ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη δεύτερη αναθεώρηση της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης ΑΚΕ-ΕΚ ("Συμφωνία του Κοτονού")
17.12.2009 - (2009/2165(INI))
Επιτροπή Ανάπτυξης
Εισηγήτρια: Eva Joly
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με τη δεύτερη αναθεώρηση της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης ΑΚΕ-ΕΚ ("Συμφωνία του Κοτονού")
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 208 έως 211 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη τη Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης μεταξύ των μελών της ομάδας των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), αφενός, και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφετέρου, που υπογράφηκε στο Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000[1] και αναθεωρήθηκε στο Λουξεμβούργο στις 25 Ιουνίου 2005, όπως τροποποιήθηκε από την απόφαση αριθ. 1/2006 του Συμβουλίου Υπουργών ΑΚΕ-ΕΚ[2] (στο εξής "Συμφωνία του Κοτονού),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 95 της Συμφωνίας του Κοτονού, το οποίο προβλέπει ρήτρα αναθεώρησης για αναπροσαρμογή της Συμφωνίας ανά πενταετία,
– έχοντας υπόψη την επιστολή κοινοποίησης του Συμβουλίου προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Υπουργών των κρατών ΑΚΕ, που εγκρίθηκε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων της 23ης Φεβρουαρίου 2009,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Παρισιού της 2ας Μαΐου 2005 για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας, η οποία αποσκοπεί στην προαγωγή μοντέλου που θα βελτιώσει τη διαφάνεια και τον έλεγχο των αναπτυξιακών πόρων,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 90, παράγραφος 5, και το άρθρο 48, του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (A7‑0086/2009),
A. εκτιμώντας ότι οι πρωταρχικοί στόχοι της Συμφωνίας του Κοτονού είναι η εξάλειψη της φτώχειας, η βιώσιμη ανάπτυξη και η προοδευτική ενσωμάτωση των χωρών ΑΚΕ στην παγκόσμια οικονομία,
Β. εκτιμώντας ότι, μετά την τελευταία αναθεώρηση της Συμφωνίας του Κοτονού το 2005, έχουν επέλθει πολυάριθμες μεταβολές στη διεθνή σκηνή – όπως η διόγκωση των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, η άνευ προηγουμένου χρηματοπιστωτική κρίση, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής – το σοβαρότερο αντίκτυπο των οποίων υφίστανται οι αναπτυσσόμενες χώρες,
Γ. εκτιμώντας ότι όλες αυτές οι νέες εξελίξεις στο παγκόσμιο περιβάλλον εγκυμονούν τον κίνδυνο, αν δεν αντιμετωπισθούν δεόντως, να υπονομευθούν οι στόχοι της Συμφωνίας του Κοτονού και να διαψευσθούν οι προσδοκίες για επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ) έως το 2015,
Δ. εκτιμώντας ότι η σύναψη και η εφαρμογή των περιφερειακών συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ) έχει υπονομεύσει τη συνοχή της ομάδας ΑΚΕ και την εν εξελίξει διαδικασία περιφερειακής ολοκλήρωσης· εκτιμώντας ότι απαιτείται η διατήρηση της ενότητας και της συνοχής της ομάδας ΑΚΕ, καθώς και της σταθερότητας των θεσμικών οργάνων ΑΚΕ-ΕΕ,
Ε. εκτιμώντας ότι η δεύτερη αναθεώρηση της Συμφωνίας του Κοτονού αποτελεί εξαιρετικά πρόσφορη από άποψη χρόνου ευκαιρία για την αναπροσαρμογή των διατάξεών της υπό το φως των ανωτέρω γεγονότων· εκτιμώντας, ωστόσο, ότι τα περισσότερα από τα εν λόγω θέματα θίγονται μόνον οριακά στην εντολή αναθεώρησης της Συμφωνίας του Κοτονού,
ΣΤ. εκτιμώντας ότι οι τομείς για τους οποίους υπήρξε κοινοποίηση αναθεώρησης εκ μέρους της ΕΕ και της ομάδας ΑΚΕ περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
- μια περιφερειακή διάσταση·
- μια πολιτική διάσταση, συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης και της χρηστής διακυβέρνησης στο φορολογικό τομέα·
- μια θεσμική διάσταση·
- την προώθηση των ΑΣΧ και της συνοχής της αναπτυξιακής πολιτικής·
- την ανθρωπιστική βοήθεια και τη βοήθεια έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης της αποσαφήνισης των διαδικασιών που εφαρμόζονται σε καταστάσεις κρίσης·
- τον προγραμματισμό και την εκτέλεση της βοήθειας, συμπεριλαμβανομένου του προγραμματισμού του χρηματοδοτικού φακέλου για τις χώρες ΑΚΕ·
- την κλιματική αλλαγή και την επισιτιστική ασφάλεια ως θέματα εγκάρσιας πολιτικής (κοινοποίηση από την ομάδα ΑΚΕ),
Ζ. εκτιμώντας ότι με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας αλλάζει η θεσμική διάρθρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ισορροπία σε επίπεδο λήψης αποφάσεων,
1. θεωρεί ότι η δεύτερη αναθεώρηση της Συμφωνίας του Κοτονού θα πρέπει να αποτελέσει ευκαιρία για την αναπροσαρμογή της υπό το φως των πρόσφατων και τρεχουσών κρίσεων, συμπεριλαμβανομένων της κλιματικής αλλαγής, της διόγκωσης των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της εξαθλίωσης στην Αφρική· φρονεί ότι η αντιμετώπιση των ριζικών αιτιών αυτών των κρίσεων δεν αποτελεί επιλογή, αλλά αναγκαιότητα·
2. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ (ΚΣΙΕ) και τα εθνικά κοινοβούλια των χωρών ΑΚΕ, καθώς και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και μη κρατικοί φορείς δεν συμμετείχαν - για μία ακόμη φορά - στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που οδήγησε στον προσδιορισμό των προς αναθεώρηση τομέων και άρθρων της Συμφωνίας του Κοτονού και στον καθορισμό των εντολών διαπραγμάτευσης που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο της ΕΕ και από το Συμβούλιο Υπουργών των χωρών ΑΚΕ·
3. τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων τόσο στην εν εξελίξει όσο και σε οιαδήποτε περαιτέρω αναθεώρηση, με σκοπό την εδραίωση της δημοκρατικής νομιμότητας και της ιδίας ευθύνης·
4. τονίζει ότι αυτή η παράλειψη πλήττει τη διαφάνεια και την αξιοπιστία της διαδικασίας αναθεώρησης και αποξενώνει ακόμη περισσότερο τους λαούς της ΕΕ και των χωρών ΑΚΕ από τις κυβερνήσεις τους και τα θεσμικά όργανα·
5. υπογραμμίζει πόσο σημαντική είναι η αντιμετώπιση των χωρών ΑΚΕ ως συνομιλητών επί ίσοις όροις στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, προκειμένου να συναφθεί πραγματική συμφωνία εταιρικής σχέσης·
6. επισημαίνει ότι είναι ανάγκη να παγιωθεί η πολιτική διάσταση της συμφωνίας του Κοτονού, ιδίως όσον αφορά τη δέσμευση των μερών να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου·
7. καλεί την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο ΑΚΕ να λάβουν υπόψη τις αρχές και τα αποτελέσματα της πρωτοβουλίας για τη διαφάνεια της διεθνούς βοήθειας·
8. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο ΑΚΕ δεν προέβησαν σε ουσιαστικές διαβουλεύσεις με μη κρατικούς φορείς τους μήνες που μεσολάβησαν έως την υπογραφή της αναθεωρημένης Συμφωνίας του Κοτονού και δεν τους διαβεβαίωσαν ότι θα λάμβαναν σοβαρά υπόψη τις απόψεις τους· καλεί τις αρχές της ΕΕ και των ΑΚΕ να δρομολογήσουν διάλογο με θέμα τις σχέσεις ΑΚΕ-ΕΕ μετά το 2020 και να φροντίσουν για την ενεργό συμμετοχή μη κρατικών φορέων στη διαδικασία αυτή·
9. θεωρεί ότι η συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής, ιδιαίτερα μεταξύ των πολιτικών για το εμπόριο, την ανάπτυξη, τη γεωργία και την αλιεία, θα πρέπει να αποτελέσει κατευθυντήρια αρχή της αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ και να εξετάζεται ρητά στην αναθεωρημένη Συμφωνία· παροτρύνει την Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης να κάνει μεγαλύτερη χρήση του άρθρου 12 της Συμφωνίας του Κοτονού προκειμένου να διαφυλάξει τη συνοχή μεταξύ των πολιτικών της ΕΕ και των πολιτικών των χωρών ΑΚΕ·
10. καλεί την Επιτροπή, ως προς το άρθρο 12 της Συμφωνίας του Κοτονού, να γνωστοποιεί συστηματικά στη Γραμματεία των κρατών ΑΚΕ και στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ οιαδήποτε ευρωπαϊκά μέτρα ενδέχεται να επηρεάσουν τα συμφέροντα των κρατών ΑΚΕ· καλεί την Επιτροπή στο πλαίσιο αυτό να αξιοποιήσει καλύτερα τόσο τις διυπηρεσιακές διαβουλεύσεις μεταξύ των Γενικών της Διευθύνσεών της όσο και τις αξιολογήσεις αντικτύπου πολιτικής που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής·
11. θεωρεί αναγκαία, πρώτον, λόγω της έναρξης ισχύος των ΣΟΕΣ για ορισμένες χώρες ΑΚΕ μόνον και, δεύτερον, διότι διάφορες διατάξεις του άρθρου 37 της Συμφωνίας του Κοτονού είναι απαρχαιωμένες, την αναθεώρηση του τμήματος της Συμφωνίας ΑΚΕ-ΕΕ που αφορά τις εμπορικές συμφωνίες προκειμένου να ενσωματωθούν διατάξεις σχετικά με όλες τις ισχύουσες εμπορικές συμφωνίες ΑΚΕ-ΕΕ (Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων (ΣΓΠ), ΣΓΠ+, ενδιάμεσες ΣΟΕΣ, ΣΟΕΣ με τα κράτη του Φόρουμ Καραϊβικής των κρατών ΑΚΕ (χώρες CARIFORUM) και να διατηρηθούν ορισμένες αρχές και δεσμεύσεις που δεν πρέπει να εκλείψουν από τη Συμφωνία, συγκεκριμένα δε:
- συνεκτικότητα μεταξύ, αφενός, του συνόλου των εμπορικών πλαισίων που διέπουν τις σχέσεις ΑΚΕ-ΕΕ και, αφετέρου, των αναπτυξιακών στόχων που βρίσκονται στο επίκεντρο της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ,
- εγγύηση ότι το εμπορικό πλαίσιο που θα τεθεί στη διάθεση όλων των χωρών ΑΚΕ θα είναι, τουλάχιστον, εξίσου επωφελές με το προηγούμενο καθεστώς τους, ιδίως για χώρες που δεν συμπεριλαμβάνονται στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και δεν έχουν υπογράψει ΣΟΕΣ,
- εγγύηση ότι, για όλες τις χώρες ΑΚΕ, το νέο εμπορικό πλαίσιο θα λαμβάνει υπόψη τους ευαίσθητους τομείς, ιδίως τη γεωργική παραγωγή τροφίμων, κατά τον προσδιορισμό των μεταβατικών περιόδων και της τελικής κάλυψης των προϊόντων, και ότι θα καταστήσει δυνατή τη βελτίωση της πρόσβασης των χωρών ΑΚΕ στην αγορά, μεταξύ άλλων με την επανεξέταση των κανόνων προέλευσης·
12. επισημαίνει ότι, στις επιστολές τους κοινοποίησης, τα μέρη της Συμφωνίας Κοτονού ζητούν ρητά την αναθεώρηση πολλών εμπορικών διατάξεων· υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να προστεθούν νέες διατάξεις σε νέους τομείς, όπως η Βοήθεια στο Εμπόριο, προκειμένου να διασφαλισθεί η αναπτυξιακή διάσταση στους εμπορικούς τομείς αυτής της Συμφωνίας·
13. δέχεται ευμενώς το αίτημα των κρατών ΑΚΕ για την εισαγωγή νέων διατάξεων σχετικά με τη συνεργασία στους τομείς εμπόριο και ανάπτυξη, εμπόριο και οικονομία, δίκαιο εμπόριο, και σημειώνει το αίτημά τους για το εμπόριο όπλων·
14. καλεί τους μετέχοντες στις διαπραγματεύσεις ΑΚΕ-ΕΕ να επανεξετάσουν την πολιτική της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ως προς τα υπεράκτια χρηματοοικονομικά κέντρα με βάση αυστηρότερα κριτήρια από εκείνα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) όσον αφορά τον προσδιορισμό των απαγορευμένων και ελέγξιμων περιοχών δικαιοδοσίας, να διασφαλίσουν την εφαρμογή της και να συντάσσουν ετήσιες εκθέσεις προόδου·
15. εκτιμά ότι είναι απαραίτητο να υπάρξουν διαρθρωτικές αλλαγές στο οργανωτικό και διοικητικό οργανόγραμμα της ΕΤΕπ, προκειμένου να διασφαλιστεί η εκπλήρωση των αναπτυξιακών υποχρεώσεών της στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης της Συμφωνίας του Κοτονού και της συνεχιζόμενης ενδιάμεσης επανεξέτασης και ανανέωσης της εξωτερικής δανειοδοτικής εντολής της ΕΤΕπ·
16. καλεί την Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των χωρών ΑΚΕ να συμπεριλάβουν κατά προτεραιότητα στη Συμφωνία του Κοτονού την καταπολέμηση των καταχρήσεων των φορολογικών παραδείσων, της φοροδιαφυγής και της παράνομης φυγής κεφαλαίων· ζητεί, κατά συνέπεια, ένα νέο δεσμευτικό μηχανισμό που θα υποχρεώνει τις διεθνικές εταιρείες να αποκαλύπτουν αυτόματα τα κέρδη τους και τους φόρους που καταβάλλουν σε κάθε χώρα ΑΚΕ στην οποία δραστηριοποιούνται·
17. καλεί τους μετέχοντες στις διαπραγματεύσεις να εξετάσουν τη φορολογική πτυχή της ανάπτυξης και να θεσπίσουν αποτελεσματικά και βιώσιμα φορολογικά συστήματα στις χώρες ΑΚΕ προκειμένου να διασφαλισθεί μια βιώσιμη πηγή χρηματοδότησης της ανάπτυξης με μακροπρόθεσμο στόχο την κατάργηση της εξάρτησης από την εξωτερική βοήθεια· καλεί στο πλαίσιο αυτό τους διαπραγματευτές να συμπεριλάβουν στο άρθρο 9.3 της Συμφωνίας ΑΚΕ-ΕΕ σχετικά με την ορθή διαχείριση των δημόσιων υποθέσεων την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης·
18. ζητεί, δεδομένου ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης αποτελεί την κύρια πηγή χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας σύμφωνα με την Συμφωνία του Κοτονού, να συμπεριληφθεί το ταμείο αυτό στις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε θέματα προϋπολογισμού, προκειμένου να ασκείται αυστηρότερος δημοκρατικός έλεγχος·
19. ζητεί να διαμορφωθεί και να συμφωνηθεί μια νέα χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική που θα επιτρέψει την εκπροσώπηση των αναπτυσσομένων χωρών μέσω των αντίστοιχων περιφερειακών οργανισμών τους, καθώς και την αντιμετώπιση των θεμιτών ανησυχιών τους για βιώσιμη ανάπτυξη, που οφείλονται στην ειδική κατάστασή τους·
20. επισημαίνει τη σημασία που έχει η υποστήριξη των μικροπιστώσεων για τη διευκόλυνση των επενδύσεων και την ανάπτυξη μικρών επιχειρήσεων·
21. καλεί την Επιτροπή και τις κυβερνήσεις ΑΚΕ να αντιμετωπίσουν τις διαρθρωτικές αιτίες της κλιματικής αλλαγής με τη θέσπιση αυτόματης αξιολόγησης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής στην εθνική στρατηγική και τα σχέδια για την ανάπτυξη, καθώς και στα εθνικά και περιφερειακά έγγραφα στρατηγικής·
22. φρονεί ότι η ανανεώσιμη ενέργεια έχει ζωτική σημασία για την οικονομική και την κοινωνική ανάπτυξη των χωρών ΑΚΕ, δεδομένου ότι είναι προικισμένες με σημαντικές πηγές ανανεώσιμης ενέργειας (ηλιακή ενέργεια, αιολική ενέργεια, γεωθερμική ενέργεια και βιομάζα)· προτρέπει τους μετέχοντες στις διαπραγματεύσεις να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή στη μείωση της εξάρτησης των χωρών ΑΚΕ από ορυκτά καύσιμα και στον περιορισμό της τρωτότητάς τους απέναντι στις αυξήσεις τιμών, δίνοντας προτεραιότητα στην ανανεώσιμη ενέργεια στη Συμφωνία του Κοτονού·
23. καλεί την Επιτροπή και τις χώρες ΑΚΕ να προαγάγουν μια βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη που θα ενσωματώνει την κοινωνική διάσταση μέσω της στήριξης νέων μορφών επιχειρηματικότητας, συμπεριλαμβανομένων των μη κερδοσκοπικών εταιριών και/ή επιχειρήσεων που συστάθηκαν με τη βοήθεια προγραμμάτων μικροπιστώσεων βάσει ηθικών και οικονομικών κριτηρίων, όπως ισχύει για τα μοντέλα κοινωνικής οικονομίας της αγοράς·
24. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού των χωρών ΑΚΕ ζει σε αγροτικές περιοχές και η καταπολέμηση της φτώχειας αποτελεί πρωταρχικό στόχο της Συμφωνίας του Κοτονού, η γεωργία παραμένει ένας παραμελημένος τομέας στη συνεργασία ΑΚΕ-ΕΕ·
25. καλεί την Επιτροπή να συμπεριλαμβάνει κατά την εφαρμογή της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ την έννοια της επισιτιστικής κυριαρχίας, δηλαδή το δικαίωμα κάθε λαού να αποφασίζει ο ίδιος ποια γεωργική πολιτική επιθυμεί να ακολουθήσει ως προς την παραγωγή τροφίμων, μέσω της ρύθμισης της εθνικής γεωργικής παραγωγής έτσι ώστε να διασφαλίζονται δίκαιες τιμές για τα προϊόντα και να προστατεύονται οι εθνικές αγορές·
26. προτρέπει τις χώρες ΑΚΕ και την Επιτροπή να εστιάσουν στη γεωργική ανάπτυξη για να διασφαλισθεί η επισιτιστική ασφάλεια και ζητεί η γεωργία και η ανάπτυξη της υπαίθρου να καταστούν κατά προτεραιότητα θέματα τόσο στη συμφωνία όσο και στα εθνικά και περιφερειακά έγγραφα στρατηγικής· τονίζει ότι οι αγρότες των χωρών ΑΚΕ χρειάζονται υποστήριξη και αξιοπρεπείς αμοιβές για να παράγουν για τις τοπικές αγορές και υποδομές που θα μπορούν να συντηρήσουν το εμπόριο και τη διακίνηση των προϊόντων·
27. ζητεί από την Επιτροπή να προσκαλεί οργανώσεις γυναικών και καταναλωτών σε τακτικές και ουσιαστικές διαβουλεύσεις σχετικά με τα ζητήματα γεωργικής πολιτικής· εκτιμά ότι οι οργανώσεις γυναικών πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, δεδομένου του καίριου ρόλου τους στην κοινωνία·
28. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για το φαινόμενο της αγοράς γεωργικών εδαφών (ιδίως στην Αφρική) από ξένους επενδυτές με κυβερνητική υποστήριξη, η οποία, αν δεν αντιμετωπισθεί δεόντως, απειλεί να υπονομεύσει την τοπική επισιτιστική ασφάλεια και να έχει σοβαρές και εκτεταμένες επιπτώσεις στα κράτη ΑΚΕ·
29. προτρέπει τους μετέχοντες στις διαπραγματεύσεις να αποφύγουν τις αρνητικές συνέπειες της αγοράς γεωργικών εδαφών (όπως η απαλλοτρίωση γεωργικής γης που ανήκει σε μικρούς αγρότες και η μη βιώσιμη χρήση εδάφους και νερού), αναγνωρίζοντας το δικαίωμα του πληθυσμού να ελέγχει γεωργικά εδάφη και άλλους ζωτικούς φυσικούς πόρους και υιοθετώντας, στο πνεύμα αυτό, κατευθυντήριες αρχές·
30. προτρέπει τις χώρες ΑΚΕ να θεσπίσουν πολιτικές με βάση το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις δημοκρατικές αρχές, το κράτος δικαίου, την υγιή οικονομική ανάπτυξη και την αξιοπρεπή εργασία, προκειμένου να καταπολεμηθεί η διαρροή εγκεφάλων και να επιτραπεί στις χώρες ΑΚΕ να χρησιμοποιούν το καταρτισμένο εργατικό τους δυναμικό για τη δική τους ανάπτυξη·
31. καλεί την Επιτροπή και τις χώρες ΑΚΕ να εντάξουν στο άρθρο 13 της Συμφωνίας ΑΚΕ-ΕΕ σχετικά με τη μετανάστευση την αρχή της κυκλικής μετανάστευσης καθώς και τρόπους ενθάρρυνσής της μέσω της χορήγησης κυκλικών θεωρήσεων· επισημαίνει ότι το εν λόγω άρθρο δίνει έμφαση στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην ισότιμη μεταχείριση των πολιτών των χωρών ΑΚΕ, αλλά ότι η εφαρμογή αυτών των αρχών υπονομεύεται σε μεγάλο βαθμό από διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής με χώρες διέλευσης, σε ένα πλαίσιο ανάθεσης από την Ευρώπη της διαχείρισης της μετανάστευσης σε τρίτους, συμφωνίες που δεν εγγυώνται το σεβασμό των δικαιωμάτων των μεταναστών και οδηγούν ενδεχομένως σε κατά συρροήν επανεισδοχές που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη ζωή των μεταναστών·
32. ζητεί να ενισχυθούν κατά τις διαπραγματεύσεις η αρχή των μη διαπραγματεύσιμων ρητρών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι κυρώσεις για την παραβίασή τους, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις διακρίσεις λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού και έναντι των ανθρώπων που ζουν με τον ιό HIV/AIDS·
33. εκφράζει την βαθιά του ανησυχία για τον περιορισμένο αριθμό των υφιστάμενων εγκαταστάσεων που μπορούν να παράσχουν εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη, μολονότι αυξάνονται τόσο τα επείγοντα περιστατικά όσο και ο αριθμός των ανθρώπων που υποφέρουν από χρόνιες παθήσεις· επισημαίνει ότι οι ιατρικές υποδομές και τα δημόσια συστήματα υγείας έχουν ανάγκη την ώθηση που μπορούν να προσφέρουν οι αναπτυξιακές στρατηγικές·
34. υπενθυμίζει ότι η δυνατότητα των δημόσιων συστημάτων υγείας των χωρών ΑΚΕ να παρέχουν υγειονομική περίθαλψη στους πληθυσμούς τους αλλά και στους πληγέντες μετά από ανθρωπιστικές καταστροφές κατά τη διάρκεια συρράξεων ή μετά τη λήξη τους ή από φυσικές καταστροφές, αποτελεί κύρια αποστολή τους, διαχρονική και επιτακτική και πρέπει, συνεπώς, να τυγχάνει της αντίστοιχης υποστήριξης στο πλαίσιο της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ·
35. εκφράζει την ανησυχία του διότι η αυξημένη περιφερειοποίηση των σχέσεων ΑΚΕ-ΕΚ ενδέχεται να απειλήσει τη συνοχή και την ισχύ της ομάδας ΑΚΕ και μπορεί να παρακωλύσει τη λειτουργία των κοινών θεσμικών οργάνων ΑΚΕ-ΕΚ που προβλέπει η Συμφωνία του Κοτονού·
36. θεωρεί ότι η δεύτερη αναθεώρηση θα πρέπει επίσης να επικαιροποιήσει το κείμενο της Συμφωνίας ώστε να αντικατοπτρίζει σαφώς τη θέσπιση των νέων οργάνων των ΣΟΕΣ (π.χ. Κοινά Συμβούλια ΣΟΕΣ, Επιτροπές Εμπορίου και Ανάπτυξης και Κοινοβουλευτικές Επιτροπές) και να διασφαλίζει συνέργειες και συμπληρωματικότητα με τα θεσμικά όργανα της Συμφωνίας του Κοτονού·
37. υπογραμμίζει τη σημασία της κοινοβουλευτικής διάστασης της Συμφωνίας του Κοτονού, που κατοχυρώνεται στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης (ΚΣΙΕ)· εκφράζει τη σταθερή του δέσμευση στο να διαδραματίζει η ΚΣΙΕ ουσιαστικό ρόλο για τη διασφάλιση της κοινοβουλευτικής συμμετοχής σε δράσεις και διαδικασίες στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Κοτονού· τονίζει την αμετάκλητη αντίθεσή του σε οιαδήποτε απόπειρα περιορισμού του ρόλου της ΚΣΙΕ, ιδίως με προτάσεις που έχουν αντίκτυπο στις εργασιακές μεθόδους της και στη συχνότητα των συνεδριάσεών της, ο καθορισμός των οποίων πρέπει να εναπόκειται στην ΚΣΙΕ·
38. ζητεί από όλες τις χώρες ΑΚΕ και με σκοπό την εδραίωση του κοινοβουλευτικού, αντιπροσωπευτικού και δημοκρατικού χαρακτήρα της ΚΣΙΕ, να εκπροσωπούνται πράγματι σε αυτήν στο εξής από κοινοβουλευτικά στελέχη και όχι από εκπροσώπους των κυβερνήσεων όπως συμβαίνει ενίοτε και, κατά συνέπεια, την αναθεώρηση του άρθρου 17 της Συμφωνίας ΑΚΕ-ΕΕ προς το σκοπό αυτό·
39. εκφράζει την αταλάντευτη πίστη του στον καίριο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα εθνικά κοινοβούλια των χωρών ΑΚΕ σε όλες τις πτυχές των αναπτυξιακών δράσεων συνεργασίας, περιλαμβανομένων του προγραμματισμού, της εκτέλεσης, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης· ζητεί, στο πλαίσιο της αναθεώρησης της Συμφωνίας του Κοτονού, να αναγνωρισθεί επίσημα η συμμετοχή των εν λόγω κοινοβουλίων στη χρηματοδοτούμενη από το ΕΤΑ συνεργασία·
40. ζητεί την ενίσχυση και την αναβάθμιση της ΚΣΙΕ ΑΚΕ-ΕΕ και επιμένει να συμπεριληφθούν στη Συμφωνία του Κοτονού διατάξεις που θα επιτρέπουν στην ΚΣΙΕ και στα κοινοβούλια των χωρών ΑΚΕ να ελέγχουν λεπτομερώς τα εθνικά και περιφερειακά έγγραφα στρατηγικής, τις ΣΟΕΣ ΑΚΕ-ΕΚ και το ΕΤΑ· ζητεί να υπάρξει γνήσια συνέργεια μεταξύ, αφενός, των νέων κοινοβουλευτικών επιτροπών που δημιουργούνται από τις ΣΟΕΣ και, αφετέρου, της ΚΣΙΕ·
41. χαιρετίζει τις μελλοντικές συνέργειες μεταξύ των κοινοβουλευτικών επιτροπών που δημιουργήθηκαν από τις ΣΟΕΣ και της ΚΣΙΕ ΑΚΕ-ΕΕ, μέσω παρουσιάσεων από τον πρόεδρο και τους εισηγητές καθώς και μέσω της συμμετοχής μελών των κοινοβουλευτικών επιτροπών ΣΟΕΣ στην ΚΣΙΕ, της οργάνωσης παράλληλων συνεδριάσεων όταν αυτό είναι εφικτό, κτλ., πράγμα το οποίο θα προσθέσει εξειδικευμένη εμπειρογνωμοσύνη στην ΚΣΙΕ και θα δώσει την ευκαιρία για εποικοδομητικές ανταλλαγές και συνεργασία·
42. υπενθυμίζει ότι οι κοινοβουλευτικές επιτροπές που συγκροτήθηκαν από τις ΣΟΕΣ δημιουργήθηκαν με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να διασφαλιστεί η δέουσα συμμετοχή των Βουλευτών του Κοινοβουλίου που ειδικεύονται σε θέματα εμπορίου και ανάπτυξης στην παρακολούθηση της εφαρμογής σύνθετων τεχνικών εμπορικών συμφωνιών·
43. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη ΑΚΕ να εξακολουθήσουν να αποδέχονται τον ορισμό της Επιτροπής Αναπτυξιακής Βοήθειας του ΟΟΣΑ ως προς το τι συνιστά επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια κατά την εκπόνηση εθνικών και περιφερειακών εγγράφων στρατηγικής, που θα χρηματοδοτηθούν από το 10ο ΕΤΑ·
44. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών της ΕΕ και των χωρών ΑΚΕ.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Ιστορικό
Οι σχέσεις ΑΚΕ-ΕΕ άρχισαν τη δεκαετία του 1970, μετά την ανεξαρτησία των περισσοτέρων από τις χώρες ΑΚΕ. Η πρώτη Σύμβαση της Λομέ, που υπογράφηκε το 1975, δημιούργησε ένα μοναδικό μοντέλο αναπτυξιακής συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των χωρών ΑΚΕ. Ο πολυδιάστατος χαρακτήρας της, ο συνδυασμός βοήθειας και εμπορικών συναλλαγών, ο συμβατικός της χαρακτήρας που κάλυπτε περίοδο πέντε ετών, οι χωρίς αμοιβαιότητα προτιμήσεις για τις περισσότερες εξαγωγές από τις χώρες ΑΚΕ στην ΕΕ και η εγγυημένη χρηματοδότηση των χωρών ΑΚΕ συνέθεσαν την πρωτοτυπία της Σύμβασης της Λομέ.
Η "Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης ΑΚΕ-ΕΚ" (γνωστή ως Συμφωνία του Κοτονού) υπογράφηκε στο Κοτονού του Μπενίν στις 23 Ιουνίου 2000 και αντικατέστησε το πλαίσιο αναπτυξιακής συνεργασίας της Σύμβασης της Λομέ. Η Σύμβαση είναι εικοσαετούς διάρκειας, από 1η Μαρτίου 2000 έως 28 Φεβρουαρίου 2020. Αν και διατηρεί το "κεκτημένο" της Σύμβασης της Λομέ, η Συμφωνία του Κοτονού καθιερώνει μερικές ριζικές μεταβολές στη συνεργασία ΑΚΕ-ΕΕ, εκ των οποίων οι δύο σπουδαιότερες είναι:
1. Συμφωνίες Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης:
Σε ό, τι αφορά το εμπόριο, η κατά προτίμηση πρόσβαση των χωρών ΑΚΕ στην αγορά της ΕΕ αντικαταστάθηκε από συμφωνίες αμοιβαίων και ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών - συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης - σύμφωνα με τους κανόνες του ΠΟΕ. Στο πλαίσιο αυτών των συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης, οι χώρες ΑΚΕ διαιρέθηκαν αρχικά σε έξι περιφέρειες, με την κάθε περιφέρεια να συνάπτει συμφωνία ελευθέρου εμπορίου με την ΕΕ· επί του παρόντος οι περιφέρειες αυτές έχουν ήδη αυξηθεί σε επτά. Οι υπό εξέλιξη διαπραγματεύσεις ΣΟΕΣ είναι πολύ αντιφατικές και αμφισβητούνται από πολλές κυβερνήσεις, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συνδικάτα και εργοδότες σε χώρες ΑΚΕ, που θεωρούν το σχέδιο ως απειλή για τις οικονομίες των χωρών ΑΚΕ. Η μόνη περιφέρεια που έχει έως τώρα προσυπογράψει μια ΣΟΕΣ είναι η περιφέρεια της Καραϊβικής.
2. Περιφερειοποίηση των σχέσεων ΑΚΕ-ΕΕ – θεσμικός αντίκτυπος
Το γεγονός ότι η ΕΕ επιθυμεί να προσυπογράφει χωριστές ΣΟΕΣ με διάφορες περιφέρειες θα έχει αναπόφευκτα έναν θεσμικό αντίκτυπο στις σχέσεις ΑΚΕ-ΕΕ. Η φύση και μόνο των ΣΟΕΣ (ως περιφερειακές συμφωνίες) οδηγεί στην περιφερειοποίηση των σχέσεων ΕΕ-ΑΚΕ. Μολονότι δεν υπάρχει επίσημη έκφραση της επιθυμίας για κατάργηση της Ομάδας ΑΚΕ, υπάρχει κάποιος βαθμός ανησυχίας ότι αυτό ενδεχομένως μπορεί να συμβεί όταν η Ομάδα και οι υφιστάμενες δομές της καταστούν "πλεονασματικές σε απαιτήσεις".
Οι συμφωνίες ΣΟΕΣ προβλέπουν τη σύσταση Μικτών Κοινοβουλευτικών Επιτροπών (χωριστά από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης – ΚΣΙΕ) για κάθε ΣΟΕΣ. Η εισηγήτρια θέλει να εκφράσει τη βαθειά της ανησυχία για τη διάδοση εξειδικευμένων κοινοβουλευτικών φορέων στο πλαίσιο των σχέσεων ΑΚΕ-ΕΕ, όπως, π.χ., οι κοινοβουλευτικές επιτροπές στο πλαίσιο των ΣΟΕΣ. Είναι μάλλον απίθανο η δημιουργία ενός τεράστιου αριθμού εξειδικευμένων κοινοβουλευτικών φορέων, παράλληλα με την ΚΣΙΕ, να καταστήσει τον έλεγχο δημοκρατικότερο. Προκαλεί μάλλον διαιρέσεις και μπορεί να εξασθενήσει την ικανότητα των χωρών ΑΚΕ να συμμετέχουν αποδοτικά σε διάφορες συναντήσεις λόγω της έλλειψης χρηματοοικονομικών και ανθρώπινων πόρων. Επιπλέον, η σύσταση χωριστών κοινοβουλευτικών φορέων για θέματα εμπορίου και ανάπτυξης θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στη συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής (εφόσον οι εν λόγω φορείς δεν θα είναι σε θέση να συνεκτιμήσουν την αλληλεξάρτηση μεταξύ της ανάπτυξης και της εμπορικής πολιτικής, καθώς και τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον, στη γεωργία στις επενδύσεις, κ.λπ.).
Η πρώτη αναθεώρηση της Συμφωνίας
Μια ρήτρα αναθεώρησης, το άρθρο 95 της Συμφωνίας του Κοτονού, καθορίζει ότι η Συμφωνία ανανεώνεται κάθε πέντε έτη (με εξαίρεση τις διατάξεις οικονομικού και εμπορικού περιεχομένου για τις οποίες υπάρχει ειδική διαδικασία αναθεώρησης) προκειμένου να επικαιροποιείται η Συμφωνία σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο πλαίσιο τόσο σε διεθνές όσο και σε επίπεδο ΑΚΕ-ΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 95, παράγραφος 3, αμφότερα τα μέρη πρέπει να κοινοποιούν στο άλλο τις διατάξεις που επιθυμούν να τροποποιήσουν με στόχο πιθανή τροποποίηση της Συμφωνίας.
Η πρώτη αναθεώρηση πραγματοποιήθηκε το 2005. Η αναθεωρημένη συμφωνία, που υπογράφηκε στο Λουξεμβούργο στις 25 Ιουνίου 2005, καθιέρωσε τα εξής νέα στοιχεία:
1. Την πολιτική διάσταση: εγκαθίδρυση ενός περισσότερο συστηματικού και επίσημου πολιτικού διαλόγου, καθώς και διαδικασίας διαβούλευσης, σύμφωνα με το άρθρο 96, σε ό, τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις δημοκρατικές αρχές και το κράτος δικαίου, αναφορές στη συνεργασία για την αντιμετώπιση της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και τη διεθνή συνεργασία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
2. Αναπτυξιακές στρατηγικές: αναφορά στους ΑΣΧ· αναφορά στην προώθηση της καταπολέμησης της φτώχειας και των συνδεδεμένων με αυτήν ασθενειών και προστασία της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και αναφορά στα δικαιώματα των γυναικών, διατάξεις για τη διευκόλυνση της πρόσβασης μη κρατικών φορέων σε πόρους ενδεικτικών προγραμμάτων, κ.λπ..
3. Άλλους τομείς: επενδυτικό μέσο, διαδικασίες εφαρμογής και διαχείρισης, μεγαλύτερη ευελιξία στην κατανομή πόρων, χρηματοπιστωτική διαχείριση σε περιόδους κρίσεων ή σε καταστάσεις συγκρούσεων συμφερόντων, αποδέσμευση της βοήθειας, κ.λπ..
Υπό εξέλιξη αναθεώρηση της Συμφωνίας
Κατά τη χρονική περίοδο της 2ης αναθεώρησης της Συμφωνίας του Κοτονού η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει πολλαπλούς τριγμούς: χρηματοπιστωτική κρίση, επιταχυνόμενη κλιματική μεταβολή, διογκούμενες τιμές τροφίμων και ενέργειας σε συνδυασμό με την αγορά αρόσιμων εδαφών από ξένους επενδυτές, κυρίως στην Αφρική. Κατά συνέπεια, η αναθεώρηση αυτής της συμφωνίας αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για να αντιμετωπιστούν οι ριζικές αιτίες αυτών των κρίσεων, να αντληθούν διδάγματα από παλαιότερα σφάλματα και να επέλθουν ουσιαστικές αλλαγές στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Κοτονού.
Σύμφωνα με την επιστολή κοινοποίησης του Συμβουλίου (23 Φεβρουαρίου 2009) προς τον πρόεδρο του Συμβουλίου των Υπουργών ΑΚΕ, κατά τη 2η αυτή αναθεώρηση της Συμφωνίας του Κοτονού η ΕΕ θα επιθυμούσε να αναθεωρηθούν οι διατάξεις που αφορούν:
· την περιφερειακή διάσταση,
· την πολιτική διάσταση,
· διευκρινίσεις θεσμικής φύσεως,
· προώθηση των ΑΣΧ,
· εντολή και δραστηριότητες της ΕΤΕ,
· συμμετοχικές προσεγγίσεις,
· ανθρωπιστική βοήθεια και πρόληψη καταστροφών,
· προγραμματισμός και εφαρμογή βοήθειας και επικαιροποιήσεων,
· ασυμβατότητες και επίσημες διορθώσεις.
Η σχετική με τη διαπραγμάτευση κοινοποίηση των χωρών ΑΚΕ συμπίπτει, σε μεγάλο βαθμό, με τους τομείς αναθεώρησης που έχει κοινοποιήσει η ΕΕ. Παράλληλα με τους εν λόγω τομείς, η ομάδα ΑΚΕ θα ήθελε επίσης να συμπεριληφθούν διατάξεις για την πρόληψη συγκρούσεων και την εδραίωση της ειρήνης, την πολιτιστική και επιμορφωτική συνεργασία, την κλιματική μεταβολή και την ασφάλεια των τροφίμων, κ.λπ.. Ωστόσο, τα τρία βασικά θέματα που η ομάδα των χωρών ΑΚΕ επιθυμεί να εξετασθούν κατά τη 2η αναθεώρηση της Συμφωνίας του Κοτονού είναι τα εξής:
· ο συμβιβασμός της περιφερειοποίησης των σχέσεων ΑΚΕ-ΕΕ με την ενότητα και τη συνοχή της ομάδας ΑΚΕ·
· οι θεσμικές διατάξεις και οι σχέσεις μεταξύ των θεσμικών οργάνων ΚΣΙΕ και ΣΟΕΣ·
· ο ρόλος της Αφρικανικής Ένωσης και των σχέσεών της με την ομάδα ΑΚΕ.
Επομένως, ενόψει των διατάξεων/τομέων που είναι επί του παρόντος ανοιχτοί για διαπραγματεύσεις και υπό το φως των τρεχόντων προκλητικών γεγονότων σε παγκόσμια κλίμακα η εισηγήτρια θεωρεί ότι κατά τη διαδικασία διαπραγμάτευσης και στο τελικό κείμενο της επαναδιαπραγματευθείσας συμφωνίας θα πρέπει να εξετασθούν τα ακόλουθα θέματα:
1. Ενίσχυση του δημοκρατικού κοινοβουλευτικού ελέγχου και της ΚΣΙΕ ΑΚΕ-ΕΕ: Η ΚΣΙΕ των χωρών ΑΚΕ-ΕΕ σύμφωνα με τη Συμφωνία του Κοτονού, που αποτελείται από 78 βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και 78 βουλευτές των χωρών ΑΚΕ, αποτελεί μοναδική και πολύ πετυχημένη κοινοβουλευτική δομή για δημοκρατικό έλεγχο. Επομένως, ο ρόλος της ΚΣΙΕ θα πρέπει μάλλον να ενισχυθεί παρά να υπονομευθεί λόγω της δημιουργίας συμπληρωματικών κοινών κοινοβουλευτικών επιτροπών (εκτός πλαισίου της υφιστάμενης ΚΣΙΕ), που προβλέπονται για τον έλεγχο των ΣΟΕΣ. Επιπλέον, η εισηγήτρια θεωρεί ότι ο ρόλος της ΚΣΙΕ θα πρέπει να αναβαθμιστεί ούτως ώστε να ενισχυθεί ο δημοκρατικός έλεγχος του Ευρωπαϊκού Ταμείο Ανάπτυξης, των εθνικών και περιφερειακών εγγράφων στρατηγικής, καθώς και των ΣΟΕΣ.
2. Κλιματική αλλαγή: Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη έχει εκτεταμένες συνέπειες για τις συνθήκες διαβίωσης στις αναπτυσσόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της γεωργίας και της ασφάλειας των τροφίμων: εμφάνιση νέων ασθενειών, πείνα, αλλαγές στην ποιότητα του νερού, πλημμύρες και άνοδος της επιφάνειας της θάλασσας, κατάρρευση του αλιευτικού τομέα, ξηρασίες και υποβάθμιση του εδάφους και πολλά άλλα. Αν η κλιματική μεταβολή δεν αντιμετωπισθεί με τον δέοντα τρόπο, οι πληθυσμοί των χωρών ΑΚΕ κινδυνεύουν να αποκλειστούν σε ένα φαύλο κύκλο. Γι' αυτό το σκοπό χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση η οποία θα ενσωματώνει την περιβαλλοντική διάσταση σε όλες τις αποφάσεις πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών και περιφερειακών εγγράφων στρατηγικής. Κατά συνέπεια, η εισηγήτρια υποστηρίζει θερμά την απαίτηση της ομάδας των χωρών ΑΚΕ να αντιμετωπισθεί η κλιματική μεταβολή ως θεμελιώδες θέμα κατά τη 2η αναθεώρηση της Συμφωνίας του Κοτονού.
3. Ανανεώσιμη ενέργεια: Σχεδόν όλες οι χώρες ΑΚΕ είναι προικισμένες με πολυάριθμες πηγές ανανεώσιμης ενέργειας. Παραδόξως, αυτές οι πηγές δεν έχουν τύχει επαρκούς εκμετάλλευσης έτσι ώστε να επιτραπεί στις χώρες ΑΚΕ να πετύχουν την ενεργειακή τους ανεξαρτησία. Επομένως, το ζήτημα της πολιτικής για την ανανεώσιμη ενέργεια πρέπει να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των συμφωνιών αναπτυξιακής συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ. Η εισηγήτρια προτείνει τα θέματα ανανεώσιμης ενέργειας (όπως, π.χ., διατάξεις για την αύξηση των επενδύσεων σε ανανεώσιμη ενέργεια στις χώρες ΑΚΕ) θα πρέπει να εξετασθούν καλύτερα στην αναθεωρημένη Συμφωνία του Κοτονού.
4. Επισιτιστική κρίση και το ζήτημα της καταπάτησης γεωργικών εδαφών: Το 2007-2008 η διόγκωση των τιμών των τροφίμων στην παγκόσμια αγορά έφερε στο φως ένα νέο φαινόμενο, την αγορά αρόσιμων εδαφών από κυβερνήσεις με την υποστήριξη ξένων επενδυτών σε αναπτυσσόμενες χώρες. Χώρες όπως η Κίνα, η Σαουδική Αραβία, τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ άρχισαν να αγοράζουν γεωργικά εδάφη από αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να διασφαλίσουν την ασφάλεια των τροφίμων για τους αντίστοιχους πληθυσμούς τους. Αυτή η αγορά αρόσιμων εδαφών συνάπτεται εις βάρος των συμφερόντων των τοπικών πληθυσμών και αποστερεί τους φτωχούς αγρότες από την πρόσβαση σε αρόσιμη γη και νερό στις δικές τους χώρες.
Αν η απόκτηση αρόσιμων εδαφών από διεθνείς επενδυτές συνεχισθεί δεν θα οξυνθεί μόνο το θέμα της υπερβολικής φτώχειας αλλά, κατά πάσα πιθανότητα, θα έχουμε και το φαινόμενο βίαιων συγκρούσεων και ταραχών για την έλλειψη τροφίμων. Ο προσδιορισμός της ασφάλειας των τροφίμων (από την ομάδα ΑΚΕ) ως θεμελιώδες θέμα κατά τη διεργασία αναθεώρησης της Συμφωνίας του Κοτονού παρέχει εξαιρετική ευκαιρία να αντιμετωπισθεί η πρόκληση της καταπάτησης αρόσιμων εδαφών και να αποτραπούν μελλοντικές συγκρούσεις με διασφάλιση του δικαιώματος των τοπικών πληθυσμών να έχουν πρόσβαση σε φυσικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένης της γης και του νερού, ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
Είναι επίσης φρικτή η παρατήρηση ότι παρά το γεγονός ότι περισσότερο από το 60% του αφρικανικού πληθυσμού ζει στην ύπαιθρο και τα προς το ζην αναγκαία εξαρτώνται από τον γεωργικό τομέα ούτε οι εθνικές κυβερνήσεις ούτε οι πολιτικές αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ δίνουν προτεραιότητα σ' αυτόν τον ζωτικό τομέα. Αυτή η κατάσταση πρέπει να αλλάξει – για να καταπολεμηθεί η παγκόσμια φτώχεια η γεωργία θα πρέπει να καταστεί κατά προτεραιότητα τομέας της αναπτυξιακής συνεργασίας στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Κοτονού.
5. Χρηματοπιστωτική κρίση: Αν και οι χώρες ΑΚΕ δεν είχαν καμία σχέση με το αρχικό στάδιο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, έχουν ωστόσο δυσανάλογα επηρεασθεί από τις επιπτώσεις της. Επομένως, η εισηγήτρια θεωρεί ότι οι διαπραγματευτές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συστημικές αιτίες αυτής της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης και να εξετάσουν μέτρα για καταστάσεις κρίσεων στη 2η αναθεώρηση της Συμφωνίας του Κοτονού.
Αν και είναι δύσκολο να προσδιορισθεί επακριβώς η κλίμακα της παράνομης χρηματοοικονομικής ροής από μη αναπτυσσόμενη χώρα, σύμφωνα με μια νορβηγική έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο 2009[1], η παράνομη χρηματοοικονομική ροή είναι, σε γενικές γραμμές, δέκα φορές μεγαλύτερη από την αναπτυξιακή βοήθεια. Αυτό αποδεικνύει ότι, αν οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι σε θέση να ελέγχουν την παράνομη χρηματοοικονομική ροή, μπορούν, ενδεχομένως, να επιταχύνουν την επίτευξη των ΑΣΧ και να προετοιμάσουν το δρόμο για ένα χρηματοδοτικό σύστημα αυτόνομης ανάπτυξης. Κατά συνέπεια, μια υποχρεωτική δέσμευση για την καταπολέμηση των φορολογικών παραδείσων και της παράνομης χρηματοοικονομικής ροής αποτελεί συγκεκριμένη απάντηση στα χρηματοοικονομικά προβλήματα των χωρών ΑΚΕ.
6. Μετανάστευση: Με ελάχιστες προσδοκίες για ανεύρεση εργασίας στις χώρες καταγωγής τους και υψηλά επίπεδα ανεργίας πολλοί απελπισμένοι νέοι αφρικανοί θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους και μεταναστεύουν στην Ευρώπη. Αυτή η μαζική μετανάστευση είναι το αποτέλεσμα οικονομιών που παραπαίουν, εξαθλίωσης του πληθυσμού, παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υποβάθμισης του περιβάλλοντος, της διεύρυνσης του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών, πολέμων και πολιτικών διώξεων.
Μια λύση στην παράνομη μετανάστευση είναι να επιτραπεί στις αφρικανικές χώρες να προστατεύσουν και να οικοδομήσουν τις οικονομίες τους. Γι' αυτό το σκοπό, οι διαπραγματευτές θα πρέπει να εξετάσουν το θέμα της μετανάστευσης και της διαρροής εγκεφάλων. Η απώλεια του εργατικού τους δυναμικού γενικά και των εκπαιδευμένων επαγγελματιών συγκεκριμένα επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη και τις οικονομίες των χωρών ΑΚΕ.
Τέλος, η εισηγήτρια θα ήθελε να εκφράσει τη λύπη της που τα κράτη μέλη δεν ζήτησαν τη γνώμη των κοινοβουλίων (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ΚΣΙΕ και εθνικά κοινοβούλια των χωρών ΑΚΕ), με αποτέλεσμα να μη διαδραματίσουν ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τον εντοπισμό των τομέων και των θεμάτων για αναθεώρηση, καθώς και για τον καθορισμό της διαπραγματευτικής εντολής.
- [1] Επιτροπή σχετικά με την εκροή κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες χώρες: Φορολογικοί παράδεισοι και ανάπτυξη, προκαταρκτική έκθεση, 18 Ιουνίου 2009.
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (7.12.2009)
προς την Επιτροπή Ανάπτυξης
σχετικά με τη δεύτερη αναθεώρηση της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης ΑΚΕ-ΕΚ ("Συμφωνία του Κοτονού")
(2009/2165(INI))
Συντάκτης γνωμοδότησης: Vital Moreira
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Η Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου καλεί την Επιτροπή Ανάπτυξης, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:
1. επισημαίνει ότι, υπό το φως των σημαντικών αλλαγών που προκύπτουν από τη μονογράφηση και υπογραφή των ΣΟΕΣ, η επανεξέταση των διατάξεων που αφορούν την οικονομική και εμπορική συνεργασία θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη δεύτερη αναθεώρηση της Συμφωνίας·
2. συνιστά η διάταξη που περιέχεται στο άρθρο 95, παράγραφος 3, της Συμφωνίας σύμφωνα με την οποία η αναθεώρηση δεν εφαρμόζεται " στις διατάξεις σχετικά με την οικονομική και εμπορική συνεργασία, για την οποία προβλέπεται μια χωριστή αναθεώρηση" να αποσαφηνιστεί νομικά ή να διαγραφεί, δεδομένου ότι μετά τη θέσπιση των ΣΟΕΣ η ειδική διαδικασία αναθεώρησης στερείται πλέον αιτιολογικής βάσης·
3. επισημαίνει ότι, στις επιστολές τους κοινοποίησης, τα μέρη της Συμφωνίας ζητούν ρητά την αναθεώρηση πολλών εμπορικών διατάξεων· υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να προστεθούν νέες διατάξεις σε νέους τομείς, όπως η Βοήθεια στο Εμπόριο προκειμένου να διασφαλισθεί η αναπτυξιακή διάσταση στους εμπορικούς τομείς αυτής της Συμφωνίας·
4. δέχεται ευμενώς το αίτημα των κρατών ΑΚΕ για την εισαγωγή νέων διατάξεων σχετικά με τη συνεργασία στους ακόλουθους τομείς: εμπόριο και ανάπτυξη, εμπόριο και οικονομία, θεμιτό εμπόριο και σημειώνει το αίτημά τους σχετικά με το εμπόριο όπλων·
5. θεωρεί ότι η δεύτερη αναθεώρηση θα πρέπει επίσης να επικαιροποιήσει το κείμενο της Συμφωνίας ώστε να αντικατοπτρίζει σαφώς τη θέσπιση των νέων οργάνων των ΣΟΕΣ (π.χ. Κοινά Συμβούλια ΣΟΕΣ, Επιτροπές Εμπορίου και Ανάπτυξης και Κοινοβουλευτικές Επιτροπές) και να διασφαλίσει συνέργειες και τη συμπληρωματικότητα με τα θεσμικά όργανα της Συμφωνίας της Κοτονού·
6. υπενθυμίζει ότι οι κοινοβουλευτικές επιτροπές που συγκροτήθηκαν από τις ΣΟΕΣ δημιουργήθηκαν με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να διασφαλιστεί η δέουσα συμμετοχή των Βουλευτών του Κοινοβουλίου που ειδικεύονται σε θέματα εμπορίου και ανάπτυξης στη παρακολούθηση της εφαρμογής σύνθετων τεχνικών εμπορικών συμφωνιών·
7. χαιρετίζει μελλοντικές συνέργειες μεταξύ των κοινοβουλευτικών επιτροπών που δημιουργήθηκαν από τις ΣΟΕΣ και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ (ΚΣΙΕ), μέσω παρουσιάσεων από τον πρόεδρο και τους εισηγητές καθώς και μέσω της συμμετοχής μελών των κοινοβουλευτικών επιτροπών ΣΟΕΣ στη ΚΣΙΕ, της οργάνωσης παράλληλων συνεδριάσεων όταν αυτό είναι δυνατό, κτλ, πράγμα το οποίο θα προσθέσει εξειδικευμένη εμπειρογνωμοσύνη στη ΚΣΙΕ και θα καταστήσει δυνατές εποικοδομητικές ανταλλαγές και συνεργασία.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
|
Ημερομηνία έγκρισης |
7.12.2009 |
|
|
|
||
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: –: 0: |
10 0 2 |
||||
|
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Laima Liucija Andrikienė, Daniel Caspary, Yannick Jadot, David Martin, Tokia Saïfi, Robert Sturdy, Pablo Zalba Bidegain, Paweł Zalewski, Метин Казак |
|||||
|
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
George Sabin Cutaş, Mário David, Albert Deß, Małgorzata Handzlik, Michael Theurer, Jarosław Leszek Wałęsa |
|||||
|
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Sylvie Guillaume, Alajos Mészáros |
|||||
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
|
Ημερομηνία έγκρισης |
14.12.2009 |
|
|
|
||
|
Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας |
+: –: 0: |
22 0 0 |
||||
|
Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Michael Cashman, Corina Creţu, Charles Goerens, Catherine Greze, Eva Joly, Filip Kaczmarek, Franziska Keller, Gay Mitchell, Norbert Neuser, Maurice Ponga, Birgit Schnieber-Jastram, Michèle Striffler, Patrice Tirolien, Ivo Vajgl, Gabriele Zimmer, Ελένη Θεοχάρους |
|||||
|
Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Wolf Klinz, Louis Michel, Cristian Dan Preda, Judith Sargentini, Patrizia Toia |
|||||
|
Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία |
Luis Yáñez-Barnuevo García |
|||||