Konwencji Narodów Zjednoczonych z 1961 r. określa, że „w przypadku gdy panujące warunki w kraju lub na terytorium jakiejkolwiek Strony wymagają, według jej zdania, zakazu uprawy maku lekarskiego [...] jako najodpowiedniejszego sposobu dla ochrony zdrowia i dobrobytu społecznego oraz dla zapobieżenia przenikaniu środków odurzających do nielegalnego obrotu, zainteresowana Strona wprowadzi zakaz uprawy” oraz mając na uwadze, że panujące w Afganistanie warunki sprawiają, że za pośrednictwem zakazu nie można zapewnić wprowadzenia skutecznego systemu kontroli uprawy maku,
H. mając ponadto na uwadze, że według szacunków zarówno Banku Światowego, jak i Międzynarodowego Funduszu Walutowego prawie 40% produktu krajowego brutto (PKB) Afganistanu ma związek z produkcją opium, a około 2,9 miliona ludzi (12,6% mieszkańców) zajmuje się działalnością w sektorze maku;
I. mając na uwadze, że jedynie w sześciu z 34 prowincji kraju nie ma upraw maku i mając na uwadze szczególnie południową prowincję Helmand, w której nasiliły się ataki talibów wymierzone w rząd i wojska międzynarodowe, a nielegalne uprawy osiągnęły powierzchnię 69 300 hektarów,
J. mając na uwadze, że Unia Europejska jest w dalszym ciągu największym ofiarodawcą na rzecz wysiłków zmierzających do zmniejszenia podaży opium poprzez projekty mające na celu promocję alternatywnych źródeł utrzymania, zastąpienie nielegalnych upraw innymi uprawami – na co istnieje dramatyczne zapotrzebowanie również ze względu na uzupełnienie krajowego systemu żywienia – oraz mając na uwadze, że UE rozważa bardziej inwazyjne działania, jak kontrola za pośrednictwem likwidowania,
K. mając na uwadze, że w 2005 r. Rada Senlis, zespół ds. polityki bezpieczeństwa i rozwoju, sporządziła studium wykonalności dotyczące licencjonowania produkcji opium w Afganistanie, które zostało zaprezentowane w Kabulu we wrześniu 2005 r.,
L. mając na uwadze, że Światowa Organizacja Zdrowia wskazuje, że 10 państw zużywa 80% opiatów legalnie dostępnych na świecie, a do pozostałych 180 państw należy większość państw rozwijających się, co reprezentuje 80% ludności na całym świecie, oraz mając na uwadze, że Międzynarodowy Organ Kontroli Środków Odurzających wezwał wspólnotę międzynarodową do popierania przepisywania środków przeciwbólowych w ubogich krajach, w którym niebywale wzrosła liczba osób żyjących z HIV/AIDS i gdzie przewiduje się w kolejnych 10 latach 15 milionów nowych przypadków zachorowań na raka,
M. mając na uwadze, że według szacunków ONZ zapotrzebowanie na leki narkotyczne w 2007 r. w Afganistanie wynosi (w gramach): kodeina – 15 000, dekstropropoksyfen – 375 000, difenoksylat – 7500, morfina – 3000, petydyna – 60 000 oraz folkodyna – 70 000,
N. potępia fakt, iż głównym źródłem finansowania wykorzystywanym przez rebeliantów, lokalnych watażków, talibów oraz przez ugrupowania terrorystyczne jest handel nielegalnymi środkami odurzającymi,
O. wyraża przekonanie, że w celu wspierania i umacniania pokoju i bezpieczeństwa w Afganistanie obecności wojskowej powinna towarzyszyć coraz szersza współpraca cywilna na rzecz wspierania rozwoju i postępu,
P. wyraża przekonanie, że do wspierania procesu tworzenia instytucji, demokratyzacji i przyjmowania zasad państwa prawa, a także do poszanowania praw człowieka i wolności podstawowych można doprowadzić jedynie poprzez politykę, która nie narzuca rozwiązań z zastosowaniem przemocy, takich jak przymusowa likwidacja upraw, w odniesieniu do praktyk, które same w sobie są przemocy pozbawione,
1. występuje do Rady z następującym zaleceniem:
nalega na Radę, aby przyjęła wspólne stanowisko, zgodnie z art. 15 Traktatu o Unii Europejskiej, w sprawie szczegółowej strategii antynarkotykowej dla Afganistanu, która powinna przewidywać produkcję maku dla celów medycznych, która służyć będzie, w ramach zarządzanego na szczeblu międzynarodowym projektu pilotażowego, produkcji środków przeciwbólowych zawierających opium, na potrzeby krajowego rynku w Afganistanie oraz ewentualnie państw, w których dostępność opiatów jest ograniczona;
2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia Radzie oraz do wiadomości Komisji.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
|
Data przyjęcia |
12.9.2007 |
||
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
33 8 23 |
|
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Vittorio Agnoletto, Roberta Alma Anastase, Robert Atkins, Christopher Beazley, Angelika Beer, Bastiaan Belder, Monika Beňová, André Brie, Elmar Brok, Cristian Silviu Buşoi, Marco Cappato, Véronique De Keyser, Hanna Foltyn-Kubicka, Michael Gahler, Jas Gawronski, Alfred Gomolka, Klaus Hänsch, Anna Ibrisagic, Jelko Kacin, Ioannis Kasoulides, Metin Kazak, Vytautas Landsbergis, Francisco José Millán Mon, Raimon Obiols i Germà, Vural Öger, Cem Özdemir, Ria Oomen-Ruijten, Justas Vincas Paleckis, Ioan Mircea Paşcu, Alojz Peterle, Tobias Pflüger, João de Deus Pinheiro, Hubert Pirker, Samuli Pohjamo, Michel Rocard, Raül Romeva i Rueda, Libor Rouček, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Jacek Saryusz-Wolski, György Schöpflin, Gitte Seeberg, István Szent-Iványi, Antonio Tajani, Charles Tannock, Inese Vaidere, Geoffrey Van Orden, Jan Marinus Wiersma, Josef Zieleniec |
||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Laima Liucija Andrikienė, Alexandra Dobolyi, Carlo Fatuzzo, Milan Horáček, Anneli Jäätteenmäki, Tunne Kelam, Jaromír Kohlíček, Erik Meijer, Nickolay Mladenov, Rihards Pīks, Aloyzas Sakalas, Anders Samuelsen, Adrian Severin |
||
|
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Šarūnas Birutis, Eduard Raul Hellvig, Bilyana Ilieva Raeva |
||