ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την εκπόνηση σχεδίου δράσης για την αστική κινητικότητα

1.4.2009 - (2008/2217(INI))

Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού
Εισηγητής: Gilles Savary

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την εκπόνηση σχεδίου δράσης για την αστική κινητικότητα

(2008/2217(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη το πράσινο βιβλίο της Επιτροπής της 25ης Σεπτεμβρίου 2007 με τίτλο "Διαμόρφωση νέας παιδείας αστικής κινητικότητας" (COM(2007)0551),

–   έχοντας υπόψη το λευκό βιβλίο της Επιτροπής της 12ης Σεπτεμβρίου 2001 με τίτλο "Η ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών με ορίζοντα το έτος 2010: η ώρα των επιλογών" (COM(2001)0370),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Οκτωβρίου 2007 με τίτλο "Σχέδιο δράσης για την εφοδιαστική εμπορευματικών μεταφορών" (COM(2007)0607),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 17ης Σεπτεμβρίου 2007 με τίτλο "Προς ασφαλέστερη, καθαρότερη και αποδοτικότερη κινητικότητα στην Ευρώπη – Η πρώτη έκθεση σχετικά με τα νοήμονα αυτοκίνητα" (COM(2007)0541),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 7ης Φεβρουαρίου 2007 με τίτλο "Ένα ανταγωνιστικό κανονιστικό πλαίσιο για την αυτοκινητοβιομηχανία για τον 21ο αιώνα – Θέση της Επιτροπής σχετικά με την τελική έκθεση της ομάδας υψηλού επιπέδου CARS 21 – Συνεισφορά στη στρατηγική της ΕΕ για την ανάπτυξη και την απασχόληση" (COM(2007)0022),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 28ης Ιουνίου 2006 με τίτλο "Η εφοδιαστική εμπορευμάτων στην Ευρώπη – κλειδί για τη βιώσιμη κινητικότητα" (COM(2006)0336),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 22ας Ιουνίου 2006 με τίτλο "Η Ευρώπη σε συνεχή κίνηση – Βιώσιμη κινητικότητα στην ήπειρό μας – Ενδιάμεση εξέταση της Λευκής Βίβλου του 2001 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις μεταφορές" (COM(2006)0314),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 15ης Φεβρουαρίου 2006 με τίτλο "Σχετικά με την πρωτοβουλία για τα ευφυή οχήματα “Ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία των ΤΠΕ για ευφυέστερα, ασφαλέστερα και καθαρότερα οχήματα”" (COM(2006)0059),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Ιανουαρίου 2006 "σχετικά με μια θεματική στρατηγική για το Αστικό Περιβάλλον" (COM(2005)0718),

–   έχοντας υπόψη τις προτάσεις και κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής και τις θέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τα διαρθρωτικά ταμεία, το Ταμείο Συνοχής και το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο δραστηριοτήτων έρευνας,

–   έχοντας υπόψη την αναθεωρημένη πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την προώθηση καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων οδικών μεταφορών (COM(2007)0817),

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Ιουλίου 2008 σχετικά με τη διαμόρφωση νέας παιδείας αστικής κινητικότητας[1],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 19ης Ιουνίου 2008 με τίτλο "Προς ασφαλέστερη, καθαρότερη και αποδοτικότερη κινητικότητα στην Ευρώπη: Η πρώτη έκθεση σχετικά με τα νοήμονα αυτοκίνητα"[2],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Φεβρουαρίου 2008 σχετικά με τη συμβολή στο Εαρινό Συμβούλιο του 2008 όσον αφορά τη στρατηγική της Λισαβόνας[3],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Οκτωβρίου 1988 για την προστασία των πεζών και τον ευρωπαϊκό χάρτη για τα δικαιώματα των πεζών[4],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με την ομάδα CARS 21: ανταγωνιστικό κανονιστικό πλαίσιο για την αυτοκινητοβιομηχανία[5],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 5ης Σεπτεμβρίου 2007 σχετικά με την εφοδιαστική εμπορευμάτων στην Ευρώπη – κλειδί για τη βιώσιμη κινητικότητα[6],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Ιουλίου 2007 σχετικά με την ανακοίνωση "Η Ευρώπη σε συνεχή κίνηση – βιώσιμη κινητικότητα για την ήπειρό μας"[7],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/50/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2008 για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη[8],

–   έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2007 για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές[9],

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/49/ΕΚ της 29ης Απριλίου 2004 για την ασφάλεια των κοινοτικών σιδηροδρόμων[10] (οδηγία για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων),

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/40/ΕΚ της 26ης Ιουνίου 2000 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την πρόσθια προστασία των μηχανοκίνητων οχημάτων έναντι ενσφηνώσεως[11],

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής για τη δημοσίευση σχεδίου δράσης για τις αστικές μεταφορές, η οποία έχει επανειλημμένως αναβληθεί, ενώ δεν προβλέπεται σαφές χρονοδιάγραμμα,

–   έχοντας υπόψη τις νομικές βάσεις που θεσπίζουν τα άρθρα 70 έως 80 του Τίτλου V της Συνθήκης ΕΚ,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (A6‑0199/2009),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αστικές μεταφορές κατέχουν σημαντική θέση στο ευρύτερο πεδίο των μεταφορών και ότι στο πλαίσιο αυτό τα άρθρα 70 έως 80 της Συνθήκης ΕΚ αποτελούν τη νομική βάση η οποία προσφέρει στην Ευρωπαϊκή Ένωση κοινή αρμοδιότητα με τα κράτη μέλη σε αυτόν τον τομέα,

Β.   λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολυάριθμες ισχύουσες ευρωπαϊκές οδηγίες και κανονισμοί, κάθετοι ή τομεακοί, έχουν αντίκτυπο στις αστικές μεταφορές και είναι αναγκαίο να εναρμονιστούν μέσω συγκεκριμένης προσέγγισης των ζητημάτων που άπτονται των αστικών μετακινήσεων,

Γ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο για το κλίμα, το οποίο υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 8ης και 9ης Μαρτίου 2007, θέτει φιλόδοξους στόχους για μείωση κατά 20% της κατανάλωσης ενέργειας, εξοικονόμηση ενέργειας σε ποσοστό 20% στον τομέα των ορυκτών καυσίμων και εξασφάλιση 20% του ενεργειακού εφοδιασμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2020, καθώς και ότι οι στόχοι αυτοί δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς μια αναλόγως προσαρμοσμένη στρατηγική για τις αστικές μεταφορές,

Δ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης CIVITAS έχει σημειώσει τεράστια επιτυχία, η οποία αντικατοπτρίζει το ενδιαφέρον των τοπικών αρχών και των οργανισμών διαχείρισης των μεταφορών για την πραγματοποίηση ευρωπαϊκών επενδύσεων σε καινοτόμα προγράμματα αστικών μετακινήσεων,

Ε.   λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ταμείο Συνοχής και τα διαρθρωτικά ταμεία χρηματοδοτούν προγράμματα αστικής κινητικότητας αλλά παρουσιάζουν δύο προβλήματα: αφενός μεν στερούνται στρατηγικής και στόχων για την αστική κινητικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφετέρου δε είναι άνισα κατανεμημένα στην επικράτεια της Ένωσης,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αστικές ζώνες είναι προνομιακοί πόλοι διατροπικότητας και σύνδεσης μεταξύ των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών, που πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξη των γενικών στόχων τους υπέρ της βιώσιμης ευρωπαϊκής κινητικότητας και της βιώσιμης ανταγωνιστικότητας των δικτύων πόλεων της Ένωσης,

Ζ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πόλεις είναι σημαντικά κέντρα επιχειρηματικής δραστηριότητας και ότι οι εμπορευματικές μεταφορές αφενός είναι ζωτικής σημασίας για τον εφοδιασμό του πληθυσμού, αφετέρου αντιμετωπίζουν προκλήσεις εξαιτίας των περιορισμένων χώρων αποθήκευσης και των σύντομων προθεσμιών παράδοσης,

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αυστηρή συμμόρφωση προς την αρχή της επικουρικότητας και το δικαίωμα στην τοπική χωροταξική αυτονομία δεν επιτρέπει τον σχεδιασμό ρυθμιστικής ευρωπαϊκής πολιτικής, αλλά επιτρέπει στην Ένωση να υιοθετήσει μια στρατηγική κινήτρων με χαρακτήρα παρόμοιο με την περιφερειακή πολιτική και την πολιτική συνοχής της, χωρίς να επιβάλλει λύσεις εκ των άνω,

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ζήτημα των αστικών ζωνών δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω τομεακών πολιτικών, αλλά με μια προσέγγιση επικεντρωμένη στους χρήστες καθώς και στα ολοκληρωμένα συστήματα μεταφορών,

Ι.    λαμβάνοντας υπόψη ότι μια αποτελεσματική και βιώσιμη πολιτική για τις αστικές μεταφορές προς όφελος των ευρωπαίων πολιτών και της ευρωπαϊκής οικονομίας μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με τη δίκαιη μεταχείριση των εμπορευματικών και επιβατικών μεταφορών και των διαφόρων τρόπων μεταφοράς,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας πολεοδομικός σχεδιασμός που λαμβάνει υπόψη τη δημογραφική αλλαγή της κοινωνίας, προσφέροντας π.χ. κατοικίες ειδικά για ηλικιωμένους στα κέντρα των πόλεων και καταστήματα για τον πληθυσμό κοντά στις κατοικίες τους, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αποφυγή της οδικής κίνησης,

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη εφαρμογής σθεναρών στρατηγικών στον τομέα των αστικών μετακινήσεων για τη βελτιστοποίηση των συναφών μέσων, αναπτύσσοντας πλατφόρμες διατροπικών μεταφορών και ενοποιώντας τα διάφορα συστήματα μετακινήσεων,

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη διάθεσης αξιόπιστων και πιο συστηματικών στατιστικών πληροφοριών, που να επιτρέπουν την αξιολόγηση των τοπικών δημοσίων πολιτικών και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον τομέα των αστικών μετακινήσεων,

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική και τεχνολογική σπουδαιότητα, για την ανταγωνιστικότητα και το εξωτερικό εμπόριο της Ένωσης, των διαφορετικών τεχνικών που εφαρμόζονται στις αστικές μεταφορές,

ΙΕ   λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκυρία των προσεχών εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το υποχρεώνουν να τηρήσει το χρονοδιάγραμμα που είχε αρχικώς προβλεφθεί για την κοινοβουλευτική συζήτηση σχετικά με το σχέδιο δράσης για τις αστικές μεταφορές που ανακοίνωσε η Επιτροπή,

1.   εκφράζει τη λύπη του για τη μη δημοσίευση του σχεδίου δράσης για την αστική κινητικότητα το οποίο είχε ανακοινώσει η Επιτροπή, και, ενώ εγκρίνει τις επιμέρους πρωτοβουλίες, τονίζει την ανάγκη υιοθέτησης συνεκτικής προσέγγισης· αποφασίζει ως εκ τούτου να δώσει συνέχεια στην έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας του, τηρώντας πλήρως τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, διατυπώνοντας προτάσεις για ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης σχετικά με την αστική κινητικότητα·

2.   υπενθυμίζει ότι οι αστικές μεταφορές υπόκεινται στην αρχή της επικουρικότητας, υπογραμμίζει ωστόσο ότι οι τοπικές αρχές πολλές φορές δεν μπορούν να απαντήσουν στις προκλήσεις αυτές χωρίς συνεργασία και συντονισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο· επομένως, η Επιτροπή είναι εκείνη που πρέπει να παράσχει τις μελέτες, και το νομικό πλαίσιο, να χρηματοδοτήσει την έρευνα και να προωθήσει και διαδώσει τις ορθές πρακτικές βάσει της αρχής ότι θα πρέπει να είναι διαθέσιμες για όλους, σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ·

3.   ζητεί από την Επιτροπή να δημοσιεύσει συλλογή των δεσμευτικών ευρωπαϊκών κανονιστικών ρυθμίσεων για τον τομέα αυτό και να προτείνει στις περιφέρειες και τις πόλεις κοινά πλαίσια αναφοράς, που θα τις διευκολύνουν στη λήψη αποφάσεων στο πλαίσιο του σχεδιασμού και της εφαρμογής αναπτυξιακών στρατηγικών·

Επιτάχυνση της ευρωπαϊκής έρευνας και καινοτομίας στον τομέα της αστικής κινητικότητας

4.   προτείνει την άμεση υλοποίηση προγράμματος βελτίωσης των στατιστικών και των βάσεων δεδομένων σχετικά με την αστική κινητικότητα στο πλαίσιο της Eurostat, προκειμένου, ειδικότερα, να συμπεριλαμβάνουν:

- δεδομένα σχετικά με την κυκλοφορία, περιλαμβανομένων των ήπιων μέσων μεταφοράς (ποδηλασία, πεζοπορία κ.λπ.),

- στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα και την ηχορρύπανση, τα ατυχήματα, την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τα μποτιλιαρίσματα,

- στατιστικά στοιχεία καθώς και ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες σχετικά με τις μεταφορές και την προσφορά υπηρεσιών τους

5.   συνιστά την άμεση έναρξη λειτουργίας μιας ευρωπαϊκής διαδικτυακής πύλης και ενός ευρωπαϊκού διαδικτυακού φόρουμ σχετικά με την αστική κινητικότητα με σκοπό τη διευκόλυνση της ανταλλαγής και της διάδοσης πληροφοριών, ορθών πρακτικών και καινοτόμων εμπειριών, ιδίως όσον αφορά τις ήπιες μορφές μετακίνησης·

6.   συνιστά τη θέσπιση ετήσιου ευρωπαϊκού βραβείου, που να εντάσσει τα βραβεία CIVITAS στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εβδομάδας κινητικότητας, έτσι ώστε να αναδεικνύονται οι αξιόλογες και αξιομίμητες πρωτοβουλίες ή προγράμματα αστικών μεταφορών·

7.   προτείνει την ανάπτυξη νέας γενιάς των προγραμμάτων CIVITAS (CIVITAS III), γύρω από προσκλήσεις υποβολής προτάσεων έργων που να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

- βοηθητικές υπηρεσίες που συνδέονται με τις διατροπικές μεταφορές (τιμολόγηση κ.λπ.),

- προγράμματα εργονομίας (άνεσης) των αστικών μεταφορών,

- καινοτομίες όσον αφορά την ευχέρεια πρόσβασης σε διατροπικές μεταφορές, ιδίως για τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα,

- προγράμματα ολοκληρωμένης πληροφόρησης των χρηστών σχετικά με το δίκτυο αστικών μεταφορών, έτσι ώστε να είναι σε θέση να βελτιστοποιούν τις μετακινήσεις τους και να τις προσαρμόζουν στις ιδιατερότητες του δικτύου·

8.   προτείνει την ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης ευφυών συστημάτων μεταφορών (ITS) και τη βελτίωση του συντονισμού της με τις ανάγκες και τους στόχους των κατοίκων των πόλεων και των τοπικών αρχών, καθώς και την εστίασή της στις εξής πτυχές:

- στα συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης πληροφοριών και διαχείρισης κυκλοφορίας,

- στη μείωση των οχλήσεων και των ατυχημάτων,

- στη χρήση νέων, διαλειτουργικών τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι δορυφορικές τεχνολογίες και η τεχνολογία NFC[12], μέσω της χρήσης του παγκοσμίου συστήματος κινητών επικοινωνιών (GSM), για την ενημέρωση των χρηστών και την έκδοση ενιαίων εισιτηρίων,

- στην ασφάλεια και την προστασία των δημοσίων μεταφορών·

- στην ανάπτυξη νέας γενιάς αστικών οχημάτων ·

- σε καινοτόμες λύσεις για αποτελεσματικές εμπορευματικές μεταφορές, ιδίως για την λιανική διανομή στο κέντρο των πόλεων·

9.   ζητεί την αύξηση των εθνικών και κοινοτικών πόρων για εφαρμογές ITS, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ευρύτερη χρησιμοποίηση ITS από τις τοπικές αρχές·

Ενθάρρυνση της βελτιστοποίησης των διαφόρων μέσων μεταφοράς μέσω της βελτίωσης του αστικού προγραμματισμού

10. ζητεί να προωθηθεί η αρχή της ολοκληρωμένης προσέγγισης στο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης που θα συνενώνει τους αστικούς, περιαστικούς,, εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς και που θα λαμβάνει υπόψη κάθε πτυχή που συνδέεται με τη μεταφορά: κοινωνική ένταξη, θόρυβος, ασφάλεια, ανταγωνιστικότητα, περιβάλλον κ.λπ.· επαναλαμβάνει το αίτημά του για υποχρεωτική εφαρμογή της ολοκληρωμένης προσέγγισης στον προγραμματισμό και την επιλογή των σχεδίων στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων·

11. συνιστά την υλοποίηση και τη χρήση βιώσιμων ολοκληρωμένων σχεδίων αστικών μετακινήσεων στα αστικά κέντρα άνω των 100.000 κατοίκων, τα οποία θα περιλαμβάνουν:

- διαγνωστική μελέτη, δείκτες και στόχους όσον αφορά την κινητικότητα καθώς και τον οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο,

- σχέδιο ανάπτυξης και διασύνδεσης των δικτύων μεταφορών, που θα συντονιστεί με το σχέδιο για τις περιφερειακές μεταφορές και με την πολεοδομία,

- σχέδιο ανάπτυξης υποδομής για ήπιες μορφές μετακίνησης (λωρίδες ποδηλάτων, ζώνες πεζών κ.λπ.) πλήρως ενσωματωμένων στις αστικές μεταφορές,

- ρυθμιστικό σχέδιο για χώρους στάθμευσης και πλατφόρμες διατροπικών μεταφορών,

- πρόγραμμα προσαρμογής της διαχείρισης των δικτύων αστικής κινητικότητας και των διασυνδέσεών τους για τους χρήστες με μειωμένη κινητικότητα,

- ρυθμιστικό σχέδιο για την εφοδιαστική στις πόλεις, περιλαμβανομένης της δυνατότητας χρήσης των δημοσίων υποδομών για τη μεταφορά φορτίων,

- διαδικασία άμεσης συμμετοχής του ευρέος κοινού·

12. συνιστά τη δημιουργία μονίμου ευρωπαϊκού φόρουμ μεταξύ αντιπροσωπευτικών αρχών διαχείρισης στον τομέα των μεταφορών, στο οποίο θα μετέχουν επίσης οργανώσεις χρηστών και πολιτών, καθώς και επαγγελματικές ενώσεις μεταφορικών επιχειρήσεων, σχετικά με τη διαχείριση των αστικών μεταφορών με σκοπό την ανταλλαγή και διάδοση των βέλτιστων πρακτικών·

13. προτείνει να τεθεί ως προϋπόθεση για τη χορήγηση ευρωπαϊκών ενισχύσεων και τη συγχρηματοδότηση του τομέα των αστικών μεταφορών η ύπαρξη ολοκληρωμένων σχεδίων αστικής κινητικότητας (σχέδια αστικών μετακινήσεων)·

14. ενθαρρύνει τη συνεργασία και την επιχειρησιακή ενοποίηση των δημοσίων επιχειρήσεων αστικών μεταφορών και των υπηρεσιών που είναι υπεύθυνες για την οργάνωση των μεταφορών και των χώρων στάθμευσης των ευρωπαϊκών μητροπόλεων με περισσότερους από 250 000 κατοίκους, λαμβάνοντας υπόψη και επιδεικνύοντας σεβασμό προς τις τοπικές ιδιαιτερότητες·

15. ενθαρρύνει τις αρχές διαχείρισης να θέσουν προορατικούς και συνεκτικούς στόχους για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέσω των πολιτικών για την κινητικότητα που περιέχονται στα σχέδια αστικών μετακινήσεων (βλ. άρθρο 7), και να αντλήσουν από τους στόχους αυτούς συγκεκριμένες υποχρεώσεις επιδόσεων για τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς μεταφορικών υπηρεσιώ·

16. προτείνει να αξιολογηθούν οι εμπειρίες τιμολογιακής ενοποίησης, (και με το σχέδιο "διαλειτουργική διαχείριση εισιτηρίων"), διατροπικής πληροφόρησης και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ οργανισμών διαχείρισης των μεταφορών στα αστικά κέντρα της Ένωσης, με σκοπό τη διευκόλυνση της ανταλλαγής των βέλτιστων πρακτικών·

Η προστιθέμενη αξία της Ένωσης: προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας στους αστικούς χώρους

17. συνιστά τη δημιουργία παρατηρητηρίου αστικής κινητικότητας στους κόλπους της Επιτροπής, αλλά δεν επιθυμεί τη δημιουργία νέου οργανισμού·

18. εκφράζει τη λύπη του διότι κατά την τρέχουσα περίοδο στήριξης 2007-2013, από το σύνολο των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων που διατίθενται για τις μεταφορές, (ήτοι 82.000.000.000 ευρώ), μόνο το 9% περίπου (δηλαδή 8.000.000.000 ευρώ) προορίζεται για τις αστικές μεταφορές· θεωρεί το ποσοστό αυτό πολύ μικρό για να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση των προκλήσεων για την εξασφάλιση κατάλληλης κινητικότητας στις ευρωπαϊκές πόλεις, καθώς και για την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος·

19. συνιστά εντόνως να εξεταστεί, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών προοπτικών για την περίοδο 2014-2020, η δυνατότητα ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού μέσου για την αστική κινητικότητα (ολοκληρωμένο πρόγραμμα τύπου Marco-Polo) το οποίο να επιτρέπει τη συγχρηματοδότηση:

- των μελετών όσον αφορά τα σχέδια αστικών μετακινήσεων, ως κίνητρο για τη γενίκευση της χρήσης τους,

- μέρους των επενδύσεων σχετικά με μεταφορικά μέσα τα οποία ανταποκρίνονται στους περιβαλλοντικούς και κοινωνικοοικονομικούς στόχους της Ένωσης·

προτείνει η διάθεση αυτών των χρηματοδοτήσεων να πραγματοποιείται ως κίνητρο, με βάση προσκλήσεις υποβολής προτάσεων που πληρούν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές·

20. ζητεί από την Επιτροπή να εκπονήσει έκθεση σχετικά με ζώνες περιορισμένης πρόσβασης στις πόλεις, προκειμένου να αξιολογήσει τις επιπτώσεις τους στην κινητικότητα, την ποιότητα ζωής, τις εκπομπές ρύπων και τους εξωτερικούς παράγοντες, την υγεία και την ασφάλεια, λαμβάνοντας υπόψη την αναγκαιότητα ενός συστήματος δίωξης τόσο των παραβάσεων που εμπίπτουν στο ποινικό δίκαιο όσο και εκείνων που δεν εμπίπτουν, στο πλαίσιο των διασυνοριακών μεταφορών·

21. προτείνει τη δημιουργία δικτύου πληροφοριών και πώλησης αστικών εισιτηρίων για τις σημαντικότερες πόλεις προορισμού της Ένωσης στους σταθμούς και τα αεροδρόμια των τόπων αναχώρησης, όταν αυτοί βρίσκονται εντός της ΕΕ·

22. συνιστά τη θέσπιση "χάρτη χρηστών" των αστικών μεταφορών, που να περιλαμβάνει επίσης τους πεζούς και τους ποδηλάτες, καθώς και τη διανομή εμπορευμάτων και υπηρεσιών, και μοιράσματος των οδών, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η μείωση των υφιστάμενων ανισοτήτων·

23. θεωρεί ότι το πρότυπο της πόλης των μικρών αποστάσεων είναι το πλέον κατάλληλο για να επιτευχθεί μια φιλική προς το περιβάλλον και το κλίμα αστική κινητικότητα·

24. ενθαρρύνει την Επιτροπή και τις τοπικές αρχές να εντατικοποιήσουν και να επεκτείνουν τις πρωτοβουλίες τους οι οποίες αφορούν τις ημέρες χωρίς αυτοκίνητο, όπως εφαρμόζονται στο πλαίσιο της ετήσιας ευρωπαϊκής ημέρας χωρίς αυτοκίνητο·

25. καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει το συντομότερο δυνατόν εναρμονισμένη προσέγγιση για τη δημιουργία πράσινων ζωνών και ενιαίου ευρωπαϊκού αυτοκόλλητου πράσινης ζώνης, προκειμένου να αποφευχθεί η ανάπτυξη διαφορετικών σχεδίων από τις πόλεις ή τα κράτη μέλη, που θα είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές δυσκολίες για τους πολίτες και τις εταιρίες·

26. θεωρεί ότι οι πρωτοβουλίες αστικής κινητικότητας πρέπει επίσης να επιδιώκουν τη δημιουργία υπεραστικών δικτύων για τη σύνδεση μεγάλων πόλεων, την εξασφάλιση της οικονομικής τους ανάπτυξης και τη διευκόλυνση της ομαλής και ταχείας κυκλοφορίας προσώπων και αγαθών·

Αστικές μεταφορές: βιομηχανικός κλάδος και ευρωπαϊκές τεχνολογίες που πρέπει βρουν την έκφρασή τους στη στρατηγική της Λισαβόνας και στο σχέδιο ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας

27. συνιστά την εφαρμογή ευρωπαϊκής πολιτικής τυποποίησης και πιστοποίησης του εξοπλισμού όσον αφορά την ασφάλεια και την υγεία, την άνεση (θόρυβος, δονήσεις), τη διαλειτουργικότητα των δικτύων ("λεωφορειολωρίδες", συρμοί τροχιοδρόμου...), την ευχέρεια πρόσβασης των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, ή με παιδικά καροτσάκια, τις ήπιες μορφές μετακινήσεων και την επιλογή καθαρών μηχανοκίνητων οχημάτων (λεωφορεία, ταξί) βάσει ενδεδειγμένου ισοζυγίου άνθρακα, καθώς και την αξιολόγηση των επιπτώσεων του κόστους για τις επιχειρήσεις και τους χρήστες·

28. συνιστά διαρκή μέριμνα ώστε σε κάθε λαμβανόμενη απόφαση να υπάρχει αναλογικότητα κόστους - ωφελειών και δυνατότητα επιδότησης χρηστών με μειωμένες οικονομικές δυνατότητες (ανάπηροι, πολυμελείς οικογένειες, κοινωνικά επιδοτούμενοι)·

29. συνιστά την έκδοση κατευθυντηρίων γραμμών για τον καθορισμό ελάχιστων συστάσεων για την ποιότητα των υπηρεσιών, καθώς και για την αξιολόγηση και τη συμμετοχή των χρηστών και των πολιτών, στο πλαίσιο του ανοίγματος των δικτύων αστικών μεταφορών στον ανταγωνισμό σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1370/2007·

30. συνιστά τη διάθεση σημαντικού μέρους των πιστώσεων που έχουν αποδεσμευτεί από το σχέδιο ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και έργων στον τομέα των αστικών μεταφορών και των μέσων μαζικής μεταφοράς τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη και μπορούν να λάβουν αμέσως χρηματοδότηση και να υλοποιηθούν πριν από την 31η Δεκεμβρίου 2009·

31. διαπιστώνει ότι στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης προτείνεται η χρησιμοποίηση πόρων των διαρθρωτικών ταμείων για βιώσιμα έργα υποδομής· απευθύνει επείγουσα έκκληση προς τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να διαθέσουν σημαντικό μέρος των εν λόγω πόρων για φιλικές προς το κλίμα αστικές μεταφορές·

32. ζητεί από την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις προτάσεις του παρόντος ψηφίσματος, καθώς και την επιθυμία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αναλάβει η ίδια την πρωτοβουλία σε αυτόν τον τομέα για την εκπόνηση σχεδίου δράσης το ταχύτερο δυνατόν·

o

o        o

33. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

• [1]  Εγκριθέντα κείμενα της ίδιας ημερομηνίας, P6_TA(2008)0356.
• [2]  Εγκριθέντα κείμενα της ίδιας ημερομηνίας, P6_TA(2008)0311.
• [3]  Εγκριθέντα κείμενα της ίδιας ημερομηνίας, P6_TA(2008)0057.
• [4]  ΕΕ C 290 της 14.11.1988, σελ. 51.
• [5]  Εγκριθέντα κείμενα της ίδιας ημερομηνίας, P6_TA(2008)0007.
• [6]  ΕΕ C 187 E της 24.7.2008, σελ. 154.
• [7]  ΕΕ C 175 E της 10.7.2008, σελ. 556.
• [8]  ΕΕ L 152 της 11.6.2008, σελ. 1.
• [9]  ΕΕ L 315 της 3.12.2007, σελ. 1.
• [10]  ΕΕ L 164 της 30.4.2004, σελ. 44.
• [11]  ΕΕ L 203 της 10.8.2000, σελ. 9.
• [12]  Η τεχνολογία NFC (Near Field Communication), που θα μπορούσε να αποδοθεί ως "επικοινωνία κοντινού πεδίου", είναι μια τεχνολογία ανταλλαγής δεδομένων από πολύ μικρή απόσταση, η οποία επιτρέπει τη ραδιοσυχνική αναγνώριση.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης το 1957, η πολιτική μεταφορών αποτελεί μία από τις σημαντικές κοινοτικές αρμοδιότητες. Διέπεται από τον Τίτλο V της Συνθήκης ΕΚ (άρθρα 70 έως 80), και συνιστά κοινή αρμοδιότητα των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία ασκείται σύμφωνα με το άρθρο 251 της Συνθήκης ΕΚ (συναπόφαση).

Δεδομένου ότι το 2005 το 60% των Ευρωπαίων διέμεναν σε αστικές ζώνες και ότι το 2020 το αντίστοιχο ποσοστό θα είναι 80%, οι αστικές μεταφορές αποτελούν σημαντική συνιστώσα των μεταφορών αγαθών και προσώπων εντός του ευρωπαϊκού χώρου.

Πολυάριθμες ευρωπαϊκές νομοθετικές πράξεις κάθετου χαρακτήρα, όπως η οδηγία για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα (οδηγία 2008/50/ΕΚ της 21ης Μαΐου 2008), ο κανονισμός για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές (κανονισμός (ΕΚ) 1370/2007 της 23ης Οκτωβρίου 2007) και η οδηγία για την αγορά καθαρών οχημάτων (οδηγία 2005/0283/ΕΚ του Κοινοβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2008), ή διατομεακού χαρακτήρα, όπως οι οδηγίες και κανονισμοί σχετικά με την ασφάλεια των σιδηροδρόμων και των αερολιμένων, καθώς και την τιμολόγηση των σιδηροδρομικών υποδομών (οδηγίες 2001/14/ΕΚ ή 2004/49/ΕΚ), οι οδηγίες για την προστασία των μηχανοκίνητων οχημάτων (οδηγία 2000/40/ΕΚ) και διάφοροι κανόνες για το τροχαίο, σιδηροδρομικό και αεροπορικό υλικό, είχαν αντίκτυπο στις αστικές μεταφορές, χωρίς ωστόσο να διαθέτει η Ένωση συγκεκριμένη στρατηγική σε αυτόν τον τομέα.

I. Αστικές μεταφορές: ένα αναδυόμενο θέμα

Αξίζει ωστόσο να σημειωθούν δύο πρωτοβουλίες της Επιτροπής οι οποίες αφορούν ειδικά τις αστικές μεταφορές:

- το πρόγραμμα CIVITAS (που θεσπίστηκε το 2002), το οποίο χρηματοδοτεί, με πιστώσεις από το πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα και ανάπτυξη, την έρευνα και τις καινοτομίες στο πεδίο των αστικών μεταφορών. Το CIVITAS έχει ενισχύσει έως σήμερα περισσότερες από σαράντα ευρωπαϊκές πόλεις, στις οποίες έχει διαθέσει 100 εκατ. ευρώ (ο προϋπολογισμός που έχει διατεθεί για το σύνολο της πρωτοβουλίας υπερβαίνει το ποσό των 300 εκατ. ευρώ), και αποτελεί αντικείμενο ενός μόνιμου φόρουμ ανταλλαγής εμπειριών και ορθών πρακτικών.

- στο πλαίσιο του προσανατολισμού της πολιτικής μεταφορών στον στόχο της βιώσιμης κινητικότητας, το λευκό βιβλίο με τίτλο "Η ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών με ορίζοντα το έτος 2010: η ώρα των επιλογών", το οποίο δημοσίευσε η Επιτροπή το 2001 με πρωτοβουλία της Επιτρόπου Loyola de Palacio, προδιέγραψε την ένταξη των ζητημάτων που άπτονται των αστικών μεταφορών στην ευρωπαϊκή πολιτική βιώσιμης κινητικότητας, την οποία προάγει. Η Ευρώπη σημειώνει "πραγματική καμπή στην κοινή πολιτική μεταφορών. Ήρθε πλέον η στιγμή να αποκτήσει η κοινή πολιτική μεταφορών νέες φιλοδοξίες: βιώσιμη αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ τρόπων μεταφοράς και ανάπτυξη της διατροπικότητας, αποφασιστική καταπολέμηση της συμφόρησης και επικέντρωση της δράσης μας στην ασφάλεια και την ποιότητα υπηρεσιών, με διατήρηση ταυτόχρονα του δικαιώματος στην κινητικότητα", ενώ καταρτίζει περισσότερες από 60 προτάσεις σχετικά με τα διάφορα μέσα μεταφοράς (σιδηροδρομικές, οδικές, θαλάσσιες και εναέριες μεταφορές).

Οι πολύ έντονες προσδοκίες των δικτύων ευρωπαϊκών πόλεων, αλλά και των φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα των αστικών μεταφορών (οργανισμοί διαχείρισης, φορείς εκμετάλλευσης, κατασκευαστές) και των οργανώσεων χρηστών, οδήγησαν τον Επίτροπο Jacques Barrot να ανακοινώσει τον Ιούνιο του 2007 μια πρωτοβουλία της Επιτροπής σε αυτόν τον τομέα, την οποία επιβεβαίωσε και συνέχισε ο διάδοχός του Antonio Tajani, ο οποίος μάλιστα εξέφρασε την επιθυμία να την καταστήσει προτεραιότητα κατά τη διάρκεια της θητείας του.

II. Συμφέρον παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα των αστικών μεταφορών

1. Το πράσινο βιβλίο με τίτλο "Διαμόρφωση νέας παιδείας αστικής κινητικότητας": πρωτοβουλία της Επιτροπής και ψήφισμα του Κοινοβουλίου εν αναμονή ενός σχεδίου δράσης

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2007, η Επιτροπή δημοσίευσε ένα πράσινο βιβλίο σχετικά με τις αστικές μεταφορές, με τίτλο "Διαμόρφωση νέας παιδείας αστικής κινητικότητας", που αποτέλεσε αντικείμενο ευρείας διαβούλευσης της οποίας τα αποτελέσματα δεν έχουν διαδοθεί και δεν έχουν δημοσιευθεί έως και σήμερα.

Στις 9 Ιουλίου 2008, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ένα ψήφισμα με το οποίο επιδιώκεται η προώθηση αυτού του πράσινου βιβλίου (κατόπιν έκθεσης του Reinhard Rack της 12ης Ιουνίου 2008) και το οποίο αναδεικνύει τους ακόλουθες άξονες μελέτης:

- σαφής καθορισμός των πεδίων αρμοδιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

- απαρίθμηση των τομέων στους οποίους είναι αναγκαία η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

* ανάπτυξη μιας συνολικής και ολοκληρωμένης προσέγγισης,

* συλλογή και διάδοση αξιόπιστων και συγκρίσιμων δεδομένων,

* δημιουργία μιας "ευρωπαϊκής πλατφόρμας αστικής κινητικότητας",

* αξιολόγηση του εξωτερικού κόστους των διαφόρων μέσων μεταφοράς.

- διάδοση και ανταλλαγή ορθών πρακτικών·

- η χρηματοδότηση έργων με βάση πιστώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει εφεξής να υπόκειται σε περαιτέρω προϋποθέσεις και υποχρεώσεις όσον αφορά τις βιώσιμες μεταφορές και την προστασία του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με τις πολιτικές ανακοινώσεις της Επιτροπής, το εν λόγω ψήφισμα του Κοινοβουλίου εντασσόταν στην προσπάθεια εκπόνησης του προκαταρκτικού σχεδίου δράσης το οποίο δεν κατέστη δυνατό να παρουσιαστεί πριν από το τέλος του 2008, όπως είχε αρχικώς προβλεφθεί.

2. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για την εκπόνηση ενός σχεδίου δράσης για τις αστικές μεταφορές

Λόγω της μη δημοσίευσης του προκαταρκτικού σχεδίου δράσης της Επιτροπής και ενόψει της εγγύτητας των ευρωπαϊκών εκλογών του Ιουνίου του 2009, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής Μεταφορών, αποφάσισε κατ’ εξαίρεση να εκπονήσει την παρούσα έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας σχετικά με το σχέδιο δράσης, εκ του μηδενός.

3. Μια ζωτική συνιστώσα της πολιτικής μεταφορών της Ένωσης

Το ζήτημα των αστικών μεταφορών δεν μπορεί να παραμείνει επ’ αόριστον αποκομμένο από την πολιτική μεταφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον βαθμό που επηρεάζει άμεσα:

- την κινητικότητα των προσώπων και των προϊόντων κατ’ εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας βάσει της οικοδόμησης της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς·

- την οργάνωση των πόλων διατροπικών μεταφορών μεταξύ εναέριων, θαλάσσιων, πλωτών, οδικών και σιδηροδρομικών μέσων στην επικράτεια της Ένωσης·

- τη σύνδεση των αστικών ζωνών με τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και την ομαλή υλοποίηση των 30 έργων προτεραιότητας που εντάχθηκαν στον προγραμματισμό των ΔΕΔ-Μ του 2004.

Ειδάλλως, η πολιτική μεταφορών της Ένωσης θα περιερχόταν σε αδιέξοδο όσον αφορά μία από τις σημαντικότερες εδαφικές και κοινωνικές συνιστώσες της.

Άλλωστε, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να παραγνωρίσει τις προκλήσεις της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της μηχανικής βιομηχανίας της και των διαφόρων βιομηχανικών κλάδων που σχετίζονται με τον τομέα των μεταφορών, οι οποίοι εξαρτώνται από την προσαρμογή τους σε μια στρατηγική βιώσιμης κινητικότητας και τις προσπάθειες με στόχο τη βιώσιμη κινητικότητα.

4. Η σχέση των αστικών μεταφορών με τους στόχους του σχεδίου για το κλίμα

Μετά την έγκριση της Λευκής Βίβλου του 2001, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε, κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου του 2007, να θέσει τον ιδιαίτερα φιλόδοξο στόχο της αύξησης κατά 20% της ενεργειακής απόδοσης, μείωσης κατά 20% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και άντλησης του 20% της καταναλισκόμενης ενέργειας στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έως το 2020.

Ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζουν οι οδικές μεταφορές, οι οποίες κυριαρχούν στις αστικές ζώνες ως προς την παραγωγή αερίων θερμοκηπίου (40% οφείλεται στις μεταφορές), αλλά και τα σημαντικά προβλήματα κυκλοφοριακής συμφόρησης, ατυχημάτων, μποτιλιαρισμάτων και προστασίας της ποιότητας ζωής των κατοίκων, καθιστούν εύλογη μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, στον βαθμό που είναι σύμφωνη με τις νομικές βάσεις της Ένωσης στους τομείς των μεταφορών και του περιβάλλοντος και με τους πολιτικούς στόχους του Συμβουλίου.

III. Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα των αστικών μεταφορών

· Αυστηρός σεβασμός της αρχής της επικουρικότητας

Στην πλειονότητά τους τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε έχουν ομοσπονδιακή δομή είτε όχι, σέβονται την αρχή (η οποία έχει συχνά χαρακτήρα συνταγματικής επιταγής) της ανεξάρτητης αυτοδιοίκησης των τοπικών κοινοτήτων. Οι τοπικές αρχές και συνελεύσεις είναι ελεύθερες να λαμβάνουν αποφάσεις όσον αφορά τις πολιτικές τους, τα προγράμματά τους και τις επενδύσεις τους στον τομέα των αστικών και περιαστικών μεταφορών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν δύναται, ως εκ τούτου, να αναλάβει την παραμικρή ρυθμιστική πρωτοβουλία όσον αφορά την πολιτική μεταφορών των τοπικών αρχών. Εντούτοις, όπως έπραξε άλλωστε, κατόπιν μακράς συζήτησης επί της αρχής αυτής, κατά τη συζήτηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1370/2007 σχετικά με τους όρους παροχής δημόσιας υπηρεσίας στον τομέα των μεταφορών[1], η Ευρώπη είναι υποχρεωμένη, με όλα τα μέσα που της επιτρέπουν να προσφέρει προστιθέμενη αξία στις τοπικές αποφάσεις, να ενθαρρύνει τις αστικές μεταφορές να εναρμονιστούν με τους γενικούς στόχους της πολιτικής της για την προστασία του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος.

· Μια προσέγγιση "με βάση τον χρήστη"

Η ενθάρρυνση της πιο βιώσιμης αστικής κινητικότητας συνίσταται συγχρόνως:

- σε παρεμβάσεις με στόχο τον επηρεασμό της συμπεριφοράς των χρηστών των μέσων μεταφοράς και του δημόσιου χώρου, έτσι ώστε να ενθαρρυνθούν να βελτιστοποιήσουν και να διαφοροποιήσουν τους τρόπους μετακινήσεών τους σε σχέση με τους τρόπους ζωής και τους ειδικούς περιορισμούς που ισχύουν στο αστικό περιβάλλον·

- στην προσαρμογή, από υλική και ποιοτική άποψη, των προσφερόμενων αστικών μέσων μεταφοράς και τρόπων μετακίνησης στους στόχους της βελτίωσης της ποιότητας ζωής, του σεβασμού των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων της Ένωσης, της διαφοροποίησης, της φυσικής και οικονομικής πρόσβασης όλων των κοινωνικών ομάδων, της ασφάλειας και της άνεσης των αστικών μέσων μεταφορών.

· Μια προσέγγιση με βάση τα "συστήματα αστικών μεταφορών"

Η πολυπλοκότητα και η αλληλεξάρτηση των συστημάτων μετακινήσεων και των ατομικών και συλλογικών μέσων μεταφοράς στους αστικούς χώρους καθιστούν εξαιρετικά περιοριστική μια προσέγγιση αποκλειστικώς τεχνικού χαρακτήρα, ανά μέσο μεταφοράς.

Απεναντίας, είναι πρόσφορη η προσέγγιση του θέματος με όρους "ολοκληρωμένων συστημάτων μεταφορών", τα οποία συνδυάζουν ταυτόχρονα ήπιες μορφές μετακίνησης και διαφοροποιημένα και συμπληρωματικά μέσα μεταφοράς.

Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην ποιότητα της υπηρεσίας και των χρησιμοποιούμενων υλικών, καθώς και στην εναρμόνιση των τιμολογιακών και τεχνικών λειτουργιών και των λειτουργιών δικτύων μεταξύ των διαφορετικών μεταφορικών μέσων.

• [1]  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2007 για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές και την κατάργηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΟΚ) αριθ. 1191/69 και (ΕΟΚ) αριθ. 1107/70.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (20.2.2009)

προς την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού

σχετικά με το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα
(2008/2217(ΙΝΙ))

Συντάκτης γνωμοδότησης: Jean Marie Beaupuy

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης καλεί την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να ενσωματώσει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

1.  υπογραμμίζει ότι για να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να επιτύχει τον στόχο της μείωσης κατά 20%, έως το 2020, των εκπομπών αερίων που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, είναι απαραίτητη μία ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα· λυπάται για τους δισταγμούς της Επιτροπής όσον αφορά το Σχέδιο δράσης του οποίου η δημοσίευση αρχικά προβλεπόταν για το τέλος του 2008·

2.   θεωρεί ότι το πρότυπο της πόλης των μικρών αποστάσεων είναι το πλέον κατάλληλο για να επιτευχθεί μια φιλική προς το περιβάλλον και το κλίμα αστική κινητικότητα·

3.   υπενθυμίζει ότι οι αστικές μεταφορές υπόκεινται στην αρχή της επικουρικότητας, υπογραμμίζει ωστόσο ότι οι τοπικές αρχές πολλές φορές δεν μπορούν να απαντήσουν στις προκλήσεις αυτές χωρίς συνεργασία και συντονισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο· επομένως, η Επιτροπή είναι εκείνη που πρέπει να παράσχει τις μελέτες, το νομικό πλαίσιο, να χρηματοδοτήσει την έρευνα και να προωθήσει και διαδώσει τις ορθές πρακτικές· για τον λόγο αυτό ζητεί από την Επιτροπή να δημοσιεύσει μία συλλογή των δεσμευτικών ευρωπαϊκών κανονιστικών ρυθμίσεων για τον τομέα αυτό και να προτείνει στις περιφέρειες και τις πόλεις κοινά πλαίσια αναφοράς, που θα τις διευκολύνουν στη λήψη αποφάσεων στο πλαίσιο του σχεδιασμού και της εφαρμογής αναπτυξιακών στρατηγικών·

4.   θεωρεί ότι το σχέδιο της αστικής κινητικότητας πρέπει να περιλαμβάνει και τη δημιουργία υπεραστικών δικτύων που θα καθιστούν δυνατή τη σύνδεση μεγάλων πόλεων, την οικονομική τους ανάπτυξη, την ομαλή και ταχεία κυκλοφορία προσώπων και αγαθών και την προαγωγή του τουρισμού·

5.   ζητεί να προωθηθεί η αρχή της ολοκληρωμένης προσέγγισης στο πλαίσιο μιας εταιρικής διακυβέρνησης που θα συνενώνει τους αστικούς και περιαστικούς φορείς, εθνικούς και ευρωπαϊκούς και που θα λαμβάνει υπόψη κάθε πτυχή που συνδέεται με τη μεταφορά: κοινωνική ένταξη, θόρυβος, ασφάλεια, ανταγωνιστικότητα, κ.λπ.· επαναλαμβάνει το αίτημά του για υποχρεωτική εφαρμογή της ολοκληρωμένης προσέγγισης στον προγραμματισμό και την επιλογή των σχεδίων στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων·

6.   εκφράζει τη λύπη του διότι κατά την τρέχουσα περίοδο στήριξης 2007-2013, από το σύνολο των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων που διατίθενται για τις μεταφορές, (ήτοι 82.000.000.000 ευρώ), μόνο το 9% περίπου (δηλαδή 8.000.000.000 ευρώ) προορίζεται για τις αστικές μεταφορές· θεωρεί το ποσοστό αυτό πολύ μικρό για να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση των προκλήσεων που αφορούν μια επαρκή κινητικότητα στις ευρωπαϊκές πόλεις, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος·

7.   διαπιστώνει ότι στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης προτιμάται η χρησιμοποίηση πόρων των διαρθρωτικών ταμείων για βιώσιμα έργα υποδομής· απευθύνει επείγουσα έκκληση προς τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να διαθέσουν σημαντικό μέρος των εν λόγω πόρων για φιλικές προς το κλίμα αστικές μεταφορές·

8.  ζητεί από την Επιτροπή να αναπτύξει εργαλεία που θα διευκολύνουν την υλοποίηση και την αξιολόγηση μιας ολοκληρωμένης και βιώσιμης πολιτικής για τις αστικές μεταφορές:

- να βοηθεί τα κράτη και τις πόλεις να βελτιώνουν τη βιωσιμότητα της χωροταξίας και του προγραμματισμού των αστικών και περιαστικών μεταφορών, κυρίως μέσω της εφαρμογής προγραμμάτων για τις μετακινήσεις εντός των πόλεων· σχετικά με το σημείο αυτό καλεί τους οικονομικούς φορείς να συμμετάσχουν πλήρως στην στρατηγική αυτή, μέσω Προγραμμάτων των επιχειρήσεων ειδικά για τις μετακινήσεις,

- να διευκολύνουν την εφαρμογή της ολοκληρωμένης προσέγγισης και της εταιρικής διακυβέρνησης μέσω της εκπόνησης ενός οδηγού για τους εταίρους του τομέα και μελετών που θα εμφαίνουν το κόστος της μη ολοκληρωμένης προσέγγισης,

- να ορίσουν κατάλληλους και εναρμονισμένους δείκτες και να δημιουργήσουν ένα κεντρικό πλαίσιο ελέγχου των αστικών μεταφορών που θα καθιστά δυνατή τη συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ των πόλεων.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	12.2.2009
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	45 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Elspeth Attwooll, Rolf Berend, Victor Boştinaru, Wolfgang Bulfon, Giorgio Carollo, Bairbre de Brún, Gerardo Galeote, Iratxe García Pérez, Monica Giuntini, Ambroise Guellec, Pedro Guerreiro, Gábor Harangozó, Mieczysław Edmund Janowski, Gisela Kallenbach, Miloš Koterec, Constanze Angela Krehl, Florencio Luque Aguilar, Jamila Madeira, Iosif Matula, Miroslav Mikolášik, Maria Petre, Markus Pieper, Giovanni Robusti, Wojciech Roszkowski, Bernard Soulage, Catherine Stihler, Margie Sudre, Lambert van Nistelrooij, Oldřich Vlasák, Εμμανουήλ Αγγελάκας, Σταύρος Αρναουτάκης, Евгени Кирилов, Филиз Хакъева Хюсменова
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Emanuel Jardim Fernandes, Stanisław Jałowiecki, Zita Pleštinská, Samuli Pohjamo, Christa Prets, Flaviu Călin Rus, Richard Seeber, László Surján, Iuliu Winkler
Αναπληρωτές (άρθρο 178, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Wolf Klinz, Sepp Kusstatscher, Toine Manders

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης	31.3.2009
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	28 1 2
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Gabriele Albertini, Inés Ayala Sender, Paolo Costa, Luis de Grandes Pascual, Petr Duchoň, Saïd El Khadraoui, Robert Evans, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Brigitte Fouré, Mathieu Grosch, Georg Jarzembowski, Timothy Kirkhope, Jaromír Kohlíček, Jörg Leichtfried, Eva Lichtenberger, Erik Meijer, Luís Queiró, Reinhard Rack, Ulrike Rodust, Gilles Savary, Brian Simpson, Dirk Sterckx, Ulrich Stockmann, Michel Teychenné, Yannick Vaugrenard, Armando Veneto, Roberts Zīle
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Elisabeth Jeggle, Anne E. Jensen, Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου