VERSLAG over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 717/2007 betreffende roaming op publieke mobiele telefoonnetwerken binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 2002/21/EG inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronische-communicatienetwerken en -diensten

3.4.2009 - (COM(2008)0580 – C6‑0333/2008 – 2008/0187(COD)) - ***I

Commissie industrie, onderzoek en energie
Rapporteur: Adina-Ioana Vălean
Rapporteur voor advies(*):
Syed Kamall, Commissie interne markt en consumentenbescherming
(*) Medeverantwoordelijke commissies - artikel 47 van het Reglement

ONTWERPWETGEVINGSRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT

over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 717/2007 betreffende roaming op publieke mobiele telefoonnetwerken binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 2002/21/EG inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronische-communicatienetwerken en -diensten

(COM(2008)0580 – C6‑0333/2008 – 2008/0187(COD))

(Medebeslissingsprocedure: eerste lezing)

Het Europees Parlement,

–   gezien het voorstel van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad (COM(2008)0580),

–   gelet op artikel 251, lid 2 en artikel 95 van het EG­Verdrag, op grond waarvan het voorstel door de Commissie bij het Parlement is ingediend (C6-0333/2008),

–   gelet op artikel 51 van zijn Reglement,

–   gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de adviezen van de Commissie interne markt en consumentenbescherming en de Commissie cultuur en onderwijs (A6-0138/2008),

1.  hecht zijn goedkeuring aan het Commissievoorstel, als geamendeerd door het Parlement;

2.  verzoekt om hernieuwde voorlegging indien de Commissie voornemens is ingrijpende wijzigingen in dit voorstel aan te brengen of dit door een nieuwe tekst te vervangen;

3.  verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

AMENDEMENTEN VAN HET PARLEMENT^[1]*

over het voorstel voor een

VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

tot wijziging van Verordening (EG) nr. 717/2007 betreffende roaming op openbare mobiele telefoonnetwerken binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 2002/21/EG inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronische communicatienetwerken en -diensten

(voor de EER relevante tekst)

HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 95,

Gezien het voorstel van de Commissie[2],

Gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité[3],

Na raadpleging van het Comité van de Regio's,

Handelend volgens de procedure van artikel 251 van het Verdrag[4],

Overwegende hetgeen volgt:

(1)      Bij Verordening (EG) nr. 717/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2007 betreffende roaming op openbare mobiele telefoonnetwerken binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 2002/21/EG zijn, uitzonderlijke en tijdelijke plafonds vastgesteld voor de tarieven die mobiele exploitanten op wholesale- en retailniveau in rekening mogen brengen voor internationale roamingdiensten voor telefoongesprekken met opbouw en afgifte binnen de Gemeenschap. Bij deze verordening worden tevens regels ingevoerd ter verhoging van de prijstransparantie en ter verbetering van de informatieverstrekking over tarieven aan gebruikers van roamingdiensten in de Gemeenschap.

(2)      De Commissie heeft overeenkomstig artikel 11 van Verordening (EG) nr. 717/2007 een evaluatie uitgevoerd om na te gaan of de doelstellingen van deze verordening verwezenlijkt zijn, de ontwikkeling te evalueren van de wholesale- en retailtarieven voor de levering aan roamende klanten van spraaktelefonie- en gegevenscommunicatiediensten, met inbegrip van sms en mms, en zonodig aanbevelingen te formuleren met betrekking tot de noodzaak van regulering van deze diensten. In haar verslag aan het Europees Parlement en de Raad, vervat in haar mededeling van [ ] 2008[5], kwam de Commissie tot de conclusie dat de geldigheid van de verordening na 30 juni 2010 diende te worden verlengd.

(3)      Voorts stelde de Commissie vast dat de werkingssfeer van Verordening (EG) nr. 717/2007 moet worden uitgebreid tot de levering van sms- en dataroamingdiensten in de Gemeenschap. De bijzondere kenmerken van de internationale roamingmarkten die het vaststellen van Verordening (EG) nr. 717/2007 en het opleggen van verplichtingen aan mobiele exploitanten met betrekking tot de levering van spraaktelefoniediensten met roaming binnen de Gemeenschap rechtvaardigden, gelden nu evenzeer voor de levering van sms- en dataroamingdiensten in de Gemeenschap. Evenals gespreksroamingdiensten, worden sms- en dataroamingdiensten niet onafhankelijk op nationaal niveau aangekocht maar maken zij slechts deel uit van een breder retailpakket dat klanten van hun eigen leverancier kopen, zodat de concurrentie op dit gebied wordt beperkt. Gezien de grensoverschrijdende aard van de diensten in kwestie, zijn de nationale regelgevende instanties (nri's), die verantwoordelijk zijn voor de bescherming en bevordering van de belangen van mobiele klanten die ingezetenen zijn van hun grondgebied, niet in staat het gedrag te controleren van de exploitanten van het bezochte netwerk die zich in andere lidstaten bevinden.

(3 bis) In een echte interne markt voor mobiele communicatiediensten, die nog geen voldongen feit is maar het ultieme doel van elk regelgevingskader zou moeten zijn, zouden structurele problemen met roamingdiensten gemakkelijker op te lossen moeten zijn.

(4)      De nationale regelgevende instanties, handelend binnen de Europese Groep van regelgevende instanties voor elektronische communicatienetwerken en –diensten (ERG), deden in hun reactie op de openbare raadpleging over de herziening van Verordening (EG) nr. 717/2007, nogmaals een oproep tot de Commissie om op communautair niveau op te treden, zowel wat de verlenging van de verordening betreft als aangaande de regulering van sms- en dataroamingdiensten.

(5)      Gegevens over de ontwikkeling van de prijzen voor spraaktelefonie met roamingdiensten in de Gemeenschap, met name gegevens die bijeengebracht zijn door de nationale regelgevende instanties die sedert de inwerkingtreding van Verordening (EG) nr. 717/2007 ieder kwartaal door de ERG worden meegedeeld, laten niet uitschijnen dat er na juni 2010 zonder regelgeving sprake zal zijn van duurzame concurrentie op wholesaleniveau. Uit de gegevens blijkt wel dat de retail- en wholesaletarieven rond de bij Verordening (EG) nr. 717/2007 vastgestelde plafonds liggen en dat er onder deze plafonds slechts beperkte concurrentie is.

(6)      Het verstrijken van de prijsplafonds die op grond van Verordening (EG) nr. 717/2007 van toepassing zijn op de gespreksroamingdiensten op wholesale- en retailniveau binnen de Gemeenschap in juni 2010 zou derhalve een groot risico inhouden dat het gebrek aan concurrentiedruk op de markt voor spraaktelefonie met roaming en de prikkel voor mobiele exploitanten om hun inkomsten uit roaming te maximaliseren zouden leiden tot […] retail- en wholesaletarieven voor roaming in de Gemeenschap die geen redelijke weerspiegeling vormen van de onderliggende kosten van de levering van de dienst, zodat de doelstellingen van Verordening (EG) nr. 717/2007 in het gedrang komen. Verordening (EG) nr. 717/2007 moet derhalve na 30 juni 2010 worden verlengd met een periode van nog eens drie jaar om te zorgen voor de soepele werking van de interne markt zodat consumenten geen, in vergelijking met de nationale tarieven, buitensporige tarieven worden aangerekend wanneer zij een gereguleerd gesprek met roaming opbouwen of ontvangen en tegelijkertijd het bedrijfsleven voldoende tijd krijgt om de concurrentie te ontwikkelen.

(6 bis) De in deze verordening opgenomen verplichtingen mogen de concurrentievoorwaarden voor exploitanten van mobiele diensten binnen de Gemeenschap niet aantasten en geen concurrentievoordeel van welke aard ook, bieden, met name op grond van omvang, soort van roamingverkeer of thuismarkt van de exploitant van roamingdiensten.

(7)      Het niveau van de maximale gemiddelde wholesaletarieven voor gereguleerde roaming oproepen als vastgesteld bij Verordening (EG) nr. 717/2007 zou tijdens de verlenging van de verordening moeten blijven dalen ter afspiegeling van de dalende kosten, met inbegrip van de verlagingen van de gereguleerde mobiele afgiftetarieven in de lidstaten, om te zorgen voor een soepele werking van de interne markt terwijl tegelijkertijd wordt voldaan aan de doelstelling om zowel buitensporige prijzen af te schaffen als exploitanten in staat te stellen te concurreren en te innoveren.

(7 bis) Om de concurrentie van de verschillende roamingdiensten duurzaam te bevorderen en te versterken, moeten de nationale regelgevingsinstanties, met name op het vlak van de berekening van wholesaletarieven, discriminatie tussen grote en kleine exploitanten verbieden.

(8)      De datum die werd vastgesteld voor de verlaging van de maximale prijsplafonds voor gereguleerde roamingoproepen op zowel wholesale- als retailniveau in 2009 moet worden vervroegd van 30 augustus naar 1 juli om te zorgen voor samenhang met de invoering van verplichtingen ten aanzien van het vaststellen van prijzen voor gereguleerde sms-berichten overeenkomstig deze verordening. Op deze wijze zullen gebruikers van zowel gespreks- als sms-roamingdiensten kunnen profiteren van de nieuwe tarieven tijdens de periode waarin de vraag naar deze diensten het grootst is.

(8 bis) Wanneer de tariefplafonds niet in EUR worden uitgedrukt, moeten de toepasselijke tariefplafonds voor de initiële grenswaarden overeenkomstig de artikelen 3, 4 bis, 4 ter en 6 bis, en de herziene waarden van de plafonds overeenkomstig de artikelen 3, lid 2, en 4, lid 2, vastgesteld worden in de betrokken munteenheid middels toepassing van de referentiewisselkoers die op de in deze verordening bepaalde datums wordt bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie. Indien er op de bepaalde datum geen bekendmaking plaatsvindt, wordt de referentiewisselkoers toegepast die is bekendgemaakt in het eerste Publicatieblad van de Europese Unie volgende op die datum waarin een dergelijke referentiewisselkoers is opgenomen.

(9)      Omdat de naleving van het plafond voor wholesaletarieven dat is vastgesteld bij Verordening (EG) nr. 717/2007 wordt gemeten aan de hand van de gemiddelde wholesaleprijs van twee exploitanten tijdens een periode van 12 maanden, moet erop worden gewezen dat de periode korter kan zijn, bijvoorbeeld wanneer de datum van een geplande verlaging van het maximale gemiddelde wholesaletarief voor het eind van de periode van 12 maanden valt.

(10)    Sommige exploitanten van mobiele netwerken factureren wholesaleoproepen met roaming op basis van minimumperioden die oplopen tot 60 seconden terwijl de meeste tarieven voor wholesaleverbindingen per seconde worden vastgesteld. Hierdoor ontstaat een verstoring van de concurrentie tussen deze exploitanten en de exploitanten die andere methodes hanteren voor de facturering en wordt de consequente toepassing van de wholesaleprijsplafonds die bij Verordening (EG) nr. 717/2007 zijn ingevoerd ondermijnd. Meer nog, dit vormt een extra element dat de wholesalekosten verhoogt en negatieve gevolgen heeft voor de prijsstelling van spraaktelefoniediensten met roaming op retailniveau. Mobiele exploitanten moeten derhalve worden verplicht de levering van gereguleerde wholesale oproepen met roaming per seconde te factureren.

(11)    Het maximumniveau van het Eurotarief (zowel voor gesprekken die worden geïnitieerd als gesprekken die worden ontvangen) moet tijdens de verlengde geldigheidsperiode van Verordening (EG) nr. 717/2007 jaarlijks blijven dalen op een wijze die overeenkomt met de verlagingen die werden verlangd tijdens de aanvankelijke periode waarin de verordening van toepassing was, ter afspiegeling van de voortdurende verlagingen van binnenlandse mobiele tarieven en de voortdurende dalingen in de onderliggende kosten van de levering van gereguleerde oproepen met roaming. Zo kan de verordening resultaten blijven produceren.

(12)    Met de toegenomen marges tussen de maximale wholesale- en retailtarieven die in deze verordening zijn vastgesteld, moeten exploitanten meer ruimte krijgen om te concurreren op het niveau van de retailprijzen waardoor echte concurrentie wordt bevorderd.

(12 bis)           Sommige exploitanten hebben te maken met hogere groothandelskosten ten gevolge van geografische of andere omstandigheden, zoals moeilijke terreinvoorwaarden, regio's met een lage bevolkingsdichtheid, grote instroom van toeristen binnen korte perioden;

(13)    Volgens ramingen van de ERG betekent de praktijk van mobiele exploitanten om intervallen van meer dan één seconde te factureren wanneer zij roamingdiensten op retailniveau in rekening brengen, een verhoging van een doorsnee Eurotariefrekening met 24% voor geïnitieerde en 19% voor ontvangen gesprekken. Tevens verklaarde de ERG dat deze verhogingen een vorm van verborgen kosten zijn omdat zij voor de meeste consumenten niet transparant zijn. De ERG doet dan ook de dringende aanbeveling een oplossing te zoeken voor de verschillende factureringspraktijken die op retailniveau op het Eurotarief worden toegepast.

(14)    Hoewel in Verordening (EG) nr. 717/2007 een gemeenschappelijke aanpak werd vastgesteld om ervoor te zorgen dat roamende klanten voor gereguleerde roaminggesprekken geen buitensporige prijzen worden aangerekend door een Eurotarief in de Gemeenschap in te voeren, wordt een consequente toepassing ernstig ondermijnd door de verschillende factureringspraktijken van de mobiele exploitanten. Dit betekent ook dat er ondanks de communautaire omvang en de grensoverschrijdende aard van roamingdiensten binnen de Gemeenschap verschillende aanpakken bestaan voor de facturering van gereguleerde roaminggesprekken die de concurrentievoorwaarden in de interne markt verstoren.

(15)    Het verdient dus aanbeveling een gemeenschappelijk stel voorschriften in te voeren met betrekking tot de facturering van Eurotariefeenheden op retailniveau om de interne markt verder te versterken en consumenten van roamingdiensten in de Gemeenschap een gemeenschappelijk niveau van bescherming te bieden.

(16)    Leveranciers van gereguleerde roaminggesprekken op retailniveau moeten derhalve verplicht worden hun klanten alle gesprekken waarvoor een Eurotarief geldt per seconde te factureren met alleen de mogelijkheid een aanvankelijk tarief te hanteren van ten minste 30 seconden voor gespreksopbouw. Op deze manier kunnen exploitanten redelijke kosten voor de totstandbrenging van de verbinding dekken en wordt flexibiliteit geboden om te kunnen concurreren door kortere tariferingsperiodes aan te bieden. Voor inkomende gesprekken waarvoor het Eurotarief geldt, is een dergelijke tariferingsperiode echter niet gerechtvaardigd omdat de onderliggende wholesalekosten per seconde in rekening worden gebracht en eventuele kosten voor de totstandbrenging van de verbinding reeds door mobiele afgiftetarieven zijn gedekt.

(16 bis) In bezochte netwerken ontvangen voice-mailboodschappen dienen de klant niet in rekening te worden gebracht, omdat hij op de duur van deze boodschappen geen invloed heeft; andere voice-mailkosten, bijvoorbeeld kosten voor het afluisteren van deze boodschappen, blijven daardoor onverlet.

(17)    Uit de marktgegevens die sedert de inwerkingtreding van Verordening (EG) nr. 717/2007 door de ERG en de Commissie bijeen zijn gebracht, blijkt dat de Gemeenschap nog steeds een situatie kent waarin de wholesaletarieven voor sms-diensten met roaming over het algemeen stabiel zijn gebleven en geen logische relatie hebben met de onderliggende kosten. Evenals bij gespreksdiensten met roaming het geval is, lijkt er onvoldoende concurrentiedruk te zijn op exploitanten om de wholesaleprijzen omlaag te brengen. Ook de retailprijzen voor sms-roamingdiensten zijn over het algemeen stabiel gebleven en vertonen zonder duidelijk rechtvaardiging hoge marges met tarieven die aanzienlijk hoger liggen dan voor de equivalente binnenlandse sms-diensten.

(18)    Evenals in het geval voor gespreksdiensten met roaming, is er een aanzienlijk risico dat het opleggen van verplichte wholesaleprijzen op zich niet zou leiden tot lagere tarieven voor retailklanten. Anderzijds zouden maatregelen om het niveau van de retailprijzen omlaag te brengen zonder iets te doen aan het niveau van de wholesalekosten die verband houden met de levering van deze diensten de positie van een aantal exploitanten, met name de kleinere, in gevaar kunnen brengen, omdat het risico van een tariefuitholling toeneemt.

(19)    Gezien de specifieke structuur en de grensoverschrijdende aard van de roamingmarkt heeft het regelgevingskader van 2002 de nationale regelgevende instanties niet de geschikte instrumenten gegeven om de concurrentieproblemen die ten grondslag liggen aan het hoge niveau van de wholesale- en retailprijzen voor gereguleerde sms-diensten met roaming aan te pakken. Op deze wijze kan niet worden gezorgd voor de soepele werking van de interne markt, hetgeen dus moet worden rechtgetrokken.

(20)    In zijn antwoord op de openbare raadpleging van de Commissie over de evaluatie van de werking van Verordening (EG) nr. 717/2007 verklaarde de ERG ook dat regulering van sms-diensten met roaming noodzakelijk was op zowel wholesale- als retailniveau om de prijzen meer af te stemmen op de kosten en de binnenlandse prijzen. Hij was van oordeel dat regelingen zoals die voor gespreksdiensten met roaming geschikt zouden zijn. Meer specifiek deed de ERG de aanbeveling een plafond in te voeren voor het gemiddelde wholesaletarief van de ene exploitant naar de andere voor sms-diensten met roaming, en de Eurotariefverplichting zodanig te wijzigen dat sms-diensten met roaming worden aangeboden tegen een tarief dat niet hoger is dan een vastgesteld maximum.

(21)    Regelgevingsverplichtingen moeten derhalve worden opgelegd voor gereguleerde sms-diensten met roaming op wholesaleniveau om een redelijker verband te leggen tussen wholesaletarieven en de onderliggende kosten en op retailniveau om de belangen van roamende consumenten te beschermen.

(22)    Deze regelgevingsverplichtingen moeten zo spoedig mogelijk in werking treden maar de exploitanten in kwestie moeten tegelijkertijd voldoende tijd krijgen om hun prijzen en dienstenaanbod aan te passen zodat zij de regelgeving kunnen naleven.

(23)    De meest doelmatige en evenredige aanpak om het prijsniveau voor gereguleerde sms-diensten met roaming op retailniveau te reguleren is het op communautair niveau vaststellen van een maximumtarief per sms-bericht dat verzonden wordt vanuit een bezocht netwerk. Het gemiddelde wholesaletarief moet over een specifieke periode worden toegepast tussen alle mobiele exploitanten binnen de Gemeenschap.

(24)    De wholesaleprijslimiet voor gereguleerde sms-diensten met roaming moet alle kosten omvatten van de leverancier van de wholesaledienst, met inbegrip van ondermeer gespreksopbouw, verzending en de niet terugverdiende afgiftekosten van sms-berichten met roaming op het bezochte netwerk. Om te zorgen voor consequente toepassing van de bij deze verordening vastgestelde regels mogen wholesaleleveranciers van gereguleerde sms-diensten met roaming derhalve geen afzonderlijk bedrag in rekening brengen voor de afgifte van sms-berichten met roaming op hun netwerk.

(25)    De meest doelmatige en evenredige aanpak om het retailprijsniveau voor sms-berichten met roaming in de Gemeenschap te reguleren is de invoering van een verplichting voor mobiele exploitanten om hun roamende klanten een Euro-sms-tarief aan te bieden dat de vastgestelde prijslimiet niet overschrijdt. Het Euro-sms-tarief moeten worden vastgesteld op een niveau dat de exploitanten voldoende marge biedt, maar tegelijkertijd zorgt voor een meer getrouwe afspiegeling van de onderliggende retailkosten.

(26)    Deze regelgevingsaanpak moet ervoor zorgen dat gereguleerde sms-berichten met roaming een betere afspiegeling zijn van de onderliggende kosten voor de levering van deze dienst dat voorheen het geval was. Het maximum Euro-sms tarief dat roamende klanten kan worden aangeboden, moet derhalve een redelijke marge inhouden met betrekking tot de kosten die gepaard gaan met de levering van een gereguleerde sms-dienst met roaming, terwijl exploitanten kunnen concurreren door hun aanbod te variëren en door de prijsstructuur aan te passen aan de marktomstandigheden en de voorkeur van de consumenten. Deze regelgevingsaanpak mag niet van toepassing zijn op sms-berichten met toegevoegde waarde.

(27)    Roamende klanten mogen niet verplicht worden een aanvullend bedrag te betalen voor ontvangst van een gereguleerd sms- of voice mail-bericht met roaming op een bezocht netwerk, omdat de afgiftekosten reeds zijn opgenomen in de retailkosten voor de verzending van een sms- of voice mail-bericht met roaming.

(28)    Een Euro-sms-tarief moet automatisch van toepassing zijn op elke nieuwe of bestaande roamende klant die niet vrijwillig kiest of heeft gekozen voor een bijzonder sms- roamingtarief of een pakket voor roamingdiensten met inbegrip van gereguleerde sms-diensten met roaming.

(29)    Om te zorgen voor eind-tot-eindverbindingen en interoperabiliteit voor roamende klanten van gereguleerde sms-roamingdiensten, moeten de nationale regelgevende instanties tijdig ingrijpen, in overeenstemming met het bepaalde in artikel 5 van Richtlijn 2002/19/EG van 7 maart 2002 inzake de toegang tot en interconnectie van elektronische-communicatienetwerken en bijbehorende faciliteiten (Toegangsrichtlijn)[6], op gecoördineerde basis en in overeenstemming met het bepaalde in artikel 8, lid 1, van Verordening (EG) nr. 717/2007 en artikel 21 van Richtlijn 2002/21/EG van 7 maart 2002 inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronische-communicatienetwerken en -diensten (Kaderrichtlijn), wanneer een terrestrische mobiele exploitant in een lidstaat bij zijn nationale regelgevende instantie een klacht indient dat zijn abonnees geen gereguleerde sms-berichten met roaming kunnen versturen naar of ontvangen van abonnees van een terrestrisch mobiel netwerk dat in een andere lidstaat is gevestigd omdat de twee exploitanten er niet in slagen overeenstemming te bereiken.

(30)    Een sms-bericht is een "Short Message Service"-tekstbericht, hoofdzakelijk samengesteld uit alfabetische of numerieke tekens, dat echter ook afbeeldingstekens kan bevatten die via een mobiele of een vaste telefoon of een ander mobiel of vast toestel kunnen worden verzonden of ontvangen tussen mobiele en/of vaste nummers die zijn toegewezen in overeenstemming met een nationaal nummeringsplan. Een sms-bericht onderscheidt zich van andere berichten zoals mms-berichten of e-mails. Om ervoor te zorgen dat de doelstellingen van deze verordening worden verwezenlijkt, moeten eventuele wijzigingen aan de technische parameters van een sms-bericht met roaming, waardoor het gedifferentiëerd wordt van een binnenlands sms-bericht, worden verboden.

(31)    Uit gegevens die bijeen zijn gebracht door de nationale regelgevende instanties blijkt dat de gemiddelde wholesaletarieven voor datadiensten met roaming die worden aangerekend door de exploitanten van de bezochte netwerken aan de thuisleverancier van roamende klanten een neerwaartse trend vertonen, hoewel de hoge prijzen voor wholesale datadiensten met roaming blijven aanhouden.

(32)    Het hoge niveau van de retailprijzen voor datadiensten met roaming blijft zorgen baren en geeft aan dat de concurrentie in deze diensten nog onvoldoende is. In tegenstelling tot gespreks- en sms-roamingdiensten zijn er op retailniveau echter wel beperkingen, omdat retailklanten wanneer zij in het buitenland vertoeven over alternatieven beschikken om toegang te krijgen tot datadiensten, zoals openbare draadloze toegang tot het internet, zonder beperkingen wat de nummering betreft. In dit stadium zou het derhalve voorbarig zijn prijzen op retailniveau te reguleren. Voorts is voor elke verbinding met een roamingnetwerk toestemming van de gebruiker nodig. Bijgevolg mogen zonder toestemming van de gebruiker geen roaminggegevens worden gedownload, met inbegrip van het actualiseren van programma's of het herstellen van e-mails, tenzij daarvoor op andere wijze door de gebruiker is verzocht, mocht hij geen gebruik willen maken van deze bescherming.

(32 bis)Thuisaanbieders mogen de roamende klant geen kosten in rekening brengen voor gereguleerde datadiensten met roaming, tenzij en totdat de roamende klant akkoord gaat met de levering van de dienst.

(33)    Wel moeten maatregelen worden ingevoerd om de transparantie van retailprijzen voor dataroamingdiensten te verbeteren, met name om het probleem van astronomisch hoge rekeningen, die een obstakel vormen voor de soepele werking van de interne markt, uit de weg te ruimen en roamende klanten de instrumenten te verschaffen die zij nodig hebben om toezicht te houden op hun uitgaven voor dataroamingdiensten en deze te kunnen beheersen. Evenmin mag de ontwikkeling van toepassingen of technologieën worden belemmerd die roamingdiensten zoals WiFi, VoIP en Instant Messaging-diensten kunnen vervangen. De consument moet op de hoogte worden gesteld, zodat hij met kennis van zaken een keuze kan maken.

(34)    Mobiele exploitanten moeten hun roamende klanten met name gepersonaliseerde tariefinformatie verschaffen over de tarieven die op hen van toepassing zijn voor dataroamingdiensten wanneer zij in een andere lidstaat voor het eerst gebruik maken van een datadienst met roaming. Deze informatie moet zodanig op hun mobiele telefoon of ander mobiel toestel worden afgeleverd dat ze eenvoudig te ontvangen en te begrijpen is.

(34 bis) Om het voor de klant gemakkelijker te maken inzicht te krijgen in de financiële gevolgen van zijn gebruik van gereguleerde dataroamingdiensten en hem in staat te stellen zijn uitgaven te volgen en beheersen, geven de thuisaanbieders voorbeelden voor dataroamingtoepassingen, zoals e-mail, afbeeldingen en web-browsing, door hun approximatieve grootte in termen van datagebruik aan te geven.

(35)    Om astronomisch hoge rekeningen te voorkomen moeten mobiele exploitanten bovendien een of meer maandelijkse financiële enof volumeplafonds vaststellen met betrekking tot hun openstaande rekeningen voor datadiensten met roaming (in de valuta waarin de klant de rekening ontvangt), die zij aan al hun roamende klanten door middel van een speciale boodschap gratis ▐ zouden moeten aanbieden, en waarbij een waarschuwing wordt gegeven wanneer men in de buurt komt van dit plafond. Wanneer dit gebruiksplafond wordt bereikt, moet de klant deze diensten niet meer ontvangen en moeten deze hem niet meer in rekening worden gebracht, behalve wanneer de klant specifiek om voortzetting van deze diensten verzoekt overeenkomstig de voorwaarden zoals vermeld in de kennisgevingen. Roamende klanten moeten binnen een redelijke termijn voor een van deze maandelijkse financiële of volumeplafonds kunnen kiezen of ervoor kunnen opteren geen plafond te laten vaststellen. Tenzij de klant iets anders te kennen geeft moeten de beperkingen standaard worden toegepast.

(36)    Deze maatregelen om transparantie tot stand te brengen moeten worden gezien als minimumwaarborgen voor roamende klanten en mag het mobiele exploitanten niet onmogelijk maken hun klanten een hele reeks andere faciliteiten te bieden om hen te helpen hun uitgaven voor datadiensten met roaming te voorspellen en te beheersen. Tal van exploitanten zijn bijvoorbeeld bezig met de ontwikkeling van een nieuw forfaitair retailtarief voor roaming. Met een dergelijk tarief zijn datadiensten met roaming mogelijk voor een specifieke prijs gedurende een specifieke periode tot een redelijke gebruikslimiet. Ook zijn zij bezig met de ontwikkeling van systemen aan de hand waarvan hun roamende klanten in realtime precies op de hoogte kunnen zijn van hun uitgaven voor datadiensten met roaming. Om te kunnen zorgen voor een soepele werking van de interne markt moet in de geharmoniseerde regels rekening worden gehouden met deze ontwikkelingen op de binnenlandse markten.

(37)    Dat het niveau van wholesaletarieven voor datadiensten met roaming nog steeds erg hoog ligt, kan voornamelijk worden toegeschreven aan hoge wholesaletarieven die worden aangerekend door exploitanten van niet-preferentiële netwerken. Dergelijke tarieven zijn het gevolg van beperkingen in verband met verkeerssturing die de exploitanten er niet toe aanzetten om hun wholesaletarieven eenzijdig te verlagen omdat verkeer in elk geval wordt ontvangen, ongeacht de prijs die in rekening wordt gebracht. Dit leidt tot extreme variaties in de wholesalekosten. In sommige gevallen zijn de prijzen voor dataroaming op wholesaleniveau die van toepassing zijn op niet-preferentiële netwerken dertig maal hoger dan die welke van toepassing zijn op het preferentiële netwerk. Deze buitensporig hoge wholesaletarieven voor dataroamingdiensten leiden tot een aanzienlijke verstoring van de concurrentievoorwaarden tussen mobiele exploitanten in de Gemeenschap, die de soepele werking van de interne markt ondermijnen. Het is dan ook moeilijker voor thuisaanbieders om hun wholesalekosten te voorspellen en hun klanten transparante en concurrerende retailprijspakketten aan te bieden. Omdat de nationale regelgevende instanties deze problemen op nationaal niveau minder doelmatig kunnen aanpakken, moet een plafond worden vastgesteld op wholesaleprijzen voor datadiensten met roaming. Het plafond op wholesaleprijzen moet worden vastgesteld op een preventief niveau dat duidelijk boven de laagste wholesaleprijzen ligt die momenteel op de markt beschikbaar zijn om de concurrentievoorwaarden te verbeteren en de ontwikkeling van de concurrentie op de markt mogelijk te maken en te zorgen voor een betere werking van de interne markt ten gunste van de consument . Door het uitbannen van buitensporige wholesaletarieven voor dataroaming die nog altijd op de markt bestaan, moet dit preventieve niveau tijdens de looptijd van deze verordening het ontstaan voorkomen van concurrentievervalsing of -beperking tussen exploitanten van mobiele communicatiediensten.

(38)    Om rekening te houden met de ontwikkelingen op de markt en het regelgevingskader dat van toepassing is op elektronische communicatie, moet worden verwezen naar "openbare communicatienetwerken" in plaats van "openbare telefoonnetwerken". Met het oog op de samenhang moet artikel 1, lid 5 van Richtlijn 2002/21/EG (kaderrichtlijn) dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(39)    Omdat de doelstellingen van deze verordening - namelijk Verordening (EG) nr. 717/2007 en Richtlijn 2002/21/EG te wijzigen om een gemeenschappelijke reeks regels te handhaven en verder te ontwikkelen zodat gebruikers van openbare mobiele communicatienetwerken wanneer zij binnen de Gemeenschap reizen geen buitensporig hoge prijzen moeten betalen voor roamingdiensten in de Gemeenschap (met betrekking tot spraaktelefonie, sms-berichten en datatransmissie) waardoor wordt bijgedragen aan de soepele werking van de interne markt en een hoog niveau van consumentenbescherming en tegelijkertijd de concurrentie tussen mobiele exploitanten wordt gewaarborgd - door de lidstaten onvoldoende kunnen worden verwezenlijkt op een veilige en geharmoniseerde wijze en tijdig, kunnen deze beter worden bereikt op communautair niveau, zodat de Gemeenschap in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel van artikel 5 van het Verdrag de nodige maatregelen tot wijziging van de verordening mag nemen. Overeenkomstig het evenredigheidsbeginsel gaat de verordening niet verder dan wat nodig is om deze doelstellingen te verwezenlijken.

(40)    (40) Deze gemeenschappelijke aanpak moet niettemin voor een beperkte periode worden gehandhaafd maar kan in het licht van een door de Commissie uit te voeren evaluatie worden uitgebreid of aangepast dan wel vervangen door alternatieve regelgevingsopties, op basis van daartoe strekkende aanbevelingen van de Commissie.

(40 bis) De Commissie dient toezicht te houden op de doeltreffendheid van Verordening (EG) nr. 717/2007, gewijzigd door onderhavige verordening, in het licht van de doelstellingen daarvan en de bijdrage aan de tenuitvoerlegging van het regelgevend kader en het soepel functioneren van de interne markt. In dit verband moet de Commissie de gevolgen nagaan voor de concurrentiepositie van de aanbieders van mobiele communicatiediensten van uiteenlopende omvang en uit verschillende delen van de Gemeenschap, de ontwikkelingen, trends en de transparantie van retail- en wholesaletarieven, de verhouding daarvan tot de feitelijke kosten, de mate waarin de verwachtingen die in de effectbeoordeling bij deze Verordening (SEC (2008) 2489) zijn opgenomen, zijn gerealiseerd en de compliancekosten van de exploitanten en de gevolgen voor de investeringen. De Commissie dient in het licht van de technologische ontwikkelingen voorts aandacht te schenken aan de beschikbaarheid en de kwaliteit van diensten die een alternatief vormen voor roaming (zoalsVoIP).

(40 ter) De Commissie dient, voordat bovenbedoelde herziening plaatsvindt en om ervoor te zorgen dat de roamingdiensten in de Gemeenschap voortdurend worden gecontroleerd, een tussentijds verslag voor het Europees Parlement en de Raad op te stellen met een algemene samenvatting van de vooruitgang die geboekt wordt bij het behalen van de doelen van deze verordening en de mogelijke alternatieve opties om deze doelen te bereiken.

(40c)   De Commissie dient tevens na te gaan of de regulering van roamingdiensten adequaat kan gebeuren binnen het regelgevingskader voor elektronische communicatie. Zij dient een degelijke evaluatie te maken van alternatieve methodes om de doelen van deze verordening te bereiken, zoals:

-       - het aanpakken van de problemen op wholesaleniveau, door invoering van de verplichting om toegang te verlenen op een redelijke en eerlijke manier, op basis van non-discriminatie en/of billijke voorwaarden;

-       - een aanpak die uitgaat van het principe dat prijzen en voorwaarden voor roamingklanten vergelijkbaar moeten zijn met de prijzen en voorwaarden op de markt van het bezochte netwerk, zoals de mogelijkheid voor de klant om andere prijzen te bedingen bij andere marktexploitanten in het bezochte netwerk.

-       - het aanpakken van de problemen in het kader van het communautaire mededingingsrecht;

- met name dient de Commissie in overleg met de ERG een onderzoek in te stellen naar en een beoordeling te geven van de concurrentiestructuur van de markt voor mobiele communicatiediensten, die leidt tot weinig concurrerende roamingprijzen en het Europees Parlement en Raad verslag uit te brengen over haar conclusies en voorstellen te doen om de structurele problemen op de markt voor mobiele communicatiediensten en vooral de belemmeringen bij binnenkomst op de markt en expansie, aan te pakken.

(41)    Verordening (EG) nr. 717/2007 en Richtlijn 2002/21/EG dienen derhalve dienovereenkomstig te worden gewijzigd,

HEBBEN DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

Artikel 1

Wijzigingen in Verordening (EG) nr. 717/2007

Verordening (EG) nr. 717/2007 wordt als volgt gewijzigd

1.          In de titel wordt "openbare telefoonnetwerken" vervangen door "openbare communicatienetwerken".

2.          Artikel 1 wordt als volgt gewijzigd:

(a)    Lid 1 wordt vervangen door de volgende tekst:

"1.    Bij deze verordening wordt een gemeenschappelijke aanpak ingevoerd die ervoor moet zorgen dat gebruikers van openbare mobiele [...] communicatienetwerken, wanneer zij binnen de Gemeenschap reizen, in vergelijking met de geldende binnenlandse prijzen, geen buitensporig hoge tarieven betalen voor roamingdiensten in de Gemeenschap wanneer zij oproepen initiëren of ontvangen, sms-berichten initiëren en ontvangen of gebruik maken van pakketgeschakelde datacommunicatiediensten, waardoor wordt bijgedragen aan de soepele werking van de interne markt en de consument tegelijkertijd een hoog niveau van bescherming wordt geboden, de vrije concurrentie tussen de exploitanten van mobiele netwerken en de doorzichtigheid van de markt worden bevorderd en zowel prikkels voor innovatie als keuzevrijheid voor de consument worden geboden.

De verordening voorziet in regels betreffende de tarieven die de mobiele exploitanten in rekening kunnen brengen voor de levering van communautaire roamingdiensten voor telefoongesprekken en sms-berichten met opbouw en afgifte binnen de Gemeenschap en pakketgeschakelde datacommunicatiediensten die door roamende klanten worden gebruikt wanneer zij roamen op een mobiel communicatienetwerk in een andere lidstaat. De verordening is van toepassing op zowel de tarieven die op wholesaleniveau door de netwerkexploitanten in rekening worden gebracht als, in voorkomend geval, op die welke op retailniveau door de thuisaanbieders worden gehanteerd.

(b)    Lid 4 wordt vervangen door de volgende tekst:

"4.    De in deze verordening genoemde tariefplafonds zijn uitgedrukt in euro. Wanneer onder de artikelen 3, […] 4 bis, 4 ter, en 6 bis, lid 4, vallende tarieven in andere munteenheden zijn uitgedrukt, worden de initiële grenswaarden overeenkomstig deze artikelen vastgesteld in die munteenheden, voor de artikelen 3 en 4 middels toepassing van de referentiewisselkoers van 30 juni 2007 en in het geval van de artikelen 4 bis, 4 ter en 6 bis, lid 4, middels toepassing van de referentiewisselkoers die […] op 6 mei 2009 door de Europese Centrale Bank in het Publicatieblad van de Europese Unie wordt bekendgemaakt.

Met het oog op de daaropvolgende verlagingen van deze grenswaarden als bepaald in artikel 3, lid 2, en artikel 4, lid 2, en artikel 6 bis, lid 4 worden de herziene waarden bepaald middels toepassing van de referentiewisselkoers die een maand voor de datum van inwerkingtreding van de herziene waarden op dezelfde wijze zijn bekendgemaakt.

3.          Artikel 2, lid 2, wordt als volgt gewijzigd:

(a)    de term "telefoniediensten" onder b) wordt vervangen door "communicatiediensten";

(b)    de termen "telefoonnetwerk" en "telefoniediensten" onder c) worden vervangen door "communicatienetwerk" en "communicatiediensten";

(c)    De tekst onder d) wordt vervangen door de volgende tekst:

"(d)   "roaming in de Gemeenschap": het gebruik door roamende klanten van een mobiele telefoon of een ander toestel om intracommunautaire oproepen te initiëren of te ontvangen, sms-berichten te initiëren of te ontvangen, of gebruik te maken van pakketgeschakelde datacommunicatie, terwijl zij zich in een andere lidstaat bevinden dan die waarin hun thuisnetwerk is gevestigd, op basis van een overeenkomst tussen de exploitant van het thuisnetwerk en de exploitant van het bezochte netwerk;

(d)    de term "telefoonnetwerk" onder e) wordt vervangen door de term "communicatienetwerk";

(e)    De tekst onder f) wordt vervangen door de volgende tekst:

"(f)    "roamende klant": een klant van een aanbieder van terrestrische openbare mobiele [...] communicatiediensten, middels een terrestrisch openbaar mobiel netwerk dat zich in de Gemeenschap bevindt, die op grond van een contract of regeling met zijn thuisaanbieder een mobiele telefoon of een ander toestel mag gebruiken om oproepen te initiëren of te ontvangen, sms-berichten te initiëren of te ontvangen, of gebruik te maken van pakketgeschakelde datacommunicatie op een bezocht netwerk, door middel van regelingen tussen de exploitant van het thuisnetwerk en de exploitant van het bezochte netwerk;

(f)     De tekst onder g) wordt vervangen door de volgende tekst:

"(g)   "bezocht netwerk": een terrestrisch openbaar mobiel communicatienetwerk dat zich bevindt in een lidstaat die niet de lidstaat is waarin zich het thuisnetwerk bevindt, en dat het voor een roamende klant mogelijk maakt om oproepen te initiëren of te ontvangen, sms-berichten te initiëren of te ontvangen of pakketgeschakelde datacommunicatie te initiëren of te ontvangen door middel van regelingen met de exploitant van het thuisnetwerk;"

(g)    De volgende punten h), i), j) en k) worden toegevoegd:

"(h)   "Euro-sms tarief": een tarief dat het tariefplafond als vastgesteld in artikel 4 ter niet overschrijdt en dat een thuisaanbieder mag aanrekenen voor de levering van gereguleerde sms-berichten met roaming in overeenstemming met dat artikel;

(i)     "sms-bericht": een dienst voor het verzenden van hoofdzakelijk uit alfabetische en/of numerieke tekens samengestelde korte tekstberichten, die kunnen worden verzonden tussen mobiele en/of vaste nummers welke in overeenstemming met de nationale nummerplannen zijn toegewezen;

(j)     "gereguleerd sms-bericht met roaming": een sms-bericht dat verzonden is door een roamende klant, met initiëring op een bezocht netwerk en afgifte op een openbaar communicatienetwerk binnen de Gemeenschap of wordt ontvangen door een roamende klant, met initiëring op een openbaar communicatienetwerk binnen de Gemeenschap en met afgifte op een bezocht netwerk;

(k)    "gereguleerde datadienst met roaming": een roamingdienst waarmee pakketgeschakelde datacommunicatie kan worden verzonden of ontvangen door een roamende klant middels zijn mobiele telefoon of ander mobiel toestel terwijl het is verbonden met een bezocht netwerk. Een gereguleerde datadienst met roaming omvat niet de verzending of ontvangst van gereguleerde roaminggesprekken of sms-berichten maar wel de verzending en ontvangst van Multimedia Messaging Service (mms) berichten."

4.          Artikel 3 wordt als volgt gewijzigd:

(a)    Lid 2 wordt vervangen door de volgende tekst:

"2.       Dit gemiddelde wholesaletarief wordt in alle gevallen toegepast tussen twee exploitanten en wordt berekend over een tijdvak van twaalf maanden of elk korter tijdvak dat overblijft tot het eind van de periode waarin het maximale gemiddelde wholesaletarief als bedoeld in dit lid wordt toegepast of tot het aflopen van deze verordening. Het maximale gemiddelde wholesaletarief wordt verlaagd tot 0,28 euro en 0,26 euro op respectievelijk 30 augustus 2008 en 1 juli 2009 en zal verder worden verlaagd tot 0,22 euro en 0,18 euro op respectievelijk 1 juli 2010 en 1 juli 2012."

(b)    Aan lid 3 wordt de volgende alinea toegevoegd:

"Met ingang van 1 juli 2009 wordt het gemiddelde wholesaletarief als bedoeld in lid 1 echter berekend door de in totaal ontvangen wholesale-roaminginkomsten te delen door het totale aantal wholesaleroamingminuten die daadwerkelijk zijn gebruikt voor de levering van wholesaleroaminggesprekken binnen de Gemeenschap door de desbetreffende exploitant tijdens het desbetreffende tijdvak uitgedrukt in een bedrag per seconde dat is aangepast zodat rekening is gehouden met de mogelijkheid dat de exploitant van een bezocht netwerk een aanvankelijke minimumperiode in rekening brengt van niet meer dan 30 seconden."

5.          Artikel 4 wordt als volgt gewijzigd:

(a)    Lid 2 wordt vervangen door de volgende tekst:

"2.       Het retailtarief, exclusief BTW, van een Eurotarief dat een thuisaanbieder zijn roamende klant in rekening mag brengen voor de levering van een gereguleerd roaminggesprek, kan voor elk roaminggesprek verschillend zijn maar mag niet hoger liggen dan 0,49 euro per minuut voor elke geïnitieerde oproep en 0,24 euro per minuut voor elke ontvangen oproep. Het prijsplafond voor geïnitieerde oproepen wordt verlaagd tot 0,46 EUR en 0,43 EUR, en voor ontvangen oproepen tot 0,22 EUR en 0,19 EUR, respectievelijk op 30 augustus 2008 en op 1 juli 2009. Het prijsplafond voor geïnitieerde oproepen wordt verlaagd tot 0,39 euro en 0,35 euro, en voor ontvangen oproepen tot 0,15 euro en 0,11 euro, respectievelijk op 1 juli 2010 en 1 juli 2011.

Thuisaanbieders mogen hun roamende klanten geen bedragen aanrekenen wanneer deze een gereguleerd roaming sms-bericht ontvangen. This shall be without prejudice to other applicable charges such as those for listening to such messages.

Met ingang van 1 juli 2009 factureert elke thuisaanbieder zijn roamende klanten per seconde voor de levering van elk aan een Eurotarief onderworpen gereguleerd roaminggesprek dat wordt geïnitieerd of ontvangen.

In afwijking van de tweede alinea kan de thuisaanbieder voor gesprekken die onderworpen zijn aan een Eurotarief een aanvankelijke minimumperiode in rekening brengen van niet meer dan 30 seconden."

(b)    Lid 4 wordt vervangen door de volgende tekst:

"4.       Een roamende klant kan op elk moment na afloop van het in lid 3 beschreven proces, verzoeken om over te stappen naar of van een Eurotarief. Elke overstap geschiedt binnen een werkdag na ontvangst van de aanvraag en is kosteloos en zonder dat er voorwaarden of beperkingen worden opgelegd op grond van andere bestaande elementen van het abonnement, met dien verstande dat wanneer een roamende klant die een abonnement heeft op een speciaal roamingpakket dat meer dan een roamingdienst omvat (bijv. spraaktelefonie, sms en/of data) wenst over te stappen op een Eurotarief, de thuisaanbieder deze klant ertoe kan verplichten af te zien van de voordelen van de ander elementen van het pakket. Een thuisaanbieder mag deze overstap uitstellen totdat het voorgaande roamingtarief voor een gespecificeerde minimumperiode van kracht is geweest. Deze minimumperiode mag niet langer zijn dan drie maanden."

6.          Het volgende artikel 4 bis wordt ingevoegd:

"Artikel 4 bis

Wholesaletarieven voor gereguleerde sms-berichten

1.      Met ingang van 1 juli 2009 mag het gemiddelde wholesaletarief dat de exploitant van een bezocht netwerk het thuisnetwerk van een roamende klant mag aanrekenen voor de levering van een gereguleerd roaming sms-bericht dat geïnitieerd wordt op dat bezochte netwerk, niet meer bedragen dan 0,04 euro per sms-bericht.

2.      wordt dit gemiddelde wholesaletarief in alle gevallen toegepast tussen twee exploitanten en berekend over een tijdvak van twaalf maanden of elk korter tijdvak tot het aflopen van deze verordening;

3.      Het gemiddelde wholesaletarief als bedoeld in lid 1 wordt berekend door de in totaal door de exploitant van het bezochte netwerk van elke exploitant van een thuisnetwerk ontvangen wholesale-inkomsten voor opbouw en verzending van gereguleerde roaming sms-berichten binnen de Gemeenschap in het relevante tijdvak te delen door het totale aantal van dergelijke sms-berichten dat werd geïnitieerd en verzonden namens de desbetreffende exploitant van een thuisnetwerk in dat tijdvak.

4.      De exploitant van een bezocht netwerk rekent de exploitant van het thuisnetwerk van een roamende klant geen ander tarief aan dan het in lid 1 bedoelde tarief voor de afgifte van een gereguleerd sms-bericht met roaming dat wordt verzonden naar een roamende klant op zijn bezocht netwerk.

7.          Het volgende artikel 4 ter wordt ingevoegd:

"Artikel 4 ter

Retailtarieven voor gereguleerde roaming sms-berichten

1.      De thuisaanbieders bieden een Euro-sms-tarief als bepaald in lid 2 op duidelijke en transparante wijze actief aan al hun roamende klanten aan. Aan dit Euro-sms-tarief is geen abonnement of zijn geen andere vaste of terugkerende kosten verbonden en het kan worden gecombineerd met om het even welk retailtarief, behoudens de overige bepalingen van dit artikel.

2.      Met ingang van 1 juli 2009 mag het retailtarief, exclusief btw, van een Euro-sms-tarief dat een thuisaanbieder zijn roamende klant in rekening mag brengen voor een gereguleerd roaming sms-bericht dat door die roamende klant is verzonden, voor elk roaming sms verschillend zijn maar niet hoger liggen dan 0,11 euro.

3.      Thuisaanbieders mogen hun roamende klanten geen bedragen aanrekenen wanneer deze een gereguleerd roaming sms-bericht ontvangen.

4.      Met ingang van 1 juli 2009 rekenen thuisaanbieders automatisch een Euro-sms-tarief aan aan alle bestaande roamende klanten, met uitzondering van roamende klanten die al vrijwillig hebben gekozen voor een specifiek roamingtarief of pakket op grond waarvan zij een ander tarief genieten voor gereguleerde roaming sms-berichten dan hen zou zijn aangeboden indien zij deze keuze niet hadden gemaakt.

5.      Met ingang van 1 juli 2009 passen thuisaanbieders een Euro-sms-tarief toe op alle nieuwe roamende klanten die niet vrijwillig hebben gekozen voor een ander roaming sms-tarief of tariefpakket voor roamingdiensten dat een ander tarief inhoudt voor gereguleerde roaming sms-berichten.

6.      Een roamende klant kan op elk moment verzoeken om over te stappen naar of van een Euro-sms-tarief. Elke overstap geschiedt binnen één werkdag na ontvangst van de aanvraag en is kosteloos en zonder dat er voorwaarden of beperkingen worden opgelegd op grond van elementen van het abonnement die geen betrekking hebben op roaming. Een thuisaanbieder mag deze overstap uitstellen totdat het voorgaande roamingtarief voor een gespecificeerde minimumperiode van kracht is geweest. Deze minimumperiode mag niet langer zijn dan drie maanden. Een Euro-sms-tarief kan altijd gecombineerd worden met een Eurotarief.

7.      Thuisaanbieders brengen al hun roamende klanten uiterlijk op 1 juni 2009 persoonlijk op de hoogte van het Euro-sms tarief, van het feit dat dit tarief op uiterlijk 1 juli 2009 geldt voor alle roamende klanten die niet vrijwillig hebben gekozen voor een special tarief of pakket dat van toepassing is op gereguleerde sms-berichten, en van hun recht om hiervan over te stappen of ernaar terug te keren in overeenstemming met lid 6.

8.        Het volgende artikel 4 quater wordt ingevoegd:

"Artikel 4 quater

Technische kenmerken van gereguleerde sms-berichten

Thuisaanbieders of exploitanten van een bezocht netwerk mogen de technische kenmerken van gereguleerde roaming sms-berichten niet zodanig wijzigen dat zij afwijken van de technische kenmerken van sms-berichten die op hun binnenlandse markt worden geleverd."

9.          Artikel 5 wordt geschrapt.

10.        Artikel 6 wordt vervangen door de volgende tekst:

"Artikel 6

Transparantie van de retailtarieven voor gereguleerde roamingoproepen en sms-berichten

1.      Om een roamende klant attent te maken op het feit dat hij roamingkosten zal moeten betalen wanneer hij een oproep initieert of ontvangt of wanneer hij een sms-bericht verzendt, verstrekt elke thuisleverancier, behalve wanneer de klant zijn thuisaanbieder heeft laten weten dat hij deze dienst niet wenst te gebruiken, de klant, zodra deze een andere lidstaat dan die van zijn thuisnetwerk binnengaat, automatisch, zonder onnodige vertraging en kosteloos via een berichtendienst basale gepersonaliseerde prijsinformatie over de roamingtarieven (inclusief BTW) die van toepassing zijn op het initiëren en ontvangen van oproepen en op het verzenden van sms-berichten door deze klant in de bezochte lidstaat.

Deze basale gepersonaliseerde prijsinformatie omvat de maximumtarieven die de klant op grond van zijn tariefplan in rekening kunnen worden gebracht voor:

(a)    het initiëren van oproepen binnen de bezochte lidstaat en naar de lidstaat van zijn thuisnetwerk, alsook voor het ontvangen van oproepen; alsmede

(b)    het verzenden van roaming sms-berichten terwijl hij zich in de bezochte lidstaat bevindt.

Zij omvat verder het in lid 2 bedoelde gratis telefoonnummer waar de klant meer gedetailleerde informatie kan verkrijgen en informatie over de mogelijkheid nooddiensten te bereiken door het gratis Europese alarmnummer 112 te kiezen..

Een klant die kenbaar heeft gemaakt deze automatische berichtendienst niet te verlangen, heeft het recht om op elk moment en kosteloos de verstrekking van de dienst door de thuisaanbieder opnieuw te verlangen.

Op verzoek verstrekken de thuisaanbieders aan blinde of slechtziende klanten automatisch, middels een telefoongesprek en kosteloos deze basale gepersonaliseerde prijsinformatie.

2.      In aanvulling op lid 1, heeft de klant, waar hij zich ook bevindt, het recht om door middel van een mobiel telefoongesprek of via sms kosteloos meer gedetailleerde gepersonaliseerde prijsinformatie over de in het bezochte netwerk toepasselijke roamingtarieven voor telefoongesprekken, sms, mms en andere gegevenscommunicatiediensten alsmede informatie over de op grond van deze verordening toepasselijke transparantiemaatregelen te vragen en te ontvangen. Voor een dergelijk verzoek wordt een gratis nummer gebruikt dat de thuisaanbieder voor dat doel beschikbaar stelt.

3.      De thuisaanbieders verstrekken alle gebruikers bij het nemen van hun abonnement alle informatie over de door hen gehanteerde roamingtarieven, met name over het Eurotarief en het Euro-sms-tarief. Zij geven aan hun roamende klanten ook zonder onnodige vertraging, telkens wanneer er een wijziging is, een actualisering van de gehanteerde tarieven.

De thuisaanbieders nemen de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat al hun roamende klanten zich bewust zijn van de beschikbaarheid van het Eurotarief en het Euro-sms-tarief. Zij stellen met name uiterlijk op 30 juli 2007 al hun roamende klanten in kennis van de voorwaarden in verband met het Eurotarief en uiterlijk op 1 juni 2009 van de voorwaarden in verband met het Euro-sms-tarief, telkens op duidelijke en ondubbelzinnige wijze. Zij sturen daarna met redelijke tussenpozen een herinnering aan alle klanten die voor een ander tarief hebben gekozen."

11.        Het volgende artikel 6 bis wordt ingevoegd:

"Artikel 6 bis

Transparantie en preventieve mechanismen voor gereguleerde dataroamingdiensten

1.      Thuisaanbieders zorgen ervoor dat hun roamende klanten vóór en na de sluiting van de overeenkomst naar behoren zijn voorgelicht over de tarieven die van toepassing zijn op hun gebruik van gereguleerde dataroamingdiensten, en wel op zodanige wijze dat de klant gemakkelijk inzicht krijgt in de financiële gevolgen van hun gebruik en zijn uitgaven voor gereguleerde dataroamingdiensten kan volgen en beheersen, in overeenstemming met de leden 2 en 3.

Indien noodzakelijk stellen thuisaanbieders hun klanten voordat een overeenkomst wordt gesloten en vervolgens met regelmatige tussenpozen op de hoogte van het gevaar van automatische en ongestuurde gegevensdiensten met roaming en downloaden. Voorts leggen thuisaanbieders hun klanten op duidelijke en gemakkelijk te begrijpen wijze uit hoe zij deze automatische gegevensverbindingen met roaming kunnen uitschakelen om te voorkomen dat gegevensdiensten met roaming op ongestuurde wijze worden geconsumeerd.

2.      Met ingang van uiterlijk 1 juli 2009 wordt de roamende klant via een automatische boodschap van de thuisaanbieder meegedeeld dat hij aan het roamen is en ontvangt hij basale gepersonaliseerde informatie over de tarieven die van toepassing zijn op de levering van gereguleerde dataroamingdiensten aan hem in de desbetreffende lidstaat, behalve wanneer de klant zijn thuisaanbieder heeft laten weten dat hij deze informatie niet verlangt.

De roamende klant ontvangt dergelijke gepersonaliseerde basale tariefinformatie op zijn mobiele telefoon of een ander apparaat, bij voorbeeld via een sms-boodschap, een e-mail of via een pop-upvenster op de computer, wanneer de roamende klant een andere lidstaat binnengaat of in een andere lidstaat dan die van zijn thuisnetwerk voor de eerste maal een gereguleerde dataroamingdienst initieert. De informatie wordt kosteloos, op enige wijze die de ontvangst en het begrip ervan vergemakkelijkt, verstrekt op het moment dat de roamende klant een gereguleerde dataroamingdienst initieert.

Een klant die zijn thuisaanbieder kenbaar heeft gemaakt deze automatische berichtendienst niet te verlangen, heeft het recht om op elk moment en kosteloos de verstrekking van de dienst door de thuisaanbieder opnieuw te verlangen.

3.      Uiterlijk op 1 januari 2010 verschaft iedere thuisaanbieder al zijn roamende klanten de gelegenheid bewust en kosteloos te kiezen voor een faciliteit die informatie geeft over de totale consumptie uitgedrukt in volume of in de valuta waarin de roamende klant wordt gefactureerd voor gereguleerde dataroamingdiensten, en die waarborgt dat de totale kosten voor gereguleerde dataroamingdiensten in een gespecificeerde gebruiksperiode zonder de uitdrukkelijke toestemming van de klant een bepaalde financiële grens niet overschrijden.

Hiertoe stelt de thuisaanbieder één of meer financiële plafonds voor, met specifieke gebruiksperiodes, mits de klant vooraf op de hoogte wordt gesteld van de dienovereenkomstige volumes. . Eén van deze maxima (het standaard financiële plafond) benadert de EUR 50 verschuldigde kosten per maandelijkse factureringsperiode (excl. BTW) zonder deze te overschrijden.

Een andere mogelijkheid is dat de thuisaanbieder in volumes uitgedrukte plafonds bepaalt, mits de klant vooraf op de hoogte wordt gesteld van de dienovereenkomstige financiële bedragen . Eén van deze maxima (het standaard financiële plafond) benadert de EUR 50 verschuldigde kosten per maandelijkse factureringsperiode (excl. BTW) zonder deze te overschrijden.

De thuisaanbieder kan zijn roamende klanten tevens andere maxima aanbieden met andere, dus hogere of lagere, maandelijkse financiële plafonds.

Uiterlijk op 1 juli 2010 geldt het in de tweede en derde alinea bedoelde standaardplafond voor alle klanten die niet hebben gekozen voor een ander plafond.

Elke thuisaanbieder zorgt er eveneens voor dat een passende kennisgeving via de mobiele telefoon of een ander apparaat bij voorbeeld een sms-bericht, een e-mail of een pop-upvenster op de computer wordt verstuurd wanneer de dataroamingdiensten 80% van het overeengekomen financiële of volumeplafond hebben bereikt. Klanten hebben het recht van hun exploitanten te verlangen dat zij stoppen met het versturen van dergelijke kennisgevingen, en het recht om te allen tijde en kosteloos van de thuisaanbieder te verlangen dat hij de levering van de dienst hervat.

Als dit financiële of volumeplafond anders zou worden overschreden, wordt een kennisgeving gestuurd naar de mobiele telefoon of een ander apparaat van de roamende klant. Deze kennisgeving geeft aan welke procedure moet worden gevolgd indien de klant de voortzetting wenst van de levering van die diensten en ook de kosten die verbonden zijn aan elke extra af te nemen eenheid. Indien de roamende klant niet reageert zoals opgeroepen in de ontvangen kennisgeving, stopt de thuisaanbieder onmiddellijk met de levering en de facturering van gereguleerde dataroamingdiensten aan de roamende klant tenzij en totdat de roamende klant verzoekt om voortzetting of verlenging van de levering van deze diensten.

Wanneer een roamende klant vraagt om een "financiële of volumebeperkende"-faciliteit of om verwijdering ervan, vindt deze wijziging met ingang van 1 november 2010 kosteloos plaats binnen één werkdag na ontvangst van het verzoek, waarbij er geen voorwaarden of beperkingen worden opgelegd op grond van andere elementen van het abonnement.

4.      Met ingang van 1 juli 2009:

(a)    mag het gemiddelde wholesaletarief dat de exploitant van een bezocht netwerk de exploitant van het thuisnetwerk van een roamende klant mag aanrekenen voor de levering van gereguleerde dataroamingdiensten middels het desbetreffende bezochte netwerk, op 1 juli 2009 niet meer bedragen dan een preventief plafond van EUR 1 , op 1 juli 2010 EUR 0,80 en op 1 juli 2011 EUR 0,50 per megabyte verzonden data; De toepassing van dit preventief plafond mag niet leiden tot vervalsing of beperking van de concurrentie op de wholesalemarkt voor dataroaming, overeenkomstig artikel 8, lid 2, letter b van Richtlijn 2002/21/EG (Kaderrichtlijn)

(b)    wordt dit gemiddelde wholesaletarief in alle gevallen toegepast tussen twee exploitanten en berekend over een tijdvak van twaalf maanden of elk korter tijdvak tot het aflopen van deze verordening;

(c)    wordt het onder (a) bedoelde gemiddelde wholesaletarief berekend door de in totaal ontvangen wholesale-inkomsten die de exploitant van het bezochte netwerk van elke exploitant van een thuisnetwerk heeft ontvangen voor de levering van gereguleerde dataroamingdiensten in de desbetreffende periode te delen door het totale aantal megabytes aan gegevens dat daadwerkelijk verbruikt is door de levering van die diensten in dat tijdvak, uitgedrukt in kilobytes

12.        Artikel 7 wordt als volgt gewijzigd:

(a)    Lid 2 wordt vervangen door de volgende tekst:

"2.       De nationale regelgevende instanties stellen geactualiseerde informatie over de toepassing van deze verordening, met name de artikelen 3, 4, 4 bis, 4 ter en 6 bis ervan, publiek beschikbaar op een wijze die belangstellenden gemakkelijk toegang tot die informatie biedt."

(b)    Lid 5 wordt vervangen door de volgende tekst:

"5.       De nationale regelgevende instanties kunnen op eigen initiatief optreden om de naleving van deze verordening te waarborgen. In het bijzonder maken zij, indien nodig, gebruik van de bevoegdheden waarover zij uit hoofde van artikel 5 van de Toegangsrichtlijn beschikken om te zorgen voor de benodigde toegang en interconnectie om een de eind-tot-eindverbinding en de interoperabiliteit van roamingdiensten te verzekeren; bijvoorbeeld daar waar abonnees geen gereguleerde sms-berichten met roaming kunnen uitwisselen met abonnees van een terrestrisch mobiel netwerk in een andere lidstaat omdat er geen overeenkomst bestaat over de levering van dergelijke berichten."

13.        Artikel 9 wordt vervangen door de volgende tekst:

"Artikel 9

Sancties

De lidstaten stellen de regels vast betreffende de sancties die van toepassing zijn op inbreuken op deze verordening en nemen alle nodige maatregelen om te waarborgen dat zij ten uitvoer worden gelegd. Deze sancties moeten doeltreffend, evenredig en ontradend zijn. De lidstaten stellen de Commissie uiterlijk op 30 maart 2008 of, in het geval van de aanvullende bij Verordening [XXXX/YYYY] gestelde verplichtingen, niet later dan de datum die negen maanden na de inwerkingtreding van die verordening valt, in kennis van deze regels en brengen haar bij latere wijzigingen daarvan onverwijld op de hoogte."

14.        Artikel 11 wordt vervangen door de volgende tekst:

"Artikel 11

Evaluatie

1.      De Commissie evalueert de resultaten van deze verordening en brengt daarover, na overleg met de burgers, uiterlijk op 30 juni 2011 verslag uit bij het Europees Parlement en de Raad. De Commissie bekijkt met name of de doelstellingen van deze verordening verwezenlijkt zijn. Hierbij zal de Commissie onder andere aandacht schenken aan:

– - de ontwikkeling van de wholesale- en retailtarieven voor de levering aan roamende klanten van spraaktelefonie- en gegevenscommunicatiediensten, met inbegrip van sms en mms en de vergelijkbare ontwikkelingen bij de mobiele communicatiediensten op nationaal niveau in de diverse lidstaten, en wel afzonderlijk voor post-paid en pre-paid klanten. and in the quality and speed of these services;

– - de beschikbaarheid en kwaliteit van diensten die een alternatief vormen voor roaming (spraaktelefonie, sms en data), met name in het licht van de technologische ontwikkelingen;

– - de mate waarin de klant heeft geprofiteerd van prijsdalingen bij roamingdiensten of op andere manieren van kostenverlagingen voor de levering van roamingdiensten, en de tariefdiversiteit en de producten die beschikbaar zijn voor klanten met uiteenlopende belgewoontes ;

– - de mate waarin sprake is van concurrentie op zowel de retail- en de wholesalemarkt, met name de situatie van kleinere, onafhankelijke of sinds kort op de markt opererende exploitanten, en de gevolgen voor de concurrentie van commerciële overeenkomsten en de mate van interconnectie tussen aanbieders;

- De Commissie evalueert eveneens andere reguleringsmethodes dan prijsregulering, die kunnen worden ingezet voor de verwezenlijking van een concurrerende interne roamingmarkt, en houdt daarbij rekening met een door het ERG onafhankelijk uitgevoerde analyse. Op grond van deze evaluatie zal de Commissie met adequate aanbevelingen komen.

1 bis. 2 bis. Bovendien legt de Commissie uiterlijk op 30 juni 2010 een tussentijds verslag voor aan het Europees Parlement en de Raad met een analyse en een evaluatie van de levering van roamingdiensten in de Gemeenschap, en een beoordeling van de vooruitgang die geboekt wordt bij de verwezenlijking van de doelstellingen van de verordening, waarbij ook de in lid 1 bedoelde zaken aan de orde komen.

15.        In artikel 12 wordt de tekst "uiterlijk op 30 augustus 2007" geschrapt.

16.        In artikel 13 wordt "2010" vervangen door "2013".

Artikel 2

Wijziging in Richtlijn 2002/21/EG (Kaderrichtlijn)

In artikel 1, lid 5, van Richtlijn 2002/21/EG (Kaderrichtlijn) wordt de term "openbare mobiele telefoonnetwerken" vervangen door de term "openbare mobiele communicatienetwerken".

Artikel 3

Inwerkingtreding

Deze verordening treedt in werking op de dag volgende op die van haar bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie. Zij verstrijkt op 30 juni 2012.

Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in alle lidstaten.

Gedaan te Brussel,

Voor het Europees Parlement                      Voor de Raad

De voorzitter                                               De voorzitter

• [1] ^*             Politieke amendementen: nieuwe of vervangende tekst staat in cursief, schrappingen zijn met het symbool ▌aangegeven. Technische correcties en aanpassingen door de diensten: nieuwe of vervangende tekst staat in cursief, schrappingen zijn met het symbool ║aangegeven.
• [2]               PB C […] van […], blz. […].
• [3]               PB C […] van […], blz. […].
• [4]               PB C […] van […], blz. […].
• [5]               [ ]
• [6]               PB L 108 van 24.04.02, blz. 7.

TOELICHTING

I. Achtergrond

Op 27 juni 2007 hebben het Europees Parlement en de Raad hun goedkeuring gehecht aan Verordening (EG) nr. 717/2007 betreffende roaming op openbare mobiele telefoonnetwerken binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 2002/21/EG Deze verordening was een reactie op de slechte marktwerking bij de mobiele communicatie, die heeft geleid tot buitensporige prijzen voor de Europese consument en hem verhindert, tijdens reizen in andere lidstaten normaal gebruik te maken van roamingdiensten en die derhalve een concrete belemmering vormt voor de vrijheid van verkeer.

Na evaluatie van de toepassing van bovenbedoelde verordening en de marktwerking in 2008, is de Commissie met een voorstel gekomen om de verordening uit te breiden tot spraakroaming en de werkingssfeer van de verordening te verbreden tot SMS en gegevensdiensten, en tegelijkertijd maatregelen te nemen ter vergroting van de transparantie. Voorts wordt de looptijd van de verordening verlengd tot 2013.

II- Spraaktelefonie en SMS

De rapporteur stemt ermee in dat de verordening nu ook de prijsregulering voor spraaktelefonie zal omvatten. Jammer genoeg zijn roamingprijzen sinds de inwerkingtreding van Verordening (EG) nr.717/2007 niet sterk gedaald, maar hebben de neiging dicht bij elkaar te liggen, vlak onder de plafonds die door de verordening zijn vastgesteld.

Uw rapporteur is het ook eens met de uitbreiding van de werkingssfeer van de verordening tot SMS. In verband met de buitensporige prijzen die de consument moest betalen, lijkt een prijsregulering voor retail en wholesale SMS op het moment onvermijdelijk.

De rapporteur is echter van mening dat de regulering van roamingprijzen voor spraaktelefonie en SMS van bijzondere aard moet zijn en dat langdurige prijsregulering schadelijk zou zijn voor de markt.

III. Data en transparantie

Ook de retail- en wholesaleprijzen voor dataroaming waren hoog. Hoewel een preventief niveau voor wholesaletarieven voor dataroamingdiensten zinvol is, meent de rapporteur dat het momenteel niet wenselijk is ook op retailniveau prijsplafonds in te stellen. Dataroaming is een nieuwe markt, die in zijn ontwikkeling zou worden belemmerd door een dergelijks prijsregulering. De regulering van wholesaleprijzen voor dataroaming lijkt echter zinvol omdat beginnende exploitanten geconfronteerd worden met buitensporige prijzen op wholesale niveau van grote exploitanten, wat niet goed is voor de ontwikkeling van de dataroamingdiensten.

De rapporteur ondersteunt het beginsel van transparantie en preventieve maatregelen ter bescherming van de consument en ter vermijding van buitensporige rekeningen. Deze maatregelen dienen adequaat en flexibel te zijn omdat er een grote variëteit aan roamingklanten bestaat, die behoefte hebben aan diverse mogelijkheden. De verordening moet zowel een adequaat niveau van consumentenbescherming bieden als de consument de mogelijkheid bieden op een adequate wijze gebruik te maken van de dataroamingdiensten. Alle maatregelen ter vergroting van de transparantie moeten ook in technologisch opzicht haalbaar zijn en geen onredelijke belasting vormen voor de telecommunicatie-exploitanten.

IV. Evaluatie en nieuwe regulering van de roamingdiensten

Hoewel een tijdelijke prijsregulering een korte-termijnoplossing is voor buitensporige prijzen en marktlacunes, is de rapporteur nog altijd van mening dat een gezonde en concurrerende roamingmarkt uiteindelijk niet tot bloei kan komen met prijsregulering op lange termijn. Derhalve is het van vitaal belang een adequate analyse te maken van deze verordening en te zoeken naar alternatieve regulering van de markt, om dezelfde doelen te kunnen bereiken. Deze verordening moet een lijst omvatten van aspecten die gedetailleerd onderzocht moeten worden, zodat er meer gerichte indicaties beschikbaar komen om vast te stellen of de doelstellingen van de verordening al dan niet zijn bereikt. Een specificatie van dergelijke factoren moet ook indicaties opleveren over wat van de marktwerking verwacht mag worden, zodat afgezien kan worden van uitbreiding van de prijsregulering. Een gedetailleerde analyse van deze factoren is ook van belang voor een toekomstige aanpak van de regelgeving in deze sector. Bovendien dient een tussentijds verslag te worden opgesteld zodat er meer gegevens beschikbaar komen over de vooruitgang die geboekt wordt bij het bereiken van de doelstellingen van de regulering en het gedrag van de marktdeelnemers.

V - Conclusie

De rapporteur heeft talrijke bilaterale bijeenkomsten bijgewoond met de belangrijkste belanghebbenden bij deze verordening en de commissie-ITRE heeft een mini-hoorzitting over deze kwestie georganiseerd. Eén van de conclusies is dat de verordening zo neutraal en evenwichtig mogelijk moet zijn, zodat sommige partijen niet ten opzichte van andere bevoordeeld worden.

De rapporteur ondersteunt de voorgestelde verordening maar wijst er andermaal op dat de regulering van roamingprijzen een uitzondering moet blijven en prijsregulering op lange termijn schadelijk is voor de markt van mobiele communicatie.

ADVIES van de Commissie interne markt en consumentenbescherming (*) (6.3.2009)

aan de Commissie industrie, onderzoek en energie

inzake het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 717/2007 betreffende roaming op openbare mobieletelefoonnetwerken binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 2002/21/EG inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronische-communicatienetwerken en -diensten
(COM(2008)0580 – C6‑0333/2008 – 2008/0187(COD))

Rapporteur voor advies (*): Syed Kamall

(*) Procedure met medeverantwoordelijke commissies – Artikel 47 van het Reglement

BEKNOPTE MOTIVERING

1. INLEIDING

Met de in dit ontwerpadvies voorgestelde wijzigingen wordt de verordening tot een instrument dat prijstransparantie en toezicht op de roamingdiensten tot 30 juni 2013 waarborgt, en worden de nu geldende prijsplafonds op 30 juni 2010 afgeschaft. Er worden geen nieuwe prijsvoorschriften geïntroduceerd.

De bedoeling is - in eerste instantie - een inhoudelijk debat aan te zwengelen over enerzijds de voordelen van het voorstel van de Commissie en anderzijds de noodzaak om te kijken naar redelijke alternatieven voor het botte instrument van de prijsplafonds, in combinatie met handhaving van een hoog niveau van consumentenbescherming.

2. HET PROBLEEM

2.1 Het voorstel van de Commissie is bedoeld om iets te doen aan het vermeende probleem van onvoldoende concurrentie bij de roamingdiensten en het feit dat de prijzen geen redelijke weerspiegeling vormen van de onderliggende kosten van de diensten.

De resultaten van de onafhankelijke, door IMCO en ITRE in opdracht gegeven studie van Europe Economics (EE) laten evenwel zien dat:

· de door de bestaande verordening opgelegde prijsverlaging voor spraaktelefonie niet tot een significante volumetoename heeft geleid, en dat het vermeende probleem met "ongerechtvaardigde" prijzen in feite niet bestaat. (Uit de voorlopige gegevens van de Europese Groep van regelgevende instanties blijkt dat de sms-volumes - zonder prijsplafonds - voor Q3 2008 nog meer zijn toegenomen dan die van de spraaktelefonie. Dit ondergraaft één van de argumenten voor prijsplafonds voor sms'jes voor kleine gebruikers);

· de door de Commissie uitgevoerde effectbeoordeling niet heeft aangetoond dat een uitbreiding van de verordening tot méér welzijn zal leiden. (In een aantal EU-landen betalen de armste pre-paid-klanten méér voor sommige vormen van binnenlandse spraaktelefonie dan relatief rijkere gebruikers van roaming voor internationale gesprekken).

Bovendien concludeert de EE-studie dat het niet uitbreiden van de verordening hoogstwaarschijnlijk zal leiden tot:

· een stabilisering van de tarieven voor spraaktelefonie op, of in ieder geval dicht in de buurt van, de voor 2010 opgelegde niveaus, en niet tot een verhoging;

· een breder scala aan tarieven en een fellere concurrentie, resulterend in een grotere keuze en andere voordelen voor de consument;

· vermijding van het zogenaamde "waterbed"-effect, d.w.z. lage tarieven voor spraaktelefonie, sms'jes en dataverkeer, maar veel hogere tarieven voor mobiele telefoons, of tot vertragingen bij het doorvoeren van prijsverlagingen voor andere mobiele diensten, hetgeen in het nadeel is van de consument in het algemeen.

Essentieel is ook dat de EE-studie laat zien dat roaming niet als een afzonderlijke markt kan worden beschouwd, maar veeleer integrerend onderdeel uitmaakt van de mobiele markt in zijn totaliteit, die uiterst concurrerend is.

Deze bevindingen, in combinatie met de inherente onzekerheid die verbonden is aan het op politiek niveau voor een periode van vijf jaar vastleggen van de prijzen, vormen sterke argumenten tegen zowel het uitbreiden van de bestaande prijsvoorschriften voor spraaktelefonie, als het invoeren van aanvullende prijsvoorschriften.

2.2 De rapporteur is van oordeel dat er consensus bestaat omtrent de noodzaak iets te doen aan het gebrek aan transparantie van facturen en het probleem van de astronomisch hoge rekeningen voor roamingdiensten (grote verrassingen voor de consumenten). De bestaande transparantiemaatregelen voor spraaktelefonie zouden kunnen worden gehandhaafd en uitgebreid tot sms'jes.

3. DE OPLOSSING

3.1 Gebleken is dat over de hele linie opgelegde lagere prijzen niet tot méér welzijn in het algemeen zal leiden, of tot een groter gebruik van gereguleerde roamingdiensten. Omdat deze welzijnsvergroting dus niet is aangetoond en gezien de onzekerheden omtrent de marktdefinitie en het probleem van het voor vijf jaar vastleggen van prijzen zonder goede basis voor het identificeren van het verschil tussen "gerechtvaardigd" en "ongerechtvaardigd", is het uitbreiden van de verordening op dit moment mogelijkerwijs niet geëigend.

3.2 We zijn het erover eens dat het gebrek aan prijstransparantie moet worden aangepakt en dat er voortdurend markttoezicht moet worden uitgeoefend. Hierbij moet voor een begrenzing in de tijd worden gezorgd, met het oog op hun eventuele opname in het algemene regelgevingskader voor elektronische communicatie. Het is niet wenselijk een aparte verordening te hebben voor alleen roamingdiensten, die slechts een klein onderdeel van de hele markt uitmaken. De richtlijn universele diensten bevat in concreto een aantal transparantiemaatregelen. Wanneer voldoende ervaring is opgedaan met de toepassing van die maatregelen en met de specifieke transparantiemaatregelen voor roaming, zou de Commissie kunnen nadenken over passende wijzigingen aan de richtlijn universele diensten, en de speciale regels voor roaming voorgoed kunnen laten vervallen.

3.3 De rapporteur heeft geprobeerd in een afzonderlijk werkdocument een aantal alternatieven op papier te zetten voor het botte instrument van de prijsplafonds, waaronder:

· geen uitbreiding van de verordening;

· het overlaten van een besluit aan de regelgevende instanties - hoewel er twijfels bestaan omtrent de onafhankelijkheid van de Europese Groep van regelgevende instanties;

· non-discriminatieclausules;

· acties tegen individuele corrupte exploitanten en markten;

· oprichting van een beurs voor wholesalespraaktelefonie, -sms'jes en -gegevens.

Ik hoop dat het Parlement een inhoudelijk debat aan de voordelen van deze alternatieven zal willen wijden.

4. CONCLUSIE

Teneinde een zuiver debat te kunnen voeren over de relatieve voordelen van het voorstel van de Commissie en de mogelijke alternatieven heeft rapporteur - in dit stadium - de voorstellen betreffende prijsplafonds afgewezen en zich in plaats daarvan gericht op transparantie voor de consument en het voorzetten van het toezicht op de markt. Laat het debat beginnen!

AMENDEMENTEN

De Commissie interne markt en consumentenbescherming verzoekt de ten principale bevoegde Commissie industrie, onderzoek en energie onderstaande amendementen in haar verslag op te nemen:

Amendement  1 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 4 bis (nieuw)
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
	(4 bis) Verschillen in topografie en bevolkingsdichtheid, alsmede seizoensvariaties in toeristische regio's resulteren in verschillende businessmodellen voor mobiele exploitanten, en dus in hogere kosten.
Amendement  2 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 7
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(7) Het niveau van de maximale gemiddelde wholesaletarieven voor gereguleerde roaming oproepen als vastgesteld bij Verordening (EG) nr. 717/2007 zou tijdens de verlenging van de verordening moeten blijven dalen ter afspiegeling van de dalende kosten, met inbegrip van de verlagingen van de gereguleerde mobiele afgiftetarieven in de lidstaten, om te zorgen voor een soepele werking van de interne markt terwijl tegelijkertijd wordt voldaan aan de doelstelling om zowel buitensporige prijzen af te schaffen als exploitanten in staat te stellen te concurreren en te innoveren.	(7) Het niveau van de maximale gemiddelde wholesaletarieven voor gereguleerde roaming oproepen als vastgesteld bij Verordening (EG) nr. 717/2007 zou tijdens de verlenging van de verordening moeten blijven dalen ter afspiegeling van de dalende kosten, met inbegrip van de verlagingen van de gereguleerde mobiele afgiftetarieven in de lidstaten, om te zorgen voor een soepele werking van de interne markt terwijl tegelijkertijd wordt voldaan aan de doelstelling om zowel buitensporige prijzen af te schaffen als exploitanten in staat te stellen te concurreren en te innoveren. Het niveau van de gemiddelde wholesaleplafonds dient in geen geval kostengeoriënteerd te zijn, teneinde de beëindiging van de regulering in de toekomst te vergemakkelijken en de exploitanten een marge te geven om te concurreren.
Motivering
De in de verordening vastgestelde tariefplafonds zijn niet kostengeoriënteerd en moeten dat ook niet zijn. Het vaststellen van kostengeoriënteerde tariefplafonds is onverenigbaar met het bevorderen van de concurrentie en maakt het bovendien moeilijker de regulering te beëindigen.
Amendement  3 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 16
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(16) Leveranciers van gereguleerde roaminggesprekken op retailniveau moeten derhalve verplicht worden hun klanten alle gesprekken waarvoor een Eurotarief geldt per seconde te factureren met alleen de mogelijkheid een aanvankelijk tarief te hanteren van ten minste 30 seconden voor gespreksopbouw. Op deze manier kunnen exploitanten redelijke kosten voor de totstandbrenging van de verbinding dekken en wordt flexibiliteit geboden om te kunnen concurreren door kortere tariferingsperiodes aan te bieden. Voor inkomende gesprekken waarvoor het Eurotarief geldt, is een dergelijke tariferingsperiode echter niet gerechtvaardigd omdat de onderliggende wholesalekosten per seconde in rekening worden gebracht en eventuele kosten voor de totstandbrenging van de verbinding reeds door mobiele afgiftetarieven zijn gedekt.	(16) Leveranciers van gereguleerde roaminggesprekken op retailniveau moeten derhalve verplicht worden hun klanten alle gesprekken per seconde te factureren en ze zouden geen aanvankelijk tarief voor gespreksopbouw toe moeten passen voor gesprekken waarvoor een Eurotarief geldt.
Amendement  4 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 27
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(27) Roamende klanten mogen niet verplicht worden een aanvullend bedrag te betalen voor ontvangst van een gereguleerd sms-bericht met roaming op een bezocht netwerk, omdat de afgiftekosten reeds zijn opgenomen in de retailkosten voor de verzending van een sms-bericht met roaming.	(27) Roamende klanten mogen niet verplicht worden een aanvullend bedrag te betalen voor ontvangst van een gereguleerd sms- of voice mail-bericht met roaming op een bezocht netwerk, omdat de afgiftekosten reeds zijn opgenomen in de retailkosten voor de verzending van een sms- of voice mail-bericht met roaming.
Amendement  5 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 33
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(33) Wel moeten maatregelen worden ingevoerd om de transparantie van retailprijzen voor dataroamingdiensten te verbeteren, met name om het probleem van astronomisch hoge rekeningen, die een obstakel vormen voor de soepele werking van de interne markt, uit de weg te ruimen en roamende klanten de instrumenten te verschaffen die zij nodig hebben om toezicht te houden op hun uitgaven voor dataroamingdiensten en deze te kunnen beheersen.	(33) Wel moeten maatregelen worden ingevoerd om de transparantie van retailprijzen voor dataroamingdiensten te verbeteren, met name om het probleem van astronomisch hoge rekeningen, die een obstakel vormen voor de soepele werking van de interne markt, uit de weg te ruimen en roamende klanten de instrumenten te verschaffen die zij nodig hebben om toezicht te houden op hun uitgaven voor dataroamingdiensten en deze te kunnen beheersen. Ook moeten er maatregelen worden genomen die ervoor zorgen dat mobiele exploitanten die toepassingen of technologieën tegenhouden die roamingdiensten zoals WiFi, VoIP en Instant Messaging-diensten kunnen vervangen of daar een alternatief voor kunnen zijn, de consument hiervan op de hoogte stellen, zodat deze met kennis van zaken een keuze kan maken.
Motivering
De consument wil misschien alternatieve technologieën zoals WiFi of alternatieve diensten zoals VoIP gebruiken. Indien de exploitant besluit de toegang tot deze technologieën en diensten te blokkeren, moet de consument daarvan op de hoogte worden gebracht, zodat hij of zij kan kiezen al dan niet naar een andere exploitant over te stappen. Dit strookt met de momenteel behandelde voorstellen tot wijziging van de richtlijn universele diensten.
Amendement  6 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 34
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(34) Mobiele exploitanten moeten hun roamende klanten met name gepersonaliseerde tariefinformatie verschaffen over de tarieven die op hen van toepassing zijn voor dataroamingdiensten wanneer zij in een andere lidstaat voor het eerst gebruik maken van een datadienst met roaming. Deze informatie moet zodanig op hun mobiele telefoon of ander mobiel toestel worden afgeleverd dat ze eenvoudig te ontvangen en te begrijpen is.	(34) Mobiele exploitanten moeten hun roamende klanten met name gepersonaliseerde tariefinformatie verschaffen over de tarieven die op hen van toepassing zijn voor dataroamingdiensten wanneer de roamende klanten voor het eerst gebruik maken van een dataroamingdienst in een bepaalde lidstaat of wanneer zij inreizen in een andere lidstaat. Deze informatie moet zodanig middels een boodschap op hun mobiele telefoon, een e-mail of een pop-upvenster op hun computer worden afgeleverd dat ze eenvoudig te ontvangen en te begrijpen is.
Amendement  7 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 35
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(35) Om astronomisch hoge rekeningen te voorkomen moeten mobiele exploitanten al hun roamende klanten gratis de mogelijkheid moeten bieden vooraf een financieel plafond vast te stellen voor hun openstaande rekeningen voor datadiensten met roaming, waarbij een waarschuwing wordt gegeven wanneer men in de buurt komt van dit plafond. Wanneer dit plafond wordt bereikt, moet de datadienst met roaming worden stopgezet, behalve wanneer de klant specifiek om voortzetting verzoekt.	(35) Om astronomisch hoge rekeningen te voorkomen moeten mobiele exploitanten al hun roamende klanten gratis informatie bieden over het gecumuleerde gebruik uitgedrukt in volume of de munteenheid waarin de roamende klant wordt gefactureerd, alsmede hen aanbieden vooraf meerdere maximalegebruikplafonds vast te stellen voor hun openstaande rekeningen voor datadiensten met roaming, waarbij waarschuwingen worden gegeven wanneer men in de buurt komt van dit gespecificeerde plafond. Wanneer dit gebruiksplafond wordt bereikt, moet de datadienst met roaming worden stopgezet, behalve wanneer de klant specifiek om voortzetting verzoekt overeenkomstig de voorwaarden zoals vermeld in de kennisgevingen.
Amendement  8 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 40
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(40) Deze gemeenschappelijke aanpak moet niettemin voor een beperkte periode worden gehandhaafd maar kan in het licht van een door de Commissie uit te voeren evaluatie verder worden verlengd of gewijzigd. De Commissie moet nagaan of Verordening (EG) nr. 717/2007, als gewijzigd bij deze verordening, doelmatig is en of ze een bijdrage levert aan de tenuitvoerlegging van het regelgevingskader en de soepele werking van de interne markt, waarbij rekening wordt gehouden met de impact op kleinere exploitanten van mobiele communicatie in de Gemeenschap en hun positie in de roamingmarkt binnen de Gemeenschap.	(40) Deze gemeenschappelijke aanpak moet niettemin voor een beperkte periode worden gehandhaafd maar kan in het licht van een door de Commissie uit te voeren evaluatie verder worden verlengd of gewijzigd. De Commissie moet nagaan of Verordening (EG) nr. 717/2007, als gewijzigd bij deze verordening, doelmatig is wat betreft de doelstellingen van het uitbannen van buitensporige prijzen voor communautaire roamingdiensten en het bereiken van een hoog peil van consumentenbescherming, bevordering van concurrentie tussen exploitanten van mobiele diensten en het bieden van een stimulans voor innovatie en keuzemogelijkheden voor de consument. De Commissie moet tevens nagaan of de verordening een bijdrage levert aan de tenuitvoerlegging van het regelgevingskader en de soepele werking van de interne markt. De Commissie moet kijken naar de impact op de concurrentiepositie van exploitanten van mobiele communicatie van verschillende omvang en uit verschillende delen van de Gemeenschap en hun positie in de roamingmarkt binnen de Gemeenschap. In die context moet de Commissie in het bijzonder aandacht besteden aan de ontwikkelingen en tendensen bij de wholesaletarieven voor roamingdiensten in relatie tot het preventieve wholesaleplafond dat in deze verordening wordt vastgesteld, alsmede aan het risico van het stijgen van de wholesaletarieven indien en wanneer de verordening afloopt, aangezien dat een oneerlijke last voor de thuisleveranciers zou zijn, die de aan de consumenten in rekening gebrachte tarieven niet dienovereenkomstig zullen kunnen verhogen of daar terughoudend mee zullen zijn. De Commissie dient een evaluatie te maken van de mate waarin de concurrentie voor de levering van roamingdiensten zich heeft ontwikkeld, zoals bij de tarieven voor mobiele roamingdiensten, de producten van en de aanbiedingen voor roamingdiensten, de kwaliteit van de geleverde diensten, de gevolgen van technologische ontwikkelingen op de levering van roamingdiensten en de vervanging door nieuwe diensten als VoIP. De Commissie dient met name na te gaan of de roamingprijzen excessief zijn in het licht van de prijsstructuren voor mobiele communicatiediensten in het algemeen. De Commissie dient tevens na te gaan of de regulering van roamingdiensten adequaat kan gebeuren binnen het regelgevingskader voor elektronische communicatie. Alvorens over te gaan tot de bovenbedoelde evaluatie dient de Commissie, in verband met de voortdurende controle op de roamingdiensten in de Gemeenschap, een tussentijds verslag voor het Europees Parlement en de Raad te presenteren, met daarin een uitgebreide analyse van de nieuwste informatie over de prijsbewegingen voor wholesale- en retaildiensten, voor spraaktelefoniediensten, SMS en roamingdatadiensten, uitgesplitst naar postpaid en prepaid klanten.
Motivering
De Commissie dient met het oog op een adequate regulering van de markt op de lange termijn een gedetailleerde analyse te maken van een aantal relevante aspecten van de markt. Er dient voorts een tussentijds verslag te worden opgesteld zodat er meer gegevens komen over de voortgang op de weg naar het bereiken van de doelstellingen van de verordening en over het gedrag van de marktdeelnemers.
Amendement  9 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 2 – letter a Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 1 – lid 1 – alinea 2
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement Bij de verordening, die van toepassing is op de tarieven die exploitanten van netwerken op wholesaleniveau aanrekenen en, in voorkomend geval op de tarieven die thuisaanbieders op retailniveau hanteren, worden regels ingevoerd voor de tarieven die exploitanten van mobiele netwerken mogen hanteren voor de levering van internationale roamingdiensten voor telefoongesprekken en sms-berichten met opbouw en afgifte binnen de Gemeenschap en voor pakketgeschakelde datacommunicatiediensten die gebruikt worden door roamende klanten wanneer zij aan het roamen zijn op een mobiel netwerk in een andere lidstaat. De verordening is van toepassing op zowel de tarieven die op wholesaleniveau door de netwerkexploitanten in rekening worden gebracht als, in voorkomend geval, op die welke op retailniveau door de thuisaanbieders worden gehanteerd. Er worden maatregelen genomen die ervoor zorgen dat mobiele exploitanten die toepassingen of technologieën tegenhouden die roamingdiensten zoals WiFi, VoIP en Instant Messaging-diensten kunnen vervangen of daar een alternatief voor kunnen zijn, de consument hiervan op de hoogte stellen, zodat deze met kennis van zaken een keuze kan maken.
Motivering
De consument wil misschien alternatieve technologieën zoals WiFi of alternatieve diensten zoals VoIP gebruiken. Indien de exploitant besluit de toegang tot deze technologieën en diensten te blokkeren, moet de consument daarvan op de hoogte worden gebracht, zodat hij of zij kan kiezen al dan niet naar een andere exploitant over te stappen. Dit is in overeenstemming met de op dit moment behandelde richtlijn universele diensten.
Amendement  10 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 5 – letter a Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 4 – lid 2 – alinea 3
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement In afwijking van de tweede alinea kan de thuisaanbieder voor gesprekken die onderworpen zijn aan een Eurotarief een aanvankelijke minimumperiode in rekening brengen van niet meer dan 30 seconden. Schrappen.
Amendement  11 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 5 – letter a bis (nieuw) Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 4 – lid 2 bis (nieuw)
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement   (a bis) Het volgende lid 2 bis wordt ingevoegd:   "2 bis. Thuisaanbieders mogen hun roamende klant geen bedragen aanrekenen wanneer deze een roaming voice-mailbericht ontvangt."
Motivering
Onder verwijzing naar artikel 4 ter, lid 3, van deze verordening, waarin staat dat het ontvangen van een gereguleerd roaming sms-bericht gratis moet zijn. Teneinde de consument te beschermen tegen buitensporig hoge kosten voor roaming voice-mailberichten waarvan de lengte niet door de klant kan worden bepaald, moet de bepaling van artikel 4 ter, lid 3, ook gelden voor roaming voice-mailberichten.
Amendement  12 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 11 Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 6 bis – leden 1 t/m 3
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement 1. De thuisaanbieders zorgen ervoor dat hun roamende klanten naar behoren zijn voorgelicht over de tarieven die van toepassing zijn op hun gebruik van gereguleerde dataroamingdiensten, en wel zodanig dat het gemakkelijk wordt voor de klant om inzicht te krijgen in de financiële gevolgen van hun gebruik en hij zijn uitgaven voor gereguleerde dataroamingdiensten kan volgen en beheersen, in overeenstemming met de leden 2 en 3. 1. De thuisaanbieders informeren hun klanten vóór het sluiten van het contract op adequate wijze over de tarieven die van toepassing zijn op het gekozen tariefplan. Daarnaast geven zij voorbeelden van dataroamingtoepassingen, zoals e-mail, plaatjes en web-browsing, door hun approximatieve grootte in termen van datagebruik aan te geven. Deze voorbeelden zijn van toepassing op het gebruik van gereguleerde dataroamingdiensten, en wel zodanig dat het gemakkelijk wordt voor de klant om inzicht te krijgen in de financiële gevolgen van hun gebruik en hij zijn uitgaven voor gereguleerde dataroamingdiensten kan volgen en beheersen, in overeenstemming met de leden 2 en 3. Daarnaast worden er geen data gedownload, tenzij hiermee is ingestemd of om is gevraagd. 2. Met ingang van uiterlijk 1 juli 2009 wordt de roamende klant middels een automatische boodschap van de thuisaanbieder meegedeeld dat hij aan het roamen is en ontvangt hij gepersonaliseerde informatie over de tarieven die van toepassing zijn op de levering van gereguleerde dataroamingdiensten aan die roamende klant in de desbetreffende lidstaat behalve wanneer de klant zijn thuisaanbieder heeft laten weten dat hij deze informatie niet verlangt. 2. Met ingang van uiterlijk 1 juli 2009 wordt de roamende klant via een automatische boodschap van de thuisaanbieder meegedeeld dat hij aan het roamen is en ontvangt hij basale gepersonaliseerde informatie over de tarieven die van toepassing zijn op de levering van gereguleerde dataroamingdiensten aan hem in de desbetreffende lidstaat, behalve wanneer de klant zijn thuisaanbieder heeft laten weten dat hij deze informatie niet verlangt. De roamende klant ontvangt dergelijke gepersonaliseerde tariefinformatie op zijn mobiele telefoon of ander toestel wanneer hij in een andere lidstaat dan die van zijn thuisnetwerk voor de eerste maal een gereguleerde dataroamingdienst initieert. Deze informatie wordt zonder onnodige vertraging en kosteloos geleverd op passende wijze om de ontvangst te vergemakkelijken en ervoor te zorgen dat de informatie eenvoudig te begrijpen is. De roamende klant ontvangt dergelijke gepersonaliseerde basale tariefinformatie op zijn mobiele telefoon of e-mailadres of via een pop-upvenster op de computer, wanneer de roamende klant een andere lidstaat binnengaat of in een andere lidstaat dan die van zijn thuisnetwerk voor de eerste maal een gereguleerde dataroamingdienst initieert. Deze informatie wordt zonder onnodige vertraging en kosteloos geleverd op passende wijze om de ontvangst te vergemakkelijken en ervoor te zorgen dat de informatie eenvoudig te begrijpen is. Een klant die zijn thuisaanbieder kenbaar heeft gemaakt deze automatische berichtendienst niet te verlangen, heeft het recht om op elk moment en kosteloos de verstrekking van de dienst door de thuisaanbieder opnieuw te verlangen. Een klant die zijn thuisaanbieder kenbaar heeft gemaakt deze automatische berichtendienst niet te verlangen, heeft het recht om op elk moment en kosteloos de verstrekking van de dienst door de thuisaanbieder opnieuw te verlangen. 3. Uiterlijk op 1 juli 2010 verschaffen de thuisaanbieders een "Cut-Off Limit" faciliteit waarmee zij al hun roamende klanten blijvend de mogelijkheid bieden om vooraf kosteloos een financieel plafond te bepalen, uitgedrukt in de valuta waarin de roamende klant wordt gefactureerd, voor zijn nog te betalen kosten voor gereguleerde dataroamingdiensten. Uiterlijk op 1 januari 2010 verschaft elke thuisaanbieder al zijn roamende klanten kosteloos een faciliteit die informatie geeft over het totale gebruik uitgedrukt in volume of in de valuta waarin de roamende klant wordt gefactureerd voor gereguleerde dataroamingdiensten. Hiertoe stelt de thuisaanbieder één of meer gebruiksplafonds voor voor specifieke gebruiksperiodes. Eén van de plafonds ligt dichtbij de 50 euro (zonder BTW) of 20 MB per maandelijkse factureringsperiode, maar mag dit niet overschrijden. Wanneer deze Cut-Off Limiet is bereikt, stopt de thuisaanbieder onmiddellijk met de levering van gereguleerde dataroamingdiensten aan de roamende klant tot het moment waarop de roamende klant verzoekt om voortzetting of verlenging van de levering van deze diensten. Wanneer dit gebruiksplafond is bereikt, ontvangt de roamende klant een kennisgeving. Indien de roamende klant niet reageert zoals opgeroepen in de ontvangen kennisgeving, stopt de thuisaanbieder onmiddellijk met de levering en de facturering van gereguleerde dataroamingdiensten aan de roamende klant tot het moment waarop de roamende klant verzoekt om voortzetting of verlenging van de levering van deze diensten. Deze kennisgeving geeft aan welke procedure moet worden gevolgd indien de klant de voortzetting wenst van de levering van die diensten en ook de kosten die verbonden zijn aan elke extra af te nemen eenheid. De thuisaanbieder zorgt ervoor dat een passende waarschuwing wordt verstuurd naar de mobiele telefoon of een ander toestel van de roamende klant wanneer een of meer tussentijdse plafonds die vooraf zijn overeengekomen met de thuisaanbieder, zijn bereikt. Deze waarschuwing deelt de roamende klant mee dat de Cut-Off Limit bijna wordt bereikt en geeft de procedure aan die de klant moet volgen indien hij of zij voortzetting of verlenging van de levering van deze diensten wenst. Elke thuisaanbieder zorgt ervoor dat een passende kennisgeving wordt verstuurd via de mobiele telefoon, het e-mailadres of een pop-upvenster op de computer van de roamende klant wanneer de dataroamingdiensten 80% van het overeengekomen gebruiksplafond hebben bereikt. Klanten hebben het recht van hun exploitanten te verlangen dat zij stoppen met het versturen van dergelijke kennisgevingen, en het recht om te allen tijde en kosteloos van de thuisaanbieder te verlangen dat hij de levering van de dienst hervat.
Amendement  13 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 11 Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 6 bis – lid 4 – letter a
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement (a) mag het gemiddelde wholesaletarief dat de exploitant van een bezocht netwerk het thuisnetwerk van een roamende klant mag aanrekenen voor de levering van gereguleerde dataroamingdiensten middels het desbetreffende bezochte netwerk niet meer bedragen dan een preventief plafond van 1,00 euro per megabyte verzonden data; (a) mag het gemiddelde wholesaletarief dat de exploitant van een bezocht netwerk het thuisnetwerk van een roamende klant mag aanrekenen voor de levering van gereguleerde dataroamingdiensten middels het desbetreffende bezochte netwerk niet meer bedragen dan een preventief plafond van 0,25 euro (exclusief BTW) per megabyte verzonden data;
Amendement  14 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 11 Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 6 bis – lid 4 – letter c
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement (c) wordt het gemiddelde wholesaletarief berekend door de in totaal ontvangen wholesale-inkomsten die de exploitant van het bezochte netwerk van elke exploitant van een thuisnetwerk heeft ontvangen voor de levering van gereguleerde dataroamingdiensten in de desbetreffende periode te delen door het totale aantal megabytes aan gegevens dat verbruikt is door de levering van die diensten in dat tijdvak. (c) wordt het gemiddelde wholesaletarief berekend door de in totaal ontvangen wholesale-inkomsten die de exploitant van het bezochte netwerk van elke exploitant van een thuisnetwerk heeft ontvangen voor de levering van gereguleerde dataroamingdiensten in de desbetreffende periode te delen door het totale aantal megabytes aan gegevens dat daadwerkelijk verbruikt is door de levering van die diensten in dat tijdvak, uitgedrukt in geaggregeerde kilobytes.
Motivering
Het is belangrijk aan te geven dat de facturering op basis van kilobytes plaatsvindt. Anders zouden exploitanten geneigd kunnen zijn per megabyte te gaan factureren, hetgeen in hogere retailprijzen zal resulteren, net als bij voice-diensten het geval was.
Amendement  15 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 11 bis (nieuw) Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 6 ter (nieuw)
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement   (11 bis) het volgende artikel wordt ingevoegd:   "Artikel 6 ter Transparantie voor roamende klanten ten aanzien van bezochte netwerken   1. Elke thuisaanbieder biedt zijn roamende klanten automatisch en kosteloos volledige informatie over de beschikbare netwerken in de bezochte lidstaten, en over de mogelijkheid om zelf het netwerk te kiezen waarop zij wensen te roamen.   Met name stellen de thuisaanbieders alle roamende klanten, op heldere en onbevooroordeelde wijze, in kennis van de manier van kiezen van het bezochte netwerk.   2. De thuisaanbieders zorgen ervoor dat hun roamende klanten op eenvoudige wijze en bij de eerste poging voor het bezochte netwerk kunnen kiezen in het buitenland.   3. Om ervoor te zorgen dat roamende klanten vrij zijn voor het bezochte netwerk te kiezen, maken exploitanten de manuele selectie door roamende klanten niet onmogelijk of moeilijk.   4. Indien een roamende klant binnen een lidstaat en afhankelijk van het gekozen bezochte netwerk voor diverse tarieven in aanmerking komt, informeert de thuisaanbieder hem of haar over de tariefverschillen."
Motivering
In de meeste gevallen is de klant niet vrij om het bezochte netwerk te kiezen. De instrumenten om roamingverkeer om te leiden zijn steeds efficiënter, en ze worden door allianties op grote schaal gebruikt. In de meeste gevallen zijn de klanten niet eens van deze praktijken op de hoogte. Vandaar dat er niet echt sprake is van voordelen voor de consument, zeker niet omdat de klanten door de leden van de allianties stelselmatig naar de partner worden omgeleid en niet naar het meest efficiënte of goedkoopste gastnetwerk. Onder de streep betekent dit dat, omdat het niet de klanten zijn die het bezochte netwerk kiezen, er geen druk op retailroamingtarieven staat en er derhalve geen sprake is van prijsconcurrentie.
Amendement  16 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 12 – letter a bis (nieuw) Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 7 – lid 3
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement   (a bis) Lid 3 wordt vervangen door:   "3. Ter voorbereiding op de in artikel 11 bedoelde evaluatie zien de nationale reguleringsinstanties toe op de ontwikkeling van de wholesale- en retailtarieven voor de levering aan roamende klanten van spraaktelefonie- en gegevenscommunicatiediensten, met inbegrip van sms en mms, ook in de ultraperifere regio's van de Gemeenschap als bedoeld in artikel 299, lid 2, van het Verdrag. De nationale reguleringsautoriteiten zien toe op de beschikbaarheid en de kwaliteit van datadiensten, met bijzondere aandacht voor minimumsnelheid en verbindingsbetrouwbaarheid. De nationale reguleringsinstanties geven tevens aandacht aan het bijzondere geval van ongewilde roaming in de grensgebieden van aan elkaar grenzende lidstaten en controleren of er verkeerssturingstechnieken worden gebruikt die nadelig zijn voor de klanten. Zij delen de resultaten van dit toezicht, met inbegrip van afzonderlijke informatie over zakelijke, pre-paid- en post-paidklanten, om de zes maanden aan de Commissie mede."

PROCEDURE

Titel	Wijziging van Verordening (EG) nr. 717/2007 (mobiele telefoons) en van Richtlijn 2002/21/EG (elektronische communicatie)
Document- en procedurenummers	COM(2008)0580 – C6-0333/2008 – 2008/0187(COD)
Commissie ten principale	ITRE
Advies uitgebracht door  Datum bekendmaking	IMCO 9.10.2008
Medeverantwoordelijke commissie(s) - datum bekendmaking	20.11.2008
Rapporteur voor advies  Datum benoeming	Syed Kamall 10.11.2008
Behandeling in de commissie	2.12.2008		21.1.2009		10.2.2009
Datum goedkeuring	2.3.2009
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	18 0 14
Bij de eindstemming aanwezige leden	Gabriela Crețu, Mia De Vits, Janelly Fourtou, Evelyne Gebhardt, Hélène Goudin, Martí Grau i Segú, Małgorzata Handzlik, Malcolm Harbour, Edit Herczog, Pierre Jonckheer, Alexander Graf Lambsdorff, Kurt Lechner, Toine Manders, Catiuscia Marini, Arlene McCarthy, Nickolay Mladenov, Bill Newton Dunn, Karin Riis-Jørgensen, Giovanni Rivera, Heide Rühle, Christel Schaldemose, Marianne Thyssen, Jacques Toubon
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervanger(s)	Jan Cremers, Benoît Hamon, Syed Kamall, Manuel Medina Ortega, Diana Wallis
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervanger(s) (art. 178, lid 2)	Richard Corbett, Ingeborg Gräßle, Jörg Leichtfried, Véronique Mathieu, Peter Skinner

ADVIES van de Commissie cultuur en onderwijs (19.2.2009)

aan de Commissie industrie, onderzoek en energie

inzake het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 717/2007 betreffende roaming op openbare mobiele telefoonnetwerken binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 2002/21/EG inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronische-communicatienetwerken en –diensten
(COM(2008)0580 – C6‑0333/2008 – 2008/0187(COD))

Rapporteur voor advies: Datum indiening

AMENDEMENTEN

De Commissie cultuur en onderwijs verzoekt de ten principale bevoegde Commissie industrie, onderzoek en energie onderstaande amendementen in haar verslag op te nemen:

Amendement  1 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 12 bis (nieuw)
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
	(12 bis) Sommige exploitanten hebben te maken met hogere groothandelskosten ten gevolge van geografische of andere omstandigheden, zoals moeilijke terreinvoorwaarden, regio's met een lage bevolkingsdichtheid en grote instroom van toeristen binnen korte perioden.
Motivering
Wij moeten bedenken dat sommige exploitanten door bovengenoemde omstandigheden wellicht meer kosten hebben dan andere bij installatie, onderhoud en opwaardering van mobiele netwerken.
Amendement  2 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 35
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(35) Om astronomisch hoge rekeningen te voorkomen moeten mobiele exploitanten al hun roamende klanten gratis de mogelijkheid moeten bieden vooraf een financieel plafond vast te stellen voor hun openstaande rekeningen voor datadiensten met roaming, waarbij een waarschuwing wordt gegeven wanneer men in de buurt komt van dit plafond. Wanneer dit plafond wordt bereikt, moet de datadienst met roaming worden stopgezet, behalve wanneer de klant specifiek om voortzetting verzoekt.	(35) Om astronomisch hoge rekeningen te voorkomen moeten mobiele exploitanten al hun roamende klanten, met bijzondere aandacht voor studenten, zakenreizigers of verslaggevers en medewerkers van de media, gratis de mogelijkheid moeten bieden vooraf een financieel plafond vast te stellen voor hun openstaande rekeningen voor datadiensten met roaming, waarbij een waarschuwing wordt gegeven wanneer men in de buurt komt van dit plafond. Wanneer dit plafond wordt bereikt, moet de datadienst met roaming worden stopgezet, behalve wanneer de klant specifiek om voortzetting verzoekt.
Motivering
Vast staat dat studenten en zakenreizigers vaker dan anderen gebruik (moeten) maken van het downloaden van gegevens.
Amendement  3 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Overweging 40
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
(40) Deze gemeenschappelijke aanpak moet niettemin voor een beperkte periode worden gehandhaafd maar kan in het licht van een door de Commissie uit te voeren evaluatie verder worden verlengd of gewijzigd. De Commissie moet nagaan of Verordening (EG) nr. 717/2007, als gewijzigd bij deze verordening, doelmatig is en of ze een bijdrage levert aan de tenuitvoerlegging van het regelgevingskader en de soepele werking van de interne markt, waarbij rekening wordt gehouden met de impact op kleinere exploitanten van mobiele communicatie in de Gemeenschap en hun positie in de roamingmarkt binnen de Gemeenschap.	(40) Deze gemeenschappelijke aanpak moet niettemin voor een beperkte periode worden gehandhaafd maar kan in het licht van een door de Commissie uit te voeren evaluatie verder worden verlengd of gewijzigd. De Commissie moet nagaan of Verordening (EG) nr. 717/2007, als gewijzigd bij deze verordening, doelmatig is en of ze een bijdrage levert aan de tenuitvoerlegging van het regelgevingskader en de soepele werking van de interne markt, waarbij rekening wordt gehouden met de impact op kleinere exploitanten van mobiele communicatie in de Gemeenschap en hun positie in de roamingmarkt binnen de Gemeenschap. Op langere termijn wordt regelgeving door markt en technologische ontwikkelingen zoals VoIP wellicht onnodig. De Commissie moet deze ontwikkelingen in het oog houden, evenals eventuele belemmeringen waarop nieuwe technologische ontwikkelingen stuiten als zij toegang tot de markt trachten te krijgen.
Motivering
Volgens de Commissie is het mogelijk dat markt en technologische ontwikkelingen regelgeving op langere termijn onnodig maken. De telefonie via het vaste net is door VoIP veranderd, en de weg is bereid voor goedkopere gespreksdiensten en vernieuwende diensten De komst van 3G-netwerken en WiFi hotspots (draadloze-internettoegangspunten) heeft geleid tot nieuwe ontwikkelingen in de mobiele diensten. Ook komen er nieuwe toestellen op de markt die mobiele telefonie via IP mogelijk maken. Mobiele IP-telefonie wordt echter pas op middellange termijn werkelijkheid en de gesprekstelefonie schuift pas rond 2013-2015 merkbaar op richting VoIP, d.w.z. na de periode die wordt overwogen voor verlenging van de roaming-verordening.
Amendement  4 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 - punt 2 - letter a Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 1 - lid 1
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement 1. Bij deze verordening wordt een gemeenschappelijke aanpak ingevoerd die ervoor moet zorgen dat gebruikers van openbare mobiele communicatienetwerken, wanneer zij binnen de Gemeenschap reizen, geen buitensporig hoge tarieven betalen voor roamingdiensten in de Gemeenschap wanneer zij oproepen initiëren of ontvangen, wanneer zij sms-berichten verzenden en ontvangen en wanneer zij gebruik maken van pakketgeschakelde datacommunicatiediensten, waardoor wordt bijgedragen aan de soepele werking van de interne markt en de consument tegelijkertijd een hoog niveau van bescherming wordt geboden, de vrije concurrentie tussen de exploitanten van mobiele netwerken wordt gewaarborgd en zowel prikkels voor innovatie als keuzevrijheid voor de consument gehandhaafd blijven. 1. Bij deze verordening wordt een gemeenschappelijke aanpak ingevoerd die ervoor moet zorgen dat gebruikers van openbare mobiele communicatienetwerken, met bijzondere aandacht voor studenten, zakenreizigers en verslaggevers en medewerkers van de media, wanneer zij binnen de Gemeenschap reizen, geen buitensporig hoge tarieven betalen voor roamingdiensten in de Gemeenschap wanneer zij oproepen initiëren of ontvangen, sms-berichten initiëren en ontvangen of gebruik maken van pakketgeschakelde datacommunicatiediensten, waardoor wordt bijgedragen aan de soepele werking van de interne markt en de consument tegelijkertijd een hoog niveau van bescherming wordt geboden, de vrije concurrentie tussen de exploitanten van mobiele netwerken wordt gewaarborgd en zowel prikkels voor innovatie als keuzevrijheid voor de consument gehandhaafd blijven.
Motivering
Jongeren en met name studenten communiceren meestal via SMS, daar dit de goedkoopste methode is om snel te communiceren. Anderzijds zijn zakenlieden veelal degenen die in het buitenland het vaakst een document moeten downloaden. Wij maken dus met name melding van deze twee groepen reizigers, daar zij het meeste last hebben van de te hoge prijzen.
Amendement  5 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 - lid 6 Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 4 bis - lid 4 bis (nieuw)
Door de Commissie voorgestelde tekst Amendement   4 bis. Sommige exploitanten hebben te maken met hogere groothandelskosten ten gevolge van geografische of andere omstandigheden, zoals moeilijke terreinvoorwaarden, regio's met een lage bevolkingsdichtheid en grote instroom van toeristen binnen korte perioden.
Amendement  6 Voorstel voor een verordening – wijzigingsbesluit Artikel 1 – punt 11 Verordening (EG) nr. 717/2007 Artikel 6 bis – lid 2 – alinea's 1 en 2
Door de Commissie voorgestelde tekst	Amendement
2. Met ingang van uiterlijk 1 juli 2009 wordt de roamende klant middels een automatische boodschap van de thuisaanbieder meegedeeld dat hij aan het roamen is en ontvangt hij gepersonaliseerde informatie over de tarieven die van toepassing zijn op de levering van gereguleerde dataroamingdiensten aan die roamende klant in de desbetreffende lidstaat behalve wanneer de klant zijn thuisaanbieder heeft laten weten dat hij deze informatie niet verlangt.	2. Met ingang van uiterlijk 1 juli 2009 wordt de roamende klant via een automatische boodschap van de thuisaanbieder meegedeeld dat hij aan het roamen is en ontvangt hij basale gepersonaliseerde prijsinformatie over de tarieven die van toepassing zijn op de levering van gereguleerde dataroamingdiensten aan hem in de desbetreffende lidstaat, behalve wanneer de klant zijn thuisaanbieder heeft laten weten dat hij deze informatie niet verlangt.
De roamende klant ontvangt dergelijke gepersonaliseerde tariefinformatie op zijn mobiele telefoon of ander toestel wanneer hij in een andere lidstaat dan die van zijn thuisnetwerk voor de eerste maal een gereguleerde dataroamingdienst initieert. Deze informatie wordt zonder onnodige vertraging en kosteloos geleverd op passende wijze om de ontvangst te vergemakkelijken en ervoor te zorgen dat de informatie eenvoudig te begrijpen is.	De roamende klant ontvangt dergelijke basale gepersonaliseerde prijsinformatie op zijn mobiele telefoon of ander toestel wanneer hij een andere lidstaat binnengaat of in een andere lidstaat dan die van zijn thuisnetwerk voor de eerste maal een gereguleerde dataroamingdienst initieert. Deze informatie wordt zonder onnodige vertraging en kosteloos geleverd op passende wijze om de ontvangst te vergemakkelijken en ervoor te zorgen dat de informatie eenvoudig te begrijpen is.
Motivering
Basale gepersonaliseerde prijsinformatie: formulering van artikel 6 van de huidige verordening.
Verstrekking van informatie wanneer de roamende klant een andere lidstaat binnengaat of een gereguleerde datadienst met roaming in werking stelt: voor sommige toepassingen is het technisch moeilijk het exacte moment te bepalen daarop een datadienst in werking wordt gesteld (bij voorbeeld voor Blackberry en apparaten die "altijd aan" staan. Daarom moet in de bepaling eveneens worden verwezen naar het ogenblik van binnenkomst in een andere lidstaat.

PROCEDURE

Titel	Wijziging van Verordening (EG) nr. 717/2007 (mobiele telefoons) en van Richtlijn 2002/21/EG (elektronische communicatie)
Document- en procedurenummers	COM(2008)0580 – C6-0333/2008 – 2008/0187(COD)
Commissie ten principale	ITRE
Advies uitgebracht door        Datum bekendmaking	CULT 9.10.2008
Rapporteur voor advies        Datum benoeming	Datum indiening 23.10.2008
Behandeling in de commissie	20.1.2009
Datum goedkeuring	17.2.2009
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	29 0 0
Bij de eindstemming aanwezige leden	Maria Badia i Cutchet, Giovanni Berlinguer, Guy Bono, Nicodim Bulzesc, Marie-Hélène Descamps, Věra Flasarová, Milan Gaľa, Claire Gibault, Vasco Graça Moura, Lissy Gröner, Luis Herrero-Tejedor, Ruth Hieronymi, Ramona Nicole Mănescu, Adrian Manole, Manolis Mavrommatis, Ljudmila Novak, Doris Pack, Christa Prets, Karin Resetarits, Pál Schmitt, Hannu Takkula, Helga Trüpel
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervanger(s)	Gyula Hegyi, Iosif Matula, Christel Schaldemose, Ewa Tomaszewska
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervanger(s) (art. 178, lid 2)	Raül Romeva i Rueda, Salvador Domingo Sanz Palacio, Alejo Vidal-Quadras

PROCEDURE

Titel	Wijziging van Verordening (EG) nr. 717/2007 (mobiele telefoons) en van Richtlijn 2002/21/EG (elektronische communicatie)
Document- en procedurenummers	COM(2008)0580 – C6-0333/2008 – 2008/0187(COD)
Datum indiening bij EP	23.9.2008
Commissie ten principale        Datum bekendmaking	ITRE 9.10.2008
Medeadviserende commissie(s)        Datum bekendmaking	ECON 9.10.2008		IMCO 9.10.2008		CULT 9.10.2008
Geen advies        Datum besluit	ECON 22.10.2008
Medeverantwoordelijke commissie(s)        Datum bekendmaking	IMCO 20.11.2008
Rapporteur(s)        Datum benoeming	Adina-Ioana Vălean 15.10.2008
Behandeling in de commissie	4.11.2008		2.12.2008		20.1.2009
Datum goedkeuring	9.3.2009
Uitslag eindstemming	+: –: 0:	21 8 18
Bij de eindstemming aanwezige leden	Jan Březina, Jorgo Chatzimarkakis, Giles Chichester, Dragoș Florin David, Pilar del Castillo Vera, Den Dover, Lena Ek, Norbert Glante, Umberto Guidoni, Fiona Hall, David Hammerstein, Rebecca Harms, Erna Hennicot-Schoepges, Mary Honeyball, Romana Jordan Cizelj, Werner Langen, Anne Laperrouze, Pia Elda Locatelli, Eluned Morgan, Reino Paasilinna, Atanas Paparizov, Francisca Pleguezuelos Aguilar, Anni Podimata, Herbert Reul, Teresa Riera Madurell, Paul Rübig, Andres Tarand, Catherine Trautmann, Claude Turmes, Nikolaos Vakalis, Adina-Ioana Vălean
Bij de eindstemming aanwezige vaste plaatsvervanger(s)	Alexander Alvaro, Pilar Ayuso, Ivo Belet, Robert Goebbels, Françoise Grossetête, Marie-Noëlle Lienemann, Erika Mann, Vittorio Prodi, Esko Seppänen, Vladimir Urutchev, Lambert van Nistelrooij
Bij de eindstemming aanwezige plaatsvervanger(s) (art. 178, lid 2)	Stavros Arnaoutakis, Elisabetta Gardini, Syed Kamall, Manolis Mavrommatis, Ulrike Rodust
Datum indiening	16.3.2009