ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την αίτηση άρσης της ασυλίας του Witold Tomczak
27.6.2008 - (2008/2078(IMM))
Επιτροπή Νομικών Θεμάτων
Εισηγήτρια: Diana Wallis
ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την αίτηση άρσης της ασυλίας του Witold Tomczak
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την από 14ης Δεκεμβρίου 2007 αίτηση άρσης της ασυλίας του Witold Tomczak εκ μέρους του Αντεισαγγελέα της Βαρσοβίας σε σχέση με την ποινική διαδικασία που κίνησε η περιφερειακή εισαγγελία της Βαρσοβίας (Warszawa Śródmieście Północ), αίτηση που διαβίβασε ο Γενικός Εισαγγελέας της Πολωνίας στις 31 Ιανουαρίου 2008 και που ανακοινώθηκε στην ολομέλεια στις 10 Μαρτίου 2008,
– αφού άκουσε στις 28 Μαΐου 2008, τον Witold Tomczak, σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 3, του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 9 και 10 του Πρωτοκόλλου της 8ης Απριλίου 1965 περί των προνομίων και ασυλιών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, καθώς και το άρθρο 6, παράγραφος 2, της Πράξης της 20ής Σεπτεμβρίου 1976 περί της εκλογής των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με άμεση και καθολική ψηφοφορία,
– έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με ημερομηνία 12 Μαΐου 1964 και 10 Ιουλίου 1986[1],
– έχοντας υπόψη το άρθρο 105 του πολωνικού συντάγματος,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 6, παράγραφος 2, και το άρθρο 7 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (A6‑0277/2008),
A. εκτιμώντας ότι ο Witold Tomczak εξελέγη στην Κάτω Βουλή του Πολωνικού Κοινοβουλίου (Δίαιτα) στις 21 Σεπτεμβρίου 1997 και στις 23 Σεπτεμβρίου 2001· ότι, μετά την υπογραφή της συνθήκης προσχώρησης στις 16 Απριλίου 2003, απέκτησε καθεστώς παρατηρητή· ότι διατέλεσε βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την 1η Μαΐου 2004 έως τις 19 Ιουλίου 2004· ότι εκλέχθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 13 Ιουνίου 2004 και έπαψε να είναι βουλευτής του πολωνικού Κοινοβουλίου στις 16 Ιουνίου 2004,
B. εκτιμώντας ότι ο Witold Tomczak κατηγορείται για την πρόκληση φθοράς, εκτιμώμενου ύψους έως 39 669 PLN (περίπου 11 500 EUR), σε γλυπτό με τίτλο “Η ένατη ώρα” –όπου απεικονίζεται ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' να συνθλίβεται από μια πέτρα– στην πινακοθήκη Zachęta της Βαρσοβίας στις 21 Δεκεμβρίου 2000, κατά παράβαση του άρθρου 288 παρ. 1 του πολωνικού ποινικού κώδικα[2],
Γ. εκτιμώντας ότι η περιφερειακή εισαγγελία της Βαρσοβίας συγκέντρωσε στοιχεία εις βάρος του Witold Tomczak, αλλά αυτός αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με το επεισόδιο στην πινακοθήκη Zachęta,
Δ. εκτιμώντας ότι ο Witold Tomczak ισχυρίζεται πως, με την πράξη του κατά του γλυπτού, επιδίωκε να υπερασπίσει το θρησκευτικό αίσθημα του ιδίου και άλλων, καθώς και να προστατεύσει την αξιοπρέπεια του Πάπα· ότι ο Witold Tomczak αμφισβητεί το ποσό της φθοράς που φέρεται να προκάλεσε και, ούτως ή άλλως, θεωρεί πως η συμπεριφορά του αποσκοπούσε στην προάσπιση μιας υπέρτερης αξίας – της τιμής του Πάπα στα μάτια των πολωνών καθολικών,
E. εκτιμώντας ότι, βάσει των πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν, ο Witold Tomczak δεν καλύπτεται από βουλευτική ασυλία για καμία από τις κατηγορίες που τέθηκαν υπόψη του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,
1. αποφασίζει να άρει την ασυλία του Witold Tomczak·
2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει την παρούσα απόφαση, μαζί με την έκθεση της αρμόδιας επιτροπής, απευθείας στην κατάλληλη αρχή της Δημοκρατίας της Πολωνίας.
- [1] Υπόθεση 101/63, Wagner/Fohrmann κατά Krier, Συλλογή 1964, σελ. 397, και υπόθεση 149/85 Wybot κατά Faure και άλλων, Συλλογή 1986, σελ. 2403.
- [2] Το άρθρο αυτό έχει ως εξής: «Όποιος καταστρέφει ή βλάπτει ξένο πράγμα ή καθιστά ανέφικτη τη χρήση του τιμωρείται με φυλάκιση τριών μηνών μέχρι πέντε ετών» (πολωνικό πρωτότυπο: «Kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5»).
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
I. Τα πραγματικά περιστατικά
1. Ο Witold Tomczak εκλέχθηκε βουλευτής του πολωνικού κοινοβουλίου (Δίαιτα) στις 21 Σεπτεμβρίου 1997 με τον συνδυασμό Akcja Wyborcza Solidarność (Εκλογική Δράση Αλληλεγγύης - AWS), και στις 23 Σεπτεμβρίου 2001 με τον συνδυασμό Liga Polskich Rodzin (Σύνδεσμος Πολωνικών Οικογενειών - LPR). Έχοντας εξουσιοδοτηθεί από τη Δίαιτα ως παρατηρητής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά την υπογραφή της συνθήκης προσχώρησης στις 16 Απριλίου 2003, ο κ. Tomczak έγινε βουλευτής του ΕΚ για την περίοδο από 1 Μαΐου έως 19 Ιουλίου 2004, όταν πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρίαση του Κοινοβουλίου που εκλέχθηκε τον Ιούνιο του 2004. Καθώς εκλέχθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στην Πολωνία στις 13 Ιουνίου 2004, έγινε βουλευτής του ΕΚ και η θητεία του στη Δίαιτα τερματίστηκε με ισχύ από 16ης Ιουνίου 2004, όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών.
2.1. Τον Δεκέμβριο του 2000, το γλυπτό του Maurizio Cattelan “Η ένατη ώρα”, όπου απεικονίζεται ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' να συνθλίβεται από μια πέτρα –γλυπτό που ανήκει στη γκαλερί Emanuel Perrotin του Παρισιού– εξετίθετο στην πινακοθήκη Zachęta της Βαρσοβίας. Το γλυπτό αυτό προκάλεσε διαμαρτυρίες του κ. Tomczak και άλλων με το επιχείρημα ότι πρόσβαλλε το θρησκευτικό τους αίσθημα και την αξιοπρέπεια του Πάπα.
2.2. Στις 21 Δεκεμβρίου 2000, η εφημερίδα “Super Express” έγινε αποδέκτης πληροφοριών ότι επρόκειτο να πραγματοποιηθεί μια δράση διαμαρτυρίας στην πινακοθήκη Zachęta κατά του γλυπτού αυτού. Δύο δημοσιογράφοι πήγαν στην πινακοθήκη, όπου υπήρξαν μάρτυρες της άφιξης του κ. Tomczak και ενός άλλου μέλους της Δίαιτας, της Halina Nowina-Konopka. Ενώ η κ. Nowina-Konopka κατέλαβε μια θέση κοντά στο γλυπτό, η οποία προοριζόταν για το προσωπικό της πινακοθήκης, ο κ. Tomczak πέρασε τη διαχωριστική γραμμή της πρόσβασης στο γλυπτό και, σπρώχνοντας ένα μέρος του (που απεικόνιζε την πέτρα), προκάλεσε την πτώση του γλυπτού. Το αποτέλεσμα ήταν να υποστούν φθορά ορισμένα συστατικά στοιχεία του γλυπτού.
2.3. Λόγω των φθορών που υπέστη, το γλυπτό χρειάστηκε να επισκευαστεί στο Παρίσι με εκτιμώμενο κόστος 70 000 γαλλικών φράγκων, που αντιστοιχούσαν σε 39 669 πολωνικά ζλότι στις 20 Μαρτίου 2001, δηλαδή την ημερομηνία κατά την οποία η ασφαλιστική εταιρεία που είχε ασφαλίσει το γλυπτό (Gerling Polska) προέβη σε πληρωμή έναντι της αξίωσης αυτής. Στη συνέχεια, η Gerling Polska υπέβαλε μήνυση ενώπιον της περιφερειακής εισαγγελίας της Βαρσοβίας ζητώντας την ποινική δίωξη του κ. Tomczak βάσει του άρθρου 288 παρ. 4 του πολωνικού ποινικού κώδικα[1].
Εν κατακλείδι, ο περιφερειακός εισαγγελέας της Βαρσοβίας ζητά την άρση της βουλευτικής ασυλίας του κ. Tomczak προκειμένου να του γνωστοποιήσει τις κατηγορίες της προαναφερθείσας δίωξης και να τον εξετάσει ως ύποπτο.
II. Διαδικασία
1. Οι σχετικές διατάξεις του Κανονισμού είναι τα άρθρα 6 και 7, και ιδίως το άρθρο 6 παρ. 1 και 2:
'1. Το Κοινοβούλιο, κατά την άσκηση των εξουσιών του σχετικά με τα προνόμια και τις ασυλίες, επιδιώκει πρωτίστως να διατηρεί την ακεραιότητά του ως δημοκρατικής νομοθετικής συνέλευσης και να διασφαλίζει την ανεξαρτησία των βουλευτών του κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
2. Κάθε αίτηση η οποία απευθύνεται στον Πρόεδρο από αρμόδια αρχή κράτους μέλους με σκοπό την άρση της ασυλίας ενός βουλευτή ανακοινώνεται σε συνεδρίαση Ολομέλειας και παραπέμπεται στην αρμόδια επιτροπή.'
2. Καθώς ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου θεώρησε ότι ο περιφερειακός εισαγγελέας της Βαρσοβίας είχε κινήσει τη διαδικασία για την άρση της ασυλίας του Witold Tomczak, όπως αναφέρεται στις ανωτέρω διατάξεις, η αίτηση ανακοινώθηκε στην Ολομέλεια.
3. Ως εκ τούτου, πληρούνται οι προϋποθέσεις για την παραπομπή του θέματος στην Επιτροπή Νομικών Θεμάτων.
III. Εφαρμοστέες διατάξεις
1. Άρθρα 9 και 10 του Πρωτοκόλλου περί των προνομίων και ασυλιών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΠΠΑ)[2]
Τα άρθρα αυτά έχουν ως εξής:
Άρθρο 9
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν υπόκεινται σε έρευνα, κράτηση ή δίωξη για γνώμη ή ψήφο δοθείσα κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Άρθρο 10
Κατά τη διάρκεια των συνόδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τα μέλη του απολαύουν:
α) εντός της επικρατείας των κρατών τους, των ασυλιών που αναγνωρίζονται στα μέλη του Κοινοβουλίου της χώρας τους·
β) εντός της επικρατείας άλλων κρατών μελών, της εξαιρέσεως από κάθε μέτρο κρατήσεως και κάθε δικαστική δίωξη.
Η ασυλία τούς καλύπτει επίσης όταν μεταβαίνουν στον τόπο συνεδριάσεως του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή όταν επιστρέφουν από αυτόν.
Επίκληση της ασυλίας δεν δύναται να γίνει στην περίπτωση αυτοφώρου εγκλήματος και ούτε δύναται να εμποδίσει την άσκηση του δικαιώματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να άρει την ασυλία ενός από τα μέλη του.
2. Για να εκτιμηθεί κατά πόσον υπάρχει παραβίαση του ΠΠΑ, ενδείκνυται να υπομνησθούν τα ακόλουθα γεγονότα:
α) Οι κατηγορίες κατά του κ. Tomczak δεν αφορούν γνώμη ή ψήφο δοθείσα κατά την άσκηση των καθηκόντων του ως βουλευτή του ΕΚ, δεδομένου ότι δεν ήταν βουλευτής τη στιγμή της τέλεσης της πράξης.
β) Ο κ. Tomczak είναι σήμερα βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και το γεγονός που βρίσκεται στη βάση της δίωξής του συνέβη στην Πολωνία, δηλαδή στη χώρα καταγωγής του.
3. Ενδείκνυται να εξετάσουμε πώς σχετίζονται τα προαναφερθέντα γεγονότα και αιτιάσεις με τα προνόμια και τις ασυλίες που χορηγούνται από το κεφάλαιο III, άρθρα 9 έως 10 στοιχείο α) του ΠΠΑ:
1) Το άρθρο 9 χορηγεί στους βουλευτές το ακαταδίωκτο για γνώμη ή ψήφο δοθείσα κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Η προστασία αυτή επεκτείνεται πέραν της διάρκειας της βουλευτικής θητείας, αλλά το πεδίο εφαρμογής της περιορίζεται από τη σαφή διατύπωση του άρθρου. Εκείνο που προστατεύεται είναι η γνώμη και η ψήφος των βουλευτών στο Κοινοβούλιο ή ακόμη όταν δεν βρίσκονται στους κτιριακούς χώρους του Κοινοβουλίου, αλλά πάντοτε όταν ενεργούν καθ’ ολοκληρίαν ως βουλευτές. Ο κ. Tomczak δεν ήταν βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Δεκέμβριο του 2000 και συνεπώς το άρθρο 9 δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση αυτή.
3) Το άρθρο 10 προβλέπει ότι: Κατά τη διάρκεια των συνόδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τα μέλη του απολαύουν: α) εντός της επικρατείας των κρατών τους, των ασυλιών που αναγνωρίζονται στα μέλη του Κοινοβουλίου της χώρας τους·....
Η έκταση της βουλευτικής ασυλίας στην Πολωνία είναι πολύ παρόμοια με την έκταση της ασυλίας που προβλέπεται στο ΠΠΑ. Το άρθρο 105 του πολωνικού συντάγματος έχει ως εξής:
Άρθρο 105
1. Ο βουλευτής δεν υπέχει ευθύνη για δραστηριότητες που ανέπτυξε στο πλαίσιο της βουλευτικής εντολής, ούτε κατά τη διάρκειά της ούτε μετά τη λήξη της. Όσον αφορά τις δραστηριότητες αυτές ο βουλευτής μπορεί να κληθεί λογοδοτήσει μόνο ενώπιον της Δίαιτας και, εάν έχει παραβιάσει τα δικαιώματα τρίτων, μπορεί να διωχθεί δικαστικά μόνο ύστερα από άδεια της Δίαιτας.
2. Από την ημερομηνία ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων των εκλογών έως την ημερομηνία λήξης της θητείας του, ο βουλευτής δεν διώκεται ποινικά χωρίς άδεια της Δίαιτας.
3. Η δίωξη που ασκήθηκε κατά ενός προσώπου πριν από την ημερομηνία εκλογής του στο βουλευτικό αξίωμα αναστέλλεται, ύστερα από αίτηση της Δίαιτας, έως τη λήξη της θητείας του. Στην περίπτωση αυτή το καθεστώς του ακαταδίωκτου παρατείνεται επί το αντίστοιχο χρονικό διάστημα.
4. Ο βουλευτής μπορεί να συναινέσει στη διεξαγωγή της εναντίον του ποινικής διαδικασίας. Στην περίπτωση αυτή δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3.
5. Ο βουλευτής δεν φυλακίζεται ούτε συλλαμβάνεται χωρίς άδεια της Δίαιτας, εκτός περιπτώσεων αυτοφώρου και εφόσον η κράτησή του είναι αναγκαία για να διασφαλιστεί η ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας. Κάθε τέτοια κράτηση κοινοποιείται αμέσως στον Πρόεδρο της Δίαιτας, ο οποίος μπορεί να διατάξει την άμεση απελευθέρωση του βουλευτή.
6. Οι λεπτομερείς αρχές και διαδικασίες για την ποινική δίωξη των βουλευτών ορίζονται με νόμο.
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, η αίτηση του περιφερειακού εισαγγελέα της Βαρσοβίας πρέπει να θεωρηθεί αίτηση για την έκδοση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα αίρει την ασυλία του κ. Tomczak, προκειμένου να του ασκηθεί δίωξη κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 105 παρ. 2 του πολωνικού συντάγματος. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει συνεπώς το δικαίωμα να άρει ή να μην άρει την ασυλία του κ. Tomczak.
Βάσει της καθιερωμένης πρακτικής του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα μπορούσε να αποφασίσει να μην άρει την ασυλία ενός βουλευτή του σε περίπτωση υπόνοιας ότι η δίωξη υπαγορεύεται από πρόθεση παρεμπόδισης των πολιτικών δραστηριοτήτων του βουλευτή (fumus persecutionis). Στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία που να στηρίζουν μια τέτοια υπόνοια.
Το βασικό γεγονός ότι ο κ. Tomczak προκάλεσε φθορές στο γλυπτό με τίτλο «Η ένατη ώρα», όπου απεικονίζεται ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' να συνθλίβεται από μια πέτρα, δεν αμφισβητείται. Ανεξαρτήτως των κινήτρων του κ. Tomczak, η φθορά ξένης ιδιοκτησίας είναι αξιόποινη πράξη που διώκεται κατ’ έγκληση, και ο ζημιωθείς στην περίπτωση αυτή, η ασφαλιστική εταιρεία Gerling Polska, ζήτησε να ασκηθεί δίωξη σύμφωνα με την πολωνική νομοθεσία. Το ύψος της φθοράς που προκλήθηκε από τον κ. Tomczak, όπως και τα άλλα διαδικαστικά και ουσιαστικά ζητήματα που τίθενται στην υπόθεση αυτή, πρέπει να επιλυθούν με αμερόληπτο τρόπο από τις πολωνικές δικαστικές αρχές λαμβανομένων υπόψη όλων των συναφών στοιχείων.
IV. Συμπέρασμα
Βάσει των ανωτέρω και σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 2 του Κανονισμού, αφού εξέτασε τους λόγους υπέρ και κατά της άρσης της ασυλίας του βουλευτή, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων συνιστά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να άρει τη βουλευτική ασυλία του Witold Tomczak.
- [1] Το άρθρο αυτό έχει ως εξής: «Η ποινική δίωξη στις περιπτώσεις των παρ.1 και 2 ασκείται ύστερα από έγκληση του ζημιωθέντος» (πολωνικό πρωτότυπο: «Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego»).
- [2] Τα πρωτόκολλα που προσαρτώνται στις αρχικές Συνθήκες αποτελούν μέρος του πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου και έχουν ταυτόσημο νομικό καθεστώς με τις ίδιες τις Συνθήκες. Μια δικαστική απόφαση σε υπόθεση που αφορούσε την υποχρέωση καταβολής φόρου ακίνητης περιουσίας από τους κοινοτικούς υπαλλήλους καθιστά σαφές ότι η η παράβαση των διατάξεων του ΠΠΑ συνιστά αθέτηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις Συνθήκες (απόφαση της 24ης Φεβρουαρίου 1988 στην υπόθεση 260/86 Επιτροπή κατά Βελγίου [1988] Συλλογή Νομολογίας 966).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Ημερομηνία έγκρισης |
25.6.2008 |
|
|
|
||
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: –: 0: |
12 0 0 |
||||
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Carlo Casini, Titus Corlăţean, Marek Aleksander Czarnecki, Giuseppe Gargani, Klaus-Heiner Lehne, Manuel Medina Ortega, Hartmut Nassauer, Aloyzas Sakalas, Francesco Enrico Speroni, Diana Wallis, Jaroslav Zvěřina |
|||||
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Mario Borghezio |
|||||