SPRAWOZDANIE w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady uchylającej decyzję Rady 85/368/EWG w sprawie porównywalności kwalifikacji wynikających z kształcenia zawodowego pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej

4.4.2008 - (COM(2007)0680 – C6‑0398/2007 – 2007/0234(COD)) - ***I

Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych
Sprawozdawca: Jan Andersson
(Procedura uproszczona – art.43 ust. 1 Regulaminu)

PROJEKT REZOLUCJI LEGISLACYJNEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady uchylającej decyzję Rady 85/368/EWG w sprawie porównywalności kwalifikacji wynikających z kształcenia zawodowego pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej

(COM(2007)0680 – C6‑0398/2007 – 2007/0234(COD))

(Procedura współdecyzji: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–   uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2007)0680),

–   uwzględniając art. 251 ust. 2 oraz art. 150 ust. 4 traktatu WE, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C6‑0398/2007),

–   uwzględniając art. 51 oraz art. 43 ust. 1 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A6‑0132/2008),

1.  zatwierdza wniosek Komisji;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

UZASADNIENIE

Kontekst ogólny

W decyzji 85/368/EWG z dnia 16 lipca 1985 r. w sprawie porównywalności kwalifikacji wynikających z kształcenia zawodowego pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej[1] wezwano Komisję i państwa członkowskie do współpracy w zakresie opracowania opisów stanowisk pracy dla określonych zawodów, a następnie dopasowania do tych uzgodnionych opisów uznanych w państwach członkowskich kwalifikacji uzyskanych w wyniku kształcenia i szkolenia zawodowego (VET). Te wspólnie uzgodnione opisy stanowisk pracy miały zostać opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnoty Europejskiej.

W decyzji tej został również zawarty wymóg wyznaczenia przez państwa członkowskie organu koordynującego, zapewniającego w bliskiej współpracy z partnerami społecznymi oraz zainteresowanymi sektorami zawodowymi rozpowszechnianie informacji na temat porównywalnych kwalifikacji zawodowych, oraz przedstawienia Komisji co cztery lata krajowych sprawozdań z wykonania decyzji i uzyskanych rezultatów.

Przedmiotem decyzji było umożliwienie pracownikom lepszego wykorzystania ich kwalifikacji w celu uzyskania odpowiadającego im zatrudnienia w innych państwach członkowskich.

Niewykonanie decyzji 85/368/EWG

W aktualnym wniosku Komisja wskazuje, że na pierwszym etapie we współpracy z państwami członkowskimi określonych zostało 219 kwalifikacji uzyskanych w wyniku kształcenia i szkolenia zawodowego w 19 sektorach, w których mobilność pracowników ocenia się jako najwyższą. Procedury tworzenia opisów stanowisk i porównywania kwalifikacji zostały także ustanowione przy współudziale CEDEFOP.

W sprawozdaniu sporządzonym dla Komisji w 1990 r. podkreślono jednak trudności, które wystąpiły w tym procesie, oraz stwierdzono jego powolne tempo – do 1990 r. opublikowano dane o porównywalności kwalifikacji tylko dla 5 z 19 określonych sektorów, obejmujące 66 zawodów. W sprawozdaniu tym zawarto propozycję zwiększenia tempa, poprzez ustanowienie założeń w celu uzgodnienia opisu stanowisk w dodatkowych 14 sektorach do końca 1992 r. Jednakże w praktyce nie osiągnięto tego celu.

Ponadto decyzja ta okazała się za mało elastyczna w kontekście zmieniających się potrzeb. Mimo że zawierała ona odniesienie do potrzeby dostosowywania się do nowych sytuacji powstających w związku z wpływem zmian technologicznych na zatrudnienie i charakterystykę stanowisk, Komisja, CEDEFOP i państwa członkowskie pogodziły się z faktem, że obrane scentralizowane podejście oraz nieustanna i zachodząca w szybkim tempie ewolucja kwalifikacji prowadzą do szybkiej dezaktualizacji publikowanych informacji. Zatem prace prowadzone na poziomie europejskim miały niewielki wpływ na poziomie krajowych i sektorowych podmiotów i dlatego zaniechano wdrożenia decyzji.

Kontekst wniosku Komisji

W obecnym wniosku przewiduje się uchylenie decyzji 85/368/EWG jako zbędnego aktu prawnego. Komisja uważa, że wykonanie decyzji nie przyczyniło się do osiągnięcia porównywalności kwalifikacji zawodowych z korzyścią dla pracowników poszukujących zatrudnienia w innym państwie członkowskich. Uważa ona również, że metody i podejście do opisu i porównania kwalifikacji przewidziane w omawianej decyzji są odmienne od metod obecnie stosowanych w systemach kształcenia i szkolenia.

Wniosek Komisji jest częścią programu uproszczenia w ramach programu działalności legislacyjnej i prac Komisji na 2007 r., który ma na celu uproszczenie otoczenia regulacyjnego biznesu i innych podmiotów. Ponadto zdaniem Komisji decyzja 85/368/EWG jest zastępowana nowszymi i skuteczniejszymi instrumentami i środkami podejmowanymi na poziomie UE - takimi jak w szczególności europejska struktura kwalifikacji (EQF) - które zwiększają przejrzystość, wspierają transfer kwalifikacji i ułatwiają ocenę wyników nauki.

Europejska struktura kwalifikacji (EQF) i inne instrumenty wspólnotowe

Europejska struktura kwalifikacji (EQF) powinna stanowić rozwiązanie dla ograniczeń wynikających z decyzji 85/368/EWG poprzez skoncentrowanie się na poprawie przejrzystości kwalifikacji oraz poprzez wprowadzenie zdecentralizowanego podejścia do współpracy, które odzwierciedla coraz większą złożoność kwalifikacji w Europie.

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady przyjęte dnia 14 lutego 2008 r.[2] ustanawia EQF jako narzędzie odniesienia dla porównania poziomów kwalifikacji w krajowych systemach kwalifikacji oraz w systemach opracowanych przez międzynarodowe organizacje sektorowe. Główne komponenty EQF to europejskie poziomy odniesienia określone za pośrednictwem wyników nauczania oraz mechanizmy i zasady dobrowolnej współpracy. Zaleca się, aby państwa członkowskie odniosły swoje krajowe systemy do EQF poprzez powiązanie poziomów kwalifikacji z odpowiadającymi im poziomami EQF i, w odpowiednich przypadkach, poprzez opracowanie krajowych ram kwalifikacji. Następnie zaleca się państwom członkowskim zagwarantowanie, że do 2012 r. wydawane przez nie świadectwa, dyplomy i dokumenty „Europass” będą zawierały odniesienie do odpowiedniego poziomu EQF Ponadto ustanowienie grupy doradczej ds. europejskiej struktury kwalifikacji złożonej z przedstawicieli państw członkowskich i włączającej do współpracy europejskich partnerów społecznych i inne zainteresowane podmioty jest istotnym elementem promowania wspólnych metod i zapewnienia jakości tego procesu.

EQF ma odmienny zakres od decyzji 85/368/EWG. Jako instrument upowszechniania uczenia się przez całe życie obejmuje kształcenie ogólne i dla dorosłych, szkolnictwo wyższe oraz kształcenie i szkolenie zawodowe na wszystkich poziomach, podczas gdy jedynym przedmiotem omawianej decyzji była ta ostatnia kwestia.

EQF różni się także od decyzji 85/368/EWG w zakresie obranego podejścia. W decyzji zawarty jest wymóg intensywnej współpracy ekspertów z różnych państw członkowskich w zakresie stałego aktualizowania wykazu, wprowadzania zmian do opisów zawodów i kwalifikacji oraz dodawania, w razie potrzeby, nowych kwalifikacji. Nieskuteczność decyzji odzwierciedla fakt, że jej zakresem objęto jedynie ograniczoną liczbę zawodów i niewielką część kwalifikacji zawodowych. Podejście zastosowane w EQF opiera się na dobrowolności i decentralizacji: Wspólnota dostarcza wspólnych ram odniesienia, podczas gdy decyzje w bardziej szczegółowych sprawach pozostawia się właściwym organom na poziomie krajowym i sektorowym. W konsekwencji państwa członkowskie mogą powiązać obowiązujące w nich poziomy kwalifikacji z poziomami EQF, tak by można było określić poziom w ramach EQF dla wszystkich kwalifikacji przypisanych do danego poziomu w krajowym systemie. EQF jest zatem stworzony, by dostarczyć wspólny język do opisu i interpretacji kwalifikacji i przyczynia się w ten sposób do zwiększenia zdolności pracowników i osób uczących się do zatrudnienia i ich mobilności.

Opracowanie EFQ cieszyło się także szerokim wsparciem w ramach ogólnoeuropejskiego procesu konsultacji, obejmującego europejskich partnerów społecznych, organizacje sektorowe i branżowe, instytucje i stowarzyszenia oświatowe, a także organizacje pozarządowe. Do jej ustanowienia przyczynili się również liczni eksperci w dziedzinie kwalifikacji i ram kwalifikacji.

EQF powinno być jednakże instrumentem o celach i funkcjach najbardziej zbliżonych do tych, których nie udało się osiągnąć przy pomocy decyzji 85/386/EWG, jednakże są także inne narzędzia i środki na poziomie europejskim, które propagują przejrzystość i poprawiają możliwość przenoszenia kwalifikacji. Wśród nich należy wymienić Europass, europejski system transferu punktów w szkolnictwie wyższym (ECTS), konkluzje Rady z 2004 r. dotyczące identyfikacji i zatwierdzania nieformalnego i pozaformalnego uczenia się oraz portal Ploteus.

Na mocy decyzji 2241/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie jednolitych ram wspólnotowych dla przejrzystości kwalifikacji i kompetencji (Europass) wprowadzono zestaw instrumentów europejskich służących do określania własnych kwalifikacji i kompetencji. Europass został stworzony, by wspierać mobilność zawodową i mobilność związaną ze zdobywaniem wykształcenia.

Istniejący europejski system transferu punktów w szkolnictwie wyższym (ECTS) odgrywa istotną rolę, ułatwiając mobilność studentów i rozwój międzynarodowych programów nauczania. Ponadto powstający europejski system transferu punktów w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET) ma na celu ułatwienie przenoszenia, gromadzenia i uznawania wyników nauczania, co poprawia międzynarodową mobilność obywateli.

Rada Europejska przyjęła w maju 2004 r. zestaw wspólnych zasad dotyczących identyfikacji i potwierdzania nieformalnego i pozaformalnego uczenia się. Zasady te stanowią podstawę wzmocnienia współpracy w zakresie propagowania uznawania nieformalnych i pozaformalnych metod uczenia się raz zachętę dla Komisji, państw członkowskich i parterów społecznych do bardziej systematycznego wprowadzania metod i systemów uznawania kwalifikacji.

Portal „Ploteus” poświęcony możliwościom nauki w UE jest usługą Komisji, która przyczynia się do większej przejrzystości kwalifikacji poprzez zapewnianie informacji o kształceniu, szkoleniu i możliwościach uczenia się w całej Europie.

Wzajemne uznawanie kwalifikacji w dziedzinie zawodów regulowanych jest zapewnione na mocy dyrektywy 2005/36/WE przyjętej w dniu 7 września 2005 r. W dyrektywie tej przewiduje się system automatycznego uznawania kwalifikacji dla zawodów o zharmonizowanych wymaganiach w zakresie szkolenia, takich jak lekarze, pielęgniarki, położne, dentyści, weterynarze, farmaceuci oraz architekci.

Wnioski

W świetle powyższych obaw wyrażonych przez Komisję w związku z nieskutecznością decyzji 85/368/EWG w odniesieniu do porównywalności kwalifikacji zawodowych korzystnej dla pracowników szukających zatrudnienia w innym państwie członkowskim, a także w związku z brakiem elastyczności jej postanowień uniemożliwiającym dostosowania do nieustannych i szybkich zmian kwalifikacji, sprawozdawca przychyla się do wniosku Komisji dotyczącego uchylenia decyzji 85/368/EWG jako zbędnego aktu prawnego.

W istocie sprawozdawca uważa, że cele rzeczonej decyzji są realizowane za pośrednictwem innych instrumentów przejrzystości i mobilności, a w szczególności za pośrednictwem europejskiej struktury kwalifikacji (EQF) stanowiącej ogólne ramy współpracy w dziedzinach kształcenia i szkolenia zawodowego, która została ustanowiona na mocy zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady przyjętego w lutym 2008 r. Zgadza się on również z Komisją, że istnieje potrzeba uchylenia decyzji 85/368/EWG w następstwie przyjęcia EQF, w celu uniknięcia dezorientacji, jaką mogłoby wywołać pozostawienie w mocy dwóch instrumentów: decyzji będącej zbędnym aktem prawnym oraz EQF mającej te same cele, ale opartej na odmiennej metodologii i przedstawiającej kwalifikacje z przeciwstawnego punktu widzenia.

Zakres decyzji 85/368/EWG, która poświęcona jest wyłącznie kwalifikacjom wynikającym ze szkolenia zawodowego, różni się od zakresu EQF tym, że EQF jako instrument propagowania uczenia się przez całe życie ma zastosowanie do wszystkich typów kwalifikacji, począwszy od kwalifikacji zdobytych wraz z ukończeniem obowiązkowej edukacji, a skończywszy na tych, które zdobywa się na najwyższym poziomie akademickiego i zawodowego kształcenia i szkolenia.

Ponadto EQF przenosi punkt ciężkości z podejścia opartego na czynnikach nauczania, takich jak długość doświadczenia w nauczaniu czy rodzaj instytucji, w stronę podejścia opartego na wynikach nauczania. W EQF wyniki nauczania są określane na podstawie połączenia wiedzy, umiejętności i kompetencji i opisują to co uczeń wie, rozumie i potrafi zrobić po ukończeniu programu kształcenia. Położenie akcentu na wyniki nauczania wprowadza wspólny język, który umożliwia porównywanie kwalifikacji zgodnie z ich zawartością i profilem, bez względu na to gdzie te kwalifikacje zostały zdobyte. Dlatego oczekuje się ułatwienia uznania kwalifikacji będących wynikiem nauczania, które odbywa się poza formalnymi placówkami kształcenia i szkolenia, czyli nauczania nieformalnego i pozaformalnego.

Mając na uwadze, że zalecenie ustanawiające EQF przewiduje, że do 2010 r. państwa członkowskie dostosują krajowe struktury kwalifikacji do EQF, większość krajów opracowuje już krajowe struktury kwalifikacji. W związku z powyższym EQF jest pomyślana w ten sposób, by łączyć krajowe systemy kwalifikacji, pełniąc funkcję narzędzia przekładu, która ułatwia państwom członkowskim, pracodawcom i obywatelom czytelność kwalifikacji, a co za tym idzie ich porównywanie, przekazywanie i wykorzystywanie kwalifikacji w różnych krajach i odmiennych systemach kształcenia i szkolenia. Struktura ta ma służyć wzmocnieniu współpracy i wzajemnego zaufania między zainteresowanymi podmiotami.

Dlatego sprawozdawca uważa, że wspierając kształcenie i szkolenie zawodowe, EQF przynosi istotne korzyści obywatelom i pracodawcom, ponieważ zwiększa mobilność zatrudnienia i kształcenia w całej Europie. W ten sposób EQF uwzględnia w szerokim zakresie i może lepiej zrealizować cele zawarte w decyzji 85/368/EWG.

Z przedstawionych powyżej przyczyn sprawozdawca zaleca zatwierdzenie bez poprawek obecnego wniosku Komisji.

• [1]  Dz.U. L 199 z 31.7.1985, s. 56.
• [2]  Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie – dotychczas niepublikowane w Dzienniku Urzędowym

PROCEDURA

Tytul	Porównywalność kwalifikacji wynikających z kształcenia zawodowego pomiędzy państwami członkowskimi
Odsyłacze	COM(2007)0680 – C6-0398/2007 – 2007/0234(COD)
Data przedstawienia w PE	6.11.2007
Komisja przedmiotowo właściwa        Data ogłoszenia na posiedzeniu	EMPL 15.11.2007
Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii        Data ogłoszenia na posiedzeniu	CULT 15.11.2007	PETI 15.11.2007
Opinia niewydana        Data decyzji	CULT 19.11.2007	PETI 25.2.2008
Sprawozdawca(y)        Data powołania	Jan Andersson 20.11.2007
Procedura uproszczona - data decyzji	20.11.2007
Rozpatrzenie w komisji	1.4.2008	2.4.2008
Data przyjęcia	2.4.2008
Data złożenia	4.4.2008