SPRAWOZDANIE w sprawie stosunków gospodarczych i handlowych z Bałkanami Zachodnimi

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

UZASADNIENIE

OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych (6.11.2008)

OPINIA Komisji Rozwoju Regionalnego (6.11.2008)

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

9.12.2008 - (2008/2149(INI))

Komisja Handlu Międzynarodowego
Sprawozdawca: Bastiaan Belder

Procedura : 2008/2149(INI)

Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji

Dokument w ramach procedury :

A6-0489/2008

Teksty złożone :

A6-0489/2008

Debaty :

Głosowanie :

PV 13/01/2009 - 6.5
Wyjaśnienia do głosowania
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P6_TA(2009)0005

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
UZASADNIENIE
OPINIA Komisji Spraw Zagranicznych
OPINIA Komisji Rozwoju Regionalnego
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

w sprawie stosunków gospodarczych i handlowych z Bałkanami Zachodnimi

(2008/2149(INI))

Parlament Europejski,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1946/2005 z dnia 14 listopada 2005 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2007/2000 wprowadzające nadzwyczajne środki handlowe dla krajów i terytoriów uczestniczących lub powiązanych z procesem stabilizacji i stowarzyszania Unii Europejskiej[1],

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1085/2006 z dnia 17 lipca 2006 r. ustanawiające instrument pomocy przedakcesyjnej (IPA)[2],

– uwzględniając wnioski prezydencji z posiedzenia Rady Europejskiej w Salonikach w dniach 19-20 czerwca 2003 r., na którym wszystkim państwom Bałkanów Zachodnich złożona została obietnica, że przystąpią one do Unii Europejskiej,

– uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z dnia 16 grudnia 2005 r. o przyznaniu Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii statusu kraju kandydującego do członkostwa w UE oraz uwzględniając wnioski prezydencji Rady Europejskiej z dnia 15-16 czerwca 2006 r., 14-15 grudnia 2006 r. i 19-20 czerwca 2008 r.,

– uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z dnia 3 października 2005 r. o otwarciu negocjacji akcesyjnych z Chorwacją,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 marca 2008 r. pt. „Bałkany Zachodnie: wzmocnienie perspektywy europejskiej” (COM(2008)0127),

– uwzględniając rezolucję 1244 Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych z dnia 10 czerwca 1999 r.,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie przyszłości Kosowa i roli UE[3],

– uwzględniając swoją rezolucję legislacyjną z dnia 12 października 2006 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady o przyznaniu Kosowu wyjątkowej pomocy finansowej Wspólnoty[4],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie sprawozdania o postępach Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w 2007 r.[5],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie sprawozdania o postępach Chorwacji w 2007 r.[6],

– uwzględniając swoje zalecenie dla Rady z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie Bośni i Hercegowiny[7],

– uwzględniając swoje zalecenie dla Rady z dnia 25 października 2007 r. w sprawie stosunków między Unią Europejską a Serbią[8],

– uwzględniając swoją rezolucję legislacyjną z dnia 6 września 2006 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady i Komisji w sprawie zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Albanii, z drugiej strony[9],

– uwzględniając swoją rezolucję legislacyjną z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady i Komisji w sprawie zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony[10],

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 31 stycznia 2007 r. pt. „Wydłużenie głównych transeuropejskich osi transportowych do krajów sąsiadujących - wytyczne w zakresie transportu w Europie oraz regionach sąsiadujących” (COM(2007)0032),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 marca 2008 r. dotyczący postępu rozmów wyjaśniających z krajami sąsiedzkimi w sprawie współpracy w dziedzinie transportu (COM(2008)0125),

– uwzględniając traktat ustanawiający Wspólnotę Energetyczną UE i Europy Południowo-Wschodniej podpisany w Atenach w dniu 25 października 2005 r.,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 listopada 2007 r. dotyczący strategii rozszerzenia i najważniejszych wyzwań w latach 2007-2008 (COM(2007)0663),

– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 16 marca 2006 r. w sprawie dokumentu strategicznego Komisji z 2005 r. dotyczącego rozszerzenia[11] i z 13 grudnia 2006 r. w sprawie komunikatu Komisji dotyczącego strategii rozszerzenia i głównych wyzwań w latach 2006-2007[12],

– uwzględniając wszystkie poprzednie rezolucje dotyczące krajów Bałkanów Zachodnich,

– uwzględniając art. 45 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego oraz opinie Komisji Spraw Zagranicznych, jak również Komisji Rozwoju Regionalnego (A6-0489/2008),

A. mając na uwadze, że na posiedzeniu Rady Europejskiej w Salonikach określono wyraźnie „europejską perspektywę” wobec państw Bałkanów Zachodnich i stwierdzono, że proces stabilizacji i stowarzyszania będzie stanowił ogólne ramy stosunków Unii Europejskiej z krajami Bałkanów Zachodnich,

B. mając na uwadze, że obecnie Chorwacja prowadzi z UE negocjacje w sprawie przystąpienia, zaś Była Jugosłowiańska Republika Macedonii uzyskała status kandydata w 2005 r.,

C. mając na uwadze, że koncesje handlowe oraz pomoc finansowa UE odgrywają główną rolę w procesie stabilizacji i stowarzyszania Bałkanów Zachodnich,

D. mając na uwadze, że Chorwacja pewnie zmierza do pełnego członkostwa w Unii Europejskiej, przy przewidywanym zakończeniu negocjacji w 2009 r., nadal spełnia kopenhaskie kryteria polityczne i gospodarcze oraz że uznano Chorwację za kraj o funkcjonującej gospodarce rynkowej, która może służyć za pozytywny przykład dla innych krajów w regionie;

E. mając na uwadze, że w dniu 17 lutego 2008 r. Zgromadzenie Narodowe Kosowa przyjęło rezolucję, w której ogłosiło niepodległość Kosowa, mając na uwadze, że w dniu 18 lutego Rada uzgodniła, że państwa członkowskie zgodnie ze swoją praktyką krajową i prawem międzynarodowym podejmą decyzję o tym, jak będą wyglądały ich stosunki z Kosowem, mając na uwadze, że ogólna pomoc UE dla Kosowa w okresie 2007-2010 jest szacowana na ponad 1 mld EUR i obejmować będzie wsparcie na rozwój polityczny i gospodarczy Kosowa oraz finansowanie unijnego udziału w obecność sił międzynarodowych w Kosowie,

F. mając na uwadze zasadnicze znaczenie dobrobytu gospodarczego oraz pełnej integracji z rynkiem wewnętrznym UE i systemem handlu światowego dla długofalowej stabilności oraz zrównoważonego wzrostu gospodarczego i społecznego całego regionu Bałkanów Zachodnich,

G. mając na uwadze, że zgodnie z oczekiwaniami ostrożne i stopniowe otwarcie rynku na Bałkanach Zachodnich – w tym podejście do każdego kraju z osobna, co wzmocni głównie ustanowienie rynku regionalnego – będzie stanowiło znaczący wkład w proces politycznej i gospodarczej stabilizacji w regionie,

H. mając na uwadze, że bliższa współpraca gospodarcza w regionie Bałkanów Zachodnich oferuje również perspektywy sprzyjające wzrostowi gospodarek państw członkowskich leżących na południowym-wschodzie UE i będzie sprzyjać ich silniejszej integracji z jednolitym rynkiem,

I. mając na uwadze, że Środkowoeuropejska umowa o wolnym handlu (CEFTA) połączyła 32 dwustronne umowy o wolnym handlu, których stronami były kraje południowej Europy, w jedną kompleksową regionalną umowę o wolnym handlu, która zwiększa obecny poziom liberalizacji w regionie poprzez jednolitą sieć sprawiedliwych, przejrzystych i przewidywalnych zasad,

J. mając na uwadze, że wzrost gospodarczy Bałkanów Zachodnich cechuje znaczące zróżnicowanie – od 3% w Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii do 10,3% w Czarnogórze; mając na uwadze, że zróżnicowanie cechuje także stopę bezrobocia, która w 2007 r. obejmowała wysokie wskaźniki bezrobocia, takie jak w Kosowie (40%), po niższe wskaźniki, takie jak w Czarnogórze (11,9%),

K. mając na uwadze, że gospodarki państw Bałkanów Zachodnich są mocno uzależnione od handlu zewnętrznego oraz że ogół importu i eksportu stanowi znaczną część ich PKB; mając na uwadze, że 61% obrotów handlowych tego regionu jest skierowana do Unii Europejskiej, mimo że stanowią one jedynie 2% wartości unijnego handlu zewnętrznego,

L. mając na uwadze, że infrastruktura transportowa oraz związane z nią ułatwienia mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju gospodarczego, spójności społecznej i integracji,

M. mając na uwadze, że silniejsze wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw krajów Bałkanów Zachodnich jest potrzebne do zagwarantowania zrównoważonego rozwoju, tworzenia miejsc pracy i eksportu,

N. mając na uwadze, że sektor usług, w szczególności turystyka, ma duże znaczenie w gospodarkach krajów Bałkanów Zachodnich,

O. mając na uwadze, że małe rynki, takie jak rynki niektórych krajów na Bałkanach Zachodnich, szczególnie sprzyjają powstawaniu karteli, praktykom ograniczającym konkurencję i nadużywaniu pozycji rynkowej, co może mieć duży wpływ na wzrost gospodarczy regionu, stopę bezrobocia i rozwój społeczny,

P. mając na uwadze, że gospodarki krajów Bałkanów Zachodnich są bardzo heterogeniczne i mają odmienne cechy, np. Albania, Chorwacja i Czarnogóra odróżniają się od gospodarek innych krajów na Bałkanach Zachodnich w ten sposób, że zasadniczą gałąź stanowi w nich sektor turystyczny,

Q. mając na uwadze, że wszystkie kraje Bałkanów Zachodnich zawarły z UE układy o stabilizacji i stowarzyszeniu,

Uwagi ogólne

1. z zadowoleniem odnosi się do postępów poczynionych w procesie stabilizacji i stowarzyszenia, w szczególności do niedawnego podpisania układów o stabilizacji i stowarzyszeniu z Bośnią i Hercegowiną oraz z Serbią; wzywa państwa członkowskie do jak najszybszego zakończenia procesów ratyfikacji wszystkich USS; z zadowoleniem przyjmuje postępy dokonane we wdrażaniu umów przejściowych i wzywa kraje Bałkanów Zachodnich do kontynuowania wysiłków w tej dziedzinie; podkreśla znaczenie dalszego zwiększenia wielostronnego wymiaru procesu stabilizacji i stowarzyszenia w celu pełnego wznowienia współpracy regionalnej we wszystkich obszarach;

2. ponownie odnosi się do „europejskiej perspektywy” krajów Bałkanów Zachodnich, którą określono wyraźnie podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Salonikach; zauważa jednak, że przystąpienie krajów Bałkanów Zachodnich do Unii Europejskiej w przyszłości jest ściśle uzależnione od spełnienia wszystkich warunków i wymogów ustanowionych przez Unię Europejską, w tym kopenhaskich kryteriów członkostwa, i pomyślnego zakończenia procesu stabilizacji i stowarzyszania, który obejmuje współpracę regionalną, stosunki dobrosąsiedzkie oraz pełną współpracę z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii;

3. podkreśla, że poważna perspektywa członkostwa państw Bałkanów Zachodnich w UE może posłużyć za katalizator zachęcający ludność i rządy tych krajów do zarzucenia regresywnego nacjonalizmu i przemocy na tle religijnym oraz do podążania w kierunku przyszłej integracji z resztą Europy; ponadto poprawi ona dość słaby wizerunek Bałkanów Zachodnich w Unii Europejskiej spowodowany niedawnymi wojnami i kontrowersjami politycznymi ostatniego dziesięciolecia, co z kolei zachęci przedsiębiorstwa UE do zwiększenia działalności w tym regionie;

4. zachęca Unię Europejską do ciągłego okazywania zaangażowania w kwestie dotyczące Bałkanów Zachodnich, zwłaszcza w tym politycznie delikatnym okresie; wzywa Radę i Komisję do zrozumienia, że tworzenie „czarnej dziury” w Kosowie nie przynosi korzyści ani Unii Europejskiej, ani Bałkanom Zachodnim; zwraca się w związku z tym do instytucji UE o aktywne zaangażowanie, aby uniknąć napięć;

5. uważa, że ważne jest, aby w ramach ogólnego podejścia przyjętego wobec Bałkanów Zachodnich uwzględnić różnice w poziomie rozwoju gospodarczego, zgodności z dorobkiem prawnym UE i przepisami Światowej Organizacji Handlu (WTO) pomiędzy państwami tego regionu; podkreśla zatem znaczenie bardzo indywidualnej drogi do członkostwa w UE każdego państwa Bałkanów Zachodnich opartej m. in. na spełnieniu przez poszczególne kraje kryteriów kopenhaskich oraz warunków i wymogów ustanowionych przez Unię Europejską;

6. z zadowoleniem przyjmuje umowy o ułatwieniach wizowych i readmisji, które weszły w życie w styczniu 2008 r. oraz dialog w sprawie planów stopniowej liberalizacji systemu wizowego dla krajów Bałkanów Zachodnich; uważa, że istnieje rzeczywista potrzeba udoskonalenia i utworzenia sprawnych systemów celnych dla ułatwienia przepływu handlowego i zapewnienia ściślejszej współpracy gospodarczej, naukowej, technologicznej i handlowej; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja postanowiła zaoferować coraz więcej stypendiów dla studentów z krajów Bałkanów Zachodnich w ramach programu Erasmus Mundus;

WTO i CEFTA

7. wzywa Komisję i Radę do podjęcia wszelkich odpowiednich działań zachęcających do coraz lepszego włączania Bałkanów Zachodnich do światowego systemu handlowego i gospodarczego, w szczególności poprzez przystąpienie do Światowej Organizacji Handlu tych państw regionu, które nie są jeszcze jej członkami; zauważa, że Albania, Chorwacja i Była Jugosłowiańska Republika Macedonii są już członkami WTO; podkreśla, że liberalizacji handlu musi towarzyszyć zmniejszanie skali ubóstwa i bezrobocia, promowanie praw gospodarczych i socjalnych oraz poszanowanie środowiska;

8. podkreśla, że współpraca regionalna i stosunki dobrosąsiedzkie stanowią bodziec do wzrostu gospodarczego w regionie, a także wielką rolę, jaką w tym procesie odgrywa CEFTA; zwraca uwagę, że CEFTA może również odgrywać ważną rolę w dalszej integracji regionu z UE poprzez zacieśnienie stosunków gospodarczych i handlowych pomiędzy UE a Bałkanami Zachodnimi; jest zatem zdania, że CEFTA wnosi znaczący wkład w przygotowanie państw Bałkanów Zachodnich do wejścia do Unii Europejskiej;

9. apeluje do rządów krajów Bałkanów Zachodnich o dalsze badanie możliwości podejmowania środków na rzecz większej liberalizacji handlu w obszarach, które dotychczas jej nie podlegały, a także do ustanowienia mechanizmów na rzecz systematycznego zwalczania wszelkich naruszeń międzynarodowych praw własności intelektualnej i przemysłowej; wzywa również rządy do dostosowania się do prawodawstwa wspólnotowego i podjęcia działań zmierzających do położenia kresu wszelkiej praktyce i środkom, które zwiększają pozataryfowe bariery w handlu;

Pomoc europejska i odpowiedzialność Bałkanów Zachodnich za proces reform

10. wspiera kraje Bałkanów Zachodnich w ich wysiłkach zmierzających do dokonania reform oraz we współpracy regionalnej z wykorzystaniem instrumentu pomocy przedakcesyjnej; podkreśla, że kraje Bałkanów Zachodnich ponoszą całkowitą odpowiedzialność za proces reform; apeluje do państw Bałkanów Zachodnich o przejęcie odpowiedzialności za opracowanie wystarczająco ambitnych projektów w celu wykorzystania dostępnych funduszy europejskich bez zbyt pasywnej postawy i nadmiernej zależności od inicjatyw europejskich;

11. podkreśla rolę regionów w rozwoju gospodarczym i społecznym i w związku z tym znaczenie instrumentu pomocy przedakcesyjnej (IPA) w zakresie pomocy krajom Bałkanów Zachodnich w procesie demokratyzacji, transformacji gospodarczej i społecznej, dostosowania przepisów do norm europejskich, jak również zbliżenia tych krajów do struktur Unii Europejskiej;

12. zwraca się do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie instrumentowi IPA dodatkowych koniecznych środków finansowych w celu opracowywania dostosowanych do potrzeb projektów oraz zapewnienia skutecznego i skoncentrowanego wsparcia na szczeblach lokalnym i regionalnym; podkreśla znaczenie projektów typu „people to people”, które nadają się szczególnie do bezpośredniego informowania obywateli o wartości dodanej Unii Europejskiej;

13. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że jednym z priorytetów IPA jest wkład w rozwój możliwości instytucjonalnych i administracyjnych na Bałkanach Zachodnich, zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym, wzywa Komisję do wzmocnienia tego obszaru działalności, tak aby zapewnić bodziec do rozwoju w zakresie sprawowania rządów, przygotować te kraje i regiony na przyjęcie środków strukturalnych i wesprzeć ich dostosowanie do standardów europejskich z uwagi na ich ewentualne przyszłe członkowstwo; wzywa Komisję do zapewnienia wysokiego stopnia przejrzystości w strukturze instytucji oraz do przyjęcia odpowiednich środków w celu przeciwdziałania korupcji;

14. zwraca się do Rady i Komisji o udzielenie państwom tego regionu, we współpracy z organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi zajmującymi się kwestiami gospodarczymi dotyczącymi Bałkanów Zachodnich, pomocy technicznej wyspecjalizowanej w dziedzinie gospodarki i administracji, umożliwiającej wzmocnienie lokalnych struktur publicznych, utworzenie bardziej skutecznej i zróżnicowanej struktury gospodarczej, jak również pozwalającej na lepszą penetrację rynków zagranicznych, a w szczególności rynku Unii Europejskiej, przez produkty lokalne;

15. proponuje, aby państwa członkowskie oferowały krajom Bałkanów Zachodnich programy międzyrządowe, świadcząc im w ten sposób konkretną pomoc i oferując szkolenie w departamentach krajowych w dziedzinach, o które wyraźnie prosiły władze krajów Bałkanów Zachodnich; podkreśla, że programy te mogą odegrać istotną rolę we wdrażaniu dorobku UE w regionie i jednocześnie umożliwiają krajom Bałkanów Zachodnich dokładne sprecyzowanie form pomocy, jakiej potrzebują;

16. wzywa Komisję do przedkładania we właściwym czasie do zatwierdzenia przez Parlament wszelkich nowych wniosków mających na celu udzielanie krajom Bałkanów Zachodnich szczególnej pomocy budżetowej; podkreśla, że dalszą pomoc finansową na rzecz Bałkanów Zachodnich (w szczególności na rzecz Kosowa) należy uzależnić od stworzenia kompleksowego i realistycznego planu długotrwałego rozwoju gospodarczego przy wsparciu ze strony międzynarodowych instytucji finansowych;

17. uważa, że władze lokalne i regionalne odgrywają podstawową rolę w zakresie trwałego rozwoju gospodarczego i wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego, określając priorytety krajowe i wspólnotowe poprzez projekty wiążące partnerstwa pomiędzy podmiotami sektora publicznego i prywatnego;

18. podkreśla znaczenie współpracy transgranicznej i międzynarodowej w celu opracowywania wspólnych projektów i ustanowienia trwałych związków zarówno pomiędzy regionami Bałkanów Zachodnich, jak i między tymi regionami a regionami państw członkowskich; podkreśla ponadto, że korzyści takiej współpracy wykraczają poza obszar gospodarki i mają także wymiar polityczny i ludzki, pozwalający na zbliżenie między narodami i władzami i zapewniający długofalową stabilność i dobrobyt w tym regionie;

19. zachęca regiony Unii do podejmowania inicjatyw w zakresie wdrożenia projektów transgranicznych z regionami Bałkanów Zachodnich w celu zawiązania ścisłej współpracy długoterminowej na szczeblu regionalnym, jak również w dziedzinie wymian doświadczeń i dobrych praktyk w ramach europejskich sieci współpracy regionalnej; uważa, że współpracę w regionie można wspomóc poprzez wzmocnienie Rady Współpracy Regionalnej;

Polityka gospodarcza, energia, transport i środowisko

20. wzywa kraje regionu, aby poprzez pewną politykę fiskalną i monetarną, w ścisłej współpracy z Komisją i innymi odpowiednimi międzynarodowymi instytucjami finansowymi, utrzymały i zwiększyły zyski w zakresie stabilności makroekonomicznej, co stanowi warunek konieczny trwałego rozwoju gospodarczego; apeluje do tych krajów również o zwiększenie tempa reform strukturalnych, zwłaszcza w dziedzinie polityki podatkowej, ceł i administracji poprzez promowanie zasad przejrzystości i odpowiedzialności oraz wspieranie właściwego zarządzania w sektorze publicznym;

21. podkreśla potrzebę udzielenia większego wsparcia dla rozwoju regionalnego sektora prywatnego i dla inwestycji w infrastrukturę między innymi poprzez wzmożoną współpracę z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI), jak również z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR) i innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi;

22. uważa, że zasadnicze znaczenie dla rozwoju gospodarczego regionu ma stworzenie korzystnego klimatu inwestycyjnego, oraz wzywa Komisję i państwa Bałkanów Zachodnich, żeby pracowały nad intensyfikacją reform gospodarczych poprzez opracowywanie strategicznych planów na rzecz rozwoju, mających na celu wdrażanie projektów inwestycyjnych mających znaczenie dla regionu jako całości;

23. pochwala rządy Bałkanów Zachodnich za ich dotychczasowe postępy w dziedzinie gospodarki i jednoczesne utrzymanie stabilności makroekonomicznej; z zadowoleniem przyjmuje wdrażanie przez rządy polityki podatkowej i polityki w zakresie dyscypliny fiskalnej, które przyniosły większe dochody budżetu tych państw;

24. podkreśla znaczenie rozwijania współpracy w regionie w dziedzinie energii, zwłaszcza w wykorzystywaniu odnawialnych źródeł energii, utworzenia otwartych, wiarygodnych i konkurencyjnych rynków oraz poprawy ogólnych warunków ekspansji infrastruktury energetycznej w regionie, łącznie ze zwiększeniem możliwości wzajemnych połączeń między państwami członkowskimi UE sąsiadującymi z krajami tego regionu a krajami partnerskimi; podkreśla ważną rolę Wspólnoty Energetycznej w dążeniu do tego celu;

25. jest zdania, że rozbudowa portu w Rijece w Chorwacji jest projektem niezwykle istotnym dla Unii Europejskiej; uważa, że możliwie jak najszybsze postępy rozbudowy są w interesie Unii Europejskiej;

26. podkreśla, że ochrona środowiska stanowi istotny element zrównoważonego rozwoju regionu Bałkanów Zachodnich; uważa za konieczne, żeby Komisja oraz rządy państw Bałkanów Zachodnich promowały właściwą politykę i strategię ochrony środowiska, zgodne z prawodawstwem UE w zakresie ochrony środowiska;

27. uważa za istotne, żeby państwa Bałkanów Zachodnich stosowały zasady i wytyczne wspólnej europejskiej polityki morskiej, oraz podkreśla potrzebę wydajnego i przyjaznego dla środowiska wykorzystania Dunaju jako szlaku transportowego i źródła cennych zasobów, zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego; w związku z tym popiera realizowane obecnie inicjatywy regionalne i organizacje (w szczególności Międzynarodową Komisję ds. Ochrony Dunaju – ICPDR), w których pracuje się nad ochroną środowiska naturalnego, lepszym wykorzystaniem zdolności transportu na wodach śródlądowych i wyższym poziomem zapobiegania klęskom żywiołowym dla Dunaju;

28. przypomina, że koniecznie należy także zwiększyć handel rolny z Chorwacją, żeby przy przystąpieniu Chorwacja mogła jak najprędzej dostosować się do wspólnej polityki rolnej;

29. dostrzega szczególne położenie geograficzne i strategiczne regionu, które czyni ten obszar naturalnym punktem tranzytowym w handlu towarami, zwłaszcza pierwotnymi produktami energetycznymi (ropą naftową i gazem ziemnym) między Europą a Azją; przyjmuje z zadowoleniem wielkie wewnątrzregionalne przedsięwzięcia transportowe, takie jak „południowo-wschodnia oś”, które w praktyce ułatwią włączenie krajów Bałkanów Zachodnich do szerszej sieci gazociągów łączącej UE z Turcją i krajami Kaukazu; apeluje do Komisji i krajów Bałkanów Zachodnich o udostępnienie wystarczających zasobów finansowych na modernizację infrastruktury, ze szczególnym uwzględnieniem sektora logistyki, oraz o przeprowadzenie niezbędnych reform w celu zwiększenia konkurencyjności i dynamiki sektora;

30. podkreśla, że należy znieść w handlu detalicznym przeszkody administracyjne, które utrudniają pojawienie się bardziej konkurencyjnych podmiotów handlujących artykułami spożywczymi, gdyż nieskuteczność handlu żywnością przeszkadza producentom europejskim w dostępie do rynku;

31. podkreśla potrzebę większego wspierania rozwoju MŚP w oparciu o Europejską Kartę Małych Przedsiębiorstw, którą poparły wszystkie kraje Bałkanów Zachodnich; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zagwarantowania MŚP dostępu do funduszy strukturalnych UE oraz do lepszego finansowania przedsięwzięć związanych z MŚP; apeluje do Komisji o ustanowienie ram instytucjonalnych w celu zacieśniania współpracy między sektorem wspólnotowym i prywatnym w krajach Bałkanów Zachodnich, co zapewni właściwe wykorzystanie funduszy wspólnotowych;

32. podkreśla potrzebę poszerzenia zakresu współpracy między Unii Europejskiej i krajami Bałkanów Zachodnich w dziedzinie edukacji i badań naukowych, co stworzy w regionie warunki dla stabilnego rozwoju i wzrostu gospodarczego, a przez to wsparte zostaną: integracja Bałkanów Zachodnich we wspólnej przestrzeni gospodarczej, wspólnej przestrzeni badań naukowych i edukacji, a także ich udział we wspólnym rynku pracy, zgodnie z przepisami i wymogami unijnymi;

33. z uwagi na fakt, że międzynarodowy kryzys finansowy dotarł do Europy i może mieć pośredni wpływ na handel oraz inwestycje zagraniczne na Bałkanach Zachodnich, wzywa Komisję do monitorowania rozwoju sytuacji i, w razie konieczności, do przyjęcia odpowiednich środków w celu zagwarantowania sprawnej kontynuacji procesu stabilizacji i stowarzyszenia, który stanowi ważny element stabilności w regionie, a także w interesie samej UE;

Usługi finansowe, cła, walka z przestępczością zorganizowaną i korupcją

34. uważa, że dla rozwoju gospodarczego państw tego regionu konieczne jest przeprowadzenie szerokich reform systemu bankowego i systemu ubezpieczeń, utworzenie skutecznego systemu mikrokredytów oraz poprawienie przepisów bankowych i nadzoru nad działalnością bankową, tworząc w ten sposób podstawy stopniowego otwierania rynków finansowych;

35. zwraca się do państw regionu, które borykają się z korupcją w sektorze publicznym, o podjęcie wszelkich odpowiednich działań mających na celu jej zwalczanie i o zagwarantowanie bardziej skutecznego i przejrzystego funkcjonowania systemu celnego zgodnie z zasadami określonymi przez Światową Organizację Ceł;

36. podkreśla konieczność częstszych i bardziej restrykcyjnych kontroli celnych w celu zwalczania zjawiska przemytu, podrabiania towarów oraz piractwa towarowego, która to działalność poza powodowaniem utraty dochodów stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego mieszkańców zarówno UE, jak i krajów Bałkanów Zachodnich;

37. z zadowoleniem przyjmuje poprawę warunków dla przedsiębiorstw oraz działania na rzecz zmniejszenia prawnych i administracyjnych barier dla rozpoczęcia działalności gospodarczej; wyraża jednak zaniepokojenie istnieniem karteli i nadużywaniem pozycji na rynku przez tzw. magnatów w niektórych krajach Bałkanów Zachodnich oraz przez przedsiębiorstwa wykorzystujące dominującą pozycję na rynku; wzywa rządy państw Bałkanów Zachodnich do zaostrzenia walki z korupcją i rozwinięcia odpowiedniej polityki konkurencji, która musi objąć także przedsiębiorstwa państwowe;

38. zachęca kraje Bałkanów Zachodnich do wytyczenia polityki fiskalnej i w zakresie zatrudnienia w celu rozwiązania problemów związanych z zatrudnieniem, relatywnie wysokimi zarobkami oraz dużym rozmiarem szarej strefy w gospodarce;

39. podkreśla, że uczciwa i przejrzysta, regionalna konkurencja transgraniczna w zakresie zamówień publicznych stanowi istotny element prawdziwie zintegrowanego rynku regionalnego; wzywa kraje Bałkanów Zachodnich do oceny potencjału zamówień publicznych dla utwierdzenia trwałego rozwoju gospodarczego oraz do zwiększenia wysiłków na rzecz bardziej zintegrowanego i lepiej funkcjonującego regionalnego systemu zamówień publicznych przy zastosowaniu zasady niedyskryminacji w odniesieniu do dostawców krajowych i regionalnych;

o o

40. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, jak również parlamentom i rządom państw członkowskich oraz zainteresowanych krajów.

[1] Dz.U. L 312 z 29.11.05, s. 1.
[2] Dz.U. L 210 z 31.7.2006, s. 82.
[3] Dz.U. C 27 E z 31.01.08, s. 207.
[4] Dz.U. C 308 E z 16.12.06, s. 141.
[5] Teksty przyjęte: P6_TA(2008)0172.
[6] Teksty przyjęte: P6_TA(2008)0120.
[7] Dz.U. C 301 E z 13.12.07, s. 224.
[8] Dz.U. C 263 E z 16.10.08, s. 626.
[9] Dz.U. C 305 E z 14.12.2006, s. 141.
[10] Teksty przyjęte: P6_TA(2007)0617.
[11] Dz.U. C 291 E z 30.11.06, s. 402.
[12] Dz.U. C 317 E z 23.12.2006, s. 480.

Wprowadzenie

W okresie poprzedzającym wojny, które miały miejsce w latach 90., wiele osób postrzegało Jugosławię jako ewentualnego kandydata do członkostwa we Wspólnocie Europejskiej. Do dziś, tj. dziesięć lat po zakończeniu wojen w Jugosławii, europejski system odniesienia przeszedł znaczące zmiany. Jedynie Słowenia, najbogatsza i najbardziej rozwinięta republika, była w stanie skorzystać z rozszerzenia UE i stać się jej członkiem w 2004 r., a także członkiem strefy euro w 2007 r. W przypadku pozostałych byłych republik jugosłowiańskich wojny spowodowały nie tylko wielkie straty w ludziach, ale również poważną recesję pod względem gospodarki i infrastruktury, co wiązało się zarówno z działaniami wojennymi, jak i poważnym brakiem inwestycji w infrastrukturę oraz jej utrzymanie.

Z punktu widzenia gospodarki sytuacja w Albanii jest podobna, zważywszy że słaby rozwój kraju razem z katastrofalnymi decyzjami gospodarczymi podejmowanymi przez rząd komunistyczny doprowadziły do sytuacji, w której wraz z końcem reżimu Envera Hoxhy Albania była krajem wymagającym całkowitej przebudowy.

UE odegrała rolę pioniera w procesie politycznej i gospodarczej odbudowy krajów byłej Jugosławii. W Salonikach (Grecja) w 2003 r. Rada wyraźnie określiła europejską wizję krajów Bałkanów Zachodnich. Chorwacja i Była Jugosłowiańska Republika Macedonii są oficjalnymi kandydatami do członkostwa w UE, uznaje się również status pozostałych krajów Bałkanów Zachodnich jako potencjalnych kandydatów do członkostwa.

UE przejęła ogromną odpowiedzialność wobec Bałkanów Zachodnich i dlatego zadanie, jakie przed nią stoi, jest trudne. Komplikuje je dodatkowo brak pełnej równowagi w regionie. Nadal istnieją skupiska napięć i ukryty konflikt, który w przypadku nieznalezienia właściwego rozwiązania mógłby zniweczyć proces pokojowy w krajach Bałkanów Zachodnich, a także zniszczyć, opóźnić lub zaprzepaścić na obecnym etapie ich szanse na wejście do Unii Europejskiej.

Sprawozdanie ma na celu dokonanie przeglądu gospodarczych i handlowych stosunków z krajami Bałkanów Zachodnich oraz przeanalizowanie sposobu, w jaki przy użyciu dostępnych Unii Europejskiej instrumentów gospodarczych i finansowych można wspierać stabilizację regionu, lepszy rozwój jego krajów i wyższy poziom życia ich mieszkańców, mając na uwadze członkostwo tych krajów w UE.

Zadanie Unii Europejskiej

UE ma do wypełnienia kluczową rolę w odbudowie Bałkanów Zachodnich. Proces stabilizacji i stowarzyszania nadal stanowi tło polityczne stosunków między UE a Bałkanami Zachodnimi. W tym kontekście układy o stabilizacji i stowarzyszeniu, preferencje handlowe oraz wsparcie techniczne i finansowe są w dalszym ciągu trzema filarami, w oparciu o które UE ma nadzieję doprowadzić do stabilizacji regionu i zbliżyć kraje Bałkanów Zachodnich do swojego systemu prawnego i gospodarczego.

Poziom rozwoju oraz stopień przyjęcia dorobku wspólnotowego nie jest taki sam we wszystkich krajach regionu, dlatego też bardziej niż jedna ogólna strategia potrzebne są szczegółowe, indywidualne podejścia.

Ponadto należy zauważyć, że postęp negocjacji akcesyjnych (lub ich otwarcie w przypadku państw będących potencjalnymi kandydatami) z krajami Bałkanów Zachodnich musi być uzależniony od pełnej realizacji kryteriów kopenhaskich i bezwarunkowego poszanowania zasad demokracji i praw człowieka.

Członkostwo w WTO

Zasadniczym warunkiem rozwoju krajów Bałkanów Zachodnich jest ich członkostwo w Światowej Organizacji Handlu. Chorwacja, Albania i Była Jugosłowiańska Republika Macedonii są już członkami WTO, podczas gdy Bośnia i Hercegowina, Serbia oraz Czarnogóra uzyskały status obserwatora i rozpoczęły negocjacje w sprawie członkostwa.

Kraje te muszą być członkami WTO, aby nastąpiła ich integracja ze światowym systemem handlu i aby mogły korzystać z szans, jakie stwarza globalizacja w zakresie rozwoju gospodarczego i bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Sprawozdawca jest zdania, że Komisja musi nadal wspierać wysiłki tych krajów w negocjacjach z WTO i zaoferować im odpowiednią pomoc techniczną i wsparcie dyplomatyczne.

Środkowoeuropejska umowa o wolnym handlu (CEFTA)

Środkowoeuropejską umowę o wolnym handlu, której stronami są wszystkie kraje Bałkanów Zachodnich, odtworzono i stanowi ona kamień milowy na drodze do stworzenia regionalnego rynku wewnętrznego.

Mimo że UE stała się głównym partnerem handlowym wszystkich krajów Bałkanów Zachodnich, szeroka współpraca regionalna nadal stanowi zasadniczy priorytet gospodarczy i handlowy zarówno z punktu widzenia gospodarki, jak i polityki.

W związku z tym sprawozdawca, który z zadowoleniem przyjmuje zewnętrzne poparcie przez UE ustanowienia CEFTA, uważa, że Komisja powinna dążyć do stworzenia prawdziwej regionalnej wspólnoty gospodarczej, która działa sprawnie i w miarę możliwości stosuje się do prawa wspólnotowego.

Układy o stabilizacji i stowarzyszeniu

Jak już zauważono, układy o stabilizacji i stowarzyszeniu są podstawą naszych stosunków z krajami Bałkanów Zachodnich. Ostatnie układy o stabilizacji i stowarzyszeniu podpisano w 2007 r. z Czarnogórą i na początku 2008 r. z Serbią oraz Bośnią i Hercegowiną. Nie wszystkie te układy weszły w życie, ale Komisja skorzystała z umów tymczasowych w celu zagwarantowania szybszego wejścia w życie przepisów powyższych układów dotyczących handlu.

Układy o stabilizacji i stowarzyszeniu stanowią zasadniczy element kursu krajów Bałkanów Zachodnich w kierunku Unii Europejskiej. Sprawozdawca podkreśla jednak, że zawarcie takich układów nie może być wynikiem niepohamowanego pędu ku członkostwu w UE, który nie opiera się na wspomnianych wcześniej kryteriach kopenhaskich.

Nowa strategiczna rola Bałkanów Zachodnich

Przez zbyt długi czas Bałkany były odległą częścią Europy, co doprowadziło do znacznej przepaści rozwojowej i wdrożenia systemu logistycznego, energetycznego i transportowego, który nie zaspokaja potrzeb regionu i szkodzi rozwojowi gospodarczemu całego regionu, a być może nawet całej Unii Europejskiej.

W związku z tym sprawozdawca, uznając znaczący postęp dokonany w zakresie modernizacji infrastruktury w regionie, jest zdania, że należy położyć jeszcze większy nacisk na pełną integrację Bałkanów Zachodnich z systemem gospodarczym UE przy całkowitej zgodności z europejskimi zasadami konkurencji.

Rozwój systemu transportowego na Bałkanach Zachodnich nie tylko stworzyłby lepsze warunki dla regionalnego rozwoju gospodarczego, ale umożliwiłby również skuteczniejsze i tańsze połączenie całej Europy południowo-wschodniej i Turcji z rynkami Europy Środkowej i Zachodniej.

Rozwoju regionu Bałkanów nie można jednak przyjmować za pewny, jeżeli wraz z głównymi połączeniami transportowymi, takimi jak autostrady, linie kolejowe, porty i lotniska, nie będzie się rozwijać system skutecznych i dobrze utrzymanych drugorzędnych połączeń drogowych.

Energia stanowi istotną kwestię dla krajów Bałkanów Zachodnich. Przecież żaden z nich nie posiada dużych rezerw energii, co sprawia, że kraje te w kwestii dostaw energii uzależnione są od państw trzecich. Najlepszym rozwiązaniem jest umieszczenie kwestii energetycznych Bałkanów Zachodnich w kontekście rozwijającej się europejskiej polityki energetycznej. Oznacza to sytuację, w której kraje Bałkanów Zachodnich nie importują ropy i gazu wyłącznie z Rosji i odgrywają również rolę w realizacji europejskiego celu, jakim jest osiągnięcie większej dywersyfikacji dostawców poprzez import energii z Kaukazu i Azji Środkowej.

Reforma gospodarki i systemu rządowego w krajach Bałkanów Zachodnich

Jednym z problemów, które w dalszym ciągu poważnie szkodzą Bałkanom, jest względnie słaba pozycja rządów. Pomimo ogromnych starań rządów krajowych i UE wiele pozostaje do zrobienia w celu stworzenia wydajnych i nowoczesnych systemów rządowych. W tym kontekście sprawozdawca proponuje ustanowienie przez państwa członkowskie programów międzyrządowych, tak aby kraje Bałkanów Zachodnich otrzymały wsparcie i pomoc dostosowane do ich potrzeb na szczeblu departamentów.

Przede wszystkim należy zreformować system podatkowy, wzmocnić służby celne poszczególnych krajów Bałkanów Zachodnich i skutecznie zwalczać korupcję i ogólnie przestępczość zorganizowaną. Sprawozdawca jest przekonany, że w przeciwnym razie te negatywne zjawiska poważnie opóźnią wzrost gospodarczy krajów bałkańskich oraz nawiązanie przez nie bliższych więzi z UE. Warto jest również dokonać przeglądu systemu bankowego i ubezpieczeniowego, gwarantując przez to lepsze zarządzanie gospodarką, łatwiejszy dostęp lokalnych przedsiębiorstw do kredytów oraz skuteczną walkę z praniem pieniędzy.

Przemysł, rolnictwo i polityka usługowa

Wzrost gospodarczy krajów Bałkanów Zachodnich jest nadal dość duży i daje podstawy do optymizmu na przyszłość. Na poziomie makroekonomicznym wiele kwestii nadal wymaga jednak odpowiedzi. Do czynników, które mogą osłabić wzrost gospodarczy państw regionu, a przez to ich rozwój w kierunku członkostwa w UE, należą: poważny deficyt handlowy (np. z UE), niewłaściwy i przestarzały przemysł, nadmierne rozczłonkowanie gospodarki, w której dominują MŚP i często mikroprzedsiębiorstwa, oraz stopa bezrobocia wynosząca w niektórych przypadkach około 50% siły roboczej.

Sprawozdawca uważa jednak, że cele te można osiągnąć przy pełnym poszanowaniu środowiska oraz wspólnotowego i międzynarodowego prawodawstwa społecznego chroniącego pracę, przy jednoczesnym zagwarantowaniu wszystkim mniejszościom etnicznym równego dostępu do rynku pracy i szkolnictwa wyższego.

Uwagi końcowe

Polityczna integracja krajów Bałkanów Zachodnich z UE może nastąpić jedynie w wyniku lepszej i bardziej intensywnej regionalnej i międzynarodowej współpracy gospodarczej. Wstąpienie państw Bałkanów Zachodnich do UE nastąpi szybciej, jeżeli kraje te będą w stanie udowodnić, że posiadają wydajny system rządowy oraz silną i dynamiczną gospodarkę. W procesie tym Unia musi przejawiać prawdziwe zaangażowanie na rzecz Bałkanów Zachodnich. Część problemów gospodarczych regionu wiąże się przecież z jego złym wizerunkiem. Wizerunek ten zdecydowanie się poprawi, jeżeli Unia przedstawi szczery zamiar wypełnienia swojej obietnicy umożliwienia tym krajom przystąpienia do UE zgodnie z harmonogramem.

UE przeznaczyła prawie 8 mld euro na wsparcie w latach 2007-2010, jednak spodziewane wyniki nie zostaną osiągnięte bez właściwej współpracy i poczucia, że wszyscy współpracują ze sobą na rzecz wspólnego celu. Kraje Bałkanów Zachodnich powinny zatem czuć odpowiedzialność za własny proces reform. Odpowiedzialność ta musi przekładać się na opracowywanie wystarczająco dobrych przedsięwzięć pozwalających na możliwie najpełniejsze wykorzystanie dostępnych funduszy UE. UE i pozostałe podmioty regionalne muszą z kolei czynić wysiłki na rzecz ostatecznego rozwiązania sporów, które nadal mają miejsce w regionie. W procesie tym należy zagwarantować równe traktowanie i równe szanse rozwojowe wszystkim grupom ludności Bałkanów Zachodnich.

dla Komisji Handlu Międzynarodowego

w sprawie stosunków gospodarczych z Bałkanami Zachodnimi
(2008/2149(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Kristian Vigenin

WSKAZÓWKI

Komisja Spraw Zagranicznych zwraca się do Komisji Handlu Międzynarodowego, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. z zadowoleniem odnosi się do postępów poczynionych w procesie stabilizacji i stowarzyszenia, w szczególności niedawnego podpisania układów o stabilizacji i stowarzyszeniu z Bośnią i Hercegowiną oraz z Serbią; wzywa państwa członkowskie do jak najszybszego zakończenia procesów ratyfikacji wszystkich USS; z zadowoleniem przyjmuje postępy dokonane we wdrażaniu umów przejściowych i wzywa kraje Bałkanów Zachodnich do kontynuowania wysiłków w tej dziedzinie; podkreśla znaczenie dalszego zwiększenia wielostronnego wymiaru procesu stabilizacji i stowarzyszenia w celu pełnego wznowienia współpracy regionalnej we wszystkich obszarach;

2. przypomina konkluzje Prezydencji ze szczytu Rady Europejskiej w Salonikach w dniach 19-20 czerwca 2003 r., na którym wszystkim państwom Bałkanów Zachodnich złożono obietnicę, że będą mogły przystąpić do Unii Europejskiej, a także unijną deklarację z Salzburga z dnia 11 marca 2006 r. w sprawie Bałkanów Zachodnich, która potwierdziła znaczenie dobrych stosunków sąsiedzkich oraz konieczność utrzymania pokoju oraz wzmocnienia stabilności i bezpieczeństwa na Bałkanach Zachodnich;

3. podkreśla znaczenie łatwego dostępu obywateli krajów Bałkanów Zachodnich do Unii Europejskiej, który należy uprościć za pomocą odpowiedniego systemu wizowego; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście porozumienia w sprawie ułatwień wizowych i readmisji, które weszły w życie 1 stycznia 2008 r.; podkreśla jednak, że obywatele tych krajów nadal napotykają problemy z otrzymaniem wizy do krajów UE; wzywa Komisję do poczynienia wszelkich starań mających na celu przystąpienie do dialogu z krajami regionu i wdrożenia „map drogowych” z myślą o ustanowieniu systemu bezwizowego, jak tylko kraje te spełnią niezbędne kryteria;

4. zwraca uwagę na potrzebę większej integracji regionalnej oraz intensywniejszej współpracy międzyregionalnej, szczególnie w zakresie kapitału ludzkiego, telekomunikacji i energii; zachęca państwa Bałkanów Zachodnich do nasilenia handlu i stosunków gospodarczych w celu ustanowienia regionalnego rynku pracy; podkreśla kluczową rolę, jaką organizacje regionalne, a w szczególności Rada Współpracy Regionalnej oraz inicjatywy w zakresie współpracy regionalnej, w szczególności Środkowoeuropejska umowa o wolnym handlu (CEFTA), mogą odegrać w ułatwianiu współpracy gospodarczej i handlowej w regionie; wzywa Komisję do dalszego wspierania ich działalności; podkreśla potrzebę wzmocnienia współpracy dwustronnej i regionalnej w tym regionie w celu zapewnienia samoistnych postępów; uważa, że rozwój i wzmocnienie rynków regionalnych może pomóc w lepszym przygotowaniu krajów Bałkanów Zachodnich poprzez zrównoważenie następstw otwarcia ich rynków na rynek europejski;

5. zwraca uwagę na istniejące braki w infrastrukturze i bezpieczeństwie drogowym oraz pilną potrzebę unowocześnienia szlaków handlowych w regionie;

6. zwraca się do Komisji o zapewnienie dalszego wsparcia instytucjonalnego krajom Bałkanów Zachodnich, szczególnie w odniesieniu do certyfikacji jakości i ułatwienia eksportu, jednocześnie wzywając ponownie państwa Bałkanów Zachodnich do usprawnienia swych zdolności instytucjonalnych;

7. wzywa wszelkie władze regionu do kontynuowania niezbędnych starań prowadzących do stworzenia sprzyjającego przedsiębiorczości klimatu, który zwiększa przejrzystość w zarządzaniu przedsiębiorstwami i prawie podatkowym przy jednoczesnym przestrzeganiu wszystkich przepisów mających na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju, i do przywiązania szczególnego znaczenia do pobudzania rozwoju sektora prywatnego, wzmacniania małych i średnich przedsiębiorstw oraz zwiększania zdolności innowacyjnych poprzez utworzenie powiązań pomiędzy biznesem i szkolnictwem wyższym; w tym kontekście kładzie nacisk na konieczność nasilenia walki z korupcją na wszystkich szczeblach, a także konieczność poprawy rządów prawa;

8. jest zaniepokojony z powodu dysproporcji umiejętności i słabej spójności społecznej w regionie Bałkanów Zachodnich; podkreśla fakt, że stabilizacja i zrównoważony wzrost gospodarczy muszą zostać osiągnięte dzięki reformom gospodarczym i społecznym, a także dzięki ustanowieniu wysokich norm ochrony środowiska;

9. zwraca uwagę na znaczenie wymiaru środowiskowego w życiu gospodarczym krajów Bałkanów Zachodnich; podkreśla, że deklaracje dotyczące zamiarów środowiskowych muszą być poparte praktycznymi środkami i skutecznymi strukturami; wzywa rządy Bałkanów Zachodnich do rozwijania źródeł energii odnawialnej, usprawnienia wprowadzania w życie polityki zarządzania odpadami oraz dalszego rozwoju turystki zrównoważonej pod względem środowiskowym w celu zachowania tego wyjątkowo pięknego dziedzictwa naturalnego i architektonicznego;

10. zauważa, że regionie odnotowano wzrost inwestycji zagranicznych, w szczególności w dziedzinie energii, turystyki i zasobów naturalnych; podkreśla korzystny wpływ inwestycji zagranicznych, a w szczególności bezpośrednich inwestycji zagranicznych, na gospodarki krajów tego regionu; kładzie jednak nacisk na fakt, że takie inwestycje powinny być w pełni przejrzyste, że te same zasady powinny mieć zastosowanie do wszystkich inwestorów, oraz że inwestycje nie powinny się łączyć z jakimikolwiek naciskami politycznymi ze strony rządów podmiotów inwestujących;

11. z uwagi na fakt, że międzynarodowy kryzys finansowy dotarł do Europy i może mieć pośredni wpływ na handel oraz inwestycje zagraniczne na Bałkanach Zachodnich, wzywa Komisję do monitorowania rozwoju sytuacji i, w razie konieczności, do przyjęcia odpowiednich środków w celu zagwarantowania sprawnej kontynuacji procesu stabilizacji i stowarzyszenia (SAP), który stanowi ważny element stabilności w regionie, a także w interesie samej UE;

12. przyjmuje z zadowoleniem włączenie krajów Bałkanów Zachodnich do programów Erasmus Mundus i Tempus; wzywa owe państwa do powołania agencji krajowych niezbędnych do uczestniczenia w programach uczenia się przez całe życie, takich jak Comenius, Erasmus i Leonardo da Vinci; wzywa Komisję do wykorzystania środków z IPA celem uchylenia, tak jak w przypadku programów Erasmus Mundus i Tempus, pełnej składki wnoszonej przez państwa Bałkanów Zachodnich na poczet uczestnictwa w programach uczenia się przez całe życie; zwraca się o nasilenie współpracy oraz zwiększone możliwości wymiany transgranicznej dla studentów, nauczycieli oraz naukowców z państw Bałkanów Zachodnich i UE w celu zaznajomienia ludzi i instytucji z państw Bałkanów Zachodnich z programem prac UE oraz wzmocnienia ich wpływu edukacyjnego na te kraje; zwraca jednak uwagę na bardzo wysoki stopień „drenażu mózgów” wśród młodych ludzi na Bałkanach Zachodnich i podkreśla konieczność zachęcania do migracji powrotnej;

13. zachęca kraje Bałkanów Zachodnich do wytyczenia polityki fiskalnej i w zakresie zatrudnienia w celu rozwiązania problemów związanych z zatrudnieniem, relatywnie wysokimi zarobkami oraz dużym rozmiarem szarej strefy w gospodarce;

14. zwraca uwagę na występowanie dużych różnic w stosunkach gospodarczo-handlowych z poszczególnymi krajami Bałkanów Zachodnich; w tym kontekście wzywa do wyciągnięcia niezbędnych wniosków z doświadczeń zdobytych w związku z dotychczasowym procesem rozszerzenia oraz do ukształtowania różnych elementów instrumentu IPA w bardziej elastyczny sposób, w większym stopniu dostosowany do rzeczywistych potrzeb i bardziej skoncentrowany na zrównoważonym rozwoju owych regionów.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

dla Komisji Handlu Międzynarodowego

w sprawie stosunków gospodarczych z Bałkanami Zachodnimi
(2008/2149(INI))

Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Ramona Nicole Mănescu

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju Regionalnego zwraca się do Komisji Handlu Międzynarodowego, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1. podkreśla rolę regionów w rozwoju gospodarczym i społecznym i w związku z tym znaczenie instrumentu pomocy przedakcesyjnej (IPA) w zakresie pomocy krajom Bałkanów Zachodnich w procesie demokratyzacji, transformacji gospodarczych i społecznych, dostosowania przepisów do norm europejskich, jak również zbliżenia tych krajów do struktur Unii Europejskiej;

2. zwraca uwagę na występowanie dużych różnic w stosunkach gospodarczo-handlowych z poszczególnymi krajami Bałkanów Zachodnich; w tym kontekście wzywa do wyciągnięcia niezbędnych wniosków z doświadczeń zdobytych w związku z dotychczasowym procesem rozszerzenia oraz zorientowania różnych elementów instrumentu IPA w bardziej elastyczny, w większym stopniu dostosowany do potrzeb i bardziej konkretny sposób na zrównoważony rozwój regionów;

3. domaga się do wspierania w pierwszej kolejności krajowych planów rozwoju, które uwzględniają zarówno rozwój gospodarczy skupisk miejskich, jak i obszarów wiejskich, jednocześnie zwraca uwagę na szczególne znaczenie promowania odpowiednich programów edukacyjnych, kształceniowych i szkoleniowych;

4. zwraca się do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie instrumentowi IPA dodatkowych koniecznych środków finansowych w celu rozwoju dostosowanych do potrzeb projektów oraz zapewnienia skutecznego i skoncentrowanego wsparcia na szczeblach lokalnym i regionalnym; podkreśla znaczenie projektów typu „people to people”, które nadają się szczególnie do bezpośredniego informowania obywateli o wartości dodanej Unii Europejskiej;

5. uważa, że władze lokalne i regionalne odgrywają podstawową rolę w zakresie trwałego rozwoju gospodarczego i wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego, określając priorytety krajowe i wspólnotowe poprzez projekty wiążące partnerstwa pomiędzy podmiotami sektora publicznego i prywatnego;

6. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że jednym z priorytetów IPA jest wkład w rozwój możliwości instytucjonalnych i administracyjnych na Bałkanach Zachodnich, zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym, i zachęca Komisję do wzmocnienia tego obszaru działalności, tak aby zapewnić bodziec do rozwoju w zakresie sprawowania rządów, przygotować te kraje i regiony na przyjęcie środków strukturalnych i wesprzeć ich dostosowanie do standardów europejskich z uwagi na ich ewentualne przyszłe członkowstwo; wzywa Komisję do zapewnienia wysokiego stopnia przejrzystości w strukturze instytucji oraz do przyjęcia odpowiednich środków w celu przeciwdziałania korupcji;

7. podkreśla znaczenie współpracy transgranicznej i międzynarodowej w celu rozwoju wspólnych projektów i ustanowienia trwałych związków zarówno pomiędzy regionami Bałkanów Zachodnich, jak i między tymi regionami a regionami państw członkowskich; podkreśla ponadto, że korzyści takiej współpracy wykraczają poza obszar gospodarki i mają także wymiar polityczny i ludzki, pozwalający na zbliżenie między narodami i władzami i zapewniający długofalową stabilność i dobrobyt w tym regionie;

8. zachęca regiony Unii do podejmowania inicjatyw w zakresie wdrożenia projektów transgranicznych z regionami Bałkanów Zachodnich w celu zawiązania ścisłej współpracy długoterminowej na szczeblu regionalnym, jak również w dziedzinie wymian doświadczeń i dobrych praktyk w ramach europejskich sieci współpracy regionalnej; uważa, że współpracę w regionie można wspomóc poprzez wzmocnienie Rady Współpracy Regionalnej (RCC);

9. zwraca uwagę na konieczność uwzględnienia rozwoju współpracy gospodarczej i handlowej w szczególnym obszarze Dunaju, aby pomóc w wykorzystaniu potencjału tego obszaru, który łączy Unię Europejską i region Bałkanów Zachodnich.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Vittorio Agnoletto, Roberta Alma Anastase, André Brie, Philip Claeys, Véronique De Keyser, Giorgos Dimitrakopoulos, Michael Gahler, Georgios Georgiou, Jana Hybášková, Jelko Kacin, Metin Kazak, Maria Eleni Koppa, Joost Lagendijk, Vytautas Landsbergis, Johannes Lebech, Francisco José Millán Mon, Philippe Morillon, Pasqualina Napoletano, Annemie Neyts-Uyttebroeck, Baroness Nicholson of Winterbourne, Janusz Onyszkiewicz, Ria Oomen-Ruijten, Ioan Mircea Paşcu, João de Deus Pinheiro, Hubert Pirker, Samuli Pohjamo, Bernd Posselt, Libor Rouček, Christian Rovsing, Flaviu Călin Rus, Jacek Saryusz-Wolski, Inese Vaidere, Geoffrey Van Orden, Marcello Vernola, Kristian Vigenin, Andrzej Wielowieyski, Jan Marinus Wiersma, Zbigniew Zaleski, Josef Zieleniec

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Árpád Duka-Zólyomi, Kinga Gál, Milan Horáček, Marie Anne Isler Béguin, Tunne Kelam, Miloš Koterec, Nickolay Mladenov, Inger Segelström, Jean Spautz

Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Wolfgang Bulfon, Rosa Miguélez Ramos

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności