SPRAWOZDANIE w sprawie planu działania na rzecz inteligentnych systemów transportowych

31.3.2009 - (2008/2216 (INI))

Komisja Transportu i Turystyki
Sprawozdawczyni: Anne E. Jensen

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie planu działania na rzecz inteligentnych systemów transportowych (2008/2216(INI))

Parlament Europejski,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 grudnia 2008 r. zatytułowany „Plan działania na rzecz wdrażania inteligentnych systemów transportowych w Europie” COM(2008)0886),

- uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej ramy wdrażania inteligentnych systemów transportowych w dziedzinie transportu drogowego oraz ich interfejsów z innymi rodzajami transportu (COM(2008)0887),

- uwzględniając białą księgę Komisji z dnia 12 września 2001 r. zatytułowaną „Europejska polityka transportowa na rok 2010: czas na decyzje” (COM(2001)0370),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 lipca 2008 r. zatytułowany „Ekologiczny transport” (COM(2008)0433),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 lipca 2008 r. zatytułowany „Strategia na rzecz wdrożenia internalizacji kosztów zewnętrznych” (COM(2008)0435),

- uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 25 września 2007 r. zatytułowaną „W kierunku nowej kultury mobilności w mieście” (COM(2007)0551),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 czerwca 2006 r. zatytułowany „Utrzymać Europę w ruchu – zrównoważona mobilność dla naszego kontynentu. Przegląd średniookresowy białej księgi Komisji Europejskiej dotyczącej transportu z 2001 r.” (COM(2006)0314),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 17 września 2007 r. zatytułowany „Bezpieczniejszy, bardziej ekologiczny i wydajniejszy transport dla całej Europy: pierwsze sprawozdanie na temat inicjatywy «Inteligentny samochód»” (COM(2007)0541),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 7 lutego 2007 r. zatytułowany „Ramy prawne podstawą dla zwiększania konkurencyjności przemysłu motoryzacyjnego w XXI w. Stanowisko Komisji w sprawie sprawozdania końcowego grupy wysokiego szczebla CARS 21, wkład w strategię UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia” (COM(2007)0022),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 lutego 2006 r. w sprawie inicjatywy «Inteligentny samochód». „Budowanie świadomości znaczenia technologii teleinformatycznych na potrzeby samochodów bardziej inteligentnych, bezpiecznych i ekologicznych” (COM(2006)0059),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 czerwca 2006 r. zatytułowany „Logistyka transportu towarowego w Europie – klucz do zrównoważonej mobilności” (COM(2006)0336),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 października 2007 r. zatytułowany „Plan działań na rzecz logistyki transportu towarowego” (COM(2007)0607),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 stycznia 2006 r. dotyczący strategii tematycznej w sprawie środowiska miejskiego (COM(2005)0718),

- uwzględniając wnioski i wytyczne Komisji oraz stanowiska Parlamentu Europejskiego w sprawie funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności oraz siódmego programu ramowego badań,

- uwzględniając swoje stanowisko z dnia 22 października 2008 r. w sprawie zmienionego wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów w transporcie drogowym[1],

- uwzględniając rezolucję z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wkładu w debatę dotyczącą strategii lizbońskiej na wiosennym szczycie Rady Europejskiej w 2008 r.[2],   

- uwzględniając rezolucję z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie zrównoważonej europejskiej polityki transportowej uwzględniającej europejską politykę energetyczną i europejską politykę ochrony środowiska[3],

- uwzględniając rezolucję z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie CARS 21: ramy prawne podstawą dla zwiększania konkurencyjności przemysłu motoryzacyjnego[4],

- uwzględniając rezolucję z dnia 19 czerwca 2008 r. zatytułowaną „Bezpieczniejszy, bardziej ekologiczny i wydajniejszy transport dla całej Europy – Pierwsze sprawozdanie na temat inicjatywy «Inteligentny samochód»”[5],

- uwzględniając rezolucję z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie utrzymania Europy w ruchu – zrównoważonej mobilności dla naszego kontynentu[6],

- uwzględniając rezolucję z dnia 5 września 2007 r. w sprawie logistyki transportu towarowego w Europie – klucza do zrównoważonej mobilności[7],

- uwzględniając rezolucję z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie europejskiego programu działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego – ocena śródokresowa[8],

- uwzględniając rezolucję z dnia 26 września 2006 r. w sprawie strategii tematycznej w sprawie środowiska miejskiego (2006/2061(INI))[9],

- uwzględniając art. 45 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki oraz opinię Komisji Rozwoju Regionalnego (A6-0227/2009),

A.  mając na uwadze, że inteligentne systemy transportowe (ITS) to zaawansowane aplikacje korzystające z technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) na rzecz transportu oraz oferujące innowacyjne usługi w zakresie środków transportu i zarządzania ruchem drogowym;

B.   mając na uwadze, że ITS mają ogromny potencjał, jeśli chodzi o bardziej efektywne wykorzystanie wszystkich środków transportu, które mogą odpowiedzieć na potrzeby europejskiej polityki transportowej i sprostać stojącym przed nią wyzwaniom;

C.  mając na uwadze, że na 10% sieci drogowej występują zatory w ruchu, które generują roczne koszty sięgające 1% PKB UE, że liczba wypadków śmiertelnych na drogach nadal wynosi 42 953 (2006 r.), co jest wartością znacznie przekraczającą cel średnioterminowy, jakim jest ograniczenie wypadków śmiertelnych do 25 000 do roku 2010, a transport drogowy jest odpowiedzialny za 72% wszystkich emisji CO2 związanych z transportem, przy czym 40% europejskich emisji CO2 generowanych przez transport drogowy to emisje z ruchu miejskiego;

D.  mając na uwadze istotną rolę ITS w ograniczaniu zużycia energii i w ekologicznym transporcie;

E.   mając na uwadze, że inteligentne zastosowania opracowano dla różnych środków transportu, takich jak transport kolejowy (ERTMS i TAF-TSI), transport morski i śródlądowe drogi wodne (LRITS, SafeSeaNet, VTMIS, RIS), transport lotniczy (SESAR) oraz transport drogowy, np. transport żywego inwentarza;

1.  podkreśla, że ITS są podstawowym instrumentem pozwalającym na skuteczne wykorzystanie istniejącej infrastruktury oraz zwiększenie efektywności i bezpieczeństwa transportu oraz ograniczenie jego wpływu na środowisko, przyczyniając się jednocześnie do rozwoju zrównoważonej mobilności na rzecz obywateli i gospodarki;

2.   podkreśla pozytywny wpływ inteligentnych systemów transportowych (ang. Intelligent Transport System - ITS) wywierany na zrównoważony rozwój w zakresie podnoszenia wydajności gospodarczej wszystkich regionów, w tym obszarów miejskich, poprzez określanie warunków wzajemnego dostępu, rozszerzanie zakresu działalności handlu lokalnego i międzyregionalnego, rozwijanie rynku wewnętrznego Unii Europejskiej i zwiększanie poziomu zatrudnienia związanego z poszczególnymi rodzajami działalności uzależnionymi od wprowadzenia inteligentnych systemów transportowych;

3.   uważa, że ITS mogą poprawić warunki życia obywateli europejskich, szczególnie tych mieszkających na obszarach miejskich, jak również przyczynią się do zwiększonego bezpieczeństwa na drogach, do ograniczenia emisji substancji szkodliwych i zanieczyszczenia środowiska, do podniesienia skuteczności środków transportu, poprawy dostępności w regionach peryferyjnych oraz do kontynuacji realizacji celu priorytetowego, jakim jest zmniejszenie natężenia ruchu;

4.   ubolewa nad opóźnieniem w pracach nad wprowadzeniem wspólnych ram wdrażania ITS w UE oraz nad brakiem skoordynowanego wprowadzania ITS w zgodzie ze szczegółowymi celami, co jest spowodowane głównie barierami dla interoperacyjności, brakiem skutecznej współpracy wszystkich podmiotów oraz nierozstrzygniętymi kwestiami dotyczącymi prywatności danych i odpowiedzialności;

5.   z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji dotyczący ITS (plan działania) jako wspólne ramy działań i programów z wyraźnie określonymi terminami osiągnięcia wyników;

6.   wyraża głębokie przekonanie, że należy ustanowić instrument promujący zastosowanie ITS w polityce transportowej; wspiera instrument legislacyjny służący opracowaniu ram wdrożenia ITS i zwraca się do Komisji, by lepiej informowała o obecnej sytuacji w zakresie działań, finansowania i programowania planu działania w celu dopilnowania, by w dyrektywie ustanawiającej ramy wdrażania ITS zawarto konkretny zestaw działań wraz z terminami ich realizacji;

7.   zdaje sobie sprawę z ograniczonej wysokości wspólnotowej pomocy finansowej przyznanej (w 2008 r.) na działanie EasyWay, które jest przedsięwzięciem na rzecz ogólnoeuropejskiego wdrożenia ITS w głównych korytarzach drogowych transeuropejskich sieci transportowych (TERN) w 21 państwach członkowskich UE, kierowanym przez 21 krajowych władz i organów odpowiedzialnych za drogi wraz ze stowarzyszonymi partnerami będącymi interesariuszami wywodzącymi się z sektora publicznego i prywatnego;

Kwestie horyzontalne

8.   zwraca uwagę, że ITS powinny zostać wdrożone w odniesieniu do wszystkich środków transportu oraz wszystkich podróżnych w Europie, w ramach podejścia skoordynowanego z zastosowaniami Galileo; zdecydowanie wspiera niezwłoczne ich wdrożenie w celu zwiększenia intermodalności pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym oraz w transporcie publicznym, poprzez poprawę ogólnej informacji i lepsze zarządzanie przepustowością;

9.   wzywa Komisję i państwa członkowskie do zajęcia się kwestią odpowiedzialności, która stanowi główną barierę dla sprawnego i spójnego rozwoju ITS w Europie;

10. jest zdania, że interoperacyjność w rozwoju ITS ma nadrzędne znaczenie dla osiągnięcia spójnego i skutecznego wdrożenia ITS w Europie; podkreśla, że w przypadku inwestycji w TERN (budowa lub utrzymanie dróg) należy podjąć starania o dostosowanie do koniecznego wdrożenia usług ITS;

11. zwraca się do Komisji, żeby – skoro na europejskim rynku ITS istnieje znacząca oferta – ustanowiła specyfikacje dla najniższego poziomu aplikacji i usług ITS, który zdołają osiągnąć wszystkie państwa członkowskie i który jest konieczny dla skutecznego opracowania, wdrożenia i działania ITS;

12. jest zdania, że należy koniecznie sporządzić ocenę popytu rynkowego, która oszacuje rzeczywiste potrzeby poza ustalonym najniższym poziomem aplikacji i usług ITS, jak również wzmocnić aspekty ITS związane z rynkiem wewnętrznym poprzez standaryzację i stosowne ramy regulacyjne;

13. podkreśla znaczenie transgranicznej współpracy na granicach zewnętrznych UE zarówno w dziedzinie technicznej, jak i administracyjnej, ponieważ współpraca ta ma duże znaczenie dla skutecznego wprowadzenia ITS w UE;

Optymalne wykorzystanie danych dotyczących dróg, ruchu drogowego i podróży (działanie nr 1)

14. podkreśla konieczność zapewnienia niezbędnego zasobu danych i informacji w następujących pięciu podstawowych obszarach, jako minimum potrzebne do skutecznego wdrożenia ITS: informacje o ruchu drogowym i podróżach w czasie rzeczywistym; dane o sieci drogowej; dane publiczne do map cyfrowych; dane dla usług w zakresie dostarczania minimum powszechnie dostępnych informacji o ruchu oraz systemów planowania podróży multimodalnych „od drzwi do drzwi”;

15. apeluje, aby usługi w zakresie dostarczania minimum powszechnie dostępnych informacji o ruchu obejmowały sieci transeuropejskie (TEN-T);

16. podkreśla, że do przyjęcia i wprowadzenia ITS na dużą skalę konieczne jest uwzględnienie informacji o ruchu i harmonogramie ustalonym dla różnych środków transportu;

17. podkreśla znaczenie dostarczania podróżnym i udostępniania w infrastrukturze informacji w czasie rzeczywistym oraz znaczenie zapewnienia większej dokładności, wiarygodności i jednorodności takich informacji, przy poszanowaniu europejskiego zróżnicowania (geograficznego, kulturowego i językowego) oraz zapewnieniu ciągłości geograficznej;

18. jest zdania, że dla rozwoju ITS istotne znaczenie ma zagwarantowanie dostępu sektora prywatnego do danych o drogach, ruchu drogowym i podróżach, z poszanowaniem prywatności i uwzględnieniem kwestii praw własności intelektualnej;

Ciągłość usług ITS w zakresie zarządzania ruchem drogowym i transportem towarowym w europejskich korytarzach transportowych i aglomeracjach miejskich (działanie nr 2)

19. jest zdania, że należy niezbędnie zapewnić zharmonizowane, interoperacyjne i wiarygodne ITS, nie naruszając swobody wyboru ITS przez użytkowników;

20. apeluje do Komisji i państw członkowskich o skoordynowanie i połączenie ITS z inicjatywami UE w zakresie mobilności na rzecz bardziej skutecznej mobilności w transporcie i płynności zarządzania oraz ograniczenia zatorów na drogach, w korytarzach TEN-T, w korytarzach transportu towarowego i aglomeracjach miejskich;

21. jest zdania, że niezbędna jest współpraca transgraniczna oraz rozwój programów wspomagających skuteczne wprowadzenie i wdrożenie ITS, takich jak projekt EasyWay;

22. apeluje do Komisji o określenie informacji priorytetowych, norm dla urządzeń transportowych i pojazdów, aby przyspieszyć wdrożenie ITS, jak też o wskazanie środków promujących większą harmonizację infrastruktury autostrad;

23. jest zdania, że ocena kosztów ekonomicznych na jeden pojazd oraz kosztów dla infrastruktury wynikających z wdrożenia ITS musi być oparta na analizie kosztów i korzyści obejmującej wszystkie koszty powiązane (ekonomiczne, społeczne i środowiskowe);

ITS w służbie mobilności wewnątrzmiejskiej (działanie nr 2a)

24. opowiada się za opracowaniem procedur i systemów informowania użytkowników o ofercie miejskich środków lokomocji oraz o stanie ich sieci, w szczególności z wykorzystaniem technologii GSM;

25. zaleca, żeby w większym stopniu prowadzono badania nad systemami taryf zintegrowanych między właściwymi organami tego samego regionu, a w szczególności nad procesami technicznymi;

26. zachęca do opracowania intermodalnych technologii, które umożliwią osobom o ograniczonej sprawności ruchowej lepszy dostęp do środków transportu i wewnątrzmiejskiej mobilności;

Bezpieczeństwo ruchu drogowego (działanie nr 3)

27. apeluje do Komisji i państw członkowskich o przygotowanie się do zharmonizowanego wdrożenia i zintegrowania aplikacji eCall we wszystkich państwach UE do roku 2010, jak tylko zostaną zakończone testy normalizacyjne;

28. jest zdania, że aplikacje i wdrożenie ITS powinny:

-      promować zaawansowane systemy wspomagania kierowców (ADAS), mające wystarczający potencjał, by zwiększyć bezpieczeństwo na drogach, takie jak elektroniczna kontrola stabilności (ESC) a także eCall – a tylko te dwa systemy, gdyby zostały w pełni wdrożone, mogłyby ograniczyć liczbę ofiar śmiertelnych w UE nawet o 6500 rocznie;

-     zwiększać bezpieczeństwo na drogach dzięki zapobieganiu nadmiernej prędkości, prowadzeniu pojazdów pod wpływem alkoholu i jeździe bez zapiętych pasów bezpieczeństwa

-     poprawić warunki higieny i bezpieczeństwa przez promowanie korzystania z odpowiednich i bezpiecznych parkingów, dostarczanie kierowcom pojazdów ciężarowych odpowiednich usług i korzystanie z portalu truckinform[10] oraz

-     poprawa ochrony kierowców i ładunku w transporcie towarów przed kradzieżą, rozbojem i uprowadzeniem, a jednocześnie przeciwdziałanie zorganizowanej przestępczości, w szczególności na obszarach przygranicznych i w międzynarodowym transporcie towarów obejmującym kraje trzecie;

29. nalega na Komisję, żeby kontynuowała proces obniżania kosztów komunikacyjnych, tak aby wyposażenie komunikacyjne i informacyjne oparte na telekomunikacji można było wykorzystać w większym stopniu;

30. z zadowoleniem przyjmuje zaproponowaną inicjatywę e-Freight i nalega na Komisję, żeby wprowadziła zasadę „inteligentnego towaru”, żeby osiągnąć multimodalne podejście do usług ITS w transporcie towarów, skupione na ładunkach niebezpiecznych;

31. wzywa Komisję i państwa członkowskie, żeby w tym samym stopniu uwzględniały pasażerów i towary, tak aby uniknąć dyskryminacji transportu pasażerów, co szczególnie szkodzi mobilności osób;

32. popiera stworzenie odpowiednich ram prawnych dotyczących interakcji człowieka z urządzeniami (HMI) i innych protokołów ITS oraz podkreśla konieczność zajęcia się kwestiami odpowiedzialności;

33. apeluje do Komisji, aby zajęła się problemem szczególnie zagrożonych użytkowników transportu, do których należą osoby o ograniczonej mobilności, oraz o rozszerzenie tych działań o wspieranie wdrożenia systemów ADAS i innych systemów, jak ITS i HMI, w odniesieniu do pojazdów dwukołowych w ramach poddziałań zaproponowanych w planie działania;

34. zwraca się do Komisji, żeby w pełni wykorzystała możliwości ITS w odniesieniu do prewencyjnych środków zapobiegania smogowi i wysokiej koncentracji ozonu oraz zmniejszenia emisji hałasu, cząstek stałych, NOx i CO2;

Integracja pojazdów z infrastrukturą transportową (działanie nr 4)

35. podkreśla znaczenie zdefiniowania architektury wspólnej platformy służącej do stosowania znormalizowanych interfejsów i protokołów, które ułatwiałyby korzystanie z ITS, systemów współpracujących i specyfikacji na linii infrastruktura-infrastruktura (I2I), pojazd-infrastruktura (V2I) oraz pojazd-pojazd (V2V);

36. apeluje do Komisji o wdrożenie mapy drogowej w odniesieniu do ITS, obejmującej wspólne platformy aplikacji ITS i ich wdrażania oraz obejmującej udział sektora prywatnego i publicznego, a także apeluje o ustanowienie odpowiednich ram dla rozwiązywania kwestii odpowiedzialności związanej z ITS;

37. zauważa, że powinno się zachęcać do odbywania szkoleń w zakresie aplikacji ITS, aby zwiększyć umiejętności użytkowników w dziedzinie transportu i ułatwić interakcję człowieka z urządzeniami;

38. apeluje do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie otwartego forum wymiany informacji i zajmowania się problemami dotyczącymi ITS;

Bezpieczeństwo i ochrona danych oraz odnośne kwestie odpowiedzialności (działanie nr 5)

39. podkreśla konieczność poszanowania prywatności i uważa, że kwestia bezpieczeństwa i ochrony danych powinna zostać wzięta pod uwagę już na początkowych etapach opracowywania projektu ITS przy określaniu struktury i środków wykonawczych („privacy by design”);

40. zwraca się do wszystkich stron zaangażowanych w aplikacje ITS o zachowanie zgodności z dyrektywami WE w sprawie ochrony danych osobowych i prywatności łączności elektronicznej (dyrektywy 95/46/WE[11] i 2002/58/WE[12]) oraz apeluje do Komisji o zagwarantowanie odpowiedniego wykorzystywania danych w aplikacjach ITS i podczas ich wdrażania;

41. jest zdania, że stosowanie anonimowych danych w ramach aplikacji ITS jest niezbędne do rozwiązania problemu niezakłóconego wdrażania ITS i jednoczesnego zapewnienia prywatności i zgodności z ramami prawnymi WE w zakresie ochrony danych;

Współpraca i koordynacja europejskich ITS (działanie nr 6)

42. apeluje do Komisji i państw członkowskich o wypracowanie silnego przywództwa i rzeczywistego zarządzania, umożliwiających wprowadzenie w Europie inteligentnych systemów transportowych;

43. zachęca do wsparcia dla opracowania krajowych i europejskich systemów planowania podróży multimodalnych „od drzwi do drzwi”, przy należytym uwzględnieniu alternatywnych rozwiązań w transporcie publicznym, oraz do ich wzajemnego powiązania w całej Europie;

44. wzywa Komisję do lepszego wykorzystywania możliwości UE dostępnych dzięki programom EGNOS i Galileo globalnego systemu nawigacji satelitarnej (GNSS) oraz do zwiększania wzajemnych połączeń multimodalnych;

45. podkreśla, że technologie te należy zastosować w taki sposób, żeby uniknąć niezgodności między rodzajami transportu, oraz że powinna istnieć swoboda wyboru jednej z tych technologii;

46.. zwraca się do Komisji i do państw członkowskich o wzięcie pod uwagę faktu, iż ITS muszą aktywnie włączyć się w procesy planowania i realizacji prowadzone przez władze lokalne, regionalne i zainteresowane strony działające na terytorium europejskim;

47  podkreśla znaczenie partnerstw publiczno - prywatnych („ppp”) we wdrażaniu ITS, zwraca się do KE i do państw członkowskich o podjęcie aktywnych działań promujących i ułatwiających stosowanie ppp;

48. apeluje do Komisji o przedstawienie pełnego uzasadnienia finansowania planu działania oraz jego programowania, a także apeluje do Rady o zapewnienie finansowania w wystarczającej wysokości;

49. zaleca państwom członkowskim, żeby w związku ze śródokresowym przeglądem wykorzystania środków z funduszy strukturalnych zajęły się kwestiami wewnątrzmiejskiej mobilności i ograniczeniem zatorów za pomocą inteligentnych systemów transportowych oraz zamieściły je w wykazie priorytetów na lata 2010–2013;

50. wskazuje na konieczność lepszego określenia i docenienia znacznego potencjału obszarów miejskich i podkreśla rolę, jaką mogą odegrać obszary wiejskie i peryferyjne dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju i realizacji celów średnio- i długoterminowych;

51. uważa za niezwykle ważne wdrożenie sieci inteligentnego systemu transportowego na obszarach o wysokim potencjale turystycznym w celu usprawnienia ruchu, ograniczenia liczby wypadków i zwiększenia bezpieczeństwa; uważa, że inteligentne systemy transportowe (ITS) przyczyniają się do rozwoju gospodarczego regionów, w tym regionów peryferyjnych;

52. podkreśla znaczenie współpracy międzyregionalnej, transgranicznej i ponadnarodowej na rzecz rozwijania i wprowadzania ITS i wzywa KE do zbudowania ogólnodostępnego, we wszystkich językach UE, systemu wymiany dobrych praktyk, a państwa członkowskie wzywa do wymiany najlepszych praktyk między regionami w podwójnym celu osiągnięcia transferu wiedzy w sektorze ITS i uniknięcia rozproszenia wewnątrz systemu.

o

o o

53. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

• [1]  Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0509.
• [2]  Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0057.
• [3]  Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0087.
• [4]  Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0007.
• [5]  Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0311.
• [6]  Dz.U. C 175 E, 10.7.2008, s. 556.
• [7]  Dz.U. C 187 E, 24.7.2008, s. 154.
• [8]  Dz.U. C 244 E, 18.10.07, s. 220.
• [9]  Dz.U. C 306 E, 15.12.2006, s. 182.
• [10]  www.truckinform.eu
• [11]  Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31.
• [12]  Dz.U. L 201 z 31.7.2002, s. 37.

UZASADNIENIE

W planie działania na rzecz wdrażania inteligentnych systemów transportowych (ITS) w Europie, przedstawionym w komunikacie Komisji[1], określono kompleksowe ramy polityki oraz działania na rzecz skoordynowanego wdrażania ITS na szczeblu UE.

ITS są zaawansowanymi aplikacjami wykorzystującymi technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) na potrzeby transportu i świadczenia innowacyjnych usług w zakresie środków transportu i zarządzania ruchem drogowym przeznaczonych dla różnego rodzaju użytkowników, np. podróżnych, użytkowników i operatorów infrastruktury transportu drogowego, osób zarządzających flotą pojazdów oraz służb ratunkowych.

Wyzwania oraz zdefiniowanie problemu

Zatory na drogach, zwiększone emisje CO2 oraz śmiertelne wypadki drogowe zaliczane są do największych wyzwań stojących przed europejskim transportem, natomiast efektywność transportu, poszanowanie przez transport zasad trwałego rozwoju oraz bezpieczeństwo transportu wraz ze zwiększeniem jego konkurencyjności postrzegane są jako czynniki sprzyjające wdrożeniu ITS w UE.

Komisja zauważa, że chociaż opracowano lub wprowadzono szereg aplikacji dla różnych środków transportu – ERTMS[2] i TAF-TSI[3] w transporcie kolejowym, LRITS[4], SafeSeaNet i VTMIS[5] w transporcie morskim, system informacji żeglugi rzecznej (RIS) w śródlądowym transporcie wodnym oraz SESAR[6] w transporcie lotniczym, nie ma podobnych spójnych ram europejskich w transporcie drogowym.

Pomimo zastosowania różnego rodzaju aplikacji, tj. elektronicznego pobierania opłat drogowych, systemów nawigacyjnych albo zarządzania ruchem, rozwój systemów ITS w transporcie drogowym oraz ich wzajemnych powiązań z innymi rodzajami transportu przebiegał powoli i w sposób fragmentaryczny, charakteryzując się brakiem ciągłości i spójności. Aby uniknąć pojawienia się układanki z różnych aplikacji i usług ITS na szczeblu regionalnym, krajowym i UE oraz aby zapewnić bardziej skuteczne wdrażanie ITS w UE, zaproponowano tu plan działania.

Sześć działań priorytetowych

W planie działania określono wspólne ramy w odniesieniu do wdrażania systemów ITS w transporcie drogowym w UE, w tym interfejsów z innymi rodzajami transportu. Poruszono również kwestie dotyczące ciągłości geograficznej, interoperacyjności usług i systemów oraz normalizacji ITS.

Dla sześciu obszarów działań priorytetowych określono szczegółowe działania z terminami osiągnięcia wyników.

1. Optymalne wykorzystanie danych dotyczących dróg, ruchu drogowego i podróży: informacje o ruchu i podróży w czasie rzeczywistym na terenie całej UE (2010 r.), dane dotyczące dróg (2012 r.) i dane do map cyfrowych (2011 r.), minimum powszechnie dostępnych informacji o ruchu drogowym (2012 r.) oraz systemy planowania podróży multimodalnych „od drzwi do drzwi” (lata 2009-2012).

2. Ciągłość usług systemów ITS w zakresie zarządzania ruchem drogowym i przewozami towarowymi w europejskich korytarzach transportowych i aglomeracjach miejskich: ciągłość usług systemów ITS (2011 r.), elektroniczny przewóz towarów e-Freight (2010 r.), multimodalna ramowa architektura systemów ITS w Europie (2010 r.) i dla mobilności transportu miejskiego (2010 r.), elektroniczny pobór opłat drogowych (lata 2012/2014).

3. Zastosowania systemów ITS w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego: zaawansowane systemy wspomagania kierowców (ADAS) oraz systemy ITS związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego (lata 2009-2014), system eCall (2009 r.), interakcja człowieka z urządzeniami (HMI) (2010 r.), szczególnie zagrożeni uczestnicy ruchu drogowego (2014 r.), bezpieczne miejsca parkingowe (2010 r.).

4. Integracja pojazdów z infrastrukturą transportową: architektura otwartej platformy pokładowej (2011 r.), systemy współpracujące (lata 2010-2013), infrastruktura-infrastruktura (I2I) (2010 r.), pojazd-infrastruktura (V2I) (2011 r.) oraz pojazd-pojazd (V2V) (2013 r.), mandat dla europejskiej organizacji normalizacyjnej (lata 2009-2014).

5. Bezpieczeństwo i ochrona danych oraz kwestie odpowiedzialności: bezpieczeństwo i ochrona danych (2011 r.) oraz odpowiedzialność (2011 r.).

6. Współpraca i koordynacja europejskich ITS: ramy prawne dla koordynacji (2008 r.), zestaw narzędzi ułatwiających podejmowanie decyzji (2011 r.), wytyczne dotyczące finansowania (2010 r.), platforma współpracy w zakresie ITS w dziedzinie mobilności w miastach.

Aby zrealizować te działania priorytetowe, Komisja odnosi się do zastosowania różnorakich dostępnych instrumentów, np. wsparcia finansowego, inicjatyw normalizacyjnych, środków legislacyjnych lub nielegislacyjnych, ale nie przydziela tych instrumentów do poszczególnych działań.

Uwagi dotyczące planu działania

Pierwsze cztery obszary operacyjne w planie działania obejmują konkretne kluczowe obszary, zaś dwa ostatnie obszary mają bardziej horyzontalny charakter i dotyczą kwestii przekrojowych. Celem planu działania jest rozwiązanie problemów związanych z ciągłością geograficzną, interoperacyjnością usług i systemów oraz normalizacją. Niewątpliwie są to kwestie, w przypadku których można zastosować wartość dodaną i uzyskać pozytywny rezultat w postaci efektywniejszego, bardziej ekologicznego i bezpieczniejszego transportu.

Należy zauważyć, że planowi działań towarzyszy wniosek w sprawie dyrektywy ustanawiającej ramy dla wdrożenia systemów ITS w dziedzinie transportu oraz dla interfejsów z innymi rodzajami transportu. Ramy te są instrumentem polityki, który razem z wdrożeniem planu działania może określić wspólne specyfikacje, które mogą zostać przyjęte w ramach procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą.

Mimo iż w planie działania nie przewidziano żadnej specjalnej puli finansowej związanej z jego wdrażaniem, niektóre działania finansowane są przez instrumenty wspólnotowe. Na przykład działanie EasyWay (lata 2007-2009) przyczynia się do wdrożenia działań z szeregu obszarów operacyjnych planu działania ITS i które jest przedsięwzięciem finansowanym przez program TEN-T, mającym na celu ogólnoeuropejskie wdrożenie ITS w głównych korytarzach drogowych transeuropejskich sieci transportowych (TERN) w 21 państwach członkowskich UE, kierowanym przez krajowe władze i organy odpowiedzialne za drogi wraz ze stowarzyszonymi partnerami będącymi interesariuszami wywodzącymi się z sektora publicznego i prywatnego.

Opinia sprawozdawczyni

Sprawozdawczyni z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji, który wyznacza szereg szczegółowych działań i jasny harmonogram osiągania wyników. Systemy ITS mają ogromny potencjał, umożliwiający im uczynienie transportu bardziej energooszczędnym, bezpieczniejszym i bardziej ekologicznym przy równoczesnym zmniejszeniu zatorów komunikacyjnych.

Na plan działania Komisji pozytywnie zareagowali eksperci zajmujący się systemami ITS, którzy uczestniczyli w mini-wysłuchaniu dotyczącym tego samego zagadnienia, zorganizowanym w Parlamencie Europejskim w dniu 22 stycznia 2009 r.[7]. Czas określić wspólne ramy dla systemów ITS i przestać opóźniać ogólnoeuropejskie wdrożenie planu w zakresie aplikacji i usług systemów ITS w odniesieniu do wszystkich rodzajów transportu przy zastosowaniu bardziej skoordynowanego i spójnego podejścia.

Aby zapewnić minimalny zakres usług systemów ITS na szczeblu UE, konieczne jest przyjęcie środków i podjęcie działań w zakresie polityki transportowej. Konieczne jest również koordynowanie wdrażania różnych dotychczasowych inicjatyw (e-call), działań (EasyWay) lub przyjętych środków (elektroniczny system pobierania opłat) w celu zapewnienia sprawnego i spójnego wdrożenia systemów ITS we wszystkich państwach członkowskich UE.

Wdrożenie systemów ITS może zapewnić poszczególnym obywatelom więcej swobody, gdyż wszyscy będą lepiej poinformowani. Informacje przekazywane w czasie rzeczywistym powinny dotyczyć wszystkich rodzajów transportu (współmodalność) i być dostępne dla wszystkich podróżnych i operacji logistycznych. Dlatego też istnieje wyraźna potrzeba zebrania danych posiadających pewną masę krytyczną dla szerszego stosowania systemów ITS. Należy podejmować działania i przyjmować środki na rzecz bardziej zharmonizowanych, interoperacyjnych i niezawodnych systemów ITS w Europie, ale nie należy lekceważyć potrzeby zachowania wolności wyboru użytkowników.

Do realizacji celów związanych z bezpieczeństwem i ochroną niezbędne jest wdrożenie systemów ADAS (ESC, e-Call) lub usług poprawiających warunki zdrowotne i bezpieczeństwo, np. bezpieczne miejsca parkingowe dla samochodów ciężarowych i pojazdów użytkowych, podejmowanie kwestii związanych ze szczególnie zagrożonymi uczestnikami ruchu drogowego oraz stosowanie HMI, w tym urządzeń nomadycznych.

W zakresie integracji na linii pojazd–infrastuktura konieczne jest ustanowienie odpowiednich ram dla współpracujących systemów mobilności, wspólnych specyfikacji dla I2I, V2I i V2V oraz platform do zastosowań systemów ITS. W tym względzie kluczowym krokiem na drodze do niezakłóconego rozwoju systemów ITS jest rozwiązanie problemów dotyczących odpowiedzialności i ochrony prywatności.

Choć wspólne standardy i platformy są niezbędne do ułatwiania życia osobom przekraczającym granice, należy podkreślić, iż systemy ITS nie są narzędziem do stworzenia społeczeństwa kontrolowanego. Respektowanie ochrony prywatności i wykorzystywanie danych osobowych w zgodzie z ramami prawnymi WE powinno być uwzględnione na wczesnym etapie projektowania systemów ITS i przez wszystkich interesariuszy.

Innymi kwestiami, które należy uwzględnić, są wsparcie finansowe dla systemów ITS, przystępność cenowa, mobilność w miastach, szkolenie, lepsze wykorzystanie aktywów UE z programów GNSS, lepsze zarządzanie, monitorowanie i ocena.

• [1]  COM(2008)0886.
• [2]  Europejski system zarządzania ruchem kolejowym.
• [3]  Aplikacje telematyczne dla przewozów towarowych - specyfikacja techniczna interoperacyjności.
• [4]  System dalekiego zasięgu do identyfikacji i śledzenia statków.
• [5]  System monitorowania i informacji o ruchu statków.
• [6]  Program badań zarządzania ruchem lotniczym w kontekście jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej.
• [7]  http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/hearingsCom.do?language=EN&body=TRAN and http://www.europarl.europa.eu/wps-europarl-internet/frd/vod/player?eventId=20090122-0900-COMMITTEE-TRAN&language=en&byLeftMenu=researchcommittee

OPINIA Komisji Rozwoju Regionalnego (12.2.2009)

dla Komisji Transportu i Turystyki

w sprawie planu działania w zakresie inteligentnych systemów transportowych (ITS)
(2008/2216(INI))

Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Giovanni Robusti

WSKAZÓWKI

Komisja Rozwoju Regionalnego zwraca się do Komisji Transportu i Turystyki, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.  podkreśla pozytywny wpływ inteligentnych systemów transportowych (ang. Intelligent Transport System - ITS) wywierany na zrównoważony rozwój w zakresie podnoszenia wydajności gospodarczej wszystkich regionów, w tym obszarów miejskich, poprzez określanie warunków wzajemnego dostępu, rozszerzanie zakresu działalności handlu lokalnego i międzyregionalnego, rozwijanie rynku wewnętrznego Unii Europejskiej i zwiększanie poziomu zatrudnienia związanego z poszczególnymi rodzajami działalności uzależnionymi od wprowadzenia inteligentnych systemów transportowych;

2.  uważa, że ITS mogą poprawić warunki życia obywateli europejskich, szczególnie tych mieszkających na obszarach miejskich, jak również przyczynią się do zwiększonego bezpieczeństwa na drogach, do ograniczenia emisji substancji szkodliwych i zanieczyszczenia środowiska, do podniesienia skuteczności środków transportu, poprawy dostępności w regionach peryferyjnych oraz do kontynuacji realizacji celu priorytetowego, jakim jest zmniejszenie natężenia ruchu;

3.  dąży do wdrożenia nowych technologii w celu zwiększenia efektywności energetycznej na szczeblu regionalnym i wspólnotowym;

4.  zwraca się do Komisji i do państw członkowskich o wzięcie pod uwagę faktu, iż ITS muszą aktywnie włączyć się w procesy planowania i realizacji prowadzone przez władze lokalne, regionalne i zainteresowane strony działające na terytorium europejskim;

5.  podkreśla znaczenie partnerstw publiczno - prywatnych („ppp”) we wdrażaniu ITS, zwraca się do KE i do państw członkowskich o podjęcie aktywnych działań promujących i ułatwiających stosowanie ppp;

6.  dąży do zintegrowanego podejścia w zakresie koordynacji operacyjnej między państwami członkowskimi, tak aby terminy przeprowadzenia działań zapisanych w ramach polityki regionalnej i zaprogramowanych na lata 2007-2013 były spójne z realizacją celów określonych w planie;

7.  wskazuje na konieczność lepszego określenia i docenienia znacznego potencjału obszarów miejskich i podkreśla rolę, jaką mogą odegrać obszary wiejskie i peryferyjne dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju i realizacji celów średnio- i długoterminowych;

8.  uważa za niezwykle ważne wdrożenie sieci inteligentnego systemu transportowego na obszarach o wysokim potencjale turystycznym w celu usprawnienia ruchu, ograniczenia liczby wypadków i zwiększenia bezpieczeństwa; uważa, że inteligentne systemy transportowe (ITS) przyczyniają się do rozwoju gospodarczego regionów, w tym regionów peryferyjnych;

9.  zwraca się do Komisji i do państw członkowskich, aby mając na uwadze ukształtowanie geograficzne Europy, nadały większe znaczenie regionom stwarzającym warunki dla międzyregionalnego transportu rzecznego i morskiego oraz aby wspierały wzrost liczby połączeń pomiędzy tymi rodzajami transportu a transportem tradycyjnym;

10. podkreśla znaczenie współpracy międzyregionalnej, transgranicznej i ponadnarodowej na rzecz rozwijania i wprowadzania ITS i wzywa KE do zbudowania ogólnodostępnego, we wszystkich językach UE, systemu wymiany dobrych praktyk, a państwa członkowskie wzywa do wymiany najlepszych praktyk między regionami w podwójnym celu osiągnięcia transferu wiedzy w sektorze ITS i uniknięcia rozproszenia wewnątrz systemu.

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	12.2.2009
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	45 0 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Emmanouil Angelakas, Stavros Arnaoutakis, Elspeth Attwooll, Rolf Berend, Victor Boştinaru, Wolfgang Bulfon, Giorgio Carollo, Bairbre de Brún, Gerardo Galeote, Iratxe García Pérez, Monica Giuntini, Pedro Guerreiro, Gábor Harangozó, Filiz Hakaeva Hyusmenova, Mieczysław Edmund Janowski, Gisela Kallenbach, Evgeni Kirilov, Miloš Koterec, Constanze Angela Krehl, Florencio Luque Aguilar, Jamila Madeira, Iosif Matula, Miroslav Mikolášik, Jan Olbrycht, Maria Petre, Markus Pieper, Giovanni Robusti, Wojciech Roszkowski, Catherine Stihler, Margie Sudre, Lambert van Nistelrooij, Oldřich Vlasák
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Emanuel Jardim Fernandes, Stanisław Jałowiecki, Zita Pleštinská, Samuli Pohjamo, Christa Prets, Flaviu Călin Rus, Richard Seeber, Iuliu Winkler
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Wolf Klinz, Sepp Kusstatscher, Toine Manders

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia	31.3.2009
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	34 2 0
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Gabriele Albertini, Inés Ayala Sender, Paolo Costa, Luis de Grandes Pascual, Petr Duchoň, Saïd El Khadraoui, Robert Evans, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Brigitte Fouré, Mathieu Grosch, Georg Jarzembowski, Stanisław Jałowiecki, Timothy Kirkhope, Jaromír Kohlíček, Rodi Kratsa-Tsagaropoulou, Jörg Leichtfried, Eva Lichtenberger, Marian-Jean Marinescu, Erik Meijer, Luís Queiró, Reinhard Rack, Ulrike Rodust, Gilles Savary, Brian Simpson, Renate Sommer, Dirk Sterckx, Ulrich Stockmann, Michel Teychenné, Yannick Vaugrenard, Armando Veneto, Roberts Zīle
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Elisabeth Jeggle, Anne E. Jensen, Marie Panayotopoulos-Cassiotou
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Elisabeth Schroedter