ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με μια ευρωπαϊκή πολιτική για τα λιμάνια

14.7.2008 - (2008/2007(INI))

Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού
Εισηγητής: Josu Ortuondo Larrea

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με μια ευρωπαϊκή πολιτική για τα λιμάνια

(2008/2007(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με μια ευρωπαϊκή πολιτική για τα λιμάνια (COM(2007)0616),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο "Προς μια μελλοντική θαλάσσια πολιτική για την Ένωση: ένα ευρωπαϊκό όραμα για τους ωκεανούς και τις θάλασσες" (CΟΜ(2006)0275),

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Ιουλίου 2007 για τη μελλοντική πολιτική ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών της Ένωσης: μια ευρωπαϊκή αντιμετώπιση των ωκεανών και των θαλασσών[1],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11 Μαρτίου 2008 σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτική της αειφόρου μεταφοράς, με βάση τις ευρωπαϊκές πολιτικές για την ενέργεια και το περιβάλλον[2],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 79/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979 για την προστασία των αγρίων πτηνών[3],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 σχετικά με τη διατήρηση των φυσικών βιοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας[4],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 για την απαλλαγή των αποβλήτων[5],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000 που θεσπίζει το πλαίσιο για μια κοινοτική πολιτική στον τομέα των υδάτων[6],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 299, παράγραφος 2, της Συνθήκης ΕΚ,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (A6‑0308/2008),

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι το θέμα της πρόσβασης στην αγορά των λιμενικών υπηρεσιών υπήρξε θέμα συζήτησης στο Κοινοβούλιο και ότι, σε συνέχεια αυτής της συζήτησης, η Επιτροπή δρομολόγησε ευρεία διαβούλευση με τα εμπλεκόμενα μέρη,

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η προαναφερθείσα ανακοίνωση της Επιτροπής για μια ευρωπαϊκή πολιτική για τα λιμάνια δεν εισηγείται νέα μέτρα για την πρόσβαση στην αγορά των λιμενικών υπηρεσιών,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η διεθνής διάσταση του τομέα αυτού προσφέρεται για τη χάραξη πολιτικής σε κοινοτικό επίπεδο για τους ευρωπαϊκούς λιμένες με την αξιοποίηση των γεωπολιτικών συγκριτικών τους πλεονεκτημάτων,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη τη σπουδαιότητα των λιμανιών όχι μόνο για τις θαλάσσιες, τις πλωτές και τις συνδυασμένες μεταφορές στην Ευρώπη, αλλά και για το ρόλο τους ως οικονομικών πόλων, πηγών απασχόλησης και παραγόντων ενσωμάτωσης του πληθυσμού,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρωπαϊκή πολιτική για τους λιμένες, έχοντας ως στόχους την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των θαλάσσιων μεταφορών και την παροχή σύγχρονων υπηρεσιών υψηλού επίπεδου, οφείλει να προωθήσει το τετράπτυχο "ασφάλεια - ταχεία εξυπηρέτηση - χαμηλό κόστος -σεβασμός στο περιβάλλον",

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν μελλοντικά τα ευρωπαϊκά λιμάνια, ιδίως στον τομέα του περιβάλλοντος, της παγκοσμιοποίησης, της αειφόρου ανάπτυξης, απασχόλησης, και των κοινωνικών όρων, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια και τη διά βίου μάθηση, της χρηματοδότησης καθώς και της πρόσβασης στην αγορά και των διοικητικών θεμάτων, και των αντιανταγωνιστικών και μεροληπτικών μέτρων που λαμβάνονται από χώρες εκτός της ΕΕ στις σχετικές γεωγραφικές αγορές,

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη χώρων που προσφέρονται για την ανάπτυξη των λιμανιών στην Ευρώπη καθώς και ο μικρός αριθμός και η ευπάθεια των φυσικών βιοτόπων επιτείνουν την υποχρέωση του νομοθέτη να επιτύχει μια ισορροπία και μια νομική σαφήνεια όσον αφορά τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές υποχρεώσεις,

Η. λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ των λιμανιών της Ευρώπης και τη ραγδαία ανάπτυξη του τομέα που προβλέπεται τα επόμενα χρόνια,

Θ. λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο της διεύρυνσης της Διώρυγας του Παναμά που θα οδηγήσει πιθανότατα σε περαιτέρω επίταση της σημερινής τάσης για κατασκευή πολύ μεγάλων σκαφών,

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι οι σύγχρονες υποδομές και οι αποτελεσματικές συνδέσεις τους με την ενδοχώρα και τα νησιά είναι σημαντικές για τα λιμάνια,

1.  χαιρετίζει την υποβολή της προαναφερόμενης ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με μια ευρωπαϊκή πολιτική για τα λιμάνια·

2.  συγχαίρει την Επιτροπή για την προσέγγισή της κατά την εκπόνηση της ανακοίνωσης αυτής, ιδίως δε για τη διαδικασία ευρείας διαβούλευσης·

3.  επικροτεί την έμφαση που δίνει η Επιτροπή σε μέτρα ενδοτικού δικαίου όπως η δημοσίευση κατευθυντήριων γραμμών και η άρση διοικητικών εμποδίων·

4.  υπενθυμίζει την κομβική σημασία του τομέα των λιμανιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση από οικονομικής, εμπορικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής και στρατηγικής πλευράς·

5.  πιστεύει ότι ο ρόλος της Επιτροπής είναι σημαντικός προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλοι οι ευρωπαϊκοί λιμένες είναι σε θέση να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους·

6.  επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής να δημοσιεύσει κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας κατά την εκτέλεση έργων ανακατασκευής των λιμανιών και των υποδομών τους, με κύριο στόχο την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και των χώρων που περιβάλλουν τους λιμένες· παροτρύνει την Επιτροπή να δημοσιεύσει αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές πριν από τα τέλη του 2008·

7.  θεωρεί ότι τα λιμάνια και η φύση μπορούν να συνυπάρξουν με αειφόρο τρόπο, καθώς η καταστροφή της φύσης συχνά προκαλεί οικονομική ζημία σε άλλους τομείς, όπως ο τουρισμός, η γεωργία και η αλιεία, και καλεί συνεπώς τον Επίτροπο Μεταφορών να συνεργαστεί στενά με τον Επίτροπο Περιβάλλοντος στην εκπόνηση και επιβολή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των κατευθυντηρίων γραμμών για τους λιμένες και το περιβάλλον·

8.  θεωρεί ότι στόχος αυτών των κατευθυντήριων γραμμών πρέπει να είναι η αποφυγή της νομικής ασάφειας που απορρέει από ορισμένες οδηγίες στον τομέα του περιβάλλοντος και, ταυτόχρονα, η πραγματική προσέγγιση της περιβαλλοντικής πολιτικής λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των λιμανιών στην Ένωση·

9.  υπογραμμίζει την ανάγκη συμμετοχής των λιμενικών και τοπικών αρχών στην κατάρτιση των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών καθώς και των θαλάσσιων λιμένων όσον αφορά την ποιότητα των υδάτων, σύμφωνα με την οδηγία 2000/60/ΕΚ·

10. εφιστά την προσοχή στην ανάγκη να ενεργήσουν οι αρχές περιφερειακής αυτοδιοίκησης, χάρη στην εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα, ώστε τα πλοία και οι λοιπές επίγειες μεταφορές να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, σύμφωνα με τη σύμβαση Marpol και την οδηγία 96/62/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Σεπτεμβρίου 1996 σχετικά με την εκτίμηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος[7]·

11. υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική η οποία θα ενισχύσει την περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και την εδαφική συνοχή λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές πτυχές και τις πτυχές ασφάλειας στο σύνολο της επικράτειας μέσω της εφαρμογής διοργανικών, διατομεακών και πολυεδαφικών εταιρικών σχέσεων·

12. επισημαίνει ότι η Επιτροπή ανησυχεί για την κατανομή των ροών κυκλοφορίας στην Ευρώπη και επισημαίνει τη διαφοροποίηση του τομέα των λιμανιών και την ανάπτυξη των λιμανιών μικρού και μεσαίου μεγέθους στην Ευρώπη· θεωρεί, εξάλλου, ότι η Επιτροπή πρέπει να λάβει υπόψη τις σημαντικές αλλαγές που αναμένονται στη διεθνή κυκλοφορία στις θάλασσες εν συνεχεία των τεχνολογικών και οικονομικών εξελίξεων σε αυτόν τον τομέα, της διεύρυνσης της Διώρυγας του Παναμά και της αύξησης του όγκου και της χωρητικότητας των πλοίων, παραγόντων που θα έχουν αναμφίβολα σημαντικές συνέπειες στον εν λόγω τομέα·

13. εφιστά την προσοχή στην εδαφική διάσταση της ανάπτυξης των ευρωπαϊκών λιμένων, και ιδίως στην ανάγκη διασυνοριακής συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των γειτονικών λιμενικών περιφερειών· υπογραμμίζει τη σημασία της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας και της περιφερειακής στρατηγικής για τη Μεσόγειο, τη Βαλτική Θάλασσα και τη Μαύρη Θάλασσα· εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόταση της Επιτροπής να καταρτιστεί ένας κατάλογος των σημείων συμφόρησης μεταξύ των λιμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των λιμένων των κρατών που συνορεύουν με την Ένωση·

14. καλεί την Επιτροπή να προβαίνει σε συστηματική παρακολούθηση της ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών και μεθόδων διαχείρισης που εφαρμόζονται διεθνώς στους λιμένες και στους σταθμούς εξυπηρετήσεων πλοίων, φορτίων, επιβατών και χερσαίων μεταφορικών μέσων με στόχο την προώθηση πολιτικών και πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη των κοινοτικών λιμένων και για βελτίωση της αποδοτικότητας και παραγωγικότητάς τους προς όφελος των ιδίων και των χρηστών·

15. φρονεί ότι οι τεχνολογικές αλλαγές που απαιτούνται για να μπορέσουν οι ενδιάμεσοι λιμένες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις μιας αυξημένης κυκλοφορίας θα έχουν σημαντικές οικονομικές συνέπειες στις οικείες περιοχές· θεωρεί ότι οι τελευταίες πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιήσουν, για αυτόν τον σκοπό, τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, κυρίως για να χρηματοδοτήσουν την απόκτηση προηγμένων τεχνολογικών εγκαταστάσεων, να δημιουργήσουν θέσεις απασχόλησης στους καινοτόμους τομείς και να αποκαταστήσουν τις αστικές περιοχές που θα απελευθερωθούν με την απομάκρυνση των λιμενικών δραστηριοτήτων εκτός πόλεων·

16. θεωρεί ότι η ασφάλεια δικαίου του κοινοτικού νομικού πλαισίου στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, που απορρέει από το διεθνές νομικό πλαίσιο, εξαρτάται από την ταχεία έγκριση της δέσμης μέτρων Erika III για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα·

17. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών λιμένων· υπογραμμίζει επίσης σε αυτό το πλαίσιο τον ρόλο που διαδραματίζουν οι λιμένες στο επίπεδο της περιφερειακής οικονομίας της ενδοχώρας τους· υπογραμμίζει εν προκειμένω ότι η αρμονική ανάπτυξη των λιμένων αποτελεί βασικό στοιχείο της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής της Ένωσης·

18. επισημαίνει τον κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο των λιμανιών για τον πληθυσμό της ενδοχώρας και θεωρεί απαραίτητη την καλύτερη ενημέρωση του κοινού σχετικά με την σπουδαιότητα των λιμένων ως μέσων ανάπτυξης·

19. είναι της γνώμης ότι οι θαλάσσιες και πλωτές μεταφορές δεν μπορούν να εξετασθούν χωριστά από τις χερσαίες και εναέριες μεταφορές, ότι η σύνδεση με την ενδοχώρα έχει πολύ μεγάλη σημασία για την εμπορική επιτυχία ενός λιμανιού και ότι, συνεπώς, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν διασυνδέσεις μεταξύ λιμένων, οργανωτικών πλατφορμών της ενδοχώρας και "στεγνών λιμένων"· με βάση τα προαναφερθέντα, πιστεύει επίσης ότι η συν-τροπική συμμετοχή των λιμένων είναι αναγκαία τόσο σε σχέση με τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών όσο και με τους μελλοντικούς πράσινους διαδρόμους της Κοινότητας, προκειμένου να διασφαλισθεί καλύτερη αξιοποίηση των μεταφορικών ικανοτήτων στον τομέα του καμποτάζ και των ποτάμιων μεταφορών, καθώς και σε σχέση με τις συνδέσεις με τις χερσαίες και εναέριες μεταφορές, προκειμένου να διασφαλισθεί μια συνεπής και γνήσια πολιτική μεταφορών·

20. υποστηρίζει, συνεπώς, την πρόθεση της Επιτροπής να εκτιμήσει το καθεστώς των συνδέσεων των λιμένων με την ενδοχώρα και τις ανάγκες και τις επιπτώσεις τους σε ένα ισορροπημένο δίκτυο κυκλοφοριακών ροών επ’ ευκαιρία της ενδιάμεσης αναθεώρησης του δικτύου διευρωπαϊκών μεταφορών το 2010[8]·

21. θεωρεί ότι ένας από τους στόχους της ενδιάμεσης εξέτασης του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών του 2010 πρέπει να είναι η ενοποίηση των θαλάσσιων και των πλωτών μεταφορών μαζί με τις χερσαίες μεταφορές μέσω των ευρωπαϊκών λιμανιών·

22. καλεί τις ενδιαφερόμενες περιφερειακές αρχές να εφαρμόσουν μια περισσότερο πολυτροπική πολιτική μεταφορών που θα επιτρέπει την ανάπτυξη των σιδηροδρομικών και των πλωτών μεταφορών, παράλληλα με τις οδικές, και μια πιο λειτουργική σύνδεση των λιμένων με το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών και με την ενδοχώρα, ιδίως μέσω του σιδηροδρόμου και των εσωτερικών πλωτών μεταφορών·

23. διαπιστώνει ότι τα λιμάνια της ΕΕ αναπτύσσουν ανταγωνισμό με τα λιμάνια των τρίτων χωρών που δεν υπόκεινται συχνά στους ίδιους κανόνες, και αντιμετωπίζουν επίσης οικονομικές πολιτικές που εισάγουν διακρίσεις από τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, επί παραδείγματι μέσω μεροληπτικών δασμολογικών πολιτικών·

24. καλεί την Επιτροπή να μελετήσει εκ νέου τα θέματα ασφάλειας των λιμένων και να συνεκτιμήσει το αυξανόμενο κόστος σε σχέση με την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών λιμένων·

25. χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να διεξαγάγει έρευνα σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται από τους ευρωπαϊκούς λιμένες στον τομέα αυτό και καλεί την Επιτροπή να μελετήσει την κατάρτιση ενός καταλόγου αυτών των προβλημάτων για να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που προκύπτουν από τον ανταγωνισμό με τα λιμάνια εκτός ΕΕ και αντιανταγωνιστικά και μεροληπτικά μέτρα που λαμβάνονται από γειτονικές χώρες της ΕΕ·

26. υπογραμμίζει την ανάγκη ανάπτυξης συνεργασιών με τρίτες χώρες για την προετοιμασία και υποβολή κοινών προγραμμάτων για την ανάπτυξη, συντονισμό και μεταφορά τεχνογνωσίας ανάμεσα σε γειτονικούς λιμένες·

27. θεωρεί ότι η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει τη δυνατότητα να εκπονήσει ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την ανανέωση του στόλου των εμπορευματικών πλοίων και ιδίως αυτών που προορίζονται για το καμποτάζ και τις πλωτές μεταφορές·

28. θεωρεί ότι οι νέες τεχνολογίες και ιδίως οι τεχνολογίες της πληροφορίας, αποτελούν στοιχεία κλειδιά που επιτρέπουν στα ευρωπαϊκά λιμάνια, τα οποία ήδη υφίστανται πιέσεις από τον ανταγωνισμό με λιμάνια τρίτων χωρών αλλά σε μερικές περιπτώσεις και από την έλλειψη χώρου για την ανάπτυξή τους, να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα και την κερδοφορία τους·

29. παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επισπεύσουν, μέσω των αρμόδιων φορέων, την εφαρμογή των συστημάτων πλοήγησης εξ αποστάσεως προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια στη διαχείριση της κυκλοφορίας στους λιμένες καθώς και σε περιοχές αγκυροβολίου·

30. ενθαρρύνει την Επιτροπή να συνεχίσει την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα αυτόν μέσω προγραμμάτων-πλαίσιο της Ένωσης και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν την έρευνα στους τομείς της ασφάλειας για να περιορισθούν όσο γίνεται περισσότερο τα ατυχήματα καθώς και στον τομέα της διοικητικής μέριμνας για να βελτιωθεί η χρησιμοποίηση των διαθέσιμων χώρων στα λιμάνια καθώς και η προστασία του περιβάλλοντος για να περιορισθούν μεταξύ άλλων οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και η ρύπανση από τα απόβλητα·

31. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τις προτάσεις ενώπιον του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού για την αντικατάσταση του τρέχοντος καυσίμου με ντίζελ έως το 2020, και το ενδεχόμενο να συμπεριληφθεί ο τομέας των θαλάσσιων μεταφορών στο σύστημα εμπορίας εκπομπών·

32. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν ενεργά τη συνεχή βελτίωση του στόλου έρευνας και διάσωσης (SAR) και των άλλων λειτουργικών δυνατοτήτων SAR στους λιμένες, βάσει της σύμβασης SOLAS (για την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα) και της σύμβασης SAR και να βελτιώσουν περαιτέρω τη συνεργασία μεταξύ των κέντρων Συντονισμού Θαλάσσιας Διάσωσης·

33. θεωρεί αναγκαία την περαιτέρω ανάπτυξη των προγραμμάτων "Clean-Ship" και "Clean port"·

34. καλεί την Επιτροπή και τον τομέα να ενθαρρύνουν τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις να μειώσουν τον αριθμό των μεταφερόμενων κενών εμπορευματοκιβωτίων και να αξιοποιούν πλήρως τις δυνατότητες μεταφοράς και να στηρίξουν πρωτοβουλίες προς το σκοπό αυτό (π.χ. μέσω προγραμμάτων έρευνας), λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές και ειδικές ανάγκες των πελατών και μειώνοντας τον αντίκτυπο στο περιβάλλον·

35. επικροτεί ένθερμα την πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει νομοθετική πρόταση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου θαλασσίων μεταφορών χωρίς φραγμούς και θεωρεί ότι ο στόχος αυτής της πρότασης πρέπει να είναι η εξασφάλιση ισότιμου ανταγωνισμού μεταξύ των θαλασσίων και των χερσαίων μεταφορών εντός της Ένωσης·

36. προτείνει, συνεπώς, την εξαίρεση των εμπορευμάτων που έχουν εκτελωνιστεί για την Κοινότητα από κάθε τελωνειακό έλεγχο κατά τις θαλάσσιες μεταφορές σε μικρές αποστάσεις εντός της Κοινότητας και προτείνει επίσης, στο μέτρο του δυνατού, τη δημιουργία χωριστών λιμενικών ζωνών για το ενδοκοινοτικό εμπόριο και για το διεθνές εμπόριο καθώς και την απλούστευση των διαδικασιών των εσωτερικών μεταφορών, την τυποποίηση και τη σήμανση ειδικών εμπορευματοκιβωτίων·

37. καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει και να βελτιώσει τις πολιτικές για την ανάπτυξη και τη στήριξη της ναυτιλίας μικρών αποστάσεων·

38. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα θέσπισης ενιαίου εγγράφου μεταφοράς για τα εμπορευματοκιβώτια στην Κοινότητα για να απλοποιηθούν οι διοικητικές διαδικασίες·

39. καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει μελέτη για τα κονδύλια που χορηγούνται από τον δημόσιο τομέα προς τους εμπορικούς λιμένες της Ευρώπης για να εντοπίσει ενδεχόμενες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και να διευκρινίσει στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις ποιοι τύποι ενίσχυσης που δίδονται σε λιμενικές αρχές θα πρέπει να θεωρούνται κρατικές ενισχύσεις· πιστεύει ότι οι πιθανές επενδύσεις από δημόσιες αρχές για την ανάπτυξη των λιμένων δεν πρέπει να θεωρούνται ως κρατική ενίσχυση όταν προορίζονται άμεσα για περιβαλλοντικές βελτιώσεις ή αποσυμφόρηση και μειωμένη χρήση των οδών για εμπορευματικές μεταφορές, ειδικά μάλιστα όταν κρίνονται απαραίτητες για τη διασφάλιση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής (πχ. νησιά), εκτός εάν ωφελούν ένα μόνο χρήστη ή επιχειρηματία·

40. ζητεί από την Επιτροπή να δημοσιεύσει κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις υπέρ των λιμένων το 2008 και πιστεύει ότι αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει να καλύπτουν τον λιμενικό χώρο αυτόν καθαυτό, και να γίνεται διάκριση μεταξύ της υποδομής πρόσβασης και άμυνας, της υποδομής που σχετίζεται με το έργο και της υπερδομής και χωρίς να γίνεται διάκριση μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών λιμένων·

41. εγκρίνει την επέκταση των υποχρεώσεων διαφάνειας που επιβάλλει η οδηγία 2006/111 της Επιτροπής της 16ης Νοεμβρίου 2006 σχετικά με τη διαφάνεια στις χρηματοπιστωτικές σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών και των δημοσίων επιχειρήσεων καθώς και την οικονομική διαφάνεια σε ορισμένες επιχειρήσεις[9], καλεί όμως την Επιτροπή να εξετάσει τη θέσπιση χαμηλού ελαχίστου ορίου ετησίων εσόδων αντί της απόλυτης υποχρέωσης·

42. τονίζει ιδιαίτερα την ανάλυση στην οποία προβαίνει η Επιτροπή όσον αφορά τις λιμενικές διευκολύνσεις και καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τη σημασία κάποιας ευελιξίας για τις λιμενικές αρχές στο θέμα αυτό, μεταξύ άλλων για την ανανέωση των διευκολύνσεων που συνδέονται με μεγάλες επενδύσεις, θεωρεί όμως ότι αυτή η ευελιξία δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως αφορμή για την αποτροπή του ανταγωνισμού στα λιμάνια·

43. θεωρεί υψίστης σημασία τη διαφύλαξη ισορροπίας μεταξύ της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και των ειδικών αιτημάτων των λιμένων, υπογραμμίζοντας παράλληλα την αναγκαιότητα συνεργασίας του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα για τον εκσυγχρονισμό των λιμένων·

44. ενθαρρύνει τη χρησιμοποίηση των προγραμμάτων ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας της πολιτικής συνοχής, καθώς και των προγραμμάτων συνεργασίας της πολιτικής γειτονίας και διεύρυνσης της ΕΕ, αλλά παροτρύνει την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις οικείες περιφερειακές αρχές να εφαρμόσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό μια διασυνοριακή προσέγγιση σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των υφιστάμενων ικανοτήτων στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησης των λιμενικών υποδομών·

45. υποστηρίζει σθεναρά το ρόλο των τοπικής ιδιοκτησίας, μη κερδοσκοπικών λιμενικών εταιρειών, και προτρέπει τις τοπικές, περιφερειακές, εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές να λάβουν μέτρα προκειμένου να τις προστατεύσουν από την εγκατάλειψη, καθώς το κοινωνικό, ψυχαγωγικό και τουριστικό τους όφελος για τις περιβάλλουσες κοινότητες υπερβαίνει την αρχική οικονομική τους λειτουργία·

46. τονίζει με έμφαση ότι οιαδήποτε συζήτηση για την Ευρώπη και τη ναυτιλιακή πολιτική της, για να έχει επιτυχία, πρέπει να περιλαμβάνει τον μείζονα ρόλο που διαδραματίζει η Ευρώπη της αναψυχής από τη σκοπιά της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης, δεδομένου ότι οι λιμένες αναψυχής αποτελούν αφενός μια βιτρίνα προς την ενδοχώρας, αφετέρου δε ένα ισχυρό τουριστικό εργαλείο προς την κατεύθυνση της ανακάλυψης ενός λιμένα και των περιχώρων του, καθώς επίσης και μια απαραίτητη υπηρεσία ανεφοδιασμού των τοπικών εμπορικών καταστημάτων·

47. επικροτεί την έμφαση που δίνεται στο διάλογο στον λιμενικό τομέα· ενθαρρύνει τη συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής επιτροπής κοινωνικού διαλόγου και θεωρεί ότι η επιτροπή αυτή θα πρέπει να εξετάζει όλα τα θέματα που αφορούν τα λιμάνια, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων των εργαζομένων, των διευκολύνσεων και της σύμβασης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας αριθ. 152 του 1979 για την ασφάλεια και την υγεία στις λιμενικές εγκαταστάσεις·

48. τονίζει τη σημασία της προστασίας και της διασφάλισης ύψιστου επιπέδου κατάρτισης των εργαζομένων στα λιμάνια· ενστερνίζεται τη βούληση της Επιτροπής να παράσχει στους εργαζόμενους στα λιμάνια μια βασική κατάρτιση αμοιβαία αναγνωριζόμενη για να προωθήσει την ευελιξία στον τομέα αυτό· εν προκειμένω και, ως πρώτο βήμα, θα πρέπει να γίνει μία σύγκριση μεταξύ των διαφόρων υφιστάμενων συστημάτων επαγγελματικών προσόντων για λιμενεργάτες· θεωρεί, ωστόσο, ότι αυτή η βασική κατάρτιση δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του μέσου επιπέδου κατάρτισης των λιμενεργατών σε ένα κράτος μέλος·

49. προτείνει το θέμα των επαγγελματικών προσόντων και της διά βίου κατάρτισης να εξεταστεί σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους στο πλαίσιο της μελλοντικής ευρωπαϊκής επιτροπής κοινωνικού διαλόγου·

50. ενθαρρύνει την Επιτροπή να προωθήσει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον τομέα των λιμανιών και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα θέματα καινοτομίας, κατάρτισης των εργαζομένων για την αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών, ανταγωνιστικότητας και προσέλκυσης επενδύσεων·

51. επικροτεί τη θέσπιση της ευρωπαϊκής ημέρας της ναυσιπλοΐας, στις 20 Μαΐου, και στηρίζει συγκεκριμένα την καθιέρωση μιας "ημέρας ελεύθερης πρόσβασης" που θα μπορούσε να βοηθήσει το κοινό να αντιληφθεί καλύτερα τον τρόπο και τη σημασία του έργου που επιτελείται στον τομέα των λιμανιών·

52. παροτρύνει την Επιτροπή, σύμφωνα με το ψήφισμα του Κοινοβουλίου της 8ης Μαΐου 2008 σχετικά με το Υπερατλαντικό Οικονομικό Συμβούλιο[10] να συνεχίσει τις προσπάθειές της προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο αμερικανικός κανονισμός για τον έλεγχο 100% των εμπορευμάτων με προορισμό τις ΗΠΑ θα αλλάξει ώστε να διασφαλιστεί η συνεργασία βάσει της αμοιβαίας αναγνώρισης των εγκεκριμένων οικονομικών φορέων και των προδιαγραφών ασφαλείας που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Τελωνείων (C-TPAT, SAFE)· καλεί την Επιτροπή να εκτιμήσει το πιθανό κόστος του μέτρου σχετικά με τον έλεγχο 100% των θαλάσσιων εμπορευματοκιβωτίων με προορισμό τις ΗΠΑ στον όγκο εργασιών και την οικονομία της ΕΕ, καθώς και τις πιθανές επιπτώσεις του στις τελωνειακές εργασίες·

53. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

• [1]  Βλ. Εγκριθέντα κείμενα, Ρ6_ΤΑ(2007)0343
• [2]  Βλ. Εγκριθέντα κείμενα, Ρ6_ΤΑ(2008)0087.
• [3]  ΕΕ L 103 της 25.4.1979, σελ.1.
• [4]  ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σελ. 7.
• [5]  ΕΕ L 182 της 16.7.1999, σελ. 1.
• [6]  ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σελ. 1.
• [7]  ΕΕ L 296 της 21.11.1996, σελ. 55.
• [8]  Βλ. άρθρο 19 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 680/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2007 για καθορισμό των γενικών κανόνων για τη χορήγηση κοινοτικής οικονομικής συνδρομής στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών και ενέργειας (ΕΕ L 162 της 22.6.2007, σελ. 1).
• [9]  ΕΕ L 318 της 17.11.2006, σελ. 17.
• [10]  Εγκριθέντα κείμενα, P6_TA(2008)0192.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Γενικό πλαίσιο

Η υπό εξέταση ανακοίνωση είναι το αποτέλεσμα μιας εκτενούς διαβούλευσης που ανέλαβε η Επιτροπή για τη χάραξη μιας ευρωπαϊκής πολιτικής για τα λιμάνια. Η διαβούλευση αυτή δρομολογήθηκε εν συνεχεία της ανεπιτυχούς έκβασης της διαδικασίας υποβολής δύο προηγούμενων οδηγιών γι' αυτό το θέμα. Η ανακοίνωση εντάσσεται στο στοχοδιάγραμμα της ΕΕ για τη μεταφορά των εμπορευμάτων που περιλαμβάνει επίσης ανακοινώσεις για ένα σχέδιο δράσης σχετικά με την υλικοτεχνική υποστήριξη, για ένα σιδηροδρομικό δίκτυο επικεντρωμένο στις εμπορευματικές μεταφορές, καθώς και για "τις θαλάσσιες αρτηρίες".

Η μεγάλη σημασία των λιμένων για την Ευρώπη αποδεικνύεται και από την ένταση της συζήτησης γύρω από τις δύο οδηγίες που απέρριψε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η σημασία αυτή οφείλεται όχι μόνο στους οικονομικούς παράγοντες, αλλά και στο ρόλο που παίζουν οι λιμένες στην κοινωνία. Η διαδικασία ευρείας διαβούλευσης την οποία ακολούθησε η Επιτροπή στο πλαίσιο της προετοιμασίας αυτής της ανακοίνωσης, καταδεικνύει μια νέα προσέγγιση καθώς και το ενδιαφέρον της Επιτροπής για αυτόν τον τομέα.

Ο τομέας των λιμένων είναι ένας κλάδος σε πλήρη ανάπτυξη. Οι θαλάσσιες μεταφορές προσλαμβάνουν ιδιάζουσα θέση στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου εμπορίου. Πρόκειται άλλωστε για έναν τομέα που επηρεάζεται ιδιαίτερα από την παγκοσμιοποίηση, αφού ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι η διεθνής διάστασή του: Πράγματι, ορισμένες υπηρεσίες σε ευρωπαϊκά λιμάνια παρέχονται από εταιρείες ή και λιμενικές αρχές τρίτων χωρών. Επίσης, ορισμένα ευρωπαϊκά λιμάνια βρίσκονται υπό τη διαχείριση αρχών ή εταιρειών τρίτων χωρών.

Η ανακοίνωση της Επιτροπής

Η ανακοίνωση διαιρείται σε δύο κύρια μέρη: Το πρώτο αφορά τις επιδόσεις των λιμένων και τις συνδέσεις τους με την ενδοχώρα. Με δεδομένη τη συνεχή αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου και την έλλειψη χώρων γύρω από τα περισσότερα σημερινά ευρωπαϊκά λιμάνια, η καλύτερη λύση είναι η αύξηση των επιδόσεών τους. Η σύνδεση με την ενδοχώρα έχει ζωτική σημασία για ένα λιμάνι. Κατά την εκπόνηση αυτής της έκθεσης, ο εισηγητής είχε τη δυνατότητα να επισκεφθεί το λιμάνι της Αμβέρσας, όπου διαπίστωσε τη σπουδαιότητα των χερσαίων συνδέσεων. Από την πλευρά της, η Επιτροπή προτίθεται να αφήσει αυτό το θέμα των επιδόσεων στις αρχές των κρατών μελών καθώς και στη δυναμική της αγοράς. Η Επιτροπή σκοπεύει να αξιολογήσει την πρόοδο στο θέμα αυτό κατά την εξέταση του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών το 2010.

Το δεύτερο τμήμα αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και τη σύνδεση αυτής της πτυχής με την αύξηση της παραγωγικότητας στα λιμάνια. Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι οι ευρωπαϊκοί λιμένες δεν βρίσκονται πάντοτε στα ιδανικότερο μέρη για την ανάπτυξή τους, ενώ το θέμα της τοποθεσίας είναι πολύ σημαντικό για τη ναυσιπλοΐα. Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι ορισμένα εμπλεκόμενα μέρη θεωρούν πως υφίσταται κάποια νομική ασάφεια στη σχετική νομοθεσία, και ιδιαίτερα στις οδηγίες για τα πτηνά και τους βιοτόπους. Για να λύσει το θέμα αυτό, η Επιτροπή σκοπεύει να δημοσιεύσει κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας για το περιβάλλον σε σχέση με το εξεταζόμενο θέμα.

Όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων, διέπεται σε κοινοτικό επίπεδο από την οδηγία 2000/59/EK για τις λιμενικές εγκαταστάσεις. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η εφαρμογή αυτής της οδηγίας παραμένει ένας απώτερος στόχος. Η Επιτροπή θα δρομολογήσει διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους και θα διαμορφώσει πρόταση που θα στοχεύει στη βελτίωση του μηχανισμού που προτείνει η οδηγία. Θα συμβάλει επίσης στο έργο της Διεθνούς Ναυτιλιακής Οργάνωσης (ΟΜΙ) για τα μέτρα που αποσκοπούν στη μείωση των ρυπογόνων εκπομπών στα λιμάνια.

Στο τμήμα της ανακοίνωσης που αφορά τον εκσυγχρονισμό, η Επιτροπή λαμβάνει γνώση των βελτιώσεων που επήλθαν στη σχέση σκαφών και ακτών χάρη στα νέα τεχνολογικά συστήματα όπως το SafeSeaNet, το AIS (Automatic Identification System, Σύστημα Αυτόματης Ταυτοποίησης) και το LRIT (Long - range Identification and tracking of Ships - σύστημα αναγνώρισης και εντοπισμού πλοίων μακράς αποστάσεως). Στην έκθεση πρωτοβουλίας του σχετικά με τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων (2004/2061(INI)), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε περιορισμό των διοικητικών διατυπώσεων με την προϋπόθεση να μη θίγονται τα θέματα ασφάλειας και ο τελωνειακός έλεγχος.

Η Επιτροπή επιθυμεί επίσης τη μείωση των διοικητικών διατυπώσεων και την απλούστευση των διαδικασιών θαλάσσιων μεταφορών για μικρές αποστάσεις. Σήμερα, στην ΕΕ, οι θαλάσσιες μεταφορές μεταξύ των κρατών μελών της Ένωσης υπόκεινται σε τελωνειακό έλεγχο, αφού τα ευρωπαϊκά λιμάνια αποτελούν τμήμα των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης. Η θαλάσσιες μεταφορές μειονεκτούν συνεπώς σε σχέση με τα άλλα μέσα μεταφοράς, αφού εκείνα δεν υπόκεινται στις ίδιες υποχρεώσεις στο εσωτερικό της Ένωσης. Η Επιτροπή προβλέπει τη δημοσίευση νομοθετικής πρότασης για τη δημιουργία ευρωπαϊκού ενιαίου χώρου απρόσκοπτων θαλάσσιων μεταφορών, τον Οκτώβριο του 2008. Ο στόχος αυτής της νομοθετικής πρότασης θα είναι η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και, όπου αυτό είναι εφικτό, η εξαίρεση από τις διαδικασίες αυτές των σκαφών που μεταφέρουν εμπορεύματα εκτελωνισμένα για το σύνολο της Κοινότητας. Η Επιτροπή πρότεινε ήδη τη θέσπιση ηλεκτρονικών διαδικασιών (χωρίς συμπλήρωση εντύπων ) για τα τελωνεία και το εμπόριο καθώς και μια κοινή υπηρεσία για την καταγραφή των δεδομένων.

Η Επιτροπή επιθυμεί επίσης να βελτιώσει τη διοικητική αντιμετώπιση των σκαφών. Προτίθεται να δημοσιεύσει το 2009 ένα έγγραφο για τη γενικότερη στρατηγική της σχετικά με την παροχή υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών on-line. Ελπίζει ότι η τεχνολογική πρόοδος στον τομέα της πληροφόρησης και των επικοινωνιών θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα και στους ευρωπαϊκούς λιμένες. Έτσι, η Επιτροπή θα προβεί το 2009 σε ανάλυση μιας σειράς γενικών δεικτών για όλα τα μέσα μεταφοράς. Οι δείκτες αυτοί αποτελούν πρακτικά εργαλεία για την ενθάρρυνση της αξιολόγησης της ποιότητας των υπηρεσιών αλλά και για τη μέτρηση του αντίκτυπου αυτού του μέσου μεταφοράς στο περιβάλλον.

Το τέταρτο μέρος της ανακοίνωσης πραγματεύεται τις δραστηριότητες στα λιμάνια της Ευρώπης και τους κανόνες που τις διέπουν. Στόχος είναι η θέσπιση ενιαίων κανόνων στην Ευρώπη, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει σήμερα. Πρέπει και εδώ να τονίσουμε τη διαφοροποίηση εντός του τομέα των λιμένων στην Ευρώπη, μια διαφοροποίηση που αντικατοπτρίζεται στη διαχείριση του τομέα από τις αρχές των κρατών μελών. Πάνω στο θέμα αυτό, η Επιτροπή θα εγκρίνει επίσης τον Οκτώβριο του 2008 κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις υπέρ των λιμένων.

Σε ό,τι αφορά το ρόλο των λιμενικών αρχών, η Επιτροπή υπεισέρχεται στη διαφοροποίηση στον εν λόγω κλάδο. Εξηγεί ότι τα ευρωπαϊκά λιμάνια, είτε τα διαχειρίζονται τελείως ιδιωτικές εταιρείες, είτε δημόσιοι φορείς και επιχειρήσεις. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν έχει σκοπό να παρέμβει για να εναρμονίσει τις διαφορετικές πρακτικές που ακολουθούν τα λιμάνια σε ό,τι αφορά τις υπηρεσίες διαχείρισης των εμπορευμάτων και τις τεχνικές υπηρεσίες που προσφέρονται στα σκάφη. Η Επιτροπή υπενθυμίζει τις διατάξεις της Συνθήκης και τους κανόνες του ανταγωνισμού και της εσωτερικής αγοράς, στους οποίους υπόκεινται οι υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος, καθώς και τους κανόνες για την εσωτερική αγορά, ιδιαίτερα αυτούς που αφορούν την ελεύθερη εγκατάσταση και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών.

Με σκοπό να αυξηθεί η διαφάνεια στον τομέα των λιμένων, η Επιτροπή προτίθεται να επεκτείνει σε όλα τα εμπορικά λιμάνια, χωρίς εξαίρεση, το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη διαφάνεια (2006/111/EK). Μέχρι σήμερα, η οδηγία αυτή εφαρμόζεται μόνο στα λιμάνια που έχουν έσοδα άνω των 40 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως.

Στον τομέα των λιμενικών διευκολύνσεων, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι αυτές υπόκεινται στους κανόνες και τις αρχές της Συνθήκης. Μνημονεύει για το σημείο αυτό τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, σύμφωνα με την οποία οι διευκολύνσεις υπόκεινται σε υποχρεώσεις διαφάνειας και διαγωνισμών για την παροχή τους και σύμφωνα με την οποία οι διαδικασίες ανάθεσης μπορούν να ελέγχονται ως προς την αμεροληψία και την ουδετερότητα τους. Ο ανταγωνισμός επιβάλλει η διάρκεια των διευκολύνσεων να καθορίζεται κατά τρόπο που να μη περιορίζει τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Ωστόσο, πρέπει να αντισταθμιστεί ο επιχειρηματικός κίνδυνος τον οποίο αναλαμβάνει ένας ανάδοχος και να του δοθεί η δυνατότητα για εύλογη απόσβεση. Το θέμα της ανανέωσης των διευκολύνσεων είναι σημαντικό. Η ανάγκη διαγωνισμού εξυπακούεται, αλλά οι λιμενικές αρχές είναι φυσικό να θέλουν να ανανεώνουν με απλοποιημένες διοικητικές διαδικασίες μια σύμβαση που λήγει.

Επιπλέον, η Επιτροπή επιθυμεί τη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών διαφάνειας για τις λιμενικές οφειλές και για την καταγραφή των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα ευρωπαϊκά λιμάνια στις σχέσεις τους με τα λιμάνια τρίτων χωρών. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, τα λιμάνια των γειτονικών χωρών συχνά δεν υπόκεινται στους ίδιους κανόνες και τις ίδιες υποχρεώσεις όπως τα ευρωπαϊκά λιμάνια, πράγμα που μπορεί να τα ευνοήσει σε σχέση με τους λιμένες της Ευρώπης.

Το πέμπτο μέρος αφορά τις. σχέσεις μεταξύ των λιμένων και των πόλεων. Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι εισηγήθηκε τη θέσπιση μιας Ευρωπαϊκής Ημέρας της Ναυσιπλοΐας. Επίσης, η Επιτροπή επιθυμεί να θεσπιστεί μια "ημέρα ελεύθερης πρόσβασης" κατά την οποία θα μπορεί το κοινό να επισκεφθεί τα λιμάνια και να μάθει περισσότερα για το ρόλο που παίζουν στην τοπική κοινωνία. Η Επιτροπή θα διερευνήσει τις πηγές χρηματοδότησης για να βελτιώσει την ένταξη των λιμένων στις πόλεις τις οποίες εξυπηρετούν. Η Επιτροπή προβλέπει επίσης μια αξιολόγηση του αντίκτυπου των σημερινών μέτρων ασφαλείας για να τα συνδυάσει με τις ανάγκες προσβασιμότητας στις λιμενικές ζώνες.

Τέλος, στο τελευταίο μέρος της ανακοίνωσης, η Επιτροπή πραγματεύεται το έργο που επιτελείται στα λιμάνια. Προτίθεται να προωθήσει τη συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής επιτροπής τομεακού διαλόγου για τους λιμένες. Η Επιτροπή θα προβεί επίσης στη διαμόρφωση ενός πλαισίου αμοιβαίας αναγνώρισης για την επαγγελματική επιμόρφωση των εργαζομένων στα λιμάνια. Όσον αφορά την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία, η Επιτροπή υπενθυμίζει τους ισχύοντες κανόνες καθώς και τις προηγούμενες ανακοινώσεις πάνω σε αυτό το θέμα. Θα φροντίσει για την εφαρμογή των κειμένων διατάξεων, καθώς και για τη συλλογή στατιστικών για τα ατυχήματα μέσω της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας.

Η άποψη του εισηγητή - σημεία-κλειδιά

Ο εισηγητής αντιμετωπίζει θετικά την ανακοίνωση της Επιτροπής. Η πρόταση ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπογραμμίζει ιδιαίτερα τη σημασία αυτού του τομέα στην Ευρώπη καθώς και τη διαφοροποίηση που παρουσιάζει.

Όσον αφορά τη δημοσίευση κατευθυντήριων γραμμών για την εφαρμογή της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας στον τομέα αυτόν, ο εισηγητής επισημαίνει τη σημασία μιας κοινής προοπτικής για το περιβάλλον και την ανάπτυξη των λιμένων. Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη η ιδιαιτερότητα του τομέα των λιμένων κατά την προσέγγιση από το νομοθέτη της περιβαλλοντικής πολιτικής.

Η σύνδεση με την ενδοχώρα προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία για τα λιμάνια και την ανάπτυξή τους. Ένα λιμάνι που έχει καλή γεωγραφική θέση, δεν θα μπορέσει να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του παρά μόνο εάν έχει καλές συνδέσεις. Επιπλέον, οι θαλάσσιες μεταφορές πρέπει να τυγχάνουν της ίδιας αντιμετώπισης με τα άλλα μέσα μεταφοράς. Ο εισηγητής καλεί συνεπώς την Επιτροπή να διασφαλίσει ίσες προϋποθέσεις για τον τομέα αυτόν στη νέα πρότασή της για απρόσκοπτες θαλάσσιες μεταφορές . Η ναυσιπλοΐα μικρών αποστάσεων στην Ευρώπη δεν πρέπει να βρίσκεται σε μειονεκτική θέση και τα εμπορεύματα που εκτελωνίζονται για την Κοινότητα δεν θα πρέπει να υπόκεινται σε νέο τελωνειακό έλεγχο στην Ευρώπη.

Όσον αφορά την τεχνολογία, η έκθεση υπογραμμίζει το σημαντικό ρόλο των νέων τεχνολογιών στον τομέα. Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να επιτρέψουν στα λιμάνια να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις από τον ανταγωνισμό με τις τρίτες χώρες και από την έλλειψη χώρου για την ανάπτυξή τους και με τον τρόπο αυτό να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα και την κερδοφορία τους. Ο ανταγωνισμός με τους λιμένες των τρίτων χωρών αποτελεί μια πηγή ανησυχίας διότι τα λιμάνια αυτά δεν έχουν τις ίδιες αρμοδιότητες και δεν διέπονται από τους ίδιους κανόνες που ισχύουν στην Κοινότητά μας, έχοντας κατά συνέπεια τη δυνατότητα να πλεονεκτούν λόγω των πιο ελαστικών ρυθμίσεων για τις κρατικές ενισχύσεις ή για την προστασία του περιβάλλοντος.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (16.4.2008)

προς την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού

σχετικά με μια Ευρωπαϊκή Λιμενική Πολιτική
(2008/2007(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Pierre Pribetich

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης καλεί την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.     υποστηρίζει τη βούληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνδράμει τους ευρωπαϊκούς λιμένες στην επιδίωξή τους για εκσυγχρονισμό με ταυτόχρονο σεβασμό του περιβάλλοντος, καταφεύγοντας στην παροχή κινήτρων μέσω κατευθυντηρίων γραμμών· υπογραμμίζει εν προκειμένω ότι η αρμονική ανάπτυξη των λιμένων αποτελεί βασικό στοιχείο της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής της Ένωσης· ελπίζει ότι οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές θα έχουν ως αποτέλεσμα να δώσουν περισσότερη νομική ασφάλεια στους λιμένες προκειμένου να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις για την αντιμετώπιση της προβλεπόμενης αύξησης των θαλάσσιων μεταφορών· καλεί λοιπόν την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών λιμένων· υπογραμμίζει επίσης σε αυτό το πλαίσιο τον ρόλο που διαδραματίζουν οι λιμένες στο επίπεδο της περιφερειακής οικονομίας της ενδοχώρας τους· υπογραμμίζει εν προκειμένω ότι η αρμονική ανάπτυξη των λιμένων αποτελεί βασικό στοιχείο της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής της Ένωσης·

2.   υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική η οποία θα ενισχύσει την περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και την εδαφική συνοχή λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές πτυχές και τις πτυχές ασφάλειας στο σύνολο της επικράτειας μέσω της εφαρμογής διοργανικών, διατομεακών και πολυεδαφικών εταιρικών σχέσεων·

3.   εμμένει στην ανάγκη να συνδράμει η Επιτροπή τους ενδιαφερόμενους παράγοντες και τις πόλεις προς έναν οργανωμένο διάλογο, προκειμένου να βελτιωθεί η εικόνα των λιμένων και να καταλήξουμε στην καλύτερη ενσωμάτωσή τους στην πόλη και τη ζωή των πόλεων πρέπει πράγματι να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων εντός των λιμένων· επισημαίνει επίσης ότι η αλληλοδιείσδυση κατοικίας και εργασίας αποτελεί ωφέλιμο βήμα από άποψη αειφορίας (μείωση των μεταφορών) και βιωσιμότητας των πόλεων και των γύρω περιοχών τους·

4.   εφιστά την προσοχή στην εδαφική διάσταση της ανάπτυξης των ευρωπαϊκών λιμένων, και ιδίως στην ανάγκη διασυνοριακής συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των γειτονικών λιμενικών περιφερειών· υπογραμμίζει τη σημασία της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας και της περιφερειακής στρατηγικής για τη Μεσόγειο, τη Βαλτική Θάλασσα και τη Μαύρη Θάλασσα· εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόταση της Επιτροπής να καταρτιστεί ένας κατάλογος των σημείων συμφόρησης μεταξύ των λιμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των λιμένων των κρατών που συνορεύουν με την Ένωση·

5.   υπενθυμίζει ότι οι κυριότεροι λιμένες της Ένωσης γενικά είναι επαρκώς εξοπλισμένοι και αποδοτικοί, αλλά ότι εξακολουθούν ωστόσο να υπάρχουν σημαντικές διαφορές σε επίπεδο εξοπλισμού και τεχνολογίας μεταξύ των λιμένων των νέων και των παλαιών κρατών μελών·

6.   φρονεί ότι οι τεχνολογικές αλλαγές που απαιτούνται για να μπορέσουν οι ενδιάμεσοι λιμένες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις μιας αυξημένης κυκλοφορίας θα έχουν σημαντικές οικονομικές συνέπειες στις οικείες περιοχές· θεωρεί ότι οι τελευταίες πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιήσουν, για αυτόν τον σκοπό, τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, κυρίως για να χρηματοδοτήσουν την απόκτηση προηγμένων τεχνολογικών εγκαταστάσεων, να δημιουργήσουν θέσεις απασχόλησης στους καινοτόμους τομείς και να αποκαταστήσουν τις αστικές περιοχές που θα απελευθερωθούν με την απομάκρυνση των λιμενικών δραστηριοτήτων εκτός πόλεων·

7.   ταυτόχρονα, ενθαρρύνει τη χρησιμοποίηση των προγραμμάτων ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας της πολιτικής συνοχής, καθώς και των προγραμμάτων συνεργασίας της πολιτικής γειτονίας και διεύρυνσης της ΕΕ, παροτρύνει δε την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις οικείες περιφερειακές αρχές να εφαρμόσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό μια διασυνοριακή πολιτική αξιοποίησης των υφιστάμενων ικανοτήτων στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησης των λιμενικών υποδομών·

8.   εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόταση της Επιτροπής που αποσκοπεί στον καθορισμό, σε κοινοτικό επίπεδο, μιας δέσμης κοινών απαιτήσεων σχετικά με την επαγγελματική κατάρτιση των λιμενεργατών προκειμένου να αυξηθεί η κινητικότητά τους μέσω της αμοιβαίας αναγνώρισης των προσόντων τους και της αρμονικής ανάπτυξης των λιμένων·

9.   καλεί τις ενδιαφερόμενες αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης να εφαρμόσουν μια περισσότερο πολυτροπική πολιτική ανάπτυξης των μεταφορών που θα επιτρέπει την ανάπτυξη των σιδηροδρομικών και των πλωτών μεταφορών, παράλληλα με τις οδικές και μια πιο λειτουργική σύνδεση των λιμένων με την ενδοχώρα, ιδίως μέσω του σιδηροδρόμου και των εσωτερικών πλωτών μεταφορών, επιπλέον δε, καλεί την Επιτροπή να επωφεληθεί από την ενδιάμεση αναθεώρηση, το 2010, προκειμένου να αποδεσμεύσει περισσότερα μέσα, ικανά να επιτρέψουν τη σημαντικότερη αξιοποίηση των ενδιάμεσων λιμένων, μέσω της εκφόρτωσης των φορτίων σε έναν ή περισσότερους σταθμούς μεταφόρτωσης με στόχο την αποσυμφόρηση των κύριων λιμένων και της περιφέρειάς τους, και τούτο πλησιάζοντας περισσότερο προς τους παραλήπτες· επιμένει, συνεπώς, στη σκοπιμότητα της καλύτερης διαφοροποίησης των σημείων εκφόρτωσης με στόχο τη σημαντική μείωση της οδικής κυκλοφορίας και την επίλυση ενός επανεμφανιζόμενου προβλήματος συμφόρησης των περιχώρων της λιμενικής ζώνης· ζητεί ταυτόχρονα και κατά τον προγραμματισμό λιμενικών έργων, να εκτιμηθεί επακριβώς εάν αυτά τα μικρότερα και πλησιέστερα στον αποδέκτη σημεία εκφόρτωσης είναι ωστόσο έτοιμα να δεχτούν έναν αριθμό μεγαλύτερων εκφορτώσεων τόσο σε επίπεδο υποδομών όσο και οδικών αξόνων ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο μετακύλισης του προβλήματος σε άλλες λιμενικές ζώνες·

10. υπογραμμίζει την ανάγκη συμμετοχής των λιμενικών και των τοπικών αρχών στην κατάρτιση των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών καθώς και των θαλάσσιων λιμένων όσον αφορά την ποιότητα των υδάτων, σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23 Οκτωβρίου 2000 που θεσπίζει πλαίσιο κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων[1]· εφιστά την προσοχή στην ανάγκη να ενεργήσουν οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, χάρη στην εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα, ώστε τα πλοία και οι λοιπές επίγειες μεταφορές να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, σύμφωνα με τη σύμβαση Marpol και την οδηγία πλαίσιο 96/62/ΕΚ του Συμβουλίου της 27 ης Σεπτεμβρίου 1996 σχετικά με την εκτίμηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος[2]·

11. ζητεί τη δημιουργία ενός κοινοτικού δικτύου ανταλλαγής καλών πρακτικών μεταξύ των λιμένων της Ένωσης· καλεί τους περιφερειακούς οργανισμούς στους οποίους συμμετέχουν κράτη μέλη της Ένωσης και τρίτες χώρες, όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου, να υιοθετήσουν συμβατές διαδικασίες και πρακτικές με σκοπό τη διευκόλυνση του περιφερειακού εμπορίου και τη μείωση του κόστους·

12. επιθυμεί έντονα να υπενθυμίσει ότι στο πλαίσιο ώριμης σκέψης σχετικά με την Ευρώπη και τη θαλάσσια πολιτική της, η Ευρώπη της αναψυχής διαδραματίζει σημαντικό ρόλο από τη σκοπιά της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης, δεδομένου ότι οι λιμένες αναψυχής αποτελούν αφενός μια βιτρίνα προς την ενδοχώρα, ένα ισχυρό τουριστικό εργαλείο προς την κατεύθυνση της ανακάλυψης ενός λιμένα και των περιχώρων του, καθώς επίσης και μια απαραίτητη υπηρεσία ανεφοδιασμού των τοπικών εμπορικών καταστημάτων·

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	8.4.2008
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	48 0 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Εμμανουήλ Αγγελάκας, Σταύρος Αρναουτάκης, Elspeth Attwooll, Rolf Berend, Jana Bobošíková, Victor Boştinaru, Antonio De Blasio, Petru Filip, Gerardo Galeote, Iratxe García Pérez, Eugenijus Gentvilas, Gábor Harangozó, Mieczysław Edmund Janowski, Gisela Kallenbach, Tunne Kelam, Miloš Koterec, Constanze Angela Krehl, Sérgio Marques, Miroslav Mikolášik, James Nicholson, Jan Olbrycht, Maria Petre, Markus Pieper, Pierre Pribetich, Elisabeth Schroedter, Grażyna Staniszewska, Catherine Stihler, Margie Sudre, Κυριάκος Τριανταφυλλίδης, Lambert van Nistelrooij, Vladimír Železný, Румяна Желева, Евгени Кирилов, Филиз Хакъева Хюсменова
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Bernadette Bourzai, Jan Březina, Brigitte Douay, Den Dover, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Madeleine Jouye de Grandmaison, Ramona Nicole Mănescu, Ljudmila Novak, Mirosław Mariusz Piotrowski, Zita Pleštinská, Samuli Pohjamo, Manfred Weber
Αναπληρωτές (άρθρο 178, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jean-Paul Gauzès, Jacques Toubon

• [1]  ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σελ. 1.
• [2]  ΕΕ L 296 της 21.11.1996, σελ. 55.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	24.6.2008
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	41 0 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Gabriele Albertini, Inés Ayala Sender, Etelka Barsi-Pataky, Michael Cramer, Luis de Grandes Pascual, Arūnas Degutis, Christine De Veyrac, Petr Duchoň, Saïd El Khadraoui, Robert Evans, Francesco Ferrari, Brigitte Fouré, Mathieu Grosch, Georg Jarzembowski, Timothy Kirkhope, Dieter-Lebrecht Koch, Jaromír Kohlíček, Bogusław Liberadzki, Eva Lichtenberger, Seán Ó Neachtain, Josu Ortuondo Larrea, Paweł Bartłomiej Piskorski, Reinhard Rack, Brian Simpson, Renate Sommer, Dirk Sterckx, Silvia-Adriana Ţicău, Yannick Vaugrenard
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Margrete Auken, Philip Bradbourn, Nathalie Griesbeck, Lily Jacobs, Elisabeth Jeggle, Helmuth Markov, Rosa Miguélez Ramos, Vural Öger, Corien Wortmann-Kool, Μαρία-Ελένη Κοππά, Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου
Αναπληρωτές (άρθρο 178, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Ιωάννης Γκλαβάκης, Helmut Kuhne, Maria Petre