ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη συνέχεια της Διάσκεψης του Μοντερέι του 2002 για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Προϋπολογισμών (18.6.2008)

15.7.2008 - (2008/2050(INI))

Επιτροπή Ανάπτυξης
Εισηγητής: Thijs Berman

Διαδικασία : 2008/2050(INI)

Διαδρομή στην ολομέλεια

Διαδρομή του εγγράφου :

A6-0310/2008

Κείμενα που κατατέθηκαν :

A6-0310/2008

Συζήτηση :

PV 22/09/2008 - 24
CRE 22/09/2008 - 24

Ψηφοφορία :

PV 23/09/2008 - 5.7
Αιτιολογήσεις ψήφου

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P6_TA(2008)0420

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Προϋπολογισμών

σχετικά με τη συνέχεια της Διάσκεψης του Μοντερέι του 2002 για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης

(2008/2050(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη τη συναίνεση του Μοντερέι, που εγκρίθηκε από τη Διεθνή διάσκεψη για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης (ΧτΑ) στο Μοντερέι του Μεξικού, στις 18-22 Μαρτίου 2002,

– έχοντας υπόψη τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν τα κράτη μέλη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης στις 14 Μαρτίου 2002 (δεσμεύσεις της Βαρκελώνης),

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Απριλίου 2002 για τη χρηματοδότηση της αναπτυξιακής βοήθειας[1],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Φεβρουαρίου 2002 για τη χρηματοδότηση της αναπτυξιακής βοήθειας[2],

– έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση του Συμβουλίου και της συνεδρίασης των εκπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών στο πλαίσιο του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής, σχετικά με την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Η Ευρωπαϊκή Συναίνεση»[3], που υπεγράφη στις 20 Δεκεμβρίου 2005,

- έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 9^ης Απριλίου σχετικά με την επιτάχυνση της προόδου για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας (COM(2008)0177)

- έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 4ης Απριλίου 2007 με τίτλο "Τηρώντας τις υποσχέσεις μας όσον αφορά τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης" (COM(2007)0164)

- έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 2 Μαρτίου 2006 με τίτλο "Χρηματοδότηση της ανάπτυξης και αποτελεσματικότητα της βοήθειας - Οι προκλήσεις για την κλιμάκωση της βοήθειας της ΕΕ 2006-2010" (COM(2006)0085),

- έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 12ης Απριλίου 2005 με τίτλο "Επιτάχυνση της προόδου που σημειώνεται όσον αφορά την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας - Χρηματοδότηση της ανάπτυξης και αποτελεσματικότητα της βοήθειας" (COM(2005)0133),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 5ης Μαρτίου 2004 προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο µε τίτλο «Εφαρμογή της Συναίνεσης του Μοντερέι στην πράξη: η συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (COM(2004)0150 ),

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 14ης Μαρτίου 2002 σχετικά με τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης (Μοντερέι),

– έχοντας υπόψη τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας (ΑΣΧ), που ενέκρινε η Διάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη χιλιετία στη Νέα Υόρκη στις 6-8 Σεπτεμβρίου 2000, και επαναβεβαίωσαν οι κατοπινές διασκέψεις του ΟΗΕ, ιδίως η Διάσκεψη του Μοντερέι για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης,

– έχοντας υπόψη τη δέσμευση που αναλήφθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκέτεμποργκ στις 15-16 Ιουνίου 2001 να επιτύχουν τα κράτη μέλη τον στόχο του ΟΗΕ να αντιπροσωπεύει η επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια (ΕΑΒ) το 0,7% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 2 Μαρτίου 2006 με τίτλο «Βοήθεια της ΕΕ: Περισσότερη, αποτελεσματικότερη και ταχύτερη» (COM(2006)0087),

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Μαΐου 2008 σχετικά με την παρακολούθηση της Δήλωσης του Παρισιού του 2005 για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας[4],

– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Προϋπολογισμών (A6‑0310/2008),

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι, για δεύτερη φορά στην ιστορία του, ο ΟΗΕ διοργανώνει παγκόσμια διάσκεψη κορυφής για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, με στόχο να συνευρεθούν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων και όχι μόνο οι υπουργοί Ανάπτυξης αλλά και Οικονομικών, καθώς και εκπρόσωποι των διεθνών πιστωτικών οργανισμών, του ιδιωτικού τραπεζικού και επιχειρηματικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου να εξετάσουν την πρόοδο που σημειώθηκε από την πρώτη Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής για τη Χρηματοδότηση της Ανάπτυξης, που διεξήχθη το 2002 στο Μοντερέι,

B. λαμβάνοντας υπόψη ότι, για να επιτευχθούν οι ΑΣΧ, απαιτείται μεγάλη αύξηση της χρηματοδότησης,

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρηματοδότηση της ανάπτυξης πρέπει να οριστεί ως ο πλέον αποδοτικός από οικονομική σκοπιά τρόπος για να ανταποκριθούμε στις αναπτυξιακές ανάγκες του πλανήτη και στις παγκόσμιες αβεβαιότητες,

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάγκη για επαρκείς, προβλέψιμους και βιώσιμους χρηματοδοτικούς πόρους είναι πιο επιτακτική από ποτέ, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη την πρόκληση της αλλαγής του κλίματος και τις συνεπαγωγές της, μεταξύ άλλων, τις φυσικές καταστροφές και τον ιδιαίτερα ευάλωτο χαρακτήρα των αναπτυσσόμενων χωρών,

E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας παγκοσμίως, μείζων μέτοχος στα διεθνή πιστωτικά ιδρύματα και ο πλέον σημαντικός εμπορικός εταίρος των αναπτυσσόμενων χωρών,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ δεσμεύτηκε στο πλαίσιο ενός σαφούς και υποχρεωτικού χρονοδιαγράμματος για την επίτευξη του στόχου του 0,56% του ΑΕΕ μέχρι το 2010 και του στόχου του 0,7% του ΑΕΕ μέχρι το 2015,

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις όσον αφορά τα επίπεδα της ΕΑΒ των κρατών μελών, ορισμένα κράτη μέλη δεν θα επιτύχουν τους στόχους για τους οποίους έχουν δεσμευτεί, του 0,51% (για την ΕΕ των 15, δηλαδή των κρατών μελών της ΕΕ πριν από τη διεύρυνση του 2004) και του 0,17% (για την ΕΕ των 12, δηλαδή των κρατών μελών που εντάχθηκαν στην ΕΕ την 1η Μαΐου 2004 και την 1η Ιανουαρίου 2007) του ΑΕΕ μέχρι το 2010,

H. λαμβάνοντας υπόψη ότι η προγραμματιζόμενη βοήθεια στην Αφρική αυξάνεται παρά τη γενική μείωση της ΕΑΒ το 2007,

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι εμφανίστηκαν προσφάτως σημαντικές νέες αναπτυξιακές προκλήσεις, μεταξύ άλλων, η αλλαγή του κλίματος, οι διαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές βασικών προϊόντων και ιδίως στις αγορές τροφίμων και πετρελαίου και σημαντικές νέες τάσεις στη συνεργασία Νότου-Νότου, περιλαμβανομένης της στήριξης της Κίνας για υποδομές στην Αφρική και των δανειοδοτήσεων της Τράπεζας Ανάπτυξης της Βραζιλίας BNDES στη Λατινική Αμερική,

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς ως αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών στην παροχή υπηρεσιών, της έλλειψης ασφάλειας δικαίου και δικαιωμάτων ιδιοκτησίας,

1. επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή του για την εξάλειψη της φτώχειας, την αειφόρο ανάπτυξη και την επίτευξη των ΑΣΧ, καθώς αυτός είναι ο μόνος τρόπος να επιφέρουμε κοινωνική δικαιοσύνη και βελτιωμένη ποιότητα ζωής για το κατά προσέγγιση ένα δισ. ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο, που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, η οποία ορίζεται ως ημερήσιο εισόδημα χαμηλότερο του ενός δολαρίου ΗΠΑ·

2. καλεί τα κράτη μέλη να προβούν σε σαφή διάκριση μεταξύ των αναπτυξιακών δαπανών και των δαπανών για συμφέροντα εξωτερικής πολιτικής και, από αυτή την άποψη, η ΕΑΒ θα πρέπει να συνάδει με τα κριτήρια της ΕΑΒ που έχουν θεσπιστεί από την Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ/ΕΑΒ) και με τις συστάσεις του ΟΟΣΑ/ΕΑΒ σχετικά με την αποδέσμευση της ΕΑΒ

3. υπογραμμίζει την απόλυτη ανάγκη επιδίωξης από την ΕΕ του υψηλότερου επιπέδου συντονισμού για λόγους διασφάλισης συνοχής με άλλες κοινοτικές πολιτικές (περιβάλλον, μετανάστευση, ανθρώπινα δικαιώματα, γεωργία κ.λπ.) και αποφυγής της αλληλεπικάλυψης των εργασιών και της ασυνέπειας μεταξύ των δραστηριοτήτων·

4. υπενθυμίζει ότι τα άμεσα και αναγκαία μέτρα που πρέπει να λάβει η ΕΕ για να αντιμετωπίσει τις συγκλονιστικές συνέπειες της εκτίναξης των τιμών των τροφίμων στα ύψη στις αναπτυσσόμενες χώρες, δεν θα πρέπει να θεωρούνται και να υλοποιούνται ως μέρος των οικονομικών προσπαθειών που απαιτούνται από τη συναίνεση του Μοντερέι· επομένως, προσβλέπει σε μια συγκεκριμένη πρόταση εκ μέρους της Επιτροπής για τη χρησιμοποίηση των κονδυλίων έκτακτης ανάγκης·

5. τονίζει ότι ο υπερβολικός και δυσανάλογος διοικητικός φόρτος σε ορισμένες από τις χώρες εταίρους φθείρει την αποτελεσματικότητα της αναπτυξιακής βοήθειας· φοβάται ότι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την επίτευξη των ΑΣΧ·

6. σημειώνει ότι η ΕΕ δεν έχει ακόμη πετύχει την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ δύο αντικρουόμενων προσεγγίσεων της αναπτυξιακής βοήθειας: αφενός, να εμπιστεύεται τις χώρες εταίρους για την κατάλληλη κατανομή των κονδυλίων και να βοηθά τις διοικήσεις τους να αναπτύξουν τα ενδεδειγμένα μέσα για τη αξιοποίηση των κονδυλίων· αφετέρου, να καθορίζει εξαρχής τον προορισμό της οικονομικής βοήθειας, προκειμένου να αποτραπεί η κατάχρηση ή η αναποτελεσματική διάθεση της βοήθειας·

Όγκοι της ΕΑΒ

7. επισημαίνει ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος χορηγός ΕΑΒ παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου 60% της επίσημης παγκόσμιας αναπτυξιακής βοήθειας, και επικροτεί το γεγονός ότι η συμβολή της ΕΕ στην παγκόσμια ΕΑΒ αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου· εντούτοις, ζητεί από την Επιτροπή να παρουσιάσει σαφή και διαφανή στοιχεία σχετικά με το μερίδιο του προϋπολογισμού της ΕΕ που διατίθεται στην αναπτυξιακή βοήθεια της ΕΕ, για να εκτιμηθεί η συνέχεια της συναίνεσης του Μοντερέι από όλους τους ευρωπαίους χορηγούς· εκφράζει επίσης τη λύπη του για την έλλειψη προβολής όσον αφορά το επίπεδο των χρηματοοικονομικών εισφορών της ΕΕ προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, και καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει κατάλληλα και στοχοθετημένα μέσα επικοινωνίας και πληροφόρησης για να αυξηθεί η προβολή της αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ·

8. χαιρετίζει το γεγονός ότι η ΕΕ εκπλήρωσε τον δεσμευτικό στόχο της αναφορικά με την ΕΑΒ για τον μέσο όρο της ΕΕ του 0,39% του ΑΕΕ μέχρι το 2006, σημειώνει όμως την ανησυχητική μείωση της βοήθειας της ΕΕ το 2007 από 47,7 δισ. ευρώ το 2006 (0,41% του συνολικού ΑΕΕ της ΕΕ) σε 46,1 δισ. ευρώ το 2007 (0,38% του συνολικού ΑΕΕ της ΕΕ) και καλεί τα κράτη μέλη να αυξήσουν τους όγκους της ΕΑΒ για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου τους του 0,56% του ΑΕΕ το 2010·

9. επιμένει ότι δεν πρέπει να σημειωθούν εκ νέου μειώσεις στις δεδηλωμένες ΕΑΒ των κρατών μελών· επισημαίνει ότι εάν συνεχιστεί η τρέχουσα τάση η ΕΕ θα έχει δώσει 75 δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερα από όσα υποσχέθηκε για την περίοδο 2005-2010

10. εκφράζει σοβαρή ανησυχία για το γεγονός ότι η πλειονότητα των κρατών μελών (18 από τα 27, ιδίως η Λετονία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Τσεχική Δημοκρατία) δεν ήταν σε θέση να αυξήσουν το επίπεδο της ΕΑΒ μεταξύ του 2006 και του 2007 και ότι υπήρξε ακόμη και μία δραματική μείωση άνω του 10% σε αρκετές χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο· καλεί τα κράτη μέλη να εκπληρώσουν τους όγκους της ΕΑΒ, για τους οποίους έχουν δεσμευτεί· σημειώνει με ικανοποίηση ότι ορισμένα κράτη μέλη (η Δανία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Ισπανία, η Σουηδία και οι Κάτω Χώρες) είναι βέβαιο ότι θα επιτύχουν τους στόχους τους όσον αφορά την ΕΑΒ για το 2010, και είναι πεπεισμένο ότι αυτά τα κράτη μέλη θα διατηρήσουν τα υψηλά τους επίπεδα ΕΑΒ·

11. επικροτεί την αυστηρή στάση της Επιτροπής στις προσπάθειες να επικεντρωθεί τόσο στην ποσότητα όσο και στην ποιότητα της αναπτυξιακής βοήθειας από τα κράτη μέλη, και στηρίζει θερμά την προειδοποίησή της για τις πιθανές ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες της παράλειψης των κρατών μελών να εκπληρώσουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις· καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει την εμπειρογνωμοσύνη και την εξουσία της για να πείσει άλλους κρατικούς και ιδιωτικούς χορηγούς να τιμήσουν τις οικονομικές τους υποσχέσεις·

12. είναι εξαιρετικά προβληματισμένο με το γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη υπαναχωρούν από αυξήσεις της ΕΑΒ, επιφέροντας στις αναπτυσσόμενες χώρες περισσότερα από 17 δισ. ευρώ καθαρή απώλεια·

13. χαιρετίζει την προσέγγιση ορισμένων κρατών μελών να αναπτύξουν πολυετή δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα για την αύξηση των επιπέδων της ΕΑΒ, προκειμένου να εκπληρώσουν τον στόχο του 0,7% του ΟΗΕ μέχρι το 2015· ζητεί από τα κράτη μέλη που δεν το έχουν πράξει ακόμη να γνωστοποιήσουν τα πολυετή χρονοδιαγράμματά τους το ταχύτερο δυνατόν· υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να τα εγκρίνουν πριν από την προσεχή διεθνή διάσκεψη για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης και να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους

14. παρατηρεί ότι οι μειώσεις στα δηλωθέντα επίπεδα βοήθειας το 2007 οφείλονται, σε ορισμένες περιπτώσεις, στην τεχνητή αύξηση των αριθμητικών στοιχείων το 2006 μέσω της ελάφρυνσης του χρέους· καλεί τα κράτη μέλη να αυξήσουν τα επίπεδα της ΕΑΒ σε βιώσιμη βάση, επικεντρώνοντας τις προσπάθειές τους στα αριθμητικά στοιχεία, αφαιρώντας όμως το σκέλος της ελάφρυνσης του χρέους·

15. θεωρεί εντελώς απαράδεκτη την αναντιστοιχία μεταξύ των συχνών υποσχέσεων για αύξηση της χρηματοδοτικής βοήθειας και των σημαντικά χαμηλότερων ποσών που εκταμιεύονται στην πράξη και εκφράζει την ανησυχία του ότι ορισμένα κράτη μέλη παρουσιάζουν «κόπωση των χορηγών βοήθειας»·

16. υπογραμμίζει το γεγονός ότι η διαβούλευση με τις κυβερνήσεις των εταίρων, τα εθνικά κοινοβούλια και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι ζωτικής σημασίας για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τον όγκο και τους προορισμούς της ΕΑΒ

Ταχύτητα, ευελιξία, προβλεψιμότητα και σταθερότητα χρηματοδοτικών ροών

17. υπογραμμίζει ότι η βοήθεια πρέπει να χορηγείται εγκαίρως και εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι στις διαδικασίες χορήγησης συχνά σημειώνονται αδικαιολόγητες καθυστερήσεις·

18. υπογραμμίζει την ανάγκη εξισορρόπησης της ευελιξίας στη χορήγηση κεφαλαίων συνεργασίας, προκειμένου να δίνεται απάντηση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, όπως είναι η άνοδος της τιμής των τροφίμων, με το πρόταγμα για προβλέψιμη χρηματοδότηση, ώστε να παρέχεται στις χώρες εταίρους η δυνατότητα να σχεδιάζουν για την αειφόρο ανάπτυξη καθώς και για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος και την άμβλυνση των επιπτώσεών της·

19. ζητεί μετ’ επιτάσεως τη σαφή τήρηση των αρχών της υπεύθυνης δανειοδότησης και χρηματοδότησης προκειμένου οι δανειοδοτήσεις και χρηματοδοτήσεις να καταστούν βιώσιμες από τη σκοπιά της οικονομικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης, παράλληλα και σύμφωνα με τις αρχές του Ισημερινού· καλεί την Επιτροπή να συμμετάσχει στη θέσπιση ανάλογων αρχών και να πιέσει στα διεθνή φόρουμ για δεσμευτικά μέτρα, προκειμένου να τεθούν σε εφαρμογή κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η κάλυψή τους να επεκτείνεται σε νέους παράγοντες της ανάπτυξης προερχόμενους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα·

Χρέος και φυγή κεφαλαίων

20. υποστηρίζει ανεπιφύλακτα τις προσπάθειες των αναπτυσσόμενων χωρών να διαφυλάξουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους και να υλοποιήσουν την Πρωτοβουλία για τις υπερχρεωμένες φτωχές χώρες (ΥΦΧ), που είναι καίριας σημασίας για την εκπλήρωση των ΑΣΧ· εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη του για το γεγονός ότι τα σχέδια για την ελάφρυνση του χρέους αποκλείουν έναν μεγάλο αριθμό χωρών στις οποίες το χρέος παραμένει εμπόδιο για την εκπλήρωση των ΑΣΧ· επιμένει ότι επείγει η διεξαγωγή μιας διεθνούς συζήτησης σχετικά με τη διεθνή επέκταση της μείωσης των μέτρων σε διάφορες χρεωμένες χώρες, που σήμερα αποκλείονται από την πρωτοβουλία για τις ΥΦΧ·

21. καλεί την Επιτροπή να επιληφθεί του θέματος σχετικά με τα επαχθή και παράνομα χρέη, δηλαδή τα χρέη που έχουν ανακύψει από ανεύθυνο, ιδιοτελή, απερίσκεπτο ή αθέμιτο δανεισμό και τις αρχές της υπεύθυνης χρηματοδότησης στο πλαίσιο διμερών και πολυμερών διαπραγματεύσεων για την ελάφρυνση του χρέους· επικροτεί την έκκληση της Επιτροπής για δράση προκειμένου να περιοριστούν τα δικαιώματα των εμπορικών πιστωτών και να αποδοθούν τα κεφάλαια που επενδύονται σε επισφαλές επιχειρηματικό περιβάλλον (vulture funds) σε περίπτωση δικαστικών διαδικασιών·

22. καλεί όλα τα κράτη μέλη να τηρήσουν το πλαίσιο της βιωσιμότητας του χρέους και να ασκήσουν πιέσεις προκειμένου η ανάπτυξή του να λαμβάνει υπόψη της το εσωτερικό χρέος και τις χρηματοδοτικές απαιτήσεις μίας χώρας· καλεί τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν ότι η ευθύνη του δανειστή δεν περιλαμβάνει απλώς τη συμμόρφωση προς το πλαίσιο βιωσιμότητας, αλλά συνεπάγεται επίσης:

- τη συνεκτίμηση της ευπάθειας των δανειζόμενων χωρών σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς, προνοώντας σε τέτοιες περιπτώσεις για τη δυνατότητα αναστολής ή διευκόλυνσης της αποπληρωμής·

- την ενσωμάτωση απαιτήσεων διαφάνειας, για αμφότερα τα μέρη, στις δανειακές συμβάσεις·

- την ενίσχυση της επαγρύπνησης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο δανεισμός δεν συντελεί σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή αύξηση της διαφθοράς·

23. παροτρύνει την ΕΕ να προωθήσει διεθνείς προσπάθειες που αποσκοπούν στη θέσπιση κάποιας μορφής διεθνών διαδικασιών αφερεγγυότητας ή μίας διαδικασίας δίκαιης και διαφανούς διαιτησίας για την αποτελεσματική και δίκαιη αντιμετώπιση οποιασδήποτε μελλοντικής κρίσης χρέους·

24. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν δίνει περισσότερη έμφαση στην κινητοποίηση εσωτερικών πόρων για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, καθώς αυτοί αποτελούν πηγή μεγαλύτερης αυτονομίας για τις αναπτυσσόμενες χώρες· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συμμετάσχουν πλήρως στην πρωτοβουλία διαφάνειας των εξορυκτικών βιομηχανιών και ζητεί την ενίσχυσή της· καλεί την Επιτροπή να ζητήσει από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB) να συμπεριλάβουν μεταξύ αυτών των διεθνών λογιστικών προτύπων μία απαίτηση υποβολής εκθέσεων ανά χώρα σχετικά με τις δραστηριότητες των πολυεθνικών εταιρειών σε όλους τους τομείς·

25. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η δέσμη ανακοινώσεων της Επιτροπής για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας[5] δεν αναφέρει τη φυγή κεφαλαίων ως παράγοντα κινδύνου για τις οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών· επισημαίνει ότι η φυγή κεφαλαίων προκαλεί σοβαρή ζημία στην ανάπτυξη βιώσιμων οικονομικών συστημάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες και ότι κάθε χρόνο η φοροδιαφυγή κοστίζει στις αναπτυσσόμενες χώρες περισσότερο από όσο λαμβάνουν υπό τη μορφή ΕΑΒ· καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει στις πολιτικές της μέτρα για την πρόληψη της φυγής κεφαλαίων, όπως επιτάσσει η συναίνεση του Μοντερέι· συμπεριλαμβανομένης μιας ειλικρινούς ανάλυσης των αιτίων της φυγής κεφαλαίων με στόχο το κλείσιμο των φορολογικών παραδείσων, ορισμένοι εκ των οποίων βρίσκονται στο έδαφος της ΕΕ ή λειτουργούν σε στενή σχέση με κράτη μέλη·

26. σημειώνει, ειδικότερα, ότι σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα το παράνομο στοιχείο αυτής της φυγής κεφαλαίων ανέρχεται σε 1 000 έως 1 600 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως, τα μισά εκ των οποίων προέρχονται από αναπτυσσόμενες χώρες· στηρίζει τις διεθνείς προσπάθειες για τη δέσμευση και την ανάκτηση των κλαπέντων στοιχείων του ενεργητικού και ζητεί από τα κράτη μέλη που δεν το έχουν πράξει ακόμη να επικυρώσουν τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά της διαφθοράς· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν καταβάλλονται ανάλογες προσπάθειες για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν την παγκόσμια επέκταση της αρχής της αυτόματης ανταλλαγής φορολογικών πληροφοριών, να ζητήσουν την προσάρτηση στη δήλωση της Ντόχα του Κώδικα Συμπεριφοράς για τη φοροδιαφυγή που εκπονείται στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (ECOSOC) του ΟΗΕ, και να στηρίξουν τη μετατροπή της επιτροπής φορολογίας των Ηνωμένων Εθνών σε έναν πραγματικό διακυβερνητικό φορέα εξοπλισμένο με πρόσθετους πόρους για τη διεθνή καταπολέμηση της φοροδιαφυγής σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ·

Καινοτόμοι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί

27. χαιρετίζει τις προτάσεις για καινοτόμους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς τις οποίες παρουσίασαν τα κράτη μέλη, και καλεί την Επιτροπή να τις εξετάσει με σημεία αναφοράς την ευκολία πρακτικής εφαρμογής, τη βιωσιμότητα, την προσθετικότητα, το κόστος των συναλλαγών και την αποτελεσματικότητα· ζητεί τη θέσπιση χρηματοδοτικών μηχανισμών και μέσων που θα παρέχουν νέα χρηματοδότηση και δεν θα θέτουν σε κίνδυνο τις μελλοντικές χρηματοδοτικές ροές·

28. ζητεί να θεσπιστούν χρηματοδοτικοί μηχανισμοί και μέσα που θα παρέχουν μέτρα για να υπάρχει δυνατότητα άσκησης επιρροής σε ό,τι αφορά τα ιδιωτικά κεφάλαια, όπως αναφέρεται στη συναίνεση του Μοντερέι, και να αναπτυχθούν εγγυήσεις πιστώσεων·

29. ζητεί από την Επιτροπή να ενισχύσει σημαντικά τη χρηματοδότηση μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και μετριασμού των επιπτώσεων της στις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως της παγκόσμιας συμμαχίας κατά της κλιματικής αλλαγής· υπογραμμίζει την έντονη ανάγκη χρηματοδότησης πέραν των τρεχουσών ροών ΕΑΒ καθώς μόνο η ΕΑΒ δεν μπορεί να παράσχει μια κατάλληλη απάντηση στα μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και μετριασμού των επιπτώσεων της στις αναπτυσσόμενες χώρες· υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να αναπτυχθούν επειγόντως για αυτόν τον σκοπό καινοτόμοι μηχανισμοί χρηματοδότησης, όπως οι φόροι επί των αερομεταφορών και της εμπορίας πετρελαίου, δεσμεύοντας για το σκοπό αυτό και έσοδα από πλειστηριασμούς στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (EU ETS)·

30. επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη θέσπιση ενός χρηματοδοτικού μηχανισμού για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος του πλανήτη, ο οποίος θα βασίζεται στην αρχή της προκαταβολής της βοήθειας για τη χρηματοδότηση των μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και μετριασμού των επιπτώσεων της στις αναπτυσσόμενες χώρες· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να αναλάβουν σημαντικές χρηματοδοτικές υποχρεώσεις προκειμένου να εφαρμοστεί επειγόντως η πρόταση·

31. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δεσμεύσουν τουλάχιστον το 25% των μελλοντικών εσόδων από τον πλειστηριασμό στο πλαίσιο του EU ETS για τη χρηματοδότηση των μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και μετριασμού των επιπτώσεων της στις αναπτυσσόμενες χώρες·

32. ζητεί από την Επιτροπή να αναπτύξει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση των μικροεπιχειρηματιών και μικροκαλλιεργητών, ως μέσο για την αύξηση της παραγωγής τροφίμων και την παροχή βιώσιμης λύσης στην επισιτιστική κρίση·

33. καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να διερευνήσει τις δυνατότητες άμεσης θέσπισης ενός ταμείου εγγυήσεων προς στήριξη των συστημάτων μικροπιστώσεων και αντιστάθμισης κινδύνων που θα ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες των τοπικών παραγωγών τροφίμων στις φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες·

34. επικροτεί την πρόταση θέσπισης ενός πολυμερούς ταμείου για την ισότητα των φύλων που παρουσιάστηκε στον ΟΗΕ και το οποίο θα διευθύνεται από το Ταμείο Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για τη Γυναίκα (UNIFEM), με στόχο την προώθηση και τη χρηματοδότηση πολιτικών ισότητας των φύλων στις αναπτυσσόμενες χώρες· καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να εξετάσουν και να εγκρίνουν αυτή τη διεθνή πρωτοβουλία·

35. ζητεί να ενταθούν οι προσπάθειες προκειμένου να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, δεδομένου ότι ο τραπεζικός τομέας έχει τις δυνατότητες να αποδεσμεύσει την τοπική χρηματοδότηση της ανάπτυξης και ότι επίσης ένας σταθερός τομέας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για την καταπολέμηση της φυγής κεφαλαίων·

36. καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να εκτιμήσουν πλήρως τις τεράστιες δυνατότητες εσόδων από φυσικούς πόρους· θεωρεί ζωτικής σημασίας εν προκειμένω οι βιομηχανίες πόρων να είναι διαφανείς· θεωρεί ότι, ενώ η πρωτοβουλία διαφάνειας των εξορυκτικών βιομηχανιών (EITI) και η διαδικασία Kimberley κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα προκειμένου να ενθαρρυνθεί η διαφανής διαχείριση των βιομηχανιών πόρων και των εσόδων τους·

Μεταρρύθμιση των διεθνών συστημάτων

37. ζητεί από το Συμβούλιο και την Επιτροπή να συμπεριλάβουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης στον προϋπολογισμό της ΕΕ στην ενδιάμεση αναθεώρηση 2008/2009, προκειμένου να ενισχυθεί η δημοκρατική νομιμότητα ενός σημαντικού σκέλους της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ και του προϋπολογισμού της·

38. επισημαίνει το πρώτο βήμα που σημειώθηκε τον Απρίλιο του 2008 προς την καλύτερη εκπροσώπηση των αναπτυσσόμενων χωρών στο πλαίσιο του ΔΝΤ· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η κατανομή των δικαιωμάτων ψήφου στο ΔΝΤ εξακολουθεί να διέπεται από μια στάθμιση που βασίζεται στον πλούτο· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για τη λήψη αποφάσεων βάσει διπλής πλειοψηφίας (ενδιαφερόμενοι/κράτη) εντός του αρμόδιου οργανισμού για τη διεθνή χρηματοοικονομική σταθερότητα, του ΔΝΤ·

39. ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν την προαναφερόμενη συνέχεια της διεθνούς διάσκεψης για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, που θα διεξαχθεί στην Ντόχα από τις 29 Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου 2008, ως ευκαιρία για να παρουσιάσουν μια κοινή θέση της ΕΕ για την ανάπτυξη με στόχο την επίτευξη των ΑΣΧ μέσω μιας βιώσιμης προσέγγισης·

40. καλεί τα κράτη μέλη να αναλάβουν μία ταχεία και φιλόδοξη μεταρρύθμιση της Παγκόσμιας Τράπεζας ούτως ώστε οι αμεσότερα εμπλεκόμενοι στα προγράμματά της να εκπροσωπούνται καλύτερα·

41. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και στους επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ.

[1] ΕΕ C 131 E της 5.6.2003, σελ. 164.
[2] ΕΕ C 284 E της 21.11.2002, σελ. 315.
[3] ΕΕ C 46 της 24.2.2006, σελ. 1.
[4] Κείμενα που εγκρίθηκαν, Ρ6_ΤΑ(2008)0237.
[5] COM(2008)0177 «Η ΕΕ - ένας παγκόσμιος εταίρος για την ανάπτυξη. Επιτάχυνση της προόδου για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας», της 9.4.2008

Ένα εξαιρετικό θέμα για το διεθνές αναπτυξιακό πρόγραμμα: η χρηματοδότηση της ανάπτυξης.

Στη διεθνή διάσκεψη για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης στο Μοντερέι τον Μάρτιο του 2002, η διεθνής κοινότητα ενέκρινε τη συναίνεση του Μοντερέι, που επικεντρώθηκε στους ακόλουθους βασικούς προβληματισμούς:

· κινητοποίηση των εγχώριων χρηματοδοτικών πόρων για την ανάπτυξη·

· κινητοποίηση των διεθνών πόρων για την ανάπτυξη ( Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) και λοιπές ροές ιδιωτικών κεφαλαίων)·

· το διεθνές εμπόριο ως μοχλός ανάπτυξης·

· ενίσχυση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής και τεχνικής αναπτυξιακής συνεργασίας·

· το εξωτερικό χρέος·

· συστημικά ζητήματα – προώθηση της συνεκτικότητας και της συνέπειας των διεθνών νομισματικών, χρηματοπιστωτικών και εμπορικών συστημάτων για τη στήριξη της ανάπτυξης.

Η πρώτη συνέχεια της διάσκεψης για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης θα πραγματοποιηθεί στην Ντόχα (Κατάρ) από τις 29 Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου 2008. Αυτή η διάσκεψη κορυφής παρέχει την ευκαιρία να καταγραφεί η πρόοδος που σημειώθηκε, αφότου εγκρίθηκε η συναίνεση του Μοντερέι.

Η ΕΕ συνεχίζει να είναι πρωτοπόρος στη διεθνή χρηματοδότηση της ανάπτυξης ως ο μεγαλύτερος διεθνής χορηγός βοήθειας για την ανάπτυξη, αφού παρέχει, σε παγκόσμια κλίμακα, περισσότερο από το 50% της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας (ΕΑΒ).

Η έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο της ΕΕ για τη συναίνεση του Μοντερέι δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2008[1]. Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης δημοσιεύτηκαν στις 25 Μαΐου 2008.

Χρονοδιάγραμμα στόχων της ΕΑΒ για το 2010 και το 2015

Το 2006 η ΕΕ εκπλήρωσε τον συμφωνηθέντα ατομικό στόχο να αφιερώσει το 0,39% (ΕΕ των 15) του συνολικού της ΑΕΕ στην ΕΑΒ. Ο επόμενος μείζων στόχος προς επίτευξη σε σχέση με την ΕΑΒ είναι το 0,56% του συνολικού ΑΕΕ της ΕΕ μέχρι το 2010.[2] Ωστόσο, είναι σοβαρό πρόβλημα το γεγονός πως το 2007 οι όγκοι της ΕΑΒ αρκετών κρατών μελών μειώθηκαν δραματικά – σύμφωνα με την τρέχουσα παγκόσμια τάση στη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, την οποία ακολουθούν επίσης η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, ορισμένα κράτη μέλη προέβησαν σε περικοπή των χρηματοδοτικών τους συνεισφορών για την εκπλήρωση των στόχων του 2010 και του 2015 και επιβράδυναν τους ρυθμούς αύξησης της ΕΑΒ τους.

Ενώ η ελπίδα είναι πως η γενική μείωση στην ΕΑΒ θα αποδειχθεί μεμονωμένο συμβάν, ο εισηγητής επιμένει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι θα είναι μεμονωμένο. Η επιβράδυνση των αυξήσεων αναμένεται να μειώσει το συνολικό ποσό της ΕΑΒ που θα παρασχεθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες στα προσεχή χρόνια. Η Φινλανδία και η Γαλλία, για παράδειγμα, συνήθιζαν να έχουν εθνικές πολιτικές και δεσμεύσεις που ήταν πιο φιλόδοξες από τις αντίστοιχες της ΕΕ, το 2007, όμως, μείωσαν τον στόχο τους για να ευθυγραμμιστούν με το χρονοδιάγραμμα της ΕΕ. Αυτό θα ζημιώσει αναπόφευκτα τον συλλογικό στόχο της ΕΕ. Υπολογίζεται ότι, στη διάρκεια της περιόδου 2006-2010, θα χαθεί εντελώς ένα ποσό της ΕΑΒ που υπερβαίνει κατά προσέγγιση τα 17 δισ. ευρώ. Οι συλλογικοί στόχοι της ΕΕ θα εκπληρωθούν μόνο, εφόσον ορισμένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη επιτύχουν επίπεδα ΕΑΒ ανώτερα του στόχου. Ο εισηγητής ανησυχεί σοβαρά ότι οι πρόσφατες εξελίξεις ενδέχεται να δυσχεράνουν την εκπλήρωση των δεσμεύσεων.

Πρέπει να πραγματοποιηθεί σημαντική και διακαής αλλαγή πορείας για να αποδειχθεί ότι όλα τα κράτη μέλη δεσμεύονται για την επίτευξη των υπεσχημένων στόχων της ΕΑΒ και, επομένως, για να βελτιωθεί η δυνατότητα επίτευξης των ΑΣΧ. Ο εισηγητής καλεί τα κράτη μέλη που δεν το έχουν πράξει ήδη να καθορίσουν σταθερά χρονοδιαγράμματα για χρηματοδοτικούς στόχους πριν από την πραγματοποίηση της Διάσκεψης της Ντόχα.

Εξωτερικό χρέος και φυγή κεφαλαίων

Η συμπερίληψη της ελάφρυνσης του χρέους στα αριθμητικά στοιχεία της ΕΑΒ ήταν ένας από τους βασικούς λόγους για τη μείωση των επιπέδων της ΕΑΒ της ΕΕ το 2007, επομένως, ο εισηγητής καλεί τα κράτη μέλη να επικεντρωθούν στα αριθμητικά στοιχεία για την ΕΑΒ, αφαιρώντας όμως το σκέλος της ελάφρυνσης του χρέους. Ωστόσο, εξίσου σημαντικά είναι τα ζητήματα της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους και οι αρχές της υπεύθυνης δανειοδότησης.

Η ανεύθυνη δανειοδότηση και χρηματοδότηση θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο την οικονομική σταθερότητα των αναπτυσσόμενων χωρών και είναι άκρως αντιπαραγωγικές για τη δημιουργία μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους. Παραδείγματα τέτοιων πρακτικών περιλαμβάνουν την επιθετική διεκδίκηση που υιοθετούν εμπορικοί πιστωτές και απειλούμενα με χρεοκοπία κεφάλαια εξυπηρέτησης χρέους, που επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς των ενδιαφερόμενων αναπτυσσόμενων χωρών. Η υπεύθυνη χρηματοδότηση και δανειοδότηση μπορούν να είναι ένας τρόπος να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους και μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να ενθαρρύνουν αειφόρο, φιλική προς το περιβάλλον ανάπτυξη και αξιοπρεπή εργασία στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η φυγή κεφαλαίων και οι φορολογικοί παράδεισοι είναι, επίσης, ένα μεγάλο ζήτημα για τη χρηματοδότηση του αναπτυξιακού προγράμματος, καθώς τείνουν να έχουν σοβαρές συνέπειες για το εξωτερικό χρέος. Μέσα για την αποτροπή της φυγής κεφαλαίων μπορούν να περιλαμβάνουν την εγκαθίδρυση πιο αποτελεσματικών συστημάτων ελέγχου (ιδίως μέσω συστημάτων φορολόγησης) στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς διαμορφώνουν πνεύμα ευσυνειδησίας στους πλούσιους των αναπτυσσόμενων χωρών, ενώ ενθαρρύνουν επίσης την ιδιοκτησία και επιδιώκουν να διασφαλίσουν ότι τα χρήματα δεν εκτρέπονται σε φορολογικούς παραδείσους (μεταξύ άλλων, σε αυτούς εντός της ΕΕ). Στο μεταξύ, ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για την αποτροπή της φυγής κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες χώρες περιλαμβάνει την ενίσχυση σταθερού, ειρηνικού και δημοκρατικού περιβάλλοντος, όπου το κράτος δικαίου διασφαλίζει τον σεβασμό των εμπορικών συμβάσεων, των τραπεζικών λογαριασμών και των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων όλων των πολιτών.

Νέες προκλήσεις

Η αλλαγή του κλίματος είναι μια από τις πιο πρόσφατες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αναπτυξιακή βοήθεια. Ο μείζων στόχος της αναπτυξιακής πολιτικής είναι η εξάλειψη της φτώχειας. Η αλλαγή του κλίματος, μεταξύ άλλων μειζόνων παγκόσμιων αβεβαιοτήτων, είναι ένα ζήτημα που έχει σημαντικό αντίκτυπο στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες είναι ιδιαιτέρως ευάλωτες σε εξωγενείς απότομες διαταράξεις (π.χ. φυσικές καταστροφές, πανδημίες).[3] Ωστόσο, η χρηματοδότηση για τη μείωση των συνεπειών της αλλαγής του κλίματος εκλαμβάνεται κατά τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο ως μέσο χάρη στο οποίο οι εκβιομηχανισμένες χώρες συμβάλλουν στην αποκατάσταση της ζημίας που αυτές οι ίδιες έχουν προκαλέσει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Επομένως, δεν πρέπει να αφαιρεθεί από τις υφιστάμενες υποχρεώσεις της ΕΑΒ, αλλά να είναι συμπληρωματική σε αυτές. Υπό αυτήν την έννοια, ο εισηγητής συμμερίζεται την άποψη που εξέφρασε ο Επίτροπος Ανάπτυξης Louis Michel, ότι τα υφιστάμενα ταμεία ανάπτυξης δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της καταπολέμησης της αλλαγής του κλίματος στις ελάχιστα ανεπτυγμένες χώρες. Διεξάγονται συζητήσεις μεταξύ της ΕΕ και της Παγκόσμιας Τράπεζας σχετικά με τη δυνατότητα σύναψης μείζονος μακροπρόθεσμου δανείου για να στηριχθούν οι φτωχότερες χώρες να χρηματοδοτήσουν κρίσιμα μέτρα για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος.[4] Ο εισηγητής προσδοκά να αναλάβει η ΕΕ ηγετικό ρόλο σε αυτήν τη συζήτηση.

Η τρέχουσα διεθνής έκρηξη των τιμών των τροφίμων αποτελεί πρόσθετη πρόκληση, που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η ανάπτυξη της υπαίθρου, ιδίως με την έννοια της γεωργικής ανάπτυξης, καθίσταται ήδη όλο και πιο σημαντική και αναπόφευκτα θα έχει πιο αναβαθμισμένο ρόλο στο διεθνές αναπτυξιακό πρόγραμμα στα προσεχή χρόνια. Πρέπει να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια στη γεωργική ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων χωρών. Πρέπει να στηριχθεί ιδίως η τοπική γεωργία. Πρέπει τάχιστα να δοθεί στους μικροκαλλιεργητές πρόσβαση σε δάνεια για να βελτιώσουν τις επιχειρήσεις τους και να αυξήσουν την παραγωγή τους.

Μια άλλη νέα πρόκληση κάνει την εμφάνισή της υπό τη μορφή νέων αναδυόμενων παραγόντων στη διεθνή σκηνή της χρηματοδότησης της ανάπτυξης, ιδίως της Κίνας, της Βραζιλίας και της Σαουδικής Αραβίας, καθώς και σειράς ιδιωτών χορηγών βοήθειας.[5] Υπάρχουν ανησυχίες για τις πολιτικές που εφαρμόζουν ορισμένοι νέοι χορηγοί βοήθειας στο πλαίσιο της υλοποίησης της συνεργασίας τους.

Κινητοποίηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης της ανάπτυξης

Οι ροές ιδιωτικών κεφαλαίων προς αναπτυσσόμενες χώρες βαίνουν αυξανόμενες. Εκτιμάται ότι είναι περίπου εξαπλάσιες του συνολικού ποσού της δεδηλωμένης ΕΑΒ (έστω και χωρίς τη διόρθωση αναφορικά με την ελάφρυνση του χρέους), αντιστοιχώντας σε περίπου 600 δισ. δολάρια ΗΠΑ.

Οι ιδιωτικές ροές αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% των συνολικών χρηματοδοτικών ροών προς την Αφρική: το 2007 οι ΑΞΕ στην Αφρική σημείωσαν αύξηση κατά περίπου 200% σε σύγκριση με το 2004.

Θα ήταν σαφώς επωφελές να εκμεταλλευτούμε ένα τμήμα αυτής της ιδιωτικής χρηματοδότησης για την επίτευξη του στόχου της ανάπτυξης, και ο εισηγητής προτείνει να επιτευχθεί αυτό με τη χρήση καινοτόμων συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Η ΕΕ πρέπει να προωθήσει ενεργά τις αρχές του Ισημερινού, με βάση τις οποίες σημαντικός αριθμός τραπεζών σε παγκόσμια κλίμακα στοχεύει στην τήρηση των κριτηρίων βιωσιμότητας στο πλαίσιο των επενδυτικών πολιτικών.

Αποτελεσματικότητα της βοήθειας

Η αποδέσμευση της βοήθειας, η μείωση του κόστους των συναλλαγών και η μεγαλύτερη ευελιξία και ταχύτητα στις γραφειοκρατικές διαδικασίες παραμένουν τα βασικά ζητήματα που αφορούν την αποτελεσματικότητα της βοήθειας. Ο εισηγητής επιδίωξε, ωστόσο, να ελαχιστοποιήσει την ενσωμάτωση αυτών των ζητημάτων στην έκθεσή του, για να αποφύγει την αλληλεπικάλυψη με την έκθεση του συναδέλφου του Johan Van Hecke σχετικά με την αποτελεσματικότητα της βοήθειας.

Συστημικά ζητήματα

Η φωνή των αναπτυσσόμενων χωρών πρέπει να ενισχυθεί στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων εντός των διεθνών πιστωτικών και οικονομικών ιδρυμάτων.

Οι θέσεις του Προέδρου της Παγκόσμιας Τράπεζας και του διευθύνοντος συμβούλου του ΔΝΤ δεν είναι ακόμη ανοικτές σε όλες τις χώρες. Μεγάλος αριθμός κρατών μελών της ΕΕ (14) εξέφρασε τη στήριξή του σε μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν τις θέσεις προσπελάσιμες σε υπηκόους όλων των χωρών.

Στο διοικητικό συμβούλιο της Παγκόσμιας Τράπεζας, ένα ιδιαίτερο πρόβλημα είναι ότι οι 46 χώρες της υποσαχάριας Αφρικής πάσχουν από σοβαρή έλλειψη εκπροσώπησης. Ενώ άλλες περιοχές με λιγότερες χώρες καταλαμβάνουν τρεις τουλάχιστον θέσεις, οι αναπτυσσόμενες χώρες στην υποσαχάρια περιοχή εκπροσωπούνται μόνο με δύο θέσεις. Ο εισηγητής θεωρεί απαράδεκτη αυτήν την κατάσταση, η οποία, κατά τη γνώμη του, πρέπει να αντιμετωπιστεί.

[1] Ανακοίνωση «Η ΕΕ – παγκόσμιος εταίρος για την ανάπτυξη. Επιτάχυνση της προόδου που σημειώνεται όσον αφορά την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας» (COM (2008) 177/3) και έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής «Η διαδικασία του Μοντερέι σχετικά με τη Χρηματοδότηση της Ανάπτυξης – η συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Ντόχα και πέρα απ’ αυτή. Ετήσια έκθεση προόδου 2008» (SEC (2008) 432/2).
[2] ΕΕ των 15, στόχος για το 2010: 0,51% ΕΑΒ/ΑΕΕ (0,7% το 2015)· EΕ των 12, στόχος για το 2010: 0,17 % ΕΑΒ/ΑΕΕ (0,33% το 2015).
[3] Υπάρχει τάση στροφής από τον ορισμό της συνεργασίας από τη σκοπιά της αλληλεγγύης προς μια θεώρησή της ως του πλέον φθηνού τρόπου για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, όπως πανδημίες (π.χ. SARS), μετανάστευση και προβλήματα ασφαλείας.
[4] Οι συζητήσεις περιλαμβάνουν την ιδέα ότι οι εκβιομηχανισμένες χώρες θα δανειστούν χρήματα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές και θα τα προωθήσουν σε αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να στηρίξουν τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στις χώρες τους, και να τις προστατέψουν από περιβαλλοντική ζημία.
[5] «Η στήριξη των υποδομών της Αφρικής από την Κίνα είναι μεγαλύτερη της στήριξης που παρέχει η Παγκόσμια Τράπεζα, η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης και όλα μαζί τα δυτικά διμερή σχήματα» - ομοίως, «στη Λατινική Αμερική, η Βραζιλιάνικη Τράπεζα Ανάπτυξης (BNDES) έχει μια δέσμευση για δάνειο, που πλέον είναι μεγαλύτερη από της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Διαμερικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης μαζί». Έκθεση συνάντησης στρογγυλής τραπέζης του ΟΟΣΑ για την τραπεζική της ανάπτυξης, Φεβρουάριος 2008.

Ημερομηνία έγκρισης

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Reimer Böge, Salvador Garriga Polledo, Ingeborg Gräßle, László Surján, Herbert Bösch, Κώστας Μποτόπουλος, Brigitte Douay, Vicente Miguel Garcés Ramón, Louis Grech, Catherine Guy-Quint, Jutta Haug, Cătălin-Ioan Nechifor, Kyösti Virrankoski

Αναπληρωτής(ές) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία

Thijs Berman, Bárbara Dührkop Dührkop

Αναπληρωτής(ές) (άρθρο 178, παρ. 2) παρών(όντες) κατά την τελική ψηφοφορία

προς την Επιτροπή Ανάπτυξης

σχετικά με τη συνέχεια της Διάσκεψης του Μοντερέι του 2002 για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης
(2008/2050(INI))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Anne E. Jensen

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Προϋπολογισμών καλεί την Επιτροπή Ανάπτυξης, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

- έχοντας υπόψη τη συναίνεση του Μοντερέι, που εγκρίθηκε από τη Διεθνή Διάσκεψη για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, τον Μάρτιο του 2002,

- έχοντας υπόψη την ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη, την οποία ενέκριναν το Συμβούλιο, οι εκπρόσωποι των κρατών μελών στα πλαίσια του Συμβουλίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Επιτροπή, τον Δεκέμβριο του 2005,

- έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την επιτάχυνση της προόδου για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας (COM(2008)0177 της 9ης Απριλίου 2008),

1. επισημαίνει ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος χορηγός αναπτυξιακής βοήθειας παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου 60% της επίσημης παγκόσμιας αναπτυξιακής βοήθειας, και επικροτεί το γεγονός ότι η συμβολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου· εντούτοις, ζητεί από την Επιτροπή να παρουσιάσει σαφή και διαφανή στοιχεία σχετικά με το μερίδιο του κοινοτικού προϋπολογισμού που διατίθεται στην αναπτυξιακή βοήθεια της ΕΕ, για να εκτιμηθεί η συνέχεια της συναίνεσης του Μοντερέι από όλους τους ευρωπαίους χορηγούς· εκφράζει επίσης τη λύπη του για την έλλειψη προβολής όσον αφορά το επίπεδο των χρηματοοικονομικών εισφορών της ΕΕ προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, και καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει κατάλληλα και στοχοθετημένα μέσα επικοινωνίας και πληροφόρησης για να αυξηθεί η προβολή της αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ·

2. εκφράζει ωστόσο έντονη ανησυχία για την αρνητική τάση τόσο σε απόλυτες τιμές όσο και ως ποσοστό του ΑΕΕ (μείωση 1 589 εκατομμυρίων ευρώ που αντιστοιχεί σε πτώση 3,33%, συνολικά ύψους 0,38% του ΑΕΕ της ΕΕ το 2007 έναντι 0,41% το 2006), για το πρώτο έτος, στην αναπτυξιακή βοήθεια της ΕΕ· υπενθυμίζει ότι η ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη του 2005, που εγκρίθηκε από όλα τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, επιβεβαίωσε τον στόχο του 0,56% του ΑΕΕ για το 2010 και 0,70% για το 2015 για την αναπτυξιακή βοήθεια της ΕΕ·

3. επικροτεί την αυστηρή στάση της Επιτροπής στις προσπάθειες να επικεντρωθεί τόσο στην ποσότητα όσο και στην ποιότητα της αναπτυξιακής βοήθειας από τα κράτη μέλη, και στηρίζει θερμά την προειδοποίησή της για τις πιθανές ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες της παράλειψης των κρατών μελών να εκπληρώσουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις· καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει την εμπειρογνωμοσύνη και την εξουσία της για να πείσει άλλους κρατικούς και ιδιωτικούς χορηγούς να τιμήσουν τις οικονομικές τους υποσχέσεις·

4. υπογραμμίζει την απόλυτη ανάγκη επιδίωξης από την ΕΕ του υψηλότερου επιπέδου συντονισμού για λόγους διασφάλισης συνοχής με άλλες κοινοτικές πολιτικές (περιβάλλον, μετανάστευση, ανθρώπινα δικαιώματα, γεωργία κ.λπ.) και αποφυγής της αλληλεπικάλυψης των εργασιών και της ασυνέπειας μεταξύ των δραστηριοτήτων·

5. υπενθυμίζει ότι τα άμεσα και αναγκαία μέτρα που πρέπει να λάβει η ΕΕ για να αντιμετωπίσει τις συγκλονιστικές συνέπειες της εκτίναξης των τιμών των τροφίμων στα ύψη στις αναπτυσσόμενες χώρες, δεν θα πρέπει να θεωρούνται και να υλοποιούνται ως μέρος των οικονομικών προσπαθειών που απαιτούνται από τη συναίνεση του Μοντερέι· επομένως, προσβλέπει σε μια συγκεκριμένη πρόταση εκ μέρους της Επιτροπής για τη χρησιμοποίηση των κονδυλίων έκτακτης ανάγκης·

6. τονίζει ότι ο υπερβολικός και δυσανάλογος διοικητικός φόρτος σε ορισμένες από τις χώρες εταίρους φθείρει την αποτελεσματικότητα της αναπτυξιακής βοήθειας· φοβάται ότι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας·

7. σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη πετύχει την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ δύο αντικρουόμενων προσεγγίσεων της αναπτυξιακής βοήθειας: αφενός, να εμπιστεύεται τις χώρες εταίρους για την κατάλληλη κατανομή των κονδυλίων και να βοηθά τις διοικήσεις τους να αναπτύξουν τα ενδεδειγμένα μέσα για τη αξιοποίηση των κονδυλίων· αφετέρου, να καθορίζει εξαρχής τον προορισμό της οικονομικής βοήθειας, προκειμένου να αποτραπεί η κατάχρηση ή η αναποτελεσματική διάθεση της βοήθειας.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου