SPRAWOZDANIE w sprawie ewaluacji i oceny Wspólnotowego planu działań dotyczącego dobrostanu zwierząt na lata 2006-2010
23.3.2010 - (2009/2202 (INI))
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Sprawozdawca: Marit Paulsen
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie ewaluacji i oceny Wspólnotowego planu działań dotyczącego dobrostanu zwierząt na lata 2006-2010
(2009/2202 (INI))
Parlament Europejski,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 stycznia 2006 r. w sprawie Wspólnotowego planu działań dotyczącego ochrony i dobrostanu zwierząt na lata 2006-2010 (COM(2006)0013),
– uwzględniając rezolucję z dnia 12 października 2006 r. w sprawie Wspólnotowego planu działań dotyczącego ochrony i dobrostanu zwierząt na lata 2006-2010[1],
– uwzględniając rezolucję z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie nowej strategii Unii Europejskiej w zakresie zdrowia zwierząt (2007-2013)[2],
– uwzględniając rezolucję z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania[3],
– uwzględniając art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który przewiduje, że przy formułowaniu i wykonywaniu polityki rolnej, rybołówstwa i transportu Unii oraz jej polityki dotyczącej rynku wewnętrznego, badań i rozwoju technologicznego oraz przestrzeni kosmicznej, Unia i państwa członkowskie w pełni uwzględniają wymagania w zakresie dobrostanu zwierząt, jako istot zdolnych do odczuwania, przy równoczesnym przestrzeganiu przepisów prawnych i administracyjnych oraz zwyczajów państw członkowskich związanych w szczególności z obyczajami religijnymi, tradycjami kulturowymi i dziedzictwem regionalnym,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 października 2009 r. w sprawie możliwości znakowania dotyczącego dobrostanu zwierząt oraz ustanowienia europejskiej sieci ośrodków referencyjnych ds. ochrony i dobrostanu zwierząt (COM(2009)0584),
– mając na uwadze komunikat Komisji z dnia 28 października 2009 r. zatytułowany „Poprawa funkcjonowania łańcucha dostaw żywności w Europie” (COM(2009)0591),
– uwzględniając art. 48 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A7-0053/2010),
A. mając na uwadze, że normy dotyczące zdrowia zwierząt mają zasadnicze znaczenie dla zarządzania europejską hodowlą, ponieważ coraz bardziej wypływają one na poziom konkurencyjności gospodarstw,
B. mając na uwadze, że wszelkiemu ujednoliceniu ochrony zwierząt hodowlanych w Unii powinna towarzyszyć regulacja przywozów w tym samym celu, aby uniknąć stawiania producentów europejskich w niekorzystnej sytuacji na rynku europejskim,
C. mając na uwadze, że podstawą każdego działania na rzecz ochrony i dobrostanu zwierząt powinno być przekonanie, że zwierzęta są stworzeniami zdolnymi do odczuwania, których szczególne potrzeby należy wziąć pod uwagę, jak również to, że ochrona zwierząt jest w XXI wieku wyrazem człowieczeństwa oraz wyzwaniem dla europejskiej cywilizacji i kultury i że musi mieć zastosowanie zasadniczo do wszystkich zwierząt,
D. mając na uwadze, że celem strategii w zakresie dobrostanu zwierząt powinno być odpowiednie honorowanie wyższych kosztów związanych z dobrostanem zwierząt i że ambitna polityka w zakresie dobrostanu zwierząt może odnieść jedynie ograniczony skutek, jeżeli będzie prowadzona jednokierunkowo przez UE, a nie będzie wsparta dialogiem w skali europejskiej i światowej oraz intensywną strategią informacyjną podkreślającą korzyści płynące ze stosowania wysokich standardów w zakresie dobrostanu zwierząt,
E. mając na uwadze, że rozwój ochrony zwierząt we Wspólnocie wymaga wzmożonych wysiłków badawczych oraz włączenia ochrony zwierząt we wszystkie właściwe oceny skutków, jak również zaangażowania wszystkich grup interesów w proces decyzyjny; mając na uwadze, że warunkiem skutecznej strategii ochrony zwierząt w Europie jest przejrzystość i akceptacja, jak również jednolite stosowanie i kontrola istniejących przepisów na wszystkich szczeblach,
F. mając na uwadze, że UE uchwaliła w ostatnich latach rozliczne przepisy dotyczące dobrostanu zwierząt i że osiągnęła jedne z najwyższych w świecie standardów w zakresie dobrostanu zwierząt,
G. mając na uwadze, że w rezolucji z 2006 r. Parlament zwrócił się do Komisji o to, aby zanim przedstawi kolejny plan działania, przedłożyła sprawozdanie w sprawie rozwoju polityki w zakresie dobrostanu zwierząt oraz aby włączyła kwestię dobrostanu zwierząt do negocjacji międzynarodowych we wszystkich dziedzinach,
H mając na uwadze, że już w 2006 r. Parlament podkreślił konieczność dostarczania obywatelom pełniejszych informacji o dobrostanie zwierząt i wysiłkach, jakich dokonują nasi producenci, aby przestrzegać przepisów,
I. mając na uwadze, że nie należy zaniedbywać dobrostanu zwierząt, ponieważ może on stanowić dla Unii względną korzyść, jednak pod warunkiem że zadba ona o to, aby na otwartym rynku wszystkie zwierzęta i rodzaje mięs przywożone z państw trzecich spełniały te same wymogi dotyczące dobrostanu, które są stosowane w obrębie Unii,
J. mając na uwadze, że przy ocenie i podsumowaniu wspólnotowego planu działań dotyczącego ochrony i dobrostanu zwierząt na lata 2006-2010 Unia Europejska przed ostatecznym zawarciem ogólnego porozumienia musi zobowiązać się do uznania norm dobrostanu zwierząt w części dotyczącej rolnictwa, zawartej w przyszłym porozumieniu w ramach WTO,
K. mając na uwadze, że istnieje związek między dobrostanem zwierząt, ich zdrowiem i bezpieczeństwem produktów oraz że wysoki poziom dobrostanu zwierząt na etapie od chowu do uboju może wpływać pozytywnie na bezpieczeństwo i jakość produktów,
L. mając na uwadze, że pewna kategoria konsumentów zgadza się płacić wyższe ceny za produkty spełniające wyższe normy w zakresie dobrostanu zwierząt, podczas gdy większość konsumentów nadal wybiera produkty po niższej cenie,
M. mając na uwadze, że w wyżej wymienionej rezolucji z 2006 r. Parlament Europejski nalegał na konieczność oparcia przepisów, standardów i wskaźników na najnowszych osiągnięciach technologicznych i naukowych oraz podkreślił, że należy uwzględnić również aspekty ekonomiczne, ponieważ zwłaszcza wysokie standardy w zakresie dobrostanu zwierząt pociągnęły za sobą koszty operacyjne, finansowe i administracyjne ponoszone przez rolników w UE; nieprzestrzeganie zasady wzajemności zagraża uczciwej konkurencji wobec producentów spoza Wspólnoty,
N. mając na uwadze, że przy podsumowaniu wspólnotowego planu działań dotyczącego ochrony i dobrostanu zwierząt na lata 2006-2010 i w przeddzień podjęcia refleksji nt. WPR na okres po roku 2013 Unia Europejska musi przyjąć zrównoważone stanowisko w sprawie dobrostanu – biorąc pod uwagę gospodarcze skutki, jakie będą miały dla producentów zwierząt dodatkowe koszty – w powiązaniu z odpowiednim wsparciem dochodów rolników za pomocą polityki cen i polityki rynków i/lub bezpośrednich dotacji,
O. mając na uwadze, że europejskiej polityce ochrony zwierząt koniecznie powinna towarzyszyć spójna polityka handlowa, która musi opierać się na fakcie, że pomimo wysiłków UE kwestie związane z dobrostanem zwierząt nie są poruszone ani w porozumieniu ramowym z lipca 2004 r., ani w żadnym innym kluczowym dokumencie rundy z Ad-Dauhy; mając zatem na uwadze, że dopóki główni partnerzy handlowi w obrębie WTO nie zmienią stanowiska, niekorzystne jest wprowadzanie kolejnych standardów w dziedzinie dobrostanu zwierząt, które mają negatywny wpływ na międzynarodową konkurencyjność producentów,
P. mając na uwadze, że dobrostan zwierząt jest powszechnie rozumiany jako wynik stosowania standardów i norm dotyczących dobrostanu i zdrowia zwierząt, nałożonych w celu zaspokojenia nieodłącznych potrzeb poszczególnych gatunków i potrzeb wynikających z długoterminowego zapewnienia dobrego samopoczucia; mając na uwadze, że Światowa Organizacja ds. Zdrowia Zwierząt (OIE) uznaje za jedne z podstawowych następujące wymogi w dziedzinie dobrostanu zwierząt: pokarm i woda, możliwość rozwijania naturalnych zachowań oraz opieka zdrowotna,
Q. mając na uwadze, że komunikat Komisji pt. „Poprawa funkcjonowania łańcucha dostaw żywności w Europie” z października 2009 r. mówi o tym, że „znaczna nierównowaga pod kątem siły przetargowej kontrahentów występuje w łańcuchu dostaw żywności” oraz że sytuacja ta „wpływa negatywnie na konkurencyjność łańcucha dostaw żywności, ponieważ mniejsze, lecz prężne podmioty mogą być zmuszone do prowadzenia działalności w warunkach niższej rentowności, co ogranicza ich możliwości inwestowania w poprawę jakości produktów i innowacyjne procesy produkcji oraz bodźce do takich inwestycji”,
R. mając na uwadze, że wyżej wymieniony wzrost kosztów może spowodować przenoszenie produkcji na obszary, gdzie poziom ochrony zwierząt jest niższy,
Plan działań na lata 2006-2010
1. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji o skoncentrowaniu się w wieloletnim planie działań dotyczącym dobrostanu zwierząt na kilku kluczowych obszarach oraz o podjęciu działań w tych obszarach;
2. wyraża zadowolenie ze wspólnotowego planu działań dotyczącego ochrony i dobrostanu zwierząt na lata 2006-2010, który po raz pierwszy przełożył protokół w sprawie dobrostanu zwierząt załączony do Traktatu z Amsterdamu na zintegrowane podejście na rzecz rozwoju ochrony zwierząt w Europie;
3. stwierdza, że zdecydowana większość środków objętych aktualnym planem działań została wdrożona w satysfakcjonującym stopniu;
4. zauważa, że w dziedzinie dobrostanu zwierząt nastąpiły pozytywne zmiany w wyniku planu działania na lata 2006-2010, ale wskazuje, że rolnicy UE nie odnieśli ze swoich wysiłków korzyści na rynkach oraz w handlu międzynarodowym, i utrzymuje, że powinno to zostać podkreślone w kolejnym planie działania;
5. docenia prace, których dokonano w celu rozwoju alternatyw dla testów przeprowadzanych na zwierzętach, ubolewa jednak, iż nie zrobiono dostatecznie dużo, by zapewnić korzystanie z takich alternatyw, gdy są one dostępne, jak wymagają tego stosowne przepisy UE;
6. uznaje wysiłki Komisji zmierzające do tego, by aspekty niehandlowe, jak dobrostan zwierząt, były ujmowane w dwustronnych porozumieniach handlowych, jednak podkreśla, że takie aspekty niehandlowe muszą być skutecznie promowane za pośrednictwem WTO;
7. zwraca się do Komisji o przedstawienie postępów poczynionych w ramach negocjacji ze Światową Organizacją Handlu odnośnie do uznania tzw. kwestii pozahandlowych, które obejmują dobrostan zwierząt, oraz zakresu, w jakim w ramach dauhańskiej rundy negocjacji ze Światową Organizacją Handlu uwzględnia się kwestie dobrostanu zwierząt lub standardy w zakresie dobrostanu zwierząt;
8. z wielkim zadowoleniem dostrzega postępy, których dokonano w ramach projektu „Welfare Quality” pod kątem nowych osiągnięć naukowych oraz wiedzy związanej ze wskaźnikami w dziedzinie dobrostanu i zdrowia zwierząt; zauważa jednak, że projekt ten nie w pełni uwzględnił promowanie praktycznego stosowania tych wskaźników;
9. uznaje potrzebę monitorowania i zapewnienia właściwego stosowania istniejących przepisów w dziedzinie transportu zwierząt w państwach członkowskich UE, w szczególności w kwestii rozwoju satelitarnego systemu monitorowania tego transportu, oraz wzywa Komisję, aby w okresie pozostającym do wygaśnięcia planu działań wypełniła swoje obowiązki w tej dziedzinie i przedstawiła badanie, o które zwrócił się Parlament i o którym mowa w art. 32 rozporządzenia (WE) nr 1/2005; wnosi, aby przed wdrożeniem wszelkich nowych przepisów, które powinny opierać się na naukowo dowiedzionych i obiektywnych wskaźnikach, była przeprowadzana analiza wpływu gospodarczego na hodowlę zwierząt;
10. uważa, że właściwe jest tworzenie zachęt do regionalnej hodowli zwierząt, wprowadzania do obrotu i uboju, aby uniknąć długotrwałych transportów zwierząt zarówno tych przeznaczonych do hodowli, jak i do uboju;
11. wierzy, że ogrody zoologiczne odgrywają ważną rolę w informowaniu opinii publicznej o ochronie i dobrostanie dzikich zwierząt; jest zaniepokojony brakiem ścisłej kontroli co do zgodności z dyrektywą 1999/22/WE[4] Rady dotyczącą trzymania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych i apeluje do Komisji, aby zainicjowała badanie skuteczności i wdrożenia tej dyrektywy we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej;
12. z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione w zakresie wymogów dotyczących hodowli trzody chlewnej, chociaż nadal występują przypadki niezgodności; jest jednak zaniepokojony faktem, że pomimo zaleceń wydanych w tym zakresie przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) brakuje wykonalnych planów dotyczących wdrażania poszczególnych przepisów dyrektywy 2008/120/WE z dnia 18 grudnia 2008 r. ustanawiającej minimalne normy ochrony świń, oraz w związku z tym wzywa Komisję, państwa członkowskie i zainteresowane sektory do zidentyfikowania przypadków niezgodności i przyczyn takiego postępowania oraz dokonania niezbędnych wysiłków w celu zwiększenia stopnia przestrzegania tej dyrektywy;
13. wzywa Komisję do zapewnienia efektywnego przestrzegania zakazu dotyczącego systemów pozbawionych klatek z gniazdami dla kur niosek, który wchodzi w życie w 2012 r., i zwraca się do Komisji i państw członkowskich o uruchomienie wszystkich niezbędnych środków, aby zapewnić, że sektor jest w stanie przestrzegać tego obowiązku, i o monitorowanie procesu wdrażania w państwach członkowskich; utrzymuje, że przywóz jaj do UE powinien również spełniać warunki produkcji, jakie obowiązują producentów europejskich;
14. wzywa do ogólnounijnego zakazu handlu jajami, które nie spełniają wymogów przepisów;
15. stwierdza, że wdrożenie obecnego planu działania jest pod wieloma względami nieadekwatne, i podkreśla konieczność egzekwowania obowiązujących przepisów, zanim przystąpi się do proponowania nowych; wskazuje w tym kontekście na potrzebę istnienia we wszystkich państwach członkowskich skutecznych sankcji na wypadek niezgodności z tymi przepisami;
16. podkreśla konieczność zawarcia przez Komisję w jej ocenie, zaplanowanej na 2010 r., gruntownej analizy osiągnięć i wniosków na przyszłość wyciągniętych z ewentualnych niedociągnięć;
17. ubolewa, że w ciągu tych lat Komisja nie przedstawiła jasnej strategii komunikacyjnej w sprawie wartości produkcji zgodnej z normami dobrostanu zwierząt i że ograniczyła się do sprawozdania przedstawionego w październiku 2009 r.;
18. jest świadomy, że Wspólnota uważa zwierzęta za istoty czujące (art. 13 Traktatu); uznaje, że dotychczasowe działania w przeważającej mierze były nakierowane na zwierzęta przeznaczone do produkcji żywności, a obecnie istnieje konieczność włączenia innych kategorii zwierząt do planu działania na lata 2011-2015, szczególnie dzikich zwierząt żyjących w niewoli;
Plan działań na lata 2011-2015
19. przypomina, że w wyżej wymienionej rezolucji z 2006 r. wezwano już do przewidzenia nowego planu działań, który będzie obowiązywał po wygaśnięciu obecnego, oraz w związku z tym wzywa Komisję do przedstawienia – w oparciu o nowe dowody i doświadczenia naukowe – sprawozdania z oceną wdrażania obowiązującego planu i stanu polityki na rzecz dobrostanu zwierząt w UE, a następnie do opracowania planu działań dotyczącego dobrostanu zwierząt na lata 2011-2015, który – w świetle art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz ze względu na powszechną potrzebę zajęcia się kwestią ochrony wszystkich zwierząt, w tym dzikich zwierząt w niewoli lub poddanych działaniom kontrolowanym przez człowieka, a także z uwagi na wyniki poprzedniego planu – powinien być poparty niezbędnym finansowaniem;
20. wzywa do przyjęcia środków zapewniających bezzwłoczne egzekwowanie obowiązujących przepisów w celu zagwarantowania harmonizacji norm oraz równych warunków gry w obrębie rynku wewnętrznego; zaleca, aby wszelkie wnioski w sprawie nowych przepisów zostały ocenione pod kątem alternatywnej możliwości pełnego wdrożenia istniejących przepisów w celu uniknięcia zbędnego powielania;
21. sugeruje Komisji, aby w sprawozdaniu oceniającym przeanalizowała między innymi zakres, w którym obecny plan działania uwzględnia postulaty europejskiego społeczeństwa w zakresie dobrostanu zwierząt i zrównoważonego systemu dla europejskich producentów, a także stopień, w jakim stosowanie planu wpłynęło na funkcjonowanie rynku wewnętrznego;
22. wzywa Komisję do wskazania efektów obowiązywania standardów w zakresie dobrostanu zwierząt oraz do wnikliwego uwzględnienia powiązania między różnymi czynnikami, na przykład dobrostanem zwierząt, zrównoważonym rozwojem, zdrowiem zwierząt, środowiskiem naturalnym, jakością produktu i rentownością;
Ogólne europejskie przepisy w dziedzinie dobrostanu zwierząt
23. zauważa, że art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stworzył nową sytuację prawną, w której przy formułowaniu i wykonywaniu polityki rolnej, rybołówstwa i transportu Unii oraz jej polityki dotyczącej rynku wewnętrznego, badań i rozwoju technologicznego oraz przestrzeni kosmicznej, Unia i państwa członkowskie muszą w pełni uwzględniać wymagania w zakresie dobrostanu zwierząt, jako istot zdolnych do odczuwania, przy równoczesnym przestrzeganiu przepisów prawnych i administracyjnych oraz zwyczajów państw członkowskich związanych w szczególności z obyczajami religijnymi, tradycjami kulturowymi i dziedzictwem regionalnym; uważa, że artykuł ten ma zastosowanie do wszystkich zwierząt hodowlanych i zwierząt w niewoli, takich jak zwierzęta przeznaczone do produkcji żywności, zwierzęta domowe, cyrkowe, żyjące w ogrodach zoologicznych lub bezpańskie, uwzględniając jednak fakt, że różny charakter i warunki życia wymagają różnego traktowania;
24. wzywa Komisję, przywołując art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, do przedłożenia nie później niż w 2014 r., w oparciu o ocenę skutków i po przeprowadzeniu konsultacji z zainteresowanymi stronami, uzasadnionego wniosku w sprawie ogólnych europejskich przepisów w dziedzinie dobrostanu zwierząt, które mają obowiązywać w UE i które – w oparciu o dostępne osiągnięcia naukowe i uznane doświadczenia – powinny przyczynić się do ogólnego zrozumienia pojęcia dobrostanu zwierząt, kosztów z nim związanych oraz mających zastosowanie podstawowych warunków;
25. uważa, że te ogólne przepisy w zakresie dobrostanu zwierząt muszą obejmować – zgodnie z prawem w zakresie zdrowia zwierząt – pożądane wytyczne w zakresie odpowiedzialnej hodowli zwierząt i jednolity system monitoringu oraz gromadzenia porównywalnych danych, a także wymagania związane ze szkoleniem opiekunów zwierząt oraz przepisy ustanawiające szczegółowy zakres odpowiedzialności właścicieli zwierząt; uważa, że wszystkie te przepisy powinny iść w parze z udostępnieniem środków finansowych dla producentów, aby zapewnić ich właściwe wdrażanie;
26. uważa, że ogólne przepisy w dziedzinie dobrostanu zwierząt powinny wprowadzać wspólny podstawowy poziom dobrostanu zwierząt w Unii Europejskiej, który jest warunkiem wstępnym niezbędnym do zapewnienia wolnej i sprawiedliwej konkurencji na rynku wewnętrznym zarówno dla produktów wspólnotowych, jak i importowanych z krajów trzecich; uważa jednak, że państwa członkowskie i regiony powinny mieć możliwość zezwalania indywidualnym producentom lub grupom producentów na wprowadzanie dobrowolnych, bardziej wymagających systemów bez szkody dla konkurencji i przy zagwarantowaniu konkurencyjności UE na rynkach międzynarodowych;
27. uważa, że towary importowane powinny spełniać te same wymogi w zakresie dobrostanu zwierząt, których muszą przestrzegać podmioty europejskie;
28. wzywa do wypłacania europejskim rolnikom dotacji na pokrycie większych kosztów ponoszonych w związku z wyższymi standardami w dziedzinie dobrostanu zwierząt; proponuje, żeby środki finansowe przeznaczone na działania związane z dobrostanem zwierząt były włączone do nowych systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej po roku 2013;
29. uważa również, że informowanie obywateli o wysokim poziomie dobrostanu zwierząt w UE oraz o wysiłkach dokonywanych przez poszczególne zainteresowane sektory powinien być kluczowym elementem tej polityki;
30. uważa, że wprowadzenie do umów międzynarodowych wymogów dotyczących dobrostanu zwierząt ma podstawowe znaczenie dla umożliwienia naszym producentom konkurowania na zglobalizowanym rynku i zapobieżenia przenoszeniu produkcji do regionów, gdzie poziomy dobrostanu zwierząt są wyraźnie niższe i dlatego stanowią nieuczciwą konkurencję dla naszego modelu;
31. z zadowoleniem przyjmuje debatę dotyczącą różnych systemów oznakowania odnoszących się do dobrostanu zwierząt, zawartą w wyżej wymienionym komunikacie Komisji z dnia 28 października 2009 r.; przypomina jednak, że należy je rozważyć w szerszym kontekście, biorąc pod uwagę w szczególności różne systemy oznakowania istniejące w dziedzinie środowiska naturalnego, żywności i klimatu; podkreśla, że informacje dla konsumentów europejskich na ten temat powinny koniecznie opierać się na solidnej, uzgodnionej w drodze konsensusu wiedzy naukowej i powinny być czytelne dla konsumentów;
32. zaleca, aby informacje podawane na etykietach były dokładne, bezpośrednie i nawiązywały do spełniania wysokich norm dotyczących dobrostanu zwierząt, wymaganych przez UE; utrzymuje, że zadaniem Komisji powinno być dostarczanie obywatelom niezbędnych informacji o europejskim systemie dobrostanu zwierząt, aby zapewnić, że otrzymują obiektywne informacje;
33. zaleca dokonanie przeglądu spójności polityki w zakresie dobrostanu zwierząt z pozostałymi strategiami politycznymi Unii;
34. wzywa Komisję do przeprowadzenia dogłębnej oceny ewentualnych problemów związanych z konkurencją, spowodowanych europejskimi normami dobrostanu zwierząt, oraz do dokonania przeglądu systemów wsparcia producentów w związku ze stosowaniem tych norm;
35. uważa, że zanim opracuje się jakiekolwiek nowe przepisy, należy najpierw zadbać o prawidłowe stosowanie przepisów już istniejących, zarówno ogólnych jak i szczegółowych; tytułem przykładu wskazuje na zakaz stosowania systemów pozbawionych klatek z gniazdami dla kur, przepisy dotyczące świń, przepisy dotyczące transportu zwierząt oraz hodowli gęsi i kaczek; podkreśla, że dalsze środki na rzecz dobrostanu zwierząt należy uzgodnić z innymi celami Wspólnoty, takimi jak zrównoważony rozwój, a w szczególności zrównoważona produkcja zwierzęca i konsumpcja, ochrona środowiska i różnorodności biologicznej, strategia poprawy egzekwowania istniejących przepisów oraz spójna strategia szybszych postępów na drodze ku badaniom bez udziału zwierząt;
Europejska sieć ośrodków referencyjnych dobrostanu zwierząt
36. uważa, że europejska skoordynowana sieć dobrostanu zwierząt powinna zostać powołana w ramach istniejących instytucji Wspólnoty lub państw członkowskich, a jej prace powinny opierać się na zaproponowanych powyżej ogólnych europejskich przepisach w dziedzinie dobrostanu zwierząt; uważa, że sieć ta powinna wskazać jedną instytucję jako organ koordynujący, który powinien wypełniać zadania powierzone „centralnemu instytutowi koordynacyjnemu”, o którym mowa w wyżej wymienionym komunikacie Komisji z dnia 28 października 2009 r.; uważa ponadto, że ten organ koordynujący nie powinien w żaden sposób powielać zadań Komisji lub innych agencji, ale powinien stać się narzędziem wspierającym Komisję, państwa członkowskie, podmioty łańcucha żywnościowego i obywateli w zakresie szkoleń i kształcenia, najlepszych praktyk, informacji i komunikacji zorientowanej na konsumenta oraz oceny i formułowania poglądów w sprawie przyszłych wniosków legislacyjnych i politycznych i ich wpływu na dobrostan zwierząt, oceny norm dobrostanu zwierząt na podstawie najnowszych dostępnych danych oraz koordynacji europejskiego systemu testowania nowych technik;
37. uważa, że należy w oparciu o wiedzę naukową w stosowny i rzetelny sposób informować o potrzebach zwierząt i o sposobie obchodzenia się z nimi; europejska sieć ośrodków referencyjnych powinna zająć się edukacją i komunikacją, ponieważ przekazywanie wiedzy na podstawie ujednoliconych kryteriów jakości ma istotne znaczenie dla unikania skrajnych stanowisk;
Lepsze wprowadzanie w życie obowiązującego prawa
38. wzywa Komisję do jak najszybszego dokonania oceny kosztów, jakie poniosą producenci europejscy ze względu na środki dotyczące dobrostanu zwierząt, oraz do zaproponowania najpóźniej w 2012 r. zaleceń, wytycznych i innych niezbędnych środków mających na celu rozwiązanie problemu utraty konkurencyjności europejskich hodowców zwierząt;
39. wzywa państwa członkowskie do podjęcia odpowiednich działań edukacyjnych promujących ideę ochrony i dobrostanu zwierząt;
40. uważa, że należy dążyć do celowego systemu monitoringu opartego na analizie ryzyka, w ramach którego centralne miejsce zajmują obiektywne czynniki, zaś państwa członkowskie, w których odnotowuje się ponadprzeciętnie dużą liczbę naruszeń, muszą liczyć się ze wzmożonymi kontrolami;
41. podkreśla, że brak równowagi w łańcuchu dostaw żywności, o którym mowa w komunikacie Komisji zatytułowanym „Poprawa funkcjonowania łańcucha dostaw żywności w Europie”, często stawia w niekorzystnej sytuacji producentów surowców; przypomina, że producenci surowców mają ograniczone możliwości inwestowania ze względu na dodatkowe koszty, jakie wynikają z takiej sytuacji;
42. podkreśla, że budżet Unii Europejskiej musi obejmować środki, które umożliwią Komisji wykonywanie jej zadań w zakresie monitorowania, w razie konieczności będą wspierać producentów oraz przeciwdziałać utracie konkurencyjności producentów wskutek wprowadzenia nowych i zmiennych norm dobrostanu zwierząt, biorąc pod uwagę, że koszt tych norm nie wpływa na cenę, jaką uzyskują hodowcy ze sprzedaży produktów;
43. podkreśla, że konkurencyjność rolnictwa powinna być polepszana i zwiększana poprzez promowanie obowiązujących przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt i zgodność z nimi, a także poprzez zgodność z wymogami w obszarze ochrony środowiska;
44. wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania, że wszelkie łamanie przepisów UE w dziedzinie dobrostanu zwierząt będzie skutecznie i proporcjonalnie karane oraz że wszystkim tym karom towarzyszyć będą szerokie działania informacyjne i ukierunkowujące odpowiednich organów, a także właściwe działania naprawcze;
45. wzywa państwa członkowskie do podjęcia odpowiednich działań prewencyjnych, zapobiegających naruszaniu zasad ochrony zwierząt w przyszłości;
46. przyjmuje z zadowoleniem znaczne ograniczenie stosowania w państwach członkowskich antybiotyków w przypadku zwierząt, odkąd użycie ich jako stymulatorów wzrostu zostało zakazane w UE, podczas gdy jest nadal dopuszczalne w USA i szeregu innych krajów; oczekuje jednak, że Komisja i państwa członkowskie rozwiążą w odpowiedzialny sposób rosnący problem odporności zwierząt na antybiotyki; wzywa Komisję do gromadzenia i analizowania danych dotyczących używania środków leczniczych przeznaczonych dla zwierząt, w tym antybiotyków, aby zapewnić skuteczne korzystanie z tego rodzaju środków;
Wskaźniki i nowe techniki
47. wzywa do przeprowadzenia oceny projektu „Welfare Quality” i o dalsze jego rozwijanie, zwłaszcza w zakresie uproszczenia instrumentu i jego praktycznego zastosowania;
48. uważa, że trudno będzie zmierzyć wskaźniki dobrostanu zwierząt w produktach przywożonych; podkreśla, że nie kwestionuje użyteczności ani zasadności tych narzędzi, lecz nie powinny one powodować zakłóceń konkurencji ze szkodą dla producentów europejskich;
49. wzywa Komisję, aby w oparciu o końcowe sprawozdanie w sprawie projektu „Welfare Quality” zaproponowała okres próbny dotyczący oceny dobrostanu zwierząt w Unii Europejskiej z wykorzystaniem metod opracowanych w ramach projektu „Welfare Quality”;
50. w tym kontekście wzywa państwa członkowskie do lepszego wykorzystania dostępnych w ramach europejskich funduszy rozwoju obszarów wiejskich i siódmego programu ramowego (2007-2013) DG ds. Badań możliwości wsparcia inwestycji w badania stosowane, innowacje i modernizacje korzystne pod względem dobrostanu zwierząt; wzywa także państwa członkowskie i Komisję do zwiększenia inwestycji finansowych przeznaczonych na badania naukowe oraz na opracowywanie nowych technologii i technik w zakresie dobrostanu zwierząt;
51. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by nie szczędziły wysiłków dla zagwarantowania, że wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt w zakresie dobrostanu zwierząt będą zachęcały do stosowania dobrych standardów dobrostanu, które to standardy odpowiednio odzwierciedlają dowody naukowe w tej dziedzinie;
52. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.
UZASADNIENIE
Zdrowie zwierząt i dobra gospodarka hodowlana mają dla naszego społeczeństwa decydujące znaczenie, nie tylko pod kątem dobrostanu zwierząt, ale także ze względu na zdrowie publiczne w ogólnym ujęciu, a także naszą gospodarkę i konkurencyjność Europy. Nasze wysokie standardy w zakresie dobrostanu zwierząt wchodzą w skład „marki” europejskich producentów rolnych, lecz jedynie pod warunkiem że obowiązujące przepisy są rzeczywiście przestrzegane.
Plan działań na lata 2006-2010
Zdecydowana większość środków objętych aktualnym – aczkolwiek wciąż nie dość ambitnym – planem działań, została wdrożona w satysfakcjonującym stopniu. Dokonano użytecznych prac mających na celu rozwój alternatyw dla testów przeprowadzanych na zwierzętach z myślą o nadaniu, pod auspicjami Światowej Organizacji Handlu (WTO) oraz w ramach umów dwustronnych z krajami trzecimi, najwyższego priorytetu kwestii dobrostanu zwierząt. Szczególnie satysfakcjonujące są postępy, których dokonano w ramach projektu „Welfare Quality” pod względem osiągnięć naukowych oraz wiedzy związanej ze wskaźnikami w dziedzinie dobrostanu zwierząt.
Jednocześnie godne ubolewania jest, że nie uczyniono więcej w dziedzinie transportu zwierząt oraz powiązanej z nim kwestii rozwoju satelitarnego systemu monitorowania transportu zwierząt. Kolejnym powodem zaniepokojenia jest fakt, że wielu hodowców trzody chlewnej w Europie łamie przepisy dyrektywy 2008/120/WE ustanawiającej minimalne normy ochrony świń.
Plan działań na lata 2011-2015
W swojej rezolucji z 2006 r. Parlament Europejski wezwał już do przewidzenia nowego planu działań, który będzie obowiązywał po wygaśnięciu obecnego. Wezwanie to powinno zostać ponowione zwłaszcza w świetle art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zmienionego Traktatem z Lizbony, który wprowadził nową sytuację prawną.
Zdaniem sprawozdawczyni nowy plan działań powinien skupiać się na następujących kwestiach z uwagi na wskazane poniżej uwarunkowania:
1. ogólne europejskie przepisy w dziedzinie dobrostanu zwierząt2. europejskie centrum dobrostanu i zdrowia zwierząt
3. lepsze wprowadzanie w życie obowiązującego prawa
4. powiązanie między zdrowiem zwierząt i zdrowiem publicznym
5. wskaźniki i nowe techniki
W Europie istnieje zdecydowana wola należytego traktowania zwierząt oraz długa tradycja dobrego traktowania zwierząt. Ta tradycja powinna być kontynuowana i wzmacniana z wykorzystaniem nowych doświadczeń i stale zwiększającej się wiedzy o naturalnym zachowaniu zwierząt oraz o wszystkich oczywistych powiązaniach między zdrowiem i dobrostanem zwierząt i ludzi.
Obecnie standardy w zakresie dobrostanu zwierząt w poszczególnych państwach członkowskich znacznie się różnią, co w niektórych przypadkach jest źródłem olbrzymich różnic w warunkach bytowania zwierząt i przeszkodą dla wolnej i sprawiedliwej konkurencji pomiędzy producentami. Rynek wewnętrzny jest zdecydowanie najważniejszym instrumentem spójności w Europie i głównym gwarantem pokoju i wolności dla wszystkich. Powinniśmy zabezpieczyć wolność i sprawiedliwość na tym rynku we wszystkich kontekstach.
UE powinna zatem jak najszybciej przyjąć wiążące powszechne przepisy w zakresie dobrostanu zwierząt, które przyznają zwierzętom prawo do godnego życia i uniemożliwiają producentom oferowanie na rynku wewnętrznym produktów zwierzęcych, które nie są zgodne z warunkami określonymi w ogólnych przepisach.
Takie przepisy powinny zarówno spełniać wymagania w zakresie godnego życia zgodnego z naturą każdego gatunku zwierząt, jak i zapewniać producentom takie same podstawowe warunki rynkowe. Jednocześnie każdy producent, podmiot spółdzielczy lub region powinien mieć całkowitą swobodę przyjęcia dobrowolnych przepisów i oznakowań, które wprowadzają większą liczbę wymogów niż ogólne przepisy. Ogólne przepisy muszą również określać spoczywający na wszystkich właścicielach zwierząt obowiązek ponoszenia pełnej odpowiedzialności za zwierzęta.
Takie ogólne ramy nie powinny przyjmować postaci dyrektywy minimalnej, ale wprowadzać wysoki ogólny standard dla wszystkich szczegółowych przepisów w tej dziedzinie, takich jak przepisy dotyczące transportu zwierząt, podobnie jak czyni to europejskie ogólne prawo żywnościowe (rozporządzenie (WE) nr 178/2002) w dziedzinie bezpieczeństwa żywności.
Oczywiście, wdrożenie bardziej surowych przepisów ramowych w dziedzinie dobrostanu zwierząt będzie dla producentów czasochłonne i będzie wiązać się z koniecznością podjęcia wysiłku zdobycia know-how i środków finansowych. Know-how może zostać udostępniony z wykorzystaniem odpowiednich baz danych państw członkowskich, za pośrednictwem organizacji producentów i nowego centrum UE. Zarówno jako obywatele, jak i jako konsumenci powinniśmy być gotowi do udzielenia pomocy w finansowaniu znacznego polepszenia standardów w zakresie dobrostanu zwierząt. Obecnie dostępne są znaczne środki w ramach europejskich funduszy rozwoju obszarów wiejskich, jednakże tych środków nie można uznać za wystarczające.
Konieczne jest powołanie organu koordynującego w dziedzinie dobrostanu i zdrowia zwierząt w UE, bez względu na to, czy funkcja ta zostanie powierzona jednemu z departamentów Komisji, czy jednemu z istniejących krajowych centrów ds. dobrostanu zwierząt.
Centrum powinno opierać się na ogólnych przepisach w zakresie dobrostanu zwierząt i gromadzić dostępną w tej dziedzinie wiedzę. Powinno być również uprawnione do prowadzenia nowych badań w przypadku stwierdzenia braków informacji (jednym z wyjątkowo pozytywnych przykładów takich nowych badań jest projekt „Welfare Quality”, w ramach którego trwają prace nad brakującą dotychczas wiedzą na temat sposobu stosowania nowych wskaźników w praktyce). Centrum powinno również przechowywać pełen zasób wiedzy dostępnej w danym okresie i zajmować się doradztwem w zakresie wprowadzania nowej technologii.
Niezbędnym warunkiem wstępnym umożliwiającym funkcjonowanie wszelkich praw we wszelkich dziedzinach powinien być monitoring, nadzór i (niestety!) również kary.
W tym zakresie Komisję należy wyposażyć w uprawnienia i środki umożliwiające jej ustanowienie celowego i uwzględniającego zagrożenia systemu monitoringu. Państwa członkowskie powinny również dopilnować, by ich organy nadzoru utrzymały wysokie i ekwiwalentne standardy, oraz powinny również stosować wymagany system kar wymierzanych właścicielom zwierząt, którzy nie przestrzegają wymogów prawnych.
Istnieją silne etyczne argumenty przemawiające za utrzymaniem wysokiego standardu w zakresie dobrostanu zwierząt, które same w sobie powinny być dostatecznym powodem wprowadzenia bardziej surowych przepisów i ich przestrzegania. Nie mniej ważne są jednak aspekty dobrostanu zwierząt związane ze zdrowiem publicznym.
Istnieje ogromna liczba czynników biologicznych, które są jednakowe dla wszystkich żywych stworzeń, a jeszcze większa dla gatunków ssaków, do których należy zdecydowana większość naszych zwierząt, jak i my sami. Zwierzęta i ludzie są do siebie podobni w odczuwaniu strachu i bólu, przyjemności i przyjaźni; mamy również stosunkowo zbliżone do siebie systemy immunologiczne i wiele wspólnych czynników chorobotwórczych.
Choroby odzwierzęce mają na nas wpływ nie tylko ze względu na związek pomiędzy zwierzętami przeznaczonymi do produkcji żywności i zdrowiem ludzi, ale także ze względu na choroby, na które podatne są dzikie i domowe zwierzęta, np. wścieklizna, której można nabawić się od dzikich zwierząt, oraz toksoplazmoza, którą ludzie najczęściej zakażają się od kotów. Istnieje zatem wiele słusznych powodów do interpretacji art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zmienionego Traktatem z Lizbony, w sposób, który pozwala na rozszerzenie uprawnień UE na wszystkie zwierzęta.
Tak jak we wszystkich innych obszarach społeczeństwa, nasza wiedza o zwierzętach, a zwłaszcza o chorobach odzwierzęcych i ich wpływie na nasze zdrowie, cały czas rośnie. Musimy korzystać z tej wiedzy z myślą o ciągłym polepszaniu zarówno warunków życia zwierząt, jak i zdrowia publicznego.
W naszym wspólnym interesie leży utworzenie europejskiej bazy danych dotyczącej stosowania antybiotyków, która będzie gromadzić dane pozwalające na udzielenie odpowiedzi na pytania: Jakie ilości antybiotyków są stosowane? Jakie antybiotyki są zalecane? W jakich obszarach geograficznych? W jakich dziedzinach produkcji? Jakie ilości antybiotyków stosowane są u zwierząt domowych? Pozostaje wiele istotnych kwestii, jak oporność na antybiotyki, przybierająca obecnie formę wielooporności i ogólnej oporności i będąca poważnym zagrożeniem zdrowia dzieci i młodzieży.
Bezwzględnie najpoważniejszymi chorobami lub chorobami powodującymi bezpośrednie zagrożenie życia, jak gruźlica, są właśnie choroby zwierzęce, które mogą być przyczyną olbrzymich problemów. Również w tym kontekście europejskie centrum dobrostanu i zdrowia zwierząt może odgrywać ważną rolę jako organ będący siłą napędową i organ rozpowszechniający wiedzę.
Za utrzymaniem bardzo wysokiego standardu w zakresie dobrostanu zwierząt przemawiają etyczne i kulturowe argumenty, nie wspominając o motywach praktycznych, ekonomicznych i zdrowotnych. Zdaniem sprawozdawczyni do utrzymania tego poziomu przyczyniłby się ambitny, wieloletni plan działań, który będzie koncentrował się na omówionych powyżej kwestiach.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
|
Data przyjęcia |
17.3.2010 |
|
|
|
||
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
34 7 3 |
||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
John Stuart Agnew, Richard Ashworth, José Bové, Luis Manuel Capoulas Santos, Vasilica Viorica Dăncilă, Michel Dantin, Paolo De Castro, Albert Deß, Diane Dodds, Herbert Dorfmann, Hynek Fajmon, Lorenzo Fontana, Iratxe García Pérez, Béla Glattfelder, Martin Häusling, Esther Herranz García, Peter Jahr, Elisabeth Jeggle, Jarosław Kalinowski, Elisabeth Köstinger, Giovanni La Via, Stéphane Le Foll, George Lyon, Gabriel Mato Adrover, Mairead McGuinness, Krisztina Morvai, James Nicholson, Rareş-Lucian Niculescu, Wojciech Michał Olejniczak, Georgios Papastamkos, Marit Paulsen, Britta Reimers, Ulrike Rodust, Alfreds Rubiks, Giancarlo Scotta’, Czesław Adam Siekierski, Alyn Smith, Csaba Sándor Tabajdi, Marc Tarabella, Janusz Wojciechowski |
|||||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Luís Paulo Alves, Spyros Danellis, Lena Ek, Véronique Mathieu, Maria do Céu Patrão Neves |
|||||