ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη βελτίωση των σχολείων: ατζέντα για την ευρωπαϊκή συνεργασία

9.3.2009 - (2008/2329(INI))

Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας
Εισηγητής: Pál Schmitt

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη βελτίωση των σχολείων: ατζέντα για την ευρωπαϊκή συνεργασία

(2008/2329(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–       έχοντας υπόψη τα άρθρα 149 και 150 της Συνθήκης ΕΚ για την παιδεία, την επαγγελματική εκπαίδευση και τη νεολαία,

–       έχοντας υπόψη το άρθρο 14 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το δικαίωμα εκπαίδευσης,

–       έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 3ης Ιουλίου 2008 με τίτλο «Βελτίωση των ικανοτήτων για τον 21ο αιώνα: ατζέντα για την ευρωπαϊκή συνεργασία στο σχολικό τομέα» (COM(2008)0425),

–       έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2008 με τίτλο «Ένα επικαιροποιημένο στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και την κατάρτιση» (COM(2008)0865),

–       έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 12ης Νοεμβρίου 2008 με τίτλο «Παροχή διά βίου μάθησης για γνώση, δημιουργικότητα και καινοτομία: Σχέδιο κοινής έκθεσης προόδου του Συμβουλίου και της Επιτροπής για το 2008 σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010» (COM(2007)0703),

–       έχοντας υπόψη το δεκαετές πρόγραμμα εργασίας Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010[1] και τις μεταγενέστερες ενδιάμεσες εκθέσεις προόδου για την εφαρμογή του,

–       έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 1720/2006/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 15ης Νοεμβρίου 2006 για τη θέσπιση προγράμματος δράσης στον τομέα της διά βίου μάθησης[2],

–       έχοντας υπόψη τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης[3],

–       έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13ης και 14ης Μαρτίου 2008, ιδίως το απόσπασμα «Επένδυση στον άνθρωπο και εκσυγχρονισμός των αγορών εργασίας»,

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 15ης Νοεμβρίου 2007, για την εκπαίδευση και κατάρτιση ως βασική κινητήρια δύναμη της Στρατηγικής της Λισαβόνας[4],

–       έχοντας υπόψη την έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής για την Εκπαίδευση του 21ου αιώνα, που υποβλήθηκε στην UNESCO,

–      έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με την προετοιμασία των νέων για τον 21ο αιώνα: ένα πρόγραμμα ευρωπαϊκής συνεργασίας στο σχολικό τομέα[5],

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 26ης Φεβρουαρίου 2004, σχετικά με τον ρόλο των σχολείων και της σχολικής εκπαίδευσης για τη μεγιστοποίηση της πρόσβασης του κοινού στον πολιτισμό [6],

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με τις προτάσεις για την ανάπτυξη του συστήματος των ευρωπαϊκών σχολείων[7],

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 27ης Σεπτεμβρίου 2007 σχετικά με την αποδοτικότητα και την ισότητα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης[8],

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Νοεμβρίου 2007 σχετικά με τον ρόλο του αθλητισμού στην παιδεία[9],

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 23ης Σεπτεμβρίου 2008 σχετικά με τη βελτίωση της ποιότητας της κατάρτισης των εκπαιδευτικών[10],

–       έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με την παροχή διά βίου μάθησης για γνώση, δημιουργικότητα και καινοτομία - εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010»[11],

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A6‑0124/2009),

Α.     λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την οργάνωση, το περιεχόμενο και τη μεταρρύθμιση της σχολικής εκπαίδευσης, και ότι η ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών, και η συνεργασία για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, αποτελούν εξαιρετικά εργαλεία για την υποστήριξη μεταρρυθμίσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο διευκολύνοντας αυτή τη συνεργασία,

Β.     λαμβάνοντας υπόψη ότι οι οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι συνθήκες της ενιαίας αγοράς αλλά και οι νέες ευκαιρίες και προκλήσεις της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας δημιουργούν ένα πλαίσιο κοινών προκλήσεων για όλα τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα, γεγονός που επιτείνει την ανάγκη συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης,

Γ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι οι σημαντικές διαφορές μεταξύ των αντίστοιχων επιδόσεων των εκπαιδευτικών συστημάτων στην ΕΕ θα μπορούσαν να αυξήσουν τις διαφορές στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη μεταξύ των κρατών μελών και να θέσουν σε κίνδυνο την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής της Λισαβόνας,

Δ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται συστηματικότερη δράση για την ενίσχυση του ρόλου της εκπαίδευσης στο λεγόμενο «τρίγωνο της γνώσης» (έρευνα, καινοτομία και εκπαίδευση) στο οποίο η Ένωση στηρίζει την μακροπρόθεσμη στρατηγική της για μελλοντική ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και κοινωνική συνοχή, καθώς και την ένταξη της σχολικής εκπαίδευσης στις κύριες προτεραιότητες του προσεχούς κύκλου των συζητήσεων στο πλαίσιο της διαδικασίας της Λισαβόνας,

Ε.     λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κριτήρια αναφοράς είναι σημαντικά εργαλεία για την προώθηση περαιτέρω μεταρρυθμίσεων, καθώς επιτρέπουν τη μέτρηση της προόδου προς την κατεύθυνση καλά καθορισμένων κοινών στόχων,

ΣΤ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο έχει εγκρίνει τρία κριτήρια αναφοράς για το 2010, τα οποία συνδέονται με τη σχολική εκπαίδευση, για τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, τις βασικές γνώσεις ανάγνωσης και την ολοκλήρωση της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι η πρόοδος για την επίτευξη αυτών των κριτηρίων αναφοράς είναι ανεπαρκής,

Ζ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόκτηση βασικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων από όλους τους νέους και η βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ατζέντας της Λισαβόνας,

Η.     λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα των νέων έχουν άμεσο αντίκτυπο στις μεταγενέστερες προοπτικές απασχόλησής τους, στην κοινωνική τους συμμετοχή, στην περαιτέρω εκπαίδευση, στην κατάρτιση και στις αποδοχές τους,

Θ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση των γυναικών έχει ιδιαίτερη επίδραση στην εκπαιδευτική επίδοση των κοινοτήτων, και ότι η ελλιπής ή η μη ικανοποιητική εκπαίδευση των κοριτσιών μπορεί τόσο να τα επηρεάσει όσο και να μεταφέρει τα μειονεκτήματα στην επόμενη γενιά,

Ι.      λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανισότητες και η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου προκαλούν υψηλό κοινωνικό και οικονομικό κόστος και έχουν επιζήμιο αντίκτυπο στην κοινωνική συνοχή, και ότι όλες οι μορφές διαχωρισμού στο σχολείο αποδυναμώνουν το συνολικό επίπεδο των εθνικών εκπαιδευτικών συστημάτων,

ΙΑ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι παρατηρείται σήμερα ανησυχητική αύξηση της ενδοσχολικής βίας και των εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας στο σχολικό περιβάλλον, γεγονός που συνδέεται με δύο βασικές τάσεις στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, την πολυπολιτισμικότητα και την όξυνση των ταξικών διαφορών που συνοδεύονται από την απουσία οποιωνδήποτε κατάλληλων δομών παρέμβασης, υποστήριξης και προσέγγισης των μαθητών από το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα,

ΙΒ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συνεκτικά μοντέλα της εκπαίδευσης προωθούν την ενσωμάτωση των μειονεκτουσών ομάδων μαθητών και των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, και αυξάνουν την αλληλεγγύη μεταξύ των μαθητών διαφορετικής προέλευσης,

ΙΓ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι μια ορθά αναπτυγμένη προσχολική εκπαίδευση συμβάλλει σημαντικά στην ενσωμάτωση των μειονεκτουσών ομάδων (όπως π.χ. τα παιδιά από περιβάλλοντα χαμηλού εισοδήματος και από μειονοτικά περιβάλλοντα), μπορεί να βοηθήσει στην άνοδο των συνολικών επιπέδων δεξιοτήτων, μειώνει τις εκπαιδευτικές διαφορές, και είναι καθοριστική για την αύξηση της ισότητας και τη μείωση των ποσοστών πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου,

ΙΔ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σχολεία έχουν καίρια σημασία σε ό,τι αφορά την κοινωνική και μαθησιακή ζωή και την προσωπική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς και σε ό,τι αφορά τη μετάδοση γνώσεων, δεξιοτήτων και αξιών σε αυτά για τη συμμετοχή τους στη δημοκρατική κοινωνία και την ενεργό συμμετοχή τους στα κοινά,

ΙΕ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι στην παρούσα συγκυρία της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης αποδίδεται στρατηγικός ρόλος στους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για την ανάπτυξη καινοτόμων γνώσεων και δεξιοτήτων και για την διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας της γνώσης ως κατεξοχήν «εργαλεία» για την οικονομική ανάκαμψη και την τόνωση της αγοράς εργασίας· επισημαίνοντας ωστόσο ότι κατά τον σχεδιασμό των πολιτικών για την εκπαίδευση και την κατάρτιση πρωταρχικός στόχος δεν είναι η εκπλήρωση των αναγκών της αγοράς και των δεικτών απασχολησιμότητας, αλλά η επίτευξη ολοκληρωμένου γνωστικού επιπέδου των μαθητών που να πληροί ενιαία κριτήρια εκπαίδευσης κατά τρόπο που επιτρέπει την διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων,

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προγράμματα σπουδών και οι μέθοδοι διδασκαλίας και αξιολόγησης πρέπει να επιτρέπουν σε κάθε μαθητή να αποκτά βασικές δεξιότητες και να αναπτύσσει πλήρως τις δυνατότητές του· λαμβάνοντας υπόψη ότι η σωματική και πνευματική ευεξία των παιδιών, καθώς και ένα ευχάριστο μαθησιακό περιβάλλον είναι καίριας σημασίας για θετικά μαθησιακά αποτελέσματα,

IZ.    λαμβάνοντας υπόψη ότι μια ευρεία εκπαίδευση που περιλαμβάνει μαθήματα όπως τέχνες και μουσική μπορεί να συμβάλει στην ατομική ολοκλήρωση, στην τόνωση της αυτοπεποίθησης και στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της καινοτόμου σκέψης,

IH.    λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δαπάνες για την εκπαίδευση θα πρέπει να κατευθύνονται ιδιαίτερα σε τομείς που επιφέρουν τις μεγαλύτερες βελτιώσεις στις επιδόσεις και την ανάπτυξη των μαθητών,

ΙΘ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η ποιότητα της διδασκαλίας αναγνωρίζεται ως ο σημαντικότερος παράγοντας εντός του σχολικού περιβάλλοντος που επηρεάζει τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα,

Κ.     λαμβάνοντας υπόψη ότι η κινητικότητα και οι ανταλλαγές μπορούν να προωθήσουν τις διαπολιτισμικές, γλωσσικές, κοινωνικές και θεματικές ικανότητες, να ενισχύσουν τα κίνητρα των δασκάλων και των μαθητών και να συμβάλλουν στη βελτίωση των παιδαγωγικών δεξιοτήτων των μαθητών,

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σχολεία αποτελούν ένα μόνο στοιχείο μιας ομάδας παραγόντων που ευθύνονται συλλογικά για την εκπαίδευση των νέων,

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί μια νοοτροπία αξιολόγησης στα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης προκειμένου να διασφαλίζεται μια αποτελεσματική και μακροπρόθεσμη παρακολούθηση της εξέλιξής τους,

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο προαναφερθέν ψήφισμά του της 8ης Σεπτεμβρίου 2005, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τόνισε την ανάγκη μεταρρύθμισης του συστήματος διοίκησης των ευρωπαϊκών σχολείων προκειμένου να ανταποκρίνεται στις σημερινές προκλήσεις που σχετίζονται κυρίως με τη διεύρυνση και τις επιπτώσεις της·

1.      επικροτεί την προαναφερθείσα ανακοίνωση της Επιτροπής της 4ης Ιουλίου 2008 και τους τομείς στους οποίους η ανακοίνωση προτείνει ότι θα πρέπει να επικεντρωθεί η μελλοντική συνεργασία·

2.      επικροτεί την προαναφερθείσα ανακοίνωση της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2008 και τα μέτρα που προτείνει·

3.      υιοθετεί την άποψη ότι η σχολική εκπαίδευση θα πρέπει να αποτελέσει κύρια προτεραιότητα στον προσεχή κύκλο της διαδικασίας της Λισαβόνας·

4.      επικροτεί τη συμφωνία των κρατών μελών να συνεργαστούν για τη σχολική εκπαίδευση σε βασικούς τομείς· προτρέπει τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως αυτή την ευκαιρία για να διδαχθούν το ένα από το άλλο·

Βελτίωση των ικανοτήτων κάθε μαθητή

5.      προτρέπει τα κράτη μέλη να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να παράσχουν σε όλους τους νέους τις βασικές δεξιότητες που έχουν θεμελιώδη σημασία για την περαιτέρω μάθηση, και να συνεχίσουν τις προσπάθειες για την εφαρμογή της προαναφερθείσας σύστασης της 18ης Δεκεμβρίου 2008, καθώς και τις προσπάθειες για την επίτευξη των συμφωνηθέντων κριτηρίων αναφοράς·

6.      εκφράζει τον προβληματισμό του για την παρούσα τάση της μείωσης του επιπέδου επιδόσεων των μαθητών στις δεξιότητες γραφής, ανάγνωσης και αριθμητικής και παροτρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να την αντιστρέψουν·

7.      συνιστά να εξετάσουν περαιτέρω τα κράτη μέλη στρατηγικές για τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων στις βασικές δεξιότητες·

8.      προτρέπει τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τις προσπάθειες για τη μείωση του αριθμού των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο· τονίζει την ανάγκη να εντοπίζονται το ταχύτερο δυνατό οι μαθητές που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο, και να τους παρέχεται πρόσθετη υποστήριξη καθώς και η δυνατότητα μαθησιακών δραστηριοτήτων μετά το σχολείο, και να υποστηρίζονται κατά τη μετάβαση από μια σχολική βαθμίδα στην άλλη και επίσης να παρέχονται εξατομικευμένες προσεγγίσεις μάθησης σε όσους τις έχουν ανάγκη·

9.      διαπιστώνει ότι, στην Ένωση, οι νέοι εμφανίζουν μεγάλη έλλειψη ικανότητας συγκέντρωσης· για τον λόγο αυτό, ζητεί από την Επιτροπή να πραγματοποιήσει μελέτη για να διερευνηθούν οι βασικοί λόγοι στην οποία οφείλεται αυτή η έλλειψη συγκέντρωσης στις τάξεις των μαθητών·

10.    είναι της άποψης ότι τα σχολεία θα πρέπει να παρέχουν εκπαίδευση υψηλής ποιότητας για όλα τα παιδιά και να έχουν φιλόδοξους στόχους για όλους τους μαθητές, προσφέροντας ταυτόχρονα ένα φάσμα επιλογών όσον αφορά τις σπουδές και πρόσθετη υποστήριξη ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ατομικές ανάγκες των μαθητών·

11.    ζητεί, συνεπώς, από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι εκπαιδευτικές τους πολιτικές επιτυγχάνουν μια ισορροπία μεταξύ της ισότητας και της ποιότητας, με έμφαση σε κοινωνικά μέτρα διευκόλυνσης για τους μαθητές και τους σπουδαστές από μειονεκτικά περιβάλλοντα και προσαρμόζοντας τη διαδικασία μάθησης στις ατομικές τους ανάγκες, προσφέροντας επομένως ίσες ευκαιρίες όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση·

12.    επιπλέον, προτρέπει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την πρόσβαση των μειονεκτουσών ομάδων στην επαγγελματική κατάρτιση και στις πανεπιστημιακές σπουδές σύμφωνα με τις υψηλότερες προδιαγραφές, καταρτίζοντας και διαφημίζοντας μεταξύ άλλων κατάλληλα προγράμματα υποτροφιών·

13.    υποστηρίζει τα συνεκτικά μοντέλα εκπαίδευσης σύμφωνα με τα οποία οι σχολικές κοινότητες αντικατοπτρίζουν την κοινωνία από την άποψη της πολυμορφίας, αποφεύγοντας κάθε είδους διαχωρισμό·

14.    ως εκ τούτου, προτρέπει τα κράτη μέλη να επιδιώξουν τον στόχο της πλήρους κατάργησης του διαχωρισμού των τάξεων/ιδρυμάτων για τους Ρομά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και να παρακολουθήσουν και να καταργήσουν την παράνομη πρακτική της τοποθέτησης των παιδιών Ρομά σε τάξεις για άτομα με διανοητική καθυστέρηση·

15.    θεωρεί σημαντικό για τους νέους να προετοιμάζονται όσο ακόμα είναι στο σχολείο, στο κολλέγιο και στο πανεπιστήμιο για ευελιξία στην αγορά εργασίας δεδομένης της μεταβλητότητάς της, πράγμα που συνεπάγεται ότι οι απαιτήσεις των εργοδοτών μπορούν να μεταβάλλονται γρήγορα·

16.    ζητεί τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των αναλυτικών σχολικών προγραμμάτων ούτως ώστε τα τελευταία να αντικατοπτρίζουν τη σημερινή κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και τεχνική πραγματικότητα και να συνδέονται στενά με τον βιομηχανικό και επιχειρηματικό κόσμο και την αγορά εργασίας·

17.    υποστηρίζει, ωστόσο, την άποψη ότι η μεταρρύθμιση των εκπαιδευτικών συστημάτων οφείλει να έχει ως βασική της κατευθυντήριο την συνολική και πολυδιάστατη ανάπτυξη του ατόμου, την καλλιέργεια του σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη, την συνεχή μόρφωση των πολιτών τόσο για την προσωπική όσο και για την επαγγελματική τους ανέλιξη, την προστασία του περιβάλλοντος και την ατομική και συλλογική ευημερία· επισημαίνει ότι σε ένα τέτοιο πλαίσιο ο συνδυασμός των γνώσεων που παρέχονται με τις απαιτήσεις της αγοράς αποτελούν αναμφισβήτητα μία από τις προτεραιότητες των εκπαιδευτικών συστημάτων, αλλά όχι τον πρώτο και βασικό τους στόχο·

18.    πιστεύει ότι τα σχολεία πρέπει να καταβάλλουν προσπάθειες τόσο για τη βελτίωση της απασχολησιμότητας, όσο και για να δίνουν σε όλους τους νέους την ευκαιρία να αναπτύσσουν πλήρως τις δυνατότητές τους, σύμφωνα με τις ατομικές τους ικανότητες· υπογραμμίζει την σπουδαιότητα της δημιουργίας ενός μαθησιακού περιβάλλοντος όπου οι νέοι θα μπορούν να αποκτήσουν βασικές δημοκρατικές ικανότητες οι οποίες θα τους επιτρέπουν να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία των πολιτών·

19.    θεωρεί ότι πρέπει να δίνεται σε όλα τα παιδιά, από όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία, η δυνατότητα να αποκτήσουν μουσικές, καλλιτεχνικές, χειρωνακτικές, σωματικές, κοινωνικές ικανότητες καθώς και ικανότητες σχετιζόμενες με την ιδιότητα του πολίτη· πιστεύει σθεναρά, συνεπώς, ότι η μουσική, καλλιτεχνική και σωματική αγωγή θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά μέρη του σχολικού προγράμματος σπουδών·

20.    είναι πεπεισμένο ότι, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Βαρκελώνης του 2002, τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν ξένες γλώσσες από μικρή ηλικία· επικροτεί την πρόταση ενός νέου κριτηρίου αναφοράς σύμφωνα με το οποίο τουλάχιστον το 80% των μαθητών της κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να διδάσκονται τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες· τονίζει τη σημασία της συνέχισης της διδασκαλίας ξένων γλωσσών στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση προκειμένου να διασφαλιστεί η απόκτηση υψηλού επιπέδου γλωσσικών ικανοτήτων από τους νέους ·ζητεί από τα κράτη μέλη να εξετάσουν τη δυνατότητα απασχόλησης περισσότερων αλλοδαπών εκπαιδευτικών που θα διδάσκουν τη μητρική τους γλώσσα·

21.    υποστηρίζει την άποψη ότι τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν μέτρα ώστε να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση των παιδιών οικογενειών νόμιμων μεταναστών στη μητρική τους γλώσσα, και καλεί την Επιτροπή να συμβάλλει στη συλλογή και διάδοση των βέλτιστων πρακτικών σε αυτό το πεδίο·

22.    υπογραμμίζει τη σημασία της εκπαίδευσης στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και της αγωγής στα μέσα επικοινωνίας ·-θεωρεί σημαντική την κατάρτιση των μαθητών ως προς τον τρόπο χρήσης και τις δυνατότητες που παρέχουν τα νέα μέσα επικοινωνίας και η ψηφιακή τεχνολογία·

23.    εκτιμά τη συμβολή της μη τυπικής εκπαίδευσης στην παροχή στους νέους πολύτιμων δεξιοτήτων, οι οποίες συμπληρώνουν εκείνες που αποκτούνται στα σχολεία, και καλεί τα σχολεία να συνεργάζονται εντατικότερα με τους φορείς παροχής μη τυπικής εκπαίδευσης, όπως οι οργανώσεις των νέων·

Σχολεία και εκπαιδευτικοί υψηλής ποιότητας

24.    θεωρεί την ποιοτική εκπαίδευση δικαίωμα κάθε παιδιού και ότι ένα πρώτο και σημαντικό βήμα για τη διασφάλισή της θα ήταν ένας ευρωπαϊκός χάρτης για τα δικαιώματα των μαθητών·

25.    καλεί τα κράτη μέλη και τις αρμόδιες περιφερειακές κυβερνήσεις να επενδύσουν στην προσχολική εκπαίδευση, να διασφαλίσουν προσχολικά ιδρύματα και ιδρύματα παιδικής μέριμνας υψηλής ποιότητας με επαρκώς καταρτισμένους δασκάλους και άτομα που παρέχουν φροντίδα, και να διασφαλίσουν ότι αυτά θα είναι οικονομικώς προσιτά· υποστηρίζει την πρόταση για ένα νέο κριτήριο αναφοράς σχετικά με το ποσοστό συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση·

26.    πιστεύει ότι η δημόσια εκπαίδευση θα πρέπει να παραμείνει ένας κρατικά χρηματοδοτούμενος τομέας που συμβάλλει στην κοινωνική ισότητα και ένταξη· επικροτεί ωστόσο τις πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ανάπτυξη εποικοδομητικής συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα και στη διερεύνηση ενδεχόμενων νέων τρόπων συμπληρωματικής χρηματοδότησης·

27.    συνιστά να δίνεται η ίδια οικονομική στήριξη σε όλα τα είδη των σχολείων ανάλογα με το μέγεθός τους και ανεξάρτητα από την εκπαιδευτική φιλοσοφία τους· σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα, υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο των θρησκευτικών σχολείων που παρέχουν υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και διδάσκουν ισχυρές ηθικές αξίες·

28.    θεωρεί ότι τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα που βρίσκονται σε μειονεκτικότερη οικονομική κατάσταση, και ιδίως εκείνα που λειτουργούν στις πτωχότερες περιοχές της ΕΕ, θα πρέπει να λαμβάνουν πρόσθετη στήριξη·

29.    πιστεύει ότι ένα μαθησιακό περιβάλλον καλής ποιότητας, που παρέχει σύγχρονες υποδομές, υλικά και τεχνολογία αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης στα σχολεία·

30.    πιστεύει ότι η ποιότητα της εκπαίδευσης και το επίπεδο των αποτελεσμάτων της απαιτούν ακόμη απαιτητικά και αυστηρά προγράμματα σπουδών και αξιολόγηση των μαθητών σε τακτική βάση, καθώς η αξιολόγηση συνεπάγεται την ευθύνη των μαθητών για την πρόοδο που σημειώνουν·

31.    καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν στα σχολεία την αναγκαία αυτονομία για να εξεύρουν λύσεις στις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στο τοπικό περιβάλλον τους, καθώς και την κατάλληλη ευελιξία όσον αφορά τα προγράμματα σπουδών, τις μεθόδους διδασκαλίας και τα συστήματα αξιολόγησης, ενώ αναγνωρίζει ότι είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί η συγκρισιμότητα των συστημάτων προσόντων σε ολόκληρη την Ευρώπη·

32.    θεωρεί ότι η αξιολόγηση συνιστά χρήσιμο εργαλείο για την βελτίωση της ποιότητας των εκπαιδευτικών συστημάτων· τονίζει ωστόσο ότι κάθε σύστημα αξιολόγησης και λογοδοσίας θα πρέπει να στοχεύει όχι μόνο στην αξιολόγηση των ποσοτικών αποτελεσμάτων και επιδόσεων των μαθητών, γεγονός που οδηγεί στην κοινωνική κατηγοριοποίηση σχολείων και την δημιουργία συστημάτων «πολλαπλών ταχυτήτων», αλλά και στην αξιολόγηση του ίδιου του συστήματος και των μεθοδολογικών εργαλείων του, αξιολόγηση που πρέπει να λαμβάνει σαφώς υπόψη το συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί το κάθε σχολείο·

33.    πιστεύει ότι η ποιότητα της εκπαίδευσης και το επίπεδο των αποτελεσμάτων της εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον σεβασμό προς την εξουσία του δασκάλου μέσα στην τάξη·

34.    θεωρεί ότι η σύνθεση του διδακτικού προσωπικού θα πρέπει να αντικατοπτρίζει στο μέγιστο δυνατό βαθμό την αυξανόμενη πολυμορφία των ευρωπαϊκών κοινωνιών, προκειμένου να παρέχονται πρότυπα ρόλων για όλους τους μαθητές· σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα, ενθαρρύνει τον προβληματισμό για την αναγκαιότητα προσέλκυσης περισσότερων ανδρών στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού, ιδίως στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση·

35.    είναι πεπεισμένο ότι στους εκπαιδευτικούς πρέπει να παρέχεται τόσο αρχική εκπαίδευση υψηλής ποιότητας, βασισμένη στη θεωρία και την πράξη, αλλά και μια συνεκτική διαδικασία συνεχούς επαγγελματικής επιμόρφωσης και υποστήριξης έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί να είναι συνεχώς ενημερωμένοι για τις απαιτούμενες δεξιότητες σε μια κοινωνία που βασίζεται στη γνώση καθόλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους· πιστεύει ότι οι πολιτικές εκπαίδευσης και πρόσληψης των εκπαιδευτικών θα πρέπει να σχεδιάζονται για να προσελκύουν τους ικανότερους υποψήφιους και ότι στους εκπαιδευτικούς θα πρέπει να προσφέρονται επίπεδα κοινωνικής αναγνώρισης, θέσης και αμοιβής που αντιστοιχούν στη σπουδαιότητα των καθηκόντων τους·

36.    υποστηρίζει σθεναρά να δίνεται σε όσο το δυνατόν περισσότερους μαθητές και δασκάλους η ευκαιρία να συμμετέχουν σε προγράμματα κινητικότητας και συνεργασίας μεταξύ των σχολείων· σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα, υπογραμμίζει τη σημασία του προγράμματος Comenius· υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω μείωση του διοικητικού φόρτου για τα υποψήφια σχολεία· υποστηρίζει την πρόταση ανάπτυξης ενός νέου κριτηρίου αναφοράς για την κινητικότητα·

37.    συνιστά να ενθαρρύνονται οι εκπαιδευτικοί, συμπεριλαμβανομένων των διδασκόντων καλλιτεχνικά μαθήματα, να αξιοποιούν όσο το δυνατόν περισσότερο τα ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα κινητικότητας, και η κινητικότητα να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της κατάρτισής και της σταδιοδρομίας τους·

38.    συνιστά τη συμμετοχή των γονέων στη σχολική ζωή και την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τον πιθανό αντίκτυπο των συνθηκών διαβίωσης και των εξωσχολικών δραστηριοτήτων στην απόκτηση δεξιοτήτων και ικανοτήτων στο σχολείο, αναγνωρίζοντας ότι η αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων μόνο μέσω των εκπαιδευτικών πολιτικών αποδείχτηκε ανεπιτυχής·

39.    συνιστά επίμονα τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων σχολείων/κοινοτήτων προκειμένου να καταπολεμηθεί το πρόβλημα της βίας στα σχολεία, το οποίο απειλεί να εξαπλωθεί σε ολόκληρη την κοινωνία·

40.    πιστεύει ότι όλα τα σχολεία θα πρέπει να ενθαρρύνουν την απόκτηση δημοκρατικών ικανοτήτων υποστηρίζοντας τα μαθητικά συμβούλια και επιτρέποντας στους σπουδαστές να αναλάβουν την ευθύνη για το σχολείο από κοινού με τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τα σχολικά συμβούλια·

41.    ζητεί από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεργαστούν στενά για να προωθήσουν την εφαρμογή του ευρωπαϊκού σχολικού συστήματος στα αντίστοιχα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών μελών· ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο ένταξης των ευρωπαϊκών σχολείων στις εργασίες του δικτύου Ευρυδίκη·

42.    καλεί την Επιτροπή να ενημερώνει τακτικά σχετικά με την πρόοδο που συντελείται μετά από τις δύο ανακοινώσεις, προκειμένου να μπορεί να αξιολογείται η απόδοση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στην ΕΕ, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην απόκτηση των βασικών ικανοτήτων από τους μαθητές·

* *

*

43.    αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

• [1]           ΕΕ C 142 της 14.6.2002, σ. 1.
• [2]           ΕΕ L 327 της 24.11.2006, σ. 45.
• [3]           ΕΕ L 394 της 30.12.2006, σ. 10.
• [4]  ΕΕ C 300 της 12.12.2007, σ. 1
• [5]  ΕΕ C 319, 13.12.2008, σ. 20
• [6]  ΕΕ C 98 E της 23.4.2004, σ. 179
• [7]  ΕΕ C 193 Ε, 17.8.2006, σ. 333
• [8]  ΕΕ C 219 E της 28.8.2008, σ.300.
• [9]  ΕΕ C 282 E της 6.11.2008, σ.131.
• [10]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0422.
• [11]  Κείμενα που εγκρίθηκαν, P6_TA(2008)0625.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΈΚΘΕΣΗ

Ιστορικό για τους βουλευτές

Σύμφωνα με τη Συνθήκη ΕΚ, τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την οργάνωση και το περιεχόμενο των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ο ρόλος της Ένωσης είναι να τους παρέχει στήριξη, για παράδειγμα διευκολύνοντας την ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών.

Η ευρωπαϊκή συνεργασία σε θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης εντατικοποιήθηκε με την πάροδο των χρόνων, και τα κράτη μέλη της ΕΕ συνεργάζονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο πλαίσιο του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εργασίας ξεκίνησε το 2002, στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας, και οι κύριοι στόχοι του είναι να βελτιώσει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και να διευκολύνει την πρόσβαση σ’ αυτά.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή συνεργάζονται επίσης στον τομέα της σχολικής εκπαίδευσης. Αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις, όπως οι βασικές δεξιότητες, η ποιότητα, η αποδοτικότητα και η ισότητα των συστημάτων εκπαίδευσης, καθώς και η ποιότητα της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Επίσης, το πρόγραμμα εργασίας καθορίζει πέντε κριτήρια αναφοράς. Τρία εξ αυτών συνδέονται με τη σχολική εκπαίδευση: αφορούν τα ποσοστά των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, των νέων ηλικίας 22 ετών που έχουν ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, και των νέων ηλικίας 15 ετών που έχουν χαμηλές επιδόσεις στις βασικές γνώσεις ανάγνωσης.

Πρόσφατες αξιολογήσεις δείχνουν ότι η πρόοδος προς την επίτευξη αυτών των από κοινού συμφωνηθέντων στόχων αναφοράς είναι ανεπαρκής, και ότι οι στόχοι αναφοράς που έχουν τεθεί για το 2010 και αφορούν το σχολείο δεν θα επιτευχθούν. Η πρόοδος όσον αφορά την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και την ολοκλήρωση της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι ανεπαρκής, ενώ ο αριθμός των μαθητών με χαμηλές επιδόσεις στις βασικές γνώσεις ανάγνωσης έχει αυξηθεί. Σε διεθνές επίπεδο, άλλες χώρες του ΟΟΣΑ παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις από πολλά κράτη μέλη της ΕΕ. Το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2008 κάλεσε, συνεπώς, τα κράτη μέλη να αναλάβουν συγκεκριμένες δράσεις στα πεδία των βασικών γνώσεων ανάγνωσης, της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και στα επίπεδα απόκτησης δεξιοτήτων των μαθητών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή παρουσίασε, τον Ιούλιο του 2008, μια ανακοίνωση με τίτλο ««Βελτίωση των ικανοτήτων για τον 21ο αιώνα: ατζέντα για την ευρωπαϊκή συνεργασία στο σχολικό τομέα» [1]. Υιοθετώντας την άποψη ότι η σχολική εκπαίδευση θα πρέπει να αποτελέσει κύρια προτεραιότητα στον προσεχή κύκλο της διαδικασίας της Λισαβόνας, η Επιτροπή προτείνει μια ατζέντα για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον σχολικό τομέα[2].

Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθεί η συνεργασία σε τρεις τομείς: βασικές ικανότητες, μάθηση υψηλής ποιότητας για όλους τους μαθητές, και εκπαιδευτικοί και προσωπικό των σχολείων. Σε καθέναν από τους τρεις τομείς, η Επιτροπή επισημαίνει κάποια σημαντικά θέματα στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί η μελλοντική συνεργασία, όπως βασικές γνώσεις ανάγνωσης, γραφής και αριθμητικής, εξατομικευμένη μάθηση και τεχνικές αξιολόγησης, δικαιότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων, πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και εκπαίδευση και προσλήψεις εκπαιδευτικών.

Τον Νοέμβριο του 2008, το Συμβούλιο εξέτασε την ανωτέρω ανακοίνωση και συμφώνησε στις ακόλουθες προτεραιότητες για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον σχολικό τομέα: εξασφάλιση και βελτίωση της απόκτησης των βασικών ικανοτήτων, ιδίως των βασικών γνώσεων ανάγνωσης και αριθμητικής, βελτίωση του ουσιώδους ρόλου του σχολείου για τη δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, εξασφαλίζοντας εκπαίδευση υψηλής ποιότητας για όλους τους μαθητές σύμφωνα με την αρχή της παροχής ίσων ευκαιριών, προώθηση του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού και βελτίωση της βασικής και συνεχούς επαγγελματικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων[3].

Τον Δεκέμβριο του 2008, η Επιτροπή παρουσίασε μια άλλη ανακοίνωση, η οποία προτείνει «Ένα επικαιροποιημένο στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και την κατάρτιση» [4]. Βάσει της πρόσφατης αξιολόγησης της προόδου που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010», το έγγραφο αυτό προσδιορίζει μακροπρόθεσμες στρατηγικές προκλήσεις και άμεσες προτεραιότητες στη διά βίου μάθηση. Σημαντικά αποσπάσματά του αναφέρονται σε ζητήματα που σχετίζονται με την σχολική εκπαίδευση. Η Επιτροπή προτείνει να βελτιωθεί η εφαρμογή στους τομείς των γλωσσών, της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, και της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, και να αναπτυχθεί περαιτέρω η πολιτική συνεργασία σε ζητήματα όπως οι βασικές δεξιότητες, η προσχολική εκπαίδευση, οι μετανάστες, οι μαθητές με ειδικές ανάγκες, και οι «εγκάρσιες» βασικές ικανότητες. Η Επιτροπή συστήνει επίσης την επανεξέταση και, όπου ενδείκνυται, επικαιροποίηση των υπαρχόντων στόχων αναφοράς και την ενσωμάτωση νέων στόχων αναφοράς στο συγκεκριμένο πλαίσιο. Ειδικότερα, στο πεδίο της σχολικής εκπαίδευσης, το έγγραφο προτείνει την επέκταση του στόχου αναφοράς για τα άτομα με χαμηλές επιδόσεις στις δεξιότητες ανάγνωσης, ώστε να συμπεριληφθούν τα μαθηματικά και οι θετικές επιστήμες, καθώς και την ανάπτυξη νέων στόχων αναφοράς για την εκμάθηση γλωσσών, την κινητικότητα και το ποσοστό συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση.

Έκθεση του εισηγητή

Ενώ οι Συνθήκες υπογραμμίζουν ότι κάθε κράτος μέλος διατηρεί την αποκλειστική αρμοδιότητα για το περιεχόμενο της διδασκαλίας και την οργάνωση του εκπαιδευτικού του συστήματος, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ενισχύσει τις πρωτοβουλίες της σε αυτόν τον τομέα, από την έγκριση της Συνθήκης του Μάαστριχτ μέχρι σήμερα, προωθώντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και υποστηρίζοντας και συμπληρώνοντας τη δράση τους. Η έγκριση τόσο της σύστασης για τις βασικές δεξιότητες, του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων όσο και του ευρωπαϊκού συστήματος ακαδημαϊκών μονάδων για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ECVET) επιβεβαιώνουν αυτή την εξέλιξη.

Τα σχολεία του 21ου αιώνα αντιμετωπίζουν μια διπλή πρόκληση: αφενός πρέπει να εκπληρώσουν τις κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής για την εκπαίδευση που καθορίζουν οι εθνικές κυβερνήσεις και αφετέρου, οφείλουν να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων που περιγράφονται στο βασικό στρατηγικό έγγραφο της ΕΕ, τη στρατηγική της Λισαβόνας, η οποία αποσκοπεί στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

Πιστεύω ακράδαντα ότι τα παιδιά θα πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο του σχολικού συστήματος, και ότι η εκπαιδευτική πολιτική δεν θα πρέπει να εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από οικονομικούς παράγοντες, ούτε θα πρέπει να θεωρείται εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης. Η εκπαίδευση είναι ένα εργαλείο για την ατομική και κοινωνική ανάπτυξη και το σχολείο συνιστά την πρώτη εμπειρία επίσημης μάθησης. Ως εκ τούτου, έχει σημαντικό αντίκτυπο στις απόψεις των μαθητών για τη μάθηση γενικά.

Τα σχολεία είναι επίσης ένα στάδιο κοινωνικοποίησης όπου τα παιδιά έρχονται σε επαφή με ομολόγους τους και με ενήλικες μέσω της επικοινωνίας. Ως εκ τούτου, το σχολικό περιβάλλον θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ένα καλό κοινωνικό κλίμα, από την παρουσία ενός ευρέος φάσματος παιδαγωγικών μεθόδων, από ένα υποστηρικτικό μαθησιακό περιβάλλον, από ευρύτητα και ευελιξία που συμβάλουν στην υιοθέτηση μιας νοοτροπίας συνεχούς μάθησης.

Τα σχολεία θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στις ίσες ευκαιρίες, την κοινωνική δικαιοσύνη και την πολιτιστική πολυμορφία. Οι σχολικές κοινότητες πρέπει να αντανακλούν τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο και να απορρίπτουν κάθε είδους διάκριση και διαχωρισμό, προκειμένου να αναπτύσσουν στα παιδιά το αίσθημα της αλληλεγγύης και της αποδοχής προς τους μειονεκτούντες συνανθρώπους τους. Η εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς πρέπει επίσης να συμβάλλει στην κοινωνική ένταξη των μαθητών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών και των ανάπηρων μαθητών, καθώς και να αυξάνει τα κίνητρα και την κοινωνική συνοχή. Οι πρόσθετες ανάγκες της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς σε οικονομικούς πόρους και προσωπικό θα πρέπει να καλύπτονται από τις αρχές.

Τα σχολεία πρέπει να έχουν εξαιρετική σχέση με άλλους δημόσιους οργανισμούς, όπως οι περιφερειακές αρχές και οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, τα ιδρύματα κοινωνικής και παιδικής πρόνοιας καθώς και με συλλόγους γονέων και τον κόσμο της εργασίας. Η προσβασιμότητα και η εγγύτητα των σχολείων είναι βασικοί παράγοντες για την ένταξη και την κοινωνική δικαιοσύνη, και ένας αποτελεσματικός τρόπος για να καταπολεμηθεί η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου.

Τα εθνικά σχολικά συστήματα θα πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρουν εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα εθνικών μειονοτήτων σε όλα τα επίπεδα, ενώ τα παιδιά οικογενειών μεταναστών πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν μαθήματα στην αντίστοιχη μητρική τους γλώσσα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στη συλλογή και διάδοση των βέλτιστων πρακτικών σε αυτό το πεδίο.

Σε όλα τα σχολεία θα πρέπει να χορηγείται επαρκής και δίκαιη χρηματοδότηση, ενώ η ποικιλομορφία των παιδαγωγικών μεθόδων, η κλίμακα και η ιδιοκτησία των ιδρυμάτων πρέπει να γίνονται σεβαστά. Σε σχολεία που βρίσκονται σε μειονεκτούσες και απομακρυσμένες περιοχές θα πρέπει να δοθεί πρόσθετη χρηματοδότηση και υποστήριξη. Τα ιδρύματα αυτά πολύ συχνά δεν είναι σε θέση να υποβάλουν αίτηση για κοινοτικά προγράμματα αποκλειστικά με τους δικούς τους πόρους.

Η ποιότητα της διδασκαλίας αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα στις επιδόσεις των μαθητών, συνεπώς θα πρέπει να διπλασιαστούν οι προσπάθειες για τη βελτίωση της επιμόρφωσης των δασκάλων πριν από την ανάληψη υπηρεσίας, της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης, των προοπτικών κινητικότητας, και επίσης να καθιερωθεί η συνεχής υποστήριξη και καθοδήγηση για νέες παιδαγωγικές μεθόδους. Η ελκυστικότητα και το κοινωνική γόητρο του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού θα πρέπει να αποκατασταθούν παρέχοντας ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας και δίκαια συστήματα αμοιβών.

Εν κατακλείδι, το ερώτημα ποιος είναι καλύτερος τρόπος για να συμβάλλουν τα σχολεία στις προκλήσεις του 21ου αιώνα πρέπει να αντιστραφεί: τι πρέπει να γίνει για τα σχολεία ώστε να είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν καλύτερα τις κοινωνίες μας και τις μελλοντικές γενιές; Η ευρωπαϊκή συνεργασία προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στα κράτη μέλη και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να ανταλλάξουν εμπειρίες και να υιοθετήσουν τις μεθόδους που ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες και τις προσδοκίες τους.

• [1]  COM(2008) 425. Η ανακοίνωση βασίστηκε σε δημόσια διαβούλευση, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στην ακόλουθη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/education/school21/results_en.html
• [2]  Στο κείμενο της Επιτροπής, ως «σχολείο» νοούνται τα ιδρύματα προσχολικής, πρωτοβάθμιας, κατώτερης και ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και τα ιδρύματα επαγγελματικής κατάρτισης και προσχολικής εκπαίδευσης.
• [3]  14855/08, 30 Νοεμβρίου 2008.
• [4]  COM(2008) 865.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	5.3.2009
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	20 0 4
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Maria Badia i Cutchet, Κατερίνα Μπατζελή, Ivo Belet, Marie-Hélène Descamps, Daniel Petru Funeriu, Milan Gaľa, Claire Gibault, Vasco Graça Moura, Luis Herrero-Tejedor, Ruth Hieronymi, Mikel Irujo Amezaga, Adrian Manole, Μανώλης Μαυρομμάτης,Zdzisław Zbigniew Podkański, Pál Schmitt, Hannu Takkula, Helga Trüpel, Henri Weber, Tomáš Zatloukal
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Iosif Matula, Ewa Tomaszewska, Cornelis Visser
Αναπληρωτές (άρθρο 178, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Wolfgang Bulfon, Andres Tarand