SPRAWOZDANIE w sprawie oceny programu na rzecz pokoju oraz strategii na przyszłość

7.4.2008 - (2007/2150(INI))

Komisja Rozwoju Regionalnego
Sprawozdawczyni: Bairbre de Brún

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie oceny programu na rzecz pokoju oraz strategii na przyszłość

(2007/2150(INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając art. 158 traktatu WE,

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych[1],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (EWG) nr 2081/93 z dnia 20 lipca 1993 r. zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2052/88 w sprawie zadań funduszy strukturalnych i ich skuteczności, a także w sprawie koordynowania ich działalności między sobą oraz w odniesieniu do operacji Europejskiego Banku Inwestycyjnego i pozostałych istniejących instrumentów finansowych[2],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (EWG) nr 2082/93 z dnia 20 lipca 1993 r. zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 4253/88 ustanawiające przepisy wykonawcze do rozporządzenia (EWG) nr 2052/88 w sprawie koordynowania działalności różnych funduszy strukturalnych między sobą oraz w odniesieniu do operacji Europejskiego Banku Inwestycyjnego i pozostałych istniejących instrumentów finansowych[3],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 214/2000 z dnia 24 stycznia 2000 r. dotyczące wkładów finansowych Wspólnoty do Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii[4],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2236/2002 z dnia 10 grudnia 2002 r. dotyczące wkładów finansowych Wspólnoty do Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii (2003–2004)[5],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1105/2003 z dnia 26 maja 2003 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych[6],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 173/2005 z dnia 24 stycznia 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych dotyczące przedłużenia programu PEACE i przyznania dalszych środków na zobowiązania[7],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 177/2005 z dnia 24.01.05 r. dotyczące wkładów finansowych Wspólnoty do Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii (2005-2006)[8],

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1968/2006 z dnia 21 grudnia 2006 r. dotyczące wkładów finansowych Wspólnoty do Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii (2007–2010)[9],

–   uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1082/2006 z dnia 5 lipca 2006 roku w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT)[10],

–   uwzględniając komunikat Komisji pt. „Specjalny program wsparcia na rzecz pokoju i pojednania w Irlandii Północnej” (COM(1994)0607),

–   uwzględniając komunikat Komisji pt. „Sprawozdanie w sprawie Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii na mocy art. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 177/2005” (COM(2006)0563),

–   uwzględniając specjalne sprawozdanie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 7/2000 w sprawie Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii i specjalnego programu wsparcia na rzecz pokoju i pojednania w Irlandii Północnej oraz w przygranicznych hrabstwach Irlandii (1995–1999), wraz z odpowiedziami udzielonymi przez Komisję (ust. 58)[11],

–   uwzględniając publiczne wysłuchanie na temat oceny programu PEACE i strategii na przyszłość, zorganizowane przez Komisję Rozwoju Regionalnego Parlamentu Europejskiego w dniu 20 listopada 2007 r.,

–   uwzględniając zespół zadaniowy ds. Irlandii Północnej (TFNI), utworzony po wizycie J.M. Barroso, przewodniczącego Komisji Europejskiej, w Belfaście w maju 2007 r.,

–   uwzględniając art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego (A6-0133/2008),

A. mając na uwadze, że celem programów UE PEACE I i II, finansowanych na mocy rozporządzeń Rady (WE) nr 1105/2003 i 173/2005, było zagwarantowanie pokoju oraz że obejmowały one dwa zasadnicze elementy, mianowicie wykorzystanie możliwości wynikających z zaprowadzenia pokoju i rozwiązanie problemów powstałych w wyniku konfliktu i przemocy,

B.  mając na uwadze, że udział UE w programach PEACE miał i wciąż ma ogromne znaczenie o nader pozytywnym wydźwięku, a zaangażowanie Europy w projekty pokojowe wychodzące poza udostępnienie instrumentu pomocy finansowej okazało się niezwykle ważne, ponieważ UE wykazała się neutralną postawą, wiedzą i długofalową wizją działania w ramach prac nad programem,

C. mając na uwadze, że proces pojednania zachodzi na różnych szczeblach oraz że należy aktywnie zachęcać do wzięcia w nim udziału, ale nie można go wymusić[12],

D. mając na uwadze, że zaprowadzanie pokoju i pojednanie to z natury rzeczy procesy, których wynik jest niepewny, a które mimo wszystko są ważne dla przezwyciężenia problemów politycznych, gospodarczych i społecznych w regionie oraz mając na uwadze, że w przypadku projektów służących budowie zaufania powinna istnieć możliwość podejmowania działań o charakterze eksperymentalnym i innowacyjnym w celu rozpoczęcia procesu pojednania,

E.   mając na uwadze, że konflikt w Irlandii Północnej doprowadził do powstania odrębnych społeczności i głębokich różnic społecznych, gospodarczych i politycznych,

F.  mając na uwadze, że kontakty i budowanie wzajemnego zaufania to czynniki, które mogą doprowadzić do zmiany negatywnych poglądów oraz mając na uwadze, że dążenie do wzajemnego zrozumienia wśród ludzi młodych pomaga przyszłym przywódcom zrozumieć historię i kulturę obydwu społeczności,

G. mając na uwadze, że praca w ramach partnerstwa ze społecznościami lokalnymi może wymagać więcej czasu, ponieważ obejmuje ona większą liczbę zainteresowanych stron i procedur, chociaż wyraźnie widać, że wynikające stąd dodatkowe korzyści są znaczne, gdyż im niższy szczebel zarządzania oraz im wyższy stopień zaangażowania, tym większa świadomość zarówno w odniesieniu do programu, jak i UE,

H. mając na uwadze, że grupy i osoby w dużym stopniu dotknięte konfliktem i przemocą, które wcześniej pozostawały na marginesie, w ramach programów PEACE uzyskały możliwość wniesienia swojego wkładu w dzieło zaprowadzania pokoju; mając na uwadze, że projekty w ramach programów PEACE służą najbardziej zmarginalizowanym grupom społecznym, a to poprzez organizację zajęć dla osób indywidualnych i grup, takich jak ofiary konfliktu, osoby w starszym wieku i osoby słabe, niepełnosprawni, ofiary przemocy w rodzinie, byli więźniowie i bezrobotna młodzież[13],

I.   mając na uwadze, że wiele osób, które pracowały w ramach projektów pokojowych i poświęconych kwestii pojednania, czyniło tak na zasadzie dobrowolności,

J.   mając na uwadze, że dalsze wsparcie finansowe na rzecz programów mających na celu zaprowadzenie pokoju, zwłaszcza jeżeli są one skierowane do społeczności i grup ochotników, jest niezwykle ważne również po wyczerpaniu się środków z programu PEACE,

K. mając na uwadze, że sektor wolontariatu i sektor wspólnotowy znane są ze swoich osiągnięć w zakresie przeciwdziałania pogarszaniu się warunków społecznych i ubóstwu oraz mają duże możliwości, jeżeli chodzi o świadczenie najpilniejszych usług dla najbardziej potrzebujących grup społecznych, a także mając na względzie, iż kobiety odgrywają nader pozytywną rolę w procesie zaprowadzania pokoju,

L.  mając na uwadze, że programy PEACE pomogły w opracowaniu projektów gospodarczych na obszarach dotkniętych ubóstwem poprzez zakładanie nowych przedsiębiorstw,

M. mając na uwadze, że wiele inicjatyw społecznych i ochotniczych finansowanych w ramach programu PEACE II ma charakter stały i jest źródłem istotnych usług głównie dla zmarginalizowanych grup w danej społeczności oraz że podmioty realizujące te inicjatywy oczekują na potwierdzenie, iż środki nie zostaną im odebrane i w dalszym ciągu będą mogły świadczyć te usługi,

N. mając na uwadze, że jednym z rezultatów rozwoju gospodarczego, którego źródłem było wsparcie udzielone w ramach programów PEACE, był korzystny rozwój sytuacji zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich,

O. mając na uwadze, że Międzynarodowy Fundusz na rzecz Irlandii (IFI) ma często charakter uzupełniający oraz że obydwa programy – IFI i PEACE – umożliwiały projektom osiągnięcie etapu, na którym dostępne były inne źródła finansowania ze środków UE, takie jak Interreg,

P.  mając na uwadze, że wiele działań prowadzonych w ramach podprogramów PEACE, programów związanych z Międzynarodowym Funduszem na rzecz Irlandii (IFI) i w ramach inicjatywy Interreg charakteryzowało się jednak dużym podobieństwem, a w niektórych dziedzinach pewnym stopniem powielania tych samych czynności,

Q. mając na uwadze, że odpowiedzialność i przejrzystość, zaangażowanie, uznanie współzależności pomiędzy wszystkimi ludźmi, skuteczne wyeliminowanie nierówności, promowanie różnorodności i troska o najsłabsze grupy społeczne i o równość szans to ważne elementy w procesie zaprowadzania pokoju i pojednania,

R.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu tymczasowego komisarza ds. ofiar i osób ocalałych[14] stwierdzono, iż grupy wsparcia działające na rzecz ofiar i osób ocalałych są uzależnione od jednorazowego finansowania w ramach programu PEACE oraz dopatrzono się niedostatecznej jasności co do tego, w jaki sposób projekty na rzecz ofiar i osób ocalałych będą realizowane, jeżeli finansowanie w ramach PEACE wyczerpie się, a także mając na uwadze, że premier i wicepremier Irlandii Północnej powołali w ostatnim czasie czterech nowych komisarzy ds. ofiar,

S.  mając na uwadze, że obrona i promowanie praw człowieka to integralna część procesu zaprowadzania pokoju i odbudowy społeczeństw po zakończeniu konfliktu,

1.  podkreśla, że wzmocnienie zaangażowania na szczeblu struktur lokalnych stanowi istotny element procesu zaprowadzania pokoju oraz że zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego wpływa pozytywnie na proces polityczny i sposób rządzenia społeczeństwem;

2.  zwraca uwagę, że opracowanie różnych mechanizmów wdrażania we współpracy z sektorem wolontariatu, organizacjami pozarządowymi i władzami lokalnymi stało się źródłem bogatych doświadczeń w zakresie wykorzystania funduszy UE; ma nadzieję, że tego rodzaju oddolne mechanizmy można wykorzystać w przypadku realizacji innych programów finansowania;

3.  wyraża zadowolenie z wkładu programów PEACE i IFI w rozwój gospodarczy i społeczny; dostrzega, że przed wdrożeniem IFI na obszarze dotkniętym ubóstwem powstało jedno centrum przedsiębiorczości, a dzięki wsparciu w ramach IFI i pomocy lokalnej rady okręgowej zamieniło się ono w sieć 32 centrów przedsiębiorczości, dzięki czemu wzrosło zaufanie i pojawiła się nadzieja wśród bezpośrednio zainteresowanych;

4.  podkreśla, że współpracy między uczestnikami programów finansowanych w ramach PEACE i IFI nie powinno się przerywać z chwilą zakończenia programu; wzywa resorty rządowe do podtrzymania tej pracy, która okazała się owocna, oraz zagwarantowania nieprzerwanego finansowania tej nieocenionej działalności po wyczerpaniu się finansowania w ramach PEACE;

5.  wzywa rząd Zjednoczonego Królestwa oraz rząd Irlandii do wprowadzenia przepisów regulujących tymczasowe finansowanie grup społecznych i ochotniczych w celu zabezpieczenia finansowania na okres od zakończenia programów w ramach PEACE II do momentu rozpoczęcia programów w ramach PEACE III;

6.  wzywa Komisję oraz rząd Zjednoczonego Królestwa i rząd Irlandii do podjęcia współpracy z komisarzami ds. ofiar i osób ocalałych w celu wypracowania mechanizmu umożliwiającego grupom wsparcia na rzecz ofiar i osób ocalałych otrzymywanie w dalszym ciągu pomocy finansowej po wyczerpaniu się środków z programu PEACE;

7.  mając na uwadze zespół zadaniowy ds. Irlandii Północnej, wzywa Komisję do tego, aby opracowując przyszłe inicjatywy w oparciu o programy PEACE I i PEACE II, ponownie zastosowała podejście opierające się na aktywnym obywatelstwie; przypomina, jakie znaczenie dla stabilizacji procesu pokojowego ma zrównoważony rozwój regionalny, w tym zwrócenie uwagi na infrastrukturę, która w porównaniu z innymi regionami UE jest słabo rozwinięta, oraz wzywa zespół zadaniowy ds. Irlandii Północnej do większego zaangażowania we wsparcie na rzecz poprawy infrastruktury;

8.  wzywa do dalszego rozszerzania działalności transgranicznej, zwłaszcza że miała ona decydujące znaczenie dla odnowy społeczności miejskich i wiejskich na obszarach przygranicznych; domaga się dalszego rozwijania współpracy między lokalnymi izbami handlowymi a podmiotami sektora publicznego oraz forów dla sektora wolontariatu i sektora publicznego po obydwu stronach granicy, a także dla organizacji społecznych, które już działają w kontekście transgranicznym;

9.  wzywa rząd Irlandii do natychmiastowego wprowadzenia w życie rozporządzenia (WE) nr 1082/2006;

10. wzywa do powszechnego korzystania z możliwości konsultacji na dużą i małą skalę i z naciskiem na kwestie lokalne w ramach programów finansowania oraz podkreśla znaczenie mechanizmów zabezpieczających umożliwiających zatwierdzanie niewielkich środków w celu szybkiego wsparcia prac niezbędnych oraz takich, których rezultatów nie można dokładnie zmierzyć, jak również mechanizmów umożliwiających długofalowy zrównoważony rozwój i mogących przysłużyć się społecznościom lokalnym;

11. wzywa do ograniczenia biurokracji, tak aby małe projekty nie były przeciążone;

12. dostrzega długoterminowy i ewolucyjny charakter procesu zaprowadzania pokoju i zauważa, że stabilny rozwój prowadzący do pokoju i pojednania wymaga czasu; domaga się szerszych ram czasowych dla poszczególnych dotacji, aby skutki projektów mogły zacząć być odczuwalne; zauważa, że nie tylko inicjatywy gospodarcze, ale również inicjatywy kulturalne i sportowe w znacznym stopniu przyczyniają się do pokoju i pojednania i dlatego należy je w dalszym ciągu wspierać;

13. zauważa, że sektor gospodarki społecznej jest podsektorem sektora wolontariatu i sektora wspólnotowego, z którymi konsultacje mają istotne znaczenie ze względu na rozwój lokalnych strategii i obszarów; uważa, że inne lokalne przedsiębiorstwa mają również istotny wpływ;

14. podkreśla, że rozwój obszarów wiejskich wymaga większego stopnia synergii między finansowaniem rozwoju obszarów rolniczych i wiejskich a finansowaniem rozwoju regionalnego oraz między ochroną środowiska, turystyką ekologiczną oraz wytwarzaniem i wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych, niż miało to miejsce dotychczas;

15. podkreśla, że obywatele powinni mieć łatwy dostęp do informacji na temat udanych projektów finansowanych w ramach PEACE I i PEACE II, jak również przez IFI; uważa, że doświadczenie zdobyte podczas realizacji takich projektów powinno stać się udziałem tych, którzy są zaangażowani w innego rodzaju działalność związaną z zaprowadzaniem pokoju w kontekście międzynarodowym; w związku z tym wzywa do utworzenia bazy danych jako narzędzia edukacyjnego na rzecz działalności w ramach zaprowadzania pokoju i pojednania w kraju i za granicą; w ramach tworzenia regionalnych i wielkomiejskich sieci wzywa ponadto do uwzględnienia działalności podejmowanej na każdym szczeblu;

16. zaleca opracowanie kompleksowych strategii w celu zagwarantowania nie tylko dostępności przykładów dobrych praktyk, lecz również ich wykorzystania na wszystkich etapach projektu, czyli na etapie jego opracowywania, realizacji, monitorowania i oceny;

17. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, Komitetowi Regionów, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno‑Społecznemu oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

• [1]  Dz.U. L 161 z 26.6.1999, str. 1.
• [2]  Dz.U. L 193 z 31.7.1993, str. 5.
• [3]  Dz.U. L 193 z 31.7.1993, str. 20.
• [4]  Dz.U. L 24 z 29.1.2000, str. 7.
• [5]  Dz.U. L 341 z 17.12.2002, str. 6.
• [6]  Dz.U. L 158 z 27.6.2003, str. 3.
• [7]  Dz.U. L 29 z 2.2.2005, str. 3.
• [8]  Dz.U. L 30 z 3.2.2005, str. 1.
• [9]  Dz.U. L 409 z 30.12.2006, str. 86.
• [10]  U. L 210 z 31.7.2006, str. 19.
• [11]  Dz.U. C 146 z 25.5.2000, str. 1.
• [12]  Reconciliation after Violent Conflict (Pojednanie po zakończeniu konfliktu), International IDEA, 2003, Sztokholm.
• [13]  Program UE na rzecz pokoju i pojednania – Oddziaływanie: SEUPB (specjalny organ ds. programów UE).
• [14]  „Wsparcie dla ofiar i osób ocalałych – Czym jest ludzkie dziedzictwo?” (Support for Victims and Survivors – Addressing the Human Legacy), styczeń 2007 r.

UZASADNIENIE

KONTEKST

Program UE na rzecz pokoju i pojednania (PEACE II) był kontynuacją specjalnego programu wsparcia na rzecz pokoju i pojednania (1995–1999) (PEACE I). Aktualny program PEACE III (2007–2013) ma strukturę podobną do struktury swojego poprzednika, a jego celem jest wzmocnienie procesu pokojowego w Irlandii w celu zabezpieczenia stabilności i pokoju w społeczeństwie oraz promowanie pojednania w regionie.

Program ma korzystny wpływ na wiele sektorów, obszarów, grup i społeczności, które były szczególnie dotknięte konfliktem oraz propaguje projekty obejmujące różne społeczności. Lokalne struktury partnerstwa oraz organizacje pozarządowe zarządzały większością funduszy z programu PEACE mającego na celu umożliwienie wielu różnym grupom społeczeństwa wspólnej pracy na szczeblu społeczności lokalnych.

Programem zarządza Specjalny Organ ds. Programów UE (SEUPB). W skład komitetu nadzorczego wchodzą kluczowi partnerzy regionalni (wybrani zarówno z obszarów położonych na północ, jak i na południe od granicy).

Tabela 1. Przegląd programu PEACE I i PEACE II                

PEACE I	Przyznano 750 mln EUR	15 tysięcy projektów
PEACE II	Przyznano 994 mln EUR	7 tysięcy projektów

Celem niniejszego sprawozdania z inicjatywy własnej jest opisanie doświadczeń zebranych z tego programu UE dotyczących pozytywnych rezultatów i najlepszych praktyk, a także wskazanie możliwości usprawnienia jego funkcjonowania, przyszłych wyzwań i wniosków, które należy wyciągnąć.

Warto również nadmienić, że od 1989 r. UE jest jednym z głównych sponsorów Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii (IFI).

Tabela 2. Ogólne dane dotyczące Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii od chwili jego ustanowienia w 1989 r. do dnia dzisiejszego

IFI → 849 000 000 EUR → 5 700 projektów → 55 000 miejsc pracy

Pokój i pojednanie

Udział Europy w projekcie zaprowadzania pokoju jest ważny i Unia Europejska zdaje sobie sprawę ze związku między ubóstwem, dobrymi rządami a konfliktem[1]. Oprócz niektórych obecnych państw członkowskich wiele nowych krajów kandydujących, np. z Bałkanów Zachodnich[2], przeżyło w swojej historii konflikty. Poprzez umieszczenie konfliktu w Irlandii w szerszym kontekście europejskim można uzyskać cenne zewnętrzne punkty odniesienia.

W ramach środka 4.1 programu PEACE II miała miejsce wymiana doświadczeń na szczeblu projektów między obszarami w całej Europie i poza nią, w tym również w Albanii i na Białorusi, w Mołdawii, Serbii, na Ukrainie i w Bośni. Obecnie toczy się dyskusja nad możliwością utworzenia ogólnoeuropejskiej sieci regionów i miast, które są w trakcie wychodzenia z konfliktu, mają doświadczenie w radzeniu sobie z taką sytuacją lub wciąż są pogrążone w konflikcie i pozostają na marginesie.

Jeśli chodzi o zapobieganie konfliktom oraz zaprowadzanie i utrzymywanie pokoju, coraz wyraźniej widać, że rozwój gospodarczy sam w sobie, chociaż niezwykle istotny, nie może zagwarantować długotrwałego pokoju. Najważniejszą kwestią w tej dziedzinie jest sprawiedliwy rozwój oraz działania promujące skuteczne rządy i stabilny rozwój społeczeństwa.

Zrozumienie pojednania w odniesieniu do PEACE wynika z pięciu aspektów modelu Hambera i Kelly'ego, które są ze sobą nierozerwalnie powiązane i zazębiają się[3]:

•          określenie wspólnej wizji współzależnego i sprawiedliwego społeczeństwa:

•          przyznanie się do przeszłości i poradzenie sobie z nią;

•          budowanie pozytywnych relacji;

•          istotne zmiany kulturowe i dotyczące postaw oraz

•          istotne zmiany społeczne, gospodarcze i polityczne.

Zgodnie z koncepcją wielu międzynarodowych ekspertów zaprowadzanie pokoju i dążenie do pojednania to długotrwały proces, w którym niezwykle ważny jest udział najsłabszych grup społecznych.

Współpraca ze społecznościami lokalnymi może wymagać więcej czasu, ale wynikające stąd korzyści mają zasadnicze znaczenie. PEACE dowodzi, że znajomość programu i UE, jak również wkładu UE, jest większa, jeżeli mechanizmy przydzielania środków finansowych wykorzystuje się na szczeblu lokalnym oraz jeżeli to samo dotyczy kwestii zaangażowania różnych podmiotów.

Program Unii Europejskiej PEACE

Struktura procedur konsultacji oraz kształt programu PEACE są równie ważne, co sam program.

PEACE stworzył szanse na zaangażowanie i dialog oraz przybliżył ludziom proces decyzyjny i odpowiedzialność za rozwój społeczności. PEACE I sprzyjał współpracy między społeczeństwem obywatelskim a przywódcami politycznymi na szczeblu poszczególnych społeczności. Niektóre organizacje społeczne i przywódcy polityczni po raz pierwszy razem z podmiotami gospodarczymi uczestniczyli w procesie planowania polityki inwestycyjnej na swoim własnym obszarze w ramach programu PEACE.

Pomimo poważnych trudności obydwie społeczności zaakceptowały program PEACE I dzięki pracy lokalnych organów ds. pomocy finansowej, przyczyniając się w ten sposób do osiągnięcia ogólnego celu, jakim była poprawa warunków społecznych i gospodarczych poprzez bezpośredni kontakt ze społecznościami lokalnymi.

W ramach programów PEACE finansowano wiele różnych projektów, w tym również takich, które skupiały się na opiece nad dziećmi i zajęciach pozaszkolnych, parkach przedsiębiorczości i przedsiębiorstwach z sektora drobnego biznesu zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich. Wiele projektów finansowanych w ramach PEACE zrealizowano w celu zaspokojenia potrzeb lokalnych. Dzięki nim wzrosło zaufanie i powstały nowe możliwości, a społeczności z większym optymizmem patrzyły w przyszłość. Skutki tych projektów w odniesieniu do pokoju były równie duże, jak wpływ innych projektów tradycyjnie określanych mianem „projektów pokojowych”. Stworzyły one solidne podstawy pojednania.

Różnorodność projektów finansowanych w ramach PEACE przyczyniła się do powstania atmosfery, w której istniały spore szanse na powodzenie porozumień o charakterze politycznym.

W ramach PEACE finansowano infrastrukturę transportową, w tym obwodnice i inicjatywy z dziedziny transportu na obszarach wiejskich, które przyczyniły się do odnowy gospodarczej i regeneracji oraz ułatwiły prowadzenie oficjalnych szkoleń i realizację innych programów edukacyjnych. W ramach programu PEACE finansowano projekty mające na celu udzielenie wsparcia pracownikom-imigrantom, a także projekty, dzięki którym zwracano uwagę na doniosłe znaczenie różnorodności etnicznej społeczeństwa jako całości.

Projekty skupiające się na byłych więźniach, które finansowano w ramach programu PEACE, stanowiły element lokalnych sieci dobrowolnej i publicznej organizacji obejmującej partnerstwo na rzecz odnowy obszarów lokalnych, centra przedsiębiorczości i fora publiczne. W ramach niektórych projektów współpracowano bezpośrednio z grupami, które się im wcześniej sprzeciwiały, m.in. z tradycyjnie już zwaśnionymi ze sobą grupami politycznymi lub agencjami rządowymi, z którymi te grupy nie miały wcześniej styczności.

Aspekty współpracy między różnymi społecznościami dobrze się sprawdziły w osiąganiu celu programu. Istotne jest, że programy przyciągały wielu różnych uczestników poszukujących wspólnego celu lub korzyści oraz mogły pomóc w opracowaniu modeli powszechnego zaangażowania w rozwój polityki. Grupy kobiece dobrze sobie radziły i odgrywają nader pozytywną rolę w procesie zaprowadzania pokoju.

Wiele działań społecznych, gospodarczych i kulturalnych, które są powszechne gdzie indziej w Europie, w Irlandii nigdy nie miało transgranicznego wymiaru. Inne przez wiele lat nie były kontynuowane. Aspekty transgraniczne, normalna społeczna, gospodarcza i kulturalna działalność transgraniczna oraz projekty stworzone z myślą o przeanalizowaniu perspektyw dla społeczności były istotne dla osiągnięcia celów programu.

Program PEACE I zaplanowano i zrealizowano przy wydatnej pomocy społeczności lokalnych. Sektor wolontariatu sporo się nauczył dzięki temu procesowi, a sektor ustawodawczy opanował zasady współpracy w ramach partnerstwa z sektorem wolontariatu i społecznościami lokalnymi. W ramach programu PEACE II większy nacisk położono na gospodarkę i żywotność ekonomiczną. Niestety podczas opracowywania programu PEACE II odstąpiono częściowo od tzw. „podejścia oddolnego”. Niemniej jednak liczne grupy skorzystały z programu PEACE II, gdyż wykorzystały możliwości wynikające z postępów procesu pokojowego.

Przyszłość

Kiedy UE podjęła decyzję o przedłużeniu programu PEACE II do 2006 r. i opracowaniu programu PEACE III na lata 2007–2013, było to silnym pozytywnym sygnałem gwarantującym wsparcie procesu pokojowego na szczeblu Wspólnoty oraz wskazującym na wiarę w postępy na drodze ku stabilnemu społeczeństwu żyjącemu w pokoju.

Zasadniczym elementem programu PEACE III jest pojednanie, a podstawą działania – praca Hambera i Kelly'ego definiująca pojęcie pojednania. Wybierając projekty, które mają otrzymać finansowanie, twórcy i wykonawcy programu PEACE III muszą się wykazać solidnym zrozumieniem pracy Hambera i Kelly'ego.

Postanowiono również przyjąć bardziej strategiczne podejście do finansowania projektów i nie ogłaszać wezwania do składania wniosków w drodze publicznego ogłoszenia. Na ocenę tego bardziej strategicznego podejścia jest jeszcze za wcześnie, ale rzeczą najważniejszą jest utrzymanie partnerstwa lokalnego i zaangażowania społeczności lokalnych. Aspekt ten będzie miał takie samo znaczenie również w odniesieniu do innych programów UE na lata 2007–2013. Sektor wolontariatu jest dobrze znany ze swoich osiągnięć w zakresie zwalczania upadku społecznego i ubóstwa oraz doskonale nadaje się do dostarczania najpilniejszych usług, w szczególności grupom społecznym znajdującym się w najbardziej niekorzystnym położeniu. Doświadczenie to należy wykorzystać w większym stopniu w różnych programach rozwoju regionalnego. Niektóre wnioski, które wyciągnęliśmy z realizacji programu PEACE I i II w odniesieniu do zaangażowania na szczeblu lokalnym, należy uwzględnić w pracy związanej ogólnie z funduszami strukturalnymi.

W celu dalszej poprawy bardzo dobrych wyników osiągniętych z pomocą PEACE I i PEACE II należy wykazać najlepsze praktyki, opisać je i udostępnić innym podmiotom. Owe najlepsze praktyki należy również rozpowszechnić.

Podczas wizyty w Belfaście w dniu 1 maja 2007 r. J. M. Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej, ogłosił utworzenie grupy zadaniowej Komisji mającej na celu przeanalizowanie możliwości poprawy dostępu regionu do polityki i programów wspólnotowych oraz uczestnictwa w nich. Komisarz ds. polityki regionalnej, Danuta Hübner, objęła polityczne przewodnictwo nad grupą zadaniową. Powinno to zwiększyć postępy w regionach. Najlepiej by było, gdyby członkowie grupy zadaniowej znali doświadczenia zdobyte w ramach projektów związanych z programami PEACE i IFI oraz dobre praktyki, które tam zaobserwowano.

• [1]  Por. np. komunikat Komisji w sprawie sposobów rządzenia i rozwoju (COM(2003)0615).
• [2]  Przyznano to w deklaracji z Salonik na szczycie UE–Bałkany Zachodnie w dniu 21 czerwca 2003 r.
• [3]  Gráinne Kelly i Brandon Hamber: ‘Coherent, contested or confused? Views on reconciliation in Northern Ireland”, prezentacja podczas dyskusji w ramach okrągłego stołu, poświęconej koncepcjom i praktycznym aspektom dotyczącym pojednania pt. Rhetoric or Relevance? A roundtable discussion on concepts and practices of reconciliation” w Belfaście w dniu 9 czerwca 2004 r.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	27.3.2008
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	45 1 1
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Alfonso Andria, Emmanouil Angelakas, Stavros Arnaoutakis, Jean Marie Beaupuy, Rolf Berend, Victor Boştinaru, Wolfgang Bulfon, Antonio De Blasio, Bairbre de Brún, Petru Filip, Gerardo Galeote, Iratxe García Pérez, Eugenijus Gentvilas, Ambroise Guellec, Pedro Guerreiro, Jim Higgins, Filiz Hakaeva Hyusmenova, Mieczysław Edmund Janowski, Rumiana Jeleva, Gisela Kallenbach, Tunne Kelam, Evgeni Kirilov, Constanze Angela Krehl, Sérgio Marques, Miguel Angel Martínez Martínez, James Nicholson, Markus Pieper, Pierre Pribetich, Wojciech Roszkowski, Elisabeth Schroedter, Grażyna Staniszewska, Dimitar Stoyanov, Margie Sudre, Andrzej Jan Szejna, Kyriacos Triantaphyllides, Lambert van Nistelrooij, Oldřich Vlasák, Vladimír Železný
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Bernadette Bourzai, Jan Březina, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Francisca Pleguezuelos Aguilar, Zita Pleštinská, Samuli Pohjamo, Christa Prets, Richard Seeber