ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά την τροποποίηση της οδηγίας 2004/40/ΕΚ περί των ελάχιστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (ηλεκτρομαγνητικά πεδία) (18η ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 1 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ)

28.1.2008 - (COM(2007)0669 – C6‑0394/2007 – 2007/0230(COD)) - ***I

Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων
Εισηγητής: Jan Andersson
(Απλοποιημένη Διαδικασία - Άρθρο 43, παράγραφος 1 του Κανονισμού)

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά την τροποποίηση της οδηγίας 2004/40/ΕΚ περί των ελάχιστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (ηλεκτρομαγνητικά πεδία) (18η ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 1 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ)

(COM(2007)0669 – C6‑0394/2007 – 2007/0230(COD))

(Διαδικασία συναπόφασης: πρώτη ανάγνωση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2007)0669),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 251, παράγραφος 2 και το άρθρο 137, παράγραφος 2 της Συνθήκης ΕΚ, σύμφωνα με τα οποία του υποβλήθηκε η πρόταση από την Επιτροπή (C6‑0394/2007),

–   έχοντας υπόψη τα άρθρα 51 και 43, παράγραφος 1 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A6‑0012/2008),

1.  εγκρίνει την πρόταση της Επιτροπής·

2.  ζητεί από την Επιτροπή να του υποβάλει εκ νέου την πρόταση, αν προτίθεται να της επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις ή να την αντικαταστήσει με νέο κείμενο·

3.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Η οδηγία 2004/40/EK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2004 περί των ελάχιστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (ηλεκτρομαγνητικά πεδία)[1] είναι η 18η ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16, παράγραφος 1 της οδηγίας πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ.

Η οδηγία αυτή αποτελεί μέρος μιας «δέσμης» τεσσάρων οδηγιών σχετικά με την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες: θόρυβος, δόνηση, ηλεκτρομαγνητικά πεδία και οπτική ακτινοβολία. Προβλέπει μέτρα προστασίας των εργαζομένων από τους κινδύνους που σχετίζονται με τα ηλεκτρικά, μαγνητικά και ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Ωστόσο, δεν αναφέρεται στις μακροχρόνιες επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων και των φαινομένων καρκινογένεσης, που θα μπορούσαν να απορρέουν από την έκθεση σε ηλεκτρικά, μαγνητικά και ηλεκτρομαγνητικά πεδία, για τα οποία δεν υπάρχουν οριστικά επιστημονικά δεδομένα που να θεμελιώνουν αιτιώδη συνάφεια.

Τα προβλεπόμενα μέτρα συνιστούν την ελάχιστη βάση προστασίας για όλους τους εργαζόμενους στην Ένωση, αφήνοντας τα κράτη μέλη την επιλογή της διατήρησης των υφισταμένων ή της έγκρισης ευνοϊκότερων διατάξεων. Επιπλέον, η εφαρμογή της δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να δικαιολογήσει οιαδήποτε παλινδρόμηση σε (ενδεχομένως ευνοϊκότερες) διατάξεις που εφαρμόζονται σε κάθε κράτος μέλος πριν από την έναρξη ισχύος της οδηγίας.

Η οδηγία ορίζει δύο τύπους τιμών όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων:

· «οριακές τιμές έκθεσης» που ορίζονται στον Πίνακα 1 του παραρτήματος της οδηγίας, με βάση τις διάφορες συχνότητες για τις οποίες έχει αποδειχθεί ότι έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα ή το κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπου, ή είναι δυνατόν να προκαλέσουν θερμική καταπόνηση ολόκληρου του σώματος και υπερβολική τοπική θέρμανση ιστών·

· «τιμές ανάληψης δράσης», ή τιμές πέραν των οποίων οι εργοδότες οφείλουν να λαμβάνουν τα μέτρα που ορίζονται στην οδηγία. Η συμμόρφωση προς τις εν λόγω τιμές ανάληψης δράσης διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τις αντίστοιχες οριακές τιμές έκθεσης. Οι ενώ λόγω τιμές ανάληψης δράσης λαμβάνονται από τις κατευθυντήριες γραμμές που ορίζει η Διεθνής Επιτροπή για την Προστασία από τις Μη Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP). Αναφέρονται στον Πίνακα 2 του παραρτήματος (13 φάσματα σ υχνοτήτων που εφαρμόζονται σε όλα τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία και βασίζονται σε άμεσα μετρήσιμες παραμέτρους).

Η οδηγία καθορίζει επίσης και διάφορες μορφές υποχρεώσεων στις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται οι εργοδότες.

Καθορισμός της έκθεσης και αξιολόγηση των κινδύνων

· εκτίμηση, μέτρηση και υπολογισμός, από τις αρμόδιες υπηρεσίες και σε τακτά χρονικά διαστήματα, των επιπέδων των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στα οποία εκτίθενται οι εργαζόμενοι·

· αποθήκευση των αποτελεσμάτων της εν λόγω εκτίμησης σε κατάλληλο μέσο αποθήκευσης δεδομένων, ούτως ώστε να είναι δυνατόν να ληφθούν υπόψη σε μεταγενέστερη φάση·

· στην εκτίμηση των κινδύνων, εξέταση (μεταξύ άλλων, του επιπέδου, του φάσματος συχνοτήτων, της διάρκειας και του τύπου της έκθεσης) των έμμεσων επιπτώσεων, όπως παρεμβολές στη λειτουργία ιατρικών ηλεκτρονικών εξοπλισμών και συσκευών, πυρκαγιές και εκρήξεις οφειλόμενες στην ανάφλεξη εύφλεκτων υλικών.

Διατάξεις με σκοπό την αποτροπή ή τον περιορισμό των κινδύνων

Σε περίπτωση που σημειωθεί υπέρβαση των τιμών ανάληψης δράσης, οι εργοδότες οφείλουν να χαράξουν και να εφαρμόσουν ένα σχέδιο δράσης που θα περιλαμβάνει τεχνικά και/ή οργανωτικά μέτρα, και θα αποσκοπεί στην πρόληψη της έκθεσης σε εκτός ορίων τιμές (τροποποίηση των μεθόδων εργασίας, επιλογή του κατάλληλου εξοπλισμού εργασίας, καλύτερος σχεδιασμός των θέσεων εργασίας κλπ). Ωστόσο, οι εργοδότες δεν υποχρεούνται να προβούν στις ενέργειες αυτές εφόσον αποδειχθεί ότι δεν υφίσταται κίνδυνος για την υγεία των εργαζομένων.

Αν, παρά τα μέτρα που λαμβάνει ο εργοδότης για τον περιορισμό των κινδύνων, σημειωθεί υπέρβαση των οριακών τιμών έκθεσης, ο εργοδότης πρέπει να αναλάβει άμεση δράση προκειμένου να περιορίσει την έκθεση σε επιτρεπόμενο επίπεδο.

Επίβλεψη της υγείας

Η οδηγία προβλέπει την υποχρέωση της κατάλληλης επίβλεψης όσον αφορά την υγεία των εκτιθεμένων εργαζομένων, με στόχο την πρόληψη των αρνητικών επιπτώσεων λόγω της έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία.

Όταν η έκθεση υπερβεί τις οριακές τιμές, προβλέπεται η διενέργεια ιατρικής εξέτασης. Αν το συμπέρασμα είναι ότι η υγεία των εν λόγω εργαζομένων υπέστη βλάβη λόγω της έκθεσης αυτής, πρέπει να διενεργηθεί επανεκτίμηση των κινδύνων.

Έγκριση και προθεσμία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο

Η παρούσα οδηγία εγκρίθηκε στις 29 Απριλίου 2004 και ετέθη σε ισχύ στις 30 Απριλίου 2004, ημερομηνία κατά την οποία δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα. Το άρθρο 13 της οδηγίας προβλέπει ότι η προθεσμία για τη μεταφορά της στο εθνικό δίκαιο λήγει στις 30 Απριλίου 2008.

Νέα επιστημονικά στοιχεία, εντεινόμενες ανησυχίες

Κατά τους τελευταίους μήνες, διάφοροι επαγγελματικοί κλάδοι και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς εξέφρασαν αμφιβολίες όσον αφορά τη βεβαιότητα της επιστημονικής βάσης της οδηγίας, ισχυριζόμενοι, ειδικότερα, ότι οι τιμές ανάληψης δράσης και οι οριακές τιμές που ορίζονται σε αυτήν είναι δυσανάλογες και μπορούν να έχουν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στο έργο που επιτελείται σε ορισμένους τομείς, όπως στη βιομηχανία, την έρευνα και την ιατρική, καθώς και σε δραστηριότητες όπως η απεικόνιση με μαγνητικό συντονισμό, καθόσον συνιστούν απειλή για τη συνήθη εκτέλεση και περαιτέρω ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους, χωρίς να παρέχουν περαιτέρω προστασία για την υγεία των εργαζομένων που χρησιμοποιούν τον εν λόγω εξοπλισμό.

Η Επιτροπή Απασχόλησης επιθυμεί να λάβει από πρώτο χέρι γνώση των ανησυχιών αυτών και, στην συνεδρίασή της στις 7 Μαΐου 2007, κλήθηκαν να παραστούν εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ραδιολογίας προκειμένου να αναπτύξουν τις απόψεις τους σχετικά με τις απειλές που θέτει η οδηγία στις ιατρικές και ερευνητικές δραστηριότητες, και ιδιαίτερα στην απεικόνιση με μαγνητικό συντονισμό. Η Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον Διευθυντή κ. Van der Pas, δεσμεύτηκε να λάβει υπόψη της τις εν λόγω ανησυχίες, να αναθέσει την εκπόνηση μελετών προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον οι τιμές ανάληψης δράσης και οι οριακές τιμές που ορίζει η οδηγία είναι πράγματι υπερβολικά αυστηρές, καθώς επίσης και να τηρεί πλήρως ενήμερη την επιτροπή μας σχετικά με τα νέα στοιχεία που θα προκύψουν από τις εν λόγω μελέτες, καθώς και τις εναλλακτικές επιλογές για περαιτέρω δράση. Ενόψει της ενέργειας αυτής, η Επιτροπή ανακοίνωσε επίσης την πιθανότητα μετάθεσης της προθεσμίας έναρξης ισχύος της οδηγίας σε περίπτωση που τα προκαταρκτικά αποτελέσματα των εν λόγω μελετών δείξουν το βάσιμο των ισχυρισμών.

Η Επιτροπή εκπλήρωσε τη δέσμευσή της και υποβάλλει πλέον την παρούσα πρόταση οδηγίας που αποσκοπεί στην τροποποίηση της αρχικής οδηγίας 2004/40/EΚ όσον αφορά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της, αναστέλλοντάς την για τέσσερα χρόνια, δηλαδή μέχρι τις 30 Ιουλίου 2012. Κατά την περίοδο αυτή, η Επιτροπή θα συλλέξει νέα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με την επίδραση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στην υγεία των εργαζομένων που χρησιμοποιούν τις εν λόγω μηχανές σε διάφορους τομείς και δραστηριότητες και το πιθανότερο είναι ότι θα επανέλθει με νέα πρόταση που θα περιλαμβάνει ακριβέστερες τιμές ανάληψης δράσης και οριακές τιμές έκθεσης για τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, οι οποίες θα εξασφαλίζουν εξισορρόπηση της πρόληψης των εν δυνάμει κινδύνων για την υγεία των εργαζομένων και την πρόσβαση στα οφέλη που παρέχει η αποτελεσματική χρήση των εν λόγω τεχνολογιών.

Στην πραγματικότητα, έχει ήδη αναληφθεί κάποια δράση: μια μελέτη που ξεκίνησε η βρετανική κυβέρνηση σχετικά με την «εκτίμηση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων που αναπτύσσονται γύρω από τον εξοπλισμό της απεικόνισης με μαγνητικό συντονισμό», σε συνδυασμό με τις «παρατηρήσεις σχετικά με ενδεχόμενους περιορισμούς στην απεικόνιση με μαγνητικό συντονισμό λόγω της εφαρμογής της οδηγίας της ΕΕ» που εξέδωσε το Υπουργικό Συμβούλιο των Κάτω Χωρών σε συνεργασία με τους Βέλγους ομολόγους του και δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2007. Αμφότερα τα έγγραφα έριξαν φως στην πραγματική συνεισφορά που είχαν οι ισχυρισμοί της ιατρικής κοινότητας. Επιπλέον, η Διεθνής Επιτροπή για την Προστασία από τις Μη Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP) ευρίσκεται επί του παρόντος στη διαδικασία αναθεώρησης των κατευθυντήριων γραμμών που αφορούν τα στατικά μαγνητικά πεδία καθώς και τα χρονικά μεταβαλλόμενα πεδία χαμηλής συχνότητας, στις οποίες βασιζόταν αρχικά η οδηγία: οι μελέτες αυτές θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν την ανάγκη θέσπισης λιγότερο αυστηρών τιμών ανάληψης δράσης και οριακών τιμών έκθεσης από αυτές που ορίζει η οδηγία για τα πεδία χαμηλής συχνότητας. Ταυτόχρονα, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας αναθεωρεί επίσης τα περιβαλλοντικά κριτήρια υγείας για τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, προκειμένου αυτά να αντικατοπτρίζουν τα αποτελέσματα των πλέον πρόσφατων επιστημονικών μελετών. Τέλος, χωρίς αυτό να είναι ήσσονος σημασίας, η Επιτροπή ξεκίνησε μια ανεξάρτητη μελέτη η οποία ήδη έχει προχωρήσει: τα αποτελέσματά της αναμένονται εντός του 2008.

Η άποψη του εισηγητή

Ο εισηγητής υποστηρίζει τους στόχος της Επιτροπής: πιστεύει ότι η αναβολή μεταφοράς της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο είναι μια σώφρων απόφαση όπως προτείνει και η Επιτροπή, λόγω των ανησυχιών που έχουν εκφράσει ορισμένοι κλάδοι δραστηριοτήτων που φαίνεται να ευσταθούν, και αναμένει νέα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με τις επιπτώσεις των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στην υγεία των εργαζομένων που χρησιμοποιούν τα σχετικά μηχανήματα. Ο εισηγητής εξέτασε την περίπτωση υποβολής τροπολογίας με την οποία θα ζητείτο από την Επιτροπή να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενδιάμεση έκθεση σχετικά με την κατάσταση στην οποία ευρίσκεται η διενεργούμενη έρευνα, αλλά τελικώς αποφάσισε να μην το πράξει καθόσον πιστεύει ότι είναι προτιμότερο να δοθεί στην Επιτροπή επαρκής χρόνος για να προβεί στις αναγκαίες έρευνες και την ανάλυση των δεδομένων που θα συγκεντρώσει, προκειμένου να υπάρχει μια συνολική εικόνα των μελετών που διενεργήθηκαν καθώς και των αποτελεσμάτων στα οποία αυτές κατέληξαν.

Ωστόσο, ο εισηγητής πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να λογοδοτεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και, κατά συνέπεια, η επιτροπή μας επιφυλάσσεται του δικαιώματος να ζητήσει ανά πάσα στιγμή από την Επιτροπή να περιγράψει την κατάσταση όσον αφορά τις έρευνες που διενεργούνται καθώς και τα πρώτα αποτελέσματα που συνάγονται από αυτές.

Ταυτόχρονα, ο εισηγητής δεν έχει αμφιβολία όσον αφορά την αναγκαιότητα της οδηγίας για την προστασία των εργαζομένων από την επίδραση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων. Κατά συνέπεια, πιστεύει ότι η Επιτροπή δεν πρέπει να αναστείλει την προώθηση ενός νομικού μέσου στον τομέα αυτό. Η αναβολή της έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας μέχρι το 2012, ούτως ώστε να υπάρξει δυνατότητα αναθεώρησης των οριακών τιμών έκθεσης που καθορίζονται σε αυτήν, κρίνεται επαρκής και, κατ' αρχάς, δεν υπάρχει λόγος περαιτέρω μετάθεσης της προθεσμίας αυτής για την αναθεώρηση της οδηγίας και την έναρξη ισχύος της. Η Επιτροπή Απασχόλησης θα παρακολουθεί συνεχώς τις ενέργειες της Επιτροπής σε σχέση με αυτό.

Για όλους τους ανωτέρω αναπτυχθέντες λόγους ο εισηγητής προτείνει την ταχεία έγκριση της υπό μελέτη προτάσεως της Επιτροπής χωρίς τροποποιήσεις.

• [1]  ΕΕ L 159 της 30.4.2004, σελ. 1. Διορθωτικό: ΕΕ L 184 της 24.05.2004, σελ. 1.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος	Έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (ηλεκτρομαγνητικά πεδία)
Έγγραφα αναφοράς	COM(2007)0669 – C6-0394/2007 – 2007/0230(COD)
Ημερομηνία υποβολής στο ΕΚ	26.10.2007
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας        Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	EMPL 13.11.2007
Εισηγητής(ές)        Ημερομηνία ορισμού	Jan Andersson 20.11.2007
Απλοποιημένη διαδικασία - Ημερομηνία της απόφασης	17.12.2007
Εξέταση στην επιτροπή	22.1.2008
Ημερομηνία έγκρισης	23.1.2008