ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την αξιολόγηση του Προγράμματος PEACE και τις στρατηγικές για το μέλλον

7.4.2008 - (2007/2150(INI))

Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης
Εισηγήτρια: Bairbre de Brún

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την αξιολόγηση του Προγράμματος PEACE και τις στρατηγικές για το μέλλον

(2007/2150(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–       έχοντας υπόψη το άρθρο 158 της Συνθήκης ΕΚ,

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1999 περί γενικών διατάξεων για τα διαρθρωτικά ταμεία[1],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 2081/93 του Συμβουλίου της 20ής Ιουλίου 1993 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2052/88 για την αποστολή των διαρθρωτικών ταμείων, την αποτελεσματικότητά τους και τον συντονισμό των παρεμβάσεών τους μεταξύ τους, καθώς και με τις παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των λοιπών υφισταμένων χρηματοδοτικών οργάνων[2],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 2082/93 του Συμβουλίου της 20ής Ιουλίου 1993 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 4253/88 για τις διατάξεις εφαρμογής του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2052/88 όσον αφορά τον συντονισμό των παρεμβάσεων των διαφόρων διαρθρωτικών ταμείων μεταξύ τους καθώς και με τις παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκή Τράπεζας Επενδύσεων και των λοιπών υφισταμένων χρηματοδοτικών οργάνων[3],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 214/2000 του Συμβουλίου της 24ης Ιανουαρίου 2000 σχετικά με τις χρηματοδοτικές συνεισφορές της Κοινότητας στο διεθνές ταμείο για την Ιρλανδία[4],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2236/2002 του Συμβουλίου της 10ης Δεκεμβρίου 2002 σχετικά με τις χρηματοδοτικές συνεισφορές της Κοινότητας στο διεθνές ταμείο για την Ιρλανδία (2003-2004)[5],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1105/2003 του Συμβουλίου της 26ης Μαΐου 2003 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 περί γενικών διατάξεων για τα διαρθρωτικά ταμεία[6],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 173/2005 του Συμβουλίου της 24ης Ιανουαρίου 2005 για τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 περί γενικών διατάξεων για τα διαρθρωτικά ταμεία όσον αφορά την παράταση της διάρκειας του προγράμματος PEACE και τη χορήγηση νέων πιστώσεων αναλήψεως υποχρεώσεων[7],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 177/2005 του Συμβουλίου της 24ης Ιανουαρίου 2005 σχετικά με τις χρηματοδοτικές συνεισφορές της Κοινότητας στο Διεθνές Ταμείο για την Ιρλανδία (2005-2006)[8],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1968/2006 του Συμβουλίου της 21ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με τις χρηματοδοτικές συνεισφορές της Κοινότητας στο Διεθνές Ταμείο για την Ιρλανδία (2007-2010)[9],

–       έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουλίου 2006 για τον ευρωπαϊκό όμιλο εδαφικής συνεργασίας (ΕΟΕΣ)[10],

–       έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο "Ειδικό Πρόγραμμα Ενίσχυσης για την Ειρήνη και τη Συμφιλίωση στη Βόρεια Ιρλανδία"(COM(1994)0607),

–       έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο "Έκθεση σχετικά με το Διεθνές Ταμείο για την Ιρλανδία σύμφωνα με το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 177/2005 του Συμβουλίου" (COM(2006)0563),

–       έχοντας υπόψη την Ειδική Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 7/2000 όσον αφορά το Διεθνές Ταμείο για την Ιρλανδία και το Ειδικό Πρόγραμμα Ενίσχυσης για την Ειρήνη και Συμφιλίωση στη Βόρειο Ιρλανδία και στις όμορες κομητείες της Ιρλανδίας (1995 έως 1999), συνοδευόμενη από τις σχετικές απαντήσεις της Επιτροπής (παράγραφος 58)[11],

–       έχοντας υπόψη τη δημόσια ακρόαση για την αξιολόγηση του προγράμματος PEACE και τις στρατηγικές για το μέλλον που διοργάνωσε η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 20 Νοεμβρίου 2007,

–       έχοντας υπόψη την Ομάδα Δράσης για τη Βόρεια Ιρλανδία (TFNI), η οποία συστάθηκε μετά την επίσκεψη του κ. Barrosο, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο Μπέλφαστ τον Μάιο του 2007,

–       έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,

–       έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (A6‑0133/2008),

Α.     λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κοινοτικά προγράμματα PEACE I και II, που χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1105/2003 και 173/2005 του Συμβουλίου, αποσκοπούσαν στη διασφάλιση της ειρήνης και περιελάμβαναν δύο βασικά στοιχεία: την αξιοποίηση των ευκαιριών που θα προέκυπταν από την ειρήνη και τη διαχείριση της κληρονομιάς της σύγκρουσης και της βίας,

Β.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή της ΕΕ στα προγράμματα PEACE ήταν και είναι ιδιαίτερα πολύτιμη και ότι η σχέση της ΕΕ με τέτοιου είδους σχέδια οικοδόμησης της ειρήνης, εκτός από την παροχή χρηματοδοτικού μέσου, κατέδειξε περαιτέρω την σπουδαιότητα της ΕΕ ως ουδέτερης αρχής με την εμπειρογνωμοσύνη και το μακροπρόθεσμο όραμα που απαιτούνται για τον σχεδιασμό του προγράμματος,

Γ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία της συμφιλίωσης λειτουργεί σε διάφορα επίπεδα και ότι πρέπει να ενθαρρύνεται ενεργά αλλά δεν μπορεί να επιβληθεί[12],

Δ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η οικοδόμηση της ειρήνης και η συμφιλίωση είναι εκ φύσεως επισφαλείς διαδικασίες αλλά είναι απαραίτητες για να υπερπηδηθούν τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα στην περιοχή και ότι συνεπώς θα πρέπει να δοθούν στα σχέδια για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης περιθώρια πειραματισμού και καινοτομίας προκειμένου να εξασφαλιστεί η έναρξη της εφαρμογής τους,

Ε.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύγκρουση στη Βόρεια Ιρλανδία δημιούργησε χωριστές κοινότητες, οδηγώντας σε βαθιά κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά χάσματα,

ΣΤ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η επικοινωνία και η οικοδόμηση εμπιστοσύνης μπορούν να οδηγήσουν στη μεταβολή των αρνητικών απόψεων, και ότι η προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των νέων θα βοηθήσει τους μελλοντικούς ηγέτες να κατανοήσουν την ιστορία και τον πολιτισμό αμφότερων των κοινοτήτων,

Ζ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημιουργία εταιρικών σχέσεων με τις τοπικές κοινότητες ενδέχεται να απαιτεί περισσότερο χρόνο, καθώς περιλαμβάνει περισσότερους συμμετέχοντες και διαδικασίες, μολονότι είναι προφανές ότι τα πρόσθετα οφέλη που αποκτώνται είναι ουσιαστικά, δεδομένου ότι κατά την ανάθεση της διαχείρισης σε χαμηλότερο επίπεδο και την αύξηση του επιπέδου συμμετοχής θα ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση τόσο για τα προγράμματα όσο και για την ΕΕ,

Η.     λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κατά το παρελθόν περιθωριοποιημένες ομάδες και τα άτομα που επλήγησαν ιδιαίτερα από τη σύγκρουση και τη βία απέκτησαν τη δυνατότητα μέσω των προγραμμάτων PEACE να συμβάλουν στην ενεργή οικοδόμηση της ειρήνης· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι τα σχέδια στο πλαίσιο των προγραμμάτων PEACE εξυπηρετούν τα πλέον περιθωριοποιημένα τμήματα της κοινωνίας με τη ανάπτυξη δραστηριοτήτων για άτομα και ομάδες, όπως θύματα της σύγκρουσης, ηλικιωμένα και ευάλωτα άτομα, άτομα με αναπηρία, θύματα ενδοοικογενειακής βίας, πρώην φυλακισμένοι και άνεργοι νέοι[13],

Θ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί από τους ανθρώπους που εργάζονται στα σχέδια οικοδόμησης της ειρήνης και της συμφιλίωσης το πράττουν σε εθελοντική βάση,

Ι.      λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ζωτικής σημασίας να συνεχιστεί η οικονομική στήριξη των προγραμμάτων για την οικοδόμηση της ειρήνης, ιδίως εκείνων στα οποία συμμετέχουν κοινοτικές και εθελοντικές ομάδες, όταν θα τελειώσουν τα κονδύλια του PEACE,

ΙΑ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας του εθελοντισμού και ο κοινοτικός τομέας φημίζονται για τα επιτεύγματά τους όσον αφορά την αντιμετώπιση της κοινωνικής υποβάθμισης και της στέρησης και ότι είναι σε θέση να αναπτύξουν και να παράσχουν υπηρεσίες πρώτης γραμμής για τα πλέον μειονεκτικά τμήματα της κοινωνίας, και ότι οι γυναίκες διαδραματίζουν ιδιαίτερα θετικό ρόλο στην οικοδόμηση της ειρήνης,

ΙΒ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προγράμματα PEACE έχουν βοηθήσει στην ανάπτυξη οικονομικών σχεδίων σε μειονεκτικές περιοχές με τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων,

ΙΓ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές κοινοτικές και εθελοντικές πρωτοβουλίες που χρηματοδοτούνται βάσει του PEACE II λειτουργούν σε συνεχόμενη βάση παρέχοντας στοιχειώδεις κοινοτικές υπηρεσίες ιδίως για περιθωριοποιημένες ομάδες και αναμένουν επιβεβαίωση της χρηματοδότησης ούτως ώστε να συνεχίσουν να παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες,

ΙΔ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι μια παράμετρος της οικονομικής ανάπτυξης, η οποία προέκυψε από τη στήριξη που παρασχέθηκε μέσω των προγραμμάτων PEACE, ήταν ότι ωφέλησε τόσο τις αστικές όσο και τις αγροτικές περιοχές,

ΙΕ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Διεθνούς Ταμείου για την Ιρλανδία (ΔΤΙ) είναι συχνά συμπληρωματική και ότι και τα δύο προγράμματα, το ΔΤΙ και το PEACE, έδωσαν τη δυνατότητα στα σχέδια να φτάσουν σε ένα στάδιο από όπου θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση και σε άλλη κοινοτική χρηματοδότηση, όπως για παράδειγμα στην πρωτοβουλία Interreg,

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές από τις δράσεις στο πλαίσιο των υποπρογραμμάτων PEACE, των προγραμμάτων του Διεθνούς Ταμείου για την Ιρλανδία (ΔΤΙ) και της πρωτοβουλίας Interreg, επέδειξαν ωστόσο υψηλό βαθμό ομοιότητας και ορισμένο βαθμό επικάλυψης των δραστηριοτήτων σε συγκεκριμένους τομείς,

ΙΖ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η λογοδοσία και η διαφάνεια, η συμμετοχή, η αναγνώριση της αλληλεξάρτησης όλων των ανθρώπων, η επιτυχής εξάλειψη της ανισότητας, η προώθηση της πολυμορφίας και η μέριμνα για τις ευάλωτες ομάδες και οι ίσες ευκαιρίες αποτελούν σημαντικά στοιχεία της οικοδόμησης της ειρήνης και της συμφιλίωσης,

ΙΗ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση του Προσωρινού Επιτρόπου για τα Θύματα και τους Επιζώντες¹ ανέφερε ότι οι ομάδες στήριξης για τα θύματα και τους επιζώντες εξαρτώνται από έκτακτη χρηματοδότηση PEACE και διαπίστωσε έλλειψη σαφήνειας όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα συνεχιστούν τα προγράμματα για τα θύματα και τους επιζώντες όταν η χρηματοδότηση PEACE δεν θα είναι πλέον διαθέσιμη, καθώς και ότι τέσσερις νέοι επίτροποι για τα θύματα διορίστηκαν προσφάτως από τον Πρωθυπουργό και τους αναπληρωτές πρωθυπουργούς της Βόρειας Ιρλανδίας[14],

ΙΘ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η προστασία και η προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της οικοδόμησης της ειρήνης και της ανασυγκρότησης των κοινωνιών που εξέρχονται από περίοδο συγκρούσεων,

1.      τονίζει ότι η ενδυνάμωση της τοπικής εξουσίας αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της οικοδόμησης της ειρήνης και ότι η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών βελτιώνει τη χάραξη πολιτικής και τον τρόπο διακυβέρνησης της κοινωνίας·

2.      επισημαίνει ότι η ανάπτυξη διαφόρων μηχανισμών εφαρμογής, από κοινού με τον τομέα του εθελοντισμού, μη κυβερνητικές οργανώσεις και τοπικές αρχές, έχει παράσχει ποικίλες εμπειρίες όσον αφορά τη χρησιμοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων· ελπίζει ότι αυτοί οι μηχανισμοί μέριμνας από τη βάση στην κορυφή θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν κατά την εφαρμογή άλλων προγραμμάτων χρηματοδότησης·

3.      χαιρετίζει τη συμβολή των προγραμμάτων PEACE και ΔΤΙ στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη· διαπιστώνει ότι ένα επιχειρηματικό κέντρο που είχε δημιουργηθεί, πριν από την εφαρμογή του ΔΤΙ, στις μειονεκτικές περιοχές εξελίχθηκε με τη στήριξη του ΔΤΙ και του τοπικού περιφερειακού συμβουλίου σε ένα δίκτυο τριάντα δύο επιχειρηματικών κέντρων , το οποίο συνέβαλε στην τόνωση της εμπιστοσύνης και της ελπίδας μεταξύ των εμπλεκομένων·

4.      υπογραμμίζει ότι η συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το PEACE και το ΔΤΙ δεν θα πρέπει να διακοπεί κατά τη λήξη των προγραμμάτων· καλεί τις κυβερνητικές υπηρεσίες να συνεχίσουν το έργο που αποδείχτηκε αποτελεσματικό και να διασφαλίσουν την συνέχιση της χρηματοδότησης για αυτό το ανεκτίμητο έργο όταν τελικά θα έχει λήξει η συνολική χρηματοδότηση στο πλαίσιο PEACE·

5.      καλεί τις κυβερνήσεις τόσο του Ηνωμένου Βασιλείου όσο και της Ιρλανδίας να θεσπίσουν ειδικότερα προσωρινές ρυθμίσεις χρηματοδότησης για κοινοτικές και εθελοντικές ομάδες με στόχο τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ του τέλους των προγραμμάτων χρηματοδότησης PEACE II και της έναρξης των προγραμμάτων χρηματοδότησης PEACE III·

6.      καλεί την Επιτροπή και τις κυβερνήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας να συνεργαστούν με τους Επιτρόπους για τα Θύματα και τους Επιζώντες με στόχο την ανεύρεση δυνατότητας προκειμένου να συνεχίσουν οι ομάδες στήριξης για τα θύματα και τους επιζώντες να λαμβάνουν οικονομική στήριξη μετά το πέρας της συνολικής χρηματοδότησης PEACE·

7.      καλεί την Επιτροπή, σε σχέση με την Ομάδα Δράσης για τη Βόρεια Ιρλανδία, να αναπαραγάγει την προσέγγιση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών των προγραμμάτων PEACE I και PEACE II κατά τον σχεδιασμό μελλοντικών πρωτοβουλιών· υπενθυμίζει πόσο σημαντική είναι για την σταθεροποίηση της ειρηνευτικής διαδικασίας η ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη , συμπεριλαμβανομένης της μέριμνας για τις υποδομές που είναι ανεπαρκείς σε σύγκριση με τις υποδομές άλλων περιφερειών της ΕΕ, και ζητεί από την Ομάδα Δράσης για τη Βόρεια Ιρλανδία να ακολουθήσει θετικότερη στάση στηρίζοντας τη βελτίωση των υποδομών·

8.      ζητεί την περαιτέρω ανάπτυξη της διασυνοριακής συνεργασίας, δεδομένου ότι η διασυνοριακή συνεργασία είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την αναγέννηση των αστικών και αγροτικών κοινοτήτων στις παραμεθόριες περιοχές· ενθαρρύνει την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ τόσο τοπικών εμπορικών επιμελητηρίων και φορέων του δημόσιου τομέα όσο και φόρουμ για τον τομέα του εθελοντισμού και τον κοινοτικό τομέα σε αμφότερες τις πλευρές των συνόρων καθώς και για τις εθελοντικές οργανώσεις που εργάζονται ήδη επί διασυνοριακής βάσης·

9.      καλεί την Κυβέρνηση της Ιρλανδίας να εφαρμόσει αμέσως τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1082/2006·

10.    συνιστά την εκτεταμένη χρήση της διαβούλευσης, τόσο σε μεγάλη όσο και σε μικρή κλίμακα και με τοπική εστίαση, στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοδότησης και τονίζει τη σημασία της διασφάλισης έργων που θα επιτρέπουν την έγκριση μικρών επιδοτήσεων για τη χρηματοδότηση έργου που πρέπει να εκτελεστεί βραχυπρόθεσμα ή έργου τα αποτελέσματα του οποίου δεν μπορούν να εκτιμηθούν εύκολα από ποσοτική άποψη καθώς και σχεδίων που εξασφαλίζουν μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και μπορούν να συνεισφέρουν στις τοπικές κοινότητες·

11.    ζητεί τη μείωση της γραφειοκρατίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα μικρά σχέδια δεν θα επιβαρύνονται υπερβολικά·

12.    αναγνωρίζει ότι η οικοδόμηση της ειρήνης είναι μια μακρόχρονη και εξελικτική διαδικασία και ότι η υγιής πορεία προς την ειρήνη και τη συμφιλίωση απαιτεί χρόνο· ζητεί ένα πιο μακροπρόθεσμο χρονοδιάγραμμα για μεμονωμένες ενισχύσεις προκειμένου να δοθεί στα σχέδια η δυνατότητα να επιδείξουν σημαντικά αποτελέσματα· αναγνωρίζει ότι στην ειρήνη και τη συμφιλίωση δεν συμβάλλουν σημαντικά μόνο οι οικονομικές, αλλά και οι πολιτιστικές και αθλητικές πρωτοβουλίες και για το λόγο αυτό πρέπει να προωθηθεί η ενίσχυσή τους·

13.    διαπιστώνει ότι ο τομέας της κοινωνικής οικονομίας είναι υποτομέας του τομέα του εθελοντισμού και του κοινοτικού τομέα και ότι η διαβούλευση με αυτούς τους τομείς είναι σημαντική για την ανάπτυξη τοπικών στρατηγικών και τομέων· θεωρεί ότι άλλες τοπικές επιχειρήσεις είναι επίσης σημαντικοί συμμετέχοντες·

14.    τονίζει ότι η ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές απαιτεί μεγαλύτερες συνέργιες μεταξύ της χρηματοδότησης της γεωργοκτηνοτροφικής, της αγροτικής και της περιφερειακής ανάπτυξης και μεταξύ της προστασίας της φύσης, του οικοτουρισμού και της παραγωγής και χρήσης της ανανεώσιμης ενέργειας σε σχέση με τη μέχρι σήμερα κατάσταση·

15.    τονίζει ότι οι πολίτες πρέπει να έχουν εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις επιτυχημένες περιπτώσεις σχεδίων που χρηματοδοτήθηκαν από το PEACE I και το PEACE II, καθώς και σχεδίων που χρηματοδοτήθηκαν από το ΔΤΙ· πιστεύει ότι την εμπειρία που αποκομίστηκε από αυτά τα σχέδια θα πρέπει να μοιραστούν και όσοι εμπλέκονται σε άλλες διεθνείς προσπάθειες οικοδόμησης της ειρήνης· ζητεί, επίσης, να συμπεριληφθεί κάθε επίπεδο συμμετοχής κατά τη δημιουργία ενός δικτύου περιφερειών και πόλεων·

16.    συνιστά τη θέσπιση ολοκληρωμένων στρατηγικών, προκειμένου να διασφαλιστεί όχι μόνο η διαθεσιμότητα παραδειγμάτων ορθών πρακτικών αλλά και η χρησιμοποίησή τους σε κάθε στάδιο του κύκλου των έργων, λόγου χάρη στον σχεδιασμό, την εφαρμογή, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση του έργου·

17.    αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Επιτροπή των Περιφερειών, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

• [1]  ΕΕ L 161 της 26.6.1999, σελ. 1.
• [2]  ΕΕ L 193 της 31.7.1993, σελ. 5.
• [3]  ΕΕ L 193 της 31.7.1993, σελ. 20.
• [4]  ΕΕ L 24 της 29.1.2000, σελ. 7.
• [5]  ΕΕ L 341 της 17.12.2002, σελ. 6.
• [6]  ΕΕ L 158 της 27.6.2003, σελ. 3.
• [7]  ΕΕ L 29 της 2.2.2005, σελ. 3.
• [8]  ΕΕ L 030 της 3.2.2005, σελ. 1.
• [9]  ΕΕ L 409 της 30.12.2006, σελ. 86.
• [10]  ΕΕ L 210, 31.7.2006, σελ. 19.
• [11]  ΕΕ C 146, 25.5.2000, σελ.1.
• [12]  Συμφιλίωση μετά από Βίαιη Σύγκρουση, Διεθνές ΙΔΕΒ, 2003, Στοκχόλμη.
• [13]  Το Πρόγραμμα της ΕΕ για την Ειρήνη και τη Συμφιλίωση - Ο αντίκτυπος: SEUPB.
• [14]  Support for Victims and Survivors - Addressing the Human legacy, Ιανουάριος 2007.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Το πρόγραμμα της ΕΕ για την ειρήνη και τη συμφιλίωση (PEACE II) διαδέχτηκε το Ειδικό Πρόγραμμα Ενίσχυσης για την Ειρήνη και Συμφιλίωση στη Βόρειο Ιρλανδία 1995-1999 (PEACE I). Το τρέχον PEACE III (2007-2013) ακολουθεί τη δομή του προηγούμενου προγράμματος και στόχος του είναι η ενίσχυση της ειρηνευτικής διαδικασίας στην Ιρλανδία, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η πορεία προς μια ειρηνική και σταθερή κοινωνία και να προαχθεί η συμφιλίωση στην περιοχή.

Το πρόγραμμα ωφελεί ένα ευρύ φάσμα τομέων, περιοχών, ομάδων και κοινοτήτων που έχουν πληγεί περισσότερο από τη σύγκρουση και ενθαρρύνει διακοινοτικά σχέδια. Τοπικές δομές εταιρικών σχέσεων και μη κυβερνητικές οργανώσεις διαχειρίστηκαν το μεγαλύτερο μερίδιο της χρηματοδότησης στο πλαίσιο του PEACE, το οποίο είχε ως στόχο την παροχή σε διάφορα τμήματα της κοινότητας της δυνατότητας αλληλοπροσέγγισης και εργασίας σε επίπεδο κοινότητας.

Ο ειδικός φορέας για τα προγράμματα ΕΕ (SEUPB) είναι η αρχή διαχείρισης του προγράμματος. Η επιτροπή παρακολούθησης απαρτίζεται από τους βασικούς περιφερειακούς εταίρους (οι οποίοι έχουν επιλεγεί ισομερώς από τις δύο πλευρές των συνόρων).

Πίνακας 1. Επισκόπηση των PEACE I και PEACE II                             

PEACE I	Χορηγήθηκαν 750 000 000 ευρώ	15 000 σχέδια
PEACE II	Χορηγήθηκαν 994 000 000 ευρώ	7 000 σχέδια

Η παρούσα έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας επιδιώκει να περιγράψει την εμπειρία που έχει αποκτηθεί από το εν λόγω κοινοτικό πρόγραμμα όσον αφορά τα θετικά αποτελέσματα και τις βέλτιστες πρακτικές και δίνει έμφαση στο τι μπορεί να βελτιωθεί, στις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν και στα διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι η ΕΕ, από το 1989, είναι ένας από τους κύριους εισφορείς στο Διεθνές Ταμείο για την Ιρλανδία (ΔΤΙ).

Πίνακας 2. Επισκόπηση του Διεθνούς Ταμείου για την Ιρλανδία από τη δημιουργία του, το 1986, μέχρι σήμερα.

ΔΤΙ → 849 000 000 ευρώ → 5 700 σχέδια → 55 000 θέσεις εργασίας

Ειρήνη και Συμφιλίωση

Ο ευρωπαϊκός σύνδεσμος για ένα σχέδιο οικοδόμησης της ειρήνης είναι σημαντικός και η Ένωση αναγνωρίζει τη σύνδεση μεταξύ φτώχειας, χρηστής διακυβέρνησης και συγκρούσεων[1]. Επιπροσθέτως ορισμένων σημερινών κρατών μελών, πολλές νέες υποψήφιες χώρες, όπως τα Δυτικά Βαλκάνια[2], έχουν ιστορικό συγκρούσεων. Η τοποθέτηση της σύγκρουσης στην Ιρλανδία στο ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο θα μπορούσε να παράσχει πολύτιμα εξωτερικά σημεία αναφοράς.

Στο πλαίσιο του μέτρου 4.1 του προγράμματος PEACE II, υπήρξε ανταλλαγή εμπειριών σε επίπεδο σχεδίου μεταξύ περιοχών της Ευρώπης και περιοχών εκτός αυτής, περιλαμβανομένων της Αλβανίας, της Λευκορωσίας, της Μολδαβίας, της Σερβίας, της Ουκρανίας και της Βοσνίας. Διεξάγονται συζητήσεις σχετικά με τις δυνατότητες δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού δικτύου περιφερειών και πόλεων που εξέρχονται από περίοδο συγκρούσεων ή που έχουν εμπειρία από συγκρούσεις ή που βιώνουν σύγκρουση και αποκλεισμό.

Σε σχέση με την πρόληψη των συγκρούσεων και την ανάπτυξη και οικοδόμηση της ειρήνης, αυξάνεται διαρκώς η επίγνωση ότι η οικονομική ανάπτυξη από μόνη της, μολονότι είναι σημαντική, δεν μπορεί να διασφαλίσει τη βιώσιμη ειρήνη. Ένας σημαντικότατος παράγοντας σε αυτόν τον τομέα είναι η δίκαιη ανάπτυξη, καθώς και οι δράσεις για την προώθηση αποτελεσματικής διακυβέρνησης και σταθερής κοινωνίας.

Η κατανόηση της συμφιλίωσης σε σχέση με την ανάπτυξη του PEACE εδράζεται στις πέντε αναπόσπαστες και επικαλυπτόμενες πτυχές του μοντέλου Hamber/Kelly[3]:

•          ανάπτυξη κοινού οράματος μιας αλληλοεξαρτώμενης και δίκαιης κοινωνίας·

•          αναγνώριση και αντιμετώπιση του παρελθόντος·

•          δημιουργία εποικοδομητικών σχέσεων·

•          σημαντική μεταβολή της νοοτροπίας και των συμπεριφορών, και

•          σημαντικές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές μεταβολές.

Η αντίληψη πολλών διεθνών ειδικών του τομέα είναι ότι η οικοδόμηση της ειρήνης και η πορεία προς τη συμφιλίωση είναι μια μακρόχρονη διαδικασία στην οποία η συμμετοχή των ευάλωτων ομάδων είναι άκρως σημαντική.

Η εργασία με τις τοπικές κοινότητες μπορεί να είναι πιο χρονοβόρα, όμως τα οφέλη που αποκομίζονται είναι ουσιώδη. Το PEACE δείχνει ότι η ευαισθητοποίηση για το πρόγραμμα και για την ΕΕ, καθώς και για τις συνεισφορές της ΕΕ, αυξάνεται όταν χρησιμοποιούνται μηχανισμοί διάθεσης των ενισχύσεων σε τοπικό επίπεδο και όταν η συμμετοχή λαμβάνει χώρα σε τοπικό επίπεδο.

Το πρόγραμμα PEACE της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η δομή των διαδικασιών διαβούλευσης και ο σχεδιασμός του προγράμματος PEACE είναι εξίσου σημαντικά με το πρόγραμμα καθαυτό.

Το PEACE παρείχε ευκαιρίες για συμμετοχή και διάλογο και έφερε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την ευθύνη για την ανάπτυξη της κοινότητας εγγύτερα στους πολίτες. Το PEACE I προώθησε τη συνεργασία μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών και των πολιτικών ηγετών σε κοινοτικό επίπεδο. Ορισμένοι κοινοτικοί οργανισμοί και πολιτικοί ηγέτες συμμετείχαν για πρώτη φορά μαζί με οικονομικούς φορείς στον σχεδιασμό πολιτικών για επενδύσεις στις περιοχές τους στο πλαίσιο του προγράμματος PEACE.

Παρά τις σοβαρές δυσκολίες, και οι δύο κοινότητες δέχτηκαν το PEACE I χάρη στο έργο κοινοτικών χρηματοδοτικών οργανισμών, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στον γενικό στόχο της βελτίωσης των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών μέσω άμεσων επαφών με τις τοπικές κοινότητες.

Τα προγράμματα PEACE χρηματοδότησαν ευρύ φάσμα σχεδίων, μεταξύ των οποίων σχέδια για παιδικούς σταθμούς και κέντρα υποδοχής των παιδιών μετά το σχολικό ωράριο, επιχειρηματικά πάρκα και μικρές επιχειρήσεις τόσο σε αστικές όσο και σε αγροτικές περιοχές. Πολλά από τα σχέδια που χρηματοδοτήθηκαν από το PEACE δημιουργήθηκαν για να εξυπηρετήσουν τις τοπικές ανάγκες. Οικοδόμησαν εμπιστοσύνη και ικανότητες και συνέβαλαν στην προώθηση καλύτερων οραμάτων για το μέλλον. Οι επιπτώσεις που είχαν αυτά τα σχέδια ήταν εξίσου σημαντικές με τις επιπτώσεις άλλων σχεδίων που περιγράφονται παραδοσιακά ως "ειρηνευτικά σχέδια". Έθεσαν ισχυρά θεμέλια για τη συμφιλίωση.

Το φάσμα των σχεδίων που χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEACE συνέβαλαν στην καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος στο οποίο πολιτικές συμφωνίες είχαν αξιόλογες πιθανότητες επιτυχίας.

Το PEACE χρηματοδότησε επίσης υποδομές στον τομέα των μεταφορών, μεταξύ των οποίων έργα παρακαμπτηρίων οδών και πρωτοβουλίες για τις μεταφορές στην ύπαιθρο, τα οποία συνέβαλαν στην οικονομική ανανέωση και αναγέννηση και διευκόλυναν προγράμματα αναγνωρισμένης εκπαίδευσης και άλλα εκπαιδευτικά προγράμματα. Το πρόγραμμα PEACE χρηματοδότησε σχέδια στήριξης για τους αλλοδαπούς εργαζόμενους, καθώς και σχέδια που τιμούν την ποικιλόμορφη εθνοτική σύνθεση της κοινωνίας συνολικά.

Σχέδια για πρώην φυλακισμένους, χρηματοδοτούμενα από το PEACE, αποτέλεσαν μέρος τοπικών δικτύων εθελοντικών και δημοσίων οργανισμών, περιλαμβανομένων συμπράξεων για την αναγέννηση, επιχειρηματικών κέντρων και δημοσίων φόρουμ. Ορισμένα σχέδια περιελάμβαναν την άμεση συνεργασία με ομάδες στις οποίες εναντιώνονταν στο παρελθόν, περιλαμβανομένων πολιτικών ομάδων παραδοσιακής εχθρότητας ή κρατικών υπηρεσιών με τις οποίες οι ομάδες δεν θα έρχονταν παλαιότερα σε επαφή.

Οι διακοινοτικές πτυχές εργάστηκαν προς την κατεύθυνση της επίτευξης του στόχου του προγράμματος. Το σημαντικό εδώ είναι ότι τα προγράμματα προσέλκυσαν ευρύ φάσμα ποικίλων συμμετεχόντων για την επιδίωξη ενός κοινού στόχου ή οφέλους, και βοήθησαν στην ανάπτυξη μοντέλων για τη συμμετοχή του κοινού στη χάραξη πολιτικής. Οι ομάδες γυναικών εργάστηκαν αποτελεσματικά και διαδραματίζουν πολύ θετικό ρόλο στην οικοδόμηση της ειρήνης.

Πολλές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές δραστηριότητες που είναι συνήθεις σε άλλα μέρη της Ευρώπης δεν έχουν συντελεστεί με διασυνοριακή διάσταση στην Ιρλανδία. Άλλες δραστηριότητες έχουν διακοπεί εδώ και χρόνια. Οι διασυνοριακές πτυχές –συνήθεις διασυνοριακές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές δραστηριότητες καθώς και σχέδια που απευθύνονται στη διερεύνηση μελλοντικών οραμάτων για την κοινωνία– ήταν σημαντικές για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος.

Το PEACE I σχεδιάστηκε και δημιουργήθηκε με μεγάλη συμβολή από άτομα σε κοινοτικό επίπεδο. Ο τομέας του εθελοντισμού διδάχτηκε πολλά από τη διαδικασία και ο νομοθετικός τομέας έμαθε πώς να εργάζεται σε συνεργασία με τον εθελοντικό και τον κοινοτικό τομέα. Μεγαλύτερη έμφαση δόθηκε στην οικονομία και στην οικονομική βιωσιμότητα στο πρόγραμμα PEACE II. Δυστυχώς, μέρος της προσέγγισης "από τη βάση στην κορυφή" χάθηκε στον σχεδιασμό του PEACE II. Εντούτοις, ένα ευρύ φάσμα ατόμων ωφελήθηκαν από το PEACE II, καθώς αξιοποίησαν τις ευκαιρίες που προέκυψαν από την πρόοδο της ειρηνευτικής διαδικασίας.

Το μέλλον

Η απόφασή της ΕΕ να παρατείνει το PEACE II μέχρι το 2006 και να καταρτίσει ένα πρόγραμμα PEACE III για την περίοδο 2007-2013 αποτέλεσε ισχυρό θετικό σημάδι στήριξης στην ειρηνευτική διαδικασία, το οποίο δόθηκε σε κοινοτικό επίπεδο, και εμπιστοσύνης στην πορεία προς μια σταθερή και ειρηνική κοινωνία.

Το πρόγραμμα PEACE III δίνει έμφαση στη συμφιλίωση και επιδιώκει να χρησιμοποιήσει το έργο των Hamber και Kelly για να ορίσει τη συμφιλίωση. Οι σχεδιαστές και οι φορείς υλοποίησης του PEACE III πρέπει να έχουν κατανοήσει σαφώς το έργο των Hamber και Kelly, προκειμένου να είναι σε θέση να επιλέξουν σχέδια για χρηματοδότηση.

Αποφασίστηκε επίσης να υιοθετηθεί μια πιο στρατηγική προσέγγιση στη χρηματοδότηση των σχεδίων και να μην δημοσιευτεί πρόκληση υποβολής αιτήσεων. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να διαπιστωθούν τα αποτελέσματα αυτής της πιο στρατηγικής προσέγγισης, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην χάσουμε τις τοπικές εταιρικές σχέσεις και τη συμμετοχή σε τοπικό επίπεδο. Είναι επίσης σημαντικό να μην χαθεί το στοιχείο αυτό ούτε σε άλλα προγράμματα της ΕΕ για την περίοδο 2007-2013. Ο τομέας του εθελοντισμού είναι γνωστός για τα επιτεύγματά του όσον αφορά την αντιμετώπιση της κοινωνικής υποβάθμισης και της στέρησης και έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει και να παράσχει υπηρεσίες πρώτης γραμμής, ιδίως στις πλέον μειονεκτικές ομάδες της κοινωνίας. Η εμπειρία αυτή θα πρέπει να αξιοποιηθεί περισσότερο στα διάφορα προγράμματα περιφερειακής ανάπτυξης. Ορισμένα από τα διδάγματα που αποκομίσαμε από τα προγράμματα PEACE I και II σχετικά με τη συμμετοχή σε τοπικό επίπεδο πρέπει να εφαρμοστούν στα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ γενικότερα.

Προκειμένου να βελτιωθούν τα τεράστια επιτεύγματα που σημειώθηκαν με τις ενισχύσεις του PEACE I και του PEACE II, πρέπει οι βέλτιστες πρακτικές να προσδιοριστούν, να καταγραφούν και να καταστούν διαθέσιμες σε άλλους. Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική πρέπει επίσης να ενσωματωθεί σε άλλα προγράμματα.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Μπέλφαστ την 1η Μαΐου 2007, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jose Manuel Barroso, ανήγγειλε τη δημιουργία μιας ομάδας δράσης στο εσωτερικό της Επιτροπής, η οποία θα έχει ως στόχο την αναζήτηση τρόπων για τη βελτίωση της πρόσβασης της περιοχής σε κοινοτικές πολιτικές και προγράμματα και της συμμετοχής της σε αυτά. Η πολιτική ευθύνη αυτής της ομάδας δράσης ανατέθηκε στην Επίτροπο Περιφερειακής Πολιτικής, Danuta Hübner. Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά την πρόοδο στις περιφέρειες. Θα ήταν εξαιρετικά ωφέλιμο τα μέλη της ομάδας δράσης να γνωρίζουν την εμπειρία που αποκτήθηκε από σχέδια συνδεόμενα με τα προγράμματα PEACE και με το ΔΤΙ, καθώς και τις ορθές πρακτικές που έχουν παρατηρηθεί σε αυτά.

• [1]  Βλ., για παράδειγμα, την ανακοίνωση της Επιτροπής για τη διακυβέρνηση και την ανάπτυξη (COM(2003)0615).
• [2]  Όπως αναγνωρίζεται στη δήλωση της Θεσσαλονίκης κατά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων στις 21 Ιουνίου 2003.
• [3]  Έγγραφο των Gráinne Kelly και Brandon Hamber: "Συνεκτική, αμφισβητούμενη ή συγκεχυμένη; Απόψεις για τη συμφιλίωση στη Βόρεια Ιρλανδία". Παρουσιάστηκε στο δημοσίευμα "Συμφιλίωση: ρητορική ή συνάφεια; Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης για τις αντιλήψεις και τις πρακτικές συμφιλίωσης", Μπέλφαστ, 9 Ιουνίου 2004.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	27.3.2008
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	45 1 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Alfonso Andria, Εμμανουήλ Αγγελάκας, Σταύρος Αρναουτάκης, Jean Marie Beaupuy, Rolf Berend, Victor Boştinaru, Wolfgang Bulfon, Antonio De Blasio, Bairbre de Brún, Petru Filip, Gerardo Galeote, Iratxe García Pérez, Eugenijus Gentvilas, Ambroise Guellec, Pedro Guerreiro, Jim Higgins, Filiz Hakaeva Hyusmenova, Mieczysław Edmund Janowski, Rumiana Jeleva, Gisela Kallenbach, Tunne Kelam, Evgeni Kirilov, Constanze Angela Krehl, Sérgio Marques, Miguel Angel Martínez Martínez, James Nicholson, Markus Pieper, Pierre Pribetich, Wojciech Roszkowski, Elisabeth Schroedter, Grażyna Staniszewska, Dimitar Stoyanov, Margie Sudre, Andrzej Jan Szejna, Κυριάκος Τριανταφυλλίδης, Lambert van Nistelrooij, Oldřich Vlasák, Vladimír Železný
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Bernadette Bourzai, Jan Březina, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Francisca Pleguezuelos Aguilar, Zita Pleštinská, Samuli Pohjamo, Christa Prets, Richard Seeber