ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την προστασία του καταναλωτή: βελτίωση της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης του καταναλωτή σε πιστωτικά και χρηματοοικονομικά θέματα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων (17.9.2008)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

14.10.2008 - (2007/2288(INI))

Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών
Εισηγήτρια: Iliana Malinova Iotova
Συντάκτης γνωμοδότησης(*):
Jean Paul Gauzès, Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων
(*) Διαδικασία συνδεδεμένων επιτροπών – Άρθρο 47 του Κανονισμού

Διαδικασία : 2007/2288(INI)

Διαδρομή στην ολομέλεια

Διαδρομή του εγγράφου :

A6-0393/2008

Κείμενα που κατατέθηκαν :

A6-0393/2008

Συζήτηση :

Ψηφοφορία :

PV 18/11/2008 - 7.12
Αιτιολογήσεις ψήφου
Αιτιολογήσεις ψήφου

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P6_TA(2008)0539

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

σχετικά με την προστασία του καταναλωτή: βελτίωση της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης του καταναλωτή σε πιστωτικά και χρηματοοικονομικά θέματα

(2007/2288(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Δεκεμβρίου 2007 σχετικά με τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση (COM(2007)0808),

– έχοντας υπόψη την πράσινη βίβλο της Επιτροπής για τις λιανικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στην ενιαία αγορά (COM(2007)0226),

– έχοντας υπόψη τη θέση του που εγκρίθηκε σε δεύτερη ανάγνωση στις 16 Ιανουαρίου 2008 σχετικά με την κοινή θέση του Συμβουλίου ενόψει της έκδοσης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις συμβάσεις πίστωσης που συνάπτονται με τους καταναλωτές και την κατάργηση της οδηγίας 87/102/ΕΟΚ[1] του Συμβουλίου,

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Ιουλίου 2007 σχετικά με την πολιτική για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (2005-2010) – Λευκή Βίβλος[2],

– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων (A6‑0393/2008),

A. λαμβάνοντας υπόψη αφενός ότι οι χρηματοοικονομικές αγορές εξελίσσονται ταχέως, έχουν γίνει πολύ δυναμικές και ολοένα και πιο περίπλοκες, και αφετέρου ότι οι κοινωνικές μεταβολές και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δημιουργούν την ανάγκη για υγιή διαχείριση των ιδιωτικών οικονομικών και την ανάγκη για τακτική προσαρμογή των ιδιωτικών οικονομικών προκειμένου να ανταποκρίνονται στις νέες εργασιακές και οικογενειακές συνθήκες,

B. λαμβάνοντας υπόψη ότι το επίπεδο των χρηματοοικονομικών γνώσεων των καταναλωτών πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τους φορείς χάραξης πολιτικής τόσο σε επίπεδο κρατών μελών όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όχι μόνο εξαιτίας των πλεονεκτημάτων που θα έχουν για τα άτομα, αλλά και εξαιτίας των πλεονεκτημάτων για την κοινωνία και την οικονομία, όπως η μείωση του προβληματικού χρέους, η αύξηση των αποταμιεύσεων, η αύξηση του ανταγωνισμού, η κατάλληλη χρήση των ασφαλιστικών προϊόντων και η δέουσα πρόβλεψη για σύνταξη,

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μελέτες καταδεικνύουν ότι οι καταναλωτές τείνουν να υπερεκτιμούν τη γνώση τους για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και πρέπει να ενημερωθούν για το γεγονός ότι δεν είναι τόσο γνώστες των χρηματοοικονομικών θεμάτων όσο νομίζουν και για τις συνέπειές του,

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι προγράμματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης που είναι υψηλής ποιότητας, στοχευμένα και, όπου είναι απαραίτητο, όσο το δυνατόν πιο εξατομικευμένα, μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση των χρηματοοικονομικών γνώσεων, επιτρέποντας στους καταναλωτές να προβαίνουν στις επιλογές τους με επίγνωση, και, συνεπώς, στην αποτελεσματική λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών,

E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σημασία των διασυνοριακών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών αυξάνεται συνεχώς, και ότι η Επιτροπή θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ για την προώθηση διασυνοριακής και, όπου αυτό είναι αναγκαίο, συγκρίσιμης πληροφόρησης για θέματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις εκπαιδευτικές ανάγκες των ευάλωτων καταναλωτών, καθώς και σε εκείνες των νέων σε ηλικία καταναλωτών, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με αποφάσεις που θα επηρεάσουν τις οικονομικές προοπτικές τους για ολόκληρη τη ζωή τους,

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι έρευνες έδειξαν ότι αυτοί που έμαθαν τις βασικές πτυχές των προσωπικών οικονομικών σε πολύ μικρή ηλικία έχουν περισσότερες χρηματοοικονομικές γνώσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρηματοοικονομική εκπαίδευση συνδέεται στενά με τη διδασκαλία βασικών δεξιοτήτων (μαθηματικά και ανάγνωση),

1. επιδοκιμάζει τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής στον τομέα της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης των καταναλωτών, ιδίως την πρόσφατη σύσταση της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση, και την πρόθεσή της να δημοσιοποιήσει στο Διαδίκτυο μια βάση δεδομένων για τα συστήματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης και την αντίστοιχη έρευνα στην ΕΕ· είναι της άποψης ότι αυτή η ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση θα πρέπει να έχει σαφείς αρμοδιότητες και εξουσίες· προτείνει να ζητηθεί από την εν λόγω ομάδα ειδικότερα να εξετάσει την προστιθέμενη αξία και τις βέλτιστες πρακτικές στον χώρο της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης στην ΕΕ και των διασυνοριακών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών·

2. τονίζει ότι στόχος της διαπαιδαγώγησης και της ευαισθητοποίησης των καταναλωτών σε χρηματοοικονομικά και πιστωτικά θέματα είναι να βελτιωθεί η συνειδητοποίηση εκ μέρους των καταναλωτών της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής πραγματικότητας, προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι αναλήψεις οικονομικών υποχρεώσεων και να προληφθεί η ανάληψη περιττών κινδύνων, το υπερβολικό χρέος και ο χρηματοπιστωτικός αποκλεισμός· εκτιμά ότι οι δράσεις κατάρτισης και ενημέρωσης θα πρέπει να δώσουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα μιας ανεξάρτητης προσέγγισης, η οποία θα βασίζεται στη δική τους κρίση, των χρηματοπιστωτικών προϊόντων που τους προσφέρονται ή στα οποία σκοπεύουν να προσφύγουν·

3. διαπιστώνει ότι η κρίση των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου ("subprime") αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα τόσο των κινδύνων της ανεπαρκούς ενημέρωσης των δανειοληπτών όσο και της ανεπαρκούς κατανόησης και γνώσης των εν λόγω πληροφοριών με αποτέλεσμα να μην συνειδητοποιούν επαρκώς οι καταναλωτές τους κινδύνους της αφερεγγυότητας και του υπερβολικού χρέους·

4. υπογραμμίζει ότι οι ενδυναμωμένοι και εκπαιδευμένοι καταναλωτές συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, της ποιότητας και της καινοτομίας στους τομείς των τραπεζικών εργασιών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και υπενθυμίζει ότι οι καταρτισμένοι και σίγουροι επενδυτές μπορούν να παράσχουν πρόσθετη ρευστότητα στις κεφαλαιαγορές για επενδύσεις και ανάπτυξη·

5. τονίζει τη σημασία της εξακρίβωσης του επιπέδου των χρηματοοικονομικών γνώσεων στα κράτη μέλη και της κατανόησης της προστιθέμενης αξίας που μπορεί να παράσχει η ΕΕ, καθώς και του καθορισμού των εκπαιδευτικών αναγκών για συγκεκριμένες ομάδες-στόχους στην κοινωνία, σύμφωνα με έναν συνδυασμό κριτηρίων όπως η ηλικία, το εισόδημα και το επίπεδο εκπαίδευσης·

6. αναγνωρίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες, ο κλάδος των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και οι οργανώσεις καταναλωτών στον καθορισμό των συγκεκριμένων αναγκών των ομάδων στόχων για χρηματοοικονομική εκπαίδευση, στον εντοπισμό αδυναμιών και ελλείψεων στα υφιστάμενα εκπαιδευτικά συστήματα, και στην παροχή χρηματοοικονομικών πληροφοριών στους καταναλωτές, μεταξύ άλλων με χρήση διαδικτυακών εργαλείων, πολυμέσων, εκστρατειών πληροφόρησης κτλ. για τον χρηματοοικονομικό σχεδιασμό·

7. είναι της άποψης ότι τα προγράμματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης είναι αποτελεσματικότερα όταν είναι προσαρμοσμένα στις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων-στόχων και, κατά περίπτωση, εξατομικευμένα· είναι, επιπλέον, της άποψης ότι όλα τα προγράμματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης πρέπει να συμβάλλουν στη βελτίωση ενός συνειδητού και ρεαλιστικού χειρισμού των χρηματοοικονομικών δυνατοτήτων κάθε ατόμου· πιστεύει ότι πρέπει να εξετασθεί το ενδεχόμενο ανάπτυξης προγραμμάτων που θα βελτιώνουν τις δεξιότητες των ενηλίκων σε χρηματοοικονομικά θέματα·

8. ζητεί από την Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, να αναπτύξει, σε επίπεδο ΕΕ, βασικά εκπαιδευτικά προγράμματα στον τομέα των προσωπικών οικονομικών, επί τη βάσει κοινών κανόνων και αρχών που μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες όλων των κρατών μελών και να εφαρμοστούν σε αυτά, καθορίζοντας συγκριτικά σημεία αναφοράς και προωθώντας την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών·

9. επισημαίνει ότι η χρηματοοικονομική εκπαίδευση μπορεί να συμπληρώνει αλλά δεν μπορεί να υποκαθιστά τις διατάξεις για συνεπή προστασία του καταναλωτή στη νομοθεσία για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ούτε τη ρύθμιση και αυστηρή εποπτεία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ·

10. αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο του ιδιωτικού τομέα, και ιδίως των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όσον αφορά την παροχή πληροφοριών για χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στους καταναλωτές· τονίζει, ωστόσο, ότι η χρηματοοικονομική εκπαίδευση θα πρέπει να προσφέρεται κατά τρόπο δίκαιο, αμερόληπτο και διαφανή, ώστε να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα του καταναλωτή, και ότι θα πρέπει να διακρίνεται σαφώς από τις εμπορικές συμβουλές ή τη διαφήμιση· προκειμένου να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος, ενθαρρύνει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να αναπτύξουν κώδικες δεοντολογίας για το προσωπικό τους·

11. αναγνωρίζει ότι πρέπει να επιτευχθεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της παροχής στους καταναλωτές της γνώσης ότι πρέπει να προβαίνουν σε συνειδητές χρηματοοικονομικές αποφάσεις και της υπερφόρτωσης του καταναλωτή με πληροφορίες· τάσσεται υπέρ της ποιότητας έναντι της ποσότητας, για παράδειγμα υπέρ των πληροφοριών υψηλής ποιότητας που είναι προσβάσιμες, συγκεκριμένες και εύκολα κατανοητές και έχουν στόχο να βελτιώσουν την ικανότητα του καταναλωτή να προβαίνει σε συνειδητές και υπεύθυνες επιλογές·

12. θεωρεί ότι μια ουσιαστική ενημέρωση, σαφής και κατανοητή, ειδικά όσον αφορά τα διαφημιστικά μηνύματα σχετικά με τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, είναι απαραίτητη και ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να παρέχουν επαρκείς πληροφορίες πριν από τη σύναψη των συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένης της αυστηρής εφαρμογής των κανόνων που προβλέπονται από την οδηγία 2004/39/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004 σχετικά με τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων[3] (MiFID) και την οδηγία 2008/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Απριλίου 2008 σχετικά με τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστης[4]· καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, με συνεκτικό τρόπο, συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις για ένα εναρμονισμένο σύστημα ενημέρωσης και προστασίας των καταναλωτών, ιδίως στον τομέα της ενυπόθηκης πίστης (όπως ένα εναρμονισμένο, απλό και συγκρίσιμο ευρωπαϊκό τυποποιημένο δελτίο πληροφοριών το οποίο θα περιλαμβάνει κοινές ενδείξεις για το συνολικό ετήσιο πραγματικό επιτόκιο κλπ.)·

13. συνιστά τα συστήματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης να εστιάζουν σε σημαντικές πτυχές που άπτονται του προγραμματισμού της ζωής όπως η βασική αποταμίευση, τα χρέη, η ασφάλιση και οι συντάξεις·

14. ζητεί από την Επιτροπή να συνεχίσει τις προσπάθειες για την προώθηση του διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερομένων·

15. συνιστά την ενίσχυση της θέσης 17 02 02 του προϋπολογισμού για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων σε επίπεδο ΕΕ με στόχο τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης και εγγραμματοσύνης των καταναλωτών· ζητεί από την Επιτροπή να συμβάλει στην αύξηση της ενημέρωσης σε επίπεδο ΕΕ μέσω της στήριξης της διοργάνωσης εθνικών και περιφερειακών συνεδρίων, σεμιναρίων, εκστρατειών στα μέσα ενημέρωσης, πρωτοβουλιών πληροφόρησης, καθώς και εκπαιδευτικών προγραμμάτων με διασυνοριακή συμμετοχή, ιδίως στον τομέα των λιανικών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και της διαχείρισης του δανεισμού και των χρεών των νοικοκυριών·

16. ζητεί από την Επιτροπή να αναπτύξει περαιτέρω και να αναβαθμίσει το διαδικτυακό εργαλείο Dolceta και να παράσχει την εν λόγω υπηρεσία σε όλες τις επίσημες γλώσσες· συστήνει να συμπεριλάβει η Επιτροπή στον ιστότοπο του Dolceta έναν σύνδεσμο προς τη διαδικτυακή βάση δεδομένων που σκοπεύει να δημιουργήσει με τα υφιστάμενα περιφερειακά και εθνικά συστήματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης· προτείνει να περιληφθούν στον ιστότοπο Dolceta σύνδεσμοι προς τους ιστότοπους δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης, οι οποίοι θα παρουσιάζονται ανά χώρα·

17. ζητεί από την Επιτροπή να συμπεριλάβει δείκτες για τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης στον πίνακα αποτελεσμάτων για τους καταναλωτές·

18. ζητεί από την Επιτροπή να οργανώσει ενημερωτικές εκστρατείες προκειμένου να αυξήσει την επίγνωση των καταναλωτών για τα δικαιώματά τους δυνάμει της νομοθεσίας της ΕΕ στη σφαίρα της παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών·

19. τονίζει την ανάγκη να διεξάγουν τα κράτη μέλη με την υποστήριξη της Επιτροπής, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, έρευνες με την συμμετοχή των διάφορων κοινωνικών και πληθυσμιακών κατηγοριών των κρατών μελών, όσον αφορά το τρέχον επίπεδο χρηματοοικονομικής συνειδητοποίησης εκ μέρους των πολιτών, για να προσδιοριστούν τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα, έτσι ώστε να υπάρξει εύστοχη, έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή των υποστηρικτικών προγραμμάτων χρηματοπιστωτικής εκπαίδευσης για τους πολίτες·

20. ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση στο σχολικό πρόγραμμα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που καταρτίζεται από τους αρμόδιους φορείς, σχεδιασμένη με τρόπο τέτοιο ώστε να αναπτύσσει τις δεξιότητες που χρειάζονται στην καθημερινή ζωή, και να διοργανώσουν τη συστηματική κατάρτιση των εκπαιδευτικών στο αντικείμενο αυτό·

21. τονίζει ότι χρειάζεται μια διαρκής και αμφίδρομη εκπαιδευτική διαδικασία και για τις δύο πλευρές, δηλαδή τους παρόχους χρηματοοικονομικών συμβουλών και τους καταναλωτές, ώστε να παρέχεται ακριβής πληροφόρηση που να συμβαδίζει με τις τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών·

22. είναι της άποψης ότι τα φαινόμενα συνέργειας μεταξύ των διαφορετικών εκπαιδευτικών οργανισμών δεν αξιοποιούνται επαρκώς· ζητεί συνεπώς από τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα δίκτυο για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση στο οποίο θα συμμετέχουν τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας, και να ενθαρρύνουν τη συνεργασία και τον διάλογο μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων·

23. ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις εκπαιδευτικές ανάγκες των συνταξιούχων και των προσώπων που βρίσκονται στο τέλος της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας και μπορεί να απειλούνται με χρηματοοικονομικό αποκλεισμό, καθώς και των νέων ανθρώπων που ξεκινούν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία και έρχονται αντιμέτωποι με την πρόκληση να αποφασίσουν πώς θα αξιοποιήσουν κατάλληλα το νέο τους εισόδημα·

24. καλεί τα κράτη μέλη να συστήσουν προγράμματα κατάρτισης επί οικονομικών θεμάτων και θεμάτων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών για κοινωνικούς λειτουργούς, καθώς αυτοί βρίσκονται σε επαφή με άτομα που κινδυνεύουν να πληγούν από τη φτώχεια ή τα υπέρογκα χρέη·

25. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών.

[1] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0011.
[2] ΕΕ 175 Ε, 10.7.2008, σελ. 392.
[3] ΕΕ,L 145, 30.4.2004, σελ. 1.
[4] ΕΕ, L 133, 22.5.2008, σελ. 66.

I Σημασία της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης

Η χρηματοοικονομική εκπαίδευση βρίσκεται σε κορυφαία θέση στην ατζέντα τόσο των ΗΠΑ όσο και της ΕΕ. Ο λόγος για αυτό είναι δίπτυχος. Πρώτον, οι καταναλωτές βρίσκονται αντιμέτωποι με προϊόντα και υπηρεσίες, των οποίων η διαθεσιμότητα και η περιπλοκότητα αυξάνονται συνεχώς. Δεύτερον, η ενημέρωση και η παροχή συμβουλών στους καταναλωτές δεν μπορεί να συγχρονιστεί με το επίπεδο της περιπλοκότητας των χρηματοοικονομικών προϊόντων. Η κατάσταση αυτή αυξάνει την ευπάθεια των καταναλωτών όσον αφορά τα χρηματοοικονομικά θέματα.

Οι καταναλωτές χρειάζονται βασικές δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να επιλέγουν και να κατανοούν πλήρως τις πληροφορίες και τις συστάσεις. Αν το κενό στην ενημέρωση και στη χρηματοοικονομική εμπειρογνωμοσύνη μεταξύ των χρηματοοικονομικών διαμεσολαβητών και των καταναλωτών μειωθεί, αυτό θα μειώσει τον κίνδυνο της υπερχρέωσης, της αδυναμίας εξόφλησης οφειλών ή της χρεοκοπίας. Θα δημιουργήσει επίσης περισσότερο ανταγωνισμό μεταξύ των δανειστών και συνεπώς θα αυξήσει τη συνολική απόδοση της αγοράς, καθώς οι καλύτερα ενημερωμένοι καταναλωτές μπορούν να διακρίνουν μεταξύ των διαφορετικών οικονομικών προτάσεων και να επιλέξουν αυτήν που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες τους.

II Έννοια της χρηματοοικονομικής ικανότητας

Η έννοια της χρηματοοικονομικής ικανότητας, όπως ορίζεται από τους ερευνητές, περιλαμβάνει τρία βασικά στοιχεία:

· χρηματοοικονομική γνώση και κατανόηση

Θα πρέπει να θεσπιστεί ένα βασικό επίπεδο χρηματοοικονομικής ικανότητας. Οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοούν τη βασική χρηματοοικονομική ορολογία καθώς και, σε κάποιον βαθμό, τις τεχνικές, νομικές και μαθηματικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται. Η εν λόγω γνώση θα πρέπει να αποκτηθεί μέσω εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά και μέσω παθητικής λήψης πληροφοριών από διαφορετικές πηγές ή μέσω εμπειρίας.

· χρηματοοικονομικές δεξιότητες και ικανότητα

Μετά την απόκτηση ενός ορισμένου επιπέδου γνώσης, οι καταναλωτές θα πρέπει να αναπτύξουν την ικανότητα να χρησιμοποιούν την εν λόγω γνώση προς όφελός τους. Τούτο απαιτεί ένα φάσμα ειδικών δεξιοτήτων όπως η συλλογή χρηματοοικονομικών πληροφοριών (τραπεζικές δηλώσεις, αποδείξεις, κ.λπ.) και η τήρηση αρχείου, η κατάλληλη αξιολόγηση των συλλεχθεισών πληροφοριών, η σύγκριση μεταξύ των διαφορετικών προϊόντων και άλλες δεξιότητες που θα διευκολύνουν τον χρηματοοικονομικό σχεδιασμό (αποταμίευση, δαπάνες, προϋπολογισμό, επένδυση).

· χρηματοοικονομική ευθύνη

Η γνώση και οι δεξιότητες δεν επαρκούν για να διασφαλίσουν ότι οι καταναλωτές διαχειρίζονται τα οικονομικά τους καταλλήλως. Πρέπει να είναι έτοιμοι και πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Τούτο συνιστά σε μεγάλο βαθμό ζήτημα συμπεριφοράς. Η χρηματοοικονομική ικανότητα είναι κάτι παραπάνω από την απλή γνώση του σωστού τρόπου δράσης. Άτομα με τις ίδιες γνώσεις μπορεί να επιλέξουν διαφορετικούς τρόπους δράσης επειδή αντιμετωπίζουν διαφορετικά τις δαπάνες και τις επενδύσεις. Ακόμη και όταν οι άνθρωποι έχουν γνώσεις και δεξιότητες μπορούν ακόμη να λαμβάνουν αποφάσεις που δεν είναι υπεύθυνες από μακροοικονομική άποψη.

III Προβλήματα λόγω έλλειψης χρηματοοικονομικής ικανότητας

Είναι δύσκολο για τους καταναλωτές με ελλιπείς χρηματοοικονομικές γνώσεις να επιλέξουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους. Είναι δύσκολο να αξιολογήσουν τις συμβουλές που λαμβάνουν και ενδέχεται να παραπλανηθούν και να πέσουν θύματα αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.

Υπάρχει μια γενική παρερμηνεία των χρηματοοικονομικών προϊόντων, ιδίως αν είναι περισσότερο περίπλοκα. Αυτό το πρόβλημα έχει δύο πιθανές εκβάσεις – άτομα που δεν συμμετέχουν σε χρηματοοικονομικά θέματα (χρηματοπιστωτικός αποκλεισμός) ή άτομα που συμμετέχουν αλλά ενδέχεται να μην επιλέξουν το σωστό προϊόν και επίσης ενδέχεται να μην προβούν σε εκτενή έρευνα αγοράς για να βρουν το προϊόν που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες τους, επειδή οι πελάτες δυσκολεύονται να συγκρίνουν τα προϊόντα. Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι ο πελάτης αποφασίζει απλώς να επιλέξει το πιο φθηνό προϊόν, ή να επιλέξει προϊόντα που προσφέρουν μεγάλες εταιρείες επειδή θεωρούνται πιο αξιόπιστα. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι δεν παρακολουθούν τα προϊόντα αφού τα αγοράσουν, ώστε να μπορούν μετά να μεταβούν σε πιο ευνοϊκές προσφορές. Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από την FSA (Αρχή Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών), τα επίπεδα έρευνας αγοράς των καταναλωτών όσον αφορά τα χρηματοοικονομικά προϊόντα είναι πολύ χαμηλά στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε αντίθεση με τη συμπεριφορά των καταναλωτών όταν αγοράζουν είδη ρουχισμού ή κινητά τηλέφωνα.

Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι οι πελάτες δεν ξέρουν σε ποιον να απευθυνθούν. Μελέτες δείχνουν ότι όταν οι άνθρωποι επιζητούν συμβουλές απευθύνονται πρώτα στην οικογένεια και στους φίλους τους. Το κίνητρο που οδηγεί σε αυτή τη συμπεριφορά είναι ότι οι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα μέλη της οικογένειας θα τους δώσουν αξιόπιστες συμβουλές. Από την άλλη πλευρά, το να ζητήσει κανείς συμβουλές από τράπεζα μπορεί να οδηγήσει σε πίεση για την αγορά χρηματοοικονομικών προϊόντων. Θα πρέπει να παρέχονται ανεξάρτητες συμβουλές στους καταναλωτές ώστε τα συμφέροντά τους να εξυπηρετούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ωστόσο, ελάχιστοι καταναλωτές μπορούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά στις υπηρεσίες ενός προσωπικού χρηματοοικονομικού συμβούλου.

Η έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού αποτελεί επίσης συνέπεια της έλλειψης χρηματοοικονομικών γνώσεων και ικανότητας. Οι άνθρωποι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ο σχεδιασμός που αφορά τη σύνταξή τους θα πρέπει να ξεκινήσει κατά τα πρώτα εργασιακά τους χρόνια.

Και τέλος, σήμερα οι καταναλωτές βρίσκονται συνεχώς υπό πίεση και δελεάζονται να δανείζονται χρήματα μέσω διαφημίσεων. Αν δεν κατανοούν τις συνέπειες του δανεισμού και ιδίως της αδυναμίας εξόφλησης των χρεών, αυτό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην ευημερία τους αλλά και στην κοινωνία συνολικά.

VI Αύξηση της ενημέρωσης

Παρόλο που οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει γενική έλλειψη χρηματοοικονομικής ικανότητας μεταξύ των ευρωπαίων καταναλωτών, οι άνθρωποι μπορεί να μην συνειδητοποιούν ή να μην παραδέχονται αυτό το γεγονός. Πρέπει να αυξήσουμε την ενημέρωση των καταναλωτών ως προς το πόσο καλά κατανοούν τα χρηματοοικονομικά θέματα, για να τους βοηθήσουμε να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για χρηματοοικονομική εκπαίδευση και την παροχή συμβουλών από ανεξάρτητους φορείς.

Ταυτόχρονα οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν τις συνέπειες των πράξεών τους και των συμβατικών συμφωνιών που συνυπογράφουν, για παράδειγμα ποιες είναι συνέπειες αν δεν πληρώσουν τις δόσεις ή σε περίπτωση προεξόφλησης. Αυτή η ευαισθητοποίηση θα τους επιτρέψει να λαμβάνουν σε ενημερωμένες και υπεύθυνες αποφάσεις.

Υπάρχει ανάγκη για μια ενημερωτική εκστρατεία με στόχο την αύξηση του δημόσιου ενδιαφέροντος για τη χρηματοοικονομική ικανότητα. Πρέπει επίσης να αυξηθεί η ικανότητα των καταναλωτών να αξιολογούν τις δικές τους χρηματοοικονομικές ικανότητες.

Θα πρέπει να ασκείται επιρροή στις συμπεριφορές που επιδεικνύουν οι καταναλωτές προς τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση. Ακόμη και αν υπάρχουν διαθέσιμα συστήματα ποιοτικής χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης και παροχής συμβουλών από ειδικούς, οι άνθρωποι μπορεί ωστόσο να αποφασίσουν ότι δεν τα χρειάζονται.

V Χρηματοοικονομική εκπαίδευση και χρηματοοικονομική πληροφόρηση – διαφοροποιημένη προσέγγιση

Η χρηματοοικονομική ικανότητα των καταναλωτών εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Εξαρτάται από τη θέση των καταναλωτών στον κύκλο ζωής καθώς και από το επίπεδο εκπαίδευσής τους, το εισόδημα κ.λπ. Η χρηματοοικονομική γνώση και κατανόηση, οι δεξιότητες και η ικανότητα, όπως και η υπευθυνότητα, είναι ανούσιες αν οι καταναλωτές δεν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν στην πράξη. Συνεπώς, η χρηματοοικονομική εκπαίδευση θα πρέπει να είναι πρακτική και όχι αμιγώς θεωρητική, ιδίως για τους μεγαλύτερους σε ηλικία καταναλωτές. Τα συστήματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των καταναλωτών. Οι ανάγκες τους εξαρτώνται από την ηλικία, το επίπεδο του εισοδήματος, την οικογενειακή τους κατάσταση, την εκπαίδευση, τις συμπεριφορές, τα προσωπικά ενδιαφέροντα, τον τομέα στον οποίο εργάζονται κ.λπ.

Αυτά τα σημεία οδηγούν σε βασικές αρχές για τα συστήματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης. Αυτές:

- θα πρέπει να είναι στοχευμένες,

- πρέπει να συνεκτιμούν τις διαφορετικές ανάγκες και ενδιαφέροντα ενός ευρέος φάσματος καταναλωτών και θα πρέπει να παρέχονται στη δική τους γλώσσα – οι πληροφορίες για τους καταναλωτές θα πρέπει να είναι συγκεκριμένες και εύληπτες.

- θα πρέπει να ισχύουν για ευρύ φάσμα καταναλωτών –παιδιά, νέους ενήλικες, ενήλικες, άτομα κοντά στη σύνταξη, συνταξιούχους– και θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα και μετά θα πρέπει να αναπτυχθούν ειδικά προγράμματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης με στόχο ορισμένες κοινωνικές και οικονομικές ομάδες,

- θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη την ικανότητα των καταναλωτών να υποβάλλουν καταγγελίες και να επιζητούν αποζημίωση.

Άλλο ένα σημαντικό σημείο είναι ότι η ενημέρωση των καταναλωτών είναι μια απαραίτητη αλλά όχι επαρκής προϋπόθεση για τη λήψη αποδοτικών αποφάσεων. Τυχόν αύξηση στις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στους καταναλωτές συχνά δεν οδηγούν αυτόματα σε αύξηση των πληροφοριών που οι ίδιοι κατέχουν. Οι καταναλωτές χρειάζονται πληροφορίες αλλά επίσης χρειάζονται να μπορούν να καταλαβαίνουν τις πληροφορίες αυτές και να τις συγκρίνουν. Συχνά οι καταναλωτές επιβαρύνονται με υπερβολικά πολλές πληροφορίες και αντιμετωπίζουν πρόβλημα ως προς τη διαλογή τους. Αυτό μπορεί να μειώσει το επίπεδο στο οποίο τις κατανοούν και να περιορίσει την ικανότητά τους να λαμβάνουν αποφάσεις. Οι πληροφορίες δεν πρέπει να συγχέονται με την εκπαίδευση και τις συμβουλές.

Συνήθως οι καταναλωτές με χαμηλότερο εισόδημα έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε πληροφορίες επειδή δεν χρησιμοποιούν τακτικά χρηματοοικονομικά προϊόντα. Υπηρεσίες ανεξάρτητων χρηματοοικονομικών συμβούλων χρησιμοποιούνται από πολλούς πελάτες, αλλά όχι από αυτούς με χαμηλά εισοδήματα. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην πρόσβαση σε ανεξάρτητες και ποιοτικές συμβουλές για καταναλωτές με χαμηλά εισοδήματα.

VI Σχεδιασμός και υλοποίηση των συστημάτων χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης

Όλοι οι παράγοντες θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης – το κράτος, οι ΜΚΟ, οι καταναλωτικές οργανώσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Χρειάζεται σαφής διαχωρισμός των ευθυνών. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν την ειδική γνώση να σχεδιάσουν συγκεκριμένα και πρακτικά συστήματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης αλλά δεν μπορούν να αποτελούν τον μοναδικό πάροχο χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης και συμβουλών. Άλλοι αξιόπιστοι πάροχοι χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης είναι ανεξάρτητα ιδρύματα όπως οι καταναλωτικές οργανώσεις και το κράτος. Η καλύτερη λύση είναι η χρηματοοικονομική εκπαίδευση να πραγματοποιείται από κοινού από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και καταναλωτικές οργανώσεις, ώστε τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των καταναλωτών να διαφυλάσσονται και να μην ασκείται πίεση στον καταναλωτή για να αγοράσει χρηματοοικονομικά προϊόντα.

VII Χρηματοοικονομική εκπαίδευση σε επίπεδο EE

Η χρηματοοικονομική εκπαίδευση παρέχεται από διαφορετικά ιδρύματα και οργανώσεις – αρχές χρηματοοικονομικής εποπτείας, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, υπηρεσίες για τη βελτίωση των γνώσεων των ενηλίκων, καταναλωτικές οργανώσεις κ.λπ. Σε 11 κράτη μέλη οι εθνικές αρχές είναι οι κύριοι μοχλοί της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης. Το βασικό μάθημα είναι η θεωρία χρήματος και η χρήση τραπεζικού λογαριασμού. Τα προγράμματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης επίσης περιλαμβάνουν τη διαχείριση πιστώσεων και δανείων και καλύπτουν θέματα όπως επενδύσεις, αποταμιεύσεις, ασφάλειες και διαχείριση κινδύνων. Στον τομέα της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης η Επιτροπή έχει αναλάβει τις ακόλουθες πρωτοβουλίες:

· Η Επιτροπή έχει δημιουργήσει έναν ιστότοπο, τον Dolceta, με σκοπό να προσφέρει εκπαίδευση σε καταναλωτικά θέματα για ενηλίκους – ο ιστότοπος έχει μεταφραστεί σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ (εκτός από τα ρουμανικά και τα βουλγαρικά) και είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες των εθνικών αγορών.

· Η Επιτροπή αποφάσισε να επεκτείνει τον Dolceta στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση – αυτό το νέο έργο απευθύνεται σε νέους ανθρώπους και εκπαιδευτικούς. Ο στόχος είναι η παροχή συνδρομής στους εκπαιδευτικούς ώστε να ενσωματώσουν χρηματοοικονομικά ζητήματα στη διδασκαλία τους και να αξιολογούν τους μαθητές σε αυτά τα θέματα.

· «Europe Diary» - ένα διαφημιστικό φυλλάδιο που διανέμεται σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για να ενημερωθούν για τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές. Περιλαμβάνει μια ενότητα για τα χρήματα και τις οφειλές, η οποία εξηγεί πώς λειτουργούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και προϊόντα, και προειδοποιεί για τους κινδύνους του υπερβολικού δανεισμού.

· Τον Μάρτιο του 2007, η Επιτροπή διοργάνωσε μια διάσκεψη σχετικά με την «Αύξηση της χρηματοοικονομικής ικανότητας» για να υπογραμμίσει τη σημασία της παροχής χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης υψηλής ποιότητας και για να παράσχει ένα φόρουμ για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

· Στην πράσινη βίβλο για τις λιανικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες αναφερόταν ότι μπορούν να γίνουν περισσότερα για την ενθάρρυνση της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης.

· Ανακοίνωση της Επιτροπής για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση (COM(2007)226).

VIII Μέτρα

- Τα κράτη μέλη πρέπει να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη χρηματοοικονομική εκπαίδευση. Ωστόσο, ένα βασικό πρόγραμμα στον τομέα της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης θα πρέπει να αναπτυχθεί σε επίπεδο ΕΕ. Αυτό το πρόγραμμα πρέπει να δημιουργήσει κοινούς κανόνες και αρχές που θα ισχύουν σε όλα τα κράτη μέλη.

- Ο καλύτερος τρόπος να βελτιωθεί η χρηματοοικονομική ικανότητα είναι να ενσωματωθεί ένα μάθημα που θα καλύπτει τα χρηματοοικονομικά ζητήματα στην ύλη που διδάσκεται στο σχολείο. Προκειμένου να επιτευχθούν βέλτιστα αποτελέσματα, η χρηματοοικονομική εκπαίδευση θα πρέπει να ξεκινά στο σχολείο και να είναι υποχρεωτική. Η Επιτροπή θα πρέπει να προτείνει στα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση στα εθνικά σχολικά προγράμματα μαθημάτων.

- Θα πρέπει να υπάρξει μια ειδική προσέγγιση για τη βελτίωση των χρηματοοικονομικών γνώσεων διαφόρων κοινωνικών ομάδων – παιδιών σε δημοτικά και σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φοιτητών σε πανεπιστήμια, ενηλίκων, ατόμων με χαμηλά εισοδήματα και συνταξιούχων.

- Τα κράτη μέλη πρέπει να δημιουργήσουν ένα δίκτυο για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση στο οποίο θα συμμετέχουν τόσο ο κυβερνητικός όσο και ο μη κυβερνητικός κλάδος, καθώς και ειδικά εκπαιδευμένοι δάσκαλοι.

- Η Επιτροπή θα πρέπει να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν χρηματοοικονομική εκπαίδευση ειδικά σχεδιασμένη για καταναλωτές που βρίσκονται στο τέλος της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας ή είναι ήδη συνταξιούχοι. Αυτό είναι σημαντικό επειδή σήμερα τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης έχουν ιδρυθεί με τέτοιο τρόπο που οι τυχόν κίνδυνοι επιβαρύνουν τους πολίτες και όχι πλέον το κράτος.

- Η Επιτροπή θα πρέπει να δημιουργήσει μια γραμμή προϋπολογισμού για προγράμματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης σε επίπεδο ΕΕ. Τα χρήματα πρέπει να διατίθενται για εκστρατείες στα μέσα ενημέρωσης, αυξάνοντας την ενημέρωση των καταναλωτών σε σχέση με προβλήματα που προκαλούνται από το χαμηλό επίπεδο χρηματοοικονομικών γνώσεων.

προς την Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών

σχετικά με την προστασία των καταναλωτών: βελτίωση της διαπαιδαγώγησης και της ευαισθητοποίησης των καταναλωτών στον τομέα των οικονομικών και πιστωτικών ζητημάτων
(2007/2288(INI))

Συντάκτης γνωμοδότησης (*): Jean-Paul Gauzès(*) Συνδεδεμένες επιτροπές - άρθρο 47 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων καλεί την Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1. τονίζει ότι στόχος της διαπαιδαγώγησης και της ευαισθητοποίησης των καταναλωτών στον τομέα των χρηματοπιστωτικών ζητημάτων είναι να βελτιωθεί η συνειδητοποίηση εκ μέρους των καταναλωτών της οικονομικής και πιστωτικής πραγματικότητας, προκειμένου να συνειδητοποιηθούν οι αναλήψεις οικονομικών υποχρεώσεων και να προληφθεί η ανάληψη περιττών κινδύνων, το υπερβολικό χρέος και ο οικονομικός αποκλεισμός· εκτιμά ότι οι δράσεις κατάρτισης και ενημέρωσης θα πρέπει να δώσουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα μιας ανεξάρτητης προσέγγισης, η οποία θα βασίζεται στη δική τους κρίση, των χρηματοπιστωτικών προϊόντων που τους προσφέρονται ή στα οποία σκοπεύουν να προσφύγουν· καλεί τις κυβερνήσεις και τις τοπικές αρχές των κρατών μελών να εγκρίνουν και να συντονίσουν, σε συνεργασία με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, άλλους ενδιαφερόμενους, τα μέσα επικοινωνίας, τους επαγγελματίες της εκπαίδευσης και της παροχής συμβουλών και τις οργανώσεις καταναλωτών, μέτρα και πρωτοβουλίες προκειμένου να αυξήσουν τις γνώσεις σχετικά με χρηματοπιστωτικά θέματα μεταξύ των πολιτών· ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει ένα Ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοπιστωτικής εκπαίδευσης

2. διαπιστώνει ότι η κρίση των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου ("subprime") αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα τόσο των κινδύνων της ανεπαρκούς ενημέρωσης των δανειοληπτών όσο και της ανεπαρκούς κατανόησης και γνώσης των εν λόγω πληροφοριών με αποτέλεσμα να μην συνειδητοποιούν επαρκώς οι καταναλωτές τους κινδύνους της αφερεγγυότητας και του υπερβολικού χρέους·

3. θεωρεί ότι μια ουσιαστική ενημέρωση, σαφής και κατανοητή, ειδικά όσον αφορά τα διαφημιστικά μηνύματα σχετικά με τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, είναι απαραίτητη και ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να παρέχουν επαρκείς πληροφορίες πριν από τη σύναψη των συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένης της αυστηρής εφαρμογής των κανόνων που προβλέπονται από την οδηγία 2004/39/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004 σχετικά με τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων[1] (MiFID) και την οδηγία 2008/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23 ης Απριλίου 2008 σχετικά με τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστης[2]· καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, με συνεκτικό τρόπο, συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις για ένα εναρμονισμένο σύστημα ενημέρωσης και προστασίας των καταναλωτών στο πλαίσιο της ενυπόθηκης πίστης (όπως ένα εναρμονισμένο, απλό και συγκρίσιμο ευρωπαϊκό τυποποιημένο δελτίο πληροφοριών το οποίο θα περιλαμβάνει κοινές ενδείξεις για το συνολικό ετήσιο πραγματικό επιτόκιο κλπ.)·

4. προτείνει η μύηση στα χρηματοπιστωτικά θέματα να εισαχθεί στη διδασκαλία και να είναι προσαρμοσμένη στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, και κατά τη μύηση αυτή να επισημαίνεται η ορθή διαχείριση του οικογενειακού προϋπολογισμού και η κατάλληλη χρήση των συνηθέστερων χρηματοπιστωτικών προϊόντων· υπενθυμίζει ότι η εκπαίδευση στον χρηματοπιστωτικό τομέα πρέπει να διαδοθεί ευρέως μεταξύ των καταναλωτών και των πολιτών με τη βοήθεια των μέσων ενημέρωσης και όλων των διαθέσιμων τεχνολογιών των πληροφοριών·

5. πιστεύει ότι θα πρέπει να παρέχεται στους εργαζόμενους του κοινωνικού τομέα κατάρτιση σε χρηματοπιστωτικά θέματα για τη διαχείριση του νοικοκυριού εφόσον έρχονται σε επαφή με τις οικογένειες σε κίνδυνο υπερχρέωσης και οικονομικού αποκλεισμού, ώστε να μπορούν να παρέχουν χρήσιμες συμβουλές ή να προειδοποιούν για τους κινδύνους· ζητεί την κατάρτιση ειδικών προγραμμάτων για τους νέους με στόχο τη διαπαιδαγώγησή τους, ως μελλοντικών καταναλωτών, σχετικά με τα τραπεζικά προϊόντα και τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του πληθυσμού που εισέρχεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και των συνταξιούχων στις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές πρακτικές, ούτως ώστε να αναζητούν καλύτερα, φθηνότερα και καταλληλότερα προϊόντα και υπηρεσίες·

6. πιστεύει ότι οι δράσεις των ενώσεων που αποσκοπούν στην εκπαίδευση και στην ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σε χρηματοπιστωτικά θέματα πρέπει να ενισχύονται και να ενθαρρύνονται από τις κυβερνήσεις.

7. υπογραμμίζει ότι οι χειραφετημένοι και εκπαιδευμένοι καταναλωτές συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, της ποιότητας και της καινοτομίας μεταξύ των τομέων των τραπεζικών εργασιών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και υπενθυμίζει ότι οι καταρτισμένοι και σίγουροι επενδυτές μπορούν να παράσχουν πρόσθετη ρευστότητα στις κεφαλαιαγορές για επενδύσεις και ανάπτυξη· τονίζει ότι η διαπαιδαγώγηση και η προστασία των καταναλωτών δεν μπορεί ποτέ να αντικαταστήσει την αποτελεσματική εποπτεία, αλλά αυξάνει την αποτελεσματικότητά της όταν είναι κατάλληλα σταθμισμένη .

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

[1] ΕΕ,L 145, 30.4.2004.σελ. 1.
[2] ΕΕ, L 133, 22.5.2008, σελ. 66.

Ημερομηνία έγκρισης

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Paolo Bartolozzi, Zsolt László Becsey, Pervenche Berès, Sebastian Valentin Bodu, Sharon Bowles, Udo Bullmann, Manuel António dos Santos, Christian Ehler, Elisa Ferreira, José Manuel García-Margallo y Marfil, Jean-Paul Gauzès, Robert Goebbels, Donata Gottardi, Gunnar Hökmark, Karsten Friedrich Hoppenstedt, Othmar Karas, Christoph Konrad, Guntars Krasts, Kurt Joachim Lauk, Andrea Losco, Astrid Lulling, Gay Mitchell, Sirpa Pietikäinen, John Purvis, Alexander Radwan, Bernhard Rapkay, Heide Rühle, Eoin Ryan, Antolín Sánchez Presedo, Salvador Domingo Sanz Palacio, Olle Schmidt, Peter Skinner, Margarita Starkevičiūtė, Ieke van den Burg, Мариела Величкова Баева

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Harald Ettl, Piia-Noora Kauppi, Vladimír Maňka, , Биляна Илиева Раева, Μαργαρίτης Σχοινάς

Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου