ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τη σύναψη, από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία

3.4.2009 - (COM(2008)0530 – C6‑0116/2009 – 2008/0170(CNS)) - *

Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων
Εισηγήτρια: Rumiana Jeleva

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τη σύναψη, από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία

(COM(2008)0530 – C6‑0116/2009 – 2008/0170(CNS))

(Διαδικασία διαβούλευσης)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου (COM(2008)00530),

–   έχοντας υπόψη τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία ("η Σύμβαση"), που εγκρίθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2006[1],

–   έχοντας υπόψη τα άρθρα 13, παράγραφος 1, και 300, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΚ,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 300, παράγραφος 3, πρώτη υποπαράγραφος της Συνθήκης ΕΚ, σύμφωνα με το οποίο κλήθηκε από το Συμβούλιο να γνωμοδοτήσει (C6-0116/2009),

–   έχοντας υπόψη τα άρθρα 51 και 83, παράγραφος 7, του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A6-0229/2009),

1.  εγκρίνει τη σύναψη της Σύμβασης·

2.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

• [1]  Ηνωμένα Έθνη, Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, εγκρίθηκε στις 13.12.2006.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Ιστορικό της πρότασης

Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία εγκρίθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2006 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Βάσει των οδηγιών διαπραγμάτευσης που εξέδωσε το Συμβούλιο στις 24 Μαΐου 2004, η Επιτροπή διεξήγαγε τις διαπραγματεύσεις της σύμβασης εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Στις 27 Φεβρουαρίου 2007, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και του προαιρετικού πρωτοκόλλου της (COM(2007)77).

Η απόφαση του Συμβουλίου της 27ης Μαρτίου 2007 (ST07404/07) εξουσιοδότησε την Κοινότητα να υπογράψει τη Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η Επιτροπή υπέγραψε τη σύμβαση στις 30 Μαρτίου 2007. Στις 3 Μαΐου 2008, η Σύμβαση τέθηκε σε ισχύ.

Πρόκειται για την πρώτη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία η οποία είναι ανοικτή για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα για προσχώρηση ή επίσημη επικύρωση και το γεγονός αυτό την καθιστά μοναδικό πρώτο βήμα. Αναθέτει επίσης μία ειδική αρμοδιότητα σε όλα τα κοινοτικά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και στα κράτη μέλη. Η εισηγήτρια θεωρεί απαραίτητο να υπογραμμίσει ότι οι αρμοδιότητες που απορρέουν από την εφαρμογή της Σύμβασης των ΗΕ και του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου, κατανέμονται ανάμεσα στην Κοινότητα και τα κράτη μέλη της. Η κατάσταση αυτή έρχεται ως αποτέλεσμα των προσπαθειών να αποφευχθούν πιθανά κενά που οφείλονται στο γεγονός ότι σε ορισμένους τομείς οι αρμοδιότητες είναι της Κοινότητας και σε άλλους των κρατών μελών.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδειξε συνέπεια και υποστήριξε όλες τις προσπάθειες της Κοινότητας να αναπτυχθεί και να εφαρμοσθεί νομοθεσία η οποία σχετίζεται με τις ίσες ευκαιρίες και τη μη εισαγωγή διακρίσεων σε άτομα με αναπηρίες. Ταυτόχρονα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέκαθεν μεριμνούσε για την ανομοιογενή εφαρμογή των πολιτικών περί μη εισαγωγής διακρίσεων στα κράτη μέλη και έχει εκφράσει την ανησυχία του αυτή σε εκθέσεις που ενέκριναν τα μέλη του.

Σκοπός

Ο σκοπός είναι η προώθηση, προστασία και διασφάλιση της πλήρους και ισότιμης απόλαυσης όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών από όλα τα άτομα με αναπηρία και η προάσπιση του σεβασμού της έμφυτης αξιοπρέπειάς τους.

Στα άτομα με αναπηρία περιλαμβάνονται τα άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, ψυχικές, νοητικές ή αισθητηριακές αναπηρίες, οι οποίες, σε συνδυασμό με διάφορα εμπόδια, μπορεί να δυσχεραίνουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία σε ισότιμη βάση με τα άλλα άτομα.

Οι αρχές της Σύμβασης είναι: Ο σεβασμός της έμφυτης αξιοπρέπειας, της αυτονομίας, που περιλαμβάνει και την ελευθερία του ατόμου να πραγματοποιεί τις δικές του επιλογές, και της ανεξαρτησίας του ατόμου· η απαγόρευση διακρίσεων· η πλήρης και πραγματική συμμετοχή και ένταξη στην κοινωνία· ο σεβασμός της διαφορετικότητας και η αποδοχή των ατόμων με αναπηρία ως μέρος της ανθρώπινης ποικιλότητας και του ανθρώπινου είδους· η ισότητα ευκαιριών· η δυνατότητα πρόσβασης· η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών· ο σεβασμός των αναπτυσσόμενων ικανοτήτων των παιδιών με αναπηρία και ο σεβασμός του δικαιώματος των παιδιών με αναπηρία να διατηρούν την ταυτότητά τους.

Η Σύμβαση καθορίζει τις δράσεις που θα πρέπει να αναληφθούν για την εφαρμογή των ανωτέρω αρχών στους τομείς:

•          Γενικές υποχρεώσεις

•          Ισότητα και απαγόρευση διακρίσεων

•          Γυναίκες με αναπηρία

•          Παιδιά με αναπηρία

•          Ευαισθητοποίηση

•          Δυνατότητα πρόσβασης

•          Δικαίωμα στη ζωή

•          Καταστάσεις κινδύνου και ανθρωπιστικών κρίσεων

•          Ίση αναγνώριση ενώπιον του νόμου

•          Πρόσβαση στη δικαιοσύνη

•          Ελευθερία και ασφάλεια του ατόμου

•         Απαγόρευση των βασανιστηρίων και της βάναυσης, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή ποινής

•          Απαγόρευση εκμετάλλευσης, άσκησης βίας και κακοποίησης

•          Προστασία της ακεραιότητας του ατόμου

•          Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ιθαγένεια

•          Ανεξάρτητη διαβίωση και ένταξη στην κοινότητα

•          Ατομική κινητικότητα

•          Ελευθερία έκφρασης και γνώμης και πρόσβαση στην ενημέρωση

•          Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής

•          Σεβασμός της κατοικίας και της οικογένειας

•          Εκπαίδευση

•          Υγεία

•          Προσαρμογή και αποκατάσταση

•          Εργασία και απασχόληση

•          Ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης και κοινωνική προστασία

•          Συμμετοχή στην πολιτική και τη δημόσια ζωή

•          Συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, σε δραστηριότητες αναψυχής και στον αθλητισμό.

Δήλωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας

Στη Σύμβαση προστίθεται δήλωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε ό,τι αφορά το άρθρο 44, παράγραφος 1, της Σύμβασης που αναφέρει τις αρμοδιότητες που μεταβιβάζονται στην Κοινότητα από τα κράτη μέλη βάσει της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, στους τομείς που καλύπτονται από τη Σύμβαση.

Όσον αφορά το άρθρο 27, παράγραφος 1 της Σύμβασης, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα καλεί τα συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης να λάβουν υπόψη το άρθρο 3, παράγραφος 4 της οδηγίας 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2000, σχετικά με τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία. Η διάταξη αυτή παρέχει στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας τη δυνατότητα να μην εφαρμόζουν στις ένοπλες δυνάμεις τις διατάξεις της οδηγίας που απαγορεύουν την εφαρμογή διακρίσεων για λόγους αναπηρίας.

Αξιολόγηση

Η έγκριση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία είναι σημαντική για την αναγνώριση των δικαιωμάτων όλων των ατόμων με αναπηρία και για την προαγωγή του σεβασμού της έμφυτης αξιοπρέπειάς τους.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το έργο αυτό αποτελεί σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση για την ένταξη στην κοινωνία, η εισηγήτρια επισημαίνει τη σημασία των άρθρων 24 (εκπαίδευση), 27 (εργασία και απασχόληση), και 28 (κοινωνική προστασία). Παράλληλα, η εισηγήτρια δεν υποτιμά τη σημασία των υπόλοιπων άρθρων η εφαρμογή των οποίων θα εξασφαλίσει καλύτερα πρότυπα και ποιότητα ζωής για όλα τα άτομα/ομάδες ατόμων με αναπηρία.

Η εισηγήτρια υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής που εγκρίνει, εξ ονόματος της Κοινότητας, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, για τα ζητήματα που υπάγονται στην αρμοδιότητα της Κοινότητας.

Η εισηγήτρια εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι όλα τα κράτη μέλη έχουν υπογράψει τη Σύμβαση και τα προτρέπει να προχωρήσουν χωρίς χρονοτριβή στην επικύρωσή της.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ (24.2.2009)

προς την Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων

σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τη σύναψη, από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία
(COM(2008)0530 – C6‑0116/2009 – 2008/0170(CNS))

Συντάκτρια γνωμοδότησης: Hiltrud Breyer

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ

Η Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων καλεί την Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να ενσωματώσει στην έκθεσή της τις ακόλουθες τροπολογίες:

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 3ης Σεπτεμβρίου 2003 επί της ανακοινώσεως της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο "Για ένα νομικά δεσμευτικό μέσο των Ηνωμένων Εθνών για την προώθηση και την προστασία των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ατόμων με ειδικές ανάγκες"[1] και το ψήφισμά του της 26ης Απριλίου 2007 σχετικά με την κατάσταση των γυναικών με αναπηρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση[2],

–   έχοντας υπόψη τη "Διακήρυξη και την Πλατφόρμα Δράσης" που ενεκρίθη στο Πεκίνο στις 15 Σεπτεμβρίου 1995 από την Τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη για τις Γυναίκες,

1.  χαιρετίζει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία ως μία νομικώς δεσμευτική διεθνή σύμβαση στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων η οποία επιβεβαιώνει τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι μέχρι στιγμής μόνο τέσσερα κράτη μέλη έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση και το Πρωτόκολλο· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν όλες τις διατάξεις της Σύμβασης στο κοινοτικό δίκαιο και το εσωτερικό δίκαιο των κρατών μελών και να προβλέψουν τα απαραίτητα χρηματοδοτικά μέτρα και μέσα για την εφαρμογή τους εντός καθορισμένων προθεσμιών, ορίζοντας ποσοτικούς στόχους·

2.  το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί τα κράτη μέλη να καταρτίσουν εθνικά σχέδια δράσης για την επίτευξη του στόχου της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και του ψηφίσματος του Κοινοβουλίου της 26ης Απριλίου 2007 σχετικά με την κατάσταση των γυναικών με αναπηρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

3.  τονίζει ότι για να εξασφαλισθούν η ίση μεταχείριση και τα ίσα δικαιώματα σε γυναίκες και κορίτσια με αναπηρία, θα πρέπει η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας γυναικών και ανδρών να εφαρμόζεται στις αποφάσεις για τις πολιτικές και τα μέτρα για τα άτομα με αναπηρία και στις εφαρμογές αυτών σε όλους τους τομείς, ιδίως σε ό,τι αφορά το δικαίωμα στην εργασία, την ένταξη στον χώρο εργασίας, την εκπαίδευση και στη διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση, και την απαγόρευση των διακρίσεων·

4.  παραπέμποντας στο Πρωτόκολλο, υπογραμμίζει τη σημασία της εκμάθησης και της χρήσης των νέων τεχνολογιών για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κοριτσιών και γυναικών με αναπηρία, και ενθαρρύνει τη σχετική έρευνα, λαμβάνοντας υπόψη τις νομοθεσίες των επιμέρους κρατών μελών στον τομέα της βιοηθικής·

5.  αναγνωρίζει ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία αντιμετωπίζουν συχνά μεγαλύτερο κίνδυνο, εντός και εκτός οικίας, να υποστούν βία, σωματική βλάβη ή κακοποίηση, παραμέληση ή πλημμελή μεταχείριση, και κακομεταχείριση περιλαμβανομένης της σεξουαλικής εκμετάλλευσης, της κατάχρησης, της εξαναγκαστικής στείρωσης, του εξαναγκαστικού γάμου, της εξαναγκαστικής εισαγωγής σε ίδρυμα και της απομόνωσης·

6.  καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομοθετικά μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία σε περίπτωση σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας τόσο σε δημόσιους χώρους όσο και στο οικογενειακό τους περιβάλλον καθώς και για την υποστήριξη της αποκατάστασης γυναικών και κοριτσιών με αναπηρία που υπέστησαν τέτοιας μορφής βία·

7.  εκτιμά ότι οι μητέρες με αναπηρία, που αντιμετωπίζουν ενδεχομένως στην καθημερινή τους ζωή ιδιαίτερες δυσκολίες, πρέπει να αποτελέσουν το αντικείμενο μεγαλύτερης προσοχής εκ μέρους των κρατών μελών, και ότι ενδείκνυται να τους προσφέρεται συστηματικά μια αναπροσαρμοσμένη στις ανάγκες τους βοήθεια.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος	Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
Έγγραφα αναφοράς	COM(2008)0530 – 2008/0170(CNS)
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας	EMPL
Γνωμοδοτική επιτροπή  Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	FEMM
Συντάκτης γνωμοδότησης  Ημερομηνία ορισμού	Hiltrud Breyer 22.10.2008
Εξέταση στην επιτροπή	20.1.2009		10.2.2009
Ημερομηνία έγκρισης	10.2.2009
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	21 0 0
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Edit Bauer, Hiltrud Breyer, Ilda Figueiredo, Věra Flasarová, Lissy Gröner, Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου, Urszula Krupa, Pia Elda Locatelli, Astrid Lulling, Doris Pack, Zita Pleštinská, Christa Prets, Teresa Riera Madurell, Άννυ Ποδηματά, Eva-Riitta Siitonen, Eva-Britt Svensson, Britta Thomsen, Anna Záborská
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Gabriela Creţu, Ana Maria Gomes, Donata Gottardi, Elisabeth Jeggle, Maria Petre

• [1]  ΕΕ C 76 E της 25.3.2004, σελ. 231.
• [2]  ΕΕ C 74 E της 20.3.2008, σελ. 742.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Τίτλος	Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
Έγγραφα αναφοράς	COM(2008)0530 – C6-0116/2009 – 2008/0170(CNS)
Ημερομηνία κλήσης του ΕΚ προς γνωμοδότηση	30.3.2009
Επιτροπή αρμόδια επί της ουσίας Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	EMPL
Γνωμοδοτική(ές) επιτροπή(ες) Ημερομ. αναγγελίας στην ολομέλεια	FEMM
Εισηγητής(ές) Ημερομηνία ορισμού	Румяна Желева 6.10.2008
Εξέταση στην επιτροπή	21.1.2009		2.3.2009		30.3.2009
Ημερομηνία έγκρισης	31.3.2009
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας	+: –: 0:	33 0 1
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jan Andersson, Edit Bauer, Iles Braghetto, Philip Bushill-Matthews, Alejandro Cercas, Derek Roland Clark, Jean Louis Cottigny, Jan Cremers, Harald Ettl, Richard Falbr, Joel Hasse Ferreira, Stephen Hughes, Ona Juknevičienė, Jean Lambert, Bernard Lehideux, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Juan Andrés Naranjo Escobar, Csaba Őry, Siiri Oviir, Elisabeth Schroedter, José Albino Silva Peneda, Jean Spautz, Gabriele Stauner, Ewa Tomaszewska, Anne Van Lancker, Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jamila Madeira, Adrian Manole, Csaba Sógor, Ευαγγελία Τζαμπάζη, Румяна Желева
Αναπληρωτές (άρθρο 178, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία	Jean-Pierre Audy, Vasilica Viorica Dăncilă
Ημερομηνία κατάθεσης	3.4.2009