ZALECENIE DO DRUGIEGO CZYTANIA w sprawie wspólnego stanowiska Rady mającego na celu przyjęcie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zgodności z wymaganiami dotyczącymi państwa bandery

18.2.2009 - (14288/2/2008 – C6‑0484/2008 – 2005/0236(COD)) - ***II

Komisja Transportu i Turystyki
Sprawozdawca: Emanuel Jardim Fernandes

PROJEKT REZOLUCJI LEGISLACYJNEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wspólnego stanowiska Rady mającego na celu przyjęcie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zgodności z wymaganiami dotyczącymi państwa bandery

(14288/2/2008 – C6‑0484/2008 – 2005/0236(COD))

(Procedura współdecyzji: drugie czytanie)

Parlament Europejski,

–   uwzględniając wspólne stanowisko Rady (14288/2/2008 – C6‑0484/2008)[1],

–   uwzględniając oświadczenie państw członkowskich w sprawie bezpieczeństwa morskiego (15859/2008),   

–   uwzględniając stanowisko zajęte w pierwszym czytaniu[2] dotyczące wniosku Komisji przedstawionego Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2005)0586),

–   uwzględniając art. 251 ust. 2 traktatu WE,

–   uwzględniając art. 67 Regulaminu,

–   uwzględniając zalecenie do drugiego czytania przedstawione przez Komisję Transportu i Turystyki (A6‑0069/2009),

1.  zatwierdza wspólne stanowisko;

2.  stwierdza, że akt prawny zostaje przyjęty zgodnie ze wspólnym stanowiskiem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania wraz z przewodniczącym Rady aktu prawnego, zgodnie z art. 254 ust. 1 traktatu WE;

4.  zobowiązuje swojego Sekretarza Generalnego do podpisania aktu prawnego po sprawdzeniu, że wszystkie procedury zostały prawidłowo zakończone, oraz do przygotowania jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w porozumieniu z Sekretarzem Generalnym Rady;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

• [1]  Dz.U. C 330 E z 30.12.2008, s. 13.
• [2]  Dz.U. C 27 E z 31.1.2008, s. 140.

UZASADNIENIE

24 lutego 2006 r.: wniosek Komisji

W ramach trzeciego pakietu na rzecz bezpieczeństwa morskiego, zwanego także pakietem ERIKA III, Komisja przedstawiła wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zgodności z wymaganiami dotyczącymi państwa bandery.

Państwa bandery, czyli państwa przyznające statkom prawo do pływania pod ich banderą, odpowiadają za przestrzeganie konwencji Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO), do której przynależą. Państwa te zobowiązane są zapewnić zgodność statków figurujących w ich rejestrach z wymaganiami ustanowionymi we wspomnianych konwencjach, mających na celu promowanie bezpieczeństwa życia na morzu oraz ochronę środowiska morskiego. Podstawowe obowiązki państw członkowskich określono w Kodeksie zasad wprowadzenia obowiązkowych instrumentów IMO przyjętym w listopadzie 2005 r. Wywiązywanie się z tych obowiązków podlega sprawdzeniu za pomocą systemu audytu państw członkowskich IMO, przyjętego również w listopadzie 2005 r. Uczestnictwo w systemie audytu jest jednak dobrowolne. Ponadto IMO nie jest uprawniona do stosowania sankcji wobec swoich państw członkowskich, które nie wdrażają wymagań konwencji lub nie egzekwują ich od statków pływających pod ich banderami.

Celem wniosku Komisji jest zapewnienie skutecznego i spójnego wypełniania obowiązków państwa bandery przez państwa członkowskie, zgodnie z konwencjami IMO dotyczącymi bezpieczeństwa morskiego i zapobiegania zanieczyszczeniom pochodzącym ze statków. Dlatego we wniosku przewidziano, że wszystkie państwa członkowskie przystąpią do konwencji IMO i będą w pełni stosowały zawarte w nich obowiązkowe postanowienia dotyczące państwa bandery, a elementy Kodeksu zasad wprowadzenia obowiązkowych instrumentów IMO („Kodeks państwa bandery”) oraz dobrowolny system audytu IMO dla państw członkowskich będą obowiązkowe na szczeblu wspólnotowym.

Potrzeba przeniesienia obowiązków IMO do prawa wspólnotowego wynika z następujących dwóch czynników: z jednej strony jest to brak uzgodnień w sprawie monitorowania i kar na mocy międzynarodowego prawa morskiego, a z drugiej strony – wysoki poziom rozbieżności w kategoriach jakości obserwowany wśród europejskich państw bandery.

Praktycznie rzecz ujmując, Komisja w swoim wniosku usiłuje stara się zaradzić dwom podstawowym słabościom IMO, występującym obok braku uprawnień do kontroli stosowania ustanowionych przez nią przepisów, a mianowicie:

-          dużemu zakresowi swobody przyznanej wszystkim umawiającym się stronom, umożliwiającej im korzystanie ze zwolnień lub odstępstw od podstawowych przepisów konwencji;

-          nieobowiązkowemu charakterowi środków towarzyszących przyjętych w formie rezolucji IMO, ale uważanych za zasadnicze dla skutecznego wypełniania wspomnianych obowiązków.

29 marca 2007 r.: stanowisko Parlamentu Europejskiego na podstawie głosowania w pierwszym czytaniu

Parlament Europejski zaapelował o szerokie poparcie wniosku Komisji oraz przyjął szereg poprawek mających na celu dalsze wzmocnienie wnioskowanego prawodawstwa. Ogólną zasadą jest nieprzerwane zapewnianie bezpieczeństwa żeglugi wspólnotowej i korzystających z niej obywateli oraz podmiotów świadczących usługi żeglugowe, jak również zapewnienie ochrony środowiska. W stanowisku przyjętym w pierwszym czytaniu Parlament Europejski wyraża opinię, że każde państwo członkowskie powinno zapewnić szkolenia podmiotów dokonujących przeglądów i inspekcji w państwie bandery oraz powinno tworzyć potencjał w obszarze przeglądów, zatwierdzania i autoryzowania projektów konstrukcyjnych statków i ich wyposażenia. Parlament wprowadził wymóg, by przy pierwszej rejestracji statku państwo członkowskie oceniało zgodność danego statku z mającymi zastosowanie zasadami i przepisami międzynarodowymi oraz zapewniało udokumentowanie tego faktu. W przypadku statku, który nie jest nowo wybudowany, państwo członkowskie zobowiązane jest skontaktować się z poprzednim państwem bandery i wystąpić do niego o przekazanie koniecznych dokumentów i danych. Parlament Europejski chce również, by państwa członkowskie opracowały lub utrzymały bazę danych dotyczących swojej floty, zawierającą podstawowe dane techniczne każdego statku. Takie bazy danych powinny zawierać wyczerpujące informacje dotyczące klasyfikacji i certyfikacji, wyniki inspekcji przeprowadzonych przez państwo portu oraz informacje o wypadkach i przypadkach naruszenia warunków IMO, a zwłaszcza informacje o zanieczyszczeniach spowodowanych przez dany statek.

Od 7 kwietnia 2008 r. do 1 września 2008 r.

Po dwóch latach milczenia Rada UE ds. Transportu w dniu 7 kwietnia 2008 r. odbyła publiczną debatę polityczną na temat tego wniosku. Większość państw członkowskich uznała, że dokument o charakterze legislacyjnym na szczeblu wspólnotowym nie jest właściwym instrumentem do uregulowania danego aspektu bezpieczeństwa morskiego. Niektóre delegacje wyraziły poważne zaniepokojenie obowiązkową ratyfikacją konwencji IMO przewidzianą w dyrektywie, przedstawiły również poważne trudności w związku z przepisami dotyczącymi obowiązkowego stosowania Kodeksu państwa bandery IMO na szczeblu wspólnotowym. Ogólnie ujmując, znaczna większość państw członkowskich wolała, aby w celu zapewnienia wywiązywania się przez państwo bandery z międzynarodowych obowiązków stosować podejście na zasadzie „miękkiego prawa”.

Mając na uwadze ten impas, w jakim znalazła się Rada, sprawozdawca zdołał uzgodnić z pozostałymi sprawozdawcami pakietu Erika III oraz ogólnie z Komisją Transportu i Turystyki, że dyrektywa w sprawie zgodności z wymaganiami dotyczącymi państwa bandery stanowi integralną i nieodzowną część całego pakietu, a zatem jest podstawowym czynnikiem warunkującym realizację celu, jakim jest wzmocnienie bezpieczeństwa morskiego. W związku z tym zdecydowano o wprowadzeniu zasadniczej części omawianego wniosku w formie poprawek do stanowiska PE w drugim czytaniu innego elementu pakietu, dotyczącego wspólnych reguł i norm dotyczących organizacji dokonujących inspekcji i przeglądów na statkach oraz odpowiednich działań administracji morskich (akt uchylający dyrektywę 94/57/WE). Procedura ta skłoniła Radę do ponownego wszczęcia dyskusji na temat omawianego wniosku na nieformalnym posiedzeniu Rady UE ds. Transportu w La Rochelle w dniu 1 września 2008 r.

9 grudnia 2008 r.: wspólne stanowisko Rady

Po poważnych negocjacjach i wysiłkach podejmowanych przez prezydencję słoweńską i później, zwłaszcza w okresie prezydencji francuskiej, w dniu 9 października 2008 r. osiągnięto wstępne polityczne porozumienie w sprawie omawianego aktu, a Rada jednomyślnie przyjęła wspólne stanowisko mające na celu przyjęcie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zgodności z wymaganiami dotyczącymi państwa bandery.

Rada uznała, że z normatywnej części należy usunąć niektóre ważne przepisy, dotyczące np. ratyfikacji międzynarodowych konwencji oraz obowiązkowego stosowania we Wspólnocie Kodeksu państwa bandery Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO). W związku z tym Rada skupiła się w swoim wspólnym stanowisku przede wszystkim na następujących aspektach:

- zanim system audytu IMO stanie się obowiązkowy, państwa członkowskie mają poddać takiemu audytowi swoje organy morskie i opublikować jego wyniki;

- państwa członkowskie wprowadzą system zarządzania jakością w swoich organach morskich, certyfikowany zgodnie z międzynarodowymi normami;

- zanim dane państwo członkowskie wyda statkowi zezwolenie na pływanie pod swoja banderą, zobowiązane jest sprawdzić, czy statek spełnia przepisy międzynarodowe;

- państwa członkowskie muszą dopilnować, by statki pływające pod ich banderą i zatrzymane w związku z inspekcją państwa portu doprowadzono do zgodności z odpowiednimi konwencjami IMO;

- państwa członkowskie, których banderę umieszczono na czarnej liście lub które przez dwa kolejne lata figurują na szarej liście przewidzianej w Paryskim protokole ustaleń dotyczącym kontroli państwa portu, zobowiązane są zgłosić Komisji przyczyny swoich niedostatecznych wyników.

W związku z takim podejściem we wspólnym stanowisku znacznie zmieniono pierwotny wniosek Komisji oraz zagwarantowano spójny pakiet środków służących bezpieczeństwu morskiemu, co stanowi znaczny krok w kierunku ostatecznego wyeliminowania takich wydarzeń, jak wypadki z udziałem tankowców ERIKA i PRESTIGE.

Wydana równolegle ze wspólnym stanowiskiem deklaracja przedstawicieli rządów państw członkowskich Unii europejskiej potwierdza ich zobowiązanie do:

- ratyfikowania do dnia 1 stycznia 2012 r. podstawowych międzynarodowych konwencji dotyczących bezpieczeństwa morskiego,

- stosowania Kodeksu państwa bandery IMO i związanego z nim systemem audytu organów morskich,

- zachęcania IMO do wprowadzenia obowiązku stosowania obu instrumentów na całym świecie.

Zalecenie

Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zgodności z wymaganiami dotyczącymi państwa bandery – przez dwa lata nawet niepoddawany pod dyskusję w Radzie – uznano za „martwy” po publicznej debacie politycznej, która miała miejsce podczas posiedzenia Rady UE ds. Transportu w kwietniu 2008 r. Parlament Europejski, który nalegał na utrzymanie integralności pakietu Erika III, znacznie przyczynił się do ostatecznego określenia wspólnego stanowiska. Sprawozdawca popiera zatem wspólne stanowisko, które zapewnia wartość dodaną, gdyż powinno skutecznie poprawić jakość europejskich bander, oraz stwarza we Wspólnocie warunki konkurencji, dzięki którym wybór bandery nie może opierać się na najniższym poziomie wymagań, a tym samym zaleca zatwierdzenie wspólnego stanowiska bez wprowadzania poprawek.

PROCEDURA

Tytuł	Poszanowanie zobowiązań przez państwa bandery
Odsyłacze	14288/2/2008 – C6-0484/2008 – 2005/0236(COD)
Data pierwszego czytania w Parlamencie Europejskim - Numer P	29.3.2007                     T6-0093/2007
Wniosek Komisji	COM(2005)0586 - C6-0062/2006
Data ogłoszenia na posiedzeniu wpłynięcia wspólnego stanowiska	18.12.2008
Komisja przedmiotowo właściwa        Data ogłoszenia na posiedzeniu	TRAN 18.12.2008
Sprawozdawca(y)        Data powołania	Emanuel Jardim Fernandes 10.12.2008
Rozpatrzenie w komisji	22.1.2009		17.2.2009
Data przyjęcia	17.2.2009
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	36 0 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Gabriele Albertini, Paolo Costa, Michael Cramer, Luis de Grandes Pascual, Arūnas Degutis, Petr Duchoň, Saïd El Khadraoui, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Georg Jarzembowski, Stanisław Jałowiecki, Timothy Kirkhope, Jaromír Kohlíček, Sepp Kusstatscher, Jörg Leichtfried, Bogusław Liberadzki, Eva Lichtenberger, Marian-Jean Marinescu, Erik Meijer, Reinhard Rack, Ulrike Rodust, Luca Romagnoli, Brian Simpson, Renate Sommer, Dirk Sterckx, Ulrich Stockmann, Michel Teychenné, Silvia-Adriana Ţicău
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Johannes Blokland, Philip Bradbourn, Luigi Cocilovo, Jas Gawronski, Pedro Guerreiro, Lily Jacobs, Rosa Miguélez Ramos, Corien Wortmann-Kool
Data złożenia	18.2.2009