ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με βασικές ικανότητες για έναν κόσμο που αλλάζει: εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010»

5.5.2010 - (2010/2013(INI))

Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας
Εισηγήτρια: Maria Badia i Cutchet

Διαδικασία : 2010/2013(INI)
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή του εγγράφου :  
A7-0141/2010
Κείμενα που κατατέθηκαν :
A7-0141/2010
Συζήτηση :
Κείμενα που εγκρίθηκαν :

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τις βασικές ικανότητες για έναν κόσμο που αλλάζει: εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010»

(2010/2013(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 25ης Νοεμβρίου 2009 με τίτλο «Βασικές ικανότητες για έναν κόσμο που αλλάζει» (COM(2009)0640),

–   έχοντας υπόψη τις οκτώ βασικές δεξιότητες που ορίζονται στη σύσταση 2006/962/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 με τίτλο «Βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης – Ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς»[1],

–   έχοντας υπόψη το 10ετές πρόγραμμα εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010» και τις συνακόλουθες κοινές ενδιάμεσες εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται ως προς την εφαρμογή του,

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου της 15ης Νοεμβρίου 2007 για τις νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας[2],

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τις νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας με τίτλο «Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας: δράση τώρα»,

–   έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2009 σχετικά με ένα στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης («EΚ 2020»)[3],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με την εκπαίδευση ενηλίκων: ποτέ δεν είναι αργά για μάθηση[4],

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Δεκεμβρίου 2008 για την παροχή διά βίου μάθησης για γνώση, δημιουργικότητα και καινοτομία - Εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010»[5],

–   έχοντας υπόψη το πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας που εγκρίθηκε τον Νοέμβριο του 2009,

–   έχοντας υπόψη την «Ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την αναπτυξιακή εκπαίδευση», μια στρατηγική πλαίσιο που καταρτίσθηκε από εκπροσώπους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κρατών μελών, της κοινωνίας των πολιτών και άλλων σχετικών παραγόντων τον Νοέμβριο του 2007,

–   έχοντας υπόψη τη λεπτομερή αξιολόγηση των εθνικών εκθέσεων και επιδόσεων με βάση ένα σύνολο δεικτών και σημείων αναφοράς (SEC(2009)1598 και SEC(2009)1616),

–   έχοντας υπόψη τα άρθρα 165 και 166 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A7-0141/2010),

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση αποτελούν απαραίτητα στοιχεία της προσωπικής ανέλιξης του ατόμου, της ισότητας, της καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας, της ενεργού συμμετοχής του πολίτη και της κοινωνικής συνοχής,

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για όλους τους σπουδαστές, προκειμένου να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα και δεξιότητες, και αυτό, πρωτίστως μέσω νέων και πιο αποτελεσματικών πολιτικών αύξησης της προσφοράς κατάρτισης, αποτελεί προτεραιότητα,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά κάποια βελτίωση της επίδοσης στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η πλειονότητα των σημείων αναφοράς της ΕΕ που έχουν οριστεί για το 2010 δεν πρόκειται να επιτευχθούν, ότι ειδικότερα εξακολουθούν να είναι ανεπαρκή τα επίπεδα των δεξιοτήτων και ότι το ένα τρίτο του ευρωπαϊκού πληθυσμού διαθέτει τίτλους σπουδών πολύ χαμηλού επιπέδου,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, δέκα χρόνια μετά τη διακήρυξη της διαδικασίας της Μπολόνια, ο στόχος για τη σύγκλιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μεταξύ των κρατών μελών δεν έχει επιτευχθεί,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να επιτρέπουν σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, υγείας, σωματικής, διανοητικής και ψυχικής κατάστασης και του γλωσσικού, εθνοτικού, εθνικού, θρησκευτικού ή κοινωνικοοικονομικού τους υποβάθρου, να αποκτούν, να επικαιροποιούν και να αναπτύσσουν τις δεξιότητες και ικανότητές τους καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους,

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση και η κατάρτιση είναι βασικά στοιχεία για την επιτυχή εφαρμογή της Ανανεωμένης Κοινωνικής Ατζέντας για τις ευκαιρίες, την πρόσβαση και την αλληλεγγύη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή της εν λόγω ατζέντας θα συνέβαλε στη δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας και θα παρείχε σε περισσότερους ευρωπαίους πολίτες τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τις ικανότητές τους,

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται συνεχής προσπάθεια για να διασφαλιστεί ότι οι γυναίκες διαθέτουν ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα και ότι οι εκπαιδευτικές επιλογές δεν προκαθορίζονται από στερεότυπα των φύλων,

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλήρης εφαρμογή των βασικών ικανοτήτων απαιτεί περαιτέρω δράση πολιτικής τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο,

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η καίριας σημασίας πρόκληση για την εκπαίδευση και την κατάρτιση στην Ευρώπη είναι η μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης προς ένα σφαιρικό εκπαιδευτικό σύστημα επικεντρωμένο στη μάθηση, που προετοιμάζει τους νέους να γίνουν ευτυχισμένοι, ενεργοί παγκόσμιοι πολίτες, έτοιμοι να εισέλθουν στην αγορά εργασίας,

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή και η περαιτέρω ανάπτυξη των στρατηγικών διά βίου μάθησης παραμένει σημαντική πρόκληση για πολλά κράτη μέλη· λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής και όχι σε συγκεκριμένους τομείς ή ομάδες,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα οφέλη της επένδυσης στην εκπαίδευση είναι ορατά μόνο μακροπρόθεσμα και ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι δεν παραμερίζονται στο πλαίσιο της ατζέντας πολιτικής· λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να ζητήσουμε την καθοδήγηση της ΕΕ σχετικά με την ποιότητα των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και να αποφύγουμε τους δημοσιονομικούς περιορισμούς ή τουλάχιστον οι διατιθέμενοι πόροι να μην μειώνονται, αλλά να αυξάνονται· λαμβάνοντας επομένως υπόψη την ανάγκη να αποκτήσει η ΕΕ μηχανισμούς προϋπολογισμού που δεν θα εξαρτώνται από τον ετήσιο προγραμματισμό στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης,

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επένδυση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση και η αναβάθμιση και προσαρμογή των γνώσεων και των δεξιοτήτων όλων των πολιτών είναι καθοριστικός παράγοντας για την προετοιμασία της εξόδου από την κρίση καθώς και για την ανταπόκριση στις μακροπρόθεσμες προκλήσεις της παγκόσμιας οικονομικής ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, της ενεργοποίησης των πολιτών και της κοινωνικής ένταξης,

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ποσοστό άνω του 80% των δασκάλων δημοτικών σχολείων και άνω του 97 % των δασκάλων προσχολικής ηλικίας της Ένωσης είναι γυναίκες, ενώ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόνο 60% και ότι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στο σύστημα έρευνας το ποσοστό αυτό είναι κάτω του 40%,

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί αυξάνονται, καθώς τα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα καθίστανται ολοένα και πιο περίπλοκα και ετερογενή, όπως αλλαγές στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ), χρηματοδοτικοί περιορισμοί λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλαγές στις κοινωνικές και οικογενειακές δομές, πολυπολιτισμικότητα,

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι θα είναι σημαντική η εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης («EΚ 2020»), προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτές οι κρίσιμες προκλήσεις,

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ψηφιακές ικανότητες θα καθίστανται ολοένα και περισσότερο σημαντικές στην εξελισσόμενη οικονομία της γνώσης και στην αγορά εργασίας της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω ικανότητες προσφέρουν δυνατότητες οικονομικής ανάκαμψης, ενθάρρυνσης της επιχειρηματικότητας και βελτίωσης της πρόσβασης στην απασχόληση,

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αθλητισμός είναι ένα από τα αποτελεσματικότερα μέσα καταπολέμησης της κατάχρησης ουσιών (κάπνισμα, αλκοολισμός και χρήση ουσιών), καθώς οι μαθητές και οι σπουδαστές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποτελούν μία από τις κοινωνικές ομάδες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο στον εν λόγω τομέα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή μαθητών και σπουδαστών σε αθλητικές δραστηριότητες εξαρτάται πρωτίστως από την ύπαρξη κατάλληλων υποδομών,

1. επιδοκιμάζει την προαναφερθείσα έκθεση της Επιτροπής «Βασικές ικανότητες για έναν κόσμο που αλλάζει»·

2. σημειώνει ότι, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, πολλοί ευρωπαίοι πολίτες εξακολουθούν να μη διαθέτουν επαρκείς δεξιότητες· επισημαίνει ότι ένας στους επτά νέους (18-24 ετών) εγκαταλείπει πρόωρα το σχολείο (6 εκατομμύρια περιπτώσεις πρόωρης εγκατάλειψης στην ΕΕ των 27), ένας στους τέσσερις 15χρονους διαθέτει περιορισμένες δεξιότητες ανάγνωσης, περίπου 77 εκατομμύρια άνθρωποι (σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης ηλικίας 25-64 ετών) δεν διαθέτουν ή διαθέτουν χαμηλού επιπέδου τυπικά προσόντα, μόνο το ένα τέταρτο διαθέτει υψηλού επιπέδου προσόντα και πάρα πολλοί ευρωπαίοι πολίτες δεν διαθέτουν δεξιότητες ΤΠΕ· επισημαίνει ότι τα επίπεδα δεξιοτήτων παραμένουν ακόμη πολύ χαμηλά σε όλη την ΕΕ και ανησυχεί για την αύξηση του αριθμού των νέων ηλικίας 15 ετών που διαθέτουν περιορισμένες δεξιότητες ανάγνωσης (21,3% το 2000 και 24,1% το 2006)·

3. ζητεί από την Επιτροπή να συνεχίσει τον διάλογο σχετικά με τις «Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας»· επισημαίνει ότι, μέχρι το 2020, 16 εκατομμύρια επιπλέον θέσεις εργασίας θα απαιτούν υψηλού επιπέδου προσόντα και τέσσερα εκατομμύρια επιπλέον θέσεις εργασίας θα απαιτούν μεσαίου επιπέδου προσόντα, ενώ 12 εκατομμύρια λιγότερες θέσεις εργασίας θα απαιτούν χαμηλού επιπέδου προσόντα· επισημαίνει ότι μέχρι το 2015 οι περισσότερες θέσεις εργασίας, σε όλους τους τομείς, θα απαιτούν δεξιότητες ΤΠΕ· ζητεί να συμμετάσχουν στον εν λόγω διάλογο όλοι οι ενδιαφερόμενοι, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών, σπουδαστών, αρμόδιων επαγγελματικών οργανώσεων, σχετικών ΜΚΟ και συνδικαλιστικών οργανώσεων, φορέων της κοινωνίας των πολιτών, και κυρίως ενώσεων γονέων και μαθητών, καθώς και εκπροσώπων του επιχειρηματικού τομέα·

4. θεωρεί απαραίτητη την εφαρμογή πολιτικών που θα αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για όλους τους σπουδαστές και τονίζει ότι, για να καταστούν τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα αντάξια της πρόκλησης της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας, πρέπει να αυξηθούν οι διαθέσιμες εκπαιδευτικές ευκαιρίες, οι οποίες θα πρέπει να είναι ανώτερες και ευρύτερες ώστε να ανταποκρίνονται στις πιεστικές ανάγκες των επαγγελματικών τομέων και της αγοράς εργασίας·

5. θεωρεί την εκμάθηση ξένων γλωσσών καίριας σημασίας για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων στην αγορά εργασίας και την προώθηση της κινητικότητάς τους και της ισότητας των ευκαιριών·

6. καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν περαιτέρω το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων·

7. ζητεί να δοθεί προσοχή όχι μόνο στις αποκαλούμενες νέες «πράσινες θέσεις εργασίας», αλλά και στις μη χειρωνακτικές θέσεις εργασίας· επισημαίνει ότι μέχρι το 2030 το ποσοστό των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών σε σχέση με τα άτομα ηλικίας 15-64 ετών θα αυξηθεί από 26% το 2008 σε 38% μέχρι το 2030· σημειώνει, συνεπώς, ότι καθίστανται ολοένα πιο αναγκαίες κοινά αποδεκτές πολιτικές για την παράταση του επαγγελματικού βίου, με ιδιαίτερη έμφαση σε πρωτοβουλίες καταπολέμησης του αναλφαβητισμού, ανάκτησης και ανανέωσης των βασικών δεξιοτήτων στον τομέα των ΤΠΕ, για να αντιμετωπιστεί το ψηφιακό χάσμα, το οποίο αποτελεί ολοένα και πιο συχνή αιτία κοινωνικού αποκλεισμού των ηλικιωμένων·

8. σημειώνει ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής για τη στρατηγική της ΕΕ για το 2020 υπογραμμίζει ότι το «ποσοστό απασχόλησης των γυναικών είναι ιδιαίτερα χαμηλό» (μόλις το 63% των γυναικών εργάζεται σε σύγκριση με το 76% των ανδρών) και ότι «θα χρειαστούν πολιτικές προώθησης της ισότητας των φύλων για να αυξηθεί η συμμετοχή του εργατικού δυναμικού»· σημειώνει ότι, κατά συνέπεια, η πολιτική εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να αποσκοπεί στην κάλυψη αυτού του χάσματος στην αγορά εργασίας, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτόν στην επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής· τονίζει τη σημασία μιας εκπαίδευσης βασισμένης στην ισότητα των φύλων από τη μικρότερη δυνατή ηλικία·

9. ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ανάγκη διευκόλυνσης της ενσωμάτωσης ατόμων με αναπηρίες στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, ανεξαρτήτως ηλικίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην πραγματική ενσωμάτωση των παιδιών με αναπηρία στα σχολικά ιδρύματα, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής τους· υπογραμμίζει την ανάγκη κατάλληλων επενδύσεων και μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την άρση κάθε σχετικού κατώτατου ορίου·

10. πιστεύει ότι το σύνολο της εκπαίδευσης θα πρέπει να ενθαρρύνει την απόκτηση δημοκρατικών ικανοτήτων υποστηρίζοντας τα μαθητικά συμβούλια και επιτρέποντας στους σπουδαστές να αναλάβουν από κοινού την ευθύνη για την εκπαίδευσή τους, όπως θα κατοχυρώνεται σε έναν Χάρτη για τα δικαιώματα των σπουδαστών· στο πλαίσιο αυτό, ζητεί επίσης τη διεξαγωγή διεξοδικού διαλόγου στην ευρωπαϊκή κοινωνία για τη λειτουργία και τον ρόλο της εκπαίδευσης και προτείνει η Αγορά των Ευρωπαίων Πολιτών να αποτελέσει τον χώρο διεξαγωγής αυτού του διαλόγου·

11. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τους εργοδότες, σε στενή συνεργασία με τους παρόχους εκπαίδευσης και κατάρτισης, να ενθαρρύνουν την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των μειονεκτούντων ατόμων·

12. αναγνωρίζει ότι η παγκοσμιοποίηση έχει αλλάξει ριζικά τις κοινωνίες της Ευρώπης και προτείνει τη συμπερίληψη παγκόσμιας/αναπτυξιακής εκπαίδευσης σε κάθε επίπεδο εκπαίδευσης, επιτρέποντας στους πολίτες να αντιμετωπίσουν τις απειλές και τις ευκαιρίες ενός μεταβαλλόμενου κόσμου·

13. θεωρεί απαραίτητη την καθιέρωση, σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης, της απόκτησης ψηφιακών γνώσεων και γνώσεων για τα μέσα ενημέρωσης, καθώς και την παροχή εισαγωγικών γνώσεων στις νέες τεχνολογίες και την εκμάθηση από όλους της χρησιμοποίησης σύγχρονων μορφών επικοινωνίας και υλικού και νέων τεχνολογιών από τα μέσα ενημέρωσης τόσο με γνώση όσο και με κριτική ικανότητα· υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη βελτίωσης των ηλεκτρονικών δεξιοτήτων όλων των ευρωπαίων πολιτών· επισημαίνει ότι η κατάρτιση και η εκπαίδευση στον τομέα των ΤΠΕ, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ, συνιστά αναγκαιότητα, δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας των εν λόγω δεξιοτήτων στην εξελισσόμενη αγορά εργασίας·

14. επισημαίνει τη σημασία της επαρκούς και υψηλής ποιότητας στήριξης στην ανάπτυξη των ικανοτήτων των δασκάλων και της εισαγωγής νέων τρόπων οργάνωσης της μάθησης σε ελκυστικά σχολικά περιβάλλοντα·

15. υπογραμμίζει τη σημασία της τέχνης, του πολιτισμού και του αθλητισμού στην εκπαίδευση και την κατάρτιση και την ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε αυτούς τους τομείς στην προσχολική, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στη διά βίου μάθηση· θεωρεί ότι, παράλληλα με την ανάπτυξη επαγγελματικών και τεχνικών δεξιοτήτων, η πολιτιστική και κοινωνική εκπαίδευση αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της πολιτικής για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, διότι βοηθούν στην ανάπτυξη άλλων ικανοτήτων, πέραν των σχολικών, ενθαρρύνοντας με τον τρόπο αυτόν την ατομική ανέλιξη και την απόκτηση βασικών γνώσεων·

16. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την ύπαρξη επαρκών κεφαλαίων για επενδύσεις στον αθλητισμό για τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και να αυξήσουν εν προκειμένω τη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα·

17. καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν επαρκείς επενδύσεις στην εκπαίδευση προκειμένου να διασφαλίσουν την πρόσβαση όλων των κατηγοριών στην αγορά εργασίας·

18. τονίζει τη σημασία της χρήσης της ιστορίας και της γλώσσας ως μέσων για την επίτευξη της ευρωπαϊκής κοινωνικής και πολιτιστικής ολοκλήρωσης·

Προσχολική εκπαίδευση

19. εφιστά την προσοχή στη σημασία της υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης κατά την πρώιμη παιδική ηλικία για την πρώιμη απόκτηση βασικών ικανοτήτων, για την εκμάθηση τόσο της μητρικής γλώσσας όσο και της γλώσσας της χώρας παραμονής, και, ιδίως, για τη στήριξη των παιδιών που προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα, με ειδικές (μαθησιακές) ανάγκες, προκειμένου να καταπολεμηθούν η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός στο μέλλον·

20. εφιστά την προσοχή στη σημασία της προώθησης μιας νοοτροπίας ανάγνωσης από την προσχολική ηλικία και εξής, καθώς και στη σημασία της πρόσβασης σε αναγνωστικό υλικό από την προσχολική κιόλας ηλικία·

21. εφιστά την προσοχή στη σημασία της εκπαίδευσης στη μητρική γλώσσα, μεταξύ άλλων και στην περίπτωση των παραδοσιακών μειονοτήτων·

22. υπογραμμίζει τη σημασία της πολυγλωσσίας για την κινητικότητα: για τον λόγο αυτόν, καλεί τα κράτη μέλη να εισαγάγουν την εκμάθηση δεύτερης γλώσσας σε πρώιμο στάδιο·

23. υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητη η θέσπιση μέτρων παιδαγωγικής υποστήριξης για τα παιδιά μεταναστών προκειμένου να διευκολυνθεί η προσαρμογή τους στο εκπαιδευτικό και κοινωνικό περιβάλλον της χώρας υποδοχής·

24. υπογραμμίζει την ανάγκη ενθάρρυνσης και στήριξης δράσεων με σκοπό την ενίσχυση της δημιουργικότητας των παιδιών σε πρώιμο ηλικιακό στάδιο, προλειαίνοντας, συνεπώς, καλύτερα το έδαφος για την κουλτούρα της καινοτομίας στην Ευρώπη·

25. εφιστά την προσοχή στους στόχους της Βαρκελώνης για την παροχή παιδικής μέριμνας έως το 2010 τουλάχιστον για το 90% των παιδιών μεταξύ τριών ετών και της υποχρεωτικής σχολικής ηλικίας και τουλάχιστον για το 33% των παιδιών κάτω των τριών ετών, καθώς και προσιτής παιδικής μέριμνας για όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους·

Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση

26. τονίζει την ανάγκη συνέχισης της ανάπτυξης και της επιβεβαίωσης της εκμάθησης γλωσσών στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με έμφαση και στα παιδιά των μεταναστών, καθώς και τη σημασία της διδασκαλίας στη μητρική γλώσσα στην περίπτωση των παραδοσιακών μειονοτήτων·

27. υποστηρίζει την ιδέα μιας παιδαγωγικής προσέγγισης που θα επιτρέπει την τακτικότερη διαβούλευση και τη σημαντικότερη συμμετοχή των μαθητών στη διαχείριση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, την ενεργό συμμετοχή των γονέων των μαθητών στην εκπαιδευτική κοινότητα και την ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των μαθητών και των εκπαιδευτικών, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο το πνεύμα πρωτοβουλίας και την απόκτηση κοινωνικών ικανοτήτων και ικανοτήτων που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ενεργό συμμετοχή του πολίτη·

28. τονίζει τη σημασία ένταξης των νέων τεχνολογιών στο πρόγραμμα διδασκαλίας ως απαραίτητο εργαλείο μάθησης σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα· υποστηρίζει την ιδέα της απόκτησης ικανοτήτων για τη χρησιμοποίηση υλικού από τα μέσα ενημέρωσης και ιδίως από το διαδίκτυο με υπευθυνότητα και κριτικό πνεύμα από τα παιδιά σε πρώιμη ηλικία, υπό την κατάλληλη εποπτεία, και θεωρεί εξόχως σημαντική την ευαισθητοποίηση των παιδιών απέναντι σε ζητήματα που σχετίζονται με την προάσπιση της ιδιωτικής ζωής, την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τον σεβασμό των κανόνων περί των δικαιωμάτων του δημιουργού·

29. θεωρεί ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί όσον αφορά την προσαρμογή των σχολικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων στις βασικές ικανότητες αποτελεί θετικό βήμα, αλλά ότι είναι ζωτικής σημασίας να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες, όπως η αναγνώριση και η πιστοποίηση των δεξιοτήτων που έχουν αποκτηθεί με άτυπη και ανεπίσημη εκπαίδευση, και να στηριχθεί η απόκτηση βασικών ικανοτήτων για εκείνους που διατρέχουν κίνδυνο εκπαιδευτικής υστέρησης και κοινωνικού αποκλεισμού·

30. ζητεί να προωθηθεί η φυσική και αθλητική δραστηριότητα στα σχολεία και η δημιουργία και η συμμετοχή σε σχολικά πρωταθλήματα, κάτι που θα βελτιώσει την υγεία, θα ενθαρρύνει την ένταξη και θα βοηθήσει στην ανάπτυξη αξιών που συμβάλλουν στη δημιουργία θετικών προτύπων συμπεριφοράς·

31. υποστηρίζει την εκπαίδευση και κατάρτιση των παιδιών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, τονίζοντας τη σημαντική συμβολή της εκπαίδευσης στην επιτυχή ένταξη των μεταναστών στην ευρωπαϊκή κοινωνία·

32. ζητεί ολοκληρωμένη στρατηγική για την απόκτηση βασικών ικανοτήτων, εκτεινόμενη από τη μεταρρύθμιση των σχολικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων έως τη στήριξη της συνεχούς κατάρτισης και της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών, παρέχοντας έτσι μια καλά καταρτισμένη εκπαιδευτική κοινότητα· θεωρεί ότι πρέπει να προσφερθούν κίνητρα στους εκπαιδευτικούς ώστε να μπορούν να βελτιώσουν τη διδασκαλία τους και να επικεντρωθούν στην επαγγελματική ανάπτυξη·

33. καλεί τα κράτη μέλη να εισαγάγουν στα σχολεία γενικής εκπαίδευσης νέους συνδυασμούς μαθημάτων και υλικά, έτσι ώστε να δώσουν στους νέους που πάσχουν από μία από τις συχνότερες διαταραχές μάθησης –τη δυσλεξία- τη δυνατότητα να ολοκληρώσουν με επιτυχία τις σπουδές τους, παρά τη μαθησιακή τους διαταραχή·

34. τονίζει τη σημασία της ολοκληρωμένης εκπαίδευσης για την πρόληψη των κοινωνικών προκαταλήψεων και των διακρίσεων, συμβάλλοντας έτσι στην ευρωπαϊκή κοινωνική αλληλεγγύη·

Τριτοβάθμια εκπαίδευση

35. ζητεί ενισχυμένη κινητικότητα μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, του επιχειρηματικού κόσμου και της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (π.χ. των σπουδαστών, των εκπαιδευτικών, των εργαζομένων, των εκπαιδευτών), με σκοπό την προώθηση της μάθησης με επίκεντρο τους μαθητές και της απόκτησης ικανοτήτων όπως η επιχειρηματικότητα, η διαπολιτισμική κατανόηση, η κριτική σκέψη και η δημιουργικότητα, για τις οποίες υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση στην αγορά εργασίας· θεωρεί ότι, για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν επειγόντως τα υφιστάμενα εμπόδια στο εσωτερικό της ΕΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στα εμπόδια που σχετίζονται με χρηματοοικονομικούς φραγμούς και φραγμούς αναγνώρισης, ούτως ώστε να ενισχυθεί η ποιότητα των εμπειριών κινητικότητας για όλους τους σπουδαστές· υποστηρίζει τη διασφάλιση ποιότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ως μέσου για την ενίσχυση της κινητικότητας για ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς σκοπούς και ως προϋπόθεσης για ίσες ευκαιρίες εργασίας για τους πολίτες της ΕΕ·

36. τονίζει τη σημασία του εφοδιασμού όλων των νέων με μια ισχυρή βάση βασικών ικανοτήτων, που είναι θεμελιώδους σημασίας για την προώθηση της κινητικότητας σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής και που θα τους επιτρέπει να ανταποκρίνονται στις εξελίξεις της αγοράς εργασίας και στην εμφάνιση νέων οικονομικών και κοινωνικών αναγκών·

37. ζητεί την προώθηση των ερευνητικών προγραμμάτων για την ενίσχυση του «τριγώνου της γνώσης» που είναι καίριας σημασίας για την τόνωση της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

38. καλεί τα κράτη μέλη να εκσυγχρονίσουν την ατζέντα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και, ειδικότερα, να συντονίσουν τα προγράμματα σπουδών με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας·

39. καλεί τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να εκσυγχρονίσουν τους κύκλους σπουδών τους και, γενικά, να επισπεύσουν τη διαδικασία της Μπολόνια·

40. θεωρεί ότι τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να καταστούν πιο ανοικτά και προετοιμασμένα για όλους τους εκπαιδευόμενους, και ειδικότερα τους μη παραδοσιακούς εκπαιδευόμενους, σπουδαστές με ειδικές ανάγκες και μειονεκτούσες ομάδες, και ότι για τον σκοπό αυτόν κρίνονται κυρίως ενδεδειγμένα τα επαρκώς χρηματοδοτούμενα συστήματα υποτροφιών, τα οποία θα μπορούν να ενθαρρύνουν τους νέους από φτωχές οικογένειες να ξεκινήσουν σπουδές· θεωρεί επίσης ότι θα πρέπει να εφαρμοστούν συγκεκριμένες πολιτικές από τα κράτη μέλη για τη διασφάλιση του θεμελιώδους δικαιώματος στην εκπαίδευση για όλους, συμπεριλαμβανομένων των νέων που διαθέτουν μικρότερες οικονομικές δυνατότητες, και ότι θα πρέπει να διερευνηθεί στο μέλλον ένα σύνθετο κριτήριο αναφοράς για την ισότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στο πλαίσιο του στρατηγικού πλαισίου εκπαίδευσης και κατάρτισης·

41. υπενθυμίζει, στο πλαίσιο αυτό, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου[6] του Μαΐου 2007 σχετικά με τους δείκτες που θεσπίστηκαν για την παρακολούθηση του Προγράμματος Δράσης του Πεκίνου στους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης γυναικών, ιδίως της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας· εκφράζει, εντούτοις, τη λύπη του για το γεγονός ότι οι εν λόγω δείκτες δεν λαμβάνονται πλήρως υπόψη στην παρακολούθηση της εφαρμογής του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010»· ενθαρρύνει εν προκειμένω τη χρήση τους ως εργαλείου παρακολούθησης της προόδου για την ισότητα των φύλων στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης·

42. σημειώνει ότι, παρότι έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την πρόσβαση των γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στους τομείς των μαθηματικών, των επιστημών και της τεχνολογίας (μόνο το 32% των αποφοίτων είναι γυναίκες και το 68% είναι άνδρες)· επισημαίνει ότι η μείωση των ανισορροπιών μεταξύ των φύλων σε αυτούς τους τομείς θα συνέβαλλε στη μείωση των ελλείψεων δεξιοτήτων που παρατηρείται στην ΕΕ στους εν λόγω τομείς·

43. θεωρεί την άτυπη εκπαίδευση ως συμπληρωματικό εκπαιδευτικό τομέα της επίσημης εκπαίδευσης και συνιστά να αντιμετωπιστεί αναλόγως κατά τη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής ΕΚ 2020·

44. ζητεί αυξημένες, αποτελεσματικότερες και ευρύτερες επενδύσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση·

45. καλεί τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν συνεργασίες (σε διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο) μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των πανεπιστημίων, των κέντρων ερευνών και του επιχειρηματικού κόσμου, καθώς και οικονομικές επενδύσεις από τον επιχειρηματικό κόσμο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση·

46. καλεί τα κράτη μέλη να διαθέσουν τους απαραίτητους πόρους για τον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ούτως ώστε αυτός να ανταποκρίνεται στις παγκόσμιες προκλήσεις, ως ένα σημαντικό εργαλείο για την οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη που θα ακολουθήσει ύστερα από την πρόσφατη ύφεση·

47. καλεί τα κράτη μέλη να στηρίξουν με νομοθετικά, διοικητικά και οικονομικά μέσα την εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα για τις παραδοσιακές μειονότητες·

Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

48. επιμένει ότι η υψηλής ποιότητας επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση είναι θεμελιώδεις για να υπάρξουν νέοι επαγγελματίες και ουσιαστικές για τη δράση «νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας», εφιστώντας ιδιαίτερα την προσοχή στην επέκταση της μάθησης και των προγραμμάτων μαθητείας με βάση την εργασία και για τους νέους πτυχιούχους, τα οποία πρέπει να υλοποιούνται βάσει συμφωνιών μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων· θεωρεί επίσης σημαντική την προώθηση περιόδων σπουδών και πρακτικής άσκησης για σπουδαστές επαγγελματικής κατάρτισης σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως ακριβώς συμβαίνει με το πρόγραμμα Erasmus για τους πανεπιστημιακούς φοιτητές· ζητεί να δοθεί περισσότερη στήριξη και κύρος στην επαγγελματική κατάρτιση·

49. τονίζει την ανάγκη περαιτέρω εκσυγχρονισμού των προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, λαμβάνοντας υπόψη τις βασικές ικανότητες, προκειμένου, αφενός, να βελτιωθεί η ποιότητά τους και να καταστούν ελκυστικότερα στους νέους, και, αφετέρου, να ανταποκρίνονται καλύτερα στις εξελισσόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας· θεωρεί ότι τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης πρέπει να βελτιώνουν τις «εγκάρσιες» βασικές ικανότητες·

50. επισημαίνει την ανάγκη να θεσπισθεί, βάσει των υφιστάμενων ορθών πρακτικών, ένα μοντέλο αναγνώρισης των μονάδων κατάρτισης που θα συνδέονται με τις δεξιότητες των πολιτών, για τους νέους που συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες εθελοντισμού και κοινωνικής υπηρεσίας, οι οποίες προωθούνται από μη κερδοσκοπικές οργανώσεις ή στο πλαίσιο της συνεργασίας για την ανάπτυξη·

51. ζητεί να βελτιωθεί η μετάβαση από τη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η οποία διασφαλίζει προσόντα υψηλότερου επιπέδου·

52. τονίζει τη διάσταση της διά βίου μάθησης της Σύστασης περί Βασικών Ικανοτήτων και επιμένει ότι για την πλήρη εφαρμογή της απαιτείται μεγαλύτερη πρόοδος στους τομείς της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και της εκπαίδευσης ενηλίκων, μεταξύ άλλων μέσω της νομικής αναγνώρισης του δικαιώματος όλων στη διά βίου μάθηση·

53. τονίζει τη σημασία της ανταλλαγής στοιχείων και ορθών και επιτυχημένων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης·

Διά βίου μάθηση

54. ζητεί την ταχεία ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου αριθμού ατόμων με χαμηλά επίπεδα ικανότητας ανάγνωσης και γραφής, παρέχοντας ιδιαίτερη στήριξη στις τοπικές αρχές, καθώς έχουν ευκολότερη πρόσβαση στους πολίτες· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να επικεντρώσουν την προσοχή τους στον αριθμό των αναλφάβητων, που εξακολουθεί να είναι υπερβολικά μεγάλος, και να καταπολεμήσουν με αποφασιστικότητα το πρόβλημα αυτό –και στις τάξεις των ενηλίκων·

55. ανησυχεί ιδιαιτέρως για τον αυξανόμενο αριθμό των νέων ανέργων, ειδικά στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης· παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ευελιξία των αγορών εργασίας, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι νέοι μπορούν να βρίσκουν εύκολα εργασία και να μεταπηδούν από τη μία θέση εργασίας στην άλλη·

56. τονίζει την ανάγκη της καλύτερης ενσωμάτωσης των παρόχων εκπαίδευσης κατά την ανάπτυξη ολοκληρωμένων εθνικών πλαισίων προσόντων, καθώς και την ανάγκη μεγαλύτερης αναγνώρισης της προγενέστερης εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης που παρέχεται σε άτυπη ή ad hoc βάση·

57. σημειώνει ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί σχετικά με τα τέσσερα από τα πέντε σημεία αναφοράς που εγκρίθηκαν το 2003 δεν πρόκειται να επιτευχθούν· καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη, τις περιφερειακές και τοπικές αρχές και άλλους παράγοντες να εξετάσουν τις αιτίες και να αναλάβουν κατάλληλη δράση ώστε να αντιστραφεί η κατάσταση·

58. τονίζει τη σημασία ενός συνεχιζόμενου, διαρθρωμένου διαλόγου και μιας διαβούλευσης μεταξύ αυτών που βρίσκονται στα τελευταία στάδια εκπαίδευσης και κατάρτισης, των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των επιχειρήσεων·

59. στηρίζει τον στόχο της αύξησης της συμμετοχής των ενηλίκων στη διά βίου μάθηση από το 12,5% στο 15% έως το 2020, και ζητεί κατάλληλη δράση· για τον σκοπό αυτόν, καλεί τα πανεπιστήμια να διευκολύνουν την ευρύτερη πρόσβαση στις σπουδές, να διαφοροποιήσουν και να διευρύνουν τη βάση σπουδαστών και να τροποποιήσουν τα προγράμματα σπουδών προκειμένου να τα καταστήσουν ελκυστικότερα για τους ενήλικες που επιστρέφουν στις σπουδές· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν ακόμα πιο αποφασιστικές πρωτοβουλίες στήριξης και διάδοσης θεσμών δια βίου μάθησης όπως τα «Σχολεία δεύτερης ευκαιρίας»· ζητεί να ληφθεί υπόψη η διάσταση του φύλου, και να προωθηθεί κατά την εφαρμογή των στρατηγικών της διά βίου μάθησης· εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι τα πανεπιστήμια για την τρίτη ηλικία διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο στη διά βίου μάθηση·

60. σημειώνει ότι ένα από τα κύρια εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ενήλικες που επιθυμούν να συμμετάσχουν στην εκπαίδευση και την κατάρτιση είναι η έλλειψη υποστηρικτικών εγκαταστάσεων για τις οικογένειές τους· ενθαρρύνει, κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν μέτρα στήριξης ως μέσο της διασφάλισης ότι όλοι οι σπουδαστές και εργαζόμενοι με οικογενειακές υποχρεώσεις (π.χ. παιδική μέριμνα ή άλλα εξαρτώμενα μέλη) έχουν τη δυνατότητα επικαιροποίησης ή/και αύξησης των δεξιοτήτων και ικανοτήτων τους βάσει δοκιμασμένων για τον σκοπό αυτόν πρακτικών, στο πλαίσιο του προγραμματισμού του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, συμπεριλαμβανομένων δελτίων υπηρεσιών και δελτίων συνδυασμού των δραστηριοτήτων· θεωρεί ότι θα πρέπει να διερευνηθούν ιδιαιτέρως οι δυνατότητες ηλεκτρονικής μάθησης, καθώς αυτές επιτρέπουν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τον συνδυασμό εκπαίδευσης, εργασίας και φροντίδας·

61. ενθαρρύνει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων να προβεί σε ενέργειες για τη βελτίωση της συλλογής και ανάλυσης συγκρίσιμων δεδομένων σχετικά με την ισότητα των φύλων στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και να διασφαλίσει την άμεση διάθεση και την τακτική ενημέρωση των στατιστικών στοιχείων που αφορούν τους σχετικούς δείκτες του Προγράμματος Δράσης του Πεκίνου·

62. συστήνει στα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης να επιδιώξουν τη βελτίωση της προβολής των προγραμμάτων τους που απευθύνονται σε ενήλικες και να απλουστεύσουν τις διοικητικές διαδικασίες που παρέχουν πρόσβαση σε αυτά τα προγράμματα·

63. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει πλήρως υπόψη την εμπειρογνωμοσύνη των σχετικών παραγόντων και τον ρόλο τους στην εφαρμογή της στρατηγικής ΕΚ 2020·

64. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει την άτυπη εκπαίδευση, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και τους μαθητές στο προσεχές κριτήριο κινητικότητας για την ΕΚ 2020 και να υιοθετήσει το κριτήριο κινητικότητας των σπουδαστών της διαδικασίας της Μπολόνια·

65. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

  • [1]  ΕΕ L 394 της 30.12.2006, σ. 10.
  • [2]  ΕΕ C 290 της 4.12.2007, σ. 1.
  • [3]  ΕΕ C 119 της 28.5.2009, σ. 2.
  • [4]  ΕΕ C 41 Ε της 19.2.2009, σ. 46.
  • [5]  ΕΕ C 45 Ε της 23.2.2010, σ. 33.
  • [6]  Έγγραφο αριθ. 9152/07 του Συμβουλίου.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Μετά την έγκριση της στρατηγικής της Λισαβόνας το 2000 έχει δοθεί αυξημένη σημασία στην πολιτική εκπαίδευσης και κατάρτισης της ΕΕ. Η αναγνώριση ότι η εκπαίδευση και κατάρτιση είναι ουσιώδεις για την επιτυχία της αυριανής κοινωνίας και οικονομίας της γνώσης δεν αποτελεί πλέον μύθο.

Οι εθνικές κυβερνήσεις είναι αρμόδιες για την εκπαίδευση και κατάρτιση, αλλά ορισμένες προκλήσεις είναι κοινές για όλα τα κράτη μέλη (δημογραφική αλλαγή, έλλειμμα δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού κ.λπ.). Η υψηλής ποιότητας εκπαίδευση (προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια) και επαγγελματική κατάρτιση είναι θεμελιώδεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η Ευρώπη και για τη δρομολόγηση του προγράμματος εργασίας «ΕΚ 2010».

Είναι ευρέως γνωστό ότι, παρά τη γενική βελτίωση της επίδοσης στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης στην ΕΕ, η πλειονότητα των στόχων αναφοράς που έχουν οριστεί για το 2010 δεν πρόκειται να επιτευχθούν. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να εξετάσουμε και να αξιολογήσουμε τυχόν εσφαλμένους χειρισμούς.

Η ανακοίνωση της Επιτροπής:

Το έγγραφο αποτελείται από μια έκθεση προόδου σχετικά με τις πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο την περίοδο 2007-2009. Βασίζεται σε λεπτομερή αξιολόγηση των εθνικών εκθέσεων και επιδόσεων με βάση ένα σύνολο δεικτών και σημείων αναφοράς, με κύριο επίκεντρο την εφαρμογή της σύστασης για τις βασικές ικανότητες του 2006. Η έκθεση λαμβάνει επίσης υπόψη την ανάπτυξη των εθνικών στρατηγικών διά βίου μάθησης και τις μεταρρυθμίσεις που έχουν πραγματοποιηθεί με σκοπό να καταστούν η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) περισσότερο ελκυστικές και κατάλληλες για τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, και τον εκσυγχρονισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Τέλος, αναφέρεται σε προσφάτως εντοπισθείσες προκλήσεις, συγκεκριμένα σε όσες σχετίζονται με την πρωτοβουλία «Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας».

Πέραν της αναφοράς της προόδου που έχει σημειωθεί και του εντοπισμού των τομέων στους οποίους μπορεί να αναληφθεί περαιτέρω δράση, στην ανακοίνωση προτείνεται επίσης σειρά μέτρων για την προώθηση των προσπαθειών που έχουν καταβληθεί σε αυτόν τον τομέα.

Επισκόπηση της παρούσας κατάστασης:

Στο σχέδιο κοινής έκθεσης προόδου του 2010 επισημαίνονται οι βελτιώσεις που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τους στόχους της εκπαίδευσης και κατάρτισης:

· Ενσωμάτωση των βασικών ικανοτήτων

- Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά τα σχολικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Παραδοσιακοί τομείς, όπως η μητρική γλώσσα, οι ξένες γλώσσες ή τα μαθηματικά και οι φυσικές επιστήμες αντιμετωπίζονται με πιο διεπιστημονικό τρόπο και με πιο χρήσιμες εφαρμογές στην πραγματική ζωή.

- Ορισμένες χώρες έχουν αναπτύξει ειδικές στρατηγικές ή σχέδια δράσης προκειμένου να αυξήσουν τα επίπεδα βασικών δεξιοτήτων, ιδίως όσον αφορά την ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες.

- Έχει εντοπιστεί ένας αυξανόμενος αριθμός παραδειγμάτων προώθησης της επιχειρηματικότητας, όπως οι εταιρικές σχέσεις με επιχειρήσεις ή η ανάπτυξη πολύ μικρών επιχειρήσεων οι οποίες διευθύνονται από σπουδαστές.

· Ανάπτυξη στρατηγικών διά βίου μάθησης

- Ειδικές στρατηγικές διά βίου μάθησης έχουν θεσπιστεί από την πλειονότητα των χωρών της ΕΕ και έχουν καταβληθεί προσπάθειες για τη στήριξη ευέλικτων τρόπων μάθησης μεταξύ των διάφορων συστημάτων εκπαίδευσης.

- Επίσης σημαντική βελτίωση έχει σημειωθεί ως προς την ανάπτυξη εθνικών πλαισίων προσόντων και την προσαρμογή τους στο ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων (ΕΠΠ)

· Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

- Η ελκυστικότητα των συστημάτων ΕΕΚ έχει αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της διαδικασίας της Κοπεγχάγης και για τις περισσότερες χώρες της ΕΕ η θέσπιση του ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς για τη διασφάλιση της ποιότητας στην ΕΕΚ αποτελεί προτεραιότητα[1].

- Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενίσχυση του επαγγελματικού χαρακτήρα των καθηγητών και εκπαιδευτών της ΕΕΚ και ο σχεδιασμός κατά ενότητες χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για να καταστεί η ΕΕΚ πιο ευέλικτη στις ανάγκες των εκπαιδευόμενων και των επιχειρήσεων.

· Εκσυγχρονισμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

- Διευρύνεται η αντίληψη στις χώρες της ΕΕ ότι η πρόσβαση των μη παραδοσιακών σπουδαστών στη διά βίου μάθηση είναι θεμελιώδης. Οι περισσότερες χώρες έχουν λάβει μέτρα προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή των σπουδαστών με κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες.

Τα σχόλια της εισηγήτριας και οι μελλοντικές προκλήσεις:

Παρά την ορατή πρόοδο, είναι ακόμα αναγκαία η αντιμετώπιση ορισμένων προκλήσεων:

1-Βελτίωση της προσέγγισης με βάση τις ικανότητες

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη χρήση του πλαισίου βασικών ικανοτήτων[2], η εισηγήτρια τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης συμπεριφορών με στόχο την περαιτέρω μάθηση, κριτική σκέψη και δημιουργικότητα.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι η ανάπτυξη «εγκάρσιων» βασικών ικανοτήτων όπως η ψηφιακή ικανότητα, η ικανότητα μάθησης και οι κοινωνικές ικανότητες και οι ικανότητες που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη, η αίσθηση πρωτοβουλίας και επιχειρηματικότητας και η πολιτισμική συνείδηση.

Για τον σκοπό αυτόν, στην ανακοίνωση αναφέρονται διάφορες στρατηγικές οι οποίες θα μπορούσαν να εφαρμοστούν όπως η στήριξη της ανάπτυξης των ικανοτήτων των εκπαιδευτικών, η επικαιροποίηση των μεθόδων αξιολόγησης και η καθιέρωση νέων τρόπων οργάνωσης της μάθησης.

Το ενδιαφέρον της εισηγήτριας εστιάζεται επίσης στη σημασία της υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης στην πρώιμη παιδική ηλικία ως ορόσημο για την απόκτηση βασικών ικανοτήτων σε μικρή ηλικία.

Είναι πολύ σημαντικό να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων όσον αφορά την ΕΕΚ και την εκπαίδευση ενηλίκων. Στην περίπτωση της ΕΕΚ δεν καλύπτεται πλήρως ολόκληρο το φάσμα αυτών των ικανοτήτων. Για παράδειγμα, πρέπει να δοθεί περισσότερη προσοχή στην εκμάθηση ξένων γλωσσών και στις «εγκάρσιες» βασικές ικανότητες.

2-Περισσότερη δράση όσον αφορά τον γραμματισμό και τα μειονεκτούντα άτομα

Όσον αφορά τον γραμματισμό, παρατηρείται επιδείνωση της επίδοσης στις δεξιότητες ανάγνωσης. Απαιτούνται περισσότερο αποτελεσματικές εθνικές πρωτοβουλίες για την απόκτηση των άλλων βασικών ικανοτήτων, η οποία εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την ικανότητα ανάγνωσης και ερμηνείας. Μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση της μάθησης για τους μειονεκτούντες μαθητές θεωρείται μέθοδος που έχει δώσει καλά αποτελέσματα.

3- Καλύτερη εφαρμογή των συστημάτων διά βίου μάθησης.

Από την έκθεση προκύπτει ότι υφίσταται ακόμα η ανάγκη να καταστούν οι στρατηγικές σε αυτόν τον τομέα περισσότερο συνεκτικές και διευρυμένες. Πρέπει να καλύπτουν πιο μεγάλες χρονικές περιόδους, να παρέχουν δυνατότητες σε όλα τα επίπεδα ηλικιών, να αποτελούν αντικείμενο επανεξέτασης και αξιολόγησης και περαιτέρω ανάπτυξης. Είναι επίσης επιθυμητή η συμμετοχή των σχετικών παραγόντων και η καλύτερη συνεργασία εντός των φορέων πολιτικής.

4-Εκσυγχρονισμός της ΕΕΚ και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

Όπως αναφέρεται στην πρωτοβουλία «Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας», οι διαφορές μεταξύ των επιπέδων δεξιοτήτων και των επαγγελματικών απαιτήσεων θα τείνουν να αυξηθούν, αν τα συστήματα ΕΕΚ δεν μπορέσουν να ανταποκριθούν στις νέες ανάγκες για προσόντα και δεξιότητες. Η ανάπτυξη στενότερων σχέσεων με τον επιχειρηματικό κόσμο καθίσταται όλο και πιο αναγκαία και είναι σημαντική η ανάπτυξη νέων ελκυστικότερων προοπτικών απόκτησης προσόντων και ευκαιριών κινητικότητας για τους εκπαιδευόμενους που συμμετέχουν στην ΕΕΚ.

Όσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η επένδυση από δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους συνεχίζει να αποτελεί πρόκληση. Υφίστανται επίσης διαρθρωτικά και πολιτιστικά εμπόδια τα οποία καθιστούν δύσκολη την ενθάρρυνση του εργατικού δυναμικού ώστε να συμμετάσχει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

5- Επέκταση της συμπραξιακής προσέγγισης

Η ανακοίνωση δίνει έμφαση στη σημασία της σύμπραξης μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και άλλων τομέων· ιδίως η σύμπραξη με την αγορά εργασίας θεωρείται ύψιστης σημασίας. Αυτό το μοντέλο πρέπει να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, και ιδίως στην ΕΕΚ και την εκπαίδευση ενηλίκων

6 – Εκπαιδευτικοί

Η κατάρτιση των εκπαιδευτικών είναι ουσιαστική και πρέπει να εξεταστεί η στήριξη προκειμένου να αυξηθεί η κινητικότητα των εκπαιδευτικών.

Η εισηγήτρια ζητεί να εξεταστεί το μέλλον της κατάρτισης των εκπαιδευτικών, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες ανάγκες για τις νέες θέσεις εργασίας.

7 – Άλλα σχόλια

Η εισηγήτρια αναφέρεται στη σημασία του 2010 ως Ευρωπαϊκού Έτους Καταπολέμησης της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού. Σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για τη φτώχεια και τον αποκλεισμό του 2009, η έλλειψη εκπαίδευσης, κατάρτισης ή δεξιοτήτων θεωρούνται ευρέως οι «προσωπικοί» λόγοι πίσω από τη φτώχεια.

Επίσης, το 2011 ως Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού θα επιτρέψει στους συμμετέχοντες να κατανοήσουν ότι οι εθελοντικές δραστηριότητες αποτελούν εμπειρία ανεπίσημης μάθησης με στοιχεία εμπλουτισμού και προσωπικής εκπλήρωσης μέσω της ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων, συμβάλλοντας σημαντικά στην ενίσχυση των κοινών ευρωπαϊκών αξιών όπως η αλληλεγγύη και η κοινωνική συνοχή. Ο εθελοντισμός διαθέτει ένα σημαντικό, αλλά μέχρι στιγμής όχι επαρκώς αξιοποιημένο δυναμικό για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης.

  • [1]  ΕΕ C 155 της 8.7.2009, σ. 1.
  • [2]  Βασικές ικανότητες για διά βίου μάθηση, ΕΕ L 394 της 30.12.2006, σ. 10.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

27.4.2010

 

 

 

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

26

1

2

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Maria Badia i Cutchet, Malika Benarab-Attou, Lothar Bisky, Piotr Borys, Jean-Marie Cavada, Silvia Costa, Santiago Fisas Ayxela, Mary Honeyball, Cătălin Sorin Ivan, Petra Kammerevert, Morten Løkkegaard, Marek Henryk Migalski, Katarína Neveďalová, Doris Pack, Χρυσούλα Παλιαδέλη, Marie-Thérèse Sanchez-Schmid, Marco Scurria, Joanna Senyszyn, Timo Soini, Hannu Takkula, László Tőkés, Marie-Christine Vergiat, Milan Zver, Емил Стоянов

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Liam Aylward, Ivo Belet, Oriol Junqueras Vies, Hans-Peter Martin, Iosif Matula

Αναπληρωτές (άρθρο 187, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Vicky Ford