SPRAWOZDANIE w sprawie handlu i stosunków gospodarczych z Ukrainą
16.10.2007 - (2007/2022(INI))
Komisja Handlu Międzynarodowego
Sprawozdawca: Zbigniew Zaleski
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie handlu i stosunków gospodarczych z Ukrainą
Parlament Europejski,
– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1638/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. określające przepisy ogólne w sprawie ustanowienia Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa,
– uwzględniając dziesięciopunktowy plan dla Ukrainy opracowany przez Ferrero-Waldner/Solanę, zatwierdzony przez Radę w dniu 21 lutego 2005 r.,
– uwzględniając komunikat komisarz Benity Ferrero-Waldner dla Komisji z dnia 22 listopada 2005 r. zatytułowany „Wdrażanie i propagowanie europejskiej polityki sąsiedztwa” (SEC(2005)1521),
– uwzględniając komunikat Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie wzmocnienia europejskiej polityki sąsiedztwa (COM(2006)0726),
– uwzględniając krajowy dokument strategiczny Komisji na okres 2007-2013 oraz krajowy program orientacyjny dla Ukrainy na lata 2007-2013,
– uwzględniając protokół ustaleń w sprawie współpracy w dziedzinie energii między Unią Europejską a Ukrainą podpisany w dniu 1 grudnia 2005 r.,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 września 2005 r. zatytułowany „Budowa wspólnej przestrzeni lotniczej z Ukrainą” (COM(2005)0451),
– uwzględniając komunikat Komisji w sprawie dokumentu strategicznego dotyczącego europejskiej polityki sąsiedztwa (COM(2004)0373),
– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji załączony do komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie wzmocnienia europejskiej polityki sąsiedztwa, dotyczący sprawozdania na temat postępów Ukrainy w EPS (COM(2006)0726) SEC(2006)1505,
– uwzględniając umowę między Ukrainą i Wspólnotą Europejską w sprawie handlu produktami tekstylnymi podpisaną w dniu 5 maja 1993 r., rozszerzoną i zmienioną w dniu 9 marca 2005 r.,
– uwzględniając umowę o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i jej państwami członkowskimi a Ukrainą[1] podpisaną w dniu 14 czerwca 1994 r., rozszerzoną i zmienioną w dniu 30 marca 2004 r.,
– uwzględniając umowę między Wspólnotą Europejską a rządem Ukrainy w sprawie handlu niektórymi wyrobami stalowymi podpisaną w dniu 22 listopada 2004 r.,
– uwzględniając umowę o współpracy w zakresie Globalnego Systemu Nawigacji Satelitarnej (GNSS) pomiędzy Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi a Ukrainą oraz umowę między Wspólnotą Europejską a Ukrainą dotyczącą pewnych aspektów usług lotniczych, obie podpisane w dniu 1 grudnia 2005 r.,
– uwzględniając wyniki ostatnich spotkań na szczycie UE - Ukraina, w tym spotkania, które odbyło się w Helsinkach w dniu 27 października 2006 r.,
– uwzględniając rezolucję z dnia 19 stycznia 2006 r. w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa[2] (EPS),
– uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 22 maja 2007 r. w sprawie globalnego wymiaru Europy i zewnętrznych aspektów konkurencyjności[3],
– uwzględniając zalecenie z dnia 12 lipca 2007 r. dla Rady w sprawie mandatu negocjacyjnego dotyczącego nowego, rozszerzonego porozumienia między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Ukrainą z drugiej strony[4],
– uwzględniając działalność delegacji Parlamentu Europejskiego do komisji współpracy parlamentarnej UE-Ukraina,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 22 stycznia 2007 r. w sprawie negocjacji dotyczących nowego, rozszerzonego porozumienia,
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego (A6-0396/2007),
A. mając na uwadze, że Ukraina jest sąsiadem o strategicznym znaczeniu dla UE oraz naturalnym pomostem łączącym UE z Rosją i Azją Środkową; mając na uwadze, że jej wielkość, zasoby naturalne znajdujące się na jej terytorium, ludność oraz położenie geograficzne nadają Ukrainie wyróżniającą pozycję w Europie oraz określają jej decydującą rolę w regionie,
B. mając na uwadze, że po rozszerzeniu w 2004 r. UE stała się największym partnerem handlowym Ukrainy oraz mając na uwadze, że przystąpienie do UE państw graniczących z Ukrainą wzmocniło jej powiązania handlowe z UE i stworzyło nowe możliwości handlu w regionie, współpracy przemysłowej i wzrostu gospodarczego,
C. mając na uwadze, że jednym z głównych celów Parlamentu w zakresie polityki zagranicznej jest rozszerzanie i intensyfikowanie EPS, która dąży do wspierania rozwoju demokracji i gospodarki rynkowej w krajach sąsiadujących z UE oraz do wzmocnienia ich politycznych i gospodarczych stosunków z UE i jej państwami członkowskimi,
mając na uwadze, że dla rozwoju skutecznej polityki sąsiedztwa, pierwszeństwo należy nadać wielostronności, oraz że - w związku z tym - przyszła umowa o wolnym handlu stanowić będzie główny element nowego, rozszerzonego porozumienia, którego negocjację rozpoczęto w dniu 5 marca 2007 r.,
E. mając na uwadze, że przystąpienie Ukrainy do WTO i jego ratyfikacja przez Parlament Ukrainy jest koniecznym warunkiem wstępnym, który umożliwi jej rozpoczęcie negocjacji z UE dotyczących obszaru wolnego handlu w ramach nowego, rozszerzonego porozumienia, w celu możliwie największego zbliżenia Ukrainy do gospodarki UE, a bardziej ogólnie do podniesienia wyników handlowych i gospodarczych Ukrainy,
F. mając na uwadze, że interesy UE i Ukrainy w dziedzinie handlu są zbieżne oraz że zarówno UE, jak i Ukraina mogłyby skorzystać z dalszej integracji swoich rynków; mając na uwadze, że w tym kontekście stopniowe przyjmowanie przez Ukrainę dorobku prawnego Wspólnoty stanowiłoby znaczący krok w kierunku stopniowej integracji gospodarczej Ukrainy i pogłębienia jej politycznej współpracy z UE,
G. mając na uwadze, że proponowana umowa o wolnym handlu między Ukrainą i Wspólnotą Europejską może początkowo spowodować skutki negatywne, które odczuje przede wszystkim najwrażliwsza z punktu widzenia gospodarczego i społecznego grupa społeczna mając na uwadze konieczność stworzenia mechanizmów transformacji poprzez wzmocnienie pomocy gospodarczej na rzecz społeczeństwa, co pozwoli na stopniową i wyrównaną integrację, przyczyniając się dzięki temu do zrównoważonego rozwoju kraju;
H. mając na uwadze, że wysiłki UE nie mogą koncentrować się jedynie na integracji gospodarczej Ukrainy, lecz także tworzyć podstawy wsparcia społecznego, umożliwiając na przykład bardziej sprawiedliwy i równy dostęp do zreformowanych rent/emerytur, do dotacji przeznaczonych dla najuboższych, dla wielodzietnych rodzin i osób mieszkających na obszarach wiejskich, oraz tworzyć ułatwienia finansowe i inne na rzecz integracji mniejszości; mając na uwadze, że środki te sprzyjać będą stabilności społecznej i politycznej niezbędnej dla powodzenia integracji gospodarczej Ukrainy z WTO i ściślejsze partnerstwo z UE;
I. mając na uwadze, że UE i Ukraina są zdecydowane szybko zmierzać do osiągnięcia celu, jakim jest utworzenie wspólnego obszaru wolnego handlu, jak tylko Ukraina zakończy proces przystąpienia do WTO, co zostało potwierdzone podczas niedawnych spotkań na wysokim szczeblu oraz spotkań na szczycie, oraz po dokonaniu ratyfikacji przez parlament Ukrainy,
J. mając na uwadze, że należy przyznać miejsce i czas, aby kraj ten skonsolidował własną zdolność odpowiedzi na wyzwania globalizacji; mając na uwadze konieczność stopniowego otwierania się rynku ukraińskiego, który to proces musi charakteryzować się pewną elastycznością, tak aby nie doprowadzić do narzucenia wizji gospodarczej, uwzględniając silne i słabe strony gospodarki kraju oraz jego pozycje wewnętrzne i charakterystyczne cechy regionalne;
K. mając na uwadze, że UE i Ukraina stoją w obliczu wspólnych wyzwań polityki handlowej i gospodarczej związanych z globalizacją i powstawaniem nowych, silnych podmiotów gospodarczych; mając na uwadze, że rozszerzona współpraca gospodarcza z UE mogłaby przyspieszyć niezbędne reformy oraz, w połączeniu z lepszym klimatem do inwestycji, przyciągnąć bezpośrednie inwestycje zagraniczne zarówno ze strony instytucji międzynarodowych (IFI - międzynarodowych instytucji finansowych), jak i sektora prywatnego, z korzyścią dla gospodarki narodowej Ukrainy,
L. mając na uwadze, że rozszerzona współpraca gospodarcza z Ukrainą daje również pozytywne perspektywy w zakresie wzrostu gospodarki państw członkowskich, a także umacnia głębszą integrację z jednolitym rynkiem UE,
M. mając na uwadze, że kwestie polityczne, gospodarcze i społeczne w Europie Wschodniej stanowią wspólne wyzwania wymagające globalnej i skoordynowanej odpowiedzi,
Przystąpienie do WTO
1. popiera pomyślne zakończenie negocjacji w sprawie przystąpienia do WTO; wzywa Ukrainę do usunięcia wszystkich pozostałych przeszkód natury prawnej i technicznej, które powodują utrudnienia w związku z jej przystąpieniem do WTO;
2. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby nadal popierały pod względem politycznym i dyplomatycznym sprawę przystąpienia Ukrainy do WTO oraz aby zapewniły Ukrainie stałą pomoc w celu spełnienia przez nią niezbędnych wymogów; wzywa Komisję do wspierania Ukrainy na drodze do pełnego wykorzystania okresów przejściowych przyznanych na spełnienie często wysokich wymagań odnoszących się do członkowstwa tego kraju w WTO;
3. z zadowoleniem przyjmuje decyzję UE o nadaniu Ukrainie statusu gospodarki rynkowej uznając poważne wysiłki, jakie rząd Ukrainy poczynił w celu ustanowienia dobrze funkcjonującej gospodarki rynkowej w kraju; wzywa rząd Ukrainy do utrwalenia tych osiągnięć poprzez zagwarantowanie, że poważne zakłócenia rynku są we właściwy sposób zwalczane;
Utworzenie obszaru wolnego handlu UE/Ukraina
4. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że dokonywana obecnie ocena trwałego wpływu handlu prowadzona pod auspicjami Komisji zostanie zakończona do czasu oficjalnego rozpoczęcia negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu, gdy Ukraina zakończy negocjacje w sprawie przystąpienia do WTO, a parlament Ukrainy ratyfikuje ich wyniki; wzywa Komisję i rząd Ukrainy do dokładnego rozważenia wyników oceny trwałego wpływu podczas ustalania ostatecznej treści umowy o wolnym handlu;
5. wzywa strony umowy do dokładnego rozważenia możliwości ustanowienia solidnych i skutecznych ram instytucjonalnych zapewniających powołanie i nadanie władzy wspólnej komisji nadzoru uprawnionej do wydawania zaleceń w celu dalszej poprawy wzajemnego handlu i stosunków gospodarczych oraz utworzenia sprawnego mechanizmu rozstrzygania sporów;
6. wzywa Komisję i rząd Ukrainy do powołania Forum Zrównoważonego Rozwoju, otwartego dla przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, silnie zorientowanego na problematykę zmian klimatycznych, nawet przed zakończeniem negocjacji w sprawie porozumienia o wolnym handlu;
7. zauważa, że obszar wolnego handlu z Ukrainą z pewnością będzie mieć pozytywne skutki długoterminowe, lecz że może także spowodować negatywne skutki krótko- i średnioterminowe dla państw członkowskich UE z Europy Wschodniej, czemu należy zaradzić;
8. wzywa Ukrainę do dalszego opracowywania i wdrażania ustawodawstwa celnego zgodnego z międzynarodowymi i unijnymi standardami oraz do poprawienia działania usług celnych poprzez uproszczenie i modernizację procedur celnych zarówno na granicach, jak i wewnątrz kraju; wzywa Komisję do wsparcia wysiłków Ukrainy w tym obszarze poprzez dostarczenie dodatkowej pomocy technicznej i specjalnie przeznaczonych na ten cel środków finansowych;
9. odnotowuje, że niezależnie od faktu, że najbardziej konkurencyjne towary importowane z Ukrainy do UE nie są częścią unijnego planu ogólnych preferencji taryfowych GSP, system ten okazał się wyjątkowo pomocny dla ukraińskich producentów pragnących wejść na rynki wspólnotowe; wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozważenia dalszej liberalizacji na rzecz Ukrainy poprzez zakwalifikowanie tego kraju do specjalnych porozumień preferencyjnych w ramach tzw. klauzuli „praw pracowniczych” (zapewniającej preferencyjne traktowanie krajów, takich jak Ukraina, które wdrożyły konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) dotyczące podstawowych praw pracowniczych);
Polityka przemysłowa
10. wzywa Ukrainę do dokonania dalszych reform wewnętrznych umożliwiających (skreślenie) trwalszą integrację z globalnymi rynkami i łańcuchami wartości na świecie; podkreśla, że dywersyfikacja eksportu musi w pierwszej kolejności uzupełniać umocnienie rynku krajowego tak, aby eksport stał się wiarygodnym źródłem przyszłego wzrostu gospodarczego na Ukrainie;
11. wzywa Ukrainę, aby promowała skuteczne funkcjonowanie i właściwy dostęp wszystkich obywateli do usług publicznych oraz by zwróciła większą uwagę na liberalizację rynków, zapewniając skuteczny proces prywatyzacji, likwidację monopoli oraz niezależność narodowego banku Ukrainy;
12. uważa za istotne dokonanie rozróżnienia na usługi handlowe oraz na usługi publiczne, przy czym te ostatnie nie powinny być poddawane procesowi liberalizacji, aby sprostać podstawowym potrzebom społeczeństwa i by zapewnić dobry dostęp do podstawowych dóbr publicznych, takich jak służba zdrowia, edukacja, woda pitna i energia;
13. wzywa Ukrainę do zrównoważenia coraz większych praw udziałowców i inwestorów wynikających z członkowska w WTO poprzez rozszerzenie dostępu wszystkich obywateli do informacji o spółkach, zapewnienie ścisłego stosowania praw socjalnych, gospodarczych i praw człowieka, oraz dążenie do osiągnięcia międzynarodowych standardów w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, księgowości i audytu spółek; utrzymuje, że sądy cywilne i handlowe Ukrainy powinny odgrywać coraz większą rolę w eliminowaniu dyskryminacji i nadużyć;
14. wzywa Ukrainę do ustanowienia spójnego i skutecznego systemu podatkowego zgodnego z prawodawstwem i praktyką UE; przypomina, że solidne i efektywne usługi finansowe stanowią niezbędny warunek wstępny dalszego wzrostu gospodarczego Ukrainy; podkreśla konieczność aktualizacji i rozszerzenia przepisów przeciwdziałających praniu pieniędzy i uchylaniu się od płacenia podatków; wzywa Ukrainę do natychmiastowego zaprzestania wszelkich dyskryminacyjnych praktyk podatkowych wobec zagranicznych operatorów;
15. zauważa z niepokojem, że mimo wysiłków rządu Ukrainy w kraju nadal szeroko praktykowana jest korupcja, odgrywając główną rolę w hamowaniu wzrostu gospodarczego i dostępu do kapitału zagranicznego; wzywa rząd Ukrainy do podjęcia odpowiednich inicjatyw na rzecz walki z korupcją, przede wszystkim zajmując się jej ukrytymi przyczynami;
16. zauważa, że przemysł żeliwny i stalowy dostarcza gros produkcji eksportowej Ukrainy oraz stanowi największe źródło krajowych dochodów z handlu; z zadowoleniem przyjmuje zawarcie porozumienia w sprawie stali z dnia 18 czerwca 2007 r., które zezwala na znaczny wzrost ilości ukraińskich wyrobów stalowych wwożonych na teren Wspólnoty oraz umożliwia bardziej skuteczną, chociaż stopniową liberalizację handlu towarami między Ukrainą i UE; wyraża przekonanie, że umowa ta w znaczący sposób przyczyni się do propagowania celów umowy o partnerstwie i współpracy, a po zniesieniu ograniczeń ilościowych utoruje drogę dla lepiej zintegrowanych rynków w ramach przepisów WTO;
17. wzywa Ukrainę do usuwania zakłóceń konkurencji, które są źródłem nieuczciwego handlu, i do przyczynienia się w ten sposób do ustanowienia harmonijnych stosunków handlowych; podobnie, wzywa Komisję do zapewnienia, że instrumenty ochrony handlu (TDI) są stosowane jedynie wtedy, gdy zakłócenia handlu doprowadzają do szkodliwego dumpingu lub subsydiowania;
18. wzywa rząd Ukrainy do powstrzymania się od udzielania nielegalnych subsydiów ukraińskim spółkom eksportowym niezgodnym z zasadami WTO oraz do unikania wszelkich zakłóceń rynku;
19. odnotowuje, że obecna wymiana handlowa Ukrainy, która znacznie zwiększyła się i w dalszym ciągu zwiększa, może stać się niezrównoważona w perspektywie długoterminowej z powodu jej dużego uzależnienia od czynników czasowych i cyklicznych, takich jak dramatyczny wzrost światowego zapotrzebowania na stal i jej cen;
20. zachęca do zbliżenia i konwergencji standardów w sektorze rolnictwa, przemysłu i usług oraz wzywa Komisję do dostarczenia niezbędnej pomocy finansowej i technicznej dla zapewnienia ich zgodności ze standardami Wspólnoty;
21. jest zaniepokojony warunkami pracy i niskim uposażeniem górników i rosnącą liczbą wypadków górniczych na Ukrainie; wzywa rząd Ukrainy do zagwarantowania, że należycie wdrożone zostaną podstawowe prawa pracowników w zakresie bezpieczeństwa pracy i najniższego wynagrodzenia;
Energia i sprawy związane z jej przesyłem
22. wzywa do intensyfikacji dialogu na wysokim szczeblu między Ukrainą i UE na temat sektora energetycznego z myślą o pełnym wdrożeniu protokołu uzgodnień w sprawie współpracy w dziedzinie energetyki między Ukrainą i UE;
23. wobec konieczności rozwiązania również kwestii zmiany klimatu poprzez bardziej zrównoważone procesy handlowe uważa, że dostęp do zasobów energii jest kwestią wprowadzenia wielostronnej zasady, której nie mogą podważyć dwustronne porozumienia handlowe konkurujące o najlepsze warunki dostępu;
24. wzywa Ukrainę do wypracowania spójnego podejścia do energetyki ukierunkowanego na zapewnienie dywersyfikacji i bezpieczeństwa dostaw energii dokonywanych przez terytorium Ukrainy, zapewnienie bezpieczeństwa nuklearnego, reformę wewnętrznego rynku energetycznego, rozwój i modernizację infrastruktury przemysłu energetycznego (w tym rurociągów), oszczędne użytkowanie energii oraz lepsze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii;
25. podkreśla znaczenie zapewnienia bezpiecznego, przejrzystego i niezawodnego systemu przesyłu energii między Ukrainą i UE;
26. zdecydowanie popiera stopniowe włączanie Ukrainy do transeuropejskich sieci transportowych; uważa to za podstawowy warunek pomyślnego funkcjonowania umowy o wolnym handlu między UE a Ukrainą;
Prawa własności intelektualnej
27. wzywa władze Ukrainy - w ramach procesu przystępowania do WTO i jego właściwych porozumień dwustronnych z UE - do wzmocnienia prawa i do dostosowania ustawodawstwa w zakresie własności intelektualnej do dorobku wspólnotowego, zasad WTO, w szczególności do porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS), oraz do innych, odpowiednich standardów międzynarodowych, oraz do zapewnienia pełnego, zgodnego i zrównoważonego wdrożenia tych zasad, tak aby skutecznie zwalczać fałszerstwo i piractwo; wzywa ukraińskiego ustawodawcę do konsultacji z UE i właściwymi stronami, szczególnie z przedstawicielami posiadaczy praw, na wczesnym etapie procesu wstępnego przed przyjęciem jakichkolwiek zmian w Akcie dotyczącym praw autorskich, przede wszystkim tam, gdzie dotyczy on wprowadzenia praw cyfrowych lub zmian w tych prawach, regulacji dotyczących zarządzania grupowego prawami czy przepisów wzmacniających;
28. zachęca władze Ukrainy do wdrożenia wszystkich koniecznych i skutecznych środków w celu zlikwidowania źródeł działalności nielegalnej, takich jak fabryki produkujące dyski optyczne naruszające kopie produktów podlegających prawu autorskiemu, czy strony internetowe zawierające nielegalne materiały podlegające prawu autorskiemu, oraz do wycofywania produktów pirackich z rynków, takich jak bazar Petrowka w Kijowie; odnotowuje, że wśród takich środków powinny znaleźć się powtarzające się i niezapowiedziane inspekcje, przeprowadzane we współpracy z posiadaczami praw;
29. podkreśla potrzebę dostosowania obecnego systemu sądownictwa w celu skutecznej ochrony praw własności intelektualnej oraz szybszego zapewnienia ścigania i karania wszystkich osób zajmujących się nielegalnym handlem, tzn. zarówno producentów, jak i sprzedających; zauważa, że ukraińscy sędziowie i sądy powinni zostać poinstruowani w zakresie zasady konfiskowania i niszczenia oczywistych materiałów pirackich i podrobionych;
30. wzywa władze Ukrainy do rewizji systemu hologramów dla produktów objętych prawem autorskim, ściśle konsultując się z posiadaczami praw;
31. wzywa ukraińskie władze celne do znacznego nasilenia działań przeciwko importowi rosyjskich płyt pirackich oraz do umocnienia współpracy z sektorem prywatnym;
Współpraca naukowa i edukacyjna
32. wzywa Ukrainę do nadania bardziej priorytetowego statusu opracowaniu modelu gospodarczego zbudowanego na gospodarce opartej na wiedzy oraz do znacznego zwiększenia części PKB przeznaczanej na badania naukowe i wymianę uniwersytecką; wzywa Komisję do dostarczenia wsparcia finansowego i technicznego;
33. podkreśla, że współpraca w dziedzinie nauki, badań i technologii ma kluczowe znaczenia dla rozwoju gospodarki krajowej i tworzenia klimatu sprzyjającego inwestycjom i innowacji; jest zdania, że w tym celu zarówno stosunki dwustronne państw członkowskich UE z Ukrainą, jak i wspólne polityki UE zorientowane na Ukrainę wymagają dalszego rozwoju;
34. wzywa Komisję i rząd Ukrainy do wzmocnienia współpracy w dziedzinie nauki, technologii, edukacji, szkoleń, edukacyjnych i naukowych programów nauczania, takich jak Erasmus Mundus i Program Jean Monnet; wspiera ustanowienie ściślejszych, transgranicznych związków kulturowych i współpracy między uniwersytetami i centrami badawczymi;
35. podkreśla, że UE musi wspierać ukraiński system edukacyjny poprzez utworzenie programów wspierających i zachęty finansowe dla rozwoju inwestycji naukowych i technologicznych, co przyczyni się do wyższego i bardziej trwałego wzrostu gospodarczego oraz do nadania wartości kulturze i nauce Ukrainy;
Rolnictwo i kwestie środowiska naturalnego
36. z zadowoleniem przyjmuje podpisanie w ostatnim okresie protokołu uzgodnień w sprawie dialogu strukturalnego na temat kwestii rolniczych; podkreśla, że sektor rolnictwa spełnia ważne funkcje związane z ochroną środowiska, niezależnością żywnościową i uzyskaniem równowagi społecznej w odniesieniu do rozbieżności w rozwoju pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi, co może uzasadniać cła sektorowe, które są wyższe od ceł na produkty nierolnicze;
37. nalega na wspierania ludności żyjącej z rolnictwa i na obszarach wiejskich poprawiając jej sytuację gospodarczą i sanitarną oraz rozwijając obszary wiejskie; podkreśla, że wsparcie takie powinno zostać udzielone na poziomie finansów i infrastruktury, ułatwiając dostęp drobnych producentów do kredytów, ustanawiając system równoważenia środków pomocowych, co sprzyjałoby drobnym i młodym przedsiębiorcom, oraz tworząc programy szkoleń zawodowych; podkreśla konieczność stworzenia również sieci połączeń terytorialnych między obszarami wiejskimi i miejskimi oraz poprawy dostępu ludności mieszkającej na obszarach wiejskich do informacji;
38. wzywa Komisję do zapoczątkowania dyskusji dążącej do wypracowania zasad współpracy legislacyjnej w zakresie przepisów sanitarnych i fitosanitarnych; wzywa Komisję do podjęcia negocjacji z Ukrainą na temat ochrony oznaczeń geograficznych oraz włączenia wyników tych negocjacji do przyszłej umowy o wolnym handlu;
39. wzywa Ukrainę do niezwłocznego zniesienia restrykcyjnych kwot eksportowych na pszenicę nałożonych w październiku 2006 r., które nie tylko spowodowały poważne szkody w ukraińskim sektorze rolniczym, lecz także zagrożenie przypadkami korupcji z powodu nieprzejrzystego systemu kwot opartego na licencjach;
40. podkreśla znaczenie rozwinięcia przez Ukrainę programów na rzecz środowiska naturalnego w związku z przyjęciem „Krajowej strategii na rzecz środowiska naturalnego” (1998-2008) i ratyfikacją Protokołu z Kioto, w sposób zapewniający bezpieczeństwo środowiska w regionie, w tym m. in. bezpieczeństwo energii jądrowej, sieci dostarczającej wodę pitną i zapobiegania degradacji Morza Czarnego;
41. podkreśla konieczność - oprócz integracji Ukrainy ze strefą wolnego rynku UE - przystąpienia do przyjęcia norm zaświadczania dla importerów, eksporterów i transportu oraz wzmocnienia norm sanitarnych i fitosanitarnych, tak aby wypracować podejście zbliżone do zasad obowiązujących w UE na tym poziomie;
Partnerskie stosunki gospodarcze z sąsiadami (w tym z Rosją)
42. odnotowuje warunkowe przystąpienie Ukrainy do „Jednolitej przestrzeni gospodarczej” z Rosją i innymi byłymi republikami radzieckimi; przypomina, że jeżeli zostaną w pełni wprowadzone niektóre postanowienia zawarte w porozumieniu o jednolitej przestrzeni gospodarczej, mogą one stać w sprzeczności z wprowadzeniem w życie umowy o wolnym handlu z UE; wzywa Ukrainę do rozwijania stosunków gospodarczych z Federacją Rosyjską w sposób nieutrudniający stopniowej i głębszej integracji kraju z jednolitym rynkiem Wspólnoty;
43. wzywa Komisję do promowania trójstronnych rozmów między Ukrainą, Rosją i UE w sposób tworzący klimat bezpieczeństwa i pokoju w regionie; rozmowy te powinny pozwolić Ukrainie na wzmocnienie własnej i niezależnej tożsamości nie izolując jej; podkreśla konieczność zachęcania do dialogu na temat wspólnych interesów, gdzie wśród innych kwestii wynikających z kalendarza międzynarodowego omawiać będzie się przede wszystkim sprawy bezpieczeństwa i obrony, energetyki oraz rozwoju ilościowo i jakościowo sprawniejszej sieci transportowej;
Uwagi końcowe (w tym EPS)
44. z zadowoleniem odnotowuje decyzję przyjętą przez parlament Ukrainy w dniu 27 lutego 2007 r. o rozpoczęciu negocjacji między Ukrainą i UE w celu zawarcia nowej umowy o partnerstwie i współpracy z UE;
45. z zadowoleniem przyjmuje udział Ukrainy w procesie stabilizacyjnym regionu i zachęca do wzmocnienia jej roli w zawieraniu porozumień o współpracy gospodarczej, szczególnie z krajami sąsiadującymi z regionu Morza Czarnego;
46. podkreśla znaczenie szybkiego wprowadzenia i wdrożenia porozumienia o ułatwieniach wizowych i readmisji z Ukrainą;
47. popiera współpracę międzynarodową, w szczególności transgraniczną i międzyregionalną, w dziedzinie gospodarki i innych dziedzinach, np. organizację EURO 2012 wraz z Polską;
48. wzywa Ukrainę do wspierania i tworzenia otoczenia sprzyjającego małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) oraz do promowania ducha przedsiębiorczości i odpowiedzialności osobistej;
49. wzywa Komisję i rząd Ukrainy do dalszego wdrażania instrumentów monitorowania (określonych zgodnie z wynikami własnej oceny) w zakresie wpływu, jaki niedawne rozszerzenie UE miało dla procesów handlowych UE-Ukraina; podkreśla znaczenie rozpoczęcia dialogu oceniającego wpływ, jaki rozszerzenie UE w 2007 r. miało dla rozwoju stosunków handlowych i gospodarczych, pozwalając na opracowanie odpowiednich środków na rzecz zmniejszenia możliwych strat;
50. podkreśla strategiczne znaczenie Ukrainy i wzywa Komisję i państwa członkowskie do nadania nowego i bardziej spójnego wymiaru przyszłym stosunkom dwustronnym, w oparciu o wszechstronną współpracę i solidarność, w poszanowaniu uprzywilejowanego charakteru związków ukształtowanych przez sąsiedztwo i historię, głównie w stosunkach z Rosją;
51. jest zaniepokojony brakiem jasnych definicji i perspektyw EPS oraz długofalowej strategicznej wizji rozwoju i stabilizacji w Europie Wschodniej; podkreśla, że proces integracji Ukrainy musi stać się rzeczywistym priorytetem politycznym w programie UE;
52. przypomina o stałym wniosku, jaki kieruje do Rady w sprawie systematycznego stosowania klauzuli dotyczącej praw człowieka i demokracji w stosunkach z wszystkimi uczestnikami EPS; wzywa Radę do wyjaśnienia w jaki sposób zamierza zastosować tę klauzulę w negocjacjach w sprawie nowego, rozszerzonego porozumienia z Ukrainą;
o
o o
53. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządowi i parlamentowi Ukrainy.
- [1] Dz.U. L 49, z 19.2.1998, str. 3.
- [2] Dz.U C 287 E z 24.11.2006, str. 312.
- [3] Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0196.
- [4] Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0355.
UZASADNIENIE
Ukraina jako partner UE
Wzmocnienie i rozwój gospodarczych i politycznych związków z Ukrainą leży wyraźnie w interesie UE. Ukraina, która odniosła zdecydowane korzyści w wyniku niedawnego procesu demokratyzacji, stała się jednym z najbardziej obiecujących partnerów handlowych UE.
Wielkość terytorium kraju, jego wykwalifikowani mieszkańcy, korzystne położenie geograficzne na skrzyżowaniu Europy i Azji oraz jego zasoby naturalne z pewnością odegrają ważną rolę w kształtowaniu przyszłego statusu międzynarodowego Ukrainy i umacnianiu jej stosunków z UE.
Od państwa (post-)sowieckiego do demokracji
Stereotypowy obraz Ukrainy jako państwa post-sowieckiego stracił aktualność i należy go niezwłocznie zmienić w świetle nowej, szybko zmieniającej się rzeczywistości kraju. Takie błędne postrzeganie kraju może poważnie wpłynąć na starania Ukrainy ukierunkowane na stworzenie lepiej zorganizowanej gospodarki rynkowej i pluralistycznego społeczeństwa oraz utrudnić współpracę między UE i Ukrainą.
Zbliżanie Ukrainy do UE nie jest zadaniem krótkotrwałym, ani łatwym. W rzeczywistości wymagać będzie wysiłków po obu stronach i na wielu poziomach: politycznym, gospodarczym, kulturalnym i naukowym.
Wybory w 2005 r. i 2006 r. pokazały, że demokracja jest silnie zakorzeniona w społeczeństwie ukraińskim. Nawet mimo nadal występujących różnic w mentalności pomiędzy zachodnią i wschodnią Ukrainą, w kraju stale rozwija się proces demokratyczny i powszechna kultura praw obywatelskich.
Dwie dusze Ukrainy
Ukraina z pewnością posiada dwie dusze: jedną spoglądającą na Rosję jako „obrońcę” i sojusznika bliższego pod względem kulturowym (językowym) i drugą, która uznaje, że przyszłość kraju leży w UE.
Jeśli te przeciwstawne siły nie zostaną odpowiednio ukierunkowane, mogą przysporzyć problemów rządowi w Kijowie. Zakres przyszłych negocjacji między UE a Ukrainą obejmuje głęboką integrację Ukrainy z jednolitym rynkiem Wspólnoty oraz zagwarantowanie Ukrainie opcji prozachodniej. Wybór taki automatycznie wyklucza unię celną z Rosją, ale nie miałby wpływu na tradycyjne stosunki handlowe między Moskwą a wschodnią Ukrainą. Ukraina musi jednak dokonać nieodwracalnego wyboru. Jedynie spójne i zaangażowane podejście do tej kwestii umożliwi krajowi wyciągnięcie korzyści ze ściślejszej integracji z gospodarką Europy i świata. W im większym stopniu będzie to autonomiczna decyzja, tym lepiej dla przyszłości kraju. Współpraca gospodarcza i handel nie są odizolowane od innych dziedzin. Jest to warunek wstępny do budowy silniejszego zaufania politycznego i społecznego.
Wolna gospodarka
Ukraina nie może stracić tej jedynej szansy rozwoju i poprawy swoich warunków gospodarczych. Aby tego dokonać, Kijów musi przyspieszyć przystąpienie do WTO. Członkostwo w WTO oficjalnie wykaże, że główne wysiłki podjęte przez ten kraj po odzyskaniu niepodległości zakończyły się powodzeniem i doprowadziły do przekształcenia Ukrainy z gospodarki kontrolowanej przez państwo na w pełni sprawną gospodarkę rynkową. UE jest gotowa dalej pomagać Ukrainie w dostosowaniu wszystkich pozostałych kryteriów, które jeszcze utrudniają jej przystąpienie do WTO, ale Kijów musi również wypełnić swoje zadania.
Im szybciej ten cel zostanie osiągnięty, tym lepiej dla dwustronnego handlu i współpracy gospodarczej. Przyjęcie solidnych standardów WTO i podpisanie umowy o wolnym handlu przyspieszy inwestycje Wspólnoty i inne inwestycje zagraniczne na Ukrainie.
Modernizacja
Państwo potrzebuje nowych technologii przemysłowych i nowoczesnego zarządzania. System bankowy i branża ubezpieczeń nadal pozostają w tyle za ich zachodnimi odpowiednikami. Pracowitą i wykwalifikowaną siłę roboczą na Ukrainie należy przeszkolić w zakresie nowoczesnych technologii. Więcej uwagi należy poświęcić przestrzeganiu norm ekologicznych oraz rozwojowi bardziej wydajnego i przyjaznego dla środowiska rolnictwa. Osiągnięcie tych rezultatów, które z pewnością stanowić będą silny bodziec do rozwoju gospodarczego całego kraju, będzie trudniejsze, o ile w ogóle możliwe, jeśli Ukraina szybko nie uczyni kroku w kierunku głębszej integracji z gospodarką światową. Ukraina powinna również podjąć większe starania na rzecz rozwoju zróżnicowanego i ukierunkowanego na eksport przemysłu w tych działach, gdzie tradycyjne sektory, takie jak przemysł stalowy i energetyka, nie stanowią lwiej części.
Nie ma jednak wątpliwości, że jeśli otwarcia rynku ukraińskiego dokona się nagle i nieostrożnie, może spowodować to poważne zakłócenia w gospodarce kraju i może nawet wpłynąć na stabilność polityczną Ukrainy. Byłoby zatem chwalebne, gdyby UE i państwa członkowskie, a także inne instytucje międzynarodowe lub finansowe odgrywające aktywną rolę w rozwoju gospodarczym kraju, nie uległy pokusie zastosowania środków, które nie uwzględniają w wystarczający sposób szczególnych warunków gospodarczych i potrzeb Ukrainy.
Rola Rosji
Zagwarantowanie Ukrainie opcji prozachodniej nie musi oznaczać, że wszystkie tradycyjne stosunki handlowe i gospodarcze z Rosją i innymi byłymi republikami Związku Radzieckiego zostaną zerwane. Jak już wspomniano, Ukraina ma ważną rolę do spełnienia w politycznej i gospodarczej integracji obszaru Morza Czarnego. W perspektywie długoterminowej ważne byłoby stworzenie podstawy dla lepszej integracji krajów ościennych w basenie Morza Czarnego. Z pewnością wywarłoby to pozytywny wpływ na wyniki gospodarcze całego regionu i mogłoby, pod pewnymi warunkami, umocnić tradycyjne więzi przyjaźni między tymi krajami, prowadząc do uniknięcia ewentualnych lokalnych konfliktów i nieporozumień. Pod tym względem UE razem z Rosją, Stanami Zjednoczonymi i innymi państwami w regionie, jak np. Turcja, powinni bardziej aktywnie dążyć do znalezienia w drodze negocjacji rozwiązania utajonych konfliktów, które nadal dotykają takie kraje, jak Gruzja, Armenia, Azerbejdżan i Mołdowa.
Rosja powinna mieć udział w rozwoju gospodarczym Ukrainy. Umowa w sprawie jednolitej przestrzeni gospodarczej zaproponowana ostatnio przez Moskwę nie wydaje się jednak iść we właściwym kierunku. W pełni wdrożona, w rzeczywistości pozbawiłaby Ukrainę wszelkiej realnej suwerenności gospodarczej i poważnie podważyłaby niezależność kraju. Najlepiej byłoby znaleźć rozwiązanie, które nie przesądza uzasadnionych roszczeń Rosji, a jednocześnie nie ogranicza wolności wyboru Ukrainy. Wskazane byłoby, aby Komisja w trakcie zbliżających się negocjacji z Federacją Rosyjską aktywnie dążyła do tego celu. Z drugiej strony, należy rozumieć, że Ukraina jest obecnie w pełni niezależnym krajem, z własnymi prawami i prerogatywami. Trzeba zatem zachęcać do tego, aby w przyszłych stosunkach dwustronnych między Rosją i Ukrainą we właściwy i dokładny sposób przestrzegane były uzasadnione prawa drugiej strony.
Obok Rosji, Ukraina ma ważną rolę do odegrania w kwestiach Transdniestrza i Mołdowy. W interesie Ukrainy oraz Wspólnoty leży bezzwłoczne usunięcie tego potencjalnego źródła niestabilności gospodarczej i politycznej na granicach UE. Pod tym względem inicjatywy podjęte dotychczas przez Ukrainę są godne najwyższego uznania. Ponadto ściślejsze partnerstwo między Ukrainą i UE może pobudzić proces demokratyczny na Białorusi.
Konieczność zmiany mentalności
Po 50 latach rządów komunistycznych pomyślne wdrożenie zasad w pełni sprawnej gospodarki rynkowej i zielone światło dla małej prywatnej przedsiębiorczości wymagają zmian w ludzkiej mentalności. Z tego względu wyspecjalizowane szkolenia są niezbędne do przyspieszenia modernizacji kraju. W tym obszarze szkolenia EPP Institute dla lokalnych posłów, administracji i przedstawicieli gmin idą we właściwym kierunku. Edukacja i wdrażanie dobrych wzorców to jedna z najbardziej skutecznych strategii przybliżania Ukrainy do członkostwa w UE.
Nowy homo economicus
Chociaż niniejsze sprawozdanie skupia się na handlu i gospodarce, nie można pominąć czynnika ludzkiego. Rozwój sytuacji w polityce, gospodarce i kulturze nie następuje automatycznie, ani sam z siebie. Ludzie są podmiotami i twórcami. Z tego względu bardzo pożyteczną rzeczą byłoby rozszerzenie wymiany poszczególnych osób i grup w uniwersytetach, akademiach, przemyśle, organizacjach pozarządowych, kulturze i zwykłych turystów, o co wspólne starania powinna podjąć zarówno Unia, jak i Ukraina.
Lokalna współpraca transgraniczna
Należy wspierać partnerstwa wspólnot lokalnych na Ukrainie i w UE, zwłaszcza tych o podobnej strukturze gospodarczej. Jedynie lepsza wiedza i ściślejsza współpraca pozwolą Europejczykom i Ukraińcom na lepsze wzajemne poznanie i odkrycie bliskości pod względem kultury, wartości i życia społecznego. W tym obszarze środki masowego przekazu powinny odgrywać bardziej aktywną rolę w zbliżaniu obywateli Ukrainy i Wspólnoty.
Wymogi, które należy spełnić
Z pewnością wiele pozostaje jeszcze do zrobienia, aby podnieść poziom życia na Ukrainie do standardu zachodniego i zapewnić właściwą opiekę społeczną, która posłużyłaby do ochrony mniej zasobnych grup ludności ukraińskiej. Wzmocnienie gospodarki ukraińskiej, przyjęcie standardów WTO i usunięcie ograniczeń w dostępie do jednolitego rynku Wspólnoty stanowią niezbędne warunki wstępne nie tylko rozwoju gospodarczego kraju, ale również jego dalszego wzrostu społeczno-politycznego.
Transport
Transport na Ukrainie można jeszcze bardziej usprawnić, należy więc zwrócić na to szczególną uwagę. Ukraina byłaby w stanie lepiej wykorzystać swoje strategiczne położenie, gdyby jej system transportu był nowoczesny, wydajny i dobrze połączony z systemami państw ościennych. Aby osiągnąć ten cel, potrzebne będą ogromne nakłady inwestycyjne. Uznając znaczenie sektora transportu, Komisja Europejska zaczęła już wspierać modernizację sieci transportu w kraju. Potrzebne są jednak znaczniejsze inwestycje, a pochodzić one będą jedynie z rynków międzynarodowych.
Energia
Podobne uwagi odnoszą się również do sektora energetycznego. Ukraina powinna usprawnić przesył gazu i system dystrybucji oraz zapewnić bezpieczeństwo elektrowni nuklearnych. Należy również wprowadzić plan energetyczny w celu ograniczenia zużycia energii w kraju, aby uniknąć niepotrzebnego marnowania energii i rosnących kosztów produkcji ukraińskich wyrobów przemysłowych. Cele te można osiągnąć jedynie, gdy kraj zostanie skuteczniej włączony do sieci energetycznych Wspólnoty i będzie mógł skorzystać z zachodnioeuropejskiej wiedzy technologicznej.
Służby graniczne
Lokalny handel przygraniczny między Ukrainą i Polską (również w okresie, gdy Polska była krajem kandydującym) może posłużyć jako przykład handlu na szeroką skalę z wykorzystaniem lądowych przejść granicznych. Należy udoskonalić krajowe służby celne zarówno na szczeblu centralnym, jak i na granicach. Nie należy nie doceniać znaczenia niezawodnych i szybkich procedur weryfikacji w punktach kontroli granicznej w odniesieniu do handlu. Instrument finansowy EPS oraz przyszły krajowy plan działania powinny w odpowiedni sposób rozwiązać tę kwestię i zapewnić znaczący postęp w rozsądnym czasie. Podobne uwagi odnoszą się do zwalczania korupcji, która nadal znacząco wpływa na obniżenie wyników gospodarczych kraju.
Dążenie Ukrainy do członkostwa w UE
Nie można pominąć faktu, że Ukraina wyraźnie wyraziła swoje dążenie do członkostwa w UE. Mimo że nie nadszedł jeszcze odpowiedni czas na jej przystąpienie, długofalowe projekty w zakresie rozszerzonej współpracy gospodarczej przyczynią się do tworzenia standardów unijnych i w tym sensie zbliżą Ukrainę do Europy. UE powinna być jednak bardziej jednoznaczna i skłonna uznać europejskie zaangażowanie Ukrainy oraz powinna przedstawić rządowi w Kijowie rzetelną perspektywę akcesji i zapewnić odpowiednie wsparcie finansowe.
Europejska polityka wobec Europy Wschodniej
Z żalem muszę zauważyć, że EPS Wspólnoty zapoczątkowana w 2003 r. nie w każdym przypadku przynosiła sukcesy. Byłoby wskazane, aby Komisja we współpracy z Radą i Parlamentem zaczęła ponowie się zastanawiać nad całościowym podejściem do Europy Wschodniej i zaproponowała bardziej zadowalającą odpowiedź na uzasadnione oczekiwania jej ludności, mając na uwadze, że wszelkie dalsze inwestycje polityczne i finansowe w tym regionie z pewnością przyniosą w efekcie większą stabilność polityczną, lepsze stosowanie europejskich norm społecznych i ekologicznych i udoskonaloną penetrację gospodarczą, z korzyścią dla Wspólnoty i podmiotów lokalnych.
Ukryte zagrożenia?
Należy być przygotowanym na pojawiające się zakłócenia młodej demokracji ukraińskiej, ponieważ jest to zjawisko całkowicie naturalne. Niemniej jednak należy popierać wszystkie rozwiązania zgodne z prawem, normami praw człowieka i suwerennością obywateli. Obecna polaryzacja między partią proeuropejską i partią prorosyjską na Ukrainie posiada również pożyteczny aspekt edukacyjny: stanowi naukę dla obywateli ukraińskich, sprawia, że zaczynają myśleć krytycznie o polityce, programach, projektach na przyszłość i o partnerstwach z innymi krajami, a ponadto motywuje ich to przyjęcia aktywnej roli podmiotów podejmujących decyzje przy urnach wyborczych. Takie sytuacje kryzysowe, jeśli się nimi odpowiednio pokieruje, mogą być korzystne dla budowania silniejszej demokracji.
Ukraina jako ambitny partner
W celu osiągnięcia dobrego porozumienia potrzebna jest pełna współpraca ze strony Ukrainy. Aby uniknąć efektu „dzikich stepów”, UE musi jasno stwierdzić, że jednoznaczne zasady i ich wdrażanie są niezbędnym warunkiem uczciwego i skutecznego tworzenia obszaru wolnego handlu z Kijowem. Ten warunek wstępny nie powinien być jednak uzależniony od jakiejkolwiek orientacji politycznej rządu, czy to socjalistycznej, komunistycznej, czy liberalnej. Gwarancje wartości nie wynikają z wizji rządowych, lecz z ludzkiej świadomości szczególnych korzyści, jakie dają dobrze ukształtowane, oparte na zasadach handel i gospodarka.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
|
Data przyjęcia |
9.10.2007 |
||
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
25 0 2 |
|
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Kader Arif, Carlos Carnero González, Daniel Caspary, Christofer Fjellner, Glyn Ford, Béla Glattfelder, Ignasi Guardans Cambó, Eduard Raul Hellvig, Jacky Henin, Sajjad Karim, Caroline Lucas, Marusya Ivanova Lyubcheva, Erika Mann, Helmuth Markov, David Martin, Georgios Papastamkos, Vural Öger, Robert Sturdy, Daniel Varela Suanzes-Carpegna, Zbigniew Zaleski |
||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Jean-Pierre Audy, Vasco Graça Moura, Eugenijus Maldeikis, Zuzana Roithová |
||
|
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Kathalijne Maria Buitenweg, Jean Louis Cottigny, Yannick Vaugrenard |
||