ΣΥΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ σχετικά με την κοινή θέση του Συμβουλίου ενόψει της έγκρισης της οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τήρηση των υποχρεώσεων των κρατών σημαίας

18.2.2009 - (14288/2/2008 – C6‑0484/2008 – 2005/0236(COD)) - ***II

Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού
Εισηγητής: Emanuel Jardim Fernandes

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την κοινή θέση του Συμβουλίου ενόψει της έγκρισης της οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τήρηση των υποχρεώσεων των κρατών σημαίας

(14288/2/2008 – C6‑0484/2008 – 2005/0236(COD))

(Διαδικασία συναπόφασης: δεύτερη ανάγνωση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την κοινή θέση του Συμβουλίου (14288/2/2008 – C6‑0484/2008)[1],

–   έχοντας υπόψη τη δήλωση των κρατών μελών για την ασφάλεια στη θάλασσα (15859/2008),

–   έχοντας υπόψη τη θέση του κατά την πρώτη ανάγνωση[2] σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2005)0586),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 251, παράγραφος 2, της Συνθήκης ΕΚ

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 67 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη τη σύσταση για τη δεύτερη ανάγνωση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (A6‑0069/2009),

1.  εγκρίνει την κοινή θέση·

2.  διαπιστώνει ότι η πράξη εκδόθηκε σύμφωνα με την κοινή θέση·

3.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να υπογράψει την πράξη, μαζί με την Πρόεδρο του Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 254, παράγραφος 1, της Συνθήκης ΕΚ·

4.  αναθέτει στον Γενικό Γραμματέα του να υπογράψει την πράξη, αφού προηγουμένως ελεγχθεί ότι όλες οι διαδικασίες έχουν δεόντως ολοκληρωθεί, και να προβεί, σε συμφωνία με τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου, στη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

5.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

• [1]  EE C 330 Ε, της 30.12.2008, σ. 13
• [2]  ΕΕ C 27 Ε, της 31.1.2008, σ. 140.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

24 Φεβρουαρίου 2006: Η πρόταση της Επιτροπής

Η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την τήρηση υποχρεώσεων των κρατών σημαίας ως μια εκ των προτάσεων της τρίτης δέσμης για την ασφάλεια στη θάλασσα, αποκαλούμενης ERIΚΑ ΙΙΙ.

Τα κράτη σημαίας, ως μέλη του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) έχουν υποχρέωση να συμμορφώνονται με τις συμβάσεις του Οργανισμού στον οποίο είναι συμβαλλόμενα μέρη. Τα εν λόγω κράτη πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα πλοία του νηολογίου τους ικανοποιούν τις απαιτήσεις που καθορίζονται σε αυτές τις συμβάσεις, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση της ασφάλειας στη θάλασσα και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Οι κύριες υποχρεώσεις των κρατών σημαίας εκτίθενται στον Κώδικα για την εφαρμογή δεσμευτικών πράξεων του ΙΜΟ, που εγκρίθηκε το Νοέμβριο του 2005. Η συμμόρφωση με τις εν λόγω υποχρεώσεις ελέγχεται μέσω του προγράμματος λογιστικού ελέγχου των κρατών μελών του ΙΜΟ, που επίσης εγκρίθηκε το Νοέμβριο του 2005. Αλλά η συμμετοχή στο πρόγραμμα λογιστικού ελέγχου είναι προαιρετική. Επιπλέον, ο ΙΜΟ δεν έχει εξουσίες για την επιβολή κυρώσεων κατά συμβαλλομένων μερών που δεν εφαρμόζουν τις απαιτήσεις της σύμβασης ή δεν τις επιβάλλουν σε πλοία που φέρουν τη σημαία τους.

Η πρόταση της Επιτροπής στοχεύει στην αποτελεσματική και συνεπή εφαρμογή εκ μέρους των κρατών μελών των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ιδιότητά τους ως κράτη σημαίας, σύμφωνα με τις συμβάσεις του ΙΜΟ για την ασφάλεια στη θάλασσα και για την πρόληψη της ρύπανσης που προκαλείται από πλοία. Γι' αυτό το σκοπό, η πρόταση προβλέπει ότι όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμβληθούν με τον ΙΜΟ και να εφαρμόζουν πλήρως τις σχετικές δεσμευτικές διατάξεις, καθώς και ότι θα πρέπει να καταστούν υποχρεωτικά σε κοινοτικό επίπεδο τόσο τμήματα του Κώδικα ΙΜΟ για την εφαρμογή δεσμευτικών πράξεων ΙΜΟ ("Κώδικας Κρατών Σημαίας") καθώς και το Προαιρετικό Πρόγραμμα Λογιστικού Ελέγχου των Κρατών Μελών του ΙΜΟ.

Η ανάγκη μεταφοράς υποχρεώσεων του ΙΜΟ στην κοινοτική νομοθεσία αποδίδεται στους εξής δύο παράγοντες: αφενός, στην απουσία ρυθμίσεων παρακολούθησης και επιβολής ποινών στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου για τη θάλασσα και, αφετέρου, στην υψηλή συχνότητα ανισοτήτων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών σημαίας ως προς το θέμα της ποιότητας.

Με πρακτικούς όρους, η πρόταση της Επιτροπής επιδιώκει να απαλύνει δύο από τις κύριες αδυναμίες του ΙΜΟ, εκτός από την έλλειψη εξουσιών ως προς την επιβολή ελέγχου για την εφαρμογή των σχετικών κανόνων, δηλαδή:

-          την ύπαρξη υψηλού βαθμού διακριτικής ευχέρειας εκάστου συμβαλλομένου μέρους να επωφελείται από εξαιρέσεις ή παρεκκλίσεις από τους βασικούς κανόνες των συμβάσεων·

-          τον μη δεσμευτικό χαρακτήρα των συνοδευτικών μέτρων που εγκρίθηκαν με τη μορφή ψηφίσματος του ΙΜΟ αλλά θεωρήθηκαν ότι έχουν βασική σημασία για την αποτελεσματική εφαρμογή των προαναφερθεισών υποχρεώσεων.

29 Μαρτίου 2007: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο γνωμοδοτεί σε πρώτη ανάγνωση

Το Κοινοβούλιο ζήτησε ευρεία στήριξη για την πρόταση της Επιτροπής και ενέκρινε αρκετές τροπολογίες με στόχο την ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση της προτεινόμενης νομοθεσίας. Η γενική αρχή είναι ότι θα πρέπει να διασφαλίζεται πάντοτε η ασφάλεια της κοινοτικής ναυτιλίας και των πολιτών που τη χρησιμοποιούν, η ασφάλεια των παρόχων ναυτιλιακών υπηρεσιών και η προστασία του περιβάλλοντος. Η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε πρώτη ανάγνωση είναι της άποψης ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να εξασφαλίζει την κατάρτιση και την εποπτεία των δραστηριοτήτων των επιθεωρητών και των διενεργούντων τις έρευνες υπαλλήλων του κράτους σημαίας και θα πρέπει να αναπτύσσει ικανότητα ανασκόπησης, έγκρισης και αδειοδότησης της κατασκευής πλοίων και του σχεδιασμού εξοπλισμού. Το Κοινοβούλιο απαίτησε ότι για την πρώτη νηολόγηση ενός πλοίου σε ένα κράτος μέλος αυτό το κράτος μέλος πρέπει να διαπιστώνει εάν το συγκεκριμένο πλοίο συμμορφώνεται με τους διεθνείς κανονισμούς και τις διεθνείς διατάξεις και να διασφαλίζει ότι αυτό επιβεβαιώνεται από τα σχετικά συνοδευτικά έγγραφα. Εάν ένα πλοίο δεν έχει κατασκευαστεί προσφάτως, θα ζητηθεί από το προηγούμενο κράτος σημαίας, στο οποίο ανήκε, να διαβιβάσει τα αναγκαία έγγραφα και στοιχεία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητεί επίσης από τα κράτη μέλη να καταρτίζουν ή να διατηρούν μία βάση δεδομένων στόλου για τα πλοία τους, με τις κυριότερες τεχνικές λεπτομέρειες κάθε πλοίου. Πολυάριθμες πληροφορίες θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται σ' αυτές τις τράπεζες δεδομένων, όπως η ταξινόμηση και η πιστοποίηση, καθώς και η έκβαση των επιθεωρήσεων ελέγχου στο κράτος λιμένα σχετικά με ατυχήματα και με παραβιάσεις όρων του ΙΜΟ, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη ρύπανση που προέρχεται από πλοία.

Από την 7η Απριλίου 2008 στην 1η Σεπτεμβρίου 2008

Ύστερα από δύο έτη "σιωπής" το Συμβούλιο Μεταφορών της ΕΕ προέβη σε δημόσια πολιτική συζήτηση σχετικά με αυτή την πρόταση στις 7 Απριλίου 2008. Η πλειοψηφία των κρατών μελών θεώρησε ότι ένα νομοθετικό κείμενο σε κοινοτικό επίπεδο δεν θα αποτελούσε το σωστό μέσο για να ρυθμιστεί αυτή η πτυχή της ασφάλειας στη θάλασσα. Ορισμένες αντιπροσωπείες εξέφρασαν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη δεσμευτική κύρωση των συμβάσεων ΙΜΟ, όπως προβλέπεται από την οδηγία, και είχαν σοβαρές δυσκολίες με τις διατάξεις για τη δεσμευτική εφαρμογή του κώδικα κράτους σημαίας ΙΜΟ σε κοινοτικό επίπεδο. Σε γενικές γραμμές, μια μεγάλη πλειοψηφία κρατών μελών υποστήριξε μια προσέγγιση "ήπιας νομοθεσίας" για να διασφαλιστεί ότι τα κράτη σημαίας τηρούν τις διεθνείς τους υποχρεώσεις.

Διαπιστώνοντας αυτό το αδιέξοδο από την πλευρά του Συμβουλίου ο εισηγητής πέτυχε να συμφωνήσει με τους άλλους εισηγητές της δέσμης ERΙΚΑ ΙΙΙ και της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού ότι η πρόταση οδηγίας για την τήρηση υποχρεώσεων των κρατών σημαίας συνιστά αναπόσπαστο και απαραίτητο τμήμα της όλης δέσμης και, κατά συνέπεια, θεμελιώδες στοιχείο για την επίτευξη του στόχου της ενίσχυσης της ασφάλειας στη θάλασσα. Ακολούθως αποφασίστηκε να ενταχθεί αυτό το βασικό τμήμα της πρότασης, υπό τη μορφή τροπολογιών, στη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε δεύτερη ανάγνωση σε έναν άλλο φάκελο της δέσμης, δηλαδή σχετικά με τους κοινούς κανόνες και πρότυπα για τους οργανισμούς επιθεώρησης και εξέτασης πλοίων και για τις συναφείς δραστηριότητες των ναυτικών αρχών (καταργώντας την οδηγία 94/57/ΕΚ). Αυτή η διαδικασία παρακίνησε το Συμβούλιο να αρχίσει εκ νέου τις συζητήσεις για τον συγκεκριμένο φάκελο στο άτυπο Συμβούλιο Μεταφορών της ΕΕ στη La Rochelle την 1η Σεπτεμβρίου 2008.

9 Δεκεμβρίου 2008: Κοινή θέση του Συμβουλίου

Ύστερα από ουσιαστικές διαπραγματεύσεις και προσπάθειες από τη Σλοβενική Προεδρία και στη συνέχεια, ιδιαίτερα από τη Γαλλική Προεδρία της ΕΕ, μια αρχική πολιτική συμφωνία για το κείμενο επετεύχθη στις 9 Οκτωβρίου 2008 και το Συμβούλιο ενέκρινε ομόφωνα κοινή θέση με στόχο την έγκριση της οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τήρηση των υποχρεώσεων των κρατών σημαίας.

Το Συμβούλιο θεώρησε απαραίτητο να αφαιρέσει από το λειτουργικό τμήμα της οδηγίας ορισμένες σημαντικές διατάξεις, όπως η κύρωση διεθνών συμβάσεων και η υποχρεωτική εφαρμογή στην Κοινότητα του Κώδικα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού για το κράτος σημαίας. Κατά συνέπεια, η κοινή θέση του Συμβουλίου εστιάζεται ιδιαίτερα στα ακόλουθα:

-          έως ότου το καθεστώς λογιστικού ελέγχου του ΙΜΟ καταστεί υποχρεωτικό, τα κράτη μέλη υποβάλλουν τις ναυτικές τους αρχές σε έλεγχο τέτοιου είδους και δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα·

-          τα κράτη μέλη θεσπίζουν σύστημα διαχείρισης της ποιότητας των ναυτικών τους αρχών το οποίο ανταποκρίνεται στα διεθνή πρότυπα·

-          τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα σκάφη τα οποία φέρουν τη σημαία τους και κρατούνται στο πλαίσιο ελέγχου που έχει διενεργηθεί από κράτος λιμένα, να συμμορφώνονται με τις συναφείς συμβάσεις του ΙΜΟ·

-          τα κράτη μέλη, η σημαία των οποίων περιλαμβάνεται, ενδεχομένως, σε μαύρη λίστα ή, επί δύο συναπτά έτη, στον γκρίζο κατάλογο του Μνημονίου Συμφωνίας των Παρισίων σχετικά με τον έλεγχο από το κράτος λιμένα, υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή όσον αφορά τα αίτια στα οποία οφείλονται οι κακές τους επιδόσεις.

Ως επακόλουθο, η κοινή θέση τροποποιεί, σε μεγάλο βαθμό, την αρχική πρόταση της Επιτροπής και διασφαλίζει την ύπαρξη μιας συνεκτικής δέσμης μέτρων σε ό,τι αφορά την ασφάλεια στη θάλασσα, πράγμα που αποτελεί ουσιαστικό βήμα προς τον τελικό στόχο, ότι δηλαδή να μην ξανασυμβούν ποτέ ατυχήματα τέτοια όπως με το ERΙΚΑ και το PRESTIGE.

Παράλληλα με την κοινή θέση, η δήλωση των εκπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβεβαιώνει τη δέσμευσή τους:

-          να κυρώσουν τις κύριες διεθνείς συμβάσεις για την ασφάλεια στη θάλασσα το αργότερο την 1η Ιανουαρίου 2012·

-          να εφαρμόσουν τον Κώδικα του ΙΜΟ για το κράτος σημαίας και το οικείο πρόγραμμα ελέγχου για τις ναυτικές αρχές·

-          να ενθαρρύνουν τον ΙΜΟ να καταστήσει αυτά τα δύο μέσα δεσμευτικά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Σύσταση

Η πρόταση για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τήρηση των υποχρεώσεων του κράτους σημαίας - η οποία επί δύο έτη δεν είχε καν συζητηθεί στο Συμβούλιο - κηρύχθηκε "νεκρή" μετά τη δημόσια πολιτική συζήτηση κατά τη σύνοδο του Συμβουλίου Μεταφορών της ΕΕ φέτος τον Απρίλιο. Η επιμονή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο να κρατηθεί ενωμένη η δέσμη μέτρων ERΙΚΑ ΙΙΙ συνέβαλε ουσιαστικά στο ότι η κοινή θέση είδε τελικά το φως της ημέρας. Επομένως, ο εισηγητής υποστηρίζει την κοινή θέση η οποία προσθέτει αξία εφόσον πρόκειται να επιφέρει ουσιαστική βελτίωση στην ποιότητα των ευρωπαϊκών σημαιών και εξασφαλίζει προϋποθέσεις ανταγωνισμού την Κοινότητα που διασφαλίζουν ότι η επιλογή σημαίας δεν είναι δυνατόν να βασίζεται στο χαμηλότερο επίπεδο υποχρεώσεων και συνιστά έγκριση της κοινής θέσης χωρίς τροπολογίες.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος	Τήρηση των υποχρεώσεων των κρατών σημαίας
Έγγραφα αναφοράς	14288/2/2008 – C6-0484/2008 – 2005/0236(COD)
Ημερομ. 1ης ανάγνωσης του ΕΚ – Αριθ. P	29.3.2007                     T6-0093/2007
Πρόταση της Επιτροπής	COM(2005)0586 - C6-0062/2006
Ημερομηνία αναγγελίας στην ολομέλεια της παραλαβής της κοινής θέσης	18.12.2008
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας        Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	TRAN 18.12.2008
Εισηγητής(ές)        Ημερομηνία ορισμού	Emanuel Jardim Fernandes 10.12.2008
Εξέταση στην επιτροπή	22.1.2009		17.2.2009
Ημερομηνία έγκρισης	17.2.2009
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	36 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Gabriele Albertini, Paolo Costa, Michael Cramer, Luis de Grandes Pascual, Arūnas Degutis, Petr Duchoň, Saïd El Khadraoui, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Georg Jarzembowski, Stanisław Jałowiecki, Timothy Kirkhope, Jaromír Kohlíček, Sepp Kusstatscher, Jörg Leichtfried, Bogusław Liberadzki, Eva Lichtenberger, Marian-Jean Marinescu, Erik Meijer, Reinhard Rack, Ulrike Rodust, Luca Romagnoli, Brian Simpson, Renate Sommer, Dirk Sterckx, Ulrich Stockmann, Michel Teychenné, Silvia-Adriana Ţicău
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Johannes Blokland, Philip Bradbourn, Luigi Cocilovo, Jas Gawronski, Pedro Guerreiro, Lily Jacobs, Rosa Miguélez Ramos, Corien Wortmann-Kool
Ημερομηνία κατάθεσης	18.2.2009