SPRAWOZDANIE w sprawie 10 lat istnienia unii gospodarczej i walutowej – sukcesy i wyzwania
28.10.2008 - (2008/2156(INI))
Komisja Gospodarcza i Monetarna
Sprawozdawcy: Pervenche Berès, Werner Langen
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie 10 lat istnienia unii gospodarczej i walutowej – sukcesy i wyzwania
Parlament Europejski,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 7 maja 2008 r. pt. „10 lat istnienia unii gospodarczej i walutowej – sukcesy i wyzwania” (COM(2008)0238),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 24 czerwca 2008 r. w sprawie finansów publicznych w UGW – 2008 r. (COM(2008)0387),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 listopada 2006 r. w sprawie rocznego sprawozdania za rok 2006 w sprawie strefy euro[1],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie rocznego sprawozdania za rok 2007 w sprawie strefy euro[2],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wkładu w wiosenne posiedzenie Rady w 2008 r. w odniesieniu do strategii lizbońskiej[3],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie europejskiego interesu: osiąganie sukcesu w dobie globalizacji[4],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 lutego 2007 r. w sprawie sytuacji gospodarki europejskiej: wstępne sprawozdanie na temat głównych kierunków polityki gospodarczej na rok 2007[5],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 lutego 2005 r. w sprawie finansów publicznych w UGW – 2004 r.[6],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 kwietnia 2007 r. w sprawie finansów publicznych w krajach UGW w roku 2006[7],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie rocznego sprawozdania Europejskiego Banku Centralnego za rok 2007[8],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie rozszerzenia strefy euro[9],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie ulepszenia metody konsultacji z Parlamentem w procedurach dotyczących rozszerzenia strefy euro[10],
– uwzględniając swoją rezolucję legislacyjną z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady zgodnie z art. 122 ust. 2 traktatu w sprawie przyjęcia jednolitej waluty przez Słowację z dniem 1 stycznia 2009 r.[11],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2006 r. w sprawie strategicznego przeglądu Międzynarodowego Funduszu Walutowego[12],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2005 r. w sprawie wdrożenia strategii informacyjnej i komunikacyjnej na temat euro oraz unii gospodarczej i walutowej[13],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 września 2008 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie funduszy hedgingowych i niepublicznego rynku kapitałowego[14],
– uwzględniając rezolucję Rady Europejskiej z dnia 13 grudnia 1997 r. w sprawie koordynacji polityki gospodarczej w trzecim etapie UGW oraz w sprawie art. 109 i 109b traktatu WE,
– uwzględniając wkład Rady ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) z dnia 12 lutego 2008 r. do konkluzji wiosennej Rady Europejskiej,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 7 października 2008 r. dotyczące skoordynowanych działań UE w odpowiedzi na osłabienie tempa wzrostu gospodarczego,
– uwzględniając protokół ustaleń z dnia 1 czerwca 2008 r. w sprawie współpracy między organami nadzoru finansowego, bankami centralnymi i ministrami finansów Unii Europejskiej w zakresie transgranicznej stabilności finansowej,
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Handlu Międzynarodowego (A6-0420/2008),
A. mając na uwadze, że w dniu 1 stycznia 1999 r. jedenaście państw członkowskich – Belgia, Niemcy, Irlandia, Hiszpania, Francja, Włochy, Luksemburg, Holandia, Austria, Portugalia i Finlandia – przyjęło wspólną walutę europejską,
B. mając na uwadze, że od momentu wprowadzenia wspólnej waluty do strefy euro przystąpiły cztery inne państwa członkowskie: Grecja w 2001 r., Słowenia w 2007 r. oraz Cypr i Malta w 2008 r.,
C. mając na uwadze, że strefa euro ma zostać rozszerzona, ponieważ większość państw członkowskich będących obecnie poza strefą euro przygotowuje się do przyjęcia wspólnej waluty oraz mając na uwadze, że Słowacja znajdzie się w strefie euro z dniem 1 stycznia 2009 r.,
D. mając na uwadze, że unia gospodarcza i walutowa (UGW) odniosła sukces w wielu aspektach, a wspólna waluta przyczyniła się do wzmocnienia stabilności ekonomiczniej w państwach członkowskich,
E. mając na uwadze, że członkostwo w strefie euro zakłada wysoką współzależność gospodarczą między należącymi do niej państwami członkowskimi, a zatem wymaga ściślejszej koordynacji strategii politycznych w dziedzinie gospodarki oraz odgrywania skutecznej roli w ramach globalnego ładu gospodarczego i finansowego, aby w pełni wykorzystać korzyści płynące ze wspólnej waluty i sprostać przyszłym wyzwaniom, takim jak zwiększona konkurencja w zakresie zasobów naturalnych, zakłócenia w gospodarce światowej, coraz większe znaczenie rynków wschodzących w gospodarce, zmiany klimatu i starzenie się społeczeństw w Europie,
F. mając na uwadze, że średnia inflacja w ciągu pierwszej dekady istnienia strefy euro była w zasadzie zgodna z celem Europejskiego Banku Centralnego (EBC) w zakresie stabilizacji cenowej lub do niego zbliżona i wynosiła nie więcej niż 2%; mając na uwadze, że obecnie inflacja utrzymuje się na dużo wyższym poziomie z powodu globalnych zmian strukturalnych, zwłaszcza w związku ze wzrostem cen energii i żywności, a także z powodu rozluźnienia polityki monetarnej w Stanach Zjednoczonych oraz braku czujności w przypadku wielu banków centralnych w krajach trzecich,
G. mając na uwadze, że szybki wzrost popytu na brakującą energię i inne zasoby w gospodarkach wschodzących stopniowo napędził podaż do granic możliwości; mając też na uwadze, że presję na wzrost cen nasila coraz częstsze traktowanie zasobów naturalnych jako kapitału, w stopniu, który umożliwia ich wykorzystywanie jako mierników wartości,
H. mając na uwadze, że otwartość strefy euro jest pożądana, a obecny wzrost kursu euro ma potencjalnie szkodliwy wpływ, ponieważ ogranicza wywóz i sprzyja przywozowi towarów na rynek wewnętrzny, lecz jednocześnie przynosi pozytywne skutki, ponieważ pomaga gospodarce UE w radzeniu sobie z dramatycznym wzrostem cen ropy,
I. mając na uwadze, że sytuacja gospodarcza na świecie sprzyjała tworzeniu miejsc pracy w ciągu pierwszych 10 lat po wprowadzeniu euro, dzięki czemu powstało prawie 16 milionów miejsc pracy – abstrahując od jakości powstałych miejsc pracy – a stopa bezrobocia spadła z 9% w 1999 r. do około 7,3% w 2008 r.,
J. mając na uwadze, że wzrost gospodarczy i wzrost produktywności były niezadowalające, a wzrost wydajności na pracownika zmniejszył się o połowę, z 1,5% w latach 1989–1998 do około 0,75% w latach 1999–2008,
K. mając na uwadze, że euro szybko stało się drugą co do ważności walutą międzynarodową obok dolara amerykańskiego oraz mając na uwadze, że euro odgrywa istotną rolę jako waluta referencyjna dla wielu krajów na świecie; mając jednak na uwadze, że potencjał euro jest niewystarczająco wykorzystywany na szczeblu globalnym, gdyż strefa euro nie ma odpowiednio określonej międzynarodowej strategii ani nie jest skutecznie reprezentowana na arenie międzynarodowej,
Pierwszych dziesięć lat euro
1. podziela zdanie, że wspólna waluta stała się symbolem Europy i pokazała, że Europa jest w stanie podejmować daleko idące decyzje w celu zapewnienia wspólnej i pomyślnej przyszłości;
2. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że euro zapewniło stabilność i pozytywnie wpłynęło na integrację gospodarczą w strefie euro; z zadowoleniem przyjmuje stabilizujący wpływ euro na światowe rynki walutowe, szczególnie podczas kryzysów; zauważa, że wewnętrzne rozbieżności gospodarcze nie zmniejszyły się dotąd w oczekiwanym stopniu, a produktywność nie wzrosła w sposób zadowalający we wszystkich częściach strefy euro;
3. z zadowoleniem dostrzega, że w innych częściach świata rozważa się możliwość utworzenia kolejnych unii walutowych;
4. wskazuje na potwierdzony w licznych badaniach istotny związek między polityką walutową a polityką handlową na świecie i zwraca w tym kontekście uwagę na pozytywny wpływ stabilności kursów wymiany walut na trwały rozwój handlu międzynarodowego;
5. zwraca uwagę, że coraz częstsze stosowanie euro jako międzynarodowej waluty handlowej przynosi korzyści w szczególności państwom członkowskim w strefie euro, ponieważ zmniejsza ryzyko kursowe dla przedsiębiorstw z tych państw, a tym samym obniża koszty handlu międzynarodowego;
6. przypomina, że w ciągu pierwszych dziesięciu lat UGW Parlament odgrywał aktywną rolę zarówno w obszarze gospodarki, jak i spraw monetarnych, oraz podjął wszelkie możliwe środki, by zapewnić większą przejrzystość i odpowiedzialność demokratyczną;
7. podkreśla, że należy podjąć większe wysiłki, aby w pełni skorzystać z UGW, która umożliwia wyrównanie poziomu państwom członkowskim i regionom posiadającym PKB poniżej średniej i poszerzyć wiedzę obywateli w tym zakresie oraz zwiększyć ich przywiązanie do wspólnej waluty;
8. proponuje poniższe elementy i konkretne środki w zakresie perspektyw rozwoju UGW:
Różnice gospodarcze, reformy strukturalne i finanse publiczne
9. jest zdania, że usprawnione i bardziej spójne reformy gospodarcze zapewniające wszechstronne wsparcie i skoordynowane terminowo na podstawie zintegrowanych wytycznych dotyczących wzrostu i miejsc pracy (zintegrowane wytyczne) oraz podejścia strategii lizbońskiej łączącego wiele obszarów polityki mogłyby zmniejszyć różnice gospodarcze; podkreśla potrzebę poprawy procedur i uproszczenia metodologii przeglądu i oceny wdrożenia tych wytycznych na koniec każdego roku;
10. stwierdza, że z uwagi na wysiłki modernizacyjne i możliwości gospodarcze największe sukcesy odnoszą najwyraźniej te kraje, które łączą perspektywiczne i dobrze przemyślane reformy strukturalne z ponadprzeciętnie wysokim poziomem inwestycji w badania naukowe, rozwój i innowacje, oświatę, programy uczenia się przez całe życie i opiekę nad dziećmi, a także w odnowienie silnych więzi społecznych; zauważa, że te same państwa członkowskie posiadają najczęściej wysoce skuteczną i działającą w oparciu o przejrzyste zasady administrację, nadwyżki budżetowe i niższe od przeciętnych stopy zadłużenia w połączeniu z bardzo skutecznymi i doskonale ukierunkowanymi wydatkami publicznymi, a dzięki postępowi technicznemu krajowa stopa wzrostu gospodarczego jest prawie dwukrotnie wyższa niż średnia stopa w UE; odnotowuje ponadto, że w tych modelowych państwach członkowskich ze względu na wysoką stopę zatrudnienia swoje miejsce na rynku pracy znajdują kobiety i osoby starsze oraz występuje wysoki przyrost naturalny, co zapewnia najlepsze przygotowanie w perspektywie starzenia się społeczeństw i gwarancję wysokiej konkurencyjności;
11. podkreśla potrzebę wzajemnego wzmocnienia makroekonomicznych strategii politycznych ukierunkowanych na stabilność i wzrost poprzez uznanie wyważonej polityki i inwestycji za przedmiot wspólnego zainteresowania; podkreśla potrzebę ścisłej kontroli finansów publicznych poprzez skuteczne zarządzanie polityką podatkową oraz wydatkami i ich wpływem na popyt, a także równoległego uzgodnienia stanowiska co do tworzenia środowiska sprzyjającego transgranicznej działalności przedsiębiorstw;
12. zauważa, że nowy pakt stabilności i rozwoju spełnił oczekiwania, oraz że należy przestrzegać ścisłej konsolidacji budżetów, ponieważ zmiany demograficzne i możliwy spadek wzrostu gospodarczego mogłyby doprowadzić do problemów budżetowych w państwach członkowskich strefy euro, co mogłoby mieć negatywny wpływ na stabilność strefy euro jako całości; krytykuje w tym kontekście brak dyscypliny w zakresie zmniejszania deficytów budżetowych w okresach wzrostu gospodarczego i podkreśla, że państwa członkowskie muszą skutecznie rozszerzyć zakres antycyklicznej polityki fiskalnej, zwłaszcza w celu lepszego przygotowania na kryzysy zewnętrzne; w związku z tym podkreśla potrzebę krótkoterminowej strategii umożliwiającej zmniejszenie długu publicznego oraz strategii zrównoważonego i stabilnego wzrostu, które pozwolą zredukować dług publiczny do poziomu nieprzekraczającego 60% w perspektywie długoterminowej;
13. zauważa, że głównych elementów paktu na rzecz stabilności i wzrostu należy konsekwentnie przestrzegać również w przyszłości, ponieważ zarówno kryterium 3% dotyczące deficytu budżetowego oraz kryterium długu publicznego nieprzekraczającego 60% PKB zostały określone na podstawie warunków gospodarczych w latach 90.; jest zdania, że pakt powinien być ściśle wdrażany przez państwa członkowskie i nadzorowany przez Komisję; jest zdania, że obydwa cele dotyczące długu należy traktować jako pułapy, których osiągnięcia powinno się unikać; odnotowuje, że skuteczna koordynacja polityki gospodarczej i finansowej jest warunkiem wstępnym sukcesu ekonomicznego UGW, mimo iż powinna ona przestrzegać zasady pomocniczości; wzywa Komisję do przeanalizowania wszelkich możliwych sposobów wzmocnienia prewencyjnego charakteru paktu na rzecz stabilności i wzrostu; podkreśla, że istniejące instrumenty nadzoru muszą być lepiej wykorzystywane przez Komisję, a śródterminowa ocena budżetów krajowych przez eurogrupę powinna zyskać na znaczeniu;
14. podkreśla, że trwałe i stabilne warunki makroekonomiczne wymagają poprawy jakości finansów publicznych i dalszej konsolidacji budżetów, a także skutecznej polityki w zakresie wydatków publicznych i większych inwestycji w oświatę, kapitał ludzki, badania naukowe i rozwój oraz infrastrukturę, która sprzyja wzrostowi, mogłaby stymulować wzrost zatrudnienia i będzie stanowić reakcję na poważne kwestie społeczne, takie jak zmiany klimatyczne, zgodnie z celami pakietu klimatyczno-energetycznego;
15. jest zdania, że reformy strukturalne powinny koncentrować się na zwiększaniu produktywności poprzez lepsze powiązanie polityki gospodarczej i polityki społecznej, gwarantując tym samym wysoki poziom dialogu społecznego, zgodnie ze strategią lizbońską;
16. zauważa, że polityka konkurencji powinna być uzupełnieniem polityki strukturalnej, a także wyraża poparcie dla restrukturyzacji gospodarki;
17. ostrzega, aby nie koncentrować się głównie na ograniczaniu wzrostu płac jako metodzie stabilizacji cen; przypomina w tym kontekście, że wzmożona konkurencja wynikająca z globalizacji doprowadziła już do presji na obniżkę płac, zaś importowana inflacja wywołana wzrostem cen ropy i innych surowców już spowodowała zmniejszenie się siły nabywczej konsumentów; po raz kolejny wyraża przekonanie, że problem ten należałoby rozwiązać w szczególności poprzez bardziej sprawiedliwą dystrybucję dóbr;
18. uważa politykę płacową i fiskalną za skuteczne narzędzia służące stabilności gospodarczej, jak i wzrostowi; jest zdania, że należy zapewnić realny wzrost płac zgodnie z poziomem produktywności oraz że koordynowanie polityki fiskalnej powinno być wykorzystywane wybiórczo do realizacji celów gospodarczych; uważa, że walka z oszustwami podatkowymi, zarówno w zakresie podatków bezpośrednich, jak i pośrednich, jest szczególnie istotna oraz że należy nasilić działania w tym zakresie; podkreśla pilną konieczność umocnienia w przedsiębiorstwach europejskich kultury wspierania i uczestnictwa w ramach koncepcji ładu korporacyjnego i odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw;
19. podkreśla potrzebę uczciwych zasad obowiązujących na rynku wewnętrznym; uważa wobec tego, że dążenie do wprowadzenia jak najniższych stóp podatkowych w przypadku osób prawnych przynosi efekt przeciwny do zamierzonego;
20. domaga się, aby państwa członkowskie należące do strefy euro jeszcze skuteczniej koordynowały politykę gospodarczą i finansową, w szczególności poprzez rozwój spójnej wspólnej strategii w ramach eurogrupy; zwraca uwagę, że taka spójna wspólna strategia powinna obejmować koordynację kalendarza procedury budżetowej i projektów budżetów na podstawie wspólnych założeń w zakresie rozwoju gospodarki, przyszłych kursów wymiany pomiędzy euro i dolarem amerykańskim oraz potencjalnego rozwoju cen energii; popiera propozycję Komisji, aby zwrócić się do państw członkowskich o przedstawianie średnioterminowych programów ramowych dotyczących polityki gospodarczej i finansowej oraz kontrolować wdrażanie tych programów; podkreśla, że każde państwo członkowskie musi przyjąć na siebie obowiązek przeprowadzenia reform strukturalnych i poprawy swojej konkurencyjności w sposób kooperatywny, tak aby utrzymać zaufanie i akceptację dla euro;
21. zauważa, że różne modele reform strukturalnych i stopnie otwartości przyczyniły się do zróżnicowanych wyników osiąganych przez państwa członkowskie należące do strefy euro; popiera wnioski wypływające z komunikatu Komisji w sprawie dziesięciu lat istnienia UGW i dotyczące coraz większych różnic między państwami członkowskimi należącymi do strefy euro oraz tego, że kilka gospodarek w strefie euro w sposób niewystarczający nadrabia zaległości; wzywa do przeprowadzania regularnej wymiany poglądów oraz do współpracy w ramach eurogrupy, aby osiągnąć wspólny cel, jakim jest przyspieszenie procesu konwergencji;
22. domaga się, aby Komisja zajęła się w sposób jednolity wspólnymi kryteriami oceny danych gospodarczych i podatkowych; zwraca uwagę na obowiązek Komisji i państw członkowskich w zakresie prawdziwości danych statystycznych i domaga się, aby przyszłe decyzje były podejmowane jedynie w przypadku braku wątpliwości co do prawdziwości i dokładności dostępnych danych; domaga się również, aby wykorzystywano możliwość wszczęcia dochodzenia, jeżeli istnieje rozbieżność w liczbie lat między przedstawionymi danymi dotyczącymi programów konwergencji lub stabilności a wynikami, których można realistycznie oczekiwać;
Polityka pieniężna
23. potwierdza swoje silne poparcie dla niezależności EBC;
24. zauważa, że sprawozdania regularnie składane przez EBC Parlamentowi, a w szczególności Komisji Gospodarczej i Monetarnej, przyczyniają się do przejrzystości polityki monetarnej i z zadowoleniem przyjmuje możliwość kierowania przez posłów do Parlamentu Europejskiego pisemnych pytań do EBC na temat polityki monetarnej, co zwiększa odpowiedzialność EBC wobec obywateli Unii; popiera apel o silniejszą debatę publiczną na temat przyszłej wspólnej polityki monetarnej i walutowej w strefie euro;
25. jest zdania, że dialog w dziedzinie polityki walutowej pomiędzy Parlamentem a EBC przebiega pomyślnie i należy go dalej umacniać; oczekuje poprawy dialogu walutowego w wielu kwestiach, takich jak uzgadnianie dat regularnych przesłuchań prezesa EBC z kalendarzem decyzji EBC w zakresie polityki monetarnej, tak aby usprawnić analizę decyzji, przewidując jednocześnie możliwość zaproszenia prezesa EBC do przedyskutowania w razie potrzeby najważniejszych zagadnień;
26. odnotowuje, że głównym celem polityki monetarnej EBC jest utrzymanie stabilności cen, oraz że EBC zmierza do utrzymania w średnim okresie stopy inflacji poniżej 2%, lecz blisko tego poziomu; zwraca uwagę, że cel, jakim jest stabilność cen, można skutecznie osiągnąć tylko wówczas, gdy należytą uwagę poświęci się rzeczywistym przyczynom inflacji; przypomina, że w art. 105 traktatu WE powierzono EBC również zadanie wspierania ogólnych strategii ekonomicznych Wspólnoty;
27. jest zdania, że EBC powinien zmierzać w kierunku systemu bezpośredniego wyznaczania poziomu inflacji, w którym to systemie punktowy cel inflacyjny zostałby uzupełniony zakresem dozwolonych fluktuacji wokół poziomu docelowego; zwraca się do EBC, aby publikował swe prognozy dotyczące inflacji; przejście do systemu bezpośredniego wyznaczania poziomu inflacji nie powinno odwracać uwagi od dynamiki agregatów pieniężnych, aby uniknąć nowych gwałtownych wzrostów wartości aktywów;
28. uważa, że inflacja jest zjawiskiem globalnym i że w otwartej gospodarce nie można walczyć z nią tylko za pomocą europejskiej polityki pieniężnej;
29. podkreśla chęć zbadania możliwości poprawy procedury mianowania członków zarządu EBC przed 2010 r.; uważa, że istotne jest, aby doświadczenie naukowe lub zawodowe oraz różne ścieżki kariery w gospodarce, w dziedzinie polityki pieniężnej i w sektorze finansowym były reprezentowane wśród członków zarządu; ponawia wezwanie do zaakceptowania dziewięcioosobowego składu zarządu EBC, który zastąpi obecny system i pozwoli uniknąć przyjętego na przyszłość jeszcze bardziej skomplikowanego rozwiązania; domaga się odpowiedniej zmiany traktatu;
30. podkreśla potrzebę wzmocnionego międzynarodowego dialogu między EBC i innymi głównymi bankami centralnymi oraz instytucjami, a w szczególności z Rezerwą Federalną USA, Bankiem Japonii i Ludowym Bankiem Chin;
Integracja i kontrola rynków finansowych
31. uważa, że integracja finansowa powinna przekładać się na większy wzrost gospodarczy i zwiększenie konkurencji, a także większą stabilność i płynność na rynku wewnętrznym;
32. zauważa, że główny ośrodek finansowy w UE znajduje się poza strefą euro; niemniej jednak przypomina, że prawo wspólnotowe obejmuje wszystkie państwa członkowskie i podmioty rynkowe działające na rynku wewnętrznym; uważa, że UE musi jak najszybciej wzmocnić swoje struktury nadzorcze, uwzględniając przy tym specyficzną rolę EBC;
33. jest zdania, że wiele pozostaje do zrobienia w dziedzinie rozliczeń i rozrachunków transgranicznych transakcji papierami wartościowymi, w której jak dotychczas nie istnieje prawdziwa integracja;
34. podkreśla, że w odniesieniu do usług detalicznych potrzebna jest ściślejsza integracja, bowiem jej brak jest ze szkodą dla ochrony konsumenta; uważa, że poprawie powinny ulec mobilność konsumenta, wiedza finansowa, dostęp do podstawowych usług i porównywalność produktów;
35. uważa, że europeizacja struktur nadzoru finansowego, przejrzystość rynku finansowego, skuteczne zasady konkurencji oraz właściwe uregulowania są niezbędne w perspektywie średnioterminowej, aby usprawnić zarządzanie kryzysowe i współpracę między Europejskim Systemem Banków Centralnych, organami kontroli, rządami i podmiotami rynkowymi; jest zdania, że zintegrowane, kompleksowe (obejmujące wszystkie dziedziny finansów), konsekwentne i spójne ramy nadzoru zapewniające wyważone podejście przy regulowaniu transgranicznego rozprzestrzeniania się ryzyka finansowego i oparte na ujednoliconych przepisach prawnych mogłyby obniżyć koszty zachowania zgodności w przypadku działań obejmujących wiele jurysdykcji; zauważa, że należy unikać tzw. „pozłacania” (wprowadzania przepisów wykraczających poza minimalne wymogi prawa WE), a także arbitrażu regulacyjnego; wzywa Komisję do przedstawienia propozycji przeglądu istniejącej struktury nadzoru z uwzględnieniem tych zasad; jest zdania, że rola EBC w zakresie nadzoru powinna wychodzić poza granice strefy euro, a to poprzez ESBC;
36. z zadowoleniem przyjmuje przyjęty wiosną 2008 r. protokół ustaleń w sprawie współpracy między organami nadzoru finansowego, bankami centralnymi i ministrami finansów Unii Europejskiej w zakresie transgranicznej stabilności finansowej; podkreśla jednak, że protokół ustaleń to tylko prawo miękkie i liczy na gotowość państw członkowskich do wzajemnej współpracy; wyraża pogląd, że nawet jeżeli przepisy dotyczące podziału kosztów są niezwykle trudne do określenia ex ante, należy kontynuować prace w zakresie zarządzania kryzysowego;
37. podkreśla, że Unia Europejska, jako jeden z największych obszarów gospodarczych na świecie z największymi rynkami finansowymi, powinna odgrywać wiodącą rolę na szczeblu międzynarodowym w zakresie reformy systemu regulacyjnego usług finansowych z korzyścią dla wszystkich zainteresowanych krajów i ogólnej stabilności; jest zdania, że stabilność finansowa powinna stać się podstawowym celem koncepcji politycznych w świecie coraz bardziej zintegrowanych rynków finansowych oraz innowacji finansowych, które mogą mieć niekiedy destabilizujący wpływ na realną gospodarkę i kryć w sobie zagrożenia systemowe; jest przekonany, że wszelkie ambitne decyzje przyjęte na szczeblu UE zachęcą inne kraje do pójścia za jej przykładem, a w związku z tym podkreśla odpowiedzialność również za rozwiązywanie problemów światowych oraz problemów występujących w bezpośrednim sąsiedztwie Unii; jest zdania, że polityczna odpowiedzialność międzynarodowych organów regulacyjnych musi zostać omówiona w połączeniu z takimi pracami regulacyjnymi;
38. domaga się, aby Komisja rozpatrzyła stworzenie obligacji europejskich i opracowała długoterminową strategię, która pozwoli na emisję takich obligacji w strefie euro, dodatkowo w stosunku do obligacji krajowych państw członkowskich; odnosi się do potrzeby oceny ich konsekwencji zarówno dla międzynarodowych rynków finansowych, jak i UGW;
Rozszerzenie strefy euro
39. domaga się, aby wszystkie państwa członkowskie spoza strefy euro przestrzegały kryteriów z Maastricht oraz zreformowanego i ogólnie elastycznego paktu stabilności i wzrostu; uważa, że Komisja musi zapewnić ścisłą wykładnię paktu oraz wykorzystanie kryteriów wykluczenia przed każdą ewentualną akcesją; zwraca uwagę, że należy zapewnić równe traktowanie państw członkowskich należących do strefy euro oraz państw członkowskich pragnących do niej przystąpić; w związku z tym zauważa, że długoterminowa stabilność strefy euro musi być uznana za cel leżący we wspólnym interesie, oraz że rozszerzenie strefy musi iść w parze z utrzymaniem jej stabilności; za kwestię podstawową uważa dokładne wypełnianie obowiązków przez państwa członkowskie w strefie euro oraz państwa posiadające specjalny status, tak aby nie pozostawiać żadnych wątpliwości co do wspólnych celów stabilności cen, niezależności EBC, dyscypliny budżetowej i wspierania rozwoju, zatrudnienia i konkurencyjności;
40. jest zdania, że państwa członkowskie poza strefą euro, które spełniają kryteria z Maastricht i dla których nie przewidziano odstępstwa w traktacie, powinny przyjąć wspólną walutę przy najbliższej sposobności;
41. podkreśla, że przynależność do strefy euro wymaga spełnienia wszystkich kryteriów z Maastricht, określonych w traktacie i w protokole w sprawie art. 121 traktatu, które obejmują: wysoką mierzoną stabilność cen, a także jej trwały charakter, finanse publiczne bez nadmiernego deficytu, co najmniej dwuletnie uczestnictwo w ERM II, przestrzeganie normalnych marginesów wahań kursów, dostosowanie długoterminowych stóp procentowych, zgodność przepisów prawnych z postanowieniami traktatu z Maastricht dotyczącymi UGW oraz niezależny bank centralny;
42. uważa, że jednym z najtrudniejszych aspektów dotyczących wstąpienia do strefy euro jest zagwarantowanie trwałości kryteriów z Maastricht; podkreśla jednak, że kryteria z Maastricht są jednocześnie pierwszym krokiem na drodze ku podtrzymaniu procesu reform, obejmującego również dalsze zobowiązania i wysiłki w zakresie reform strukturalnych, inwestycji i koordynacji gospodarczej;
43. z zadowoleniem przyjmuje silniejszą i skuteczną kontrolę państw członkowskich uczestniczących w ERM II, które chcą przystąpić do strefy euro, jak również ich rozwój gospodarczy; zauważa, że udane uczestnictwo w ERM II musi pozostać rzeczywistym warunkiem wstępnym, a nie jedynie drugorzędnym wymogiem członkostwa w strefie euro; te same wymogi dotyczące przystąpienia muszą mieć zastosowanie do wszystkich państw członkowskich wchodzących do strefy euro;
44. uważa trwałe i udane rozszerzanie strefy euro za główne wyzwanie w nadchodzących latach, przy czym zarówno standardy instytucjonalne EBC, jak i proces decyzyjny banku muszą zostać przystosowane do tej zmiany, a model rotacyjny musi uwzględniać wielkość gospodarki poszczególnych państw członkowskich;
45. w związku z rozszerzeniem strefy euro podkreśla, że pożądany jest wysoki stopień konwergencji w realnej gospodarce w celu ograniczenia wchodzących w grę obciążeń zarówno dla strefy euro, jak i dla krajów chcących do niej przystąpić; jest zdania, że w tym kontekście należy wprowadzić ułatwienia dla tych państw członkowskich należących do strefy euro, w których jednolita polityka pieniężna może mieć szczególnie hamujące skutki;
Przepływ informacji
46. podkreśla, że mimo iż dotychczas udało się w wysokim stopniu zachować stabilność cen w strefie euro, „odczuwana inflacja” znacznie różni się od niższych, faktycznych stóp inflacji w państwach członkowskich w ostatniej dekadzie; w związku z tym domaga się lepszego informowania i wyjaśnienia społeczeństwu potrzeb UGW i jej działań, w szczególności w odniesieniu do stabilności cenowej, międzynarodowych rynków finansowych i zalet stabilności w obrębie strefy euro w przypadku międzynarodowych kryzysów finansowych;
47. uważa, że wspólna waluta wciąż zachowuje priorytetowy charakter w strategii komunikacyjnej Unii Europejskiej; jest przekonany, że korzyści wynikające z euro i UGW takie jak stabilność cen, niskie oprocentowanie kredytów hipotecznych, ułatwienia dla podróżnych, ochrona przed wahaniami kursów wymiany walut i wstrząsami zewnętrznymi wciąż należy podkreślać i szczegółowo wyjaśniać opinii publicznej; uważa, że szczególną uwagę należy zwrócić na bieżące informowanie obywateli europejskich, konsumentów i MŚP, którym brak wystarczających możliwości natychmiastowego dostosowania się do nowych sytuacji i wyzwań związanych z euro;
48. wzywa EBC do przedstawiania – w sprawozdaniu rocznym bądź w sprawozdaniu specjalnym – corocznych ilościowych analiz korzyści płynących z euro dla przeciętnych obywateli, z konkretnymi przykładami pozytywnego wpływu, jaki posługiwanie się euro wywiera na ich życie codzienne;
49. uważa, że niezwykle ważne jest właściwe informowanie, aby przygotować wprowadzenie euro w państwach członkowskich zamierzających przystąpić do strefy euro; odnotowuje, że informowanie o rozszerzeniu strefy euro jest istotne także dla wszystkich państw członkowskich należących do strefy euro;
50. uważa, że Komisja musi skoncentrować swoje wysiłki na pomocy dla nowych państw członkowskich, aby przygotowały swoich obywateli do przyjęcia euro, przeprowadzając intensywną kampanię informacyjną, nadzorując jej realizację, jeżeli kampanię taką już się prowadzi, oraz aby regularnie przedkładały sprawozdania na temat sprawdzonych praktyk stosowanych w związku z realizacją krajowych planów działania na rzecz przyjęcia euro; jest również zdania, że wiedza i doświadczenia zdobyte podczas wcześniejszych akcji wymiany walut będą prawdopodobnie przydatne w przypadku przyjmowania nowej waluty przez nowe państwa członkowskie, a także w procesie przyszłych rozszerzeń i przygotowań do nich dla nowych krajów kandydujących;
Międzynarodowa rola euro i zewnętrzny wymiar waluty
51. z zadowoleniem przyjmuje szybki rozwój euro jako drugiej co do ważności waluty rezerwowej i transakcyjnej po dolarze amerykańskim, stanowiącej 25% światowych zagranicznych rezerw walutowych; odnotowuje, że w szczególności w krajach sąsiadujących ze strefą euro waluta ta odgrywa istotną rolę jako waluta płatnicza i że kursy walut tych krajów są dostosowywane do kursu euro; całkowicie zgadza się z opinią EBC, że wprowadzenie euro jest ostatnim krokiem w kierunku ustrukturyzowanego procesu konwergencji w ramach Unii Europejskiej, a w związku z tym wprowadzenie euro jest możliwe tylko i wyłącznie w oparciu o traktat WE;
52. wyraża opinię, że w agendzie politycznej UGW na kolejne dziesięciolecie poczesne miejsce zajmą m.in. wyzwania stawiane przez wschodzące gospodarki azjatyckie; z żalem zauważa, że pomimo wzrastającej globalnej roli euro, próby poprawienia zewnętrznej reprezentacji strefy euro w sprawach finansowych i monetarnych nie przyniosły większych postępów; podkreśla, że strefa euro musi opracować międzynarodową strategię, która byłaby współmierna do międzynarodowego statusu jej waluty;
53. przypomina, że najlepszym sposobem na osiągnięcie przez strefę euro wpływów odpowiadających jej potencjałowi gospodarczemu jest wypracowywanie wspólnych stanowisk i konsolidacja organów reprezentacyjnych, a ostatecznie uzyskanie wspólnego miejsca w odpowiednich międzynarodowych instytucjach finansowych i forach; wzywa państwa członkowskie należące do strefy euro m.in. do tego, aby przemawiały jednym głosem w sprawie polityki dotyczącej kursów wymiany walut;
54. podkreśla, że euro jest używane jako waluta krajowa poza strefą euro; uważa, że należy przeanalizować konsekwencje takiego używania euro;
55. zauważa, że znaczenie euro na międzynarodowych rynkach finansowych pociąga za sobą pewne obowiązki, ponieważ skutki polityki monetarnej, a także polityki rozwoju w strefie euro znajdują oddźwięk na całym świecie; podkreśla większe znaczenie euro dla handlu międzynarodowego i usług międzynarodowych jako czynnika stabilizującego w perspektywie globalnej, siły napędowej integracji rynków finansowych i podstawy dla zwiększania inwestycji bezpośrednich i fuzji przedsiębiorstw transgranicznych, gdyż koszty transakcji mogłyby ulec znacznemu ograniczeniu; wzywa do przeprowadzenia badania z zakresu globalnych dysproporcji i roli euro oraz możliwych scenariuszy, które pozwolą na lepsze przygotowanie Europy do radzenia sobie z poważnymi kryzysami zewnętrznymi;
56. proponuje ściślejszą współpracę i intensywniejszy międzynarodowy dialog pomiędzy odpowiedzialnymi organami najważniejszych bloków walutowych, aby poprawić zarządzanie międzynarodowymi kryzysami i radzić sobie z konsekwencjami ruchów walutowych dla realnej gospodarki; przypomina powodzenie wspólnego rozwiązania kryzysu na początku niedawnego załamania amerykańskiego rynku kredytów hipotecznych o podwyższonym ryzyku, a także kryzysu, który nastąpił bezpośrednio po wydarzeniach z 11 września 2001 r., co pomogło w zapobieżeniu załamaniu dolara amerykańskiego;
57. popiera zamiar Komisji polegający na wzmocnieniu wpływu UGW w międzynarodowych instytucjach finansowych poprzez wspólne stanowisko UE prezentowane przez wybranych przedstawicieli, takich jak przewodniczący eurogrupy, Komisję i prezesa EBC; uważa, że w praktyce już im wolno podejmować się roli obserwatorów w większości ważnych międzynarodowych instytucji finansowych; niemniej jednak domaga się lepszej koordynacji stanowisk europejskich, tak aby wspólna europejska polityka monetarna była reprezentowana w przyszłości przez właściwych przedstawicieli; oczekuje, że możliwe będzie wyrażenie stanowiska grupy euro w sprawie strategii politycznych kursów wymiany ich największych partnerów; wzywa przewodniczącego eurogrupy do reprezentowania strefy euro na Forum Stabilności Finansowej (FSF); sugeruje zmianę statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), tak aby mogły być reprezentowane bloki i organizacje gospodarcze;
58. podkreśla potrzebę wspólnej podejścia Unii Europejskiej w odniesieniu do reformy międzynarodowych instytucji finansowych, która powinna uwzględniać wyzwania związane z globalną gospodarką, w tym również z powstawaniem nowych potęg gospodarczych;
59. ubolewa, że Komisja w swoim komunikacie dotyczącym dziesięciu lat istnienia UGW nie przeprowadziła dokładniejszej i bardziej szczegółowej analizy międzynarodowej roli euro; wzywa Komisję do sporządzenia szczegółowego sprawozdania w sprawie zewnętrznego wymiaru wspólnej polityki pieniężnej oraz jej wpływu na wyniki działalności gospodarczej i handlowej w strefie euro;
60. podkreśla, że niektórzy partnerzy Unii Europejskiej prowadzą politykę pieniężną zmierzającą w kierunku obniżenia wartości swojej waluty i że taka praktyka narusza zasady wymiany handlowej i mogłaby zostać uznana za nietaryfową barierę dla handlu międzynarodowego;
Instrumenty gospodarcze i zarządzanie UGW
61. uważa, że wszystkie zainteresowane strony – Parlament, Rada, Komisja, eurogrupa i partnerzy społeczni na szczeblu UE i na szczeblu krajowym – powinni współpracować, aby wzmocnić przyszłe działania UGW w zakresie kierowania gospodarką na podstawie następujących wskazówek:
a) jako główny element strategii lizbońskiej i główny instrument gospodarczy zintegrowane wytyczne powinny wdrażać wzajemnie powiązane reformy w dziedzinie zatrudnienia, ochrony środowiska i opieki socjalnej w celu osiągnięcia zrównoważonego podejścia obejmującego wiele obszarów polityki;
b) zintegrowane wytyczne powinny wyznaczać szerokie ramy ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej, tak aby dostosować krajowe programy reform, uwzględniając jednak różnorodność gospodarek i tradycji poszczególnych państw; należy przewidzieć proces konsultacji z parlamentami krajowymi w odniesieniu do programów stabilności i konwergencji oraz krajowych programów reform;
c) konieczne jest wzmocnienie związku między zintegrowanymi wytycznymi, w szczególności ogólnymi wytycznymi dotyczącymi polityki gospodarczej, a programami na rzecz stabilności i konwergencji; programy stabilności i konwergencji oraz krajowe programy reform mogą być przedstawiane w tym samym czasie (co roku wczesną jesienią) po debacie w parlamencie krajowym; ogólne wytyczne dotyczące polityki gospodarczej obejmują wspólne cele budżetowe zgodne ze środkami zapobiegawczymi paktu na rzecz stabilności i wzrostu;
d) podejmując decyzje dotyczące budżetów krajowych, rządy powinny uwzględnić zintegrowane wytyczne oraz zalecenia dla poszczególnych państw, jak również ogólną sytuację budżetową w strefie euro; różne kalendarze podatkowe w poszczególnych krajach oraz główne założenia wykorzystywane do ustalania prognoz powinny być zharmonizowane, aby uniknąć rozbieżności spowodowanych wykorzystaniem różnych prognoz makroekonomicznych (wzrost światowy, wzrost UE, cena baryłki ropy, stopy procentowe) i innych parametrów;
e) w miarę możliwości należy jak najczęściej wykorzystywać więcej formalnych zaleceń dla państw członkowskich należących do strefy euro, takich jak ustanawianie celów w odniesieniu do wydatków średnioterminowych, szczegółowe reformy strukturalne, inwestycje czy jakość finansów publicznych; należy również dążyć do bardziej ustrukturyzowanego procesu sprawozdawczości w kontekście krajowych programów reform, nie szkodząc jednak priorytetom reform krajowych; wszystkie zobowiązania, cele i wskaźniki powinny być w pełni włączone do zintegrowanych wytycznych i krajowych programów reform w celu poprawy spójności i wydajności kierowania gospodarką;
f) strategia długoterminowa zmierzająca do zmniejszenia długu publicznego do wartości niższej niż 60% PKB powinna znaleźć się w ramach dotyczących kierowania gospodarką, gdyż ograniczyłoby to koszt obsługi długu oraz obniżyło koszt kapitału na inwestycje prywatne;
g) należy ustanowić wiążące ramy, dzięki którym państwa członkowskie należące do strefy euro będą zasięgać opinii innych państw i Komisji przed podjęciem poważnych decyzji z zakresu polityki gospodarczej, takich jak w przypadku środków walki z rosnącymi cenami żywności i energii;
h) koordynacja gospodarcza powinna mieć formę zintegrowanej europejskiej strategii w dziedzinie gospodarki i zatrudnienia w oparciu o obecne instrumenty polityki gospodarczej – w szczególności strategię lizbońską, zintegrowane wytyczne, strategię trwałego wzrostu oraz programy konwergencji i stabilności; wzywa rządy państw członkowskich, pod przewodnictwem przewodniczącego eurogrupy, do spójnego i jednoczesnego wspierania działalności gospodarczej z myślą o osiągnięciu tych samych celów;
i) strategia w dziedzinie gospodarki i zatrudnienia, o której mowa w pkt h), powinna uwzględniać potencjał nowej i zielonej technologii jako jednego z zasadniczych elementów wzrostu gospodarczego w połączeniu z szeroko zakrojoną polityką makroekonomiczną;
j) należy ułatwić finansowanie przedsiębiorstw innowacyjnych, w szczególności małych i średnich firm, między innymi poprzez ustanowienie przez Europejski Bank Inwestycyjny Europejskiego Funduszu Szybkiego Wzrostu;
k) roczny raport na temat obszaru euro powinien obejmować bardziej praktyczny zestaw instrumentów i ocen, co umożliwi przeprowadzenie bardziej szczegółowego dialogu pomiędzy różnymi organami UE, które są zaangażowane w kierowanie gospodarką;
l) należy przyjąć kodeks postępowania Parlamentu, Rady i Komisji, który zagwarantuje właściwą współpracę i pełne zaangażowanie tych trzech instytucji UE w odpowiednie dalsze wdrażanie zintegrowanych wytycznych jako podstawowych instrumentów gospodarczych;
m) należy wzmocnić ramy instytucjonalne koordynacji polityki gospodarczej:
- należy utworzyć formacje eurogrupy również w obszarze konkurencyjności/przemysłu, środowiska, zatrudnienia i edukacji;
- należy zapewnić eurogrupie silniejsze ramy instytucjonalne oraz więcej zasobów ludzkich;
- mandat przewodniczącego eurogrupy powinien być zgodny z cyklami gospodarczymi zawartymi w zintegrowanych wytycznych;
- Komitet Polityki Gospodarczej należy włączyć do Komitetu Ekonomiczno‑Finansowego, aby powstał jeden spójny organ przygotowawczy dla Rady ECOFIN oraz eurogrupy;
- przedstawiciel Parlamentu powinien otrzymać status obserwatora w ramach eurogrupy oraz na nieformalnych posiedzeniach Rady;
- spotkania trojki z udziałem Parlamentu, Komisji i eurogrupy w razie potrzeby powinny być organizowane cztery razy w roku;
n) Parlament, Komisja i eurogrupa powinny prowadzić bardziej regularny i ustrukturyzowany dialog w kwestiach makroekonomicznych, podobny do dialogu walutowego między Parlamentem a EBC, który mógłby odbywać się przynajmniej raz na kwartał w celu pogłębienia istniejących ram oraz dyskusji nad wyzwaniami stojącymi przed gospodarką strefy euro; oraz
o) Parlament, eurogrupa, EBC oraz Europejski Komitet Ekonomiczno‑Społeczny powinny nawiązać dialog służący dyskusji na temat odpowiedniego łączenia działań z zakresu polityki pieniężnej, gospodarczej, kursów wymiany walut, płac oraz strategii w ramach polityki strukturalnej;
62. wyraża opinię, że w agendzie politycznej UGW na kolejne dziesięciolecie poczesne miejsce zajmą w szczególności wyzwania związane z niedawnymi zawirowaniami na rynkach finansowych i ich skutkami dla realnej gospodarki; dostrzega w związku z tym, że państwa członkowskie należące do strefy euro są lepiej przygotowane do radzenia sobie z poważnymi wstrząsami, niż miało to miejsce w przeszłości, a to dzięki wspólnej polityce monetarnej i reformom przeprowadzonym w ostatnich latach; z myślą o przeciwdziałaniu spowolnieniu gospodarczemu i wysokiej inflacji wzywa jednak do:
a) skoordynowanej reakcji na szczeblu UE w oparciu o wspólne zrozumienie problemów i wspólne działania naprawcze przy jednoczesnym poszanowaniu specyfiki poszczególnych krajów;
b) opracowywania ambitnych i odpowiednio dostosowanych krajowych programów reform i ich sumiennego realizowania, w tym również do prowadzenia dialogu z partnerami społecznymi;
c) pełnej i szybkiej realizacji planu w zakresie usług finansowych, w tym również działań następczych, a także do poprawienia efektywności nadzoru w związku z utrzymującymi się zawirowaniami na rynkach finansowych;
d) wzmocnienia regulacji w dziedzinie rozwiązywania kryzysów poprzez poprawę zasad UE dotyczących likwidacji oraz do wprowadzenia jasno zdefiniowanych i jednomyślnie akceptowalnych rozwiązań dotyczących rozdziału obciążeń pomiędzy państwami członkowskimi w przypadku niewypłacalności transgranicznych grup finansowych;
e) udoskonalenia instrumentów wykorzystywanych do kształtowania polityki monetarnej przy pomocy dogłębnej analizy czynników mających wpływ na stabilność i funkcjonowanie systemu finansowego, m.in. w zakresie transferu polityki monetarnej, rozwoju sytuacji w dziedzinie aktywów kredytowych i finansowych, w zakresie charakterystyki nowych produktów oraz koncentracji ryzyka i płynności;
f) przyjęcia w Europie proaktywnej postawy na forach międzynarodowych, zwłaszcza na Forum Stabilności Finansowej i w ramach Międzynarodowego Funduszu Walutowego, jak również do zwiększenia liczby wspólnych procesów decyzyjnych; oraz
g) opracowania w ramach G8 wspólnego stanowiska Unii Europejskiej i odzwierciedlenia roli Unii Europejskiej jako efektywniejszego światowego organu podejmującego decyzje ekonomiczne przy jednoczesnym dostosowaniu takiej roli do skutków globalizacji i bardziej dominującego charakteru światowych rynków finansowych;
h) lepszej i skuteczniejszej koordynacji między Światową Organizacją Handlu a tzw. instytucjami systemu Bretton Woods (Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Grupa Banku Światowego) z myślą o walce ze spekulacją i o podejmowaniu wyzwań wynikających z poważnego kryzysu; i) wobec obecnych poważnych zakłóceń na rynku walutowym proponuje zorganizować światową konferencję walutową pod auspicjami Międzynarodowego Funduszu Walutowego, aby doprowadzić do ogólnoświatowych konsultacji poświęconych kwestiom walutowym; wzywa również do rozważenia możliwości ustanowienia mechanizmu rozwiązywania sporów walutowych w ramach Międzynarodowego Funduszu Walutowego;
°
° °
63. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Bankowi Centralnemu, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno‑Społecznemu, przewodniczącemu eurogrupy oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
- [1] Dz.U. C 314E z 21.12.2006, s. 125.
- [2] Dz.U. C 175 E z 10.7.2008, s. 569.
- [3] Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0057.
- [4] Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0533.
- [5] Dz.U. C 287E z 29.1.2007, s. 535
- [6] Dz.U. C 304E z 1.12.2005, s. 132.
- [7] Dz.U. C 74E z 20.3.2008, s.780.
- [8] Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0357.
- [9] Dz.U. C 298E z 8.12.2006, s. 249.
- [10] Dz.U. C 146E z 12.6.2008, s.251
- [11] Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0287.
- [12] Dz.U. C 291E z 30.11.2006, s. 118.
- [13] Dz.U. C 157E z 6.7.2006, s. 73.
- [14] Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0425.
UZASADNIENIE
10 lat istnienia unii gospodarczej i walutowej
z perspektywy Parlamentu Europejskiego
Parlament Europejski był ściśle zaangażowany we wszystkie etapy unii gospodarczej i walutowej: od momentu podjęcia w 1992 r. w Maastricht decyzji o wprowadzeniu wspólnej waluty, poprzez wydarzenia z dnia 1 stycznia 1999 r., kiedy ostatecznie określono kurs wymiany walut krajowych na euro w uczestniczących państwach członkowskich oraz powołano Europejski Bank Centralny, aż do rzeczywistego przejścia na wspólną walutę w 2002 r. Parlament również od samego początku brał udział w podejmowaniu wszystkich decyzji dotyczących rozszerzenia strefy euro.
W ciągu pierwszych 10 lat istnienia unii gospodarczej i walutowej Parlament Europejski działał bardzo aktywnie na wielu polach: był współprawodawcą w zakresie rynku wewnętrznego, w szczególności usług finansowych, stanowił jeden z organów decyzyjnych w sprawie rozszerzenia strefy euro, wydawał opinie i udzielał porad na temat głównych zjawisk makroekonomicznych, wspierał debatę na temat bieżących zjawisk gospodarczych, zwiększał przejrzystość i niezawodność procesu podejmowania decyzji w zakresie polityki gospodarczej, a także sformalizował otwarty i przejrzysty dialog walutowy z Europejskim Bankiem Centralnym.
Koordynacja polityki gospodarczej
Jako jedyny organ Unii Europejskiej wybierany bezpośrednio przez obywateli Parlament Europejski działał na rzecz lepszej koordynacji polityki gospodarczej oraz wdrożenia strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Polityka gospodarcza jest obszarem, w którym brak przejrzystości jest szczególnie widoczny, jeśli wziąć pod uwagę międzyrządowe procedury przewidziane w traktacie[1].
Dlatego Parlament Europejski zdobył pozycję głównego podmiotu działań na szczeblu UE pomimo ograniczonych uprawnień formalnych przyznanych na mocy traktatu. Dlatego przyjęliśmy podejście polegające na zachęcaniu do większej otwartości rządów państw członkowskich wobec parlamentów krajowych, PE i partnerów społecznych. Jeżeli chodzi o koordynację polityki fiskalnej, obecne postanowienia traktatu przewidują konsultacje z Parlamentem w sprawach związanych z przyjęciem prawodawstwa wtórnego dotyczącego procedury nadmiernego deficytu oraz paktu stabilności i wzrostu.
Parlament podejmował wiele wysiłków, dzięki którym jego opinie były wysłuchiwane w Europie. W dużej mierze to aktywne starania komisji ECON sprawiły, że Parlament mógł odgrywać wiodącą rolę.
Pragnęliśmy rozwinąć koncepcję szeroko zakrojonego partnerstwa, obejmującego partnerów społecznych, społeczeństwo obywatelskie oraz organy publiczne, zgodnie z krajową tradycją i praktyką.
Komisja ECON prowadziła regularny dialog z instytucjami i organami UE, które mają wpływ na kształtowanie polityki gospodarczej w strefie euro oraz w Unii. Co pół roku kolejna prezydencja Rady (minister finansów) zapraszana jest do przedstawienia komisji swojego programu prac. Na koniec sześciomiesięcznego okresu dokonuje się przeglądu osiągnięć. W obu przypadkach po prezentacji ma miejsce dyskusja z komisją. Inną okazję do regularnych spotkań komisji ECON z Radą (ECOFIN) stanowi procedura, która prowadzi do przyjęcia ogólnych wytycznych polityki gospodarczej i w ramach której przedstawiciele komisji prowadzą dyskusję z trojką (przedstawicielami obecnej, poprzedniej i kolejnej prezydencji Rady).
Komisja ECON dokonywała również z własnej inicjatywy regularnej wymiany poglądów z przewodniczącym eurogrupy. Spotkania te miały zwykle miejsce dwa razy w roku. W trakcie tych spotkań przewodniczący eurogrupy udzielał wyjaśnień na temat przeprowadzonych przez eurogrupę debat i podjętych przez nią decyzji, jak również przedstawiał przyszły program prac. Te spotkania z członkami komisji ECON były pożyteczne, w szczególności z uwagi na fakt, że eurogrupa jest organem nieformalnym, nieposiadającym oficjalnych uprawnień decyzyjnych. Dialog ten przyczynił się do zwiększenia przejrzystości koordynacji polityki gospodarczej dokonywanej przez eurogrupę.
W samym Parlamencie do zadań komisji ECON należy przeprowadzanie przesłuchań potwierdzających z kandydatami do Komisji w zakresie swoich kompetencji. Poza kontaktami między Parlamentem Europejskim a Komisją przewidzianymi w prawie wspólnotowym komisja prowadzi regularny dialog z komisarzem odpowiedzialnym za sprawy gospodarcze. Komisarz ten zapraszany jest do udziału w posiedzeniach Komisji i prezentacji dwuletnich prognoz gospodarczych Komisji, sprawozdania dotyczącego finansów publicznych, ogólnych wytycznych polityki gospodarczej oraz innych ważnych informacji z zakresu polityki gospodarczej. Po przedstawieniu informacji dotyczących działalności Komisji oraz ocenie ostatnich wydarzeń gospodarczych w państwach członkowskich i w Unii Europejskiej następuje dyskusja, która umożliwia pełną wymianę poglądów między Komisją a członkami komisji ECON.
Częste i regularne kontakty i dyskusje z przedstawicielami Komitetu Ekonomiczno-Finansowego oraz Komitetu Polityki Gospodarczej pozwoliły członkom komisji ECON na uzyskanie wyjaśnień dotyczących działalności tych komitetów oraz na ciekawą wymianę poglądów.
Regularne wspólne spotkania Parlamentu z parlamentami krajowymi przyczyniły się do wzrostu zaangażowania parlamentów krajowych w wymaganą koordynację polityki gospodarczej. W tym kontekście szczególną uwagę zwrócono na agendę lizbońską na rzecz wzrostu i zatrudnienia.
Ogólne wytyczne polityki gospodarczej stanowią kluczowy dokument polityczny dotyczący koordynacji strategii polityki gospodarczej, Parlament podjął zatem kroki w kierunku bardziej otwartego i integracyjnego procesu prowadzącego do przyjęcia tych wytycznych zarówno na poziomie europejskim, jak i krajowym. Parlament Europejski próbował przyczynić się do tego w skuteczny sposób poprzez przygotowanie sprawozdania przygotowawczego oraz rezolucji przed rocznym sprawozdaniem Komisji na temat zintegrowanych wytycznych dotyczących polityki. Aby zwiększyć swoją rolę, komisja ECON wprowadziła zwyczaj prowadzenia dyskusji z trojką. Dyskusje te odbywają się po opublikowaniu przez Komisję zaleceń dotyczących ogólnych wytycznych polityki gospodarczej oraz przedstawieniu przez Parlament sprawozdania przygotowawczego na ten temat. W trakcie tych spotkań omawiano z przedstawicielami państw członkowskich ogólne stanowisko Parlamentu wobec głównych kwestii. Jednocześnie komisja przygotowała drugie sprawozdanie zawierające poprawki do zaleceń Komisji dotyczących nowych wytycznych. Już na drugim etapie unii gospodarczej i walutowej stosowano metodę nieformalnych negocjacji, a Parlament od 1994 r. zaproponował i wynegocjował bardziej formalne zmiany ogólnych wytycznych polityki gospodarczej. Nasza instytucja działała na rzecz porozumienia międzyinstytucjonalnego między trzema głównymi instytucjami, aby wyjaśnić rolę każdej z nich oraz harmonogram prac, działania te nie zostały jednak sfinalizowane ani sformalizowane.
W swoich działaniach Parlament Europejski wspierał odnowioną strategię lizbońską na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Był on zdania, że strategia ta musi przynieść wartość dodaną na szczeblu Wspólnoty, aby zwiększyć spójność reform i zmaksymalizować pozytywne skutki uboczne oraz zadbać o to, by plany reform, takich jak reformy strukturalne i inwestycje w wiedzę, rzeczywiście zaowocowały zwiększeniem liczby miejsc pracy i poprawą ich jakości na całym obszarze Unii Europejskiej.
Parlament działał na rzecz usprawnienia procesu strategii lizbońskiej oraz połączenia ogólnych wytycznych polityki gospodarczej i wytycznych dotyczących zatrudnienia w zintegrowanych wytycznych dotyczących polityki. Ponadto ściśle kontrolowaliśmy konkretne wytyczne dla strefy euro, wspierając tym samym ściślejszą koordynację strategii polityki gospodarczej.
Parlament był zdania, że powinno się wzmocnić konkretny wymiar strefy euro, tj. nadzór strukturalny powiązany ze strategią lizbońską, poprzez środki potrzebne do poprawy funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej. Pierwszym krokiem w tym kierunku było skupienie się na strefie euro w rocznym sprawozdaniu Komisji z postępów we wdrażaniu strategii lizbońskiej.
Ponadto roczne sprawozdania Komisji w sprawie strefy euro dały dobrą podstawę do szerokiej dyskusji na temat ogólnej sytuacji gospodarczej w strefie euro oraz nadchodzących wyzwań. Umożliwiło to również Parlamentowi Europejskiemu wyrażenie swoich poglądów i określenie priorytetów gospodarczych strategii politycznych i zarządzania.
Parlament Europejski wyraził jednak ubolewanie z powodu słabej widoczności strategii lizbońskiej w krajowych strategiach politycznych wielu państw członkowskich. Dlatego nasza instytucja podkreśliła potrzebę większego zaangażowania partnerów społecznych, parlamentów krajowych, władz regionalnych i lokalnych, jak również społeczeństwa obywatelskiego, aby zapewnić skuteczne wdrożenie tej strategii.
Parlament Europejski poparł pakt stabilności i wzrostu w wersji zmienionej w marcu 2005 r. W swojej rezolucji na wiosenny szczyt Rady w 2004 r. Parlament Europejski wyraził przekonanie, że potrzebna jest inteligentna reforma tego paktu, aby sprawniej przywrócić równowagę gospodarce Europejskiej oraz umożliwić większą trwałość gospodarczą, społeczną i środowiskową Europy. Pakt stabilności i wzrostu generalnie sprawdził się i należy utrzymać go w przyszłości, aby wzmocnić stabilność i niezawodność strefy euro. Parlament uznał, że odpowiednia polityka fiskalna musi stanowić warunek wstępny trwałego wzrostu i tworzenia miejsc pracy w każdym państwie członkowskim zgodnie z odpowiednimi postanowieniami traktatu, jako że elementy te stanowią przedmiot wspólnej odpowiedzialności Unii Europejskiej.
Parlament podkreślił, że ważne jest, aby wszystkie państwa członkowskie, a przynajmniej te należące do strefy euro, skoordynowały swoje odmienne krajowe kalendarze podatkowe oraz oparły swoje projekcje budżetowe na podobnych kryteriach w celu uniknięcia rozbieżności wynikających z użycia różnych prognoz makroekonomicznych (światowy wzrost, wzrost UE, cena baryłki ropy, stopy procentowe) oraz innych parametrów. Parlament Europejski wezwał Komisję, aby dopilnowała prawdziwości danych udostępnianych przez państwa członkowskie.
Już przed wystąpieniem obecnych zawirowań na rynkach finansowych i napięć gospodarczych Parlament twierdził, że rosnąca nierównowaga na świecie, łączny popyt oraz globalna presja inflacyjna stają się istotnymi wyzwaniami dla polityki monetarnej. W tym okresie poruszono również kwestię obaw o niestabilność kursu wymiany, która może szkodzić konkurencyjności gospodarki europejskiej.
Polityka monetarna i dialog walutowy
Od samego początku projektu unii gospodarczej i walutowej we wczesnych latach 90. Parlament Europejski, najpierw pod auspicjami Podkomisji Monetarnej, a później komisji ECON, był ściśle zaangażowany w jego tworzenie, opracowywanie i rozwój.
Już w 1992 r. podkomisja intensywnie uczestniczyła w monitorowaniu i negocjowaniu prawodawstwa wtórnego dla pierwszej, drugiej i trzeciej fazy unii gospodarczej i walutowej, a także w przygotowaniu kampanii informacyjnej. Parlament Europejski uczestniczył również w dyskusji o tym, jakie banknoty i monety powinny zostać wydane w interesie konsumenta. Parlament odegrał w szczególności podstawową rolę w nadzorowaniu i kontroli polityki monetarnej strefy euro od momentu przekazania tego zadania Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC) w 1999 r.
Obowiązek ten, zapisany w traktacie UE, oznacza, że Parlament Europejski jest najodpowiedniejszą instytucją europejską, która może zagwarantować rzeczywistą odpowiedzialność demokratyczną naszego banku centralnego – podmiotu, który, biorąc pod uwagę strukturę instytucjonalną UE, jest najbardziej niezależnym bankiem centralnym w jakimkolwiek systemie politycznym w historii. Należy w pełni szanować niezależność EBC, jednak bank nie może uniknąć obowiązku przekazywania informacji o swojej działalności i prowadzenia regularnego dialogu z demokratycznie wybranymi politykami.
Można zatem powiedzieć, że prace Parlamentu Europejskiego w zakresie polityki monetarnej zostały uwieńczone powodzeniem w odniesieniu do odpowiedzialności demokratycznej. Poprzez swoje sprawozdania i opinie określił on drogę dla tych dialogów. Komisji ECON udało się uczynić EBC odpowiedzialnym poprzez liczne inicjatywy, a w szczególności poprzez ustanowienie praktyki kwartalnych dialogów walutowych.
Parlament walczył zacięcie o odpowiedzialność EBC, jako że traktat nie określa dokładnej formy tych dialogów. Można powiedzieć, że obecnie Parlament Europejski pełni nawet ważniejszą rolę niż Kongres amerykański wobec Rezerwy Federalnej.
Już w sprawozdaniu z marca 1998 r. w sprawie odpowiedzialności demokratycznej w trzeciej fazie unii gospodarczej i walutowej Parlament wezwał do opracowania wspólnych ram dla opartego na traktacie dialogu między Parlamentem Europejskim a EBC w kwestiach monetarnych. Parlament jasno stwierdził, że posiada pewne uprawnienia w kwestiach monetarnych, zwłaszcza, że traktat oraz statut ESBC oraz EBC przyznają EBC nie tylko prawa, ale i obowiązki.
Relacje między Parlamentem a EBC opierają się na następujących obszarach działania:
a) procedura powoływania członków zarządu EBC,
b) składanie sprawozdań Parlamentowi Europejskiemu oraz
c) publikacje EBC, zwłaszcza sprawozdanie roczne przedstawiane Parlamentowi, jak również sprawozdanie dotyczące konwergencji.
Powołanie członków zarządu może mieć miejsce wyłącznie po konsultacjach z Parlamentem. Dlatego Parlament staje się najodpowiedniejszą instytucją europejską gwarantującą odpowiedzialność demokratyczną osób zajmujących główne stanowiska w EBC. Proces konsultacji przybiera formę publicznych przesłuchań prowadzonych przez komisję ECON. Okazało się to być najlepszym sposobem uzyskania niezbędnych informacji o kandydacie przed ostatecznym zaleceniem PE. Głównym celem tych przesłuchań jest poznanie osobowości kandydata oraz jego poglądów na temat głównych zagadnień polityki gospodarczej i walutowej, wizji zarządzania EBC oraz jego koncepcji odpowiedzialności demokratycznej EBC. Członkowie komisji podejmują natychmiastową decyzję dotyczącą odpowiedniości kandydata na dane stanowisko, która następnie przekazywana jest do zatwierdzenia na posiedzeniu plenarnym.
Istnieje również cel długoterminowy: takie przesłuchanie pomaga posłom do Parlamentu Europejskiego lepiej poznać członków zarządu EBC, którzy będą musieli później regularnie stawiać się przed komisją.
Zgodnie z traktatem[2] prezes EBC i inni członkowie zarządu mogą na żądanie jednej ze stron „być przesłuchani przez właściwe komisje Parlamentu Europejskiego”. Przepis ten został przekształcony w jawne zobowiązanie w zakresie przejrzystości i nadzoru, oparte na regularnej wymianie poglądów, ustanowione za pomocą wzajemnego porozumienia obu instytucji na życzenie komisji ECON. Prezes EBC lub czasami wiceprezes stawia się na transmitowanym przez telewizję posiedzeniu komisji ECON przynajmniej co kwartał, aby odpowiedzieć na pytania dotyczące perspektyw gospodarczych oraz prowadzenia polityki monetarnej w strefie euro. Od 1999 r. odbyło się łącznie 38 dialogów walutowych. Członkowie komisji wybierają dwa specjalne tematy, na które prezes EBC powinien zwrócić szczególną uwagę. W ramach przygotowań do tych spotkań Parlament otrzymuje regularnie informacje od grupy dwunastu specjalistów (naukowców i innych doradców – dokumenty te oraz szczegółowe sprawozdania z posiedzeń dostępne są na stronie internetowej komisji ECON). Po wprowadzeniu wygłoszonym przez prezesa EBC nastąpiła tura pytań i odpowiedzi. Prezes EBC odpowiedział również na pytania pisemne zadawane przez posłów w dowolnym momencie.
Roczne sprawozdania EBC są instrumentem służącym większej przejrzystości polityki monetarnej. Roczne sprawozdania EBC przedkładane są do debaty w Parlamencie Europejskim przez prezesa EBC i stanowią podstawę rezolucji parlamentarnych przygotowywanych corocznie przez komisję ECON. Stanowi to dla posłów okazję do dokonania corocznej oceny sytuacji w zakresie polityki monetarnej. Debaty mają miejsce w trakcie sesji plenarnej i stanowią dla prezesa EBC ważny moment, aby szeroko przedstawić dorobek danego roku oraz sformułować przyszłe inicjatywy.
Komisja ECON stale domagała się od EBC opracowania i upublicznienia modeli oraz innych narzędzi analizy ekonomicznej, w oparciu o które podejmowane są decyzje w zakresie polityki monetarnej. W rezolucji dotyczącej sprawozdania EBC za rok 1999 wezwała ona bank do publikowania prognoz makroekonomicznych co sześć miesięcy oraz badań i modelu makroekonomicznego, na którym prognozy te były oparte, jak również sprawozdań na temat sytuacji gospodarczej w państwach członkowskich (podobnych do beżowej księgi w Stanach Zjednoczonych).W rezolucji z kolejnego roku można było z zadowoleniem przyjąć zobowiązanie EBC do opublikowania zarówno prognoz, jak i modelu.
Powracającą kwestią jest przejrzystość decyzji podejmowanych przez Radę Prezesów EBC. Sprawozdania z roku 1999 i późniejsze apelowały w szczególności o: „publikowanie skróconego protokołu sporządzanego na posiedzeniach Rady Prezesów EBC wkrótce po kolejnym spotkaniu omawiającym wyraźnie argumenty za i przeciw podjętym decyzjom, jak również powody podjęcia takich decyzji.”, a także anonimowe publikowanie wyników głosowania. Jak dotąd EBC nie uznał argumentów Parlamentu w tym zakresie.
Rola ESBC i EBC w zarządzaniu i nadzorowaniu systemu finansowego strefy euro nie jest jasno określona. Już w rezolucji Parlamentu w sprawie rocznego sprawozdania EBC z 2000 r. podkreślono „potrzebę ścisłego zaangażowania ESBC w monitoring ostrożnościowy w skali makro” oraz rolę EBC w zabezpieczaniu stabilności finansowej.
W ramach dialogu walutowego z EBC Parlament dąży do wspierania lepszego połączenia polityki fiskalnej i pieniężnej oraz większej zasadności prowadzonej polityki monetarnej. Odbywały się również wspólne dialogi między eurogrupą, Komisją i Parlamentem, podobne do dialogu między Parlamentem i EBC.
Rozszerzenie strefy euro
Istotnym aspektem prawodawczej roli Parlamentu[3] jest kwestia, czy dane państwo członkowskie spełnia kryteria wstąpienia do strefy euro, czy też nie: ostateczna decyzja spoczywa w rękach rządów państw członkowskich, jednak dopiero po wydaniu opinii przez Parlament. Od 1998 r. do strefy euro dołączyły Grecja, Malta, Cypr i Słowenia. Następna w kolejce jest Słowacja. Rozszerzenie strefy euro jest w każdym przypadku historycznym wyzwaniem zarówno dla danego państwa członkowskiego, jak i pozostałych państw strefy euro. Dlatego Parlament jest zdania, że należy ściśle monitorować proces konwergencji gospodarczej danego państwa członkowskiego, a droga do przyjęcia przez to państwo euro powinna odzwierciedlać jego rzeczywistą sytuację gospodarczą.
W ramach procedury konsultacji Parlament Europejski wydał opinię na temat każdego wniosku dotyczącego decyzji Rady zgodnie z art. 122 ust. 2 traktatu, tj. w przypadku każdego rozszerzenia strefy euro. Parlament wnioskował również o wcześniejsze konsultacje ze strony Komisji, aby mieć więcej czasu na przygotowanie opinii po dogłębnej analizie sytuacji. Delegacja komisji ECON wybrała się również na Słowację na początku roku 2008 w celu zebrania większej ilości informacji przed wydaniem opinii.
Kwestię rozszerzenia poruszono również przy wielu innych okazjach, np. w specjalnym sprawozdaniu z roku 2006 w sprawie rozszerzenia strefy euro, oraz w kontekście rocznych sprawozdań w sprawie strefy euro oraz w sprawie rocznego sprawozdania EBC.
Jeżeli chodzi o ogólne warunki wstępne przyszłego rozszerzenia strefy euro, Parlament zawsze opowiadał się za ścisłą zgodnością z kryteriami konwergencji określonymi w traktacie z Maastricht oraz zdecydowanie sprzeciwiał się specjalnym przepisom dotyczącym wypełnienia kryteriów z Maastricht. Stwierdził również, iż uważa, że długoterminową stabilność strefy euro należy również ocenić pod kątem jej zdolności do przyjmowania nowych podmiotów. Jeżeli chodzi o techniczne warunki rozszerzenia strefy euro, Parlament zwrócił się do przystępujących państw członkowskich o zwrócenie szczególnej uwagi na ochronę konsumenta w fazie przejściowej oraz przypomniał o konieczności wczesnego rozpoczęcia szeroko zakrojonych kampanii informacyjnych w kandydujących państwach członkowskich.
Nasza instytucja określiła również specjalne wymagania dla krajów ubiegających się o przystąpienie, wskazując, że przedwczesne przystąpienie do strefy euro może doprowadzić do nieoczekiwanych wydarzeń w procesie konwergencji gospodarczej oraz że rozszerzenie strefy euro ułatwia proces konwergencji gospodarczej i przyczynia się do wzmocnienia całej strefy euro.
Strategia przekazywania informacji o euro
Parlament wyraził swoje poglądy na temat realizacji strategii informacyjno-komunikacyjnej w sprawie euro i unii gospodarczej i walutowej, zauważając już w 2005 r., że widoczny brak popularności euro wśród niektórych obywateli stoi w sprzeczności z faktem, że euro jest prawdopodobnie najbardziej udanym projektem europejskim w historii. Parlament stwierdził, że wspólna waluta pozostaje dla UE priorytetem informacyjnym, uznając, że należy wciąż prezentować zalety euro i wyjaśniać je opinii publicznej. W związku z tym Parlament wezwał do podjęcia szeregu konkretnych działań wspierających akceptację euro.
Integracja rynków finansowych
Jako prawodawca i decydent Parlament Europejski odgrywał główną rolę w integracji rynków finansowych w Unii Europejskiej. Nasze prace legislacyjne koncentrowały się na stworzeniu zintegrowanego rynku z korzyścią dla konsumentów. Plan działań w zakresie usług finansowych, przyjęty w 1999 r., został zakończony w 2005 r. Nadal trwały jednak prace związane z potrzebą reakcji na wydarzenia na rynku lub występujące na nim braki. Aby wspomnieć jedno zagadnienie w szczególności, Parlament Europejski przez wiele lat walczył o dostosowanie opłat za płatności w całej strefie euro i stosowne rozporządzenie zostało w końcu przyjęte w 2001 r. Oprócz prac na rzecz utworzenia jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA) prace legislacyjne obejmowały usługi ubezpieczeniowe, np. reasekurację i wypłacalność, usługi bankowe, np. wymogi kapitałowe, rynek akcji, np. usługi finansowe, a także ogół kwestii nadzoru i zagadnień regulacyjnych w ramach procesu Lamfalussy’ego. Parlament był bardzo aktywny w tworzeniu ram procesu Lamfalussy’ego w celu poprawy nadzoru rynku finansowego i jego uregulowania. Mówi się, że ten proces sprawił, że Parlament posiada takie same uprawnienia legislacyjne jak Rada. Podejmował on również działania na rzecz zwiększenia przejrzystości tego procesu na wszystkich etapach.
Zewnętrzny wymiar euro
Otwarte pozostały pytania, czy powinna istnieć polityka dotycząca kursu wymiany euro, a jeśli tak to kto byłby za nią odpowiedzialny. Traktat nie wyjaśnia tych kwestii. Nie jest również jasne, kto może reprezentować strefę euro na szczeblu międzynarodowym: prezes EBC, Komisja, prezydencja Rady, czy też prezydencja eurogrupy (w przypadku, gdy różni się ona od prezydencji Rady). Dlatego sprawozdania parlamentarne wezwały do „większej reprezentacji strefy euro w międzynarodowych organach decyzyjnych” oraz do „wybrania jednego przedstawiciela strefy euro”.
Zdaniem Parlamentu Europejskiego Unia Europejska oraz państwa członkowskie są współodpowiedzialne za podjęcie działań w związku z wynikającymi z globalizacji wyzwaniami, możliwościami i zagrożeniami stojącymi przed obywatelami. Parlament poparł pogląd, że należy rozwijać zewnętrzny wymiar rynku wewnętrznego.
Parlament Europejski podkreślił, że potrzebne będą dalsze kroki zanim rola przedstawicielstwa strefy euro na zewnątrz będzie współmierna do rosnącej roli euro w gospodarce światowej. Dlatego sprawozdania parlamentarne wezwały do „większej reprezentacji strefy euro w międzynarodowych organach decyzyjnych” oraz do „wybrania jednego przedstawiciela strefy euro”.
- [1] Ramy legislacyjne w zakresie polityki gospodarczej określono w art. 98, 99 i 104 traktatu
- [2] Zgodnie z art. 113 ust. 3 traktatu EBC kieruje sprawozdanie roczne z działalności ESBC i w sprawie polityki pieniężnej za rok ubiegły i rok bieżący do Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, jak również do Rady Europejskiej. Prezes EBC przedstawia to sprawozdanie Radzie i Parlamentowi Europejskiemu, który może odbyć debatę generalną na tej podstawie. Prezes EBC i inni członkowie zarządu mogą, na żądanie Parlamentu Europejskiego lub z inicjatywy własnej, być przesłuchani przez właściwe komisje Parlamentu Europejskiego.
- [3] Art. 122 ust. 2 traktatu WE stanowi, że na podstawie sprawozdań sporządzonych przez Komisję i EBC oraz po konsultacji z Parlamentem Europejskim i dyskusji w ramach Rady zebranej w składzie szefów państw lub rządów, Rada ECOFIN, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, decyduje, które państwa członkowskie objęte derogacją spełniają niezbędne warunki, na podstawie kryteriów określonych w art. 121 ust. 1, i uchyla derogacje w stosunku do danych państw członkowskich.
OPINIA Komisji Handlu Międzynarodowego (10.9.2008)
dla Komisji Gospodarczej i Monetarnej
UGW@10: pierwsza dekada unii gospodarczej i walutowej oraz przyszłe wyzwania
(2008/2156(INI))
Sprawozdawca: Jean-Pierre Audy
WSKAZÓWKI
Komisja Handlu Międzynarodowego zwraca się do Komisji Gospodarczej i Monetarnej, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
1. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że unia gospodarcza i walutowa 10 lat po jej utworzeniu uznawana jest za sukces techniczny i polityczny oraz że euro od chwili, gdy zostało wprowadzone, coraz bardziej umacnia się obok dolara amerykańskiego jako waluta transakcji nie tylko między krajami strefy euro a krajami trzecimi, lecz także poza strefą euro;
2. uważa, że system euro, jego polityka pieniężna oraz wynikająca z niej stabilność euro wniosły wkład w gospodarczą i finansową integrację gospodarki światowej;
3. wskazuje na – potwierdzony w licznych badaniach – istotny związek między polityką walutową a polityką handlową na świecie i podkreśla w tym kontekście pozytywny wpływ stabilności kursów wymiany walut na trwały rozwój handlu międzynarodowego;
4. zwraca uwagę, że coraz częstsze stosowanie euro jako międzynarodowej waluty handlowej przynosi korzyści w szczególności państwom strefy euro, ponieważ zmniejsza ryzyko kursowe dla przedsiębiorstw z tych państw, a tym samym obniża koszty handlu międzynarodowego;
5. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wprowadzenie euro poprawiło konkurencyjność przedsiębiorstw UE na arenie międzynarodowej na skutek umocnienia rynku wewnętrznego oraz wzmocniło pozycję UE w wielostronnych i dwustronnych negocjacjach handlowych;
6. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że unia gospodarcza i walutowa zwiększyła atrakcyjność strefy euro dla zagranicznych inwestycji bezpośrednich;
7. uważa, że inflacja jest zjawiskiem globalnym i że w otwartej gospodarce nie można walczyć z nią tylko za pomocą europejskiej polityki pieniężnej; uważa, że Europejski Bank Centralny skutecznie wykonując mandat polegający na przyznawaniu priorytetu stabilności cen, zwiększył zaufanie do euro i w ten sposób przyczynił się istotnie do międzynarodowej atrakcyjności euro;
8. ubolewa, że Komisja w ramach komunikatu dotyczącego UGW@10 nie przeprowadziła dokładniejszej i bardziej szczegółowej analizy międzynarodowej roli euro; wzywa Komisję do sporządzenia szczegółowego sprawozdania w sprawie zewnętrznego wymiaru wspólnej polityki pieniężnej oraz jej wpływu na wydajność działalności gospodarczej i handlowej strefy euro;
9. uważa, że polityka handlowa UE nie może opierać się na kursach walutowych, ponieważ instrumenty polityki handlowej (takie jak cła lub kwoty) są ociężałe i nie nadają się do stabilizowania wahań kursowych;
10. z zadowoleniem przyjmuje otwartość strefy euro i wyraża opinię, że obecny wzrost kursu euro ma potencjalnie szkodliwy wpływ, ponieważ ogranicza wywóz i sprzyja przywozowi towarów na rynek wewnętrzny, lecz jednocześnie przynosi pozytywne skutki, ponieważ pomaga gospodarce UE w radzeniu sobie z dramatycznym wzrostem cen ropy; w związku z tym odnotowuje obawy licznych firm UE i zauważa, że istotne znaczenie dla przedsiębiorstw i pracowników UE, szczególnie w przemyśle, ma właściwa wycena waluty we wszystkich krajach, ze względu na międzynarodową konkurencyjność; dostrzega jednocześnie szansę w fakcie, że ze względu na zwiększoną presję konkurencji przedsiębiorstwa UE są zmuszone nieustannie polepszać swoją konkurencyjność i w ten sposób w perspektywie średniookresowej mogłyby uzyskać przewagę nad swoimi konkurentami;
11. podkreśla, że niektórzy partnerzy UE prowadzą politykę pieniężną zmierzającą w kierunku obniżenia wartości ich walut oraz że taka praktyka narusza zasady wymiany handlowej i mogłaby zostać uznana za nietaryfową barierę dla handlu międzynarodowego;
12. zaleca lepszą i skuteczniejszą koordynację działań między Światową Organizacją Handlu a tzw. instytucjami systemu Bretton Woods (Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Grupa Banku Światowego), z myślą o walce ze spekulacją i o podejmowaniu wyzwań wynikających z poważnego kryzysu walutowego, a także kryzysu finansowego, energetycznego i żywnościowego, który zagraża obecnie wszystkim państwom; jest zdania, że taka koordynacja przyczyniłaby się do stabilności monetarnej i finansowej w światowej gospodarce;
13. wobec obecnych poważnych zakłóceń na rynku walutowym proponuje zorganizować światową konferencję walutową pod auspicjami Międzynarodowego Funduszu Walutowego, aby doprowadzić do ogólnoświatowej koncentracji na kwestiach walutowych;
14. ponadto proponuje zbadać praktyczną możliwość utworzenia organu odpowiedzialnego za rozstrzyganie sporów walutowych na wzór organu, jaki stworzono w celu rozwiązywania sporów handlowych w ramach Światowej Organizacji Handlu, oraz uważa, że taki organ mógłby pomóc w stabilizacji światowego systemu walutowego, w ograniczeniu ryzyka nieuczciwych praktyk oraz w przywróceniu na rynkach światowych zaufania, potrzebnego im, by skutecznie zmierzyć się z nowymi wyzwaniami gospodarczymi wynikającymi zwłaszcza z globalizacji, z powiększającego się niedoboru zasobów naturalnych oraz z pojawiania się nowych potęg handlowych;
15. popiera wniosek Komisji w sprawie wypracowania wspólnych stanowisk UE w kwestiach polityki pieniężnej poprzez ujednolicenie reprezentacji strefy euro, a w dalszej perspektywie uzyskanie dla strefy euro jednego miejsca w międzynarodowych instytucjach i forach finansowych.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
Data przyjęcia |
9.9.2008 |
|
|
|
||
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
26 1 0 |
||||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Carlos Carnero González, Daniel Caspary, Françoise Castex, Christofer Fjellner, Béla Glattfelder, Ignasi Guardans Cambó, Jacky Hénin, Alain Lipietz, Marusya Ivanova Lyubcheva, Erika Mann, Helmuth Markov, David Martin, Vural Öger, Georgios Papastamkos, Godelieve Quisthoudt-Rowohl, Peter Šťastný, Robert Sturdy, Gianluca Susta, Daniel Varela Suanzes-Carpegna, Corien Wortmann-Kool |
|||||
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Jean-Pierre Audy, Albert Deß, Elisa Ferreira, Vasco Graça Moura, Eugenijus Maldeikis, Rovana Plumb, Salvador Domingo Sanz Palacio, Zbigniew Zaleski |
|||||
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
Data przyjęcia |
20.10.2008 |
|
|
|
||
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
21 1 5 |
||||
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Paolo Bartolozzi, Zsolt László Becsey, Pervenche Berès, Sharon Bowles, Udo Bullmann, Jonathan Evans, Elisa Ferreira, José Manuel García-Margallo y Marfil, Jean-Paul Gauzès, Donata Gottardi, Benoît Hamon, Gunnar Hökmark, Karsten Friedrich Hoppenstedt, Othmar Karas, Wolf Klinz, Christoph Konrad, Andrea Losco, Bernhard Rapkay, Dariusz Rosati, Antolín Sánchez Presedo, Olle Schmidt, Margarita Starkevičiūtė, Ieke van den Burg |
|||||
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Harald Ettl, Werner Langen, Klaus-Heiner Lehne, Margaritis Schinas |
|||||