VERSLAG over de ontwikkeling van een gemeenschappelijke luchtvaartruimte met Israël

23.2.2009 - (2008/2136(INI))

Commissie vervoer en toerisme
Rapporteur: Luca Romagnoli

ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT

over de ontwikkeling van een gemeenschappelijke luchtvaartruimte met Israël

(2008/2136(INI))

Het Europees Parlement,

–   gezien de mededeling van de Commissie "De ontwikkeling van een gemeenschappelijke luchtvaartruimte met Israël" (COM(2007)0691),

–   onder verwijzing naar zijn resolutie van 17 januari 2006 over de ontwikkeling van de agenda voor het externe luchtvaartbeleid van de Gemeenschap[1],

–   gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

–   gezien het verslag van de Commissie vervoer en toerisme (A6‑0090/2009),

A.  overwegende dat convergentie van de regels een voorwaarde is voor een geslaagde sluiting van algemene luchtvaartakkoorden, met name de regels op het gebied van veiligheid, beveiliging, mededinging, overheidssteun, milieu en de arbeidsrechten van werknemers,

B.  overwegende dat de Commissie bij de onderhandelingen over een algemeen luchtvaartakkoord met Israël gebruik moet maken van de deskundigheid en de informatie van de lidstaten en andere belanghebbende partijen en dat zij deze vóór, tijdens en na de onderhandelingen bij de zaak moet betrekken,

C.  overwegende dat Israël de belangrijkste luchtvaartmarkt in het Midden-Oosten is, met een groot groeipotentieel, mede gelet op de strategische positie van het land als brug tussen Europa en het Midden-Oosten en naar verder gelegen regio's,

1.  is tevreden met de start van de onderhandelingen met Israël over een algemeen luchtvaartakkoord;

2.  benadrukt dat het akkoord belangrijk is om de voorwaarden te creëren voor de uitbreiding van de gemeenschappelijke luchtvaartruimte;

3.  benadrukt dat het akkoord de markttoegangsgraad die al is bereikt in de bestaande bilaterale akkoorden, niet mag verlagen;

4.  benadrukt dat het akkoord evenwichtig moet zijn wat markttoegang betreft en voorts dat de openstelling van de markt gefaseerd moet verlopen en wederzijds en duurzaam moet zijn;

5.  benadrukt dat de openstelling van markten altijd vooraf moet worden gegaan door convergentie van de regelgeving op het gebied van veiligheid, beveiliging, milieu, overheidssteun en mededinging, alsmede de arbeidsrechten van werknemers en dat de liberaliseringsgraad gekoppeld moet zijn aan de mate waarin op de genoemde terreinen een gelijk speelveld tot stand is gebracht;

6.  erkent dat luchtvaart voor lange- en middellangeafstandsroutes de snelste manier is om landen, plaatsen en mensen met elkaar te verbinden en in de toekomst de aantrekkelijkste vervoerswijze qua snelheid en prijs zal blijven;

7.  erkent dat de luchtvaartsector en belangrijke bijdrage levert tot de schepping van werk, zowel rechtstreeks als onrechtstreeks, met name door plaatsen ter wereld met elkaar te verbinden waar nu geen andere concurrerende vervoerswijze beschikbaar is; moedigt niettemin het gebruik en de ontwikkeling van intermodaliteit en andere vervoerswijzen aan;

8.  erkent dat de luchtvaartsector bepaalde negatieve milieugevolgen heeft, met name als bron van lawaai en als factor die aanzienlijk bijdraagt tot vervuilende emissies; acht het daarom van essentieel belang dat het akkoord voorziet in de mogelijkheid om binnen de Europese Unie actie met betrekking tot milieukwesties te ondernemen, om de impact van de luchtvaart op water, de luchtkwaliteit en het geluidspeil te beperken;

9.  onderstreept dat het akkoord moet voorzien in strenge regels inzake luchtvaartveiligheid en -beveiliging;

10.  benadrukt dat de onderhandelingen moeten worden gevoerd in nauwe samenwerking met de lidstaten, die de nodige deskundigheid en ervaring hebben om bij deze onderhandelingen te assisteren;

11.  verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat het Parlement en alle belanghebbenden tijdens de hele duur van de onderhandelingen volledig worden geïnformeerd en geraadpleegd;

12. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

• [1]  PB C 287 E van 24.11.2006, blz. 84.

TOELICHTING

De onderhandelingen

In haar mededeling "De ontwikkeling van een gemeenschappelijke luchtvaartruimte met Israël" stelde de Commissie onderhandelingen over en de sluiting van een algemeen akkoord over de openstelling van de luchtvaart met Israël voor en verzocht zij de Raad haar toestemming te verlenen onderhandelingen over dit akkoord te starten.

In april 2008 verleende de Raad de Commissie toestemming om namens de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, binnen de perken van hun respectieve bevoegdheden, onderhandelingen met Israël te starten, met het oog op de sluiting van een algemeen luchtvaartakkoord.

Na diverse voorbereidende vergaderingen had de eerste onderhandelingsronde tussen de Commissie en Israël plaats op 9-10 december 2008 in Brussel, waar de partijen overeenstemming bereikten over de algemene principes van een toekomstig algemeen akkoord, zoals geleidelijke openstelling van de markt en samenwerking op het gebied van regelgeving. Zij identificeerden ook specifieke thema's die een grondigere bespreking vereisen, zoals verkeersrechten, slots, leasing met bemanning, veiligheid, mededinging en de geleidelijke totstandbrenging van convergentie op het gebied van de regelgeving. De volgende onderhandelingsronde is gepland voor het eerste trimester van 2009.

Achtergrond van de onderhandelingen

Israël is een belangrijke partner voor de EU in het Midden-Oosten en in het kader van het Europese nabuurschapsbeleid. De betrekkingen van de EU met Israël worden geregeld door het Euromediterrane partnerschap dat is ingesteld via de associatieovereenkomst EU-Israël en de regionale dimensie van het Barcelonaproces. De associatieovereenkomst omvat de doelstelling de samenwerking op het gebied van transport te intensiveren, voorziet in samenwerking tussen de partijen op het gebied van regelgeving, met name op het gebied van luchtvaartveiligheid en -beveiliging, en moedigt samenwerking op het gebied van technologie en onderzoek in de transportsector, inclusief luchtvaart, aan.

In december 2004 keurden beide partijen een gezamenlijk actieplan EU-Israël in het kader van het Europees nabuurschapsbeleid goed om Israëls doelstelling van verdere integratie in de Europese economische en sociale structuren te ondersteunen. Het actieplan trad in werking in april 2005. De prioriteiten in het actieplan zijn intensievere samenwerking op het gebied van burgerluchtvaart, inclusief luchtverkeersleiding (deelname aan het gemeenschappelijke Europese luchtruim), veiligheids- en beveiligingskwesties, een akkoord inzake wederzijdse erkenning van luchtwaardigheid en een onderzoek van de mogelijkheid van een algemeen luchtvaartakkoord.

Voorts voerde de Commissie horizontale onderhandelingen met Israël om de juridische kwesties op te lossen als gevolg van de uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen in de "Open Skies"-zaken, zoals communautaire aanwijzing, belasting op luchtvaartbrandstof en prijszetting. Het akkoord dat via onderhandelingen tot stand kwam, werd ondertekend op 9 december 2008 en het Parlement zal spoedig over de sluiting van dit horizontale akkoord worden geraadpleegd. Bij de ondertekening van het horizontale akkoord bevestigde de Israëlische partner zijn engagement ten aanzien van onderhandelingen over een algemeen luchtvaartakkoord met de EU.

Doel van deze onderhandelingen is de sluiting van een algemeen akkoord over een gemeenschappelijke luchtvaartruimte met Israël, dat zowel voorziet in openstelling van de markt als in een parallel proces van samenwerking en/of convergentie op het gebied van regelgeving of via wederzijdse erkenning op kernterreinen van de luchtvaartwetgeving van de EU. Deze prioritaire terreinen zijn onder andere veiligheid in de luchtvaart, beveiliging, milieubescherming en de toepassing van de regels op het gebied van overheidssteun en mededinging, met als doel te zorgen voor een gelijk speelveld en eerlijke en gelijke mededingingsomstandigheden.

Israël is een van de grootste handelspartners van de EU in het Euromediterrane gebied. Het is geassocieerd met het EU-kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling. De EU en Israël hebben ook een akkoord geparafeerd over deelname van Israël aan Galileo. Israël heeft bilaterale akkoorden over luchtvaartdiensten met 21 lidstaten en met een aanzienlijke hoeveelheid andere internationale partners. Israël is ook een groeiende toeristische markt voor Europa, met als gevolg en toegenomen vraag naar luchtvaartdiensten.

Voor de communautaire luchtvaartmaatschappijen is Israël een belangrijke markt. Meer dan de helft van het luchtverkeer naar/van Israël (5,5 miljoen passagiers in 2007) is met EU-lidstaten.

Israël is sinds lang lid van de Internationale Organisatie van de burgerluchtvaart (International Civil Aviation Organisation, ICAO) en is ondertekenaar van andere multilaterale luchtvaartakkoorden. Israël neemt zijn ICAO-verplichtingen zeer ernstig en ondersteunt op proactieve wijze consistentie en kwaliteit in de internationale luchtvaartregels. Het Israëlische luchtverkeer kan degelijke prestaties op het gebied van veiligheid voorleggen en de beveiliging van de Israëlische luchtvaart is waarschijnlijk de strengste ter wereld. Israël verplicht zich tot milieubescherming en de werknemers van Israëlische luchtvaartmaatschappijen genieten goede sociale bescherming en vertonen een hoog niveau van professionalisme. Bij de aflevering van vergunningen wordt strikt tewerk gegaan. Israël past op de werking van zijn luchtvaart en de regelgeving die erop van toepassing is, strenge normen toe, hetgeen een degelijke basis oplevert voor convergentie van de regelgeving met het communautaire luchtvaartacquis. Het Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart (European Aviation Safety Agency, EASA) en Israël hebben al een werkregeling over luchtwaardigheidscertificering getekend.

De lidstaten en Israël hebben traditioneel via onderhandelingen beperkte bilaterale akkoorden over luchtvaartdiensten gesloten, met een beperkte openstelling van de markt en strenge markvoorwaarden voor exploitanten. Een luchtvaartakkoord op communautair niveau zou een gelijk speelveld voor alle communautaire en Israëlische luchtvaartmaatschappijen tot stand brengen en passagiers in alle lidstaten zouden er gelijke voorwaarden door kunnen genieten, alsmede een intensievere mededinging tussen de luchtvaartmaatschappijen, die tot meer, goedkopere en betere luchtvaartdiensten tussen de EU en Israël kan leiden.

Het is aan de EU om in haar economische betrekkingen met de mediterrane partners te zorgen voor de instelling van gemeenschappelijke normen die met de Europese normen verenigbaar zijn. Dit kan alleen met een algemeen akkoord via onderhandelingen op communautair niveau, waarmee wordt voorzien in samenwerking op het gebied van regelgeving of, als minimum, wederzijdse erkenning van luchtvaartnormen en -procedures.

Op basis van het bovenstaande is de rapporteur van mening dat de algemene onderhandelingen met Israël een fundamentele stap zijn in de richting van de verdere ontwikkeling van de luchtvaartbetrekkingen tussen de EU en Israëli en de uitbreiding van de gemeenschappelijke luchtvaartruimte naar het hele Euromediterrane gebied. De sluiting van het akkoord zal resulteren in meer kansen voor economische en sociale ontwikkeling voor de luchtvaartmaatschappijen en ook voor de passagiers.

Tegelijk is het nodig de milieugevolgen van het toenemende verkeer aan te pakken en voor een gelijk speelveld te zorgen. Het is ook van essentieel belang te zorgen voor een continue informatiestroom tussen de Commissie, de lidstaten, het Parlement en de belanghebbenden.

UITSLAG VAN DE EINDSTEMMING IN DE COMMISSIE

Datum goedkeuring	17.2.2009
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	34 1 3
Bij de eindstemming aanwezige leden	Gabriele Albertini, Etelka Barsi-Pataky, Paolo Costa, Michael Cramer, Luis de Grandes Pascual, Arūnas Degutis, Petr Duchoň, Saïd El Khadraoui, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Georg Jarzembowski, Stanisław Jałowiecki, Timothy Kirkhope, Jaromír Kohlíček, Sepp Kusstatscher, Jörg Leichtfried, Bogusław Liberadzki, Eva Lichtenberger, Marian-Jean Marinescu, Erik Meijer, Reinhard Rack, Ulrike Rodust, Luca Romagnoli, Brian Simpson, Renate Sommer, Dirk Sterckx, Ulrich Stockmann, Michel Teychenné, Silvia-Adriana Ţicău
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervanger(s)	Zsolt László Becsey, Johannes Blokland, Philip Bradbourn, Luigi Cocilovo, Jas Gawronski, Pedro Guerreiro, Lily Jacobs, Rosa Miguélez Ramos, Corien Wortmann-Kool